Euskera Gramatika

34
Pág. 12/45 AHALERA NOR NOR-NORI NOR-NORK NOR-NORI- NORK     A    H    A    L    E    R    A    O    R    A    I    N    A  Naiteke Zaitezke Daiteke Gaitezke Zaitezkete Daitezke  Naki DA ke Zaki zki ZU ke Daki O ke Gaki zki G U ke Zaki zki ZUE ke te Daki zki E ke  Naza ke T Zaitza ke ZU Deza ke --- Gaitza ke GU Zaitza ke te ZUE Ditza ke TE Dezaket Dezakezu Dezake Dezakegu Dezakezue Dezakete Ditzaket Ditzakezu Ditzake Ditzakegu Ditzakezue Ditzakete DA ke T ZU ke ZU (i)O ke --- Dieza (zki) GU ke GU ZUE ke ZUE (i)E ke TE    I    R    A    G    A    N    A  Nintekee n Zintezkeen Zitekeen Gintezkeen Zintezketen Zitezkeen  Nenki DA ke eN Zenki zki ZU ke eN Zeki O ke eN Genki zki GU ke eN Zenki zki ZUE ke te N Zeki zki E ke eN  Nintza ke DA N Zintza ke ZU N  ke --- eN Gintza ke GU N Zintza ke te ZUE N  ke TE N  Nezakee n Zenezakeen Zezakeen Genezakeen Zenezaketen Zezaketen  Nitzakeen Zenitzakeen Zitzakeen Genitzakeen Zenitzaketen Zitzaketen Nieza DA ke eN Zenieza ZU ke eN Zieza (i)O ke eN Genieza(zki) GU ke eN Zenieza ZUE ke te N Zieza (i)E ke te N    A    L    E    G    I    A    Z    K   Ninteke Zintezke Liteke Gintezke Zintezkete Litezke  Nenki DA ke Zenki zki ZU ke Leki O ke Genki zki G U ke Zenki zki ZUE ke te Leki zki E ke  Nintza ke T Zintza ke ZU  ke --- Gintza ke GU Zintza ke te ZUE  ke TE  Nezake Zenezake Lezake Genezake Zenezakete Lezakete  Nitzake Zenitzake Litzake Genitzake Zenitzakete Litzakete Nieza DA ke Zenieza ZU ke Lieza (i)O ke Genieza(zki) GU ke Zenieza ZUE ke te Lieza (i)E ke te - ¿Me puedes dejar las llaves, por favor?  Utz diezazkidakezu giltzak, mesedez ? - ¡Al menos, ellos podrían darnos las gracias!  Gutxienez, ezkerrak eman liezazkigukete!. - ¿Puedes ver la pizarra desde tu asiento?  Ikus al dezakezu zure lekutik arbela? - Yo también podía hacerlo pero no tuve tiempo  Nik ere egin nezakeen, baina ez nuen astirik izan. - Hoy no puedo llevarte en coche porque no voy al trabajo  Gaur ezin zaitzaket zu eraman autoan, ez bainoa lanera. - En las reuniones de la Direc. no puede tomar parte cualq.  Zuzendaritzaren bileretan ezin dezake edonork parte har. - Puedo invitaros a mi casa pero antes tendré que hacer las compras  Nire etxera gonbida zaitzaketet baina aurretik erosketak beharko ditut. - Koldo te podía tirar al suelo fácilmente  Koldok zu erraz bota zintzakeen lurrera. - De pequeño no podíamos hacer ninguna pregunta a los profesores sobre esos temas  Txikitan irakasleei ezin geniezaiekeen galderarik egin gai horietaz. - También los tontos pueden aprender a usar el ordenador  Tontoek ere ikas dezakete ordenagailua erabiltzen. - Mientras hacéis ese trabajo, yo os puedo defender  Lan hori egiten duzuen bitartean, nik zuek babes zaitzaketet. SUBJUNTIVO NOR NOR-NORI NOR- NORK  NOR-NORI-NORK    S    U    B    J    U    N    T    I    B    O    A    O    R    A    I    N    A  Nadin Zaitezen Dadin Gaitezen Zaitezten Daitezen  Naki DA N Zaki zki ZU N Daki O N Gaki zki GU N Zaki zki ZUE te N Daki zki E N  Naza DA N Zaitza ZU N Deza --- N Gaitza GU N Zaitzate ZUE N Ditza TE N Dezadan Dezazun Dezan Dezagun Dezazuen Dezaten Ditzadan Ditzazun Ditzan Ditzagun Ditzazuen Ditzaten T T N ZU ZU N (i)O --- N Dieza(zki) GU GU N ZUE ZUE N (i)E TE N    I    R    A    G    A    N    A  Nendin Zintezen Zedin Gintezen Zintezten Zitezen  Nenki DA N Zenki zki ZU N Zeki O N Genki zki GU N Zenki zki ZUE te N Zeki zki E N  Nintza DA N Zintza ZU N  --- N Gintza GU N Zintzate ZUE N  TE N  Nezan Zenezan Zezan Genezan Zenezaten Zezaten  Nitzan Zenitzan Zitzan Genitzan Zenitzaten Zitzaten Nieza DA N Zenieza ZU N Zieza (i)O N Genieza (zki) GU N Zenieza ZUE te N Zieza (i)E te N  T(Z)EKO: Hemos venido a ayudar para que terminéis Buka dezazuen laguntzera etorri gara = Bukatzeko laguntzera etorri gara  No he traido nada para que bebas  Zuk edan dezazun ez dut ezer ekarri = Zuk edateko ez dut ekarri Mandamos el hijo a la escuela para que sea un hombre de verdad  Semea, benetako gizona izan dadin ikastolara bidaltzen dugu Llamó para que no fueramos  Gu joan ez gintezen deitu zuen  T(Z)EA: Quiero que vengais a casa  Nik zuek etxera etor zaitezten nahi dut = Nik zuek etxera etortzea nahi dut  No quieren que salgamos con cualq. c hico  Edozein mutilarekin irten gaitezen ez dute nahi.  No quereis que os acerque  Ez duzue ni zuei hurbil nakizuen  AGINDUA: 3. pertsona (-LA)  Que se vaya a freir esparragos  Joan dadila pikutara Beste pertsona bat (-N)  Empecemos de una vez  Has gaitezen behingoz Entremos ahí  Horra sar gaitezen

Transcript of Euskera Gramatika

Page 1: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 1/34

Pág. 12/45

AHALERA

NOR NOR-NORI NOR-NORK NOR-NORI-NORK  

   A   H   A   L   E   R   A

   O   R   A   I   N   A

 Naiteke

Zaitezke

DaitekeGaitezkeZaitezketeDaitezke

 Naki DA ke

Zaki zki ZU ke

Daki O keGaki zki GU keZaki zki ZUE ke teDaki zki E ke

 Naza ke T 

Zaitza ke ZU 

Deza ke --- Gaitza ke GU Zaitza ke te ZUE Ditza ke TE 

Dezaket

Dezakezu

DezakeDezakeguDezakezueDezakete

Ditzaket

Ditzakezu

DitzakeDitzakeguDitzakezueDitzakete

DA ke T ZU ke ZU 

(i)O ke --- Dieza (zki) GU ke GU 

ZUE ke ZUE (i)E ke TE 

   I   R   A   G   A   N

   A

 NintekeenZintezkeen

ZitekeenGintezkeen

ZintezketenZitezkeen

 Nenki DA ke eNZenki zki ZU ke eN

Zeki O ke eNGenki zki GU ke eN

Zenki zki ZUE ke te NZeki zki E ke eN

 Nintza ke DA  NZintza ke ZU  N

  ke ---  eNGintza ke GU  N

Zintza ke te ZUE N  ke TE  N

 NezakeenZenezakeen

ZezakeenGenezakeen

ZenezaketenZezaketen

 NitzakeenZenitzakeen

ZitzakeenGenitzakeen

ZenitzaketenZitzaketen

Nieza  DA ke eNZenieza  ZU ke eN

Zieza  (i)O ke eNGenieza(zki) GU ke eNZenieza  ZUE ke te NZieza  (i)E ke te N

   A   L   E   G   I   A   Z   K

 

 Ninteke

ZintezkeLitekeGintezkeZintezkete

Litezke

 Nenki DA ke

Zenki zki ZU keLeki O keGenki zki GU keZenki zki ZUE ke te

Leki zki E ke

 Nintza ke T 

Zintza ke ZU   ke --- Gintza ke GU Zintza ke te ZUE 

  ke TE 

 Nezake

ZenezakeLezakeGenezakeZenezakete

Lezakete

 Nitzake

ZenitzakeLitzakeGenitzakeZenitzakete

Litzakete

Nieza  DA ke

Zenieza  ZU keLieza  (i)O keGenieza(zki) GU keZenieza  ZUE ke te

Lieza  (i)E ke te

-  ¿Me puedes dejar las llaves, por favor?  Utz diezazkidakezu giltzak, mesedez ?

-  ¡Al menos, ellos podrían darnos las gracias!  Gutxienez, ezkerrak eman liezazkigukete!.

¿Puedes ver la pizarra desde tu asiento?

 Ikus al dezakezu zure lekutik arbela?-  Yo también podía hacerlo pero no tuve tiempo Nik ere egin nezakeen, baina ez nuen astirik izan.

-  Hoy no puedo llevarte en coche porque no voy al trabajo  Gaur ezin zaitzaket zu eraman autoan, ez bainoa lanera.

-  En las reuniones de la Direc. no puede tomar parte cualq.  Zuzendaritzaren bileretan ezin dezake edonork parte har.

-  Puedo invitaros a mi casa pero antes tendré que hacer las compras  Nire etxera gonbida zaitzaketet baina aurretik

erosketak beharko ditut.

-  Koldo te podía tirar al suelo fácilmente Koldok zu erraz bota zintzakeen lurrera.

-  De pequeño no podíamos hacer ninguna pregunta a los profesores sobre esos temas   Txikitan irakasleei ezin

geniezaiekeen galderarik egin gai horietaz.-  También los tontos pueden aprender a usar el ordenador  Tontoek ere ikas dezakete ordenagailua erabiltzen.

-  Mientras hacéis ese trabajo, yo os puedo defender  Lan hori egiten duzuen bitartean, nik zuek babes zaitzaketet.

SUBJUNTIVO

NOR NOR-NORI NOR-NORK   NOR-NORI-NORK  

   S   U   B   J   U   N   T   I   B   O   A

   O   R   A   I   N   A

 NadinZaitezen

Dadin

GaitezenZaiteztenDaitezen

 Naki DA NZaki zki ZU N

Daki O N

Gaki zki GU NZaki zki ZUE te NDaki zki E N

 Naza DA  NZaitza ZU  N

Deza ---  N

Gaitza GU  NZaitzate ZUE  NDitza TE  N

DezadanDezazun

Dezan

DezagunDezazuenDezaten

DitzadanDitzazun

Ditzan

DitzagunDitzazuenDitzaten

T T  NZU ZU  N

(i)O ---  N

Dieza(zki) GU GU  NZUE ZUE N

(i)E TE  N

   I   R   A   G   A   N   A

 NendinZintezen

Zedin

GintezenZinteztenZitezen

 Nenki DA NZenki zki ZU N

Zeki O N

Genki zki GU NZenki zki ZUE te NZeki zki E N

 Nintza DA  NZintza ZU  N

  ---  N

Gintza GU  NZintzate ZUE  N  TE  N

 NezanZenezan

Zezan

GenezanZenezatenZezaten

 NitzanZenitzan

Zitzan

GenitzanZenitzatenZitzaten

Nieza  DA NZenieza  ZU N

Zieza  (i)O NGenieza (zki) GU NZenieza  ZUE te NZieza  (i)E te N

  T(Z)EKO: Hemos venido a ayudar para que terminéis

Buka dezazuen laguntzera etorri gara = Bukatzeko laguntzera etorri gara

 No he traido nada para que bebas Zuk edan dezazun ez dut ezer ekarri = Zuk edateko ez dut ekarri

Mandamos el hijo a la escuela para que sea un hombre de verdad

 Semea, benetako gizona izan dadin ikastolara bidaltzen dugu

Llamó para que no fueramos Gu joan ez gintezen deitu zuen

  T(Z)EA: Quiero que vengais a casa Nik zuek etxera etor zaitezten nahi dut = Nik zuek etxera etortzea nahi dut

 No quieren que salgamos con cualq. chico Edozein mutilarekin irten gaitezen ez dute nahi.

 No quereis que os acerque Ez duzue ni zuei hurbil nakizuen

  AGINDUA: 3. pertsona (-LA)  Que se vaya a freir esparragos  Joan dadila pikutara

Beste pertsona bat (-N)  Empecemos de una vez Has gaitezen behingozEntremos ahí Horra sar gaitezen

Page 2: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 2/34

Pág. 13/45

IMPERATIVO

NOR NOR-NORI NOR-NORK   NOR-NORI-NORK

---

Zaitez

Bedi

---

Zaitezte

Bitez

 NO SE USA

 Naza --- 

--- ZU 

(B)eza --- 

Gaitza --- 

--- ZUE 

(B)itza TE 

T --- 

ZU ZU 

(b)ieza(zki) iO --- 

GU --- 

ZUE ZUE 

iE TE 

 Beza Bitza

Bezate BitzateEzazu Itzazu

Ezazue Itzazue

Bezate Bitzate

Ejemplos:

- Que vengan lo más rápido posible  Etor bitez ahalik eta azkarren.

- Dime todo lo que sabes  Esan iezadazu dakizun guztia.- Llévame a casa Eraman nazazu etxera.

- Díselo a Pello Esan iezaiozu hori Pellori

- Venid aquí Etor zaitezte hona.

- No seais vagos Ez zaitezte alferrik izan.

- Aparece hacia las 4 Ager zaitez laurak inguruan.- Caiganse los montes sobre los enemigos  Eror bitez mendiak etsaien gainean.

- No entreis a esa tienda  Denda horretara ez zaitezte sar.

- Que no se mueva nadie de aquí  Inor ez bedi hemendik mugi.

Los verbos correspondi entes a 3ªpersona se usan muy poco. Se susti tuye por sobjunti vo + LA :-  Joan bedi pikutara Joan dadila pikutara.

-  Eraman biezazkio opariak umeari Eraman diezazkiola opariak umeari.

TRINKOAK

EGON ETORRI JOAN IBILI

---

zaude

 bego

---

zaudete

 beude

---

zatoz

 betor

---

zatozte

 betoz

---

zoaz

 bihoa

---

zoazte

 bihoaz

---

zabiltza

 bebil

---

zabiltzate

 bebiltza

-  Zaude isilik! -  Zatoz hona! -  Zaudete lasai!

Kontrakzioak:

-  ESADAZUE egia ESAN IEZADAZUE

-  ESAIOZU gezurra dela ESAN IEZAIOZU

-  EMADAN musu bat EMAN IEZADAN-  EMAIOZU ostia pare bat EMAN IEZAIOZU

-  UZTAZU bakean UTZ EZAZU

-  UTZKIKIDAZU apunteak UTZ IEZAZKIDAZU

-  EGIZU hori EGIN EZAZU

-  EGIOZU lana EGIN IEZAIOZU

-  GALDIOZU non ibili den GALDETU IEZAIOZU

-  ENTZUIOZU ENTZUN IEZAIOZU-  BARKAIOZU BARKATU IEZAIOZU

-  AIZU

-  JARTZAZU ate ondoan JARRI ITZAZU.

COMPLETIVAS (Forma indirecta)

Interrogativas -N  Non bizi den Mikel galdetu dio  Le ha preguntado dónde vive Mikel

Afirmativas -LA Javi deitzen dela esan du Ha dicho que se llama Javi

 Negativas -NIK Ez dut uste etxean dagoenik No creo que esté en casa

Mandatos -T(Z)EKO Etor tzeko hona esan dio Le ha dicho que venga aquí

Exclamaciones -N Zenbat jende dagoen hemen! ¡Cuánta gente hay aquí!

Ze(r) polita etorri zaren! ¡Qué guapa has venido!

Ea -N Ea nondik atera dituzuen  A ver de donde los habeis sacado

Dakit -N Ez dakit zer nahi duzun  No se que quieresBadakizu arpa jotzen Ya sabes tocar el arpa

Bai Baietz  Nik uste dut baietz Creo que sí

Ez Ezetz  Nik uste dut ezetz Creo que no

Page 3: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 3/34

Pág. 14/45

CONTADORES

  ZENBAT (Cuanto/s) + Sustantivo 

Zenbat jende etorri da? ¿Cuánta gente ha venido?

Zenbat diru ordaindu behar da?  Cuanto dinero tiene que pagar?

Zenbati esan diezu  ¿A cuantos se lo has dicho?

Zenbatek deitu du? ¿Cuántos han llamado?

  BATZUK (Algunos) + Sustantivo 

Pertsona batzuk oso lotsatiak dira  Algunas personas son muy vergonzosas

Ikasle batzuek ez dute azterketarik egin  Algunos estudiantes no hacen los examenesBatzuetan leloa zarela pensatzen dut Algunas veces pienso que eres tonto.

  ZENBAIT (Algunos) + Sustantivo 

Zenbait umek jateko ere ez dauka(te) Algunos niños no tienen ni para comer

Zenbait lekutan hiru musu emateko ohitura daukate En algunos sitios tienen la costumbre de dar 3 besos

  ASKO (Mucho/s) + Sustantivo, Adverbio, o Adjetivo 

Gaur jende asko etorri da  Hoy ha venido mucha gente

Jende askori berdin dio nork irabazten duen  A mucha gente le da igual quien gane

Ikasle askok ez dauka(te) esperientziarik  Muchos estudiantes no tienen experiencia

Lotsati askoa da Es muy timido

Ondo asko zenekien Lo sabías muy bien

  GUTXI (Poco/s) + Sustantivo, Adverbio, o Adjetivo Mutil horrek gutxi daki Ese chico sabe poco

Gaur bezero gutxi etorri da (dira)  Hoy han venido pocos clientes

Oso jende gutxik ezagutzen du bide hau Muy poca gente conoce este camino

 Nahiko esne gutxi geratzen zaigu Nos queda bastante poca leche

  HAINBAT (Mucho, bastante) + Sustantivo 

Hainbat lagun batu ginen  Nos reunimos bastantes amigos

Hainbat arazo izan dugu  Hemos tenido bastantes problemas

  UGARI (mucho, en abundancia) + Sustantivo 

Jende ugari izan da Bilboko jaietan En fiestas de Bilbao ha habido gente en abundancia

  DEXENTE (Bastante) + Sustantivo 

Horrek diru dexente irabazten du

 Ese gana bastante dinero  SAMAR (Bastante, un poco) + Adjetivo, Adverbio 

Handi samarrak dira Son bastante grandes

 Nekatu samartuta nago Estoy bastante cansado

  -XE, -TXO, -SKO (Bastante, un poco) + Adverbio 

Beranduxe heldu gara  Hemos llegado un poco tardeGaur ondotxo dato Hoy está bastante bien

Lapikoa berosko dago La cazuela está bastante caliente

  -XEAGO (Un poco más) + Adverbio 

Geroxeago etorriko da  Vendrá un poco más tarde

Handixeago behar genuke Necesitaríamos un poco más grande

  NAHIKO (Bastante, suficiente) + Sustantivo, Adverbio, o Adjetivo  Nahiko lan eman digu horrek Nos ha dado bastante trabajo

 Nahiko ardo(rik) edan dugu gaurkoz Hemos bebido suficiente vino por hoy

 Nahiko nekatuta nago. Nahiko altua da.

  ASKI (Bastante, suficiente) + Sustantivo, Adverbio, o Adjetivo 

Aski jende hurbildu zen  Se acercó bastante genteAski da txorakeriaz!  ¡Basta ya de tonterias! (es suficiente ...)

Aski leloa da

  PILO BAT, MORDO BAT, MAKINA BAT (Un montón) + Sustantivo 

Jende pilo bat etorri da  Ha venido un montón de gente

Jende mordo bat etorri da  Ha venido un montón de gente

Makina bat jendek deitu du informazioa eskatuz Un montón de jente ha llamado pidiendo información

  APUR BAT, PIXKA BAT, PITIN BAT (Poco) + Sustantivo 

Diru apur bat utz diezadakezu? ¿Puedes dejarme un poco de dinero?

Diru pixka bat ...

Ardo pitin bat baino ez dut edan No he bebido más que un poco de vino

Page 4: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 4/34

Pág. 15/45

NEURRIAK

  PRECIO

Zenbat balio du honek? ¿Cuánto vale esto?

Zenbat da hau? ¿Cuánto es esto?

Zenbat da dena? ¿Cuánto es todo?

Zenbatean dago gazta? ¿A cuánto está el queso?

Zenbatekoa da gazta hau? ¿De cuánto es este queso?

Honek hamar euro balio du

Hamar euro dira

Sei EURO eta berrogeita hamar EHUNEKO dira.

Gazta sei eurotan dago

Sei eurotakoa da

  PESO, CAPACIDAD, CANTIDAD 

Kilo erdi madari Medio kilo de peras

Kilo eta erdi sagar Kilo y medio de manzanas

Hiru kilo kipula 3 kilos de cebollas

Ehun gramo txorizo Cien gramos de chorizoLau kilotako pakete bat  Un paquete de 4 kilos

Hauek bost kilotakoak dira  Estos son de 5 kilos

Litro erdi ur Medio litro de agua

Litro eta erdi esne Litro y medio de leche

Litro bat ardo Un litro de vino

Litro eta erdiko botila Un botella de litro y medio

Dozena erdi piper Media docena de pimientosDozena eta erdi porru Docena y media de puerros

Dozena bi piper berde Dos docenas de pimientos verdes

  -KADA 

Bota bi koilarakada azukre Echa dos cucharadas de azúcar

Platerkada (platazo); eskukada (puñado); katilukada (tazón), basokada (baso)

  LARGURA, ANCHURA, ALTURA, PROFUNDIDAD 

Zenbat metroko luzera dauka?

Bi metro(ta)ko luzera dauka / Bi metro luze dauka Tiene 4 metros de largo 

Bi metroko zabalera dauka / Bi metro zabal dauka Tiene 2 metro de ancho 

Metro bateko altuera dauka / Metro bat altu dauka Tiene 1 metro de alto 

Lau koma bost zentimetroko lodiera dauka / Lau koma bost zentimetro lodi Tiene 4,5 centímetros de grosor 

Bi zentrimetrotako sakonera dauka / Bi zentimetro sakon dauka Tiene 2 centimetros de profundidad 

  VELOCIDAD 

Laurogei kilometro orduko Ochenta kms por hora

Ehun kilometro orduko Cien kms por hora

Hogei metro segundoko Veinte metro por segundo

Hamar metro minutuko 10 metros por minuto

  PORCENTAJES 

%5 Ehuneko bost

Gasolina ehuneko bost (%5) igo da  La gasolina ha subido un 5 por ciento

Ehuneko bosteko (%5eko) deskontua egin dit Me ha hecho un descuento del 5%.

  TANTEO (ETA, -NA) 

 Nola doaz? Lau ETA huts (4-0) irabazten ¿Cómo van?. Ganando 4 a cero

Hogeita bi ETA hogei (22-20) geratu dira  Han quedado veintidós veinte

EMPATE (-NA): ZenbaNA doaz?. HusNA (huts + -NA) doaz ¿Empate a cuanto van?. Empate a 0

BosNA amaitu dute

Hainbana geratu dira Han quedado empatados

  -NA Cada uno, -NAKA De ... en ... 

-NA

Liburu BANA erosiko dugu  Hemos comprado un libro cada uno

EhuNA pezeta eman dizkiet umeei A los niños les he dado cien pesetas Neska BANAREKIN etorri dira Han venido cada uno con una chica

HamarNA mila pezeta ordaindu dizkigute Nos han pagado 10.000 pts a cada uno

Kotxe BANATAN egorri gara  Hemos venido en un coche cada uno.

-NAKA

Horrek BINAKA igotzen ditu eskailerak  Ese sube las escaleras de 2 en 2

BANAKA-BANAKA (BANAN-BANAN) begiratu dugu Los hemos mirado uno por uno Nik launaka jaten ditut gailetas Como las galletas de 4 en 4

BOSNAKA jarri behar duzue Tenéis que poneros de 5 en 5.

Page 5: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 5/34

Pág. 16/45

Erdi BANA  ErdiZKA

ERDI BANA egin dugu  Lo hemos hecho a medias (la mitad cada uno)

ERDIZKA egin dugu  Lo hemos hecho a medias (A medio terminar)

  Hogei BAT Indica un numero aproximado 

Hogei bat etorriko dira Vendrán unos veinteHamabost bat izango gara  Seremos unos 15.

  Ehun INGURU Alrededor de... 

Ehun INGURU etorriko dira Vendrán alrededor de cien

Hamabi INGURU ekarri ditut  He traído alrededor de doce.

  FRACCIONES 

1/2 Erdi

1/3 Heren

1/4 Laurden

1/5 Bosten

1/7 Zazpiren

1/10 Hamarren

1/20 Hogeiren

2/3 Heren bi

3/4 Hiru laurden

4/5 Lau bosten

6/10 Sei hamarren

4/100 Lau ehunen

OPERACIONES ARITMETICAS 

SUMA 

Cinco más seis igual a once 5 + 6 = 11BATUKETA Bost gehi sei berdin hamaika

R ESTA  Nueve menos siete igual a dos 9 7 = 2 K ENKETA 

Bederatzi ken zazpi berdin bi

MULTIPLICACION 

Cuatro por dos igual a 8 4 x 2 = 8BIDERKAKETA Lau bider bi berdin zortzi

DIVISION 

Diez entre cinco igual a dos 10 / 5 = 2ZATIKETA Hamar zati bost berdin bi

POTENCIACION 

Tres al cuadrado igual a nueve 32

= 9BERREKETA Hiru ber bi berdin bederatzi

R ADICACION 

Raiz cuadrada de dieciseis igual a cuatro √ 16 = 4ERROKETA Bi erro hamasei berdin lau

FONETIKA

SILABA BAKARRA

Ez da [eztá]

Ez dut [eztút]

Ez dakit [eztákìt]

Ez gara [ezkárà]

Ez dakigu [eztákigù]

Ez ditugu [eztítugù]

Badaukat [badáukàt]

Badakigu [badákigù]

Etxe bat [etxébàt]

Mutil bat [mutílbàt]

 Nahi baduzu [naibáduzù]

BI SILABA

Egin [egín]

Mutil [mutíl]

Batek [baték]

Agur [agúr]

Hori [horí]

Horrek [horrék]

HIRU SILABA

Ikusi [ikúsì]Mutila [mutílà]

Apurtu [apúrtù]Laguna [lagúnà]

Honetan [honétàn]Ditugu [ditúgù]

LAU SILABA

Batasuna [batásunà]

Ikastola [ikástolà]

Euskaltegi [euskáltegì]

Irakasle [irákaslè]

Telebista [telébistà]

Emakume [emákumè]

BOST SILABA

Euskaltegia [euskátegià]Askatasuna [askátasunà]

Aizkolaria [aizkólarià]Interesgarri [intéresgarrì]

Emakumea [emákumeà]Bertsolaria [bertsólarià]

ADITZA

SALDU  sáldu, sáltzen, sáldukò, sáldutà

HARTU  hártu, hártzen, hártukò, hártutà

IKASI  ikási, ikásikò, ikásità, ikásterà

APURTU  apúrtu, apúrtukò, apúrtutà, apúrtukò

Page 6: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 6/34

Pág. 17/45

ORDUA

Zer ordu da? Zer ordutan?

Es la una Ordu bata da Ordu batean

Son las 2 Ordu biak dira Ordu bietan

Son las 3 Hirurak dira Hiruretan

Son las 4 Laurak dira Lauretan

Son las 5 Bostak dira Bostetan

Son las 6 Seiak dira SeietanSon las 7 Zazpiak dira Zazpietan

Son las 8 Zortziak dira Zortzietan

Son las 9 Bederatziak dira Bederatzietan

Son las 10 Hamarrak dira Hamarretan

Son las 11 Hamaikak dira Hamaiketan

Son las 12 Hamabiak dira Hamabietan

Es la una y cinco Ordu bata eta bost da Ordu bata eta bostean

Son las 2 y 10 Ordu biak eta hamar dira Ordubiak eta hamarrean

Son las 3 y cuarto Hiru eta laurdenak dira Hiru eta laurdenetan

Son las 4 y 20 Laurak eta hogei Laurak eta hogeian

Son las 5 y 25 Bostak eta hogeita bost Bostak eta hogeita bostean

Son las 6 y media Sei eta erdiak dira Sei eta erdietan

Son las 7 menos 25 Zazpiak hogeita bost gutxiago dira Zazpiak hogeita bost gutxiagotan

Son las 8 menos 20 Zortziak hogei gutxiago dira Zortziak hogei gutxiagotan

Son las 9 menos cuarto Bederatziak laurden gutxiago dira Bederatziak laurden gutxiagotan

Son las 10 menos 10 Hamarrak hamar gutxiago dira Hamarrak hamar gutxiagotan

Son las 11 menos 5 Hamaikak bost gutxiago dira Hamaikak bost gutxiagotan

16:54:00 Hamaseiak eta berrogeita hamalau

07:02:06 Zazpi ordu bi minutu eta sei segundo

Desde las 9 Bederatzietatik

21:00etatikHasta las 9 Bederatzietara / Bederatziak arte

21:00etara / 21:00ak arte

ZENBAKIAK

225  Berrehun eta hogeita bost

579  Bostehun eta hirurogeita hemeretzi908  Bederatziehun eta zortzi

1.003  Mila eta hiru

3.456  Hiru mila, laurehun eta berrogeita hamasei35.436  Hogeita hamabost mila, laurehun eta hogeita hamasei

457.908  Laurehun eta berrogeita hamazazpi mila, bederatziehun eta zortzi

137.954.218  Ehun eta hogeita hamazazpi milloi, bederatziehun eta berrogeita hamalau mila, berrehun eta hamazortzi

Page 7: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 7/34

Pág. 18/45

EGURALDIA

Euria egin  : Llover Hotz egin  : Hacer frioElurra egin  : Nevar Bero egin  : Hacer calor

Txingorra egin  : Granizar Fresko egin  : Hacer fresco

Zirimiria egin  : Sirimiri Sargori egin  : Hacer bochorno

Haizea egin  : Hacer viento Izotz egin  : Helar

Eguraldi ona egin du Ha hecho buen tiempo

Egun ona egiten du

 Hace buen díaEuria egiten du Llueve

Bihar EZ du euriRIK  egingo Mañana no lloverá

Aurten ez du elurrik egin Este año no ha nevado

Atzo elurra egin zuen  Ayer nevó

Bihar hotz egingo du

 Mañana hará fríoZelako beroa egiten du  ¡Qué calor hace!

Ez du batere hotzik egiten  No hace nada de frio

Además de esta forma, se utilizan también otras como:-  IZAN :Euria da (Llueve), Elurra izan da (Ha nevado), Bero izango da (Hará calor) 

-  BOTA :Euria botatzen du (Tira agua), Txingorra bota du (Ha tirado granizo) 

-  ARI IZAN :Euria ari du (Está nevando), Elurra ari izan du (Ha estado nevando) 

Eguzkia dago  : Hace sol Hotza dago  : Hace frioLainoa dago  : Hay niebla Beroa egon da : Ha hecho calor

Behelainoa dago : Hay niebla baja Sargoria zegoen: Hacía bochorno

Haizea zegoen  : Hacía viento

 NO CONFUNDIR: BeroA dago (Hace calor) con Bero dago (Está caliente)

SENTIPENAK

GOSE NAIZ

Gose izan  : Tener hambre Bero izan  : Tener calor

Egarri izan  : Tener sed Beldur izan  : Tener miedo

Hotz izan  : Tener frío Lotsa izan : Tener vergüenza

Logura izan : Tener sueño

Gose naiz,goazen zeozer jatera Tengo hambre, vamos a comer algoUmeak egarri dira Los niños tienen sed

Beldur bazara, ez etorri Si tienes miedo, no vengas

HOTZAK NAGO

Itxi leihoa hotzak  nago eta Cierra la ventana que tengo frio

Beroak  zaude, ala? Bai, izerditan nago Tienes calor, o no? Si estoy sudando

Hotzak  hilda nago  Estoy muerto de calor

LOGURA NAIZ

Logura Sueño : Ohera noa, logura naiz eta (me voy a la cama porque tengo sueño)

Hazkura Picor : Jertse honek hazkura ematen dit (Este jersey me da picor)

Barregura Ganas de reir : Horrek barregura ematen dit (Ese me da ganas de reir)

 Negargura Ganas de llorar : A ze tristura! Negargura naiz! (¡Qué tristeza!, tengo ganas de llorar)

-LARRI se usa para indicar URGENCIA: Txizalarri naiz (Tengo que ir a hacer pis urgentemente)

BURUKO MINA DAUKAT

 Nongo mina daukazu? Tripako mina daukat En donde tienes dolor. Tengo dolor de tripa.

Begietako mina daukat  Tengo dolor de ojos

Ez nago ezertarako buruko minez nago  No tengo para nada dolor de cabeza

DATA

En Bayona, a 6 de abril de 1996  Baionan, 1996ko apirilaren 6an

Bayona, a 6 de abril de 1996  Baiona, 1996ko apirilaren 6a.

06/04/1996  1996/04/06

La reunión se celebrará el próximo martes 8 de Junio  Datorren asteartean , ekainak 8, egingo da bilera

La reunión se celebrará el proximo día 8 de Junio, martes  Datorren ekainaren 8an, asteartea, egingo da bilera

Page 8: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 8/34

Pág. 19/45

DEKLINABIDEA

MUGA GABE SINGULARRA PLURALA IZEN BEREZIAK

NOR  - ZER Egoki

Labur

Egoki-A

Laburr-A

Egoki-AK

Laburr-AK

Gernika

Gasteiz

Eneko

Ines

PARTITIBOA  Egoki-RIK

Laburr-IK

----------

----------

----------

----------

Gernika-RIK

Gasteiz-IK

Eneko-RIK

Ines-IK

NORK  - ZERK Egoki-K

Laburr-EK

Egoki-AK

Laburr-AK

Egoki-EK

Laburr-EK

Gernika-K

Gasteiz-EK

Eneko-K

Ines-EK

NORI - ZERI Egoki-RI

Laburr-I

Egoki-ARI

Laburr-ARI

Egoki-EI

Laburr-EI

Gernika-RI

Gasteiz-I

Eneko-RI

Ines-I

NOREN -ZEREN Egoki-REN

Laburr-EN

Egoki-AREN

Laburr-AREN

Egoki-EN

Laburr-EN

Gernika-REN

Gasteiz-EN

Eneko-REN

Ines-EN

NONGO -NOIZKO Egoki-TAKO

Laburr-ETAKO

Egoki-KO

Laburr-EKO

Egoki-ETAKO

Laburr-ETAKO

Gernika-KO

Gasteiz-(E)KO

----------

----------

ZEREZ/ZERTAZ - 

NORTAZ

Egoki-Z

Laburr-EZ

Egoki-AZ

Laburr-AZ

Egoki-EZ

Laburr-EZ

Gernika-Z

Gasteiz-EZ

Eneko-Z

Ines-EZ

NOREKIN - 

ZEREKIN

Egoki-REKIN

Laburr-EKIN

Egoki-AREKIN

Laburr-AREKIN

Egoki-EKIN

Laburr-EKIN

Gernika-REKIN

Gasteiz-EKIN

Eneko-REKIN

Ines-EKIN

NORENGATIK  - 

ZERENGATIK

Egoki-(REN)GATIK

Laburr-ENGATIK

Egoki-A(REN)GATIK

Laburr- A(REN)GATIK

Egoki-ENGATIK

Laburr-ENGATIK

Gernika-(REN)GATIK

Gasteiz-(EN)GATIK

Eneko-(REN)GATIK

Ines-(EN)GATIK

NORENTZAT Egoki-RENTZAT

Laburr-ENTZAT

Egoki-ARENTZAT

Laburr-ARENTZAT

Egoki-ENTZAT

Laburr-ENTZAT

Gernika-RENTZAT

Gasteiz- ENTZAT

Eneko-RENTZAT

Ines-ENTZAT

PROLATIBOA  Egoki-TZAT

Labur-TZAT

----------

----------

----------

----------

Gernika-TZAT

Gasteiz-TZAT

Eneko-TZAT

Ines-TZAT

NON Egoki-TAN

Laburr-ETAN

Egoki-AN

Laburr-EAN

Egoki-ETAN

Laburr-ETAN

Gernika-N

Gasteiz-EN

----------

----------

NONDIK Egoki-TATIK

Laburr-ETATIK

Egoki-TIK

Laburr-ETIK

Egoki-ETATIK

Laburr-ETATIK

Gernika-TIK

Gasteiz-(E)TIK

----------

----------

NORA Egoki-TARA

Laburr-ETARA

Egoki-RA

Laburr-ERA

Egoki-ETARA

Laburr-ETARA

Gernika-RA

Gasteiz-ERA

----------

----------

NORAINO Egoki-TARAINO

Laburr-ETARAINO

Egoki-RAINO

Laburr-ERAINO

Egoki-ETARAINO

Laburr-ETARAINO

Gernika-RAINO

Gasteiz-ERAINO

----------

----------

NORANTZ Egoki-TARANTZ

Laburr-ETARANTZ

Egoki-RANTZ

Laburr-ERANTZ

Egoki-ETARANTZ

Laburr-ETARANTZ

Gernika-RANTZ

Gasteiz-ERANTZ

----------

----------

NORAKO / 

ZERTARAKO

Egoki-TARAKO

Laburr-ETARAKO

Egoki-RAKO

Laburr-ERAKO

Egoki-ETARAKO

Laburr-ETARAKO

Gernika-RAKO

Gasteiz-ERAKO

----------

----------

NORENGAN Egoki-(REN)GAN

Laburr-E(N)GAN

Egoki-A(REN)GAN

Laburr-A(REN)GAN

Egoki-ENGAN

Laburr-ENGAN

----------

----------

Eneko-(REN)GAN

Ines-(EN)GAN

NORENGANDIK Egoki-(REN)GANDIK

Laburr-E(N)GANDIK

Egoki-A(REN)GANDIK

Laburr-A(REN)GANDIK

Egoki-ENGANDIK

Laburr-ENGANDIK

----------

----------

Eneko-(REN)GANDIK

Ines-(EN)GANDIK

NORENGANA Egoki-(REN)GANA

Laburr-E(N)GANA

Egoki-A(REN)GANA

Laburr- A(REN)GANA

Egoki-ENGANA

Laburr-ENGANA

----------

----------

Eneko-(REN)GANA

Ines-(EN)GANA

NORENGANAINO Egoki-(REN)GANAINO

Laburr-E(N)GANAINO

Egoki-A(REN)GANAINO

Laburr- A(REN)GANAINO

Egoki-ENGANAINO

Laburr-ENGANAINO

----------

----------

Eneko-(REN)GANAINO

Ines-(EN)GANAINO

NORENGANANTZ Egoki-(REN)GANANTZ

Laburr-E(N)GANANTZ

Egoki-A(REN)GANANTZ

Laburr- A(REN)GANANTZ

Egoki-ENGANANTZ

Laburr-ENGANANTZ

----------

----------

Eneko-(REN)GANATZ

Ines-(EN)GANANTZ

EJERCICIOS Pág. 40

Page 9: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 9/34

Pág. 20/45

LOTURAK  

COPULATIVAS

Eta  Y Aita tabernan dago ETA ama jokoan

Ere También

Tampoco

Mutil hori gaur ERE agertu da

Mutil hori gaur ERE ez da agertu

Ere bai

Baita…ere 

Baita

También  Niri asko gustatzen zait eta Mireni ERE BAI 

 Niri asko gustatzen zait, BAITA Mireni ERE 

Zuri asko gustatzen zaizu, baina Mireni? BAITA 

Ere ez

Ezta…ere 

Ezta

Tampoco Ez zaigu gustatzen eta Mireni ERE EZ 

Ez zaigu gustatzen EZTA Mireni ERE 

Zure amari gustatzen zaio? EZTA 

Ez bakarrik, …ere 

Ez ezik, …ere 

 No solo … sino tb.  EZ Jonek BAKARRIK , beste guztiek ERE gaizki dute

Hau BAKARRIK  EZ, beste guztiak ERE jango dituzu

 Nik EZ EZIK , zuk ERE txarto egin duzu.

ADVERSATIVAS

Baina  Pero Asko gustatzen zait BAINA garestiegia da

OrdeaOsteraAldiz, berrizAlabainaHaatikHalarik ere

Sin embargo Portu Bizkaian dago, Mutriku, ORDEA, Gipuzkoan

Hori merkeagoa da; besta hau, OSTERA, hobeto eginda dago.

Gaur egun mantentzen da ohitura hori; ez HAATIK  lehengo indarrez

Eta HALARIK ERE, ez zara hori egitera ausartu

Hala ere

Hala eta guztiz ere

Dena dela/dena den

Nolanahi ere

Aún así

A pesar de todo

Sea como fuera

De todos modos

Liburu hori oso ona da; HALA ERE ez zait gustatzen

Merkea da; HALA ETA GUZTIZ ERE ez dut erosiko

Oso zaila da; DENA DEN saiatu egin behar dugu

Dirurik ez dut; NOLANAHI ere, hori ez da kezkatzen nauena

Baizik

Baino

Baizik eta

Sino Tipo hori ez da emakumea, gizona BAIZIK  

BAINO

BAIZIK ETA gizona

(Izan) ezik/ezean Excepto Laranja (IZAN) EZIK  fruta gustatzen zait

Besterik

Baino

Sino Ostegunetan BESTERIK  ez dut erretzen

Lagun bi BAINO ez gara etorri (No hemos venido sino 2 amigos)

Ordez

Barik

Beharrean

En lugar de

Amarekin BARIK , aitarekin hitz egiten dut

Konpondu BEHARREAN, apurtu egin du

-z gain

-z aparte

A parte de Lelokeriak egiteaZ GAIN, zer dakizu egiten?

ZutaZ APARTE, nork daki?

DISTRIBUTIVAS

Bai…bai… (baita…ere) 

Nahiz…nahiz 

Zein…zein 

Hala…nola / nola…hala 

Tanto… como…(como tb.)… 

Bilbon BAI goizez, BAI arratsaldez, jende asko dabil

BAI hemen, BAI hor, BAITA han ERE euriak busti

 Nolanahi ere, NAHIZ batera NAHIZ bestera, lortuko dugu.

ZEIN etxean ZEIN kalean beti ondo dago

HALA lurrean NOLA zeruan

Ez…ez… (ezta…ere)   Ni…ni… 

(ni tampoco)… EZ du lanik egiten EZ besteei lanean uzten

EZ zu, EZ zure ama, EZTA zure aita ERE, ez zarete atseginak.

Oraindik ez dut EZ idazlana burutu, EZ mintza prestatu

Edo…edo / ala…ala  O …o…  EDO zorra kendu EDO eraztuna itzuli

Dela…dela  Que si…que si…  Haiekin DELA gurekin DELA beti gezurretan dabil

Alde batetik…bestetik  Por un lado…Por otro...  ALDE BATETIK  Errealekoa dela BESTETIK  Athletikoak… 

Ez bakarrik ... ere

Ez ezik ... ere

No solo sino también EZ Jonek BAKARRIK , beste guztiek ERE gaizki egin dute

Klasean euskaraz EZEZIK  erderaz ERE hitz egiten da

Page 10: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 10/34

Pág. 21/45

AGIAN

APIKA

BEHARBADA

Tal vez, quizás AGIAN hilko da

BEHARBADA etorriko da

ALDERANTZIZ

AITZITIK  

Por el contrario Gizarte horietan, ALDERANTZIZ, emakumezkoek ez dute zer eginik.

ESATE BATERAKO

HALA NOLA

Por ejemplo ESATE BATERAKO, zu zara aberatsa eta ni behartsuaBihar lanak egin behar ditugu, HALA NOLA belarra moztu

ALEGIA

HOTS

HAU DA

Es decir, esto es 14 olerki hauetatik, 4 soilak ditugu; ALEGIA, zer ikusirik ez dutenak

Batasunaren aldekoek, HOTS, guk, ez dugu zuzen jokatu.

Zuk diru asko dituzu, HAU DA, zu zara aberatsa.

BERAZ

ORDUAN

HORTAZ

Por tanto Ni zu baino gazteagoa naiz; BERAZ, zu ni baino zaharragoa zara.

Zer esan behar dugu ORDUAN?

Hasiera da polita; HORTAZ, has gaitezen ahalik eta gehienetan.

BADA Pues, Entonces Zer da, BADA, maitasuna?

HONELA Así HONELA ez goaz inora.

HAU DELA ETA

HORI DELA ETA

Por este motivo HORI DELA ETA, gaur egun hori egiten da.

ZENTZU HONETAN En el mismo sentido ZENTZU HONETAN esan behar da ...

INOLAZ ERE

INONDIK ERE

De ningun modo Ez dut uzte oker nagoenik eta ez nuke INOLAZ ERE oker egon nahi

(No creo que esté equivocado y no quisiera estarlo de ninguna manera)

IZAN ERE De hecho IZAN ERE, argi eta garbi dio Estatuko Boletin Oficialak

ORO HAR En general ORO HAR  eta salbuespenak salbu, baliagarria da

(En general y salvo las excepciones, es útil)

ERA BEREAN Así mismo. Gogoan duzu ERA BEREAN, aurtengoarekin datozela 50(Recuerdas así mismo que este año cumples 50).

HALABER También, asímismo Eskola haietan eta HALABER  beste guztietan(En aquellas escuelas y también en todas las demás.

BAINA ERA BEREAN Pero al mismo

tiempo, a la vez. 

Politak dira BAINA ERA BERAN merkeak.

Badu antzen (semejanza) bat, baina era berean, zein ezberdina!

GAINERA Además  Ez daukat dirurik, eta GAINERA ez dut erosi nahi

HAIN ZUZEN ERE Precisamente,

concretamente

Franco hil zen urtean HAIN ZUZEN ERE, hasi nintzen euskara ikasten

(Precisamente el año que murió Franco, empecé a estudiar euskera)

BATEZ ERE

BATEZBESTE

Sobre todo,

Generalmente

Zaharragoak dira, BATEZBESTE, gurasoak irakasleak baino

(Son mayores, generalmente, los padres que los profesores)

BESTEAK BESTE Entre otros Hor daude, BESTEAK BESTE, aldizkariko lanak

BEHIN ETA BERRIZ

BEHIN ETA BERRIRO

Una y otra vez BEHIN ETA BERRIZ esan duenez (Como ha dicho una y otra vez)

BEHIN ETA BERRIRO gauza bera esanez dator (Viene repitiendo

lo mismo una y otra vez)

BIDE BATEZ De una vez BIDE BATEZ egiten ditu bi mandatu (Hace 2 recados de una vez)

BADAEZPADA Por si acaso Eguraldi ona zen, baina BADAEZPADA euritakoa hartu zuen.

BESTELA De lo contrario Ekar ezazu; BESTELA ikusiko duzu zer den ona!

HARIK  ETA Hasta que HARIK ETA ikusi arte ez naiz lasaituko (Hasta que no le vea no

estaré tranquila)

ZORIONEZ Afortunadamente,

 por suerte

ZORIONEZ, Athletic irabazi zuen

SEGURASKI Seguramente SEGURASKI berandu arte lan egingo dut

Page 11: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 11/34

Pág. 22/45

NOMINALIZACION

T(Z)EA T(Z)EN T(Z)ERA T(Z)EKO 

GUSTATU ARI naiz JOAN ESAN

BURURATU ARITU (lehen.)JARDUN

ETORRI naizBIDALI

AGINDU

AHAZTU zait

(Puntual)

HASI naiz HELDU

IRITSI

ESKATU dut

TOKATU JARRAITU BEHARTU (Obligar N-Nk)  AHOLKATU

PENTSATUERABAKI

SEGITU dutAMAITU

ERAZI (Obligar) GOGOA dutASMOA dut

ASMATU BUKATU AUSARTU (Atreverse) PREST dago

 NAHI BULTZATU GERTU (preparado)

 NAHIAGO dut JOAN KONDENATU ARRISKUA

DEBEKATU ETORRI ZIGORTU JOERA (tendencia)

LORTU IBILI naiz GONBIDATU PREMIA (necesidad)

GOMENDATU EGON ERAMAN BELDUR

ESPERO

IMPORTA

KOSTATU

USTE

GELDITU

GERATU

EKARRI

OHITU

ADORETU (Animar)

LOTSA da

GAI

GAUZA

EZINEZKOA JAKIN ORDUA da

ZAILA IKASIERREZA IRAKATSI dut

BEHARREZKOA LAGUNDU T(Z)EARI T(Z)EAZ

ONA IRITZI ARDURATU

TXARRA da IKUSI LOTU ASPERTU

HOBE ENTZUN dut EKIN GOGAITU (molestar) 

KOMENI OHITU UTZI GOGORATU naiz joateaz

KALTEGARRIA SENTITU Erretzeari utzi diot KEZKATU

MEREZI HARRAPATU dut NEKATU NORMALA

ATSEGIN

AHASTU zait

(Algo que sabias)

POZTUPosten naiz zuek ikusteaz

ALFERRIK SAIATU OROITU naiz (acordarse) 

ONDO AUSARTUGAIZKI dago NEKATU

DEBEKATUTA ASPERTU

UTZI (Dar permiso: Nire

 jostailuak jolasten utzi diot) 

COMPARATIVAS

  -AGO (más) Zu altuAGOa zara (Eres más alto)

  -EGI (demasiado) AltuEGIA zara (BeranduEGI etorri da)

  -(R)IK -EN (El más) NeskaRIK altuENa zara

  …BAINO ASKOZ ERE …-AGO (Mucho más que…)

 Ni BAINO ASKOZ ERE zaharragoa zara.

  HAIN (Tan) Ez da HAIN txikia (No es tan pequeño)

  HAINBESTE (Tanto) = HONENBESTE, HORRENBESTE  Ez dago HAINBESTE diru (No hay tanto dinero)

  BEZAIN (Tan como) Ni zu BEZAIN polita naiz (Soy tan guapa como tu)

  BESTE (Tanto como) = HAINBAT Nik zuk beste liburu daukat (Tengo tantos libros como tu)

ADINAKO / BESTEKO (Izen abstraktuak konparatzeko)

 Neska hori ederra da. Ni ederra naiz

 Ni neska hori BEZAIN ederra naiz

 Neska horrek edertasuna dauka. Nik ere bai

 Nik neska horrek ADINAKO edertasuna daukat

NOTA: Adjektiboak deklinatzen dira  Ni zu baino azkarragoa naiz

Adberbioak ez dira deklinatzen  Ni zu baino azkarrago etorri naiz

ON HOBE ONEN ONEGI

ONDO HOBETO ONDOEN ONDOEGI

TXAR TXARRAGO TXARREN TXARREGITXARTO TXARTOAGO TXARTOEN TXARTOEGI

HANDI HANDIAGO HANDIEN HANDIEGI

ASKO GEHIAGO GEHIEN GEHIEGIGUTXI GUTXIAGO GUTXIEN GUTXIEGI

EJERCICIOS  Pág. 43

EJERCICIOS  Pág. 45

Page 12: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 12/34

Pág. 23/45

KAUSALAK

  LAKO

Zergatik zaude nekatuta?  Lo gutxi egin dudalako / Lo nahiko egin ez dudalako

ZEBILEN + LAKO = ZEBILELAKO

  ... ETA

 Nekatuta nago:  Lo gutxi egin dut ETA / Ez dut lorik egin ETA

  BAIT + Aditza

 Nekatuta nago:  Lo gutxi egin BAITUT / Ez BAITUT lorik egin

BAIT + DUT = BAITUT BAIT + GARA = BAIKARA

BAIT + NUEN = BAINUEN BAIT + NABIL = BAINABIL

BAIT + ZIDAN = BAITZIDAN BAIT + DABIL = BAITABIL

BAIT + ZAIZU = BAITZAIZU BAIT + DA = BAITA

  -T(Z)EAGATIK / -T(Z)EARREN

Hori esateagatik betirako haserretu zitzaidan

  -NEZ GERO

Eguraldi ona egiten duenez gero, mendira joango gara  Porque hace bueno iremos al monte.

  -LA ETA

Lan asko dagoela eta, laguntza eskatu digu Porque hay mucho trabajo, … 

  -LA BIDE / -LA MEDIO / -LA KAUSA

Lana dela bide, istripu asko egon dira  Por causa del trabajo, ha habido muchos accidentes.

  -ZEREN ETA

Busti egin naiz zeren eta euria baita  Me he mojado porque ha llovido (Redundante)

ZER DELA ETA? = ZERGATIK?

ZE ... (Se utiliza solo hablado)

Etxera noa ze gaixorik nago Voy a casa porque estoy enfermo.

KONTZESIBOAK

  NAHIZ ETA

NAHIZ ETA nekatuta egon, ez dut hutsik egingo  Aunque estoy cansado , no faltaré

NAHIZ ETA esan EZ, pentsatzen dago Aunque no lo dice, lo está pensando

NAHIZ ETA dirurik  EDUKI EZ, ondo bizi naiz Aunque no tengo dinero, vivo bien

NAHIZ ETA etorri behar  EZ izan, etorri zen Aunque no tuvo que venir, vino

NAHIZ ETA ikusten zaitudaN, ... Aunque te vea, ...NAHIZ ETA ikusten ez zaitudaN, ... Aunque no te vea, ...

  ARREN

EURIA EGIN ARREN, mendira joango gara

 Aunque llueva, iremos al monteDIRURIK EDUKI EZ ARREN, ondo bizi naiz Aunque no tengo dinero, vivo bienOSO GARESTIA EZ IZAN ARREN, ezin dut erosi Aunque no es muy caro no puedo comprarlo

Ikusten zaitudan ARREN  Aunque te vea

Ikusten ez zaitudan ARREN  Aunque no te vea

  BA... ERE

Filma ikusi badut ere, ez dut ulertu Aunque he visto la película, no la he entendido

Filma ikusi ez badut ere, ondo dagoela esan didate Aunque no he visto la peli me han dicho que está bien

  -TA ERE / -RIK ERE

Etxera etorrita ere, ez du ezer egin  Aunque he venido a casa, no he hecho nada

Etxera ez etorrita ere, gauza asko egin ditut  Aunque no he venido a casa, he hecho muchas cosas

  -AGATIK

Etxera etorriagatik , ez dut ezer egin Aunque he venido a casa no he hecho nada

Etxera ez etorriagatik , ... Aunque no he venido a casa, ...

EJERCICIOS  Pág. 44

Page 13: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 13/34

Pág. 24/45

TEMPORALES

  ETA GERO, ONDOREN, OSTEAN, -TAKOAN, -Z GERO Después de ...

Afaldu ETA GERO joango naiz Iré después de cenar

Lana amaituTAKOAN, etxera joan ginen Después de terminar el trabajo, nos fuimos

Zerbait janDAKOAN, hobeto sentituko zara Despues de comer algo, te sentirás mejor

Aita HILEZ GERO sortu zen Nació depués de morir su padre

  BAINO LEHEN, AURRETIK Antes de ...

Egin BAINO LEHEN, ondo pentsatu Antes de hacerlo, piénsalo bien

Etorri AURRETIK , telefonoz deitu Antes de venir, llama por teléfono

  -T(Z)ERAKOAN Al ir a hacer algo.

Argia pizTERAKOAN ikusi dut kablea solte  Al ir a encender la luz he visto el cable sueltoOrdainTZERAKOAN konturatu da poltsa lapurtu diotelaAl ir a pagar se ha dado cuenta que le han robado el bolso

  -NEAN, -LA(RIK) Cuando ...

Josu heltzen de NEAN, dena da problema  Cuando llega Josu, todo son problemas

Josu heltzen de NEAN, avísame  Cuando llegue Josu, avísame

Ikusten EZ duzuNEAN  Cuando no lo ves, o cuando no lo veas

Menditik zetorreLA(RIK ) istripu bat izan zuen Cuando venía del monte

  -T(Z)EAZ, -AZ BATERA Cuando ...

Zuzendaria ager TZEAZ (agertuAZ) BATERA, denak isildu ziren  Cuando llegó el Director, todos callaron

  -T(Z)EAN Al hacer algo.

Atea zabalTZEAN ikusi dut Al abrir la puerta le he visto

Argia piZTEAN jaso dut deskarga  Al encender la luz he recibido la descarga

  -N BITARTEAN Mientras ...

Ikasten duDAN BITARTEAN, musika entzuten dut Mientras estudio, escucho música

Hori egiten ez duzu N BITARTEAN  Mientras no hagas eso

  BEZAIN LASTER, ETA BEREHALA  Tan pronto como ...

Jakin BEZAIN LASTER  etorri naiz He venido tan pronto como lo he sabido

Konturatu (naizen) BEZAIN LASTER  joan naiz He ido tan pronto como me he dado cuenta

  -NEKO Tan pronto como ...

Etxera heldu nintze NEKO, oheratu egin nintzen Tan pronto como llegué a casa, me acosté en la cama

  ORDUKO Para cuando, en cuanto ...

Medikua etorri ORDUKO eria hila izanen da Para cuando llegue el médico, el enfermo estará muerto

Konturatu ORDUKO, umea kalean zegoen  Para cuando se enteró el niño estaba en la calle

Bilera amaitu ORDUKO alde egin zuen En cuanto acabó la reunión, se marchó

  -NERAKO, -T(Z)ERAKO Para cuando ...

Gu heldu gine NERAKO, ez zen inor geratzen Para cuando llegamos, no quedaba nadie

Zu itzulTZERAKO, gu lotan egongo dira  Para cuando regreses, estaremos dormidos

  -N GARAIKO De cuando...

Argazki hauek Kuban egon ginen garaikoak dira  Estas fotos son de cuando estuvimos en Cuba.

  -NETIK, -NEZ GEROZTIK Desde que ...

Ezkondu ze NETIK , ez dut berriro ikusi  Desde que se casó, no le he visto de nuevo

Heldu zire NEZ GEROZTIK , ez dira gelarik irten Desde que llegamos, no hemos salido de la habitación

  ARTE, -N ARTE, HARIK ETA ... ARTE Hasta que ...

Medikua etorri de N ARTE, ezin izan dugu ezer egin  Hasta que ha venido el médico, no hemos podido hacer nada

Ez mugitu HARIK ETA nik esaten dizudan ARTE  No te muevas hasta que yo te lo diga.

  -N BAKOITZEAN Cada vez que...

  -N GEHIENETAN La mayoría de las veces que...

  -N GUZTIETAN Todas las veces que...Saiatzen naize N BAKOITZEAN, txarto ateratzen zait Cada vez que lo intento, me sale malJoan naize N GEHIENETAN, damutu egin naiz  La mayoría de las veces que he ido, me he arrepentido

Zurekin hitz egiten duda N GUZTIETAN, gauza bera esaten didazu  Todas las veces q hablo contigo, me dices lo mismo.

EJERCICIOS  Pág. 42

Page 14: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 14/34

Pág. 25/45

MODUZKO PERPAUSAK

  -N BEZALA / -N BEZALAKO(A) Como ...

Jon zuk esan duzun bezala dago  Jon está como has dicho

Jon zuk esan duzun bezalakoa da Jon es como has dicho

Zuk (egin duzun) bezala egin dut Lo he hecho como tú.

Zu (zaren) bezalakoa da  Es como tú.

 Nik zuk EZ BEZALA egin dut Lo he hecho diferente a ti.

  -N MODUAN / -N MODUKOA Como ...

 Nahi duzun moduan egin dezakezu Puedes hacerlo como quieras.

Jonen autoa zuk esan duzun modukoa da El coche de Jon es como has dicho.

  -T(Z)EKO MODUAN Como para ...

Ez nago zure txantak eramateko moduan No estoy como para aguantar tus bromas.

  -NEZ Como ...

Irakasleak berak esan duenez egin dut  Lo he hecho como ha dicho el mismo profesor.

Ikus daitekeenez, oso erraza da Como se puede ver, es muy fácil.

  -N ERAN Como ...

Aitak esan duen eran egin dut Lo he hecho como ha dicho aita.

  -N GISAN Como ...

Aitak esan duen gisan egin dut Lo he hecho como ha dicho aita.

  -N LEGEZ (Bizkaieraz) Como ...

 Nahi duzun legez egin dezakezu Puedes hacerlo como quieras.

  -N ANTZERA Parecido que ...

 Nik ere zuk egin duzun antzera egin dut Yo también lo he hecho parecido que (como lo has hecho) tú.

  -N NEURRIAN / -N HEINEAN En la medida que ...

Ahal den neurrian (heinean) saiatu egin behar da En la medida que se pueda se tiene que intentar.

Ikasten duzun neurrian (heinean), hobeto ulertuko duzu En la medida que aprendas, entenderás mejor.

  AHALA A medida que … / Tan pronto … 

Afaltiarrak sartu ahala haien jarlekuak eraman itzazu  Tan pronto como entren los comensales, lleva sus asientos.

Disko bat bukatu ahala hurrengoa jartzen dute Tan pronto acaba un disco ponen el siguiente.Txiste bat kontatu ahala, barrez itotzen ginen A medida que contaba un chiste nos moríamos de risa.

Erretzeari utzi ahala edariari ematen zioten  Tan pronto dejaron de fumar le dieron a la bebida.

  BA-... BEZALA Como si …

 Niri ez hitz egin leloa banintz bezala No me hables como si fuera tonto.Zure etxean egongo bazina bezala  Como si estuvieras en tu casa.

POSTPOSIZIOAK

PARTITIBOA ...

  GABE Sin

-RIK GABE

Ariketarik gabe Sin ejerciciosAriketak gabe Sin los ejercicios.

Verbo + GABE

Egin gabe Sin hacer

*** BARIK Sin

Betaurreko BARIK ez dut ezer ikusten  No veo nada sin gafas

Gogo BARIK ezin da Sin ganas no se puede.Con verbo: Begiratu, baina ukitu BARIK

EJERCICIOS  Pág. 42

Page 15: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 15/34

Pág. 26/45

  EZEAN, FALTAN Si no ...

Besterik  EZEAN, honekin konformatu beharko dugu  Si no hay más nos tendremos que conformar con esto

Liburu hori irakurri EZEAN, nekez jakingo duzu zertan ari naizen  Si no lees ese libro, dificilm. sabrás que estoy

haciendo

Ur FALTAN, esnea edango dut Si falta agua, beberé leche

NOREN ...

  GAINEAN, AZPIAN, AURREAN, ATZEAN, ONDOAN, BARRUAN, KANPOAN

Pertsonak: NOREN kasu-marka hartzen dute beti Noren GAINEAN dago umea? Aitaren gainean ¿Encima de quien está el niño? Encima de aita.Zure AURREAN dago Está delante de ti

 Nire ONDOAN dago Aitor Aitor está a mi lado.

Objetuak: normalean markarik gabe

Liburua aulki AZPIAN utzi dut He dejado el libro debajo de la silla

Etxe horren ATZEAN ezkutatu da Se ha escondido detrás de esa casa

Etxe urdinaren ONDOAN dago  Está al lado de la casa azul

  INGURUAN Dentro ...

Umeak mahai(aren) INGURUAN daude  Los niños están alrededor de la mesa

  BURUAN Al cabo de

Hiru egunen buruan egingo dut  Al cabo de 3 días lo haré.

  GAINEAN = -(R)I BURUZ  Acerca de

Horren gainean badaukat zer kontaturik  Tengo cosas que contar acerca de eso.

  ARTEAN Entre ...

 NORTZUEN ARTEAN dago Jon? Ana eta JosuREN ARTEAN ¿Entre quienes está Jon? Entre Ana y Josu.

Jendearen ARTEAN dago Está entre la gente

Jende askoren ARTEAN banatu ditugu Hemos repartido entre mucha gente.

  ALDE, KONTRA (AURKA) A favor, en contra ...

 NOREN ALDE zaude? Zure alde nago ¿ De parte de quién estás? Estoy de tu parte

Ekonomi askatasunaren ALDE nago Estoy a favor de la economía libre.

Bihar Athletic-ek Osasunaren KONTRA (AURKA) jokatuko du  Mañana el Athletic jugará en contra de Osasuna

  ALDETIK, PARTEZ Por el lado de, Por parte de ...

Ekonomia ALDETIK oso interesgarria da guretzat  Por el lado economico es muy interesante para nosotros

Josuren ALDETIK ez dut uste arazorik egongo denik  Por parte de Josu no creo que haya ningun problema

Goraintziak eman gurasoei Josuneren PARTEZ (aldetik) Da recuerdos a los padres de parte de Josune

  KONTURA, KABUZ Por mi cuenta ...

Ez daukat irakaslerik, neure KONTURA ikasten dut

 No tengo profesor, aprendo por mi cuentaBere KABUZ egin du  Lo ha hecho por su cuenta

  BIDEZ, BITARTEZ Por medio de ...

Bidai agentzia baten BIDEZ lortu dut txartela Por medi de una agencia de viajes he conseguido la entrada

Anaiaren BITARTEZ lortu dut Lo he conseguido por medio del hermano.

  ZAIN A la espera ...

Amaiaren ZAIN nago Estoy a la espera de ama

  BILA En busca de ...

Amaiaren BILA joan da Ha ido en busca de ama

  ARABERA Según ...

Legearen ARABERA, besteak dauka arrazoia Según la ley, el otro tiene razón

Inkestek adierazten dutenAREN ARABERA Según lo que anuncian las encuestas

Page 16: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 16/34

Pág. 27/45

  ESKU En manos de ...

Azken erabakia zure ESKU dago  La ultima decisión está de tu mano

Hau ezin dugu edonoren ESKU utzi  Esto no lo podemos dejar en manos de cualquiera

  TRUKE A cambio de ...

Honen TRUKE zer emango didazu?  ¿A cambio de esto que me darás?

  GISA A modo de ...

Azeriaren GISA jokatu behar duzu  Tenemos que jugar como el zorroAdibide GISA proba bat egingo dugu Haremos una prueba a modo de ejemplo

  LEKUAN En su puesto

Zuk ere, bere LEKUAN, gauza bera egingo zenukeen Tu también, en su puesto, hubieras hecho lo mismo

  ORDEZ En lugar de ...

Joan naiteke zure ORDEZ  Puedo ir en tu lugar

  MAILAN A nivel de ...

Ekonomia MAILAN gauzak hobetzen doaz  A nivel de economía las cosas van mejorando

  ARLOAN En el campo de ...

Fisika ARLOAN oso ezaguna da teoria hori  En el campo de la física es muy conocida esa teoría.

NORI ...

  BURUZ Sobre ...

 Nori BURUZ hitz egin du? Gabriel Arestiri BURUZ ¿De quién ha hablado? De Gabriel Aresti.Zeri BURUZ hitz egin duzue? Ekonomiari BURUZ ¿Sobre qué habéis hablado?. Sobre economía.

 Noiz da ekonomiari BURUZKO hitzaldia?. ¿Cuándo es la conferencia sobre economía?

  EZKER Gracias a ...

Zuri ESKER lortu dugu Lo hemos conseguido gracias a ti.Lagun bati EZKER lortu dugu  Lo hemos conseguido gracias a un amigo

  BEGIRA Mirando a ...

Guri BEGIRA dago Nos está mirando

NON ...

  ZEHAR A lo largo de ...

Historian ZEHAR A lo largo de la historia

Mendeetan zehar  A través de los siglos

Hor tik  ZEHAR Por ahí.

  GORA, BEHERA Arriba de , Abajo de ...

Aldapan GORA

Mendian BEHERA

NONDIK ...

  KANPORA, AT, LANDA, LEKORA Fuera de ...

Etxetik KANPO bazkaldu dut gaur  Hoy he comido fuera de casa

Herritik AT dabil Anda fuera del pueblo.

ZEREZ ...

  GAIN Además de ...

Horretaz GAIN Además de eso

Page 17: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 17/34

Pág. 28/45

BESTE KASUAK

  GAZTEIZ ALDEAN  En la zona de ...

Donostia ALDEAN bizi da Vive por la zona de Donostia

  Zazpiak ALDERA, Zazpiak INGURU Alrededor de ...

  Aditz + BEHARREAN En lugar de ...

Kalera joan beharrean geratu etxean  En lugar de ir a la calle, quédate en casa.

ESTRUCTURAS

  ZENBAT ETA …AGO HAINBAT ETA …AGO Cuanto más … más … 

ORDUAN ETA … AGO 

Zenbat eta gehiago irakurri, hainbat eta arinago ikasten du  Cuanto más lee, más rapido aprende.

Zenbat eta ardo gehiago edan, hainbat eta gehiago moskortzen zara Cuanto más vino bebes, más te emborrachas.

edaten duzun Zenbat eta azkarrago egiten duzun hainbat eta goizago oheratu ahalko zara  Cuanto más rápido lo hagas, más pronto

te podrás acostar

Zenbat eta gehiago egin behar hainbat eta gogo gutxiago eduki izaten dira   Cuanto más haya que hacer, menos ganas

se suelen tener

Zenbat eta gehiago eztabaidatzen genuen, orduan eta urduriagoa zen giroa Cuanto + discutíamos, el clima era + tenso

  GERO ETA …AGO Cada vez más … 

Bilbo gero eta kutsatuago dago  Bilbao está cada bez más contaminado.Gero eta alferragoa zara  Eres cada vez más vago.

  -Z GERO 1.-Después de … / 2.- Si

Después de ...

Aita hilez gero sortu zen Nació depués de morir su padre.

Barbaroen inbasioaz gero ez da sekula horrelakorik ikusi  Desde la invasión de los Bárbaros no se ha visto nada

semejante

Si ...

Gogor ikasiz gero, azterketa gaindituko nuke  Si estudiara con empeño aprobaría el examen.

  HAIN … { NON } … BAIT/-N Tan … que … / Tanto … que { EZEN }

Hainbeste euri egiten zuen non ibaiak gora egin baitzuen Llovió tanto que se desbordó el río.Hain leloa zara ezen ez baitzara/zaren ezertaz jabetzen  Eres tan tonto que no te enteras de nada.

Hori hain txikia da non ezin baitu/duen ikusi Eso es tan pequeño que no se puede ver.

  -LAKOAN Creyendo que… / En la creencia de que … / Pensando que …

Gurekin etorriko zarelakoan zuretzako ere prestatu dugu  Pensando que vas a venir con nos. nos hemos prep. para tiEtxera etorriko zinelakoan, janari gehiago prestatu du Pensando que ibas a venir a casa, ha preparado más comida

Eguraldi ona egingo zuelakoan goizeko 7etan altxatu gara Pensando que iba a hacer buen tiempo nos hemos

levantado a las 7 de la mañana

 Nire eskakizuna kontutan hartuko duzulakoan, adeitasunez agurtzen zaitut Confiando que tenga a bien mi petición,

le saluda afectuosamente … 

  AHALIK ETA (izena-RIK) adj./adb.-EN Lo más … posible 

Ahalik eta azkarr en joan behar dugu Tenemos que ir lo más rápido posible

Ahalik eta lorerik  politenak ekarri behar dituzu Tienes que traer las flores más bonitas posibles

  AHAL DEN/DUZUN (izena-RIK) adj./adb.-EN Lo más … que puedas 

Ahal diren hizlaririk  onenak ekarriko ditugu Traeremos los mejores

conferenciantes que se puedan

  ALBAIT adberbioa-EN Lo más … posible

Albait isilen sartu ginen gelara Entramos a la habitación lo más silencioso posible

  DENA, OSOA, GUZTIA

-  DENA (sin nombre)  DENA jan dugu

-  OSOA  Tarta OSOA –  toda la tarta

EJERCICIOS  Pág. 42

EJERCICIOS  Pág. 42

EJERCICIOS  Pág. 42

EJERCICIOS  Pág. 44

Page 18: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 18/34

Pág. 29/45

-  GUZTIA  Tarta GUZTIAK –  todas las tartas

  BATAK BESTEA –  El uno al otro

Gure etxean batak besteari mozten dio ilea  En nuestra casa el uno le corta el pelo al otro.

  NORENGANDIK (Procedencia) –  DE QUIEN

Umeek gurasoengandik gauza asko ikasten dute  Los niños aprenden muchas cosas de los padres.

  BERDINA Igual - BERA (BERBERA) El mismo

Gogoratzen duzu atzoko autoa?

- Bai, hori bera (berbera) da Si, es el mismo; - Bai, hori berdina da Si, es igual.

Los dos cantaron la misma canción  Biek kanta bera abestu zuten.

Las dos hermanas son iguales  Ahizpa biak berdinak dira.

Hoy me he puesto el mismo vestido que ayer  Gaur atzoko soineko bera jantzi dut.

Los dos vivían en la misma casa  Biak etxe berean bizi ziren.

Es la misma chica que hemos visto por la mañana Goizean ikusi dugun neska bera da.

Siempre viste los mismos zapatos Beti zapata berak janzten ditu.

  SINGULAR ETA PLURAL HURBILA

SINGULAR

-  Aurton Este año.

-  Aspaldion Esta última temporada.

-  Asteon Esta semana.

-  Berton Aquí mismo.

-  Hileon Este mes.

PLURAL

Tiene tres significados:

-  Estás dentro de un grupo  Gazteok uste dugu ...

-  Para expresar cercanía Mendiotara goaz

-  Sentido despectivo Umeok tontoak dira.

Ejs Declinación: Lagunok, Gazteokin, Guztioi, kaleotan, kaleotara, kaleotatik ...

  NOIZ ARTE?

Izenak  -RA ARTE  Ingandera arte, asatelehenera arte, datorren astera arte

Adberbioak  ARTE bihar arte, etzi arte, orain arte, gaur arte

  INOR, NORBAIT, EDONOR

Afirmativas Negativas / Interrogat. Cualquier ...

NOR    NORBAIT  I NOR   EDONOR  

ZER   ZERBAIT  EZER   EDOZER  

NORK    NORBAITEK   I NORK   EDONORK  

NORI   NORBAITI  I NORI  EDONORI 

NOREN   NORBAITEN  I NOREN  EDONOREN 

NORENA   NORBAITENA  I NORENA  EDONORENA 

NORENTZAT   NORBAITENTZAT  I NORENTZAT  EDONORENTZAT 

NOREKIN   NORBAITEKIN  I NOREKIN  EDONOREKIN 

ZERTAN  ZERBAITETAN  EZERTAN  EDOZERTAN 

NOLA   NOLABAIT  I NOLA  EDONOLA NON   NONBAIT  I NON  EDONON 

NORA  NORABAIT  I NORA  EDONORA 

NONDIK   NONBAITETIK   I NONDIK   EDONONDIK  

NONGO   NONBAITEKO  I NONGO  EDONONGO 

NONGOA   NONBAITEKOA  I NONGOA  EDONONGOA 

NOIZ   NOIZBAIT  I NOIZ  EDONOIZ 

EDOZEIN + SUSTANTIVO (Muga gabe) = Cualquier ...

Ej.: Edozein pertsona = Edonor = Cualquier persona.

-  EDOZEIN MUTIL (EDONOR , o EDOZEIN) etor daiteke Arkautera Cualquier chico puede venir a Arkaute

-  EDOZEIN GAUZA (EDOZER o EDOZEIN) ekar dezakezu Puedes traer cualquier cosa-  EDOZEIN UMERI (EDONORI o EDOZEINI) gustatzen zaio txokolatea A cualquier niño le gusta el chocolate.

-  EDOZEIN NESKARENTZAT (EDONORENTZAT o EDOZEINENTZAT) erosiko ditu lore horiek  Para cualquier chica ...

-  EDOZEIN HONDARTZARA (EDONORA o EDOZEINETARA) joan gaitezke Podemos ir a cualquier playa.

EJERCICIOS  Pág. 41

Page 19: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 19/34

Pág. 30/45

  ERE También, tampoco, incluso, ni siquiera

Gu ere Gasteizen bizi gara  Nosotros también vivimos en Vitoria

Izenik ere ez zidaten galdetu  No me preguntaron ni el nombre

Jo ere egin zuten Incluso le golpearon

Ez al da inor etorriko? Inor ere ez  ¿No vendrá nadie?. Ni uno

  HOBE ...

HOBE DA

Hobe da ondo pentsatzea  Es mejor pensarlo bien

HOBE DUGUHobe dugu etxean geratu  Mejor nos quedamos en casa

  -TAKO /-DAKO(AK)

Esan dugun ardoa Errioxakoa zen El vino que hemos bebido era de la Rioja

Edandako ardoa Errioxakoa zen (Esandakoa Errioxakoa zen)

Soldadutzara joan direnak ez daude pozik = Los que se han ido a la mili no están contentosSoldadutzara joandakoak  ez daude pozik

Etorri den gizona nire aita da  El hombre que ha venido es mi padre

Etorritako gizona nire aita da (Etorritakoa nire aita da)

 REFLEXIVOS (Nire burua)Se ha suicidado Bere burua hil du

  -T(Z)EKOTAN = -T(Z)EKO ASMOTAN (Con la intención de...)

Siempre estoy con la intención de ir y nunca voy  Beti nago joatekotan eta ez noa inoiz.

Podeis entrar a la reunión a condición de no decir nada  Bilerera sar zaitezkete ezer ez esatekotan.

Cambiaría de trabajo a condición de ganar un poco más Lanez aldatuko nuke apur bat gehiago irabaztekotan.

Han ido al cine con intención de ver la peli  Zinemara joan dira filma ikustekotan (ikusteko asmotan)

De vender la casa, la vendería con todos los muebles  Etxea erostekotan altzariekin salduko nuke

Tengo la intención de volver mañana Bihar itzultzekotan nago.

De no hacer las cosas como se deben hacer, mejor no hacer nada Gauzak egin behar diren moduan ez

egitekotan, ezer ez egitea hobe da.

De llervarles algo a los niños, podríamos comprarlo aquí  Umeei zerbait eramatekotan, hemen eros gintezke.

  Me gustaría ...

1.  Aditz + NAHI IZAN + nuke

Zurekin bizi nahi nuke Me gustaría vivir contigo

Ez nuke hil nahi No me gustaría morirme

Ez nuke Malagara joan nahi No me gustaría ir a Málaga

Zuk kantatzea nahi genuke Nos gustaría que cantases

2.  Potencial

Herrira itzuliko nintzateke Me volver al pueblo

3.  Posik edo Gustura + potencial

Posik joango nintzateke zinemara  Me gustaría ir al cine

Gustura edango nuke garagardo bat

 Me gustaría beberme una cerveza.4.  Baldintza.

Aberatsa banintz ...!  Me gustaría ser rico.

  Infinitivo + OHI + aux. Suelo...

Astero berarekin geratu ohi gara Solemos quedar con él todas las semanas

Txikitan telebistako pailazoak ikusi ohi nituen  De pequeño solía ver los payasos de la tele.

Ohiko tabernara joatea gustatzen zaigu Nos gusta ir a la taberna de costumbre

  OMEN + aux. Según parece..., Se dice...

Mutil hori bihurria omen da Según parece ese chico es un travieso

Lau urte hauetan ez omen da kanpora atera Según parece no ha salido en estos cuatro años.

  OTE + aux. Quizás..., acaso...

Berak galdu ote zituelako susmoa zabaldu da  Se ha extendido la sospecha de que quizás fue él el que los perdióHorrela ote da? ¿Acaso es así?

Page 20: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 20/34

Pág. 31/45

  Falso Presente

En castellano se emplea muy a menudo el presente para tiempos verbales en futuro o pasado. En euskera esto no es

correcto:

Alemania invade Polonia el 1 de Sept. de 1939 1939ko irailaren 1ean Alemaniak Polonia indarrez hartu zuen.

Ya te oigo Entzun dizutTe lo dejo en el bar  Tabernan utziko dizut

Te lo comes o no vas  Jan ezazu, bestela ez zara joango

Es correcto, sin embargo en frases como estas:

A ver si aparecen mañana Ea bihar agertzen zareten.

Si vienes mañana... Bihar etortzen bazara...Cuando venga aita, terminaremos el trabajo Aita etortzen denean, lana amaituko dugu

  ELKAR

ELKAR Elkar jo nahi dugu Queremos pegarnos (el uno al otro)

Elkar ikusiko dugu  Nos veremos

ELKARREKIN Elkarrekin joan ginen mendira Hemos ido juntos al monte

ELKARRI Haiek elkarri eman diote musu bat Se han dado un beso

Eskua eman zioten elkarri  Se dieron la mano

Pellok eta Mikelek elkarri opari bat eman diote Pello y Mikel se han dado un regalo

ELKARREN Horiek elkarren ondoan eseriko dira Esos se sentarán juntos

ELKARRENGANA Zu eta biok elkarrengana hurbilduko gara Nos acercaremos el uno al otro

ELKARRENGANDIK Elkarrengandik urrundu ginen Nos alejamos el uno del otro

ELKARREZ Elkarrez askotan gogoratzen zarete Os acordais mucho el uno del otro

  GERUNDIO

-T(z)EN Umeak ikasten utzi ditut He dejado a los niños estudiando

Irakurtzen ari naiz Estoy leyendo

- Z (Respuesta a Nola) Nola lortu zuen? Erosiz ¿cómo lo consiguió? ComprandoBotoi hau sakatuz pizten da  Se enciende pulsando este botón

Irakurriz asko ikasten da Leyendo se aprende mucho

- AN Noiz ezagutu nuen gogoratu nahian nabil Ando queriendo recordar cuando le conocí- TA Atea itxita, alde egin zuen Cerrando la puerta se fue

Hau kenduta, besteak ondo daude  Quitando esto, los otros están bien

- KA Nitaz gaizki esaka dabil Anda hablando mal de miHor dabiltza denak oihuka  Anda gritando a todos

Oihuka, estulka, esaka, bultzaka, ...

Page 21: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 21/34

Pág. 32/45

ESKUTITZAK

ADISKIDE/SENIDEEN ARTEAN

HASTEKO:

(Nire) Guraso maiteak/okAita-ama laztanak/ok

Osaba-iseko biotzekoak/ok

Adiskide maitea / maite hori

Kaixo lagun / lagun hori / lagunak / lagunok

Zer moduz neska / mutil / neskak / neskok / mutilak / mutilokAgur t’erdi ¡Aupa ¡

BUKATZEKO:Besterik ez, … / besterik gabe, … / Honenbestez, … 

Agur / Agur t’erdi / Agur, ez adiorik  

Agur bero bat / Agur bihotzez

Besarkada bat / Besarkada handi bat / Besarkada batez

Musu handi bat / Musu luze

Laztan luze / Laztan estu

Laster arte / Hurrengora arte / Hurrena arte / Nahi duzun arteOngi izan / Ongi bizi

Bihotzez / Bihotz bihotzez

Zure seme / Zure adiskide

DATAK:Barakaldon, 2003ko Azaroaren 23an

Barakaldon, 2003-02-13

HARREMAN OFIZIALETAN

HASTEKO:Jaun-andre agurgarriok Estimados (Queridos) señores y señoras

Alkate jauna: / Lehendakari jauna: / Zuzendari Jauna: / Jauna:

BUKATZEKO:

Besterik gabe, …/ Oraingoz besterik ez  Sin másHonenbestez, … Por tanto

Agur / Agur t’erdi 

Ongi izan eta hurrengora arte

Zure erantzunen zain geratzen naiz Quedo a la espera de tu respuesta … 

 Nire eskaera ahal bezain laster beteko duzulakoan En la creencia de que se tenga a bien

mi petición cuanto antes

 Nire eskaera kontuan hartuko duzulakoan  En el pensamiento de que tendrás en cuenta mi petición. Nire arazoak konponduko dituzulakoan En la creencia de que me arreglarás los problemas

Aldez aurretik eskerrak emanez, …  Dando las gracias por adelantado … 

Zure esanetara A sus órdenes / Zure aginduetara  A sus mandatos

Mila ezker / Eskerrik asko zure laguntzagatikZure erantzuna baiezkoa izango delakoan, ...

Ejemplos:

Zure berri laster izango dugulakoan, eta aldez aurretik ezkerrak emanez, agur bero bat.

Oraingoz besterik ez, ikusi arte. Ongi izan.

Aldez aurretik ezkerrak emanez, har ezazu nire agurrik aldizkidetasuna (amistad)

 Nere begirurenik leialenaz, agur t’erdi Con mi más sincero aprecio.

 Nire eskaera kontuan hartuko duzulakoan, agurtzen zaitut,...

Page 22: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 22/34

Pág. 33/45

ESAMOLDEAK (FRASES HECHAS)

  Gracias! Gaitzerdi = Ezkerrak

  A medias Erdibana = Gauzak erditik banatu

  En un santiamén Jesús batean = Amen batean = Denbora laburrean

  En un suspiro  Negar batean = Negar zotinka

  Cuanto antes Lehenengo eta behin = Batez ere! = Lehenik! = Garrantzitsuena!

  Cualquiera sabe!  Batek jakin! = Auskalo!

  Fuera de aquí Alde hemendik! = Ospa!

  Desperezarse  Nagiak atera

  Acertar de pleno Buru buruan

  Irse al 5º pino Lekutara joan

  Cantar las cuarenta Kritorenak esan

  Tener mucho curro Esku bete lan

  ¡Hace un calor! Hau bero hau!

  ¡Echale una mano!  Lagun iezaiozu!

  Me gustaría ir al cine Zinemara joan nahi nuke

  ¿Está Arantza por ahí? Arantza hor da? = Badago Arantza?

  ¿Te ries de mi?  Nitaz barrezka?

  Llevo 8 horas trabajando 8 ordu eman ditut lanean

  ¿Vamos a tomar un pote? Poterik hartuko dugu?

  ¡Menos mal que has venido! Ezkerrak etorri zaren!

  La radio no funciona Irratia ez dabil  Es de segunda mano  Bigarren eskukoa da

  Querer y no poder  Nahi eta ezin 

  Está tronado Burutik dago 

  Nos partimos de risa Barrez ito ginen 

  ¡Lo tienes claro! Jai daukazu! 

  ¡La has hecho buena! Ederra egin duzu! 

  La cagamos Gurea egin dugu 

  Ha aprendido por su cuenta Bere kabuz (kontura) ikasi du 

  ¡Vete a freir espárragos! Joan zaitez antzarrak ferratzera 

  Me apostaría el cuello Lepoa egingo nuke 

  De tanto decirlo le creimos Esanaren esanez sinestu genion 

  ¿Una cerveza a medias? Garagardo bat erdibana?   ¡Si no hay más! Besterik ezean! 

  Me han puesto en un aprieto Estu hartu naute 

  Siempre con excusas Beti aitzaki maitzaki

  Se murió recién nacido Jaio berritan hil zen 

  Con buena intención Ondo beharrean 

  Ya  Dagoeneko, Honez gero 

  Ni pies ni cabeza  Ez hanka , ez buru. 

  ¡Y un jámón!  Baita zera ere! 

  Trabajar sin parar  Izarretik izarrera. 

  Hacer la colada  Lisiba egin 

  En absoluto  Batere. Ej: Gertaera horrek ez zaitu batere harritu.

  ¡Estás avisado!  Jakinaren gainean zaude   Estoy indispuesto  Ondoezik nago 

  ¡A que no le das!  Ezetz eman! 

  No dijo ni mú  Ez zuen txintik ere esan. 

  ¡Dímelo en voz baja!  Ahozpez esaidazu! 

  Es un hipócrita  Pertsona zuria da 

  ¡Puto crío!  Ume madarikatua! 

  Eres un bocazas  Ahobero hutsa zara 

  ¡Estate quieto!  Geldi egon zaitez! 

  Estoy hecho polvo  Neke-neke (porru) eginda nago

  Sin pelos en la lengua  Ahoan legarrik gabe

 Hala bazan, ez bazan, sar dadila kalabazan eta irten dadila

 Lazkaoko plazan = colorin colorado....   Horra non... : mira por donde 

  Joan den egunean joan nintzen Mirenen bila eta HORRA NON klasean agertu zen

   Noren berri : saber noticias de alguien 

Page 23: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 23/34

Pág. 34/45

BEGI

  Begietan hartu: coger mania (Nor-Nork) 

  Begietan izan: la niña de tus ojos 

  Begi ona du: tiene buen ojo 

  Begiluze: mirón 

  Begizkoa bota: mal de ojo (Nor-Nori-Nork) 

BURU

  Burutik eginda (edo jota): loco (Egon) 

  Burutsua: listo, sabio 

  Burugogorra: cabezón   Buruarina, txoriburu: ligero de cascos 

AHO

  Ahotik kendu: quitar de la punta de la lengua 

  Ahozabal: bocazas 

  Ahozpez: boca abajo 

  Ahozkora: boca arriba 

LEPO

  Leporaino: hasta el gorro 

LARRU

  Larrugorrian, Larrugorritan jarri, biluzik, arroparik

gabe: en pelotas   Larrua jo: echar un polvo 

  Larrututa (Egon): sin pelas 

ESKU

  Eskuoneko: de buen corazón 

  Eskuluze: mano larga que pega 

  Eskupekoa eman: dar propina 

  Eskuzabal: generoso 

  Eskulana: manualidades 

GORRI

  Gorriak ikusi: pasarlas moradas 

GOGO

  Gogoan eduki: tenerlo en cuenta (resentido) 

  Gogoan hartu: tener en cuenta (consejo) 

  Gogait egin: dar asco 

  Gogaikarria: asqueroso 

  Gogoz kontra: contra mi voluntad 

OKER

  Oker zaude: estás en un error 

  Okerreko bidetik: por el camino equivocado 

JO

  Behetik jota: echado por bajo 

  Goitik jota: echado por alto   Adarra jo: tomar el pelo 

  Hitz eman: prometer 

ATERA

  Bizimodua atera: buscarse la vida 

  Honetatik atera: sacar de sus casillas 

EGIN

  Bakeak egin: hacer las paces 

  Lepoa egin: apostar 

  Piper egin: hacer pira 

  Porrot egin: hacer ruina 

  Pot egin: fallar, no hacer bien 

  Topo egin: encontrarse 

  Txiki-txiki egin:Te voy a hacer polvo, paliza 

EGON

  Bistan egon: está a la vista   Egonean egon: perdiendo el tiempo 

  Gure esku egon: está en nuestras manos 

  Josita egon: lleno 

  Lekutan (tokitan) egon: estar muy lejos 

  Praketan kabitu ezinik: muy orgulloso, está que no

caga 

GARBI

  Garbizalea: purista 

  Argi eta garbi: claro, fijo 

NOLA

 

 Neure artean: para mis adentros   Atzekoz aurrera: al reves 

  Ez atzera ez aurrera: ni para atrás ni para adelante 

  Hutsaren truke: gratis, de balde 

  Izerdi patsetan: sudando como un cerdo 

   Nola edo hala: de alguna manera 

  Jo ta ke: erre que erre 

   Noiz aurretik: de antemano 

  Ez da atzo goizekoa: no es de ayer 

  Behin betiko: de una vez por todas 

  Behin behineko: provisionalmente 

  Behin edo behin, (Noizbehinka): alguna vez 

  Egunean baino egunean ...ago: cada día más ... 

  Lehenago eta behin: antes de nada 

  Sasoi ederrean: a buenas horas 

ESKLAMAZIOA

  Auskalo, (Batek daki): vete tu a saber 

  Bejondeizula: enhorabuena 

  Hara bestea: mira el otro... 

  Hor dago gakoa: ahí está el problema 

  Hor konpon, Hor konpon, Marianton! = Bost axola neri!:

arreglatelas 

  Txakurraren bibolinak: y una leche 

  Barra-barra : asko (euria) 

  Mara-mara: asko (elurra)   Tipi-tapa: ibili 

  Txipli-txapla: en los charcos 

  Zanga-zanga: asko edan 

  Zirti-zarta: kolpeka 

ESAERA ZAHARRAK (REFRANES)

  Arrain handiak jaten du txikia = El pez grande se come al pequeño

  Txakur zaunkaria, gutxitan hoskaria = Perro ladrador poco mordedor

  Edozein txoriri eder bere habia(nido) = Cada persona como mejor está es su casa y en su ambiente.  Geroa alferren leloa = No dejes para mañana lo que puedas hacer hoy

  Lan lasterra(rápido), lan alferra(inutil) = Lo que se hace muy rapido no vale para nada

  Nori berea da zuzenbidea = Cada uno con su cruz

Page 24: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 24/34

Pág. 35/45

  Ustea ez da jakitea = Una cosa es la sospecha y otra el hecho

  Zauri gainean pikoa = Tocar en la llaga

  Goiz gorri arrats iturri = Cuando amanece el cielo rojizo, por la tarde llueve.

  Gogozko tokian aldaparik ez = Sarna con gusto no pica

  Haizea nora, zapiak hara = Chaquetero

  Zahar hitz, zuhur hitz = Las palabras antiguas son sabias

  Hil eta gero salda bero = A burro muerto la cebada al rabo

  Umeak zer ikusi hura ikasi = Los niños aprenden lo que ven 

  Kanpoan uso etxean otso = En la calle paloma y en casa lobo 

 

Zenbat buru, hainbat aburu = Tantas cabezas, tantas opiniones 

  Nolako egurra halako ezpala = De tal palo tal astilla 

SIGLAK eta LABURDURAK

-  Adib.  Adibidez e.b.   Esate baterako

-  etab.   Eta abar e.a.  eta abar

-  or.   Orrialde orr.  Orrialdeak

-  zenb.  Zenbakia zk.  Zenbakia

-   jn.   Jaun and.  Andrea

-  esk.  Eskuinalde ezk.  Ezkeralde

-  k.   Kale pl.  Plaza

-  enp.   Enparantza etorb.  Etorbidea-  prob.  Probintzia P.D..  Posdata

-  K.a.   Kristo aurretik   K.o.  Kristo ondoren

-  EEBB  Estatu batuak (AEB)

-  EHBO  Euskal Herriko Buletin Ofiziala

-  ET   Eusko Trenbideak EH  Euskal Herria

-  FFAA   Foru Aldundiak EJ  Eusko Jaurlaritza

-  IFZ  Identifikazio Fiskalaren Kodea

-  NAN   Nortasun Agiri Nazionala (DNI)

-  NATO   Ipar Atlantikoko Trataruaren Erakundea (OTAN)

-  HIES   Hartutako Inmuno-Eskasiaren Sindromea (SIDA)-  PFEZ   Pertsona Fisikoen Errenta gaineko Zerba (IRPF)

Page 25: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 25/34

Pág. 36/45

VOCABULARIO

FAMILIA

Aita  padre

Ama madreGurasoak   padre y madre

Semea hijo

Alaba hija

Semealabak   hijos e hijas (en gral)Umeak hijos e hijas (en gral)

Anaia hermano (de chico)Neba hermano (de chica)

Arreba hermana (de chico)

Ahizpa hermana (de chica)

Aitite abuelo

Amama abuela

Iloba nieto, nieta

Osaba tíoIzeko tía

Loba sobrino, sobrina

Lehengusu  primo

Lehengusina  primaGizona hombre

Jauna señorSenarra marido

Emakumea  mujer

Andrea señora

Emaztea esposa

Ezkongaiak   novios formales

Neska novia (de chavales)

Mutila  novio (de chavales)Suhia nuero

Errain nuera

Aitaginarreba suegro

Amaginarreba suegraKuinatu  cuñado, cuñada

Aitabitxi  padrinoAmabitxi  madrina

Senide  familiar

Familia  familia

GORPUTZA

Burua cabezaBekokia  frente

Bekaina  ceja

Betile  pestaña

Ezpainak   labios

Kokotsa  barbillaLepoa cuello

Ilea  pelo

Begia ojo

Sudurra  nariz

Belarria  oreja

Ahoa  boca

Bularra  pechoSorbalda  hombro

Bizkarra  espalda

Ditia teta

Ditiburu  pezón

Zila ombligoBesoa  brazo

Ukondo  codo

Eskuturra  muñeca

Eskua mano

Atzamarra  dedo

Atzazala  uña

Hanka  piernaBelauna rodilla

Oina  pie

Behatzak   dedos del pie

Zakila  pene

Barrabilak   testículosAlua vagina

Gerria cintura

Ipurdi culo

Sabela tripa

ETXEA

Sukaldea cocina

Egongela sala

Logela habitación

Komuna vater

Teilatu tejado

Horma  paredSolairu  piso

Igongailua ascensor

Sutegia fuego

Txorroa grifo

Sukaltarria lavabo

Garbigailua lavadora

Labea horno

Aulkia silla

Mikrouhinak microndas

Leihoa ventana

mahaia mesaHozkailua frigorífico

Plater-ikuzgailua lavavajillas

Platera  plato

Azpila fuente

Edalontzia vaso

Sardeska tenedor

Goilara cuchara

Labana cuchillo

Lapikoa olla

Zartagina  sarten

Kazola cazuelaIpitza estropajo

Ehogailua  cafetera

Katilua taza

Garbikaria  detergente

Lisakina  plancha

JANTZIAK

Soineko vestido

Gona falda

Prakak  pantalones

Alkondara camisa

Galtzerdiak calcetines

Jaka chaquetaGerrikoa cinturón

Bularretakoa  sujetador

Zapatak zapatos

Botak  botas

Gorbata corbata

Soingainekoa  abrigo

Eskularruak guantes

Jertsea  jersey

Bainujantzia  trajebaño

Txapela  boinaKapela sombrero

Txanoa gorro

Bikinia  bikini

Amantala delantal

Zapia  pañuelo

Galtzontziloak   calzonzillos

Kuleroak  bragas

Betaurrekoak   gafas

Txandala chandal

Belarritakoak   pendientesEraztuna anillo

Eskuturrekoa  pulsera

Idunekoa Collar

Page 26: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 26/34

Pág. 37/45

VERBOS Frecuentes: CASTELLANO - EUSKERA

Abrir Ireki

Abrir Zabaldu

Aburrirse Aspertu

Acabar Bukatu

Acompañar Lagundu

Adornar Apaindu

Agarrar Heldu

Amar Maitatu

Andar Ibili

Apagar Amatatu

Apagar Itzali

Aparecer Agertu

Aprender Ikasi

Aprobar Gainditu

Asar Erre

Asustar Beldurtu

Ayudar Lagundu

Bajar JaitsiBeber Edan

Buscar Bilatu

Caer Erori

Cambiar Aldatu

Cansarse Nekatu

Cantar Kantatu

Cantar Abestu

Casarse Ezkondu

Celebrar Ospatu

Cenar Afaldu

Cerrar Itxi

Cobrar KobratuCoger Hartu

Comer Jan

Comer

(mediodía)

Bazkaldu

Comprar Erosi

Conducir Gidatu

Conocer Ezagutu

Contar(Narrar)

Kontatu

Contar

(Números)

Kontatu

Corregir Zuzendu

Cortar EbakiCuidar Zaindu

Curar Sendatu

Dar Eman

Decir Esan

Dejar Utzi

Desayunar Gosaldu

Descansar Atsedena

hartu

Desear Nahi izan

Despertar Esnatu

Desvestir Erantzi

Detenerse Gelditu

Dormir Lo egin

Echar Bota

Empezar Hasi

Encender Piztu

Encontrar Aurkitu

Enfadarse Haserretu

Entender Ulertu

Entrar Sartu

Enviar Bidali

Esconderse Ezkutatu

Escribir Idatzi

Escuchar Entzun

Esperar Itxaron

Estar Egon

Estudiar Ikasi

Freír FrijituFumar Erre

Ganar Irabazi

Gastar Gastatu

Girar Hartu

Guardar Gorde

Hablar Hitz egin

Hacer Egin

Ir Joan

Jugar Jolastu

Juntar Elkartu

Leer Irakurri

Levantar AltxatuLevantarse Jaiki

Limpiar Garbitu

Llamar Deitu

Llegar Heldu

Llegar Iritsi

Llenar Bete

Llevar Eraman

Matar Hil

Merendar Askaldu

Meter Sartu

Mirar Begiratu

Morir Hil

Mostrar Erakutsi Nacer Jaio

 Nadar Igeri egin

 Necesitar Behar izan

Oír Entzun

Olvidar Ahaztu

Organizar Antolatu

Pagar Ordaindu

Parar Gelditu

Pasar Pasatu

Pasear Paseatu

Pedir Eskatu

Pegar Jo

Peinar Orraztu

Pensar Pentsatu

Perder Galdu

Perdonar Barkatu

Pintar Pintatu

Poder Ahal

Poner Jarri

Poner Ipini

Poner de pie Zutitu

Preguntar Galdetu

Preparar Prestatu

Probar Probatu

Prohibir Debekatu

Pudrir Usteldu

Quedarse Geratu

Quemar ErreQuerer Nahi izan

Quitar Kendu

Recibir Jaso

Recoger Batu

Regresar a

casa

Etxeratu

Responder Erantzun

Romper Hautsi

Romper Apurtu

Saber Jakin

Sacar Atera

Salir IrtenSaludar Agurtu

Sembrar Erein

Sentarse Jesarri

Ser Izan

Servir, valer Balio izan

Subir Igo

Suceder Gertatu

Tener Ukan

Tener Eduki

Terminar Bukatu

Terminar Amaitu

Tirar Bota

Trabajar Lan eginTraer Ekarri

Trocear Txikitu

Utilizar Erabili

Vender Saldu

Venir Etorri

Ver Ikusi

Vestirse Jantzi

Vivir Bizi izan

Volver itzuli

Page 27: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 27/34

Pág. 38/45

VERBOS Frecuentes: EUSKERA - CASTELLANO

Abestu Cantar

Afaldu Cenar

Agertu Aparecer

Agurtu Saludar

Ahal Poder

Ahaztu Olvidar

Aldatu Cambiar

Altxatu Levantar

Amatatu Apagar

Amaitu Terminar

Antolatu Organizar

Apaindu Adornar

Apurtu Romper

Askaldu Merendar

Aspertu Aburrirse

Atera Sacar

Atsedena

hartu

Descansar

Aurkitu Encontrar

Balio izan Servir, valer

Barkatu Perdonar

Batu Recoger

Bazkaldu Comer

(mediodía)

Begiratu Mirar

Behar izan Necesitar

Beldurtu Asustar

Bete Llenar

Bidali Enviar

Bilatu Buscar

Bizi izan Vivir

Bota Echar

Bota Tirar

Bukatu Acabar

Bukatu Terminar

Debekatu Prohibir

Deitu Llamar

Ebaki Cortar

Edan Beber

Eduki Tener

Egin Hacer

Egon Estar

Ekarri TraerElkartu Juntar

Eman Dar

Entzun Escuchar

Entzun Oír

Erabili Utilizar

Erakutsi Mostrar

Eraman Llevar

Erantzi Desvestir

Erantzun Responder

Erein Sembrar

Erori Caer

Erosi Comprar

Erre Asar

Erre Fumar

Erre Quemar

Esan Decir

Eskatu Pedir

Esnatu Despertar

Etorri Venir

Etxeratu Regresar a

casa

Ezagutu Conocer

Ezkondu Casarse

Frijitu Freír

Gainditu Aprobar

Galdetu Preguntar

Galdu Perder

Garbitu LimpiarGastatu Gastar

Gelditu Detenerse

Gelditu Parar

Geratu Quedarse

Gertatu Suceder

Gidatu Conducir

Gorde Guardar

Gosaldu Desayunar

Hartu Coger

Hartu Girar

Haserretu Enfadarse

Hasi EmpezarHautsi Romper

Heldu Agarrar

Heldu Llegar

Hil Matar

Hil Morir

Hitz egin Hablar

Ibili Andar

Idatzi Escribir

Igeri egin Nadar

Igo Subir

Ikasi Aprender

Ikasi Estudiar

Ikusi VerIpini Poner

Irabazi Ganar

Irakurri Leer

Ireki Abrir

Iritsi Llegar

Irten Salir

Itxaron Esperar

Itxi Cerrar

Itzali Apagar

itzuli Volver

Izan Ser

Ezkutatu Esconderse

Jaiki Levantarse

Jaio Nacer

Jaitsi Bajar

Jakin Saber

Jan Comer

Jantzi Vestirse

Jarri Poner

Jaso Recibir

Jesarri Sentarse

Jo Pegar

Joan Ir

Jolastu Jugar

Kantatu Cantar

Kendu Quitar

Kobratu Cobrar

Kontatu Contar(Narrar)

Kontatu Contar

(Números)

Lagundu Acompañar

Lagundu Ayudar

Lan egin Trabajar

Lo egin Dormir

Maitatu Amar

 Nahi izan Querer

 Nahi izan Desear

 Nekatu Cansarse

Ordaindu Pagar

Orraztu Peinar

Ospatu Celebrar

Pasatu Pasar

Paseatu Pasear

Pentsatu Pensar

Pintatu Pintar

Piztu Encender

Prestatu Preparar

Probatu Probar

Saldu Vender

Sartu Entrar

Sartu Meter

Sendatu CurarTxikitu Trocear

Ukan Tener

Ulertu Entender

Usteldu Pudrir

Utzi Dejar

Zabaldu Abrir

Zaindu Cuidar

Zutitu Poner de pie

Zuzendu Corregir

Page 28: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 28/34

Pág. 39/45

ADJETIVOS Frecuentes

ANTONIMOS  -GARRI Agente causante, ser digno de

Bueno On Txar Malo Pozgarri Gozoso, que produce alegría

Mejor Hobe Barregarri Gracioso

Hermoso Eder Maitagarri Adorable

Excelente Bikain Zoragarri Maravilloso, alucinante

Bonito Polit Itsusi Feo Ikusgarri Vistoso

Honrado/Formal Zintzo Gaizto Malo/Malvado Aipagarri Digno de mención

Dócil/Formalito Txintxo Bihurri Travieso Harrigarri Asombroso

Alegre Alai Triste Triste Apaingarri Elegante

Joven Gazte Zahar Viejo Mesedegarri Provechoso, beneficioso

Agradable/afable Atsegin Zakar Tosco Kaltegarri Perjudicial

Campechano Jator Gezurti Mentiroso Aspergarri Aburrido, fastidioso

Humilde Apal Harro Orgulloso Nekagarri Fatigoso

Rico Aberats Pobre Pobre Mingarri Doloroso

Behartsu Necesitado Nazkagarri Asqueroso

Rápido/Listo Azkar Motel Lento Lotsagarri Vergonzoso

Vigoroso/Agil Bizkor Baldar Torpe Penagarri Penoso, lamentable

Habilidoso Trebe Trakets Torpe Negargarri Lamentable, deplorableTrabajador Langile Alfer Vago Beldurgarri Espantoso, que da miedo

Tranquilo Lasai Estu Apurado Izugarri Terrible, enorme

Adecuado Egoki Desegoki Inadecuado Ikaragarri Terrible, enorme

Necesario Beharrezko Kaltegarri Perjudicial Susmagarri Sospechoso

Recto /Correcto Zuzen Oker Incorrecto -ARI, -LARI, -TARI Actividad profesional, o aficción

Limpio Garbi Zikin Sucio Korrikalari Corredor

Arreglado/pulcro Txukun Narras Desaliñado Borrokalari Luchador

Claro Argi Ilun Oscuro Aizkolari

Caliente Bero Hotz Frio Bertsolari

Templado Epel hizlari Orador

Mojado Busti Lehor Seco PelotariDulce Gozo Gazi Salado Gudari Soldado

Facil Erraza Zail Dificil dendari Tendero

Tierno Samur Ehiztari Cazador

Blando Bigun Gogor Duro agintari Gobernante

Ligero Arin Astun Pesado zuzendari Director

Barato Merke Garesti Caro -LE  Verbos terminados en -n, o -i

Grande Handi Txiki Pequeño Irabazle Ganador

Largo Luze Labur Corto Erosle Comprador

Mucho Asko Gutxi Poco Ikusle Espectador

Más Gehiago Gutxiago Menos Entzule Oyente

Bien Ondo Gaizki/txarto Mal Idazle EscritorMejor Hobeto Okerrago Peor Irakurle Lector

Temprano Goiz Berandu tarde Egile Autor

Antes Lehen Gero Luego Eragile Promotor

Cerca Hurbil Urruti Lejos -TZAILE  Resto de los verbos

Arriba Gora Behera Abajo Antolatzaile Organizador

Especial Berezi Asmatzaile Acertante

Gordo Lodia Argal Flaco Sortzaile Creador

Especial Berezi Arrunt Ordinario Laguntzaile Ayudante

Saltzaile Vendedor

Galtzaile Perdedor

Erretzaile FumadorHiltzaile Matador

Jarraitzaile Seguidor

Page 29: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 29/34

Pág. 40/45

EJERCICIOS

DEKLINABIDE

1.  Izeko___ deitu du bere etxera joan gaitezen

2.  Lantegiko hamabi langile____, denei banatu dizkiete gabon-sariak

3.  Irudi horiek arkatz___ egin behar dituzue, ez boligrafo___

4.  Zenbat ikasle___ irakurri ote du liburu hau?

5.  Hitzalditxo bat eskaini ziguten, aho-literatura___6.  Bero ziren eta ur___ sartu ziren denak7.  Zein alderdi politiko___ emango zenioke zeure botoa?

8.  Gure herriko zenbait kale___ hondakin___ beterik dago

9.  Iruñeko lehengusu batzu___ etxera joango naiz etzi

10.  Edozein belarri___ entzun dezake hots hori

11.  Afaltzeko zera duzue: arrautzak patata frijitu___

12.  Horko zuhaitz___ zenbat txori___ egingo ote du kabia?13.  Lau___ hiru___ baino balio handiagoa dute,dudarik gabe

14.  Ez dakit zenbat ume___ daukaten

15.  Zein herri___ dagokio argazki hau?

16.  Atzo ez zuen inolako lan___ egin

17.  Ez dakit zenbat___ egon zen. Lau edo bost___ bai behintzat

18.  Badakit zein___ ikusi dudan?19.  Aurten ez dut haren berri___ izan

20.  Uste dut bi esku___ idatz dezakeela

21.  Horretarako ez du edozein gazte___ balio

22.  Zenbat lagun___ ahaztu zaiek hire urtemuga?

23.  Ez zuen hango gauza___ erosi

24.  Eiffel dorrea burdina___ egin zuten

25.  Edozein___ egin dezake hori

26.  Ez zion inoren arrazoi___ kasurik egin

27.  Nolako___ da zure laguna?

28.  Non dago boligrafo___ egindako kopia?

29.  Goiz___ hamaika___ jaiki naiz30.  Nirekin bizi den laguna___ konfiantza osoa daukat

31.  Su___ zegoen lapikoa

32.  Esku___ ala pala___ jokatzen duzue?

33.  Ez dakit zein kale___ dagoen denda hori

34.  Ez du inolako lagun___

35.  Zer ordu___ iritsiko haiz hara?36.  Ez diot inoren kotxe___ kristalik apurtu

37.  Hiru edo lau klase___ ikasle___ etorriko dira

38.  Konfiantza duzue edozein pertsona___

39.  Zein ikasle___ datos kexa hori?

40.  Leku asko___ jende___ joango da jaialdi horretara

41.  Bero handia egiten zuen eta itzal___ itzal ibili ginen42.  Horren etxera joateko ezke___ hartu beharko duzu

43.  Hamar bat adiskide___ jo dut, baina ez dut laguntza___ lortu

44.  Gau___ egindako lanak egun___ ageri

45.  Ez dakit zein mendi___ abiatu diren mendizaleak

46.  Ez dio inoren esana___ kasurik egiten

Soluciones:

1.  ak

2.  ri

3.  ez, z4.  k

5.  z

6.  etan

7. 

ri8.  tan, ez

9.  rekin10.  k

11.  ekin

12.  ean, k

13.  k, k14.  ---

15.  ri

16.  ik

17. 

ekin, ekin18.  ---

19.  rik20.  rekin

21.  k

22.  i

23.  rik24.  z

25.  ek

26.  ari

27. 

a28.  z

29.  eko, etan30.  rengan

31.  tan

32.  az, z

33.  tan34.  ik

35.  tan

36.  ko

37. 

tara, ak38.  rengan

39.  gandik40.  tako, a

41.  ez

42.  rretara

43.  rengana, rik44.  ez, ez

45.  tara

46.  ri

Page 30: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 30/34

Pág. 41/45

ERE

1.  Mikel ni me ha visto cuando ha pasado por la plaza  Mikelek ere ez zaitu plazatik pasatu denean

2.  ¿No vendrá nadie?. Ni uno.  Ez al da inor etorriko? Inor ere ez

3.  En Bilbao también hay casas elegantes  Bilbon ere badaude etxe dotoreak

4.  Creemos que lo que hemos hecho tampoco sirve para nada  Uste dugu egin dugunak ere ez duela balio ezertarako

5.  En esta leccion veremos tambien una cosa nueva  Ikasgai honetan gauza berri bat ere ikusiko dugu.

6.  Mis padres estuvieron también en el museo del Louvre  Nire gurasoak Louvreko Museoan ere egon ziren

7.  Idoia no es reponsable para nada  Idoia ezertaz ere ez da arduratzen

8.   Nosotros también vivimos en Vitoria  Gu ere Gasteizen bizi gara.9.  ¿Vas a Bilbao? Yo también voy  Zoaz Bilbora? Ni ere banoa (Ni ere bai)

10.  Eli no ha venido y Miren tampoco  Eli ez da etorri eta Miren ere ez

11.   No solo lo hemos oído, también lo hemos leído  Ez bakarrik entzun, irakurri ere egin dugu

12.  Joxean también viene a cenar  Joxean ere badator afaltzera13.  Despertaron hasta al amigo que estaba dormido  Lo zegoen laguna ere esnatu zuten

14.  Incluso le golpearon  Jo ere egin zuten

15.   No me preguntaron ni el nombre  Izenik ere ez zidaten galdetu

16.  ¿Ni siquiera sabes fregar?  Harrikoa egiten ere ez dakizu?

17.   No vi absolutamente a nadie  Ez nuen inor ere ikusi

18.  En ningún lugar lo encontrarás tan barato  Inon ere ez duzu hain merke aurkituko19.  Si necesitas algo (sea lo que sea), llámame  Ezer ere behar baduzu, deitu

20.  Aunque es caro lo compraré  Garestia bada ere, erosi egingo dut

21.  Aunque se lo digas 1000 veces no te hará caso  Mila aldiz esanda ere, ez dizu jaramonik egingo22.  Por dificil que sea, no has de ceder  Zaila izanagatik, ez duzu etsi behar

INDEFINIDOS (Inor, norbait, edonor)

1.   No me regalaron nada  Ez zidaten ezer oparitu

2.  Alguien irá contigo  Norbait zurekin joango da3.  Cualquiera puede ir con nosotros  Edonor gurekin joan daiteke

4.  Iremos a cualquier lugar  Edozein lekutara (edonora) joango gara

5.  Algo si sabe, pero no demasiado  Zerbait badaki baina ez gehiegi

6.  Tendrán que ir a algún lugar  Norabait joan beharko dute

7.  A cualquiera no le gusta una cosa así  Edonori horrelako gauza bat ez zaio gustatzen8.  Para eso servirá la boina de cualquiera  Hartarako edonoren txapelak balio izango du

9.  Otro como el mío lo podrás encontrar en cualquier sitio  Nirea bezalako beste bat edonon aurkitu ahalko duzu

10.   No lo haremos de cualquier modo, sino como tú has dicho  Ez dugu edonola egingo, zuk esan duzun moduan baizik

11.  Hacerlo de cualquier manera no traerá buenas consecuencias  Edonola egiteak ez du ondorio onik ekarriko

12.  Cualquier momento es bueno para hacer lo que te guste  Edonoiz ona da gustatzen zaizuna egiteko

13.   No lo han podido hacer de ninguna manera  Ezin izan dute inola egin14.  Entre todos pensaremos si lo hacemos de algún modo  Denon artean nolabait egingo dugun pentsatuko dugu

15.  Cualquier razón no nos convencerá  Edozein arrazoik ez gaitu konbentzituko

16.  Cuando está triste se acerca a donde cualquiera  Triste dagoenean edonorengana hurbiltzen da

17.  Más que el suyo le gusta el de cualquiera  Edonorena berea baino gehiago gustatzen zaio

18.  Cualquiera lo puede hacer antes de marcharse  Edonork egin ahal du joan aurretik

19.  Se emborracha con cualquier vino  Edozein ardoz mozkortzen da

20.  Le gusta el vino de cualquier bodega  Edozein upelategiren ardoa gustatzen zaio21.  ¿Hay jamón para alguien?  Urdaiazpikoa dago inorentzat?

22.  Ese viste la ropa de cualquiera  Horrek edonoren arropa janzten du

23.  Cualquiera sabe eso  Edonork daki hori

24.  A cualquier persona le parece mal lo que has hecho  Edozein pertsonari zuk egin duzuna txarto iruditzen zaio

25.  He traido estos libros para cualquier niño  Edozein umerentzat liburu hauek ekarri ditut

26.   No les gustaron a nadie  Inori gustatu zitzaion

27.   Nadie tenía fuego  Inork zeukan surik

28.   No doy mi vida por nadie  Ez dut inorengatik nire bizitza ematen

29.  ¿Con quién sueles ir al cine? Con cualquier amigo  Norekin zinemara joaten zara? Edozein lagunekin

30.  ¿A quién has escuchado eso?. A uno que tu sabes  Nori entzun diozu hori? Zuk dakizun bati

31.  Vienes de cualquier sitio y sales con cualquier persona  Edonondik zatoz eta edonorekin ateratzen zara

32.  Es normal que no te aclares de nada  Normala da zuk ezertaz ez jabetzen

33.  Si te sientas al lado de cualquiera te puede pasar cualq. cosa  Edonoren ondoan esertzen bazara edozer gertatu ahal zaizu

Page 31: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 31/34

Pág. 42/45

GABE

1.  Tengo un geranio sin flores  Geranio bat lorerik gabe daukat

2.  Sin libro no puedo recordarlo todo  Libururik gabe ezin dut dena gogoratu

3.  Tenemos que comer sin sal  Gatzik gabe jan behar dugu

4.  Hoy he venido sin prisa  Presarik gabe etorri naiz gaur

5.  Este cigarro está sin apagar  Zigarro hau itzali gabe dago

6.  Luis viene a trabajar sin ganas  Luis gogorik gabe lan egitera etortzen da

7.  La mesa está sin pintar  Mahaia pintatu gabe dago

8.  Para adelgazar hay que comer sin aceite  Argaltzeko oliorik gabe jan behar da

9.  Quiero toda la verdad, sin mentiras  Egia osoa nahi dut, gezurrik gabe10.  Nos hemos quedado sin ver la película  Filma ikusi gabe geratu gara

ALHALIK ETA, AHAL DEN/DUZUN, ALBAIT

1.  Tienes que pintar esta habitación lo antes posible

Ahalik eta lasterren gela hau pintatu behar duzu (Ahal duzun lasterren ...)

2.  Coje las flores más rojas posibles

Ahalik eta lorerik gorrienak har itzazu (Ahal diren lorerik gorrienak hartu)

3.  Aunque hagas el examen lo peor posible, te voy a aprobar Nahiz eta ahal duzun azterketarik txarrena, egin, gaindituko dizut (Azterketa ahalik eta txarren egiten duzun arren, ...)

4.  Tienen que venir lo antes posible pq si no cerraremos la ventanillaAhalik eta lasterren etorri behar dute, bestela leihatila itxiko dugu (Albait lasterren etorri behar dute, . ..)

5.  Tenemos que juntar la mayor cantidad de gente posible

Ahalik eta jenderik gehiena batu behar dugu

6.  Me dijo el fotógrafo que para cambiar el carrete, la habitación tiene que estar lo más oscura posible

Karrete aldatzeko gelak ahal den ilunen izan behar duela esan zidan argazkilariak

7.  Aunque tenga el coche más rápido del mercado siempre va a 90 km. por hora

 Nahiz eta merkatuko autorik azkarrena eduki, beti doa orduko 90 kilometrotara

8.  Tenemos que encontrar el mejor jugador de baloncesto posible para ganar la liga

Ahal den zazkibaloiko jokalaririk onena aurkitu behar dugu liga irabasteko

9.  Me ha dicho la andereño que escriba lo más claro posible

Albait argien nik idazteko esan dit andereñoak

10.  Ese trapecista hace los ejercicios más dificiles posiblesTrapezista horrek ahalik eta ariketarik zailenak egiten ditu

TEMPORALES

1.  Después de cenar nos fuimos al Casco Viejo  Afaldu ondoren Alde Zaharrera joan ginen

2.  Cuando quieres no puedes, y cuando no quieres ...  Nahi duzunean ezin duzu, eta nahi ez duzunean ...

3.  Mientras preparas el desayuno, yo me voy a duchar  Gosaria prestatzen duzun bitartean, ni dutxatu egingo naiz4.  Cuando estoy solo, me sale mejor  Bakarrik nagoenean, hobeto ateratzen zait

5.  Mientras no rompan nada, déjales que jueguen  Ezer apurtzen ez duten bitartean, utzi jolasten

6.  Al ir a pagar se ha dado cuenta de q la han robado el bolso  Ordaintzerakoan konturatu da poltsa lapurtu diotela

7.  Al abrir el libro, se te ha caído este papel  Liburua zabaltzean, paper hau jausi zaizu8.  Antes de salir de casa, teneis que hacer la cama  Etxetik irten baino lehen, ohera egin behar duzue

9.  Antes de venir, llamad por tfno  Etorri aurretik, telefonoz deitu10.  ¿Cuándo vendrás?. Cuando pueda  ¿Noiz etorriko zara?. Ahal dudanean

11.  Para cuando se dio cuenta, el niño estaba en la calle  Konturatu orduko, umea kalean zegoen

12.  Después de cerrar la puerta me di cuenta que olvidé la llave  Atea itxitakoan konturatu nintzen giltza ahaztu nuela

13.  Tan pronto como lo dijo, me di cuenta que estaba mintiendo Esan zueneko konturatu nintzen gezurretan ari zela

14.  Al ver al perro han escapado  Txakurra ikustean, alde egin dute

15.  Cada vez que hablas, metes la pata  Hitz egiten duzun bakoitzean, hanka sartzen duzu

16.  Para cuando me di cuenta, era demasiado tarde  Konturatu nintzenerako, beranduegi zen

17.  Desde que has venido, no has parado ni un instante  Etorri zarenetik, ez zara une batez ere gelditu

18.  Desde que ha empezado a trabajar, a mejorado mucho  Lanean hasi zenez geroztik, asko hobetu du

19.  La mayoría de las veces q he quedado con el, no ha aparecido> Berarekin geratu naizen gehienetan, ez da agertu

20.  Esto lo tengo guardado para cuando venga aita  Hau gordeta daukat aita datorrenerako21.  Hasta q ha conseguido lo q quería, no ha quedado tranquilo  Nahi zuena lortu duen arte, ez da lasai geratu

22.  Tan pronto como llegue a casa, te llamaré  Etxera heldu bezain laster, deituko dizut

23.  No se qué pasó desde entonces  Ez dakit zer gertatu zen harez geroztik

Page 32: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 32/34

Pág. 43/45

NOMINALIZACION

1.  Te ayudaré a hacer eso  Hori egiten lagunduko dizut

2.  Beber y fumar es muy perjudicial para la salud  Edatea eta erretzea oso kaltegarria da osasunerako

3.  Yo no se tocar el txistu  Nik ez dakit txistua jotzen

4.  He dejado de beber  Edateari utzi diot

5.   No me dejan entrar  Ez didate sartzen uzten6.  Conviene hacer las cosas bien  Gauzak ondo egitea komeni da

7.  Al final, he conseguido aprobar  Azkenean gainditzea lortu dut

8.  Estoy acostumbrado a hacerlo así  Honela egiten ohituta nago

9.  Empezó a hablar  Hizketan hasi zen

10.  Están jugando a las cartas  Kartetan ari dira11.  Se ha ido a comprar el pan  Ogia erostera joan da

12.  Podeis venir oyendo la radio  Irratia entzuten joan zaitezkete

13.  No me atrevo a hacerlo  Ez naiz egitera ausartzen

14.  Venid a oir la radio  Irratia entzutera etorri

15.  Se me ha olvidado hacer integrales  Integralak egiten ahaztu zait

16.  Se me ha olvidado apagar el fuego  Sua itzaltzea ahaztu zait17.  Está prohibido aparcar coches  Autoak aparkatzea debekatuta dago

18.  He aprendido a todar el acordeón  Akordeoia jotzen ikasi dut

19.  Las cosas van arreglandose  Gauzak konpontzen doaz

20.  Me gusta ir al monte  Mendira joatea gustatzen zait

21.  He empezado a comer  Jaten hasi naiz

22.  Estoy cansado de hacer eso  Hori egiten nekatuta nago

23.  He traido unas patatas para hacer la cena  Patata batzuk ekarri ditut afaria egiteko

24.  Estoy haciendo porrusalda  Porrusalda egiten nago

25.  He pensado hacer otro  Beste bat egitea pentsatu dut

26.  Quiero aprender a jugar al mus  Musean ikasi nahi dut

27.  Me han invitado a cenar  Afaltzera gonbidatu naute

28.  Tengo que aprender a nadar  Igerian ikasi behar dut29.  Ha llegado a ofrecerme dinero  Dirua eskaintzera heldu da

30.  He dejado de ver la televisión  Telebista ikusteari utzi diot

31.  No me atrevo a hacerlo  Ez naiz egitera ausartzen

32.  No se cose botones  Ez dakit botoiak josten

33.  Espero que estés bien  Zu ondo egotea espero dut

34.  No sabíamos usar el vídeo

 Ez genekien bideoa erabiltzen35.  Pronto aprenderemos a hablar inglés  Laster ikasiko dugu ingelesaz hitz egiten

36.  Es dificil jugar al futbol  Futbolean jolastea zaila da

37.  No quieres que vea la tele  Ez duzu nahi nik telebista ikustea

38.  Oye, ¿nos enseñarás a andar en piragua?  Aizu, irakatsiko diguzu piraguaz ibiltzen

39.  Los nadadores esperan venir a las olimpiadas  Igerilariek olinpiadetara etortzea espero dute

40.  Se ha atrevido a bailar  Dantzatzera ausartu da

41.  ¿Quién me enseña a hacer eso?  Nork irakatsiko dit hori egiten?

42.  Me quedaré a estudiar contigo  Zurekin ikasten geratuko naiz

43.  Me he esforzado por contarlo en euskera  Euskeraz kontatzen saiatu naiz

44.  Creo que consiguieron salir de allí  Nik uste dut handik irtetea lortu zutela

45.  Han intentado hacerlo pero no han podido  Egiten saiatu dira baina ezin izan dute

46.  ¿Hasta cuando estarás aquí leyendo?  Noiz arte hemen irakurtzen egongo zara

47. 

Es necesario descansar

 Atseden hartzea beharrezkoa da48.  El médico me ha recomendado comer poco  Medikuak gutxi jatea gomendatu dit

49.  Se le ha ocurrido comprar un coche nuevo  Auto berri bat erostea bururatu zaio

50.  Prefiero ir a casa  Etxera joan nahiago dut51.  Hemos terminado de hacer el pastel  Pastela egiten amaitu dugu

52.  Has seguido cantando Rock and Roll  Rock and Roll abesten jarraitu duzu

53.  Me he acostumbrado a hacer deporte  Kirola egiten ohitu naiz

54.  Hemos andado haciendo tonterías  Tontakeriak egiten ibili gara

55.  He empezado a hacer los ejercicios  Ariketak egiten hasi naiz

56.  Me ha ayudado a hacer los deberes  Etxerako lanak egiten lagundu dit

57.  Espero verte pronto  Laster ikustea espero dut

58.  Le he dejado pasar en el autobús  Autobusean pasatzen utzi diot

59.  Quiero que me hagas eso  Zuk hori egitea nahi dut

60.  Ha aprendido a andar en bici  Txirrindulaz ibiltzen ikasi du61.  Lo he roto al hacer la limpieza  Garbiketa egitean apurtu dut

62.  Andar un poco te hará bien  Pixka bat ibiltzeak on egingo dizu

63.  Me alegro de veros  Pozten naiz zuek ikusteaz

Page 33: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 33/34

Pág. 44/45

KONTZEZIBOAK

1.  Aunque ese coche es muy caro, lo necesitamos

(ARREN)  Auto hori oso garestia izan arren, behar-beharrezkoa dugu(BA... ERE)  Auto hori oso garestia bada ere, ...

2.  Aunque has comprado gafas, cada vez ves menos

(-TA ERE)  Betaurrekoak erosita ere, gero eta gutxiago ikusten duzu

(BA... ERE)  Betaurrekoak erosi badituzu ere, ...

3.  Aunque no es rico, dio un dineral para los necesitados

(-TA ERE)  Aberatsa ez izanda ere, dirutza eman zuen behartsuentzat(NAHIZ ETA)  Nahiz eta aberatsa izan, ...

4.  Aunque la han visto 2 veces, todavía no se han enterado del argumento

(NAHIZ ETA ...N)  Nahiz eta bi aldiz ikusi duzuen, oraindik ez zarete argumentuaz jabetu

(ARREN)  Bi aldiz ikusi arren, ...

5.  Aunque fueramos deprisa, no podríamos coger el autobús de las 7.

(BA... ERE)  Arineketan joango bagina ere, ezin izango genuke 7etako autobusa hartu

(ARREN)  Arineketan joan arren, ...

6.  Aunque nos caimos abajo desde un 6º piso, no nos rompimos ningún hueso

(NAHIZ ETA)  Nahiz eta seigarren pisutik behera jautsi, ez genuen hezurrik apurtu

7. 

Aunque tenía las llaves en la mano, no consiguió abrir la puerta(-AGATIK)  Giltzak eskuan edukiagatik, ez zuen lortu etxeko atea irekitzea(-N ARREN)  Giltzak eskuan zituen arren, ...

8.  Aunque anduvieron con dificultad, los montaneros consiguieron subir hasta arriba

(-AGATIK)  Ezinean ibiliagatik, mendizaleek goraino igotzea lortu zuten

(BA... ERE)  Ezinean ibili baziren ere, ...

9.  Aunque te lavé la ropa que me dejaste, no se notaba en absoluto

(-TA ERE)  Utzi nizun jantzia garbituta ere, ez zen batere nabaritzen

(BA... ERE)  Utzi nizun jantzia garbitu bazenidan ere, ...

ADITZ BEREZIAK

1.  ¿Tienes miedo a la soledad?  Bakardadeari beldurra diozu?2.  ¿A dónde mirais tan tristes?  Nora begiratzen duzue hain triste?

3.  Agarrale por los pelos y no se te escapará (HELDU)  Ileetatik heldu iezazkiozu eta ez dizu ihes emango

4.  Cuando nos vieron se echaron a llorar  Ikusi gintuztenean negarrari eman zioten

5.  Cuida las alubias mientras salgo a la puerta (BEGIRA) Indabak begira itzazu atera irteten naizen bitartean

6.  Espérame hasta las 10 pero ni un minuto más  Itxaron nazazu hamarrak arte baina minutu bat gehiago ere ez.7.  Esperaron hasta que os vieron salir del bar  Itxaron zuten tabernatik ikusi zintuzteten arte

8.  Mirame a la cara para decir esas cosas  Begira ezazu nire aurpegira gauza horiek esateko

9.  ¿Por qué no me esperas?. Te esperaré abajo  Zergatik ez didazu itxaroten? Behean itxarongo dizut

10.  ¿A qué miras? A ese coche rojo  Zeri begiratzen diozu? Auto gorri horri

11.  Me agarró del cuello y me tiró al suelo (HELDU)  Lepotik heldu zidan eta lurrera bota ninduen12.  Cuando escuchó eso, le dio por llorar  Hori entzun zueneanm negarrari eman zion

13.  ¿Dónde les esperaremos? Podemos esperarles en casa Non itxarongo diegu?. Etxean itxaron diezaiekegu

14.  ¿Has mirado en el cajón?  Begiratu duzu kajoian?15.  Nada más llegar, empezó a trabajar (EKIN)  Heldu bezain laster, lanari ekin zion

16.  Si no lo agarras fuerte, se te caerá (HELDU)  Gogor heltzen ez badiozu, jausi egingo zaizu

17.  Nos atacaron de improviso y no pudimos hacer nada  Ustekabean eraso ziguten eta ezin izan genuen ezer egin

18.  Nos iremos de aquí cuando nos de la gana  Hemendik joango gara gogoak ematen digunean

19.  Seguiremos luchando hasta conseguirlo  Borrokan jarraituko dugu lortu arte

20.  Si me tocas así, me haces cosquillas  Honela ikutzen badidazu, kilikiak egiten diskidazu

-LAKOAN

1.  Pensando que lo ibais a comprar vosotros dos, no lo hemos comprado  Zuk biak erostera joango zinetelakoan ez dugu erosi.

2.  Lo hemos hecho mal pensando que era así  Gaizki egin dugu horrela zelakoan

3.  Esperando que tengas un buen viaje y a la vuelta me lo cuentes todo, un abrazo muy fuerte de tu amigo

 Bidaia on bat daukazulakoan eta itzultzerakoan dena kontatuko didazulakoan, zure lagunaren partez besarkada handi bat.4.   No he hecho los ejercicios pensando que los corregiríamos mañana Ez ditut ariketak egin, bihar zuzenduko ditugulakoan.

5.  Confiando que tenga a bien mi petición, le saluda afectuosamente ...

 Nire eskaera kontuan hartuko duzulakoan, begirunez agurtzen dizu ...

Page 34: Euskera Gramatika

7/21/2019 Euskera Gramatika

http://slidepdf.com/reader/full/euskera-gramatika 34/34

COMPARATIVAS

1.  Trabaja menos que nosotros; cobra tanto como nosotros y no mete tantas horas 

Guk baino gutxiago lan egiten du; guk beste diru irabazten du eta ez du hainbeste ordu sartzen

2.  Tengo tantos problemas como tu pero no me quejo tanto  Zuk beste arazo dauzkat baina ez dut hainbeste kexatzen

3.   No es tan rico como parece Ez da hain dirudi bezain aberatsa

4.   No necesitas tanto dinero Ez duzue hainbeste diru behar

5.   No es para tanto Ez da hainbesterako

6.  Ellos no eran tan cabezotas como tú  Haiek ez ziren zu bezain burugogorrak

7.  Tengo tantos años como tú Zuk beste urte dauzkat

8.  Es más fuerte que tú   Zu baino indartsuagoa da9.  Habéis estado en más lugares que yo Zuek ni baino gehiagotan egon zarete

10.  Peru tiene menos amigos que tú Peruk zuk baino lagun gutxiago dauzka.

11.  Es menos vergonzoso que tú Ez da zu bezain lotsatia. (En euskera no existe el “menos que...”) 

12.  Es menos cariñoso que yo  Ez da ni bezain maitegarria.13.  No es como el de antes Ez da lehenengoa bezalakoa

14.  No es como antes Ez da lehen bezalakoa

15.  Lo has hecho mejor que ayer, pero peor que mañana  Atzo baino hobeto egin duzu baina bihar baino txartoago.

16.  Vivirás durante más años y tu salud será mejor  Biziko zara urte gehiagotan eta zure osasuna hobea izango da.

17.  Los más jóvenes que trabajen más Gazteenek gehiago lan egin dezatela.

18.  Lo has pintado con demasiado color  Kolore gehiegiz margotu duzu19.  Mikel ha llegado el más tarde Mikel heldu da beranduen

20.  Si nos lo das ahora tanto mejor  Orain ematen badiguzu hainbat eta hobe

21.  Cuanto más veces lo veo, menos lo entiendo Zenbat eta gehiagotan ikusi, hainbat eta gutxiago ulertzen dut22.  Es demasiado temprano para cenar  Goizegi da afaltzeko