FEMINISMOA KATALUNIAKO PROZESU SUBIRANISTAN

KURDISTAN KLITTOTIK, ATAL BERRIA KOOP57 KOMISIO FEMINISTA

...+

EUSK

AL H

ERRI

KO B

ILGU

NE

FEM

INIS

TARE

N B

ERRI

PAPE

RA |

ABEN

DUA

201

5 emaraun

aurkibideaaurkibidea

ema(H)itzaAurkibidea

Klittotik

Erreportaia

Askatu mataza

Irudia

Saretik

Herrien txokoa

Emakumeok plazara!

Kuleroen kaxa

2

3

4

6

8

9

10

11

12

erantzun

IKASIGOZATU

ala diote, normalizazio prozesua bizi dugula Euskal Herrian. Patriarkatuaren funtzionamendu

“baketsua” alegia? Bakea, ez da soilik indarkeria jakin baten eza, eta bistan da. Emakumeok ez baikara

“bakean” bizi, ez behintzat emakumeon kontrako indarkeria normaltzat duen bake egoera neutralizatu honetan: zeinetan,

emakumeon aurkako gutxiespenak, irainak, gustukoak ez diren txisteak, kolpeak, prekarietate eta muturreko pobrezia egoerak, etab

eguneroko errealitate diren.

Indarkeria sexistaren aurrean autodefentsa feministaz ahalduntzea izan zen eta da gure hautua, eta bide honetan jarraituko dugu indarkeriak gure bizitzak kolpatu bitartean.

Behar, ardura eta zilegitasun osoa daukagulako gure buruengan sinetsi, saretu eta blokeatzen gaituen beldurra erasoei erantzuteko emozio aktibatzaile bihurtzeko. Emakumeok erasoen

aurrean, biktima gisa jarduten dugun bitartean, jendartean ez da arazorik. Baina ahalduntzean, erantzuten dugun momentuan gure erantzuna zalantzan jartzen da, zigor zuzen nahiz sozialen bitartez.

Gu, erantzuteko eskubidean berresten gara, gure bizitzak jokoan daudelako, guk ez badugu egiten ez duelako beste inork egingo.

Bakearen aroa bada, izan dadila denontzako bake garaia.

H

abendua2

azetaria ez izanagatik ere, analisi soila eginez identifikagarria da: egunerokoaren, munduaren, errealaren isla edo bozgorailu titulo auto-ezarria soinean, hegemoniaren birsortze eta indartze prozesua bermatzeko tresnak dira hedabidak. Ez beren eginkizunean albo ondorio bezala, gainera; funtsean, hori da-eta beren izateko arrazoi, bide eta helburu: erreala erreferente bihurtuz, errealitatea sortzea.

Eta errealitate horren kontsumitzaile garenok, herritar arrunt eta norbere egunerokoari aurre egitean zentratuak, kalera irtenda ikusten den gainerako mundu handi hori kutxa baten bitartez jasotzea erabakitzen dugunok, era ia pasibo eta automatizatuan erabakitzen dugu, telebista pizten dugun bakoitzean, kalera irtenda ikusten den gainerako mundu handi horren errealitate jakin bat irenstea. Irentsi, digeritu eta metabolizatzea; gutxitan, oka egitea; inoiz, dieta alternatiborik badela pentsatzea.

Logikoa lirudike “publiko” izengoitia daraman edozein zerbitzu herritarren interes orokorren mesederako sortu eta mantendutako zerbitzua izatea;

hots, hedabideen inguruan ari garela, definizio horren barruan sartuko litzateke herritarren interes orokorren mesederako errealitateak plazaratzen dituen hedabidea. Beste batzuen artean, Euskal Telebista publikoaren papera behar luke, beraz, berdintasuna sustatzea; ez, noski, gai bezala landuz soilik, baita errealitate horren sorkuntzan genero ariketa egin eta kontatzekoak kritikaz jorratuz.

Oinarrizkotzat dugun printzipio horretatik erabat urrun dago, ordea, ETB. Lotsagarria da, oro har, indarkeria matxista jorratzean ematen dioten trataera (erasotzailea gutxitan da “gizonezko bat”, gehiagotan “gazte bat”, “edadetu bat”, “atzerritar bat”), eta zenbait perla ikus-entzun behar izaten ditugu noizbehinka. Adibidetzat, eman zuten sare sozialetan biral bihurtutako bideo baten berri, zeinetan kamera ezkutu baten bidez ikusten den nola mozkor papera egiten duen emakume bat laguntza eske dabilen kalean eta gerturatzen zaizkion gizonezko guztiek, fisikoki edo hitzez, sexualki eraso egiten dioten. Hara sorpresa, bideoaren amaieran, gizartearen patologia agerikoa azpimarratu

ordez, telebistaren linea editorialarekin batago datorren kezka plazaratu zutenean: “zilegi al da kamera ezkutu bidez grabaketak egitea?”. Matximoa gai nagusi gisa lantzen dutenean hain lan eskasa egiten badute, agerikoa da gizartearen arlo edo gai guztietan estrukturalki dauden genero zapalkuntzak ikusarazteko interes/ahalmen/borondatea zein mailatakoa den.

Berdintasunaren ikuspegitik, bi gabezia nabarmen sumatu dizkiogu, gutxienez, ETB-ri. Lehena, agenda settinga, albisteen ezarpen eta hierarkia, gizonezkoen interesen araberakoa dela beti. Bigarrena, informazio interesatu hori, gainera, kritika ikuspuntu batetik ez egitea. Errealitatea sortzerako orduan, bi ezaugarri horiek definitzen dute, beraz, ETB: hegemonikoa. Eta, azaldu beharrik ez badago ere, gure gizartean horrek zera esan nahi du: guztion intereserako sortu eta mantentzen dugun hedabideak gutxi batzuen interesak birsortzen eta indartzen dituela; ETB-k errealitate heteropatriarkal eta kapitalista sortzen duela, alegia; ETB zapalkuntza eta bereizkeria mantentzen laguntzen duen tresna dela.

GIZARTE-KOMUNIKAZIO HEGEMONIKOAK ETA GENEROA

K

abendua3

erreportaiaerreportaiaBAI

#;PARTEKATU eztabaidatu

DEFENDATU

‘EZ DUGU HERRI NORMAL BAT NAHI’

areko egoerarik ez du izan Kataluniako prozesu

subiranistak inoiz. Gehiengo independentista gailendu zen iraileko hauteskundeetan, Ezker Independentistaren (EI) adar instituzionala den CUPen (Candidatura d’Unitat Popular) eta Junts pel sí koalizioaren emaitzen ondorioz. Ildo independentistan kontzentratu da prozesuaren buru bilakatu den Jxsíren programa politikoa, oinarrizko beste hainbat aldarrikapen prozesutik kanpo utziz. Testuinguru honetan, prozesu iraultzaile eta feminista erreal baterako programa aurkeztu duen talde bakarra da CUP. ‘Ho volem tot’ (dena nahi dugu) lemapean, argi dute ez dutela independentzia edozein preziotan nahi.

Prozesuan “inflexio puntu” kontsideratu diren gertaera ugari jazo dira azken sei urteotan Katalunian: manifestazioak, adierazpen instituzionalak, ANCk (Assemblea Nacional Catalana) deitutako mobilizazioak, Espainiako Estatuaren erantzunak, etab. Hasiera batean Madrilen neurri zentralizatzaile eta espainolistak, eta “itolarri ekonomikoak” eragindako eztabaida zirkunstantziala kontsidera zitekeena, talde politiko eta komunikabideen diskurtsoetan modu iraunkorrean finkatu da. Egungo testuingurua ulertzeko ezinbestekoa da gizarte zibila deiturikoak izan duen paperean enfasia jartzea. Gizarte zibila kaleko ahotsaren bozeramaile diren erakunde multzotzat har daiteke. Eragile hauek bi ahoko armak izan dira prozesuko buru diren politikoentzat. Alde batetik, hauen kuxin bihurtu dira ANC eta gainerako erakundeak, independentzia ezinbesteko baldintza gisa markatuz, ‘Madril arazo guztien erro’ diskurtsoa

zabaldu eta oinarrizko beste hainbat aldarrikapen prozesutik kanpo utzi dituzte. Era berean, independentista deklaratu diren talde politikoek prozesuan atzera egin ez dezaten beharrezkoa den presioa egiteko gaitasuna lortu dute.

Testuinguru honetan, beharrezkoa da CUPek duen paperari erreparatzea. EIren adar instituzionala Kataluniako Parlamentuan sartzean (2012ko azaroa), prozesua abian zen jada, baina, ez zuen egun duen indarra. CUPek orain arte izan duen papera herri mugimenduen aldarrikapenak agertoki instituzionalera eramatea izan da. Antikapitalismoa, feminismoa eta sozialismoa ardatz izanik, erroko planteamendu politikoak instituzioetara eraman eta haustura erreal eta iraultzaile baten aldeko apustua egin duen alderdi bakarra izan dela esan daiteke. Azken hauteskundeetako emaitzen ondoren, paper erabakigarria egokitu zaio CUPi.

Tres voltes rebelEIren baitan, duela gutxi arte feminismoa ez zen borroka ardatz estrategiko bat. ARRAN gazte erakundeko Natalia Càmara Camachok dioen moduan, ‘ardatz antikapitalista argi daukagu, baina ez gara gai izan gure aldarrikapenak eta

proposamenak oinarritik feministak izan zitezen.’ EIren erakunde guztietan identifikatu dute Maria Mercè Marçal poetak idatzitako aldarriaren garrantzia, zapalkuntza hirukoitza estrategikoki (generoa, klasea eta nazioa) lantzeko beharra, alegia.

A l’atzar agraeixo tres dons: haver nascut dona, de classe baixai nació oprimida.I el tèrbol atzur de ser tres voltes rebel.-----------------------------------------------Menturari hiru dohain zor dizkiot: emakume sortu izana, klase sozial apalekoa, eta herrialde eta kultura zapaldukoa; Eta hiru bider errebelde izateko aukera uher eta urdina.

Zentzu honetan, Endavant antolakundeko Clara Ponsek mugimenduko erakundeetako emakumeek izan duten garrantzia goraipatzen du: ‘oso erakunde maskulinizatuak ditugu, baina gure artean ditugun emakume ausartei esker, feminismoa hitzetatik harago eramateko bidean gaude orain. Haiek izan dira mahai gainean kolpea emanez feminismoa ardatz nazionala edo soziala bezain ezinbestekoa bilakatzea lortu dutenak.’

PIrati Salsamendi Lozano

abendua4

erreportaiaerreportaiaBAI

#;PARTEKATU eztabaidatu

DEFENDATU

Prozesuaren buru diren talde politikoei kritika egiten diete, independentziaren izenean oinarrizko baldintzak alboratuta utzi dituztelako. EIren kanpaina garrantzitsuenetariko baten lema ‘Independencia per canviar-ho tot’ (Independentzia dena aldatzeko) izan da, eta honek oso modu egokian biltzen du mugimenduaren planteamendu politikoa. ‘Nik ez dut herri normal bat nahi, normala orain daukaguna delako’, dio Ponsek. Hausturarako unea dela azpimarratzen du, egitasmo eraldatzaileak martxan jartzekoa, baina proiektu batek ez duela ezertarako balio errotik pertsona ororen bizimodu duina bermatzen ez badu.

Hala ere, ‘duela urte batzuk feminismoa aldarrikatu arren, mugimenduak ez du oraindik borroka hau modu errealean bere egin.’ Georgina Monge Lopezek, Justa Revolta erakunde feminista eta independentistako kideak dio lan asko dagoela egiteko, patriarkatua oso indartsua delako euren antolakundeetan ere.

Egiturek ez dute balioIndarrean dauden egituren eraginkortasun eza ere aipatzen dute. Alde batetik, estatu eta instituzioen estrukturen analisia egiten du Clarak: ‘ez dira eraginkorrak kapitalismoaren eta patriarkatuaren menpekoak direlako eta hortaz, modu hierarkikoan eraikitzen direlako.’ ‘Gai izan behar dugu instituzioek, estatuek eta merkatuek biztanleriaren erdia menderatuta edukitzeko erabiltzen dituzten mekanismoak identifikatzeko’, hori izango baita, Ponsen ustez, egiturak proiektu politiko iraultzaileen neurrira eraikitzeko abiapuntua.

Bestetik, herri mugimenduari dagokionez, Nataliak dio ez daudela feminismoa modu integralean aplikatzeko espazioak, eta erakundeak feminizatzeko borroka beharrezkoa dela, horrela lortuko baita EIn egiten den oro sustraitik

feministak izan dadin. Ponsek onartzen du egitura klasikoen analisi eta kritika faltagatik izan daitekeela, baina zentzu horretan, mugimendu barruko gizonen papera jartzen du zalantzan: ‘uste dut askoren autokuestionamendu ezak eta pribilegioei uko egiteko prest ez egoteak zerikusi handia duela.’ Mongek ezinbestekoa ikusten du egunerokotasunean kide, familiar eta militantzia-lagunen partetik jasotzen dituzten indarkeriak seinalatzea eta gizonei zuzentzen zaie: ‘guztiontzat askea izango den herri proiektu batean sinisten badute, haien pribilegioak kuestionatu eta lantzen hastea derrigorrezkoa izango da.’

Lan handia denbora gutxianFeminismoa EIren proiektu politikoaren ardatz nagusietako bat bilakatu denetik, lan handia egin dute mugimenduko erakundeek arlo honetan. ARRANek, esaterako, ‘Lluita Feminista’ izena duen komisio nazionala eraiki du eta autodefentsa feministaren inguruan pausu bat eman dute, ezinbestekoa dela argi izanik, honen erabilpenaren legitimizazioa landuz. Era berean, Endavantek bezala, militanteen arteko indarkeria matxista kasuak prebenitu eta kudeatzeko protokoloa sortu dute; Mongeren esanetan ‘nork bere gain hartu behar du dagokion ardura, indarkeria matxistak ez direlako gure erakundeetatik kanpo dauden zerbait.’ Justa Revoltak lotura zuzena du Crida per Sabadell kandidatura munizipalistarekin; haien helburua, herriko gobernu eta instituzioetan gutxika ikuspegi feminista bermatzea da.

Pauso handia da ardatz feminista ardatz nazionala edo soziala bezain beharrezkoa dela onartu eta erabakitzea, eta horren harira, lan handia egiten ari dira EI barneko erakundeak feminismoa proiektu politiko guztietan modu transbertsalean bermatzeko. Prozesuan indar politiko ugarik dute zeresana, baina esan daiteke EI dela feminismoa errotik planteatzen duen

bakarra. Barne mailan eragin, kuestionatu eta presioa egiteko duten gaitasuna goraipatzen dute EIko emakumeek, baina harago joateko beharra ikusten du Ponsek: ‘emakumeok ukatu izan zaigun boterea berreskuratu behar dugu eta antolatu egin behar dugu; emakumeon kolektibo bat behar dugu.’ Era berean, Mongek dio asko aurreratu dela teorikoki eta ekintza zehatz askotan ikuspegi feminista txertatzen dela. ‘Hala ere, feminismoa modu sistemiko batean aplikatzea lortu behar dugu, hau izango baita prozesu subiranista eta herri burujabe erreal bat lortzeko giltza nagusietako bat.’

abendua5

askatu matazaaskatu matazaEstatu Islamikoaren eskuetan bortxaz bahiturik diren Yezidiar emakumeen alde borrokatzen duen plataformaren lan-ildoak adosteko, Emakume Kurduen Mugimenduko kide batzuk, emakume ikerlarien talde bat eta Turkiako emakume antolakundeetako hainbat militante Ipar Kurdistango hiriburuan bildu ziren urriaren 5ean. Ekimen honen inguruan gehiago jakiteko Emakume Kurduen Mugimenduko kide bat elkarrizketatu nahi izan dugu.

ola sortzen da Indarrez Bahitutako Emakumeen

Alde Borrokatzeko Plataforma?

2014ko abuztuaren 3an Dash-en edo Estatu Islamikoaren eskutik Shingalen (Hego Kurdistanen, Iraken) eman zen Yezidien aurkako sarraskiaren larritasunaren kontzientziazio lana bultzatu eta Daesh-en okupazioari aurre egiteko emakumeen antolakundeen sareei borrokarako dei egiteko ekimenez sortu zen plataforma.Borrokarako ildoak adosteko, gainera, Yezidien kanpamenduetara joan berri gara Shingal eta Zakhora. Hala, elkarrekin, aldarrikapen, behar eta metodoak adostu ditugu, ondoren borroka hauek mundura zabaldu

asmoz.Zein da egun Yezidien komunitateak bizi duen egoera Daesh-en okupazioaren ostean?

Benetan larria da eta nazioartean uste dena baino haratago doa bereziki Yezidien aurkako genozidioa. Tortura sexualen praktika sistematikoen aurrean gaude; bahiketak, esklabutza eta odaliska (Inperio Otomanoan palazioetako emakume esklabua) izatera kondenatuak gara. Daesh-en egitasmo sozial eta politikoak, emakumeon gorputzak, haien jabetzako gerra territorio patriarkal bezala ulertzen ditu.Egia da, bestalde, Daesh-en okupazioak Musulmandar Sunni ez diren beste

komunitate guztiak ere erasotu dituela, eta aldi guztietan, bahiketa sistematikoa eta forma anitzeko indarkeria sexuala baliatu dutela.Daesh-en okupazioaren ondorioz, 400.000 Yezidi erbesteratuak izan dira Shingaletik, eta egun, oraindik, 4000-7000 emakume eta haur Daesh-en eskuetan bortizki bahiturik aurkitzen dira, nork jakin zein egoeretan.Bahituak diren emakume eta neskak behin eta berriz salduak dira esklabutza eta odalisken merkatuetan, eta gatibu dira zonalde geografiko zabal batean: Irak, Siria, Qatar, Arabia Saudi eta Arabiar Emirerri Batuak.Badirudi, hauetatik 1500 Yazidiar emakumek egoera hauetatik ihes egitea lortu

N

abendua6

dutela, eta hauetako batzuek haien senideak dauden errefuxiatuen k a n p a m e n d u e t a r a iristea lortu dute.

Zein da errefuxiatuen kanpamenduetako egoera?

E r r e f u x i a t u e n kanpamenduetan den lagun orok elikadura, atseden, babes eta segurtasun arazo larriak ditu. Gogorra da benetan irudia. Psikologikoki eta fisikoki birrinduta daude.Eta are larriagoa da Dash-en eskuetatik ihes egitea lortu duten emakumeen osasun egoera orokorra; izan ere, pasatakoa pasa ondoren eta kanpamenduekin jo ondoren, euren senide eta komunitatearen aldetik bazterkeria eta mespretxua bizitzen ari baitira.

Zeintzuk izanen dira zuen plataformaren lan ildoak?

Webgunea sortu badugu, Gure eragin-eremuen zerrenda oso luzea da. Batetik, Nazioartean egoeraren zabalpena egitea da gure nahia, eta horretarako, ekintza Diplomatiko eta legalak aurrera eramango ditugu, Daesh-en eskuetan Yazidien aurka eginiko sarraskia “genocidio” bezala aitortua izan dadin Nazio Batuen Konbentzioaren baitan.Honi loturik, lekukotasunak eta frogak biltzeko

lana aurrera eraman nahi dugu, dagokienak (estatu, antolakunde eta erantzuleak) Nazioarteko Gorte Kriminalaren aurrean epaituak izan daitezen.Bigarrenik, eta plano sozialago batean, Yezidiar emakumeak bahituak izan diren herrialdeetan, emakumeen a n t o l a k u n d e e k i n elkarlanean, ekintza batzuk (eskaerak, eserialdiak, manifestazioak, bideoak eta eskutitz kanpainak) adostu eta aurrera eramango ditugu presioa egin eta jendarteak arreta mantendu dezan. Ildo honetan ere paper garrantzitsua jokatzen dute komunikabideek ere.Hirugarrenik, eta plano zabalago batean, nazioartean ezagunak diren emakume aditu akademiko, jurista, artista, kazetari eta abarrak mobilizatuko dituen kanpainaren bat ere abian jarri nahi dugu.Azkenik, eta elkartasunari bide emanaz, lekuko autoritateekin, iritzi sortzaile eta emakumeen

antolakundeekin lan egin nahi dugu, ihes egiten duten emakumeen bergizarteratzea eta onarpena erraz dadin eta euren familia eta komunitatera itzuli ahal izan daitezen. Honi loturik, guk ere, Amed-en (Ipar Kurdistango hiriburuan) Errehabilitazio eta Ahalduntze Zentro bat irekiko dugu Daesh-en indarkeriaren biktima zuzen izan diren emakume hauei laguntza emateko.

Besterik aipatu nahi al duzue?

Elkartasunerako deia lau haizeetara zabaldu nahi dugu eta eta emakumeen elkarte eta antolakundeei dei egin nahi dizuegu Daesh-en indarkeria sexista salatzeko kanpainetara bat zaitezten,hauek emakume guztion aurkako erasotzaileak direlako eta zentzu horretan mundu osoko emakumeok elkarrekin lan egin behar dugulako egoera larri honi aurre hartzeko.Milesker.

abendua7

ICEBERG

abendua8

ta orain nola komunikatu eta transmititu bizitako guztia. Nola

azaldu paper batean egun gutxi hauetan sentitutakoa, batzutan ez badira hainbat sentimenduei izena jartzen dieten hitzak existitzen sikiera.

Autobusean noa, saltoka gora eta behera, errepidea hala nola dagoelako. Nire ondoko hiru emakumeekin barrezka noa batxe bat harrapatzen dugun bakotzean zeruraino igotzen baikara, salto bakoitzean Epa! Eta eserleku guztien gainetik altxatzen dira segundo batez buru guztiak. Leihotik begira hogei bat motor, hiruzpalau txakur etzanda, behi bi iskina batean eta berdea. Berdea da india eta hezea.

Atzean utzi ditugu topaketa egunak. Bost egun non emakumeok bizi ditugun biolentzia ezberdinak ikustarazten saiatu garen eta geure eskubideak bermatzeko hainbat ekintza egiten ibili garen Women In Blackeko emakumeekin batera. Orain zurrunbilo bat sentimendu daukat barnean, ezin atera, ezin ahaztu… Konturatu gabe hotelera iritsi gara, banoa dutxara. Ur beroa erortzen da nire aurpegitik, eta ura eta malkoak. Hauek ez dira tristeak, ez agoranteak, badira emozioz beteriko malkoak ordea. Dira nire malkoak eta ezagutu ditugun emakume guztienak…

Gerraren aurkako eta Bakearen aldeko Emakumeon Mundu Gorteetan ikusi eta entzun genituen testigantzak datorkit burura. Gorte hauetan mundo osoko emakumeek jasandako bidegabekeriak entzun genituen. Ezin ahaztu Irakeko emakumearen errelatoa, bere etxea utzi eta orain exiliatuta dagoenarena. Ezta

afganistanen bortxatua izan zenarena. Ezta hau entzuterakoan Estatu Batuarrearen aurpegia eta publikoki eskatu zuen barkamena. Gogorra izan zen hamar orduz testigantzak entzuten egotea, bata bestearen atzetik, arma, tiro, pum! Gogorra da empatiak zure gorputza bahitzen duelako. Gogorrada izan zen ikustea zein den mendelbaldarron bizitza pribilegiatuaren prezioa, eta gure gobernuen axolakeria.

Bat, bi hiru lau eta zenbatu ezinak dira emakumeon kontrako gerrak eta biolentziak. Fronterak, ikustezina den pobrezia, jendarteko iherarkiak, gure gorputzen kontrola…. Eta gure lurraldetako militariazazioak eta nuklearizazioak ere dira gerrak. Ikustezinak eta sutilak askotan baina gerrak…

Horregatik dira garrantzitsuak topaketa eta gune feminista hauek. Hauetan emakumeok erresistentzia eta borrokarako estrategia ezberdinak elkarbanatu egiten ditugulako. Eta baita geure arteko sareak sortu eta indartu ere egiten ditugulako. Sareak jakin badakigunez, ezinbestekoak baitira emakumeon kontrako biolentziari bai patriarkatuari aurre egiteko!

Bidaia amaitzera doa, eta hemendik gutxira etxera bueltatuko gara baina atzean utzi ditugun emakumeak eta haien indarra eta borrokak betirako gurekin izango ditugu. Orain hasten da gure afera, hemen ikusitako esperientzia mingarriak eta emakumeon kontrako bidegabekeria salatzea hala nola, honen aurka borrokatzea! Dena den, lan hau errezagoa izango da, mina boterean eraldatu daitekeela ikasi genuen momentutik aurrera!

saretiksaretik

e

Iosu

ne D

iaz

Mina boterean eraldatzen denean

abendua9

herrien

txokoaDurangoko gaueko manifa:

“Erasotzaile, argi ibili!” lelopean gaueko mobilizazioa burutu zuten Durangoko jaietan, linternaz baliotuta kaleak okupatu eta eraso sexisten kontrako amorrua adierazi eta

autodefentsa feministaren aldeko mezua zabaldu zuten “kaleak, festak, egunak eta gauak gureak ere badirelako”!

Emakume Mundu Martxaren amaiera Lisboan: 250 emakume euskaldun elkartu ginen urriaren 17an Liboan,

2015eko emakumeen mundu martxaren IV. nazioarteko ekintzari amaiera emateko. “Emakumeak eta gerra”

mahaingurua, karabanak jasotako testigantzem kontaketa, manifestazio koloretsua, dantza eta...kilometro pila bat!

Alternatiben Herria: Jendetza bildu zen urriaren 24ean Bilbon, Euskal Herriko

Eskubide Sozialen Kartak sustatutako eta hamaika eragileren arteko elkarlanean antolatutako “Alternatiben Herria”

ekimenean. Feminismoz blaitutako ekimena izan zen Euskal Herri eta herritarron burujabetzaren inguruko ikuspegi eta

bideak elkartrukatu genituen egun honetan.

Ongi etorri Marina!:Marina Sagastizabal Bilgunekidea espetxetik atera da

Auzitegi Gorenak absolbitu ondoren. Auzitegi Nazionalak 6 urteko espetxe zigorrera kondenatu zuen, eta Ertzaintzak

atxilotu zuen oraindik sententzia atera gabe zegoenean. Sei hilabete eman ditu espetxean beste 6 kiderekin batera, eta berriki, Gorenak 5 absolbitu ditu eta beste biri bina urteko

espetxe zigorra ezarri die.

abendua10

emakumeok plazaraemakumeok plazara

uela gutxi aurkeztu dute Euskal Herriko Koop57 finantza zerbitzu etiko eta solidarioa. Gainera, bertako zenbait kidek komisio feminista eratu dute honen barnean. Ekonomia

sozial eraldatzaileaz, finantza etikoaz, honetan guztian feminismoak duen paperaz aritzeko Marta Luxan kooperatibista izan dugu gurekin.

1. Pare bat urtez lanean ibili ondoren Ekainean Koop57 aurkeztu zenuten Ondarroan. Kataluniako eredua oinarri hartuta eta haien aterki pean hasieran, bide propioa egiten hasi zarete. EHko Koop57k zein helburu ditu, zertarako sortu da?EHko Koop57ren helburua mundua eraldatzea da. Gure ustez, ekonomia eraldatzaileak horretarako tresnak eskaintzen dizkigu eta horrexegatik, 20 urtez finantza etiko eta solidarioen zerbitzuak eskaini izan dituen kooperatibarekin bat egitea erabaki dugu. Koop57 geurera iritsi da, hango esperientziarekin eta hemengo ilusioarekin.Jendarte-harremanak ez direlako zertan berekoiak izan, ez eta elkarren esplotazioan edota ingurumenaren ustiapenean oinarritu behar. Ekonomia guztion mesedetan jarri behar baitugu, ekonomiak guztion beharrak, bizitzaren dimentsio guztietako beharrak, ase behar baititu. Hala, kontsumo arduratsurako, ekoizpen burutsurako, bidezko merkataritzarako zein finantza etikoetarako alternatibak eskaintzen dizkigu Ekonomia Sozial Eraldatzaileak, ekonomia bera, soziala ez ezik, eraldatzailea ere izan baitaiteke

2. Horren barnean komisio feminista bat osatzera beharrezkoa ikusi duzue. Zein izango da bere funtzioa?

Ondarruko topaketan dagoeneko martxan ari den komisio feministen kide anitzekin batu ginen eta bapateko bilera

antolatu ere. Komisio feministaren ideia Catalunyatik bultzatu zuten eta elkarrizketa honi erantzuteko Elba Mansilla izan dugu bidelagun. Elbak horrelaxe azaldu dizkigu komisioaren hastapenak: “Coop57 Catalunya barneko ekonomia feministen komisioa sortzeko arrazoia kooperatibako entitateei genero ikuspegia barnebiltzen dituen argazkia ateratzea izan zen. Hau da, 2013rarte jasotzen ziren datuen artean ez baitzegoen emakumeen parte-hartzea proiektuetan edota lan-antolaketa eta lan-kalitatearekin lotutako datuak generoaren arabera. Orduan parte-hartzaile berriei eta komisio sozialei luzatzen zaizkien galdetegietan zenbait aldaketa egin eta entitate sozialei bidali genien. Ordutik, auto-diagnostiko hau gauzatzeaz gain, komisioak berezko sekzioa du Coop57ren boletinan, Catalunyako Ekonomia Solidarien Sarean (XES) dagoen Ekonomia Femnisten komisioan parte-hartzen du eta 2014ko azaroan Bartzelonan izandako Fira d’Economies Feministes-en antolaketan parte-hartu genuen ere”. Horrelaxe hasi zen istorioa eta martxan dirau. EHko Koop57ko emakumeak beste lurraldetako komisioekin kontaktuan gaude eta gure jarduna betaurreko moreen begirada aztertzeari ekin diogu lehenengo egunetik, ekonomia eraldatzaile izateko feminista izan behar duelakoan baikaude . 3. Ekonomia sozial eraldatzailearen terminoa bolo-bolo dabilen honetan, zein ekarpen egin dezakegu feminismotik? Zein ekarpen Koop57n?

Hasteko, ekonomia merkatutik aldentzen eta askatzen duen bataila diskurtsiboa borrokatu behar dugu. Hau da, ekonomia jatorrian zuen esanahiarekin lotu behar dugu, bizitza sostengatzen eta errazten duten prozesuekin harremanetan jarriz. Honetaz gain, feminismoak koordinazio eta antolaketa eremuetan dauden botere gatazka ikustarazten lagundu gaitzake. Era berean, gure entitatetan zeharka agertzen diren dinamika autoritarioei aurre-egiteko tresnak eskaintzen dizkigu.Laburbilduz, feminismoa normatibitate patrarkiala ezbaian jartzeko, eta berau borrokatzeko eta neutralizatzeko lanabesak sortzeko tresneria dugu.

4. Eta ze ekarpen egiten dio ESEak feminismoari?

Ekonomia sozial eraldatzaileak berdintasun, ekitate eta erantzunkidetasun irizpideak barnebiltzen dituzten jarduera ekonomikoak sortzeko oso paper garrantzitsua izan dezake. Egun, horrela izaten ari dela baiezta dezakegu: sortzen diren enpleguen %50 emakumezkoek okupatzen dituzte, eta, kooperatiba zein hirugarren sektoreko beste entitate batzuetan egunero eta sistematikoki ezartzen dira soldata-berdintasuna, denbora erabileren moldagarritasuna eta lan-taldeen bizi-iraupena errazten dituzten antolaketa-dinamikak. Beraz, zalantzarik gabe, ekonomia eraldatzaileak desparekotasunen materialitateari eraso egin diezaioke.

KOOP57

D

koop57eh@coop57.coop

abendua11

T

kuleroenKAXA

50. DURANGOKO AZOKAN IZANGO GARA abenduaren 4tik 8raopatu-rekin batera jarriko dugu saltokia. Eta bidelagun feministok zenbait abantaila izango ditugu! Eskuragarri izango dituzue bertan:

- 2016 AGENDA FEMINISTA - 2016 EGUTEGI FEMINISTA- GURE GENEALOGIA FEMINISTAK liburua- SUKALDETIK PLAZARA dokumentala- ARRAKALA dokumentala- BELDURRAK GUREKIN JAI, EKIN AUTODEFENTSA FEMINISTARI! Liburuxka- ETEN bilduma tratu txarren aurka....