FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA...

45
LANBIDE HEZIKETAKO ZIKLOEN PROGRAMAZIOA PROGRAMACIÓN DE LOS CICLOS FORMATIVOS DE FORMACIÓN PROFESIONAL OSASUNA FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA 9. modulua: Oinarrizko Anatomofisiologia eta Patologia

Transcript of FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA...

Page 1: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

LANBIDE HEZIKETAKO ZIKLOEN

PROGRAMAZIOA

PROGRAMACIÓN DE LOS CICLOS FORMATIVOS DE FORMACIÓN PROFESIONAL

O S A S U N A

FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA

9. modulua: Oinarrizko Anatomofisiologia eta Patologia

Page 2: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

LANBIDE HEZIKETAKO ZIKLOEN

PROGRAMAZIOA

OSASUNA

PR OG RA MA CI ÓN DE L OS C ICL OS F O RM AT IV OS DE FORMACIÓN P R OF ES IONA L

FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA

9. modulua: Oinarrizko Anatomofisiologia eta Patologia

Page 3: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Argitaraldia: 1.a, 2009ko urria

Egilea: Inés Araico Galdós

Argitaratzailea eta koordinazioa: Víctor Marijuán Marijuán KOALIFIKAZIOEN ETA LANBIDE HEZIKETAREN EUSKAL INSTITUTUA INSTITUTO VASCO DE CUALIFICACIONES Y FORMACIÓN PROFESIONAL www.kei-ivac.com

Diseinua eta diagramazioa: TRESDETRES

L.G.: BI-1770-09

Page 4: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

0 0. unitate didaktikoa: Moduluaren aurkezpena

05. or.

1

1. unitate didaktikoa: Giza gorputza sistema gisa.

08. or.

2

2. unitate didaktikoa: Armazoi-sistemak.

12. or.

3

3. unitate didaktikoa: Sartze- eta ezabatze-sistemak.

18. or.

4

4. unitate didaktikoa: Ugaltze-sistema

24. or.

5

5. unitate didaktikoa: Sistema kardiozirkulatorioa eta linfatikoa.

28. or.

6

6. unitate didaktikoa: Sistema immunitarioa.

32. or.

7

7. unitate didaktikoa: Sistema endokrinoa.

35. or.

8

8. unitate didaktikoa: Nerbio-sistema.

39. or.

AURKIBIDEA

Iraupena: 99 ordu UDen kopurua: 8

UNITATE DIDAKTIKOEN SEKUENTZIAZIOA ETA DENBORALIZAZIOA 04. or.

Esku artean duzun argitalpen hau lanean ari diren lankideek landu dute.

Edozein gairen programazioa oso lan pertsonala da, irakasle bakoitzaren esperientzian oinarritua eta, horrenbestez, subjektiboa. Premisa hori kontuan izanik, programazioa aztertzera eta egoki baderitzozu kontsultarako material gisa erabiltzera gonbidatzen zaitugu. Zure irakasle-lana bideratu dezakeen gida gisa ere baliagarria izan dakizuke.

Izan ditzakeen mugak aintzat hartu badira ere, heziketa-ziklo berrien OCDak abiapuntu izanik sortu eta diseinatu da, eta EAEn curriculum-diseinuaren eta irakaskuntza- programazioaren arloan indarrean dagoen legeria hartu da kontuan (otsailaren 26ko 32/2008 Dekretua).

Erabilgarria izan dakizun espero dugu, eta, aldi berean, egileek lan honetan egindako ahalegina eskertzen dugu.

Page 5: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

Unitate didaktikoen sekuentziazioa eta denboralizazioa

EDUKI MULTZOAK UNITATE DIDAKTIKO SEKUENTZIATUAK IRAUPENA

M1

M2

M3

M4

M5

M6

M7

UD 0: Moduluaren aurkezpena.

1 h.

X X X UD 1: Giza gorputza sistema gisa.

5 h.

X UD 2: Armazoi-sistemak.

15 h.

X X UD 3: Sartze- eta ezabatze-sistemak.

15 h.

X UD 4: Ugaltze-sistema.

12 h.

X UD 5: Sistema kardiozirkulatorioa eta linfatikoa.

15 h.

X UD 6: Sistema immunitarioa.

12 h.

X UD 7: Sistema endokrinoa.

9 h.

X UD 8: Nerbio-sistema.

15 h.

GUZTIRA 99 h.

1. multzoa: Organismoaren antolamendu orokorra ezagutzea. 2. multzoa: Egitura anatomikoak kokatzea. 3. multzoa: Patologiaren alderdi orokorrak identifikatzea. 4. multzoa: Nerbio-sistemaren, zentzumen-organoen, lokomozio-aparatuaren eta larruazalaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak ezagutzea. 5. multzoa: Aparatu kardiozirkulatorioaren, arnas-aparatuaren eta odolaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak ezagutzea. 6. multzoa: Digestio- eta giltzurrun-aparatuaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak ezagutzea. 7. multzoa: Sistema endokrinoaren, ugaltze-aparatuaren eta sistema immunologikoaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak ezagutzea.

4

Page 6: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 0. MODULUAREN AURKEZPENA 5

0. unitate didaktikoa: MODULUAREN AURKEZPENA Iraupena: 1 ordu Ikaskuntzaren helburuak:

1. Moduluaren garapenaren plangintza orokorra ezagutzea, baita taldeko kideak ere. 2. Irakasleak prestakuntza-prozesuaren kudeaketan aintzat hartu eta aplikatuko dituen irizpideak ulertzea. 3. Ikasleak moduluari dagokionez dituen eskubideak eta betebeharrak identifikatzea. 4. Moduluaren unitate didaktikoen arteko eta moduluaren eta beste moduluen arteko lotura nagusiak ulertzea. 5. Norberaren jakintzak identifikatzea, moduluan lortu behar diren jakintzei dagokienez.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Zikloko moduluen arteko eta zikloaren eta erreferente dituen kualifikazioen arteko loturak aztertzea. • Diziplinaren, metodologiaren, erlazioen eta antzeko beste gaien inguruan planteatzen diren alderdiak, arauak eta elementuak

identifikatzea, eta euskarri egokian erregistratzea.

KONTZEPTUZKOAK

• Zikloa osatzen duten kualifikazioak eta moduluarekiko lotura. • Moduluaren ekarpena zikloko helburuak lortzeko garaian. • Moduluaren helburuak. • Modulua eta unitate didaktikoak ebaluatzeko irizpideak.

JARRERAZKOAK

• Taldeko kide guztiengan, baita irakaslearengan ere, desiragarriak diren portaeren inguruan adostasuna lortzearen garrantzia baloratzea.

• Moduluaren garapenean jarraitu beharreko arauak eta irizpideak.

Page 7: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 0. MODULUAREN AURKEZPENA 6

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1 Ikasleen eta irakaslearen aurkezpena.

1 10 m. X X Irakasleak eta ikasleek nork bere burua aurkeztuko dute. Irakasleak iradokiko ditu aurkezpenean interesgarriak izan daitezkeen alderdiak, eta informazio bat edo bestea ematea hautazkoa izango da.

Helburua da hasierako ezagutza lortzea eta gizarte-oztopoak haustea, taldeko kideen arteko komunikazioa erraztearren. Aurreko ikasturtetik sortutako taldea denean, ez da jarduera hau beharrezkoa izango.

Ez da bitarteko berezirik behar.

J2 Programazioa osatzen duten elementuen aurkezpena.

2-4 10 m. X X Irakasleak programazioa osatzen duten elementuak, ordutegiak eta abar aurkeztuko ditu, eta, horretarako, eskema bat erabiliko du edo baliabide informatiko bidezko aurkezpena egingo du.

Ikasleek moduluaren gaiaren programazioari, egiturari, loturei, denborari eta iraupenei buruzko ikuspegi orokorra jaso beharko dute, besteak beste.

Arbela. Power Point-eko aurkezpena edo antzekoa. Kronogramak. Informazioa duten fotokopiak.

J3 Prestakuntza-prozesuaren kudeaketa gidatuko duten irizpideen eta arauen aurkezpena.

2-3 10 m. X X Irakatsi eta ikasteko prozesua kudeatzeko erabiliko diren askotariko irizpideak ezagutaraziko ditu irakasleak. Gardenkiez edo beste elementu batzuez lagundutako ahozko azalpena erabiliko du. Hortaz, azterketak zuzentzeko eta ebaluatzeko irizpideak, barne-erregimeneko araudia, diziplina-erantzukizunak, eta abar azalduko ditu.

Zalantza guztiak argitzeko denbora-tartea zabalduko da.

Horrela, ikasleek ikasketa, gizarte eta harremanen arloko esparrua ezagutu eta ulertuko dute, eta arauzko esparru horretara moldatu ahal izango dute haien jarduna.

Ikasgelan edo lantegi-ikasgelan egin daiteke jarduera, eta ez da baliabide berezirik behar.

J4-E1 Egin beharreko lanbide- moduluaren gainean ikasleek aurretik dituzten ezagupenen identifikazioa.

5 30 m. X X Jarduera hori elkarrizketaren bidez garatu ahal izango da, baita ikasleek erantzun beharreko irakaslearen galderen bidez, edo,

Moduluan garatuko diren edukiei dagokienez, ikasleen abiapuntuko jakintza-maila ezagutu nahi da.

Galdera sortak.

Page 8: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 0. MODULUAREN AURKEZPENA 7

J1 Ikasleen eta irakaslearen aurkezpena.

OHARRAK

• Nahikoa izango da J1 jarduera moduluetakoren batean egitea. Zikloko taldeak adostu beharko du zein modulutan egingo den. • J4 jarduera mantendu ahal izango da, nahiz eta unitate didaktikoetako bakoitzean hasierako ebaluazioa barnean hartzen duen jarduera egin. Bi jarduera horiek bateragarriak eta osagarriak

izango dira beti. Aurretiazko jakintzetarako lehen hurbilketa izan daiteke, ondoren, unitate bakoitzean abiapuntuko jakintza horretan gehiago sakontzeko. • Modulu honen unitate didaktikoetan, jarduerak irakatsi eta ikastekoak (J) edo ebaluaziokoak (E) izan daitezke. Zenbaitetan, jarduera bera, irakatsi eta ikastekoa ez ezik, ebaluaziokoa ere izan

daiteke. Halakoetan, jarduera hori (Jn-Em) gisa adieraziko da eta hiru motak bilduko ditu. J-en zenbakikuntza (n) eta E-ena (m) elkarrekiko independenteak dira.

Page 9: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 1: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA 8

1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA

Iraupena: 5 ordu

IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen du, eta egiturazko unitateak eta loturak deskribatzen ditu, espezializazioaren arabera. IE2: Egitura anatomikoak kokatzen ditu, eta gorputz-topografiako sistema konbentzionalak bereizten ditu. IE3: Patologiaren alderdi orokorrak identifikatzen ditu, eta gaixotzeko prozesu dinamikoaren elementuak eta klinikarekin dituzten erlazioak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Zelulatik sistemara arteko hierarkia zehaztea. 2. Egitura eta fisiologia zelularra deskribatzea. 3. Ehun motak sailkatzea. 4. Ehun moten ezaugarri nagusiak zehaztea. 5. Organismoaren eta osaeraren sistemak adieraztea. 6. Jarrera anatomikoa definitzea. 7. Plano anatomikoak deskribatzea. 8. Jarrera eta norabidearen terminologia aplikatzea. 9. Gorputz-aldeak zerrendatzea eta kokatzea.

10. Gorputz-barrunbeak zehaztea eta kokatzea. 11. Gaixotasunaren kontzeptua definitzea. 12. Gaixotasunaren prozesu dinamikoa deskribatzea. 13. Patologia osatzen duten elementuak zehaztea. 14. Gaixotasunaren faseak aipatzea. 15. Gaixotasunaren bilakabidean izan diren gertakariak zerrendatzea. 16. Patologiarekin lotzen diren jarduera klinikoak deskribatzea. 17. Oinarrizko patologiaren terminologia aplikatzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Egitura batzuk identifikatzea eta kokatzea. • Gorputzaren oinarrizko egitura batzuk eta antolamendua deskribatzea. • Organismoaren sistemak eta aparatuak sailkatzea.

X X X

Page 10: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 1: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA 9

• Gorputz-aldeak eta -barrunbeak kokatzea. • Berariazko terminologia erabiltzea.

X X

X

KONTZEPTUZKOAK

• Organismoaren egitura. Giza zelula. Oinarrizko ehunak. Motak eta ezaugarriak. Organo, sistema eta aparatuak. Osaera. • Giza topografia. Terminologia orokorra. Jarrera, ardatz, norabide eta plano anatomikoak. Gorputz-barrunbeak eta -aldeak. • Osasuna eta gaixotasuna. Gaixotasunaren faseak eta bilakaera. Gaixotasunaren bilakabidean izan diren gertakariak,

etiologia, fisiopatologia eta semiologia. Gaixotasunaren klinika: diagnostikoa, pronostikoa eta terapeutika. Osasunaren prebentzioa eta sustapena. Prebentzio-mailak.

X

X

X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta doitasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Ikasteko interesa eta jakin-mina. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura.

X X X

X X

X X

X

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den Ir. Ik.

J1-E1 UDa hasi eta aurkezteko test bat ebaztea.

0,5 h X X Testak laburra izan beharko du, oso erantzun laburrekoa, eta ikasleek jada ezagutzen dituzten alderdiak galdetu beharko ditu. Komeni da galderak egoki ordenatuta egotea eta, horrela, zuzentzean unitate didaktikoen zatiak aurkezteko aukera ematea.

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko.

Testa. Liburua edo apunteak.

J2 Osasunari eta gaixotasunari buruzko azalpena.

11, 12, 13, 14, 15, 16,

17

0,5 h X Irakasleak honako alderdi hauekin has dezake azalpena: osasuna gauza erlatibo gisa, osasunaren garrantzia gizakien bizitzan, osasunean edo gaixotasunean ohiturek duten eragina... Ondoren edukien atalean adierazten diren kontzeptuak aurkeztuko ditu.

Termino horiekin lotzen diren kontzeptuak ulertzeko. Osasuna gauza erlatiboa dela dioen ideia ezagutzeko.

Liburua edo apunteak.

Page 11: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 1: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA 10

J3-E2 Osasunari eta gaixotasunari buruzko ariketak egitea.

11, 12, 13 14, 15, 16

17

0,5 h X Ariketa horietan, osasunari edo gaixotasunari buruz mintzatzean edo idaztean erabili ohi diren terminoak definitu, erabili, adibidetan jarri edo azaldu beharko dira. Termino horien artean honakoak daude: lehen mailako prebentzioa, pronostikoa, diagnostikoa edo komenigarritzat jotzen diren beste batzuk. Ariketak banan-banan egin beharko dira, pertsona bakoitzak behar bezala eta zehaztasunez mintzatzeko edo idazteko ahalegina egin dezan.

Terminologia behar bezala erabiltzeko. Adierazpideen esanahia ulertzeko eta bereizteko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Liburua edo apunteak. Hiztegi medikoa. Ariketak.

J4 Giza gorputzaren antolamenduari buruzko azalpena.

1, 2, 3 4, 5

1 h X Azalpen honetan giza gorputzaren antolamendu orokorra argituko da. Antolamendu-mailak (molekularra, zelularra, tisularra, eta abar) labur- labur berrikusiko dira. Gainera, moduluan ikasiko diren aparatu eta sistema guztiak aurkeztuko dira, eta haien funtzio nagusiekin lotuko dira. Komeni da ikus-entzunezko elementuren batekin eta material idatziren batekin osatzea azalpena.

Aurreko beste hezkuntza-etapa batzuetako ezagutzak berrikusteko (zelula, ehunak,...), eta moduluan normaltasunez erabili ahal izateko. Moduluan ikasiko diren sistemak edo aparatuak identifikatzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J5 Giza topografiari buruzko azalpena.

6, 7, 8 9, 10

0,5 h X Eduki hauek aurkeztean, irakasleak ulermena erraztuko duten irudiez lagundu beharko du.

Giza gorputza antolatzen duten espazioak edo planoak identifikatzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J6 Gorputz-topografiako sistema konbentzionalei buruzko ariketak egitea.

6, 7, 8 9, 10

0,5 h X Ikasleek ariketetan behar bezala adierazi beharko dituzte egituren kokalekuak eta egituren arteko erlazioak, behar bezala erabili beharko dituzte planoak eta espazioak, eta egitura batzuk grafikoki irudikatu eta marraztu beharko dituzte.

Ikasitako ezagutzak aplikatzeko. Liburua edo apunteak. Ariketak.

Page 12: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 1: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA 11

J7-E3 Giza gorputzaren topografiari buruzko praktika gidatua.

6, 7, 8 9, 10

1 h X X Ikasleek praktika honetan idatzi eta hitz egin beharko dute. Irakasleak eman diezaioke hasiera jarduerari ikasleek zer egin behar duten jakin dezaten. Dena dela, ondoren, ikasleek beraiek egin beharko dituzte adierazpenak. Hainbat euskarri erabili beharko dira, ikasleak horiekin guztiekin ohitu daitezen.

Aparatuak eta egiturak berrikusteko. Organoak, aparatuak eta egiturak ahoz eta idatziz identifikatzeko, izendatzeko, kokatzeko eta horien arteko erlazioak finkatzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Gizaki klastikoa. Giza gorputzaren sistemen irudiak dituzten laminak. Erradiografiak edo beste proba batzuk.

OHARRAK

• Unitate didaktiko hau garatzean, ikasleek egiturak eta organoak marrazten eta grafikoki irudikatzen hasi beharko dute. Horren helburua ez da kalitate handiko marrazkiak lortzea, baizik eta

egituren anatomia eta morfologia kontzeptualizatzeko baliagarriak izatea eta hobeto ulertzeko aukera ematea. Horretarako, irakasleak modulua irakastean marrazkia erabili beharko du irakaskuntza-tresna gisa, egitura anatomikoei buruzko irudi hobeak egon daitezkeela jakin arren.

Page 13: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 2: ARMAZOI SISTEMAK 12

2. unitate didaktikoa: ARMAZOI SISTEMAK

Iraupena: 15 ordu

IE4: Mugimenduarekin, ikuskerarekin eta erlazioarekin lotzen diren sistemak ezagutzen ditu, eta nerbio-sistemaren, zentzumenen, lokomozio-aparatuaren eta larruazalaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak::

1. Hezurren egitura deskribatzea. 2. Hezurrak sailkatzea. 3. Hezurrak eta artikulazioak eskeletoan kokatzea. 4. Artikulazioen motak eta ezaugarriak deskribatzea. 5. Artikulazioen mugimenduak bereiztea. 6. Muskuluen egitura eta motak deskribatzea. 7. Anatomiaren muskuluak identifikatzea. 8. Ohikoenak diren osteoartikulazioetako eta muskuluetako lesio eta gaixotasunak zehaztea. 9. Larruazalaren morfologia eta funtzioa deskribatzea.

10. Larruazaleko aldaketa patologikorik ohikoenak deskribatzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Egiturek garatzen duten funtzioa eta horien morfologia deskribatzea. • Hainbat egitura kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea. • Parametro funtzionalak zehaztea.

X X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Hezur-sistema. Hezurraren egitura. Sailkapena. Eskeletoko hezurren antolamendua eta izendegia. Hezur-fisiologia. • Artikulazioak. Egitura. Motak. Artikulazioen mugimenduak. • Muskuluak. Egitura. Sailkapena. Muskulu-fisiologia. Mugimendu-jarduera. • Hezurren, artikulazioaren eta muskuluen sistemaren patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena.

X X X X

Page 14: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 2: ARMAZOI SISTEMAK 13

Higienea eta prebentzioa. • Larruazala. Egitura eta funtzioa. Organo erantsiak. • Larruazalaren patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta doitasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1-E1 Unitate didaktikoaren aurkezpena. 0,5 h X X Galdera-sorta batekin has da daiteke:

norbere gorputzaren neurriak (altuera, pisua, diametroak,...), artikulazioek ahalbidetzen dieten mugimenduak, mugimenduren batean parte hartzen duten muskuluak, eta abar. Ondoren, bateratze-lana egingo da, eta egindakoa egiaztatukoa da. Jarduera modu informalean egingo da, bat-bateko taldeetan eta huts egiteak nabarmendu gabe. Ondoren, unitate didaktikoaren plana aurkeztuko da. Aztertuko diren sistemak (hezurrak, artikulazioak, muskuluak eta larruazala) eta horien funtzio nagusiak aurkeztuko dira.

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko. Sistema edo aparatu horien funtzio nagusia identifikatzeko.

Galdera sorta. Zinta metrikoa.

J2 Hezurrak eta artikulazioak identifikatzeko praktika gidatua.

3 0,5 h X X Ikasleek anatomiako atlas baten laguntzarekin hezur eta artikulaziorik

Atal honetako edukiak ikas daitezen motibatzeko.

Anatomiako atlasa. Eskeletoa.

Page 15: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 2: ARMAZOI SISTEMAK 14

garrantzitsuenak izendatu eta kokatu beharko dituzte.

Anatomiako atlasa eta eskeletoa erabiltzen ikasteko.

Hezurren eta artikulazioen zerrenda.

J3 Hezur-sistemaren eta artikulazioen anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

1, 2, 3 4, 5

2 h X Irakasleak edukien atalak azalduko ditu eta, horretarako, ikus-entzunezko baliabideak erabiliko ditu.

Sistema osteoartikularrari dagozkion edukiak aztertzeko. Inplikatuta dauden egiturak identifikatzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko materiala.

J4 Hezur-sistemaren eta artikulazioen anatomiarekin eta fisiologiarekin lotzen diren ariketak egitea.

1, 2, 3 4, 5

1 h X Aurreko atalean (J3) aztertutako alderdiak definitzeko, sailkatzeko, marrazteko, deskribatzeko eta erlazionatzeko ariketak izango dira, besteak beste.

Ikasitako edukiak hainbat testuingurutan aplikatzeko.

Ariketak.

J5 Muskulu-sistemaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

6, 7 2 h X Irakasleak edukien atalak azalduko ditu, eta horiek aplikatzeko ariketak egingo ditu. Azalpena irudiekin osatu beharko da.

Muskulu-sistemari dagozkion edukiak aztertzeko. Inplikatuta dauden egiturak identifikatzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko materiala.

J6 Muskulu-sistemaren anatomiarekin eta fisiologiarekin lotzen diren ariketak egitea.

6, 7 1 h X Egiturak definitu, sailkatu, marraztu, identifikatu, deskribatu eta erlazionatuko dituzte ariketa hauetan.

Aurreko jardueran ikasitako edukiak aplikatzeko.

Ariketak.

J7-E2 Hezur-, artikulazio- eta muskulu- sistemaren egiturak hainbat euskarritan identifikatzeko praktika gidatua.

3, 7 0,5 h X X Irakasleak elementu jakin bat zer den, non dagoen, zeren ondoan dagoen,nola funtzionatzen duen eta abar galdetuko die ikasleei.

1. unitate didaktikoko edukiak berrikusteko. Terminologia egokia erabiltzeko. Ikasitakoa beste testuinguru batzuetan erabiltzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Eskeletoa. Ikus-entzunezko baliabideak. Laminak, argazkiak, erradiografiak,...

J8 Larruazala behatzeko eta aztertzeko praktika gidatua.

9, 10 0,5 h X X Ikasleei behatu beharreko elementuen zerrenda (ileak, poroak, orbanak, eta abar) eta behaketaren emaitzak erregistratzeko taula eman dakieke.

Larruazala osatzen duten elementuak bereizteko. Larruazalaren eta harekin lotzen diren organoen azterketa sustatzeko.

Lupa. Irudiak. Behatzeko eta erregistratzeko taula.

Page 16: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 2: ARMAZOI SISTEMAK 15

Larruazalaren behaketa zenbait irudiren behaketarekin osatu daiteke.

J9 Larruazalaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

9 1 h X Irakasleak edukien atalak azalduko ditu, eta horiek aplikatzeko ariketak egingo ditu. Azalpena irudiekin osatu beharko da.

Sistema osteoartikularrari dagozkion edukiak aztertzeko. Inplikatuta dauden egiturak identifikatzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko materiala. Ariketak.

J10 Larruazalaren anatomiarekin eta fisiologiarekin lotzen diren arazoak ebaztea.

9 0,5 h X Ariketa horietan, definizioa, marrazketa eta deskribapena gisako alderdiak barnean hartzeaz gain, ikasleari gogoeta eginaraziko dioten eta hipotesi logikoren bat proposaraziko dioten beste galdera batzuk ere txertatu ahal izango dira. Esate baterako: zergatik jartzen gara beltzaran? Zer da oilo-ipurdia? Beldur garenean zergatik jartzen gara zurbil? Zergatik dutxatu behar dugu? Zer dira ile urdinak?...

Aurreko jardueretan ikasitako edukiak aplikatzeko. Ohiko galderei buruz gogoeta egiteko eta galdera horiei erantzutean planteamendu zientifikoa aplikatzeko.

Ariketak.

J11 Hezurren, artikulazioen, muskuluen eta larruazalaren sistemaren patologiari buruzko azalpena.

8, 10 2 h X X Taldea osatzen duten pertsonen esperientziak kontatzearekin has daiteke, ondoren aparatu horien gaixotasunik ohikoenei eta berezko sintomatologiari buruzko azalpen antolatuarekin jarraitzeko. Azalpenari irudi batzuen proiekzioarekin lagun dakioke.

Gaixotasunen sailkapen orokorra identifikatzeko. Terminologia zuzentasunez eta zorroztasunez erabiltzeko.

Liburua edo apunteak. Irudiak.

J12-E3 Sistema horietarako higiene- eta prebentzio-arauei buruzko lanak taldean egitea.

8, 10 2 h X X Talde txikietan antolatuta, gaiarekin lotzen diren hainbat alderdiri buruzko lana egingo da (larruazalaren zaintza, eguzkiaren eragina, ariketa fisikoa,

Ohitura batzuk gaixotasunekin lotzeko. Prebentzio-arau batzuk ikasteko. Bizitzeko beste modu batzuk

Bibliografia.

Page 17: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 2: ARMAZOI SISTEMAK 16

higiene pertsonala, alopezia...). Lan egiteko emango zaien materiala hautatu egingo da, eta, ahal izanez gero, jatorrizko formatuan emango zaie. Jarduera egiteko garapen-eskema honi jarraituko zaio:

• Gaiak aurkeztea eta banatzea.

• Talde-lana. • Bateratze-lana.

Bateratze-lanaz baliatuta, huts egiterik ohikoenak zuzendu daitezke eta prebentzio-araurik garrantzitsuenak nabarmen daitezke.

daudela jakiteko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

J13 Sistema horiek beste sistema batzuekin dituzten loturak identifikatzeko ariketak egitea.

2, 3, 4, 5 6, 7, 9

0,5 h X X Jarduerari hasiera emateko sistema horien eta beste batzuen arteko loturen adibideren bat azal daiteke, esate baterako guztiek zirkulazio- sistemarekin duten lotura. Ondoren, beste aparatu batzuekin gauza bera egitea eska dakieke ikasleei (adibidez nerbio-sistemarekin edo muskulu- sistemarekin). Irakasleak ekarpenen arabera esku hartuko du.

Hainbat unitate didaktikoen edukiak lotzeko ohitura hartzeko. Unitate didaktikoaren eduki guztiak batera berrikusteko.

E4 Berariazko ebaluazio-proba. 1 h X Zenbait galderez osatutako proba honetan ikasleek erantzunak idatziz eman beharko dituzte adierazpen- gaitasuna ebaluatu ahal izateko. Marrazkiren bat egitea ere eska dakieke.

Ikasitakoa egiaztatzeko. Ikas dezaten motibatzeko.

Idatzizko ariketa.

Page 18: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 2: ARMAZOI SISTEMAK 17

OHARRAK

• Unitate didaktiko honetan, azalpen-jarduerak garatzean (J3, J5 eta J10) komeni da azalpen-zatia eta ariketak (J4, J6 eta J10) tartekatzea. Esate baterako, ez da hezur-sistemaren eta artikulazio-sistemaren eduki guztiak erabat azaltzen amaitzera itxoin beharko ariketak egiteko; sistemaren zati baten azalpena –gorputz-adarren anatomia adibidez– zati horri dagozkion ariketekin elkartu beharko da.

Page 19: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 3: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK 18

3. unitate didaktikoa: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK Iraupena: 15 ordu IE4: Mugimenduarekin, ikuskerarekin eta erlazioarekin lotzen diren sistemak ezagutzen ditu, eta nerbio-sistemaren, zentzumenen, lokomozio-aparatuaren eta larruazalaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Hezurren egitura deskribatzea. 2. Hezurrak sailkatzea. 3. Hezurrak eta artikulazioak eskeletoan kokatzea. 4. Artikulazioen motak eta ezaugarriak deskribatzea. 5. Artikulazioen mugimenduak bereiztea. 6. Muskuluen egitura eta motak deskribatzea. 7. Anatomiaren muskuluak identifikatzea. 8. Ohikoenak diren osteoartikulazioetako eta muskuluetako lesio eta gaixotasunak zehaztea. 9. Larruazalaren morfologia eta funtzioa deskribatzea.

10. Larruazaleko aldaketa patologikorik ohikoenak deskribatzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Morfologia eta funtzioa deskribatzea. • Egiturak kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea. • Parametro funtzionalak zehaztea.

X X X X X

X X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Digestio-aparatua. Anatomia. Organoak eta egitura. Fisiologia. Digestioa eta metabolismoa. • Digestio-patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa. • Arnas-aparatua. Anatomia. Organoak eta egitura. Arnastearen fisiologia. • Arnas-patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X

X X

Page 20: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 3: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK 19

• Gernu-aparatua. Anatomia. Organoak eta egitura. Giltzurrun-fisiologia eta gernu-fisiologia. Gernua sortzea eta ezabatzea. • Giltzurrunetako eta gernu-bideetako patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta

prebentzioa.

X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta doitasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

X X X X

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1-E1 Unitate didaktikoaren aurkezpena.

1 h X X Unitate didaktikoari hasiera emateko, inplikatuta dauden hiru sistemen (arnas- sistemaren, digestio-sistemaren eta gernu- sistemaren) irudiak aurkez daitezke eta maketak eta gizaki klastikoa erabil daitezke. UD1aren eduki batzuk berraztertuko dira (egituren identifikazioa eta kokalekua, espazioen izendapena...).

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko. Sistema edo aparatu horien funtzio nagusia identifikatzeko.

Gizaki klastikoa. Maketa anatomikoak Irudiak.

J2 Arnas-aparatuaren anatomiarekin eta fisiologiarekin lotzen diren ariketak egitea.

7, 8 2 h X X Jarduerari hasiera emateko, arnas- fisiologiako bideo laburra ikusi ahal izango da. Bideo horretan ikasleek jada ezagutzen dituzten arnas-fisiologiako zenbait alderdi gogoraraziko dira. Ondoren arnas-aparatuaren funtzionamenduari buruzko zenbait egiaztapen egin ahal izango da, hala nola ikaskideren bat auskultatu, arnas-hartzeen

Ikas-materiala prestatzeko. Iturri bibliografikoak maneiatzean autonomia garatzeko. Aurretik egindako akatsak hautemateko.

Bideoa. Fonendoskopioak. Arnasketa artifizialeko manikiak. Material bibliografikoa. Anatomiako atlasa. Ariketak.

Page 21: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 3: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK 20

kopurua zenbatu, eta maniki bati arnasketa artifiziala egin. Azkenik, ikasleek aparatu horri buruzko oinarrizko galderak erantzungo dituzte. Galdera horien artean daude: Zer da? Zer organok eta egiturek osatzen dute? Zertarako balio du? Non dago? Nola funtzionatzen du? Jarduera garatzean, planteatutako galderei erantzun ahal izateko kontsulta-materiala eduki beharko dute.

J3 Arnas-aparatuaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

7, 8 1 h X X Aurreko atalean (J2) egindako ariketak bateratzeko lanekin eman dakioke hasiera. Ariketak zuzendu ahala, irakasleak material idatzia berrazter dezake, eta ikasteko antola dezake guztia.

Ikasteko materiala laburtzeko eta antolatzeko. Egiturarik garrantzitsuenak eta horien morfologia eta funtzioa aztertzeko.

Liburua edo apunteak.

J4 Digestio-aparatuaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

1, 2 2 h X Jardueraren hasieran unitate didaktikoaren aurkezpenean (J1) erabilitako irudiak gogoraraz daitezke, eta, hortik abiatuta, irakasleak digestio-aparatuaren anatomia eta fisiologia azal dezake. Egituren alderdi morfologikoak eta funtzionalak modu integratuan aurkeztuko dira, eta hainbat irudirekin osatu ahal izango da azalpena.

Egiturarik garrantzitsuenak eta horien morfologia eta funtzioa aztertzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J5-E2 Digestio-aparatuarekin lotzen diren ariketak egitea.

1, 2 2 h X Ariketa horietan ikasleek organoen eta egituren morfologia eta funtzioa sailkatu, definitu, deskribatu, marraztu eta identifikatu beharko dituzte. Taldeka edo bikoteka egiten badute ere, ikasle bakoitzak ikasitakoa aditzera emateko

Ikasitako edukiak aplikatzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Liburua edo apunteak. Ariketak.

Page 22: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 3: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK 21

ahalegina egin beharko du.

J6 Gernu-aparatuaren anatomofisiologiari buruzko lan bat egitea

4, 5 1 h X Jarduerari hasiera emateko, ikasleek gernu- aparatuari buruzko informazioa bilatuko dute Interneten. Ikasleek banan-banan edo binaka egingo dute lana. Horretarako, irakasleak oinarrizkotzat jotzen duen informazioa lortzeko gidoia izango dute –esate baterako, zer den gernu-aparatua, zer funtzio nagusi betetzen duen, zer organok osatzen duten, zein den organo bakoitzaren morfologia eta funtzioa, nolakoa da gernua sortzeko prozesua,...–.

Nork bere kasa informazioa bilatzeko eta aztertzeko. Informazio garrantzitsua bereizteko.

Internet. Gidoia.

J7 Gernu-aparatuaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

4, 5 2 h X Jarduerarekin hasteko, unitate didaktikoaren aurkezpenean (J1) erabilitako irudiak gogoraraziko dira, eta horretan oinarrituta ikasleek aurreko jardueran (J6) prestatutako testuak zuzendu eta azaldu ahal izango ditu. Informazioa gidoi baten arabera jaso denez gero, azalpenen sekuentzia orienta dezake gidoi horrek. Egituren alderdi morfologikoak eta funtzionalak modu integratuan aurkeztuko dira, eta hainbat irudirekin osatuko da azalpena.

Egiturarik garrantzitsuenak eta horien morfologia eta funtzioa aztertzeko.

Ikus-entzunezko baliabideak.

J8-E3 Higienearekin eta gaixotasunen prebentzioarekin lotzen diren kasuak aztertzea.

3, 6, 8 1 h X Sistema horiekin lotzen diren jardunbide onak eta txarrak jasoko dituzten kasuak edo albisteak aurkeztuko dira. Adibidez, elikaduraren arloko asaldurei buruzkoak izan daitezke, biriketako minbiziari eta tabakoari buruzkoak, poluzioari buruzkoak, gernu- analitikan gertatutako aldaketei buruzkoak

Testuak autonomiaz aztertzeko. Bizimoduei eta ohiturei buruz gogoeta egiteko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Kasuak. Ikas-materiala (liburua edo apunteak).

Page 23: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 3: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK 22

eta abar. Kasuak taldetan bana daitezke, eta, azterketa labur baten ondoren, talde bakoitzak gaixotasunak prebenitzeko eta zaintzeko higiene-arauak laburbilduko dituen eskema azalduko die gainerako ikaskideei.

J9 Aparatu horien patologiarekin lotzen den azalpena.

3, 6 1 h X Irakasleak gaixotasunen sailkapen bat aurkeztuko du eta aparatu horietan agertzen diren zeinu eta sintomarik garrantzitsuenak jorratuko ditu (hematuria, eztula edo gorakoa adibidez).

Aztertu beharreko gaixotasun kopuruari dagokionez, garrantzi handikoa da adierazgarrienak hautatzea, hau da, maiztasun handienarekin agertzen direnak, larrienak, edo zikloarekin lotura estuagoa dutenak.

Gaixotasunen sailkapen orokorra identifikatzeko. Egitura horiekin eta horien patologiarekin lotzen den terminologia zuzentasunez eta zorroztasunez erabiltzeko.

Liburua edo apunteak.

J10 Edukiak berrikusteko ariketak egitea.

1, 2, 3 4, 5, 6

7, 8

1 h X X Gaiaren edukirik garrantzitsuenak (terminologia esate baterako) bilduko dituen galdera-sorta batekin eta inplikatutako egituren marrazkiekin antola daiteke berrikuspena.

Sistema horien eta landutako beste unitate didaktiko batzuetako sistemen arteko loturari buruzko galdera batzuk ere barnean hartu daitezke.

Aparatuen edukiak gogorarazteko. Azterketa errazteko. Aparatu eta sistema horiek beste batzuekin lotzeko.

Galdera sorta.

E4 Berariazko ebaluazio-proba. 1 h X Edukiekin lotzen diren galderak eta marrazkiak dituen ariketa idatzia.

Ikasitakoa egiaztatzeko. Ikas dezaten motibatzeko.

Idatzizko ariketa.

Page 24: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 3: SARTZE ETA EZABATZE SISTEMAK 23

OHARRAK

Page 25: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

24 UD 4: UGALTZE SISTEMA

4. unitate didaktikoa: UGALTZE SISTEMA Iraupena: 12 ordu

IE7: Organismoaren barne-erregulazioan esku hartzen duten sistemak eta kanpoaldearekin duten lotura ezagutzen du, eta sistema endokrinoaren, ugaltze-aparatuaren eta sistema immunologikoaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Ugaltze-aparatu femeninoaren ezaugarri anatomikoak deskribatzea. 2. Obulutegiaren zikloa eta ziklo endometriala lotzea. 3. Ugaltze-prozesua deskribatzea. 4. Ugaltze-aparatu femeninoan ohikoenak diren aldaketa patologikoak aipatzea. 5. Ugaltze-aparatu maskulinoaren ezaugarri anatomikoak eta funtzionalak deskribatzea. 6. Ugaltze-aparatu maskulinoan ohikoenak diren aldaketa patologikoak aipatzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Morfologia eta funtzioa deskribatzea. • Egiturak kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea.

X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Ugaltze-aparatua. Ugaltze-aparatu femeninoaren eta maskulinoaren anatomia. Organoak eta egitura. Fisiologia. • Giza ugalketa. • Ugaltze-aparatuaren patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta doitasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

Page 26: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

25 UD 4: UGALTZE SISTEMA

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1-E1 Unitate didaktikoaren aurkezpena.

1 h X X Jarduerari hasiera emateko, ugaltze-aparatu maskulinoaren eta femeninoaren irudiak bilatuko dira Interneten. Irudi horietan identifikatu beharreko organoak eta egiturak aditzera emango dituen gidoia emango zaie ikasleei. Ondoren organo horiek beste euskarri batzuetan ere identifikatuko dira (gizaki klastikoan, maketetan, irudiak dituzten laminetan, atlasetan, eta abar). Azkenik, plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkeztuko dira.

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko. Ugaltze-aparatuaren funtzio nagusia identifikatzeko.

Internet. Gidoia. Gizaki klastikoa eta maketak. Atlasa. Laminak.

J2 Ugaltze aparatu maskulinoaren eta femeninoaren anatomofisiologiarekin lotzen diren ariketak egitea

1, 2, 5, 6 1 h X Ikasleek anatomiarekin, batik bat, eta fisiologiarekin, hein txikiago batean, lotzen diren hainbat alderdi ebatziko dituzte. Horretarako, zenbait informazio kontsultatuko dute Interneten. Lanean autonomiaz jardungo badute ere, irakasleak arreta emango die kontsultatzen dituzten orriak interesgarriak izan daitezen. Komenigarria baderitzo, kontsultarako orrien zerrenda eman diezaieke.

Informazioa bilatzean autonomia garatzeko. Ugaltze-aparatuko organoen eta elementuen morfologia eta funtzioa identifikatzeko. Ikas-materiala prestatzeko.

Ariketak. Internet.

J3 Ugaltze-aparatuaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

1, 2, 5, 6 3 h X Irakasleak informaziorik adierazgarriena laburtuko du, eta, batik bat, ugaltze-aparatu femeninoaren eta maskulinoaren fisiologia azalduko du. Azalpena irudiekin eta bideoren batekin osatuko da, edukiak hobe uler daitezen.

Aparatu horien anatomia eta fisiologia aztertzeko. Aurreko ariketako huts egiteak zuzentzeko eta ikasmateriala prestatzeko.

Ikus-entzunezko baliabideak.

Page 27: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

26 UD 4: UGALTZE SISTEMA

J4-E2 Ugaltze-aparatuaren higienearekin eta patologiarekin lotzen diren ariketak egitea.

4, 6 1 h X X Jarduera honi hasiera ematean, gaixotasunen sailkapen antolatua emango du irakasleak – eraginpean dagoen organoaren edo kausaren arabera antolatutako sailkapena izan daiteke, esate baterako–. Ondoren ikasleak horietako baten –eta haren sintomen– deskribapen sinplea eta laburra egiten saiatuko dira. Internet bidez egingo dituzte kontsultak.

Gaixotasun batzuk eta horien sintomak identifikatzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Gaixotasunen eta sintomen zerrenda. Hiztegi medikoa.

J5 Giza ugalketari buruzko azalpena. 3 2 h X Irakasleak giza ugalketa, ernalketa, haurdunaldia eta erditzea azalduko du. Irudiekin, argazkiekin eta bideoekin indartuko du azalpena.

Giza ugalketa aztertzeko. Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J6 Gaixotasunen patologiarekin eta prebentzioarekin lotzen diren kasuak aztertzea.

4, 6 2 h X X Gizartean izandako oihartzunagatik edo ikasleen artean pizten duten jakin-minagatik interesgarriak izan daitezkeen kasuak aurkeztuko dira. Sexualitatearekin lotzen diren gaiak jorra daitezke (homosexualitatea eta heterosexualitatea, antisorgailuak, inpotentzia, sexu-transmisiozko gaixotasunak...), edo ugalketarekin lotzen direnak (abortua, laguntza bidezko ugalketa, inpotentzia, antzutasuna...), edo prebentzio-programekin (cervix-minbizia, prostatako minbizia, bularreko minbizia...), eta abar. Lana taldeka egin daiteke, eta talde horietako bakoitzak emandako informazioa aztertu beharko du (alde onak, eragozpenak, arriskuak, prebentzio-sistemak, tratamendua, egoera zehatz baten aurrean izan daitezkeen planteamenduak, gizarte baliabideak...). Ondoren gainerako taldeei egindako lanaren

Bizi-planteamendu desberdinak errespetatzen ikasteko. Bizimoduak osasunean duen garrantzi handia baloratzeko. Informazioa aztertzean autonomia garatzeko.

Kasuak.

Page 28: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

27 UD 4: UGALTZE SISTEMA

laburpena aurkeztu beharko diete. Bateratze-lanaren ondoren, eztabaidari eman dakioke hasiera, zalantzak argitzeko eta beste ideia batzuk ezagutzeko.

J7 Ugaltze-aparatuari eta beste aparatuei buruzko ariketak egitea.

1, 2, 5, 6 1 h X Ikasleek aurreko J2 eta J4 jardueretan erantzun beharreko galderak baino galdera konplexuagoak erantzun beharko dituzte – aparatu maskulinoaren eta femeninoaren arteko erlazioa eta konparazioa, sistema horren eta beste aparatu batzuen (sistema endokrinoa adibidez) arteko erlazioa, edo egiturak identifikatzea eta kokatzea, esate baterako–. Horrez gain, edukirik garrantzitsuenetako batzuk berrikusiko dira.

Ikasitakoa berrikusteko. Eduki hauek beste unitate didaktiko batzuetako edukiekin lotzeko. Ariketa idatzia prestatzeko.

Liburua edo apunteak. Gizaki klastikoa. Irudiak.

E3 Berariazko ebaluazio-proba. 1 h X Edukiekin lotzen diren galderak eta marrazkiak dituen ariketa idatzia.

Ikasitakoa egiaztatzeko. Ikas dezaten motibatzeko.

Idatzizko ariketa.

OHARRAK

• Unitate didaktiko honetan ohikoa da Internet kontsultatzea eta bertatik datuak lortzea. Oso tresna erabilgarria da informazio ugari eskaintzen baitu eta oso erraza baita erabiltzeko. Nolanahi

ere, nabarmendu behar da kontsultatzen ari den datu-iturria identifikatu egin behar dela eta lortutako informazioa fidagarria den edo ez baloratu behar dela.

Page 29: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 5: SISTEMA KARDIOZIRKULATORIOA 28

5. unitate didaktikoa: SISTEMA KARDIOZIRKULATORIOA Iraupena: 15 ordu IE5: Odolaren oxigenazioarekin eta banaketarekin lotzen diren sistemak ezagutzen ditu, eta aparatu kardiozirkulatorioaren, arnas-aparatuaren eta odolaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Sistema kardiozirkulatorioaren oinarri anatomofisiologikoak zehaztea. 2. Odol eta linfa-hodi nagusiak kokatzea. 3. Bihotzaren eta zirkulazioaren parametro funtzionalak zehaztea. 4. Ohikoenak diren bihotzetako eta hodietako gaixotasunak deskribatzea. 5. Odolaren osagaiak eta haien funtzioak zerrendatzea. 6. Ohikoenak diren odolaren nahasteak aipatzea.

CONTENIDOS

Bloques

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Morfologia eta funtzioa deskribatzea. • Egiturak kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea. • Parametro funtzionalak zehaztea.

X X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Sistema kardiozirkulatorioa. Anatomia. Bihotzaren eta odol-hodien organoak eta egitura. Bihotzaren fisiologia. Arteria eta benetako zirkulazioa.

• Odola. Odolaren osagaiak. Elementuak. Eginkizunak. Odol-taldeak. Hemostasia. Hematopoiesia. • Linfa eta linfa-hodiak. • Odol-nahasteak. Odolarekin lotzen diren eta ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higiene eta prebentzioko arauak. • Bihotzeko eta hodietako patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X

X X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta zehaztasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

Page 30: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 5: SISTEMA KARDIOZIRKULATORIOA 29

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten. Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1-E1 Unitate didaktikoaren aurkezpena.

1 h X X Zirkulazio-aparatuari buruzko bideo bat ikustearekin emango zaio hasiera jarduerari. Ikasleek bideoan jasotako alderdi orokorrei eta oinarrizkoei buruzko galdetegia jasoko dute, eta bideoa ikusi ahala erantzungo dute. Ondoren, alderdi hauei buruz hitz egingo da eta unitate didaktikoa aurkeztuko da.

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko. Zirkulazio-sistemaren funtzio nagusia identifikatzeko.

Ikus-entzunezko baliabideak. Galdera sorta.

J2 Sistema kardiozirkulatorioaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

1, 2, 3 3 h X Irakasleak, hasteko, zirkulazio-sistemaren alderdi nagusiak eta egitura azalduko ditu (zirkulazio handia eta txikia). Ondoren, bihotzari buruzko azalpenak emango dira (egitura, bihotz-zikloa,...). Azkenik, odol-hodiak (motak, hodi garrantzitsuak,...) eta bena eta arterietako zirkulazioa aztertuko ditu. Nerbio-sistemak funtzio horiek kontrolatzearekin lotzen diren zenbait alderdi gaineratuko dira. Azalpenaren barruan, ikasleak gaia ulertzen ari diren egiaztatzeko galderak edo ariketak gaineratuko dira, eta edukiak kontzeptualizatzen laguntzeko eskemak marraztuko dira. Azalpena, bestalde, irudiekin edo bideoekin osatuko da, baita diagnostiko-probak berraztertzearekin (EEG, ekografiak, erradiografiak,...) eta maketen manipulazioarekin ere.

Zirkulazio-sistema osatzen duten egiturak identifikatzeko. Sistemaren anatomia eta fisiologia aztertzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak. Diagnostiko-probak.

J3 Parametro funtzionalak zehazteko praktika gidatua.

1, 3 1 h X X Ikasleak taldeka antolatuko dira eta pultsua hartzeko, auskultatzeko eta tentsio arteriala hartzeko praktikak egingo dituzte. Irakasleak, lehenik, zer egingo den, aztertutako

Zirkulazio-sistemaren funtzionamenduaren kanpoko zeinuak ezagutzeko. Fisiologiaren ikasketa motibatzeko.

Fonendoskopioa eta esfigmomanometroa.

Page 31: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 5: SISTEMA KARDIOZIRKULATORIOA 30

parametroak zer esan nahi duen eta egiteko teknika azalduko du. Ondoren, berak egingo du, gero ikasleek imitatu ahal izan dezaten, eta, azkenik, ikasleek prozedura errepikatuko dute.

J4 Linfa-sistemaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

2 1 h X Linfa-sistemaren osagaiak azalduko dira, hala nola gongoilak, linfa-basoak, linfa, eta haren funtzioarekin lotzen diren organoak. Azalpena irudiekin eta linfa-basoen ibilbideari buruzko eskemekin osatuko da.

Linfa-sistemaren elementuen funtzioa eta morfologia aztertzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J5-E2 Zirkulazio- eta linfa- sistemaren anatomofisiologiarekin lotzen diren ariketak egitea.

1, 2, 3 2 h X Ariketetan honako alderdiak jorratuko dira: morfologiaren deskribapena, organo eta egituren kokalekua, erlazioen deskribapena, funtzionamenduaren deskribapena, funtzioen zerrenda, basoen izena, egituren marrazkia,...

J2 eta J4 jardueretan ikasitako edukiak aplikatzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Liburua edo apunteak. Ariketak.

J6 Odolari buruzko azalpena.

5 2 h X X Jarduerarekin hasteko, odol-analisiak berrikus daitezke, betiere egindako analisi mota, deskribatzen diren elementuak, odol mota eta Rh faktorea behatuz. Ondoren, eduki horiek aurkezteko bideoren bat ikus daiteke, eta, azkenik, odola osatzen duten elementuak, horien funtzioak eta zenbait propietate, hala nola koagulazioa, azalduko dira.

Odola eta haren ezaugarriak aztertzeko. Liburua edo apunteak. Odol-analisiak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J7 Sistema horien patologiari eta prebentzioari buruzko azalpena.

4, 6 2 h X Irakasleak gaixotasun horien sailkapen orokorra egingo du, horietako batzuk definituko ditu (shock hipobolemikoa, hipertentsioa, infartua…), baita ohikoenak diren zeinuak eta sintomak eta prebentzio-arauak ere. Higiene-arauak eta prebentzio-arauak bizimoduarekin lotuko dira, eta ariketa fisikoa eta dieta gisako gaiak jorratuko dira.

Gaixotasunen sailkapen orokorra identifikatzeko. Zeinu eta sintoma batzuk aztertzeko. Terminologia doitasunez erabiltzeko. Bizimoduen eta osasunaren arteko lotura aztertzeko.

Liburua edo apunteak.

J8-E3 Gaixotasunen patologiarekin eta prebentzioarekin lotzen

4, 6 1 h X Ikasleak taldeetan antolatuko dira, eta talde bakoitzak kasu bat aztertuko du gidoi bati jarraituta. Ondoren, egindako lanaren laburpena aurkeztuko diete gainerako

Testuak autonomiaz aztertzeko. Informazio adierazgarria laburbiltzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Kasuak. Gidoia.

Page 32: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 5: SISTEMA KARDIOZIRKULATORIOA 31

diren kasuak aztertzea. ikaskideei. Kasu horietan sistema horren gaixotasunik ohikoenak aurkeztuko dituzte, hala nola infartuak edo hipertentsioa, baita gaixotasun horiekin lotzen diren higiene eta prebentzioko arauak ere.

J9 Zirkulazio-sistemarekin eta linfa-sistemarekin lotzen diren ariketak ebaztea.

1, 2, 3 4, 5, 6

2 h X X Hasiera batean, eduki horien inguruko gogoeta eragingo duten berrikusteko galdera sortari erantzun beharko diete ikasleek banan-banan. Ondoren guztien artean mintza daitezke organoen eta elementuen kokalekuari buruz, erlazio anatomikoari buruz, beste sistemekiko mendetasunari buruz –sistema endokrinoarekiko eta nerbio-sistemarekiko adibidez–, eta abar. Berrikusteko jarduera talde osoan egin daiteke, edo, ikasleen kopurua oso handia bada, taldea azpitaldeetan bana daiteke.

Unitate didaktikoko edukiak berrikusteko. Eduki hauek beste unitate didaktiko batzuetako edukiekin lotzeko.

Liburua edo apunteak. Galdera sortak. Gizaki klastikoa eta maketak. Irudiak dituzten laminak.

E4 Berariazko ebaluazio- proba.

1 h X Edukiekin lotzen diren galderak eta marrazkiak dituen ariketa idatzia.

Ikasitakoa egiaztatzeko. Ikas dezaten motibatzeko.

Idatzizko ariketa.

OHARRAK

• Unitate didaktiko honen azalpen-jardueretan (J2, J4 eta J6 jardueretan) komeni da azalpen-zatia eta ariketak (J5 jarduerakoak esate baterako) tartekatzea. Esate baterako, ez da komeni

zirkulazio-aparatuaren anatomiari eta fisiologiari buruzko eduki guztiak azaltzen amaitu ondoren hastea ariketak egiten. Komeni da sistemaren zati baten azalpena –bihotzarena adibidez– eta zati horri dagozkion ariketak biltzea, horiek egin eta beste zati batekin jarraitzeko.

Page 33: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 6: SISTEMA IMMUNITARIOA 32

6. unitate didaktikoa: SISTEMA IMMUNITARIOA Iraupena: 9 ordu IE7: Organismoaren barne-erregulazioan esku hartzen duten sistemak eta kanpoaldearekin duten lotura ezagutzen du, sistema endokrinoaren, ugaltze-aparatuaren eta sistema immunologikoaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Sistema immunologikoaren ezaugarriak deskribatzea. 2. Sistema immunologikoaren organo eta elementu nagusiak kokatzea. 3. Sistema immunologikoaren zati batzuen funtzionamendua deskribatzea. 4. Immunitatearen aldaketa batzuk deskribatzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Morfologia eta funtzioa deskribatzea. • Egiturak kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea.

X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Sistema immunitarioa. Organismoaren babes-mekanismoak. Immunitate naturala, eskuratua eta artifiziala. Anatomia eta

fisiologia. • Sistema immunitarioaren patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X

X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta zehaztasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

Page 34: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 6: SISTEMA IMMUNITARIOA 33

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten. Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1-E1 Unitate didaktikoaren aurkezpena.

1 h X X Sistema immunitarioaren funtzioaren aurkezpenarekin emango zaio hasiera jarduera honi. Ondoren, giza gorputzaren zilueta bat emango zaie ikasleei, haien ustez lotuta dauden organoak eta egiturak aditzera eman ditzaten. Gero, egitura horien izena emango da eta beste euskarri batzuetan identifikatu eta kokatuko dira (atlasean, gizaki klastikoan, laminetan,...). Azkenik, unitate didaktikoaren plana aurkeztuko zaie ikasleei.

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko. Sistema immunitarioaren funtzio nagusia identifikatzeko.

Gizaki klastikoa eta maketak. Irudiak dituzten laminak.

J2 Sistema immunitarioaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

1 3 h X Irakasleak sistema immunitarioaren anatomia eta fisiologia azalduko du. Inplikatutako organoak, immunitatea, immunitate motak, erantzun immunitarioa eta antzeko gaiak aztertuko ditu. Ikasleek material idatzi batekin jarraituko dute azalpena. Nahitaezkoa izango da edukiak zein neurritan ulertu diren egiaztatzea ariketa edo galdera baten bitartez. Irudiak erabiliz osatu ahal izango da azalpena.

Sistema immunitarioaren anatomia eta fisiologia aztertzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J3 Sistema immunitarioarekin lotzen diren kasuak aztertzea.

1, 2 2 h X X Jarduerari hasiera emateko, sistema horretan gertatzen diren aldaketarik ohikoenak azalduko dira, hala nola immunoeskasiak, asaldu autoimmuneak, asaldu alergikoak edo minbiziak. Ondoren, gai horrekin lotzen diren albisteak edo artikuluak emango zaizkie ikasleei, esate baterako txertoren bati buruzkoak, organo-emateei buruzkoak, transplanteei buruzkoak, immunoeskasiei buruzkoak edo alergiei buruzkoak. Irakurri eta gidoi baten arabera landuko dira taldeetan.

Gaixotasunik adierazgarrienak identifikatzeko. Bizi-planteamendu desberdinak errespetatzen ikasteko.

Liburua edo apunteak. Kasuak edo albisteak. Laneko gidoia.

Page 35: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 6: SISTEMA IMMUNITARIOA 34

Ondoren, talde bakoitzak egindako lanaren laburpena aurkeztuko diete gainerakoei, eta, bidezkoa bada, eztabaidaren bat plantea daiteke.

J4-E2 Sistema immunitarioaren fisiologiaren eta patologiaren arloko arazoak ebaztea.

2 3 h X Jarduera hau garatzeko, pertsona bakoitza ebazten saiatuko den problemak planteatuko dira. Honakoen gisako galderak plantea daitezke: Zer gertatzen da penizilinari alergia dion pertsona batek dosi bat jasotzen badu? Zergatik gertatzen da Rh bateraezintasuna aita positiboa eta ama negatiboa denean? Zer gertatzen da kasu horretan? Nola ebazten da transplanterako erantzun immunologikoa? Zergatik hartzen dituzte beste gaixotasun batzuk HIESa duten pertsonek? Zer da burbuila-haur bat? Odol-analisi bateko zer zelulek betetzen dute funtzio immunitarioa? Zer da txertaketa- kartilla?...

Kasu batzuetan, ikasleek ezin izango dute laguntzarik gabe erantzun; hori dela eta, irakasleak erne egon beharko du ikaslea behar bezala gidatzeko.

Beste jarduera batzuetan ikasitako edukiak aplikatzeko. Bestelako bizimoduak aztertzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Problemak. Kontsultarako bibliografia (liburua, apunteak, Internet,...).

J5 Sistema immunitarioaren egituraren eta funtzionamenduaren deskribapenari buruzko praktika gidatua.

1, 2 2 h X X Irakasleak sistema horren morfologia eta funtzioak deskribatuko ditu, baita beste sistema batzuekin (odolarekin, larruazalarekin edo linfa-sistemarekin) dituen lotura anatomikoak eta funtzionalak ere. Ondoren, ikasle batzuek antzeko moduan deskribatuko dute eskatzen zaiena. Ikasleen deskribapenak zuzendu edo osatu asmoz, irakasleak beste galdera batzuk planteatzeko esku hartuko du.

Deskribatzeko ohitura hartzeko. Edukiak laburtzeko eta berrikusteko.

E3 Berariazko ebaluazio- proba.

1 h X Edukiekin lotzen diren galderak eta marrazkiak dituen ariketa idatzia.

Ikasitakoa egiaztatzeko. Ikas dezaten motibatzeko.

Idatzizko ariketa.

Page 36: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

UD 6: SISTEMA IMMUNITARIOA 35

OHARRAK

Page 37: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

36 UD 7: SISTEMA ENDOKRINOA

7. unitate didaktikoa: SISTEMA ENDOKRINOA Iraupena: 9 ordu IE7: Organismoaren barne-erregulazioan esku hartzen duten sistemak eta kanpoaldearekin duten lotura ezagutzen du, sistema endokrinoaren, ugaltze-aparatuaren eta sistema immunologikoaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Funtzio hormonala aztertzea. 2. Guruin endokrinoak deskribatzea. 3. Ohikoenak diren aldaketa endokrinoak sailkatzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Morfologia eta funtzioa deskribatzea. • Egiturak kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea.

X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Sistema endokrinoa. Anatomia. Organoak eta egitura. Fisiologia. Hormonak. Guruin endokrinoak. Erregulazioa. • Patologia endokrinoa. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta zehaztasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

Page 38: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

37 UD 7: SISTEMA ENDOKRINOA

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D

NORK NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den

Ir. Ik. J1-E1 Unitate didaktikoaren aurkezpena.

1 h X X Unitate didaktiko honi hasiera emateko, taldeari giza gorputzaren zilueta aurkeztuko zaio, eta ikasleek guruin endokrinoak kokatu beharko dituzte bertan. Gero, ikasleek badakizkiten edukiak berrikusteko galdera sorta erantzun beharko da. Gisa honetako galderak egin daitezke: Zer guruin gogoratzen dituzu? Zer dira? Zertarako balio dute? Non daude? Nola funtzionatzen dute? Zer gaixotasun lotzen dira sistema horrekin?... Azkenik, plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkeztuko dira.

Plana eta unitate didaktikoaren edukiak aurkezteko. Aurretiazko ezagutzak gogorarazteko. Eduki horiek ikastera motibatzeko. Ikasleen jakintza-maila identifikatzeko. Sistema edo aparatu horien funtzio nagusia identifikatzeko.

Giza gorputzaren zilueta. Hasierako galdera sorta

J2 Sistema endokrinoaren anatomiari eta fisiologiari buruzko azalpena.

1, 2 2 h X Irakasleak, lehenik, sistema endokrinoaren oinarriak azalduko ditu: hormona, guruina, barne-jarioa, kanpo-jarioa, ekintza-sistemak, erregulazio-mekanismoak, estimulazioa eta inhibizioa,... Bigarren, guruinak azalduko dira, eta guruin bakoitzaren anatomia eta fisiologia batera aztertuko da. Azalpen horretan komeni da guruinen eta horien ekintza-lekuen irudiak aurkeztea.

Guruin nagusiak eta horien funtzioak identifikatzeko. Sistema endokrinoaren anatomofisiologia aztertzeko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

Page 39: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

38 UD 7: SISTEMA ENDOKRINOA

J3-E2 Sistema endokrinoaren fisiologiari buruzko talde-lana.

1, 2 2 h X X Ikasleek guruinen, sortutako hormonen eta beren jardunaren xede diren organoen arteko loturei buruzko talde-lana egingo dute. Lana egiteko, J2 jardueran landutako edukiak osatuko dituen material bibliografikoa gaineratuko da. Taldearen ezaugarrien arabera, talde bakoitzari guruin bat eman dakioke, gehiago sakontzeko aukera izan dezaten. Ondoren, bateratze-lana egingo da eta irakasleak ikasitako guztiaren laburpena egingo du.

J2 jardueran ikasitako edukiak aplikatzeko. Eduki horiek beste unitate didaktiko batzuetako edukiekin lotzeko. Ikaskuntzaren aurrerapena baloratzeko.

Lana egiteko gidoia. Bibliografia.

J4 Sistema endokrinoko patologiari eta prebentzioari buruzko azalpena.

3 2 h X X Jarduera honen hasieran, sistema horren patologiaren arloko esperientziak trukatuko dira informaltasunez (goloa, diabetesa, nanismoa,...). Ondoren, irakasleak patologia endokrinoaren alderdi orokorrak argituko ditu (hiperfuntzioa, hipofuntzioa, xede-organoetako agerpena,...). Azkenik, gaixotasun garrantzitsuenetako batzuk azalduko ditu, eta horretarako irudiez baliatuko da.

Sistema endokrinoaren patologiaren ezaugarri nagusiak identifikatzeko. Gaixotasun batzuk eta horien sintomak guruin batzuekin lotzeko. Bizitzeko beste modu batzuk daudela jakiteko. Pertsona desberdinak errespetatzen ikasteko.

Liburua edo apunteak. Ikus-entzunezko baliabideak.

J5 Sistema endokrinoaren egituraren eta funtzionamenduaren deskribapenari buruzko praktika gidatua.

1, 2, 3 1 h X X Jardueraren hasieran, irakasleak honako alderdi hauek deskribatuko ditu: guruinen morfologia eta funtzioak, kokalekua, xede-organoen gaineko ekintza, beste sistemekiko

Deskribatzeko ohitura hartzeko. Aztergai diren edukiak laburtzeko eta berrikusteko.

Liburua edo apunteak.

Page 40: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

39 UD 7: SISTEMA ENDOKRINOA

erlazio anatomikoak eta funtzionalak, produkzio hormonala kontrolatzeko mekanismoak, eta abar. Ondoren, ikasleek antzeko moduan deskribatuko dute eskatzen zaiena. Irakasleak ikasleen deskribapenak zuzentzeko edo osatzeko esku hartuko du. Jarduera horretan, garrantzi handikoa da ikasleak ebaluazio-proban eskatuko zaien moduan mintzatzea.

E3 Berariazko ebaluazio-proba. 1, 2, 3 1 h X Edukiekin lotzen diren galderak eta marrazkiak dituen ariketa idatzia.

Ikasitakoa egiaztatzeko. Ikas dezaten motibatzeko.

Idatzizko ariketa.

OHARRAK

• Unitate didaktiko hau UD6 unitateari hertsiki loturik dago. Hori dela-eta, batu egin litezke eta unitate bakar bat osatu. Baina egitura honi eutsi diogu, "Propietate dietetikoak eta nutrizionalak

interpretatzea" multzoa bideratzeko ikuspuntuen garrantzia nabarmendu nahi dugulako.

Page 41: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

40 UD 8: NERBIO SISTEMA

8. unitate didaktikoa: NERBIO SISTEMA Iraupena: 5 ordu IE4: Mugimenduarekin, ikuskerarekin eta erlazioarekin lotzen diren sistemak ezagutzen ditu, eta nerbio-sistemaren, zentzumenen, lokomozio-aparatuaren eta larruazalaren egitura, funtzionamendua eta gaixotasunak deskribatzen ditu.

Ikaskuntzaren helburuak:

1. Nerbio-sistemaren oinarri anatomofisiologikoak zehaztea. 2. Nerbioen, muskuluen eta zentzumenen jarduera lotzea. 3. Zentzumen-organoen oinarri anatomofisiologikoak deskribatzea. 4. Ohikoenak diren adierazpen eta gaixotasun neurologikoak definitzea.

EDUKIAK

Multzoak

1 2 3 4 5 6 7

PROZEDURAZKOAK

• Hainbat egituraren identifikazio anatomikoa egitea. • Morfologia eta funtzioa deskribatzea. • Egiturak kokatzea. • Sintomen eta zeinuen eta egitura anatomikoen eta fisiologikoen arteko loturak aztertzea. • Parametro funtzionalak zehaztea.

X X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Nerbio-sistema zentrala eta periferikoa. Nerbio-sistema begetatiboa. Zentzumenen organoak. Nerbio-sistemaren fisiologia. Nerbioen, muskuluen eta zentzumenen jarduera.

• Nerbio-sistemaren patologia. Zeinuak eta sintomak. Ohikoenak diren gaixotasunen sailkapena. Higienea eta prebentzioa.

X

X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna terminologiaren erabileran. • Ordena eta zehaztasuna datuak interpretatzean eta erregistratzean. • Norberaren eta beste pertsonen osasuna zaintzeko ardura. • Bestelako planteamenduak eta bizipenak dituzten pertsonekiko errespetua.

X X X X

Page 42: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

41 UD 8: NERBIO SISTEMA

JARDUERA

METODOLOGIA

BALIABIDEAK

ZER egingo dudan edo duten Jarduera mota

Helburu inplikat.

D NORK

NOLA egingo den

ZERTARAKO egingo den

ZEREKIN egingo den Ir. Ik.

J1 Unitate didaktikoaren aurkezpena. Unitatearen eta modulua osatzen duten gainerakoen arteko erlazioa.

1,3 0,5 h X Irakasleak ikaskuntzaren helburuak aurkeztuko ditu, unitate didaktikoa moduluaren barruan kokatuko du, eta modulua osatzen duten gainerako unitateekin lotuko du. Aldez aurreko antolatzaile gisa honako galdera botako dugu: Zein dira eskaintza gastronomiko bat diseinatzeko eta egiteko lanetan eragina duten elementuak eta aldagaiak? Galderak gogoeta egitera eta parte hartzera gonbidatzen ditu ikasleak, aldez aurreko jakintzak aktibatzeko, ikaskuntzaren helburuekiko konexioak ezartzeko eta, aldi berean, eskaintza gastronomiko baten garapenean eragina duten aldagaiak aztertzeko.

Ikasleek aldez aurreko jakintzak azaleratzeko, eta horien eta jakintza berrien arteko loturak ezartzeko. Hainbat eskaintza gastronomiko diseinatzeko kontuan hartu behar denari buruz gogoeta egiteko.

Unitatea aurkezteko eskema grafikoa. Eskaintza gastronomikoetan islatzen diren aldaketa sozialei buruzko iritzi- artikuluak.

J2 "Zerbitzugintza" terminoaren azalpena eta arrazoibidea.

1,2 0,5 h X Irakasleak "zerbitzugintza" terminoa aurkeztu eta aztertuko du.

Ikaslea gastronomiako "zerbitzugintza" terminoarekin ohitzeko, termino hori erabiltzea eta ulertzea funtsezkoa baita unitate didaktiko hau garatzeko.

Testuliburuak.

J3 Zerbitzugintzak barnean hartzen dituen alderdien azalpena: bezeroa, giza euskarri fisikoak eta ekonomikoak, eta zerbitzu-sistema.

1,2,3,4 0,5 h X Irakasleak zerbitzu/produkzio batek barnean hartzen dituen hiru alderdiak aurkeztuko ditu.

Ikasleak ikusteko zein hiru alderdi diren funtsezkoak eskaintza gastronomiko bat egin eta zerbitzatzerakoan.

Testuliburuak.

J4 Dauden bezero moten eta horien aldagaien azterketa: adina, sexua, kontsumitzeko arrazoia, osasun-egoera, egoera ekonomikoa.

1,2,3,4,5, 6

0,5 h X Irakasleak merkatu gastronomikoan dauden bezero motak aztertuko ditu. Halaber, bezero mota bakoitzari lotutako funtsezko arrazoiak eta aldagaiak ere aztertuko ditu.

Ikasleak ikusteko bezeroen profilak zein diren eta zerk eragiten duen haiek eskaintza gastronomiko baten edo beste baten alde egitea.

Testuliburuak.

Page 43: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

42 UD 8: NERBIO SISTEMA

E1 Kontsumitzaile-segmentu jakin baten behar espezifikoak eta horiek jatetxe-arloko produktu global baten zerbitzuaren bidez asetzeko modua identifikatzeko praktika.

1,2,3,4,5, 6

0,5 h X X Planteamendu, artikulu edo irakurgai bat abiapuntutzat hartuta, irakasleak ikasleei adieraziko die (bakarka edo taldeka) hainbat galderari modu arrazoituan eta justifikatuan erantzuteko.

Ikasleak hasteko, modu autonomoan, hainbat proposamen gastronomiko identifikatzen, hainbat biztanleria-segmentu espezifikori loturik. Irakasleak, aldi berean, ikasleek aurreko jarduera nola ulertu duten behatuko du.

Aldizkari espezializatuetako artikuluak edo irakurgaiak. Web-orriak.

J5 Gara daitezkeen zerbitzu mota guztien azterketa, dauden bezero motei loturik.

1,2,3,4,5, 6

0,5 h X Irakasleak dauden zerbitzu motak aztertuko ditu (buffeta, mahaia, self-service, etxerakoa eta take- away). Horietariko bakoitzak izan ditzakeen abantailak eta eragozpenak azalduko ditu eta bakoitzaren ezaugarri nagusiak eta dagokion bezero-profila gogoraraziko ditu.

Ikasleak dauden establezimenduak (UD2) gogoan izateko eta zerbitzu-bezero loturak ikusteko.

Testuliburuak.

E2 Zerbitzu mota jakin batzuen ezaugarri nagusiak jatetxe-arloko hainbat produkturekin identifikatzea.

1,2,3,4,5, 6

0,5 h X X Hainbat eskaintza gastronomiko abiapuntutzat hartuta, irakasleak ikasleei adieraziko die (bakarka edo taldeka) zerbitzu egokienarekin modu arrazoituan eta justifikatuan erlazionatzeko eta beren iritziz inplikatuta egon daitezkeen baliabide fisikoen eta giza baliabideen planteamendu bat garatzeko.

Ikasleak ikasteko, modu autonomoan, hainbat proposamen gastronomiko identifikatzen, hainbat zerbitzu motari loturik. Irakasleak, aldi berean, ikasleek aurreko jarduera nola ulertu duten behatuko du.

Aldizkari espezializatuetako artikuluak edo irakurgaiak. Web-orriak.

J6 Eskaintza gastronomikoak egin ahal izateko kontuan hartu behar diren giza baliabideen, baliabide fisikoen eta ekonomikoen azterketa.

E3 Praktikaren balorazioa.

1,2,3,4,5, 6

0,5 h X X Ikasleek beren arrazoibideak azaldu eta gelako ikasle guztien artean eztabaidatuko dituzte. Irakasleak, aurreko jardueran ikasleek baliabide fisikoei eta giza baliabideei buruz garatu dituzten planteamenduak abiapuntutzat hartuta, planteamendu zuzenak zein izan diren eta zer akats egin dituzten adierazi eta azalduko du.

Ikasleak modu guztiz globalean ikusteko zein diren zerbitzu-bezero loturak eta eskaintza gastronomikoen aurrean dituen baliabideak.

Testuliburu espezializatuak eta web-orriak.

E4 Unitate honetan aztertutako kontzeptuak ikasleek zein mailatan bereganatu dituzten ebaluatzeko jarduera.

1,2,3,4,5, 6

1 h X X Irakasleak prozedurazko ebaluazio-proba bat aurkeztuko die ikasleei.

Unitatean garatutako edukiak ikasleek nola ulertu dituzten ikusteko eta ebaluatzeko.

Kontrol-zerrendak.

Page 44: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen

Heziketa-zikloa: FARMAZIA ETA PARAFARMAZIA 9. modulua: OINARRIZKO ANATOMOFISIOLOGIA ETA PATOLOGIA

OSASUNA

43 UD 8: NERBIO SISTEMA

OHARRAK

• Unitate didaktiko hau UD9 unitateari hertsiki loturik dago. Hori dela-eta, batu egin litezke eta unitate bakar bat osatu. Baina egitura honi eutsi diogu, "Eskaintza gastronomikoak zehaztu eta haien espezifikotasunak ezaugarritzen ditu" multzoa bideratzeko ikuspuntuen garrantzia nabarmendu nahi dugulako.

Page 45: FARMAZIAKO ETA PARAFARMAZIAKO TEKNIKARIA - ivac-eei.eus · 1. unitate didaktikoa: GIZA GORPUTZA SISTEMA GISA Iraupena: 5 ordu IE1: Organismoaren egitura eta antolamendu orokorra ezagutzen