2000. urteari dagokion hitzar-mena sinatu berri dute EuskoJ a u r l a r i t z a ren Kultura Sailare n

Hizkuntza Politikarako Sailburu o rd e t z a keta Euskal Herriko Bertsozale Elkart e a k .Bi erakundeek sinaturik duten hitzarmen-m a r k o a ren bidez, diru- zein baliabide--lankidetzarako beharrezkoak diren egitu-ra oinarriak finkatu dira. Era bere a n ,Euskal Herriko Bertsozale Elkart e a re naurreranzko ekintzabidea ziurtatzeko aldebiek bere gain hartzen dituzten betebeha-rrak arautu dira, bai diruzkoak eta baibaliabidezkoak.

H i t z a rmen-markoa hiru urtean izango dai n d a rrean, eta bertan idatzita dagoenez,u rteko hitzarmenak izenpetzeko aukeraa u rreikusi da. Bestalde, hitzarm e n e a nadierazten da hitzarmenkideek urte bakoi-tzean bete behar dituzten eginbeharrak erezehaztuko dituztela. 2000. urtean, orotara,11.000.000 pezetako dirulaguntza eskura-tuko dio Eusko Jaurlaritzak EuskalHerriko Bertsozale Elkarteari.

Bertsozale ElkarteaEuskal Herriko Bertsozale Elkartea eki-men pribatu batez sortu zen 1987. urt e a neta bere zeregina jardun soziokulturalbezala definitzen du. Elkartea diru-irabaz-pen asmorik gabekoa da eta helburu nagu-sia du bert s o l a r i t z a ren bitartez euskarabiziberritzeko ekimenak garatzea hiru jar-dun-eremu nagusitan: transmisioan, heda-penean eta ikerkuntzan.

1. IkerkuntzaXenpelar Dokumentazio Zentroaren gara-pena da elkarteak arlo honetan duen hel-b u rurik nagusiena. Lanen artean, besteakbeste, prentsako datu-basea, arg a z k i e ndatu-basea, bertso-fonoteka, bideoen digi-talizazioa, liburu t e g i a ren eguneratzea,Haitzondo datu-basea (bert s o l a r i t z a nagente eragile izan diren pertsonen biogra-fiak), bertso-doinutegia eta komunikazio-p o l i t i k a ren eta web-gunearen diseinuanabarmentzen dira.Andoni Egaña da ikerkuntza-burua etaArantza Mariskal tekniko arduraduna.

2. HedapenaJ a rd u n - e remu honi dagokionez, bi diraeginkizunak: batetik, zerbitzuak eskain-tzea bertso-saioek behar bezala funtzionadezaten; bestetik, txapelketa, lehiaketa etasariketak koordinatzea. Bestalde,I p a rraldean lanik behinena da haur etagazteen artean bertsolaritzaren bitartez

e u s k a r a rekiko atxikimendua lort z e k oaparteko ekimenak garatzea; izan ere, ber-tsolaritza oso egoera larrian dagoLapurdin eta Nafarroa Beherean. Jexux Mari Irazu da lan-arlo honen ard u-raduna.

3. TransmisioaEuskal Herriko bertso-eskolak koord i n a-tzeko taldearen zeregina sustatuko da.Bertsolari eta bertsozale gazteen asteburu-ko topaketak antolatuko dira, eta udale-kuak diseinatuko 2001eko udarako.Iñaki Murua da transmisio-arloaren ard u-raduna.

4. KomunikazioaB e rtsozale, gizarte-erakunde, administra-zio eta hedabideetan banatzekoB e rtsoZale berripapera lantzea da jard u n -eremu honen xedea. Gainera, gogoeta-jar-duna ere bideratzea du zeregin, hau da,elkarteko bertsolari eta bertsozaleei begiraantolatutako egun osoko gogoetaldia.Jon Sarasua da eragilea.

5. IdazkaritzaIdazkaritzak Elkart e a ren eguneroko lana-ren ardura du, bai eta administrazio lang u z t i a rena ere: zuzendaritza-org a n o e nbilerak eta aktak bideratzea, pertsonalarena rdura, administrazioarekiko harre m a n a kzuzentzea, e.a.Koldo Tapia da Euskal Herriko BertsozaleElkartearen idazkaria.

4

Kultura Sailaren eta BertsozaleenElkartearen arteko hitzarmena

Bertsolaritzaren ikerkuntza, transmisioa eta hedapena dira Elkartearen helburuak

BerripaperaEUSKARAREN

104. zenb. • H IZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA • 2001eko ur tarrila

Lege-gordailua: VI-572-1992ISSN: 1138-3038

✄E u s k a ra ren Berripapera zure etxeandoan jaso edo ezagunen bati bidaltzeanahi baduzu, idatzi helbide honetara:

Hizkuntza Politikarako SailburuordetzaDonostia-San Sebastián, 1

01010 Vitoria-Gasteiz (Araba)Tel.: 945 01 81 16

e-posta: I-Sosoaga@ej-gv.es

Euskaraz Gaztelaniaz

Izen-deiturak: ........................................................................................................................

..........................................................................Helbidea: ................................................................................................................................

Herria: ............................................................Kodea: ............................................................Lurraldea:......................................................

Tel.: ..................................................................e-posta:..........................................................

2001, Hizkuntzen Urte Europarra

Hizkuntza-aniztasunaren aldeko kanpaina abian“Esanak esan: euskara” lemapean

1

Hi z k u n t z a - a n i z t a s u n a ren aldeko sentsibiliza-zio-kanpainari ekin zioten Urteberri egune-an Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza

Politikarako Sailburu o rdetzak eta Araba, Bizkaia etaGipuzkoako Foru Aldundiek lankidetzan etaE I T B ren laguntzarekin. “Esanak esan: euskara”lemapean abiarazi den kanpaina 2002. urte arte izangoerabilgai.

Izan ere, 2001. urtea Hizkuntzen Urte Euro p a rr aizango da Europar Batasunak eta Euro p a k oBatzordeak deituta eta Eusko Jaurlaritzak, eta Araba,Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundiek bat egindute Europako bi erakunde horien deiare k i n .Ondorioz, euskara eta eleaniztasunaren aldeko ekin-tzak burutuko dituzte 2001. urtean zehar.

“Esanak esan: euskara”

Hasteko, euskararen garapenerako publizitate-kan-paina kaleratu dute Hizkuntzen Urte Europarra delaeta urt a rr i l a ren 1ean hasteaz batera. Iragarkian 22p e rtsona agertzen dira eta, nork bere hizkuntzan,esaldi bana egiten dute. Denen artean 19 hizkuntza-tako (euskara barne) testuak dituen mezu bakarr aosatzen dute. Euskara beste hizkuntzen pare jartzendu iragarkiak, hizkuntzen urte euro p a rre a n .I r a g a r k i a ren azken testua, berriz, honakoa da: “esa-nak esan: euskara”.

Iragarkiak euskara bizirik dagoen hizkuntza moder-noa eta etorkizun handikoa dela agertu nahi du.H o rretarako, euskararen irudi modernoa zabaltzendu iragarkiak eta hizkuntza kalekoa, ikus-entzunez-ko hedabideetakoa izan behar duela aldarr i k a t z e n .Gainera, gaur egungo hizkuntza dela eta gaur egungoerrealitatearen araberakoa. Gure sentimenduei ahotsaematen dien hizkuntza funtzionala dela eta egunezegun bizitzeko balio duela.

Hizkuntzen Urte Euro p a rra guztiei zuzendurikdago, Europa osoan zabalduko den inform a z i o - k a n-p a i n a ren mezurik nagusienak uzten duen moduan:“Hizkuntzak ikasteak ateak irekitzen ditu eta denoneskura dago”. Herritar guztiek dute aukera Urt eE u ro p a rr a rekin bat egiteko. Kontuan hartu behar daE u ropan ia 40 milioi pertsona direla eremu urr i k ohizkuntzaren bat hitz egiten dutenak.

Beste egitasmo batzuk

2001ean, bestalde, Sailburu o rdetzak aurrera egingo duQuebeceko Gobern u a rekin sinaturik duen hizkuntza--gaietarako lankidetza-hitzarmenean, parte hartuko duE u ropako Agenteen Sarea izeneko programan, lagun-tza eskainiko dio UNESCO etxeari 2001ean arg i t a r a t u-ko den munduko hizkuntzen txostena burutzeko, etaE u ropako Mugimenduaren Euskal Kontseiluare k i nlankidetzan ariko da jardunaldiak antolatzeko. Erab e rean, jarraitu egingo du "Xagux@rrak: Donatore nt e rtulia" izeneko kanpainak.

Era berean, Pariseko Expolangues eta MadrilgoExpolingua azoketan izango da Sailburu o rd e t z a .Gainera, indartu egingo ditu estatuko eta atzerriko hain-bat unibertsitatetan euskarazko ikasketak egiteko lekto-re g o - p rogramak. Iaz Bartzelonan, Napolesen, Moscun,Maynoothen (Irlanda) eta Buenos Airesen izan ziren, etabeste toki batzuetara hedatuko dira aurten.

BerripaperaEUSKARAREN

1 0 4 . zenb . • H I Z K U N TZ A P O L I T I K A R A KO SA I L B U R U OR DE TZ A • 200 1eko u r ta r r i l a

a u r k i b i d e a

1

2

3

4

• 2001, HizkuntzenUrte Europarra

• Pertsonajea:

Klaus Niebel

• Laburrak:

Bidegileak bilduma

Euskarazko 11 filmberri aretokomertzialetan

• Agenda

ExpolanguesAzoka Parisen

• Komunikabideetarakodirulaguntzak

• Kultura Sailaren etaB e rtsozaleen Elkart e a re na rteko hitzarm e n a

Joan zen abenduaren 6anG e rediaga Elkart e a re na rgizaiola jaso zuen

Klaus Niebel Zapp euskala-riak, Durangoko EuskalL i b u ru eta Disko AzokakAlemaniari eskaini zion ome-naldian.Antolatzaileek Euskal-tzaindiaren historia alemaneraitzuli duen pertsona omenduzuten eta, era berean, euskal-dunok Europan dugun enba-x a d o reetako baten lanare nb e rri izan genuen. Horre l a ,euskara zabaltzen egindakolana eskertu nahi izan dioG e rediaga Elkarteak KlausNiebeli.

Klaus Niebel aspaldi bizi da Euskal Herriarekin harreman estue-tan, hiru rogeiko hamarkadan etorri baitzen lehen aldizG e rnikara. Lan-kontuak zirela eta heldu zen bertora, etao rduantxe izan zuen euskal kulturaren gaineko lehen berr i a .Durangoko omenaldi-ekitaldian Niebelek berak adierazi zuenez“aurren-aurrenetik izan nuen euskarari eta euskaldunen kultura-ri buruz den-dena jakiteko gogoa. Gernikara joan nintzeneangaztelaniaz ikasi nahi nuen eta, aldiz, bestelako herri batekinegin nuen topo. Eta merezi zuela iruditu zitzaidan”. Ord u a n ,euskara ikastea erabaki zuen Gerediaga Elkarteak omendu zuenlagunak. Egun, seme-alabekin euskaraz hitz egiteko aukera duAlemanian. Bestalde, hainbat itzulpen ere burutu du euskaratikalemanera eta alderantziz.

Klaus Niebelek lotura estua du Durangoko Azokare k i n .“1968an bertan, Bizkaiko herri batean liburu-azoka egin beharzutela irakurri nuen Alemaniako egunkari batean. Oso aipamenl a b u rra zen, baina gogo handiz irakurri nuen, garaiare n g a t i kbatik bat, euskarari zegokion dena galarazita baitzegoen orduan.Sasoi hartan Gerediaga Elkarteko presidente zenarekin jarri nin-tzen harremanetan, Balendin Lasuenekin, eta katalogoa bidalizidan. Horrelaxe loratu zen oraindik dirauen adiskidetasuna”.H o rregatixe omendu zuen Klaus Niebel Durangoko Azokak,bai eta euskararen zabalpenaren alde Europan egindako laneskergarengatik ere.

Klaus NiebelEuskaldunon enbaxadore Alemanian

eta Durangoko Azokan omendua

2

L a b u r ra kBidegileak bilduma

Laster izango dira kaleanB i d e g i l e a k bildumako lau sort ab e rri. Era batera zein bestera eus-k a r a ren alde saiatu diren hainbatlagunen bizia eta obrak jasotzea dab i l d u m a ren helburua. Kaleratukoden 18. karpetan, esaterako, atze-rriko euskaltzaleak omendukodira: Luis Luziano Bonapart e ,Gerhard Bähr, Gilen Humboldt etaWe n t w o rth We b s t e r. 19. karpeta

kultur sustatzaileei eskainiko zaie eta bertan azalduko diraJusto Mokoroa, Madeleine Jauregiberri, Carlos Santamaria etaJose Migel Barandiaran. 20.ean, euskara jasoa eta zern a h i t a r a-koa egin nahi izan dutenak: Sebero Altube, Jokin Zaitegi, JonMirande eta Luis Villasante. 21. karpetan, azkenik, omenaldiakjaso edo jasoko dituzten lau euskaltzaleren biografiak bildukodira: Sorne Unzueta, Justo Garate, Alejandro Ta p i a - P e ru re n aeta Patxi Etxeberria.

Euskarazko filmakareto komertzialetan

Eusko JaurlaritzakoKultura Sailak “Zinea,Bideoa eta DVD euskaraz”deialdia sortu du, zine-aretoeta emanaldi komert z i -aletan euskaraz dauden fil-men emanaldiak eragitekoasmoz. Horretarako, 79,5milioi pezeta erabili ditu Kultura Sailak. Egitasmo honeneskutik 11 film estreinatuko dira euskaraz zinema-are t o e t a nekaina bitartean; honakoak, besteak beste: Ametsen Lapurr a ,Kirikou, Karr a m a rro Uhartea, Forever mine, Liam, Ogia etal a rrosak, Baloia, Jaizkibel, Banpiro Txikia, Hong-Kong-ekobahiketa... Horrekin batera, beste 12 pelikula ere euskaratukodira DVD- eta bideo-euskarrian.

Pe r t s o n a j e a

BerripaperaEUSKARAREN

104. zenb. • H IZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA • 2001eko urtarrila

A g e n d aExpolangues azoka Parisen

U rt a rr i l a ren 31tik otsailaren 4ra izango daa u rten Expolangues Azoka. Hizkuntzen,K u l t u ren eta Nazioarteko Trukeen 19.azoka izango da eta, ohi denez, Parisen.Hizkuntzen azoka hau lehen mailakoa dab e re arloan, eta erre f e rentzia nahitaezkoada mundu osoan. Beren hizkuntza eta kul-tura sustatu nahi duten herriek erakustokiparegabea dute Expolangues. Azoka honek

u rt e ro arreta berezia eskaintzen dio nazio bati. Aurten, ord e a ,h e rrialde bat ez baina Hizkuntzen Urte Euro p a rra ohoratukodu, “Hizkuntzen mundua, Munduko hizkuntzak” lemapean.

3

BerripaperaEUSKARAREN

104. zenb. • H IZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA • 2001eko urtarrila

Kultura Sailak komunikabideetan euskararen erabilera sendotu etai n d a rtzeko eta euskal komunikabideen egitasmoak bideragarr i a g oegiteko d irulaguntzak nola banatuko diren erabaki du.

Horretarako, 622.000.000 pezeta/ 3.738.295,29 euro banatu dira egunerokozein aldizkako argitalpen eta saioetan.

A multzoa: E u s k a r a ren esparru geografiko osoko egunero k oprentsa idatzia.B1 multzoa: 30.000.000 pezeta edo gehiagoko diru-sarrera propioak dituz-ten astekariak.B2 multzoa: 30.000.000 pezetatik beherako diru-sarrera propioak dituztenastekariak.C multzoa: Haur eta gazte-aldizkariak.D1 multzoa: 10.000.000 pezeta edo gehiagoko diru-sarrera propioakdituzten aldizkariak.

D2 multzoa: 10.000.000 pezetatik beherako diru-sarrera propioak dituzten

aldizkariak.

E1 multzoa: Euskal Autonomia Erkidegoko toki-aldizkariak (herri, udale-

rri edota eskualdekoak), 5.000.000 pezeta edo gehiagoko gastu-aurrekontua

dutenak.

E2 multzoa: Euskal Autonomia Erkidegoko toki-aldizkariak (herri, udale-

rri edota eskualdekoak), 5.000.000 pezetatik beherako gastu-aurre kontua

dutenak.

F multzoa: Irratiak.

G multzoa: Euskarazko herri-telebistak.

H multzoa: Multimedia-taldeak sendotzeko edota euskarazko komunika-

bideetan teknologia berrien erabilera sustatzeko egitasmoak.

EUSKARA HEDABIDEETANKomunikabideetan euskararen erabilera sendotzeko dirulaguntzak

Multzoa 1999 2000 Multzoa 1999 2000 Multzoa 1999 2000AEuskaldunon Egunkaria … …156.000.000 … …275.000.000

B1Argia … … … …26.000.000 … …39.831.967Zabalik … … … … … … … … … …35.168.033

B2Herria … … … …2.000.000 … … …2.000.000

CIpurbeltz … … …8.750.000 … … …7.160.000Gaztetxulo … … … … … … … … …7.337.052Toboggan … … … … … … … … …3.286.400

D1Jakin … … … …10.354.000 … … …8.151.908Aizu! … … … … … … … … … … …9.800.000Elhuyar … … …10.894.359 … …16.118.376

D2Ostiela! … … … …1.832.180 … … …2.000.000Egan … … … … …2.030.218 … … …2.448.000Bat … … … … …2.232.386 … … …3.270.000Uztaro … … … …1.600.000 … … …1.540.000Bertsolari … … …2.370.267 … … …4.040.000Karmel … … … …1.257.065 … … …1.888.000Napartheid … … …635.000 … … …1.184.000Putz … … … … … … … … … … …3.630.000

E1Aretxagazeta … …374.752 … … …1.225.000Maxixatzen … … …600.000 … … …835.770Arrasate Press …2.489.405 … … …5.111.113Geu Gasteiz … …1.000.000 … … …1.503.335Eraz … … … … …1.365.000 … … …1.829.750UK Uribe Kosta … … … … … … … …709.000Barren … … … …2.200.000 … … …3.146.355Orratx! … … … …726.294 … … …734.408Uztarria … … … … … … … … … …1.151.575Aiurri … … … … … … …0 … … …1.086.681Goierritarra … …1.350.000 … … …2.451.985... eta kitto! … …2.438.908 … … …3.441.621Irutxulo … … …3.389.404 … … …5.014.432Noaua! … … … …800.000 … … …1.395.639Berrigara … … …2.520.000 … … …4.337.246Txintxarri … … …968.000 … … …2.307.410

Lau Haizetara … …490.280 … … …729.160Galtzaundi … …1.426.000 … … …1.760.176Baleike … … … …650.000 … … …848.634Irunero … … … …226.720 … … …925.000Branka … … … … … … … … … … …110.000

E2Arranondo … … …850.000 … … …900.000Akatz … … … … …925.000 … … … …50.000Otamotz … … … …500.000 … … …482.500Zer barri? … … … … … … … … … …834.487Drogetenitturri … …901.273 … … …474.856Berton … … … … …987.000 … … …794.800Karkara … … … …900.000 … … …1.237.500Pil-pilean … … … … … … … … … …443.910Goibekokale … …300.000 … … …720.251

FAralar Irratia … … … … … … … …1.100.000Arrasate Irratia … … … … … … … …2.827.507Arrate Irratia … … … … … … … …10.000.000Segura Irratia … … … … … … … …3.125.691Bizkaia Irratia … … … … … … …11.220.000Herri Irratia … … … … … … … …11.805.998Euskal Irratiak … … … … … … … …5.000.000

GUrola Tb … … … … … … … … … …1.665.171Xaloa Tb … … … … … … … … … …6.601.949Goiena Tb … … … … … … … … …5.690.183Ttipi-ttapa Tb … … … … … … … …5.270.687Canal Bizkaia … … … … … … … …5.124.321Oarso Tb … … … … … … … … …5.991.043Canal Gasteiz … … … … … … … …3.751.641HUztaro … … … … … … … … … … …107.800Jakin … … … … … … … … … … … …570.634Komunikazio Biziagoa:Sareko Herriak … … … … … … … …1.275.862Komunikazio Biziagoa:Aisiaren gunea … … … … … … … …1.512.376Bertsolari internet … … … … … … …282.800Elhuyar … … … … … … … … … …1.128.286Zabalik … … … … … … … … … …2.522.727Egunkaria:

Argazki bilduma … … … … … … …1.275.862Egunkaria:90-98 sarean … … … … … … … …1.275.862Egunkaria:89-99 kultura … … … … … … … …1.275.862Egunkaria:web garapena … … … … … … … …5.103.448Aizu! on line … … … … … … … … …686.000Topagunea:inform. zerbitz. … … … … … … …2.523.365Topagunea:internet saila … … … … … … … …1.046.392Bizkaia Irratia:on-line … … … … … … … … … … …758.955Xaloa Tb:digitalizazioa … … … … … … … … …804.348SEI SoziolinguistikaInstitutua: webgunea … … … … … …228.900