FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema...

17
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura IRTEN AURREKOA HASI ESKEMA INTERNET 8 HASTEKO ESKEMA INTERNET

Transcript of FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema...

Page 1: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

8 HASTEKO

ESKEMA

INTERNET

Page 2: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Edukien eskema

Atomoa

Atomoaren osaera

Bohr-en eredu atomikoa

Gaur egungo eredu atomikoa

Orbital motak

Elektroien kokapena, atomoan

Konfigurazio elektronikoa

Orbitalen energia

Elementuen sistema periodikoa

Taula periodikoa Elementuen propietate

periodikoak

Atomoen neurria

Metalak eta ez-metalak

Atomoen batasuna

Atomoen arteko lotura motak

Lotura ionikoak

Lotura kobalenteak

Lotura metalikoak

Page 3: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Hasteko, behatu eta erantzun IKUSI

Sugarra aztertzea Bunsen metxeroa piztutakoan, urdin bizi-

biziko sugarra lortu behar dugu.

Sugar berdea Sugar laranja Sugar gorria

Eta garra osagai ezberdinez eginiko disoluzio

batekin zipriztintzen badugu?

Page 4: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Atomoaren osaera

POTASIOA

Zenbaki masikoa

K 19

39

Z zenbaki atomikoa

Protoi kopurua

Elektroi kopurua

Neutroi kopurua

19

19

A - Z= 39 - 19 =20

kristala

Atomoa

Nukleoa

Quarkak

IKUSI

Page 5: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Bohr-en eredu atomikoa

Bohr-en eredu atomikoan elektroiak energia maila zehatz

batzuetan biratuz soilik aurki daitezke.

Niels Bohr

Energia lehen mailan bi elektroi

egon daitezke gehienez

Energia bigarren mailan

8 elektroi egon daitezke

gehienez.

Energia hirugarren mailan

16 elektroi topatu

ditzakegu gehienez.

Energia laugarren mailan

32 elektroi aurkitu

daitezke gehienez, etab.

IKUSI

Page 6: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Gaur egungo eredu atomikoa

Edwin Schrödinger

Eredu mekaniko-kuantikoak elektroiak kokapen probable bat

hartuz nukleoaren inguruan daudela ezartzen du.

Orbital bat elektroia aurkitzeko

probabilitate handia (%90etik gorakoa)

dagoen espazioaren zati bat da.

Bohr-en eredua Eredu

mekaniko-kuantikoa

1s

2s

3s r → Nukleora distantzia

Pro

babili

tate

a

IKUSI

Page 7: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Orbital motak

LEHEN MAILA

BIGARREN MAILA

HIRUGARREN MAILA

1s

2s 2p

3d

px py pz

px py pz

dxy dxz dyz dx2-y2 dz2

3p 3s

IKUSI

Page 8: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Konfigurazio elektronikoa

Atomo baten konfigurazio elektronikoa arau batzuk jarraituz lortzen da:

Orbital bakoitzean gehienez 2 elektroi egon daitezke.

Elektroiak energia gutxien duen orbital librea okupatzen doaz.

Energia bereko orbitalak (p o d) betetzen direnean lehenik elektroi bat kokatzen da

oerbital bakoitzean eta gero osatzen doa.

1

2

3

1s 3s 2s 3p 2p

2s 1s 3s 3p 2p

2s 1s 3s 3p 2p

Al 13

Si 14

P 15

IKUSI

Page 9: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Orbitalen energia

En

erg

ia

1s

2s

3s

2p

4s

3p

6s

5p

4d

5s

4p

3d

7s

6p

5d

4f

7p

6d

5f

7d

6f

7f

Orbitalak osatzeko ordena:

Moeller-en diagrama

IKUSI

Page 10: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Taula periodikoa

Alkalinoak

Lurralkalin

oak

Trantsizio-

metalak

Halogenoak

Anfigenoak

Gas geldoak

Lantanidoak

Aktinidoak

IKUSI

Page 11: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Atomoen neurria

Erradio atomikoa: txikitik handira

Err

ad

io a

tom

iko

go

rako

rra

H

Li

Na

K

Rb

Cs Ba

Ca

Sr

Mg

Be B C

Al

Ga

In

Tl

Si

Ge

Sn

Pb

N

P

As

Sb

Bi

O

S

Se

Te

Po

F

Cl

Br

I

At

Ne

Ar

Kr

Xe

Rn

He

1 2 17 18 16 15 14 13

IKUSI

Page 12: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Metalak eta ez-metalak

Metalak Metaloideak Ez metalak Gas geldoak

IKUSI

Page 13: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Atomoen arteko lotura motak

LOTURA IONIKOA LOTURA KOBALENTEA LOTURA METALIKOA

Elektroia

Elektroia

Nukleoa Nukleoa

Kloro Gasa Gatza Urrea

Na Cl

Na+ Cl-

IKUSI

Page 14: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Lotura ionikoak

Katioiak

Anioiak

Galena: Berun sulfuroa (II). PbS

Kolpea kristal ionikoan Ioiak lekualdatu egiten dira Mota bereko ioiak urrundu

egiten dira elkarrengandik

IKUSI

Page 15: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Lotura kobalenteak

Diamantea

Atomoak

Grafitoa

IKUSI

Page 16: FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH HASI ESKEMA INTERNET Sistema ... · FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH Sistema periodikoa eta lotura AURREKOA IRTEN HASI ESKEMA INTERNET Bohr-en eredu atomikoa Bohr-en

FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH

Sistema periodikoa eta lotura

IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA INTERNET

Lotura metalikoak

Niobioa (Nb)

Katioiak

Elektroiak

Kolpea kristal metalikoan Elektroi lainoak haustura ekiditen du

IKUSI