1

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 1º BACHARELATO

TEMA 2. A ORGANIZACIÓN CELULAR DOS SERES VIVOS

1. Debuxa unha liña do tempo cos acontecementos que levaron ao establecemento da teoría celular.

2. Explica os postulados da teoría celular.

A teoría celular define a célula como a unidade estrutural, funcional e

reprodutora:

Unidade estrutural: todos os seres vivos están formados por células.

Unidade funcional: a célula é a unidade mínima capaz de realizar as 3

funcións vitais: nutrición, relación e reprodución.

Unidade reprodutora: toda célula provén doutra célula preexistente.

3. Pon nome ás partes do microscopio óptico e indica a función de cada unha das sinaladas cun número. Define o poder de resolución dun microscopio.

1. Ocular: lente a través da cal se visualiza a mostra. 2. Obxectivo: recolle os raios de luz que

atravesan a mostra e produce unha imaxe

aumentada da mesma.

3. Platina: soster a mostra e móvese

verticalmente cando se xiran o macrométrico

e micrométrico.

4. Micrométrico e macrométrico: serven para

enfocar a imaxe.

2

5.Condensador/diafragma: permite concentrar a luz que chega á mostra.

5. Fonte de luz: ilumina a mostra.

O poder de resolución é a capacidade de distinguir ou ver separados

dous puntos que se atopan moi próximos.

4. Completa a seguinte táboa de diferenzas entre o microscopio óptico (MO),

microscopio electrónico de transmisión (MET) e o microscopio electrónico de

varrido (MEV).

CARACTERÍSTICAS MO MET MEV

Portátil SI NON NON

Aumento x 2500 x 250 000 X 50 000

Tipo de mostra Seres con vida

Preparacións non

vivas da estrutura

subcelular

Células enteiras non

vivas

Superficies de

organismos enteiros

Fotografía B/N e cor B/N B/N

5. Realiza a actividade 8 da páxina 28. Indica o tipo de miscroscopio co que se obtivo cada unha das seguintes imaxes e razoa a túa resposta.

- Imaxe A: obtívose cun MET (microscopio electrónico de transmisión). O aumento da imaxe xa indica que non pode ser unha imaxe ao microscopio óptico (son 10 000 aumentos), e vense zonas máis claras e outras máis escuras en función de que os electróns atravesasen a mostra ou se dispersasen. É un corte dunha célula no que se observa unha mitocondria rodeada por retículo endoplasmático rugoso.

- Imaxe B: obtívose co microscopio óptico. Vense células completas (300 aumentos) que están tinxidas. É unha preparación de sangue na que se utilizou unha tinxidura diferencial: o citoplasma aparece dun ton rosáceo e o núcleo dun ton morado.

3

6. Fai un esquema dos tipos de células e pon un exemplo de organismo que a posúa.

Procariota: non ten núcleo. Ex. Bacteria

Eucariota (ten núcleo)

7. Completa a seguinte táboa sobre as tres estruturas básicas da célula.

ESTRUTURA QUE É? FUNCIÓN

Membrana

plasmática

É unha envoltura moi delgada e elástica

formada por unha bicapa lipídica

(fosfolípidos) entre os que se intercalan

proteínas.

- Separar o citoplasma do medio que a

rodea.

- Regular a entrada e saída de sustancias:

permeabilidade selectiva

- Detecta estímulos do medio e permite a

comunicación entre células.

Citoplasma É o contido celular formado por unha

solución acuosa viscosa/xelatinosa

denominada citosol ou hialoplasma.

Albergar os orgánulos.

Material xenético É o ADN - Portador da información hereditaria.

- Autoreplicarse/autoduplicarse.

- Leva información para a síntese de

proteínas.

8. Indica as diferenzas entre a célula eucariota animal e vexetal.

CÉLULA ANIMAL CÉLULA VEXETAL

Forma irregular

Forma poligonal debido

á presenza da parede celular

Non teñen grandes vacúolos

Teñen grandes vacúolos que poden ocupar gran parte do citoplasma

Núcleo en posición central

Núcleo desprazado cara á periferia, nunha

esquina polos grandes vacúolos

Orgánulo exclusivo: centrosoma con dous centríolos

Orgánulos exclusivos:

Cloroplastos e parede celular

Nutrición heterótrofa

Nutrición autótrofa

TIPOS DE CÉLULAS

- Animal. Ex: Ser humano, miñoca.

- Vexetal. Ex: Tulipán, magnolio.

9. Relaciona os seguintes orgánulos coa súa función.

1.Retículo endoplasmático _

2. Membrana plasmática _

3. Lisosomas _ou rugoso.

4. Ribosomas _

5. Mitocondrias _

6. Vacúolos _medio.

7. Núcleo _

14. Nucléolo _

8. Parede celular _

9. Cloroplastos _

10. Aparello de Golgi _

11. Centrosoma con dous centríolos _

12. Citoesqueleto _citoesqueleto.

13. Retículo endoplasmático liso (REL)

_

10. Dos orgánulos anteriores, subliña en vermello os que non existen nas células

humanas.

11. Indica que estrutura representa a imaxe, compoñentes e a función que desempeñan.

2. POROS NUCLEARES

1.ENVOLTURA NUCLEAR

MEMBRANA INTERNA

MEMBRANA EXTERNA

Relaciona os seguintes orgánulos coa súa función.

_5_ Nelas ten lugar a respiración celular para a obtención de enerxía.

_4_ Fabrican as proteínas.

_1_ Formado por cavidades que se extenden no citoplasma. Pode ser liso ou rugoso.

_3_ Leva a cabo a dixestión intracelular.

_6_ Almacena sustancias de desfeito, reserva, auga, etc

_2_ Delimita á célula e regula o paso de sustancias entre esta e o seu medio.

_8_ Protexe e dá forma á célula vexetal, está formada por celulosa.

_14_ Fabrica os ribosomas.

_7_ Contén o material xenético.

_10_ Participa no transporte e secreción de sustancias .

_9_ Realiza a fotosíntese.

_12_ Intervén na forma da célula e nos seus movementos.

_11_ Intervén na reproducción e na organización dos filamentos do citoesqueleto.

_13_Fabrica os lípidos da membrana.

Dos orgánulos anteriores, subliña en vermello os que non existen nas células

Indica que estrutura representa a imaxe, escribe os nomes dos seus entes e a función que desempeñan.

6.

5. CROMATINA

4. NUCLÉOLO

3.NUCLEOPLASMA

MEMBRANA

NÚCLEO CELULAR

MEMBRANA EXTERNA

4

_ Nelas ten lugar a respiración celular para a obtención de enerxía.

_ Formado por cavidades que se extenden no citoplasma. Pode ser liso

_ Almacena sustancias de desfeito, reserva, auga, etc

ula e regula o paso de sustancias entre esta e o seu

_ Protexe e dá forma á célula vexetal, está formada por celulosa.

Participa no transporte e secreción de sustancias .

_ Intervén na forma da célula e nos seus movementos.

organización dos filamentos do

Dos orgánulos anteriores, subliña en vermello os que non existen nas células

escribe os nomes dos seus

6. CROMOSOMA

5. CROMATINA

4. NUCLÉOLO

NUCLEOPLASMA

5

1. Envoltura nuclear: dobre membrana (externa e interna) que separa o núcleo do

citoplasma da célula eucariota.

2. Poros nucleares: regular o paso de moléculas entre o núcleo e o citosol.

3. Nucleoplasma: é a matriz semifluída situada no interior do núcleo

4. Nucléolo: orgánulo máis ou menos esférico encargado de fabricar ARNr e

ribosomas.

5. Cromatina: maraña de filamentos de ADN asociados a proteínas.

6. Cromosomas: estruturas curtas e grosas consecuencia da condensación

/empaquetamento da cromatina cando a célula inicia a súa división.

12. Quen propuxo a teoría endosimbiótica? E en que consiste? Explica

detalladamente.

A teoría endosimbiótica foi proposta por Lynn Margulis e explica a orixe das células

eucariotas como consecuencia de sucesivas incorporacións endosimbióticas de

diferentes células procariotas. O proceso puido suceder así:

1. Un procariota primitivo sen parede alimentaríase engulindo outros procariotas

mediante invaxinacións da súa membrana e estas invaxinacións serían a orixe do

sistema de membranas interno das células eucariotas.

2. Algunhas das presas puideron escapar ao proceso de dixestión e iniciar unha

relación simbiótica mutuamente vantaxosa co seu hospedador permanente.

3. Entre os procariotas superviventes habíaos moi eficaces na respiración oxidativa

converténdose en mitocondrias e desta forma orixinaríanse as células eucariotas

heterótrofas (animais)

4. Algunhas destas células provistas de mitocondrias incorporaron outros procariotas

eficaces na fotosíntese converténdose en cloroplastos e dando lugar a células

eucariotas autrótrofas (vexetais)

13. Cita os argumentos que apoian a orixe bacteriana das mitocondrias e

cloroplastos. 1. Conteñen pequenos cromosomas circulares, semellantes aos das bacterias

actuais.

2. Teñen unha dobre membrana: a máis interna corresponde á bacteria

engulida e a máis externa proviría da bolsa que se forma na fagocitose.

3. Tamaño e aparencia coinciden cos das bacterias.

4. Multiplícanse dentro da célula mediante un proceso similar ao que utilizan as

bacterias.

6

14. Pon nome ás partes dun virus.

15. Un virus é un ser vivo? Por que?

Non, porque non está constituído por células nin realiza as tres funcións vitais.

16. Como afectan ás células do organismo hóspede que infectan?

Modifican o material xenético das células que infectan polo que deixan de facer as

súas funcións (reprogramar) e dálle a orde multiplicar o virus.

17. Como se denomina o virus que creou a pandemia do século XXI? E que

enfermidade provoca?

Virus: coronavirus ou SARS-COV-2.

Enfermidade: COVID-19

18. Por que lavar as mans con xabón ou xel hidroalcohólico é unha medida efectiva

con este virus?

Porque o coronavirus é un virus con envoltura lipídica polo que o xabón a

rompe/disolve.

19. Como se denomina a molécula representada? De que está formada? Que

función desempeña nas células?

A molécula representada é o ATP:

nucleótido formado por unha base

nitroxenada, a adenina, un glícido, a ribosa,

e un grupo de tres fosfatos.

Realiza a función de intercambiador de

enerxía nas células: os enlaces que unen os

fosfatos son altamente enerxéticos e liberan

enerxía cando se hidroliza (se rompen).

7

20. Que é a glicólise? Onde ocorre?

É unha secuencia de reaccións na que unha molécula de glicosa (6C) se transforma

en dúas moléculas de ácido pirúvico (3C cada unha) e prodúcese unha pequena

cantidade de ATP. Este proceso ocorre no citoplasma.

21. Completa e indica o proceso que corresponde aos seguintes esquemas:

Glicosa + O2 + ADP + Pi CO2 + H2O + ATP (moita enerxía)

Materia Materia

orgánica inorgánica

Glicosa Ácido láctico + ATP (pouca enerxía)

Materia Materia

orgánica orgánica

Glicosa Etanol + ATP (pouca enerxía)

Materia Materia

orgánica orgánica

22. Completa a seguinte táboa:

PROCESO CONDICIÓNS LUGAR

RESPIRACIÓN

CELULAR

materia orgánica (glicosa) + O2 + ADP + Pi

materia inorgánica (CO2 + H2O) + ATP

(moita enerxía)

AERÓBICAS

(CON O2) MITOCONDRIAS

FERMENTACIÓN

materia orgánica (glicosa) +ADP + Pi

materia orgánica + ATP (pouca enerxía)

ANAERÓBICAS

(SEN O2)

CITOSOL

/HIALOPLASMA

RESPIRACIÓN CELULAR

FERMENTACIÓN LÁCTICA

FERMENTACIÓN ETÍLICA

8

23. Elixe a opción correcta e indica por que as restantes son falsas:

A respiración celular:

a) É un proceso do que a célula obtén enerxía para a súa actividade, e produtos

máis simples.

b) É un proceso que só ocorre nas células animais, pois as vexetais teñen outros

mecanismos para conseguir o mesmo. Falso porque as células vexetais tamén

posúen mitocondrias onde ten lugar a respiración celular.

c) Consiste na degradación incompleta da materia orgánica dando lugar a enerxía e

compostos orgánicos máis sinxelos. Falso porque está definindo a fermentación.

A fermentación:

a) É un proceso que só levan a cabo os microbios para extraer enerxía dos nutrientes.

Falso porque as células eucariotas tamén a realizan.

b) Consiste na degradación completa da materia orgánica dando lugar a moita enerxía

e compostos inorgánicos. Falso porque a fermentación consiste na degradación

incompleta da materia orgánica.

c) Consiste na degradación incompleta da materia orgánica dando lugar a enerxía e

compostos orgánicos máis sinxelos.

24. Completa os seguintes textos sobre os tipos de nutrición:

Hai dous tipos de nutrición: a nutrición heterótrofa e a nutrición autótrofa.

As células heterótrofas non fan a fotosíntese polo que teñen que incorporar do medio

materia orgánica fabricada por outros seres vivos. O orgánulo encargado da hidrólise

ou dixestión celular son os lisosomas. Os organismos que realizan este tipo de

nutrición son: os animais, fungos e a maioría das bacterias.

As células autótrofas realizan a fotosíntese que consiste en incorporar compostos

inorgánicos como auga, sales minerais e CO2, e grazas á enerxía da luz solar,

captada pola clorofila, transfórmanse en compostos orgánicos e libérase osíxeno. O

orgánulo encargado son os cloroplastos. Os organismos que realizan este tipo de

nutrición son: as plantas, algas e cianobacterias (bacterias fotosintéticas).

25. Completa a seguinte táboa sobre a fotosíntese:

FASES LUGAR

LUMINOSA Membranas dos tilacoides

dos cloroplastos

ESCURA Estroma dos cloroplatos

ECUACIÓN GLOBAL DA FOTOSÍNTESE

Materia inorgánica +

(H2O, CO2, sales minerais)

26. Observa a seguinte imaxe e completa a

catabolismo e anabolismo.

Proceso Proceso cuxo obxecto é a degradación

dos compostos orgánicos

en compostos máis sinxelos.

Enerxía (ATP) Libérase enerxía (ATP)

Exemplo

Completa a seguinte táboa sobre a fotosíntese:

LUGAR Reactivos e produtos

Membranas dos tilacoides

dos cloroplastos

A enerxía da luz solar captada pola

clorofila utilízase para sintetizar ATP e

romper moléculas de auga obtendo

hidróxeno e liberando O2

Estroma dos cloroplatos

A enerxía almacenada no ATP e o

hidróxeno utilízanse para transformar a

materia inorgánica (pobre en enerxía)

en orgánica (rica en enerxía)

ECUACIÓN GLOBAL DA FOTOSÍNTESE

+ enerxía luminosa materia orgánica +

, sales minerais) (glicosa, graxas, etc.)

Observa a seguinte imaxe e completa a táboa sobre as diferenzas entre

catabolismo e anabolismo.

CATABOLISMO ANABOLISMO

Proceso cuxo obxecto é a degradación

dos compostos orgánicos complexos

en compostos máis sinxelos.

Proceso cuxo obxecto é a síntese

de moléculas complexas a partir

doutras máis sinxelas.

Libérase enerxía (ATP) Require/necesita ATP

Respiración celular

Fermentación

9

Reactivos e produtos

A enerxía da luz solar captada pola

clorofila utilízase para sintetizar ATP e

romper moléculas de auga obtendo

2

A enerxía almacenada no ATP e o

hidróxeno utilízanse para transformar a

materia inorgánica (pobre en enerxía)

en orgánica (rica en enerxía)

materia orgánica + O2

(glicosa, graxas, etc.)

s diferenzas entre

ANABOLISMO

Proceso cuxo obxecto é a síntese

de moléculas complexas a partir

doutras máis sinxelas.

Require/necesita ATP

Fotosíntese

27. Actividade 17 do libro páx. 36. Para que utilizan as células o ATP que se produce

na fase luminosa da fotosíntese? E o que se produce na respiración celular?

O ATP obtido na fase luminosa da fotosíntese utilízase para, na fase escura, transformar materia inorgánica en orgánica, rica en enerxía. O ATP que se produce na respiración celular, tanto en células animais como vexetais, utilízase para realizar as difemovemento, o transporte a través de membranas ou a síntese de macromoléculas.

28. De que forma(s) pode responder unha célula ante un estímulo?

Secreción de substancias:

empaquetarse e liberarse ao exterior da célula.

Movemento: ciclose (no interior celular), pseudópodos (prolongacións da

membrana plasmática), ou por cilios e flaxelos

Multiplicación e diferenciación celular:

29. Actividade 20 do libro páx.37. Explica como responden os fermentos

cando pasan de vivir nun medio con osíxeno a outro sen osíxeno. Cal é

neste caso o estímulo? Cal a resposta?

No fermento prodúcese un cambio de activida

estímulo é o cambio na proporción de O

a enerxía mediante respiración

30. Fai un debuxo do ciclo celular e explica cada unha das súas fases.

O ciclo celular é o conxunto de cambios que sofre unha célula desde que se

formou ata que se divide para orixinar dúas células filla.

-Interfase: período que transcorre entre dúas mitoses consecutivas.

- Fase M: mitose (división do núcleo) e citocinese

Transcríbense e tradúcense xenes que codifican proteínas necesarias para que a célula se divida, e duplícanse os centríolos.

páx. 36. Para que utilizan as células o ATP que se produce

na fase luminosa da fotosíntese? E o que se produce na respiración celular?

O ATP obtido na fase luminosa da fotosíntese utilízase para, na fase escura, transformar materia inorgánica en orgánica, rica en enerxía.

O ATP que se produce na respiración celular, tanto en células animais como vexetais, utilízase para realizar as diferentes funcións vitais, como o movemento, o transporte a través de membranas ou a síntese de

De que forma(s) pode responder unha célula ante un estímulo?

Secreción de substancias: sintetizar algunha substancia en particular,

empaquetarse e liberarse ao exterior da célula.

ciclose (no interior celular), pseudópodos (prolongacións da

membrana plasmática), ou por cilios e flaxelos.

Multiplicación e diferenciación celular: mitose e especialización das células

Actividade 20 do libro páx.37. Explica como responden os fermentos

cando pasan de vivir nun medio con osíxeno a outro sen osíxeno. Cal é

neste caso o estímulo? Cal a resposta?

No fermento prodúcese un cambio de actividade; cambia o seu metabolismo. O

estímulo é o cambio na proporción de O2 no aire. A resposta é o paso de obter

a enerxía mediante respiración (con O2)a facelo mediante fermenta

Fai un debuxo do ciclo celular e explica cada unha das súas fases.

é o conxunto de cambios que sofre unha célula desde que se

formou ata que se divide para orixinar dúas células filla.

período que transcorre entre dúas mitoses consecutivas.

mitose (división do núcleo) e citocinese (división do citoplasma)

Sintetízanse proteínas necesarias para que a célula aumente de tamaño.

Fase Gque deixan de dividirse quedan nesta fase de forma indefinida.

10

páx. 36. Para que utilizan as células o ATP que se produce

na fase luminosa da fotosíntese? E o que se produce na respiración celular?

O ATP obtido na fase luminosa da fotosíntese utilízase para, na fase escura,

O ATP que se produce na respiración celular, tanto en células animais como rentes funcións vitais, como o

movemento, o transporte a través de membranas ou a síntese de

De que forma(s) pode responder unha célula ante un estímulo?

sintetizar algunha substancia en particular,

ciclose (no interior celular), pseudópodos (prolongacións da

itose e especialización das células

Actividade 20 do libro páx.37. Explica como responden os fermentos

cando pasan de vivir nun medio con osíxeno a outro sen osíxeno. Cal é

de; cambia o seu metabolismo. O

no aire. A resposta é o paso de obter

a facelo mediante fermentación(sen O2)

Fai un debuxo do ciclo celular e explica cada unha das súas fases.

é o conxunto de cambios que sofre unha célula desde que se

período que transcorre entre dúas mitoses consecutivas.

(división do citoplasma)

Sintetízanse proteínas necesarias para que a célula aumente de tamaño.

Fase G0: as células (neuronas) que deixan de dividirse quedan nesta fase de forma indefinida.

11

31. Cal é a composición da cromatina? E dos cromosomas? Cal é a diferenza

entre cromatina e cromosomas? No ciclo celular, cando hai cromatina e

cando cromosomas?

Tanto a cromatina como os cromosomas é material xenético (ADN asociado a

proteínas). A diferenza entre cromatina e cromosomas reside no nivel de

empaquetamento do ADN: a cromatina consiste nunha maraña desorganizada

de filamentos de ADN dispersos polo núcleo mentres que os cromosomas son

estruturas grosas e curtas de filamentos de cromatina empaquetados.

No ciclo celular, o material xenético está en forma de cromatina na interfase e

como cromosomas durante a división celular.

32. Debuxa a estrutura do núcleo nas dúas fases do ciclo celular e indica as

diferenzas que existen.

INTERFASE DIVISIÓN CELULAR - Envoltura nuclear: dobre membrana

(externa e interna) que separa o núcleo do

citoplasma. Ten poros nucleares.

- Cromatina: maraña de filamentos de ADN

asociado a proteínas.

- Nucléolo: ten forma esférica e nel

fabrícanse os ribosomas e ARNm

- Envoltura nuclear: desintégrase.

- Cromosomas: estruturas curtas e grosas

consecuencia da condensación/

empaquetamento da cromatina cando a

célula inicia a súa división

- Nucléolo: desaparece

33. Pode unha célula fabricar ribosomas durante a fase de división celular?

Por que?

Non, porque estes fabrícanse no nucléolo que desaparece durante esta etapa

de división.

34. Que función biolóxica representa a replicación do ADN? Transmitir a información xenética dunha célula ás súas células filla.

12

35. Que é a mitose? Indica o seu significado biolóxico.

A mitose é a división do nucléo en células eucariotas obtendo dúas células filla

idénticas entre si e idénticas á célula nai.

O significado biolóxico deste proceso é garantir que dúas células filla reciban unha

copia íntegra do ADN materno e, por tanto, posúan o mesmo número e os mesmos

cromosomas que posuía a célula materna. En eucariotas pluricelulares, a mitose

permite o crecemento, desenvolvemento, sustitución e reparación celular, mentres que

en eucariotas unicelulares permite a multiplicación da célula.

36. Debuxa a célula nas distintas fases da mitose, indicando o nome de cada fase e os acontecementos característicos de cada unha.

Debuxos Fases da mitose Acontecementos

PROFASE - A cromatina comeza a condensarse.

- Nas cél. Animais, o centríolo, xa duplicado, divídese e

cada centríolo fillo emigra a un polo celular.

- Entre ambos centríolos organízase un sistema de

microtúbulos que formará o fuso acromático.

- Ao final da profase, a envoltura nuclear e nucléolos

desaparecen.

METAFASE - A cromatina alcanza o máximo de condensación e fanse

claramente visibles os cromosomas, formados por dúas

cromátides.

- Os cromosomas únense aos microtúbulos do fuso polo

centrómero.

- Os cromosomas quedan aliñados nun plano imaxinario

no ecuador da célula (placa metafásica)

ANAFASE - Os microtúbulos do fuso acúrtanse e tiran das

cromátides separándoas.

- Cada cromátida é arrastrada ao seu respectivo polo

celular adoptando unha característica forma en V co

vértice dirixido cara aos polos.

TELOFASE - As cromátides, convertidas en cromosomas fillos e

situadas nos polos, rodéanse dunha nova membrana

nuclear e comezan a descondensarse.

- Desaparecen os microtúbulos do fuso e, finalmente,

quedan constituídos os dous núcleos fillos con idéntico

número de cromosomas ca a célula nai.

ACTIVIDADES DE REPASO DO LIBRO (páxinas 40 e 41)

37. Actividade 23 páx. 40. Completa neste mapa conceptual os termos que

faltan.

ACTIVIDADES DE REPASO DO LIBRO (páxinas 40 e 41)

páx. 40. Completa neste mapa conceptual os termos que

13

ACTIVIDADES DE REPASO DO LIBRO (páxinas 40 e 41)

páx. 40. Completa neste mapa conceptual os termos que

14

38. Actividade 24. Esta é a fotografía dunhas células obtida cun microscopio

óptico sen utilizar ningunha técnica de tinguidura.

a) Que nos permite afirmar que parecen células vexetais?

Porque son células grandes de forma poliédrica e se observa claramente a súa grosa parede. Se nos fixamos, o núcleo (boliña que destaca en cada célula) non ocupa o centro da célula; o motivo é que os vacúolos o empuxan contra a parede e iso fai que apareza nun lateral.

39. Actividade 25. Observa as estruturas implicadas na produción e expulsión

fóra da célula (exocitose) dunha proteína.

a) Pon nome ás estruturas nomeadas do 1 ao 5.

1: o núcleo 2: o retículo endoplasmático rugoso 3: os ribosomas adosados ao retículo; 4: o aparato de Golgi; 5: as vesículas de secreción do aparato de Golgi.

b) Explica a función de cada unha das estruturas nomeadas.

No núcleo está o ADN, que leva a información necesaria para a síntese da proteína. A información será copiada nunha molécula de ARN e levada ao citoplasma, aos ribosomas. Nos ribosomas situados no retículo endoplasmático rugoso prodúcese a síntese da proteína que pasa ao interior das cavidades. Do retículo libéranse vesículas que conteñen a proteína e que se fusionan coas cavidades do aparato de Golgi. Van pasando dunhas cisternas a outras ata que chegan á cisterna máis próxima á membrana plasmática. Dela libéranse vesículas de secreción, que se abren ao exterior da célula (exocitose).

40. Realiza a actividade 28 da páxina 41. O leite contén bacterias de forma

natural. Realizáronse dúas experiencias, unha con leite non esterilizado

(1) e outra con leite esterilizado (2). Os datos da experiencia 1 están na

táboa (o número de signos + fai referencia a cantidade relativa).

a) Por que os glícidos van desaparecendo ao longo da experiencia? De onde

xorde o ácido láctico?

Os glícidos van desaparecendo porque serven de alimento ás bacterias, que, como se observa, van aumentando ao longo da experiencia. O ácido láctico é un produto da fermentación do leite, como o que se obtén cando as bacterias fermentan os azucres do leite e o transforman en iogur.

b) Constrúe unha táboa cos datos que esperas obter da experiencia 2. Explica por que.

EXPERIENCIA 2

Inicio da experiencia Ás 24 horas

Ás 48 horas

Ás 72 horas

Se esterilizamos o leite, as bacterias morrenfermentación láctica.

c) Escribe un texto explicando como a experiencia nos mostra que o metabolismo das bacterias do leite leva asociado intercambios co medio.

As bacterias incorporan do medio glícidos, que utilizan como combustible (fonte de enerxía) para o seu metabolismo. Estas bacterias fan a denominada fermentación láctica e degradan os glícidos a ácido láctico, un proceso catabólico que libera enerxía. Estasúas actividades vitais, e o ácido láctico é liberado ao medio.

41. Estas imaxes representan de forma esquemática tres tipos diferentes de

metabolismo celular. Cópiaos

composto correspondente: ATP, MO (materia orgánica), CO

Constrúe unha táboa cos datos que esperas obter da experiencia 2.

GLÍCIDOS ÁCIDO LÁCTICO CANTIDADE DE

BACTERIAS

++++

++++ ++++ ++++

Se esterilizamos o leite, as bacterias morren polo que non ocorre a

Escribe un texto explicando como a experiencia nos mostra que o metabolismo das bacterias do leite leva asociado intercambios co medio.

As bacterias incorporan do medio glícidos, que utilizan como combustible (fonte de enerxía) para o seu metabolismo. Estas bacterias fan a denominada fermentación láctica e degradan os glícidos a ácido láctico, un proceso catabólico que libera enerxía. Esta enerxía é a que utilizan as bacterias para as súas actividades vitais, e o ácido láctico é liberado ao medio.

Estas imaxes representan de forma esquemática tres tipos diferentes de

metabolismo celular. Cópiaos e complétaos colocando nos lugares sinalado

composto correspondente: ATP, MO (materia orgánica), CO2, O2 e H

15

Constrúe unha táboa cos datos que esperas obter da experiencia 2.

CANTIDADE DE BACTERIAS

polo que non ocorre a

Escribe un texto explicando como a experiencia nos mostra que o metabolismo das bacterias do leite leva asociado intercambios co medio.

As bacterias incorporan do medio glícidos, que utilizan como combustible (fonte de enerxía) para o seu metabolismo. Estas bacterias fan a denominada fermentación láctica e degradan os glícidos a ácido láctico, un proceso

enerxía é a que utilizan as bacterias para as

Estas imaxes representan de forma esquemática tres tipos diferentes de

e complétaos colocando nos lugares sinalados o

e H2O.