Fomento de vocacións científicas: programa educativo da ... · A lectura de ficción con...

Fomento de vocacións científicas: programa educativo da Axencia Espacial

Europea

Ana Reboiro LópezDpto. Física e Química - IES Ramón María Aller Ulloa (Lalín)

Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)

ESA Summer Teacher Workshop 2015

Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.

Programa educativo da ESA

Recursos para o profesorado

Programa de formación para profesores

Algunhas das actividades realizadas:

“O espacio como contexto”.

Relación co currículo

Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio

Exemplo 2: órbitas e centro de masas

Exemplo 3: lei das áreas

Exemplo 4: propulsión de cohetes

Exemplo 5: actividade on-line


ENSINANZAS STEM. PROBLEMÁTICA*

Science Technology Engineering Mathematics

O número de alumnos que opta por estes itinerarios formativosfoi diminuíndo ao longo dosúltimos anos.

Comisión Europea: 2020 a oferta de profesionaisSTEM non poderá satisfacera demanda.

*Estudo sobre vocacións científicas realizado nos cursos 2012/2013 e 2013/2014.

(FECYT e Obra Social La Caixa).


ENSINANZAS STEM. PROBLEMÁTICA*

Estudo realizado a 2500 estudantes.

Conclusións xerais:

● As actividades de divulgación incrementan ata un 6% o interese por estudar STEM.

● Aumenta o interese en máis dun 9% en alumnos de entornos máis desfavorecidos.

● Apréciase un impacto moi positivo en alumnos de baixo rendemento académico.

*Estudo sobre vocacións científicas realizado nos curso 2012/2013 e 2013/2014. (FECYT e Obra Social La Caixa)


SITUACIÓN NO NOSO CENTRO

4º ESO1º BACH


QUE FACEMOS ?

Divulgación

Proxecto interdisciplinar Toc Toca Ciencia. http://toca-ciencia.blogspot.com.es/

ObxectivosFomentar as ensinanzas STEM.

A cultura científica.

A lectura de ficción con temática científica e o ensaio.

O alcance real da ciencia fóra da aula.

Curso 2015 / 2016: O espacio.Participación no ESA Summer Teachers Workshop.

50 aniversario da morte de D. Ramón Mª Aller Ulloa.


http://www.esa.int/Education


A Oficina de Educación da ESA:

Realiza actividades de divulgación

a cerca dos últimos avances no campo

de espazo.

Desenvolve programas coa

finalidade de animar aos estudantes

(6 – 28 anos) a proseguir estudos

relacionados coa ciencia e a

tecnoloxía.

Hiperenlace


http://esamultimedia.esa.int/docs/edu/ESA-EdSuccess.pdf

PROGRAMAS PARA ESTUDANTES DE PRIMARIA E SECUNDARIA

European CanSat CompetitionEquipos de 4 a 10 estudantes de secundaria (+14 anos).

Simulación dun satélite real.

Mission XEntrenamento e alimentación dun astronauta.

Fomentar estilos de vida saudables.

Dirixido a estudantes de primaria.

Zero RoboticsEstudantes de bacharelato.

Programación.


http://www.cansat.eu/

http://trainlikeanastronaut.org/

http://zerorobotics.mit.edu/

CENTROS DE OPERACIÓNS DA ESA


EAC (Centro Europeo de Astronautas) Colonia (Alemaña)

ESAC (Centro Europeo de Astronomía Espacial) Madrid (España)

ESOC (Centro Europeo de Operacións Espaciais) Darmstadt (Alemaña)

ESRIN (Centro Europeo para a Observación da Terra) Frascati (Italia)

ESTEC (Centro Europeo de Investigación e Tecnoloxía Espacial)

Noordwijck (Holanda)

ECSAT Londres (Reino Unido)

Centro da ESA. Redu (Bélxica)

● Space Expo Noordwijck

http://www.space-expo.nl/en

● Xornada de Portas Abertas en outubro (inscripcións na web da ESA).


● Vídeos.● Imaxes.● Unidades didácticas en pdf

e on-line.● Software.


Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)Hiperenlace

http://www.esa.int/Education/Teach_with_Rosetta

EN QUÉ CONSISTE?

Dirixido a profesores europeos de primaria e de secundaria.

120 prazas.

Requisito: inglés.

3 – 4 días no Centro Europeo de Tecnoloxía Espacial (ESTEC) en Noorwijck (Holanda) durante a primeira semana de xullo.

Inclúe matrícula, transporte diario dende Noordwijk, cafés e xantar todos os días e cea de benvida.

Conferencias de científicos da ESA e obradoiros experimentais.

Intercambio de ideas con profesores doutros países.


DESCRIPCIÓN DO PROGRAMA DE 2015

Temática central:

Gravidade.

O Sistema Solar.

A observación da terra.

A luz.

Exploración espacial.

Conferencias plenarias:

Andrè Kuipers, astronauta da ESA.

Matt Taylor, científico da Misión Rosetta.

Pal Brekke, astrofísico do Centro Espacial Noruego.

Guido Levrini, programa Copérnico da ESA.

Máis de 15 sesións prácticas...

… e tempo libre!


"Mat

t Tay

lor

ES

A R

oset

ta"

by E

SA

/S.B

ierw

ald.

“ESA astronaut, Andrè Kuipers by DLR/ESA/A.Morellon

CURRÍCULO DA EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA


CURRÍCULO DO BACHARELATO


O ESPACIO COMO CONTEXTO

Para contribuir aos obxectivos anteriores pódese traballar de xeito interdisciplinar (na aula e fóra da aula) unha temática común.

Neste caso, froito da miña participación no programa, a temática escollida será o espacio.

A proposta de actividades que traio é só unha pequena mostra das que atoparedes na web de ESA education.

Indícase:

Curso e materias ás que poder ir dirixidas.

Temporalización.

Conceptos que se traballan.

Descripción.

Relación con investigacións actuais.


Materia e nivelCiencias Naturais 1º ESO

Cultura Científica 4º ESO

FQ 4º ESO e/ou Física 2º bacharelato.

Sesións: 1-2 clases

Conceptos que se traballan Órbitas - Movemento circular - Velocidade angular - Aceleración normal

Leis de Kepler - Enerxía – Lei da Gravitación Universal -

Relatividade xeral - Misións espaciais

UN MODELO SINXELO DUN CAMPO GRAVITATORIO

ESA Summer Teachers Workshop

Cap

tur a

víd

eo

ES

A.

Cap

tur a

s ví

deo

ES

A.

Con canicas podemos observar un modelo de órbitas case circulares (elipses de baixa excentricidade) e órbitas moi excéntricas,

como as que describen os cometas.

En todos os casos poderemos

comprobar as leis de Kepler.


Comprender a importancia que xoga a gravidade.

Valorar a dificultade tecnolóxica das misións espaciais.

Achegar ao alumnado algunhas misións relevantes:

- Observatorios e laboratorios espaciais.

- Satélites.

Telescopio espacial Hubble

Wik

imed

ia C

omm

ons

A Estación Espacial Internacional

GAIA


Wik

iped

ia. N

AS

A

ES

A–D

. D

ucro

s, 2

013

ÓRBITAS E CENTRO DE MASAS

Materia e nivelCiencias Naturais 1º ESO: O sistema solar

Física e Química 4º de ESO: Gravitación

Informática 4º de ESO


Conceptos que se traballan Órbitas – Centro de masas – Movemento circular – Velocidade angular

Gravación e edición en vídeo – Experimentos dende a ISS

Cap

tur a

víd

eo

ES

A.

Centro de masasESA Summer Teachers Workshop

Imax

e E

SA

Órbitas e centro de

masas ESA Summer Teachers Workshop

Imax

e E

SA

Gravación en vídeo e posterior edición. ESA Summer Teachers Workshop

Imax

e E

SA

Vídeos educativos: Samantha Cristoforetti

dende a ISS.ESA Summer Teachers Workshop

Ca

ptur

a v

ídeo

ES

A.

Sistemas binarios

Imax

e do

ast

eroi

de (

243)

Ida

fei

ta p

o la

sond

a G

alile

o da

NA

SA

.(D

omin

io p

úblic

o).


Materia e nivelFísica e Química 4º de ESO

Cultura Científica 1º bacharelato

Física 2º bacharelato

Matemáticas 1º bacharelato


Conceptos xerais que se traballan Órbitas – 2ª lei de Kepler – Velocidade orbital – Aceleración centrípeta

Enerxía cinética e potencial.

Os cometas e a orixe da vida - Misión Rosetta

Satélites – Aplicacións

Estudo das cónicas – Representacións gráficas

ESTUDO DA LEI DAS ÁREAS


Cap

tur a

víd

eo E

SA

.

Lei das áreas


Imax

e E

SA


Imax

e E

SA

Que é unha elipse?

Como se debuxa?


Imax

e E

SA

Órbitas planetarias.

Perihelio e afelio.


Imax

e E

SA

Enerxía potencial e cinética.

Conservación da enerxía mecánica.ESA Summer Teachers Workshop

Imax

e E

SA

Velocidade orbital.

Aceleración centrípeta.


Imax

e E

SA

Cometas.Cinturón de Kuiper.

Nube Dort.ESA Summer Teachers Workshop

Imax

e E

SA

Anatomía dun cometa.A orixe da vida.


Imax

e E

SA

Misión Rossetta.


Imax

es E

SA

Satélites.Na imaxe Sentinel-1 do programa Copérnico.


Ima

xe E

SA

PROPULSIÓN DOS COHETES


Materia e nivelFísica e Química 3º de ESO

Física e Química 4º ESO


Conceptos que se traballan Reaccións de combustión - Procesos exotérmicos

Conceptos básicos de química orgánica - Enerxía de enlace

Lei de Newton - Gravitación – Lanzamento de satélites – Cohetes

Enerxía das reaccións exotérmicas Vs 3ª lei de Newton


A realizar polo profesor:

- Gafas e guantes de protección.

- Recipiente grande.

- Engadir 15-20 mL de etanol.

- Colocar o tapón.

- Mover un minuto ata que se evapore parte do etanol e baleirar o resto.

- Achegar un chisqueiro de cociña

Cap

tur a

víd

eos

ES

A.

Resaltar que un dos produtos da reacción é

auga.

A realizar polo alumnado:

- Botella de plástico pequena.

- 1-2 mL de etanol.

- Colocar o tapón.

- Axitar un minuto ata que se

evapore o alcohol.

- Achegar un misto.

Relacionar coa reacción de

combustión que sucede nos

cohetes: Ariane 5, Vega, Soyuz.

ESA Summer Teachers WorkshopCap

tur a

víd

eos

ES

A.

Ariane 5 ECA

Fase principal (Cryyogenic Main

Stage): hidróxeno e osíxeno

líquido.

Cut drawing of an Ariane 5 ECA EN" by M0tty - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

Lanzadeira Ariane 5 ES.

Kourou.


DOWN2EARTH

Materia e nivelCiencias Naturais 1º ESO.

Matemáticas 1º e 2º ESO.

Física e Química 3º ESO.

Cultura Científica 4º ESO.

Sesións: 1-2 clases.

Conceptos que se traballan Asteroides

Meteoritos e meteoros.

Magnitudes e Unidades.

Mapas e escalas.


http://www.go-lab-project.eu/

http://simulator.down2earth.eu/

http://simulator.down2earth.eu/index.html


http

://si

mul

ator

.do

wn2

eart

h.eu

/


http

://si

mul

ato

r.dow

n2e

arth

.eu/


● ESA Education: http://www.esa.int/Education

● ESA: http://www.esa.int/ESA

● Astronomy and space science in the STEM classroom:

http://blog.scientix.eu/2015/09/08/astronomy-and-space-science-in-the-stem-classroom/

● ¿Cómo podemos estimular una mente científica?:

http://www.fecyt.es/es/noticia/las-acciones-de-divulgacion-aumentan-casi-un-6-el-numero-de-jovenes-interesados-en-estudiar

● Divulgación. Innovación en la enseñanza de las ciencias.

http://scientix.fecyt.es/2015/05/divulgacion-innovacion-en-la-ensenanza.html

● Proxecto Go Lab: http://www.go-lab-project.eu/

● Down2Earth: http://simulator.down2earth.eu/

● Materiais didácticos do ESA Summer Teachers Workshop 2015 .

REFERENCIAS


http://blog.scientix.eu/2015/09/08/astronomy-and-space-science-in-the-stem-classroom/

http://www.fecyt.es/es/noticia/las-acciones-de-divulgacion-aumentan-casi-un-6-el-numero-de-jovenes-interesados-en-estudiar

http://scientix.fecyt.es/2015/05/divulgacion-innovacion-en-la-ensenanza.html

http://www.go-lab-project.eu/

http://simulator.down2earth.eu/

IES Ramón María Aller Ulloa (Lalín)Ana Reboiro López (Dpto. Física e Química)


Grazas.

Fomento de vocacións científicas: programa educativo da ... · A lectura de ficción con...

Documents

Transcript of Fomento de vocacións científicas: programa educativo da ... · A lectura de ficción con...