EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori...

50
© Ibaizabal argitaletxea, 2008 EUSKARA ETA LITERATURA DBH 2 PROGRAMAZIOA 1

Transcript of EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori...

Page 1: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

EUSKARA ETA LITERATURA DBH 2

PROGRAMAZIOA

1

Page 2: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

EUSKARA ETA LITERATURA DBH 2UNITATEZ UNITATEKO SEKUENTZIAZIOA

1. UNITATEABide zuzenena da laburrena

OINARRIZKO GAITASUNAK1. Zientzia, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna- Eguneroko bizitzan, kontsumo arduratsuko ohiturak izatea.

2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Pentsamendu estrategikoa garatzea, jarduerak eta denbora planifikatzea, eta nork bere

burua trebe eta eraginkor ikustea. - Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea, ortografia arauak, besteak beste. - Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.- Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea eta zuzen erabiltzeko ahalegina

egitea.- Hainbat informazio iturri erabiltzea eta horietaz baliatzea.

3. Matematikarako gaitasuna- Arrazoibideen jarraipena egitea eta ideia nagusiak identifikatzea, zenbait proposamen

garatuz.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak egoki adieraztea, ahoz zein idatziz.- Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea; norberarenak ez

diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Diskurtsoak koherentziaz eta egokitasunez adieraztea eta interpretatzea, testuingurua

eta komunikazio asmoak kontuan hartuz.- Hizkuntzari dagozkion arauak zein diren jakitea eta praktikan erabiltzea. - Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea.- Ahozkoetan eta elkarrizketetan zein idatzizkoetan mezu egoki eta eraginkorrak sortzea.- Hizkuntzarekin lotutako gizarte ohiturak eta kultura elementuak ezagutzea. - Hizkuntza eta bere erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea, hizkuntza bera

behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Askotariko informazio iturriak eta testu motak aztertzea eta erabiltzen jakitea,

etabakoitzari dagozkion oinarrizko baliabide eta ezaugarriak ezagutzea.- Sentimenduak, ideiak edo iritziak elkar trukatzeko IKT arloko baliabideak erabiltzea,

SMS mezuak kasu.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.

2

Page 3: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

- Sormena balioestea, hori ahalbidetzen duen prozesua ezagutzea eta sortzailea izateko gogoa lantzea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.- Nork bere burua ezagutzea eta kontrol emozionala garatzea.- Lankidetzan lan egitea.

HELBURUAK• Idatzizko eta ahozko testu eta berbaldien mezua ulertzea.• Interesguneari loturiko lexikoa aztertzea, menderatzea eta ikasleek ekoizpen lanetan erabiltzea.• Sms-ak eta emotikonoak ezagutzea.• Iritzia ahoz labur eta argi ematen trebatzea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea. Iritzia idatziz ere egoki ematen jakitea.• Dekalogoa identifikatzea, ezaugarri nagusiak lantzea, eta, eredu bati jarraituz, antzerakoa sortzea.• Ikasleak berak idatzitako testuak zuzentzeko gaitasuna garatzea eta bultzatzea, lexikoa, zehaztasuna eta abar kontuan hartuz.• Ikasleak pixkanaka hizkuntzaren sistema morfosintaktikoaz jabe daitezen bideak eskaintzea, hizkuntza gero eta gehiago menderatzeko eta ziurtasun handiagoz erabiltzeko.• Informazioa bilatzeko, entziklopediak, Internet eta abar kontsultatzea.• Ortotipografiari dagokionez, letra larria noiz erabili behar den ezagutzea eta puntuazio markak zuzen erabiltzea.• Deklinabideko mugagabea identifikatzea eta zuzen erabiltzea.• Aditzaren alorrean NOR baldintza eta trinkoa menderatzea, eta aginteran NOR eta NOR-NORK zuzen erabiltzea.• Hizkuntzak ikastean ematen den prozesua eta urratsak ezagutzea.• Literaturaren alorrean, irakurlearen eta idazlearen zereginaz hausnarketa egitea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Interesguneari dagokion lexikoa landu du, eta ekoizpen lanetan erabiltzen saiatzen da.• Sms-ak eta emotikonoak zer diren ezagutzen ditu.• Iritzia ahoz labur eta argi emateko gai da. • Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da. Iritzia idatziz ere egoki emateko gai da.• Dekalogoa zer den badaki, ezaugarri nagusiak ere ezagutzen ditu, eta, gai bati jarraituz, dekalogo bat idazteko gai da.• Ikasleak sortutako testuak zuzentzeko gaitasuna eta ahalegina erakusten du.• Hizkuntza gero eta gehiago menderatzen du, eta ziurtasun handiagoz erabiltzen du.• Badaki informazioa bilatzeko entziklopediak, Internet eta abar kontsultatzen.• Mugagabea identifikatzeko gai da, eta erabili ere zuzen erabiltzen du. • Badaki letra larriak eta puntuazio markak zuzen erabiltzen.• Aditzean NOR baldintza eta trinkoa, eta aginteran NOR eta NOR-NORK zuzen erabiltzen ditu.

3

Page 4: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Hizkuntza bat ikasteko jarrai daitezkeen bi prozesuak (naturala eta kulturala) identifikatzeko gai da, eta ikasteko ematen diren urratsak ere ezagutzen ditu (motibazioa, ezagutza eta erabilera).• Testu literarioei dagokienez, Zertarako idatzi? eta Zertarako irakurri? galderen inguruan hausnarketa egin du.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Motzean idazteko, Argia 03/10/05.• Interesguneari loturiko lexikoa: hiztegia, esamoldeak, esaerak, onomatopeiak, sms-ak (emotikonoak).• Ahozko komunikazioa: iritzia, inkesta, azalpena.• Idatzizko komunikazioa: sms-ak, aldizkarirako iritzia eta dekalogoa.

Dekalogoa:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpenerako urratsak.

• Perpausaren egitura: IS eta AS. Osagaiak (sarrera).• Deklinabidea: mugagabearen erabilera.• Aditza: —NOR indikatibo baldintza.—NOR trinkoa. —NOR eta NOR-NORK agintera.• Ortotipografia: —Letra larriaren erabilera. —Puntuazio markak.• Hizkuntza eta gizartea: —Hizkuntzak ikasteko prozesuak (naturala eta kulturala). —Urratsak (motibazioa, ezagutza eta erabilera).• Literatura:—Irakurlea eta idazlea.

PROZEDURAK• Motzean idazteko testua irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Interesgunearekin lotutako lexikoa, esapideak, sms-ak ezagutu eta erabili.• Elkarrizketen bidez iritzia azaldu.• Inkesta eginez, gai bati buruzko iritziaz ohartu.• Denbora labur bat emanda, gidoitxo bat idatzi eta, gidoiaren arabera, gai baten inguruan mintzatu. Aldizkari baterako iritzia idatziz eman• Dekalogoaren ezaugarriak aztertu, arauak eta azalpenak bereizi, eta, adierazitako urrats batzuei jarraituz, antzerako bat sortu.• Testuak ekoizteko, dokumentazio iturri batzuk erabili (liburutegia, Internet…).• Testu zuzenak sortzen ikasteko, ariketa sistematikoak burutu (aditza eta deklinabidea lantzeko perpausak eta testuak osatu, aldatu, zuzendu…).• Perpausetan oinarrizko unitate linguistikoak identifikatu.• Proposaturiko testuetan letra larriak eta puntuazio markak zuzen erabili.

4

Page 5: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Hizkuntzak ikasteko prozesua zein den ezagutzeko, kontzeptu batzuk aztertu eta adibide batzuetan aplikatu.

JARRERAK• Euskara esparru guztietan erabiltzearen aldeko jarrera positiboa eta aktiboa.• Besteek eginiko lanekiko errespetuzko jarrera.• Testu literarioen balioespen positiboa, herri eta kultura baten espresio historiko, sozial eta estetiko bezala.• Irakurketa balioestea, ondo pasatzeko bide eta atsegin iturri gisa.• Besteen ideien balioespen positiboa eta errespetua, jarrera irekia bultzatuz.• Hizkuntzari buruzko hausnarketa balioestea, norberaren ekoizpen linguistikoak hobetzeko duen garrantziaz ohartuz.

5

Page 6: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

2. UNITATEAArantza gabeko bizitzarik ez

OINARRIZKO GAITASUNAK2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea - Informazioa lortzeko eta sortzeko gaitasuna izatea, eta informazio berria aurreko

informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea. - Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea eta zuzen erabiltzeko ahalegina

egitea.

3. Matematikarako gaitasuna- Elementu eta euskarri matematikoak dituzten informazioak erabiltzea eta interpretatzea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak egoki adieraztea, ahoz zein idatziz. - Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea; norberarenak ez

diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Diskurtsoak koherentziaz eta egokitasunez adieraztea eta interpretatzea, testuingurua

eta komunikazio asmoak kontuan hartuz. - Hizkuntzari dagozkion arauak zein diren jakitea eta praktikan jartzea. - Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea. - Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea.- Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturriak eta testu motak aztertzen eta erabiltzen jakitea, eta bakoitzari

dagozkion oinarrizko baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea. - Sentimenduak, ideiak edo iritziak elkar trukatzeko IKT arloko baliabideak erabiltzea.

6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna- Sentimenduak, ideiak edo iritziak beste ikaskideekin elkar trukatzea eta ikasgelako

ahozko eztabaidetan adierazten diren iritziak errespetatzea.- Beste pertsonen egoera eta errealitateekiko enpatia izatea.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.- Literatura testuen arte baliabideak ezagutzea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.

6

Page 7: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzea eta interpretatzea.• Testuak komunikazio testuinguruan kokatzen jakitea.• Lexiko aberatsa, zehatza eta komunikazio beharrei egokitua ezagutzea eta erabiltzea.• Talde txikitan solasean jardutea, elkarri entzunez, argi hitz eginez eta hitz egiteko txandak errespetatuz.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea. Lagun bati animoak emateko e-maila idaztea.• Egunerokoaren ezaugarri nagusiak ezagutzea, eta egitura egokia erabiliz (eta bereziki edukia zainduz) idaztea.• Hizkuntzaren erabileraz gogoeta egitea.• Gramatikako oinarrizko arauak bereganatzea eta zuzen aplikatzea hizkuntza idatzian nahiz ahozkoan.• Izena kategoria moduan identifikatzea eta izenaren sailkapenaren berri izatea.• Deklinabideko NOR, NORK, NOREN eta NONGO kasuak singularrean eta pluralean zuzen erabiltzea.• Aditzean, NOR trinkoa eta baldintza lantzea.• Testuen barruko elementu formalak ezagutzea eta egoki erabiltzea (parentesia, marra luzea, koma eta puntu eta koma).• Literatura testuetako baliabide estilistiko batzuk ezagutzea eta bereiztea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzen eta interpretatzen ditu.• Unitatean landutako testuak komunikazio testuinguruan kokatzeko gai da.• Lexiko aberatsa, zehatza eta komunikazio beharrei egokitua ezagutzen du, eta erabiltzekoahalegina egiten du.• Talde txikitan solasean elkarri entzunez, argi hitz eginez eta hitz egiteko txandak errespetatuz jarduteko gai da.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da. Badaki lagun bati animoak emateko e-maila idazten.• Egunerokoaren ezaugarri nagusiak ezagutzen ditu, eta, egitura egokia erabiliz, eta bereziki edukia zainduz, idatzi du.• Hizkuntzaren erabileraz gogoeta egin du.• Izena kategoria moduan identifikatzeko gai da.• Deklinabideko NOR, NORK, NOREN eta NONGO kasuak singularrean eta pluralean zuzen erabiltzeko gai da.• Aditzean, NOR trinkoa eta baldintza landu ditu, eta formarik ezagunenak zuzen erabiltzen ditu.• Testuen barruko elementu formalak ezagutzen ditu, eta badaki zuzen erabiltzen (parentesia, marra luzea, koma eta puntu eta koma).• Literatura testuetako baliabide estilistiko batzuk bereizteko gai da.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Urtziren diarioa, Antton Kazabon.• Interesguneari lotutako lexikoa: hiztegia eta esapideak.

7

Page 8: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Ahozko komunikazioa: solasaldia eta azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpen laburrerako gidoitxoa, e-maila, egunerokoa.

Egunerokoa:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpenerako urratsak.

• Izena. Sailkapena.• Deklinabidea: NOR, NORK, NOREN, NONGO.• Aditza: —NOR trinkoa. —NOR baldintza.• Ortografia: parentesia eta marra luzea. Koma eta puntu eta koma.• Hizkuntza eta gizartea: euskara eta gazteak (egungo egoera).• Literatura: baliabide estilistikoak I.

PROZEDURAK• Urtziren diarioa testua irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Tesuaren mezua ulertu eta gero, izenburua asmatu. • Hizkuntza aberasteko, testuak hobeto ulertzeko eta ekoizpenerako, unitateari loturiko lexikoa landu.• Denbora labur bat emanda, gidoitxo bat idatzi, eta, gidoiaren arabera, gai baten inguruan mintzatu.• Talde txikitan, zenbait arau zainduz solasean jardun. Lagun bati animoak emateko e-maila idatzi.• Egunerokoaren ezaugarri nagusiak aztertu (sekuentzia narratiboak, pentsamenduak, sentimenduak…), eta, eredua aurrean izanda, norberak berea sortu.• Oinarrizko unitate linguistikoek perpausetan duten zeregina ezagutu.• Testuetan izena identifikatu.• Deklinabidean, NOR, NORK, NOREN eta NONGO kasuak singularrean eta pluralean erabili.• Testu idatzietan parentesia eta marra luzea, koma eta puntu eta koma zuzen erabili.• Literatura testuetan baliabide linguistiko batzuk identifikatu.• Euskararen egungo egoeraren inguruko datuak aztertu (gazteei buruzkoak) eta norberaren erabileraren inguruko hausnarketa egin.

JARRERAK• Besteen ideiak errespetatzea, jarrera irekia erakutsiz.• Hizkuntza balioestea, kultura igortzeko eta jasotzeko tresna gisa.• Ahozko azalpenetan, zehaztasuna eta argitasuna estimatzea.• Esamolde biziak eta herrikoiak bereganatzeko ahalegina.• Lexikoaren alorrean, zehaztasuna eta aberastasuna lortzeko ahalegina.• Irakurtzeko eta idazteko zaletasuna balioestea.

8

Page 9: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

3. UNITATEAGazteak gogoa zoro

OINARRIZKO GAITASUNAK3. Ikasten ikasteko gaitasuna- Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea. - Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea eta zuzen erabiltzeko ahalegina

egitea.- Pentsamendu estrategikoa garatzea, eta jarduerak eta denbora modu efektiboan

planifikatzea.- Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak egoki adieraztea, ahoz zein idatziz - Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea, - Diskurtsoak koherentziaz eta egokitasunez adieraztea eta interpretatzea, testuingurua

eta komunikazio asmoak kontuan hartuz; - Hizkuntzari dagozkion arauak zein diren jakitea eta praktikan jartzea. - Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea. - Komunikazioa egoera bakoitzerako egokiak diren ahozko testuak sortzea, erregistroa

bereziki kontuan hartuz.- Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea.- Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea; hizkuntza

bera behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Hainbat informazio iturri eta testu mota aztertzen eta erabiltzen jakitea, etabakoitzari

dagozkion oinarrizko baliabide eta ezaugarriak ezagutzea.

6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna- Sentimenduak, ideiak edo iritziak beste ikaskideekin elkar trukatzea eta ikasgelako

ahozko eztabaidetan adierazten diren iritziak errespetatzea.- Bizikidetzaz eta interesen gatazkei buruz gogoeta egiteko gaitasuna izatea, eta jarrera

eraikitzaileaz aritzea.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Arte grafikoen baliabideak ezagutzea eta irudiez lagundutako testuak aztertzeko

gaitasuna izatea, norberaren ahalmen eta sen estetikoa garatuz. - Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.- Literatura testuen arte baliabideak eta ezaugarriak zein diren jakitea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.- Proiektua sortzea, eta, planifikazio bati jarraituz, egitea.

9

Page 10: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Interesguneari dagokion lexikoa ezagutzea eta ikasleak ekoizpen lanetan erabiltzea.• Ikasleek egoerei, gertaerei edota edozein gairi buruzko iritzia ematea.• Debateetan errespetuz parte hartzea, eta iritziak azaltzerakoan, ideiak argi azaltzea.• Binaka jarrita, naturaltasunez eta sinesgarritasunez antzezpenak egitea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea.Gai edo egoera bat kontuan hartuta, horren berri egunerokoan idatziz ematea.• Kartelen ezaugarri nagusiak ezagutzea, horiek sortzeko teknika aztertzea eta kartelak sortzea.• Nork bere lanak zuzentzeko, teknikak ikastea eta zuzenketak egiteko ohitura hartzea. • Izenordaina kategoria moduan identifikatzea eta izenordain motak ezagutzea.• Testu idatzietan, komatxoak zuzen erabiltzen ikastea.• Deklinabidean, NOREKIN, ZEZEZ, ZERTAZ, NON, NORENGAN, NONDIK eta NORENGANDIK kasuak menderatzea eta erabiltzea.• Aditzean, NOR-NORI indikatiboa eta baldintza lantzea.• Hizkuntzaren erregistroak bereiztea: formala eta informala.• Literatura testuetako baliabide estilistiko batzuk ezagutzea eta bereiztea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Interesguneari dagokion lexikoa landu du, eta saiatzen da ekoizpen lanetan erabiltzen.• Ikasleeak gelan planteaturiko gaien eta egoeren inguruan bere iritzia argi azaldu du.• Debateetan errespetuz parte hartzea, eta iritziak azaltzerakoan, ideiak argi azaltzea.• Binaka jarrita, naturaltasunez eta sinesgarritasunez antzezpenak egiteko gai da.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da.Gai edo egoera bat kontuan hartuta, egunerokoan horren berri idatzi du.• Kartel batzuk aztertu ditu, horien ezaugarri nagusiak ezagutu ditu, eta sortze prozesuan ere parte hartu du.• Norberaren lanak (ahozko nahiz idatzizkoak) zuzentzeko ohitura badauka.• Izenordaina kategoria moduan identifikatzeko gai da, eta izenordain motak ezagutzen ditu.• Badaki testu idatzietan komatxoak zuzen erabiltzen.• Deklinabidean, NOREKIN, ZEREZ, ZERTAZ, NON, NORENGAN, NONDIK eta NORENGANDIK kasuak menderatzen ditu, eta badaki erabiltzen.• Aditzean, NOR-NORI indikatiboa eta baldintza landu ditu, eta formarik erabilienak zuzen erabiltzeko gai da.• Hizkuntzaren erregistroak bereizten ditu: formala eta informala.• Literatura testuetako baliabide estilistiko batzuk bereizteko gai da.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Arantxaren gorabeherak, Eusko Jaurlaritza.• Interesguneari lotutako lexikoa: hiztegia. Interjekzioak.• Ahozko komunikazioa: debatea, antzezpena, azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpenerako gidoitxoa, egunerokoa, kartelak.

Kartelak:—Eredua.

10

Page 11: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

—Ezaugarriak.—Ekoizpenerako urratsak.

• Izenordaina.• Kausazko perpausak I.• Deklinabidea: NOREKIN, ZEREZ, ZERTAZ, NON, NORENGAN, NONDIK eta NORENGANDIK kasuak.• Aditza: —NOR-NORI indikatiboa.—NOR-NORI baldintza.• Ortografia: komatxoak eta eta txistukarien bereizketa.• Euskararen erregistroak: hizkuntza formala eta informala.• Literatura: baliabide estilistikoak I.

PROZEDURAK• Arantxaren gorabeherak testua irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Interjekzioak, zenbatzaileak, esapideak eta abar ezagutu eta erabili.• Gai baten inguruko azalpena prestatu eta egin.• Debateetan parte hartu eta, iritziak arrazoituta, argi azaldu.• Binaka jarrita, antzezpenak egin.Gai edo egoera bat kontuan hartuta, horren berri idatziz eman.• Kartel batzuk aztertu eta, ereduei jarraituta, kartel bat asmatu.• Norberaren lanak (ahozko nahiz idatzizkoak) zuzentzeko ohitura badauka.• Oinarrizko unitate linguistikoek perpausetan duten zeregina ezagutu.• Testuetan, izena identifikatu.• Ariketen bidez planteaturiko esaldi eta esaeretan, komatxoak zuzen erabili.• Deklinabidean, NOREKIN, ZEREZ, ZERTAZ, NON, NORENGAN, NONDIK eta NORENGANDIK kasuak kasuak landu eta zuzen erabili.• Aditzean, NOR-NORI indikatiboa eta baldintza, menderatu eta esaldiak zuzen osatu.• Euskararen erregistroak (hizkuntza formala eta informala) bereizi eta jarduera batzuen bidez, berenganatu.• Literatura lan batzuk irakurri, irakurritakoaz gozatuz.

JARRERAK• Irakurketarekin era autonomoan gozatzea, kulturaren aberastasun iturri gisa interpretatuz.• Idazterakoan, zuzentasun ortografikoa, eta hitz egiterakoan, zuzentasun fonetikoa lortzen joateko jarrera.• Ahozko komunikazioa estimatzea eta keinuek, gorputzak eta intonazioak duten garrantziaz jabetzea eta beroriek balioestea.• Besteen lanarekiko errespetuzko jarrera.

11

Page 12: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

4. UNITATEAUmetan ikasitakoa betirako

OINARRIZKO GAITASUNAK2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Pentsamendu estrategikoa garatzea, jarduerak eta denbora modu efektiboan

planifikatzea.- Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea- Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak egoki adieraztea, ahoz zein idatziz - Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea; norberarenak ez

diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Diskurtsoak adieraztea eta interpretatzea, testuingurua eta komunikazio-asmoak

kontuan hartuz.- Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea- Hizkuntzarekin lotutako gizarte ohiturak eta kultura elementuak ezagutzea.- Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea, hizkuntza

bera behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturriak eta testu motak aztertzen eta erabiltzen jakitea, eta bakoitzari

dagozkion oinarrizko baliabide eta ezaugarriak ezagutzea.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.- Literatura testuen arte baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.- Proiektua sortzea, eta, planifikazio bati jarraituz, egitea- Nork bere burua ezagutzea eta autoestimua lantzea, norberaren bizipenak eta

sentimenduak egoki adieraziz eta kontrol emozionala garatuz. - Lankidetzan aritzea.

12

Page 13: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Testuak ahots goran modu egokian irakurtzen trebatzea.• Irakurritako eta entzundako testuak eta azalpenak labur adierazten ikastea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea.• Hitz egiterakoan erabiltzen dituen keinuak eta gorputz espresioa esaten ari denera egokitzea. Gai bat emanda, alkateari gutuna idaztea.• Norberaren bizipenak idazteko pauta batzuk ikastea, eta ikasitako baliabideak erabiliz, idaztea.• Zenbait testutan, determinatzaileak identifikatzea.• Testu idatzietan, maileguak zuzen erabiltzea.• Deklinabidean, NORA eta NORENGANA, NORAINO, NOIZ ARTE eta NORENGANAINO kasuak singularrean eta pluralean bereiztea eta zuzen erabiltzea.• Aditzean, NOR-NORI indikatiboa eta NOR-NORI baldintza menderatzea.• Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza, sintaxia, deklinabidea…).• Euskal ohitura batzuk ezagutzea, hausnarketa egitea eta adibide bat edo beste aztertzea.• Irakurketarekin era autonomo batean gozatzea, kulturaren aberastasun iturri gisa interpretatuz.• Hitz neurtuz eta hitz lauz idatzitako testu batzuk irakurtzea eta ezaugarri orokorrak aztertzea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Testuak ahots goran irakurtzean intonazio egokia erabili du, eta txistukariak ondo bereizi ditu.• Irakurritako eta entzundako testuak eta azalpenak labur, lauzpabost lerrotan, adierazteko gai da.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da.• Hitz egiterakoan erabiltzen dituen keinuak eta gorputz espresioa esaten ari denera egokitzen ahalegintzen da. Gai bat emanda, alkatearentzako gutuna idatzi du.• Norberaren bizipenak idazteko pauta batzuk ikasi ditu, eta, ikasitako baliabideak erabiliz, antzerakoa idatzi du.• Badaki determinatzaileak bereizten.• Testu idatzietan, maileguak zuzen erabiltzen ditu.• Deklinabidean, NORA eta NORENGANA, NORAINO, NOIZ ARTE eta NORENGANAINO kasuak singularrean eta pluralean zuzen erabiltzen ditu.• Aditzean, NOR-NORI indikatiboan eta NOR-NORI baldintzan kasurik erabilienak menderatzen ditu.• Ikaslea sortutako testuak zuzentzen saiatzen da (aditza, sintaxia, deklinabidea, h letra…).• Euskal ohitura batzuk (urte zaharretakoa eta urte berrikoa) ezagutzen ditu.• Hitz neurtuz eta hitz lauz idatzitako testu batzuk irakurri eta ezaugarri orokorrak aztertu ditu.

13

Page 14: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Katakumeen bidaia, Pako Aristi.• Interesguneari lotutako lexikoa: hiztegia (hitz homonimoak, polisemikoak…), esapideak.• Ahozko komunikazioa: azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpenerako gidoia, gutuna, kontaketa.

Norberaren bizipenaren kontaketa:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpenerako urratsak.

• Determinatzailea I.• Deklinabidea: NORA eta NORENGANA, NORAINO, NOIZ ARTE eta NORENGANAINO kasuak.• Aditza: —NOR-NORI Indikatiboa. —NOR-NORI Baldintza.• Ortografia: maileguen idazkera.• Hizkuntza eta gizartea:—Euskal ohitura batzuk: urte zaharra eta urte berria.• Literatura: hitz neurtua eta hitz laua. Ezaugarri batzuk.

PROZEDURAK• Zenbait testu irakurri aurretik, hipotesiak egin.• Katakumeen bidaia testua irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Irakurritako testuak eta entzundakoak labur-labur adierazi (ahoz nahiz idatziz).• Hizkuntza aberasteko, testuak hobeto ulertzeko eta ekoizpenerako, lexikoa landu.• Denbora labur bat emanda, gidoitxo bat idatzi eta, gidoiaren arabera, gai baten inguruan hitz egin.• Ahozko azalpenak balioetsi, emandako irizpide batzuetan oinarrituz. Gai bat emanda, alkateari gutuna idatzi.• Idazteko trebetasuna landu, urrats batzuei jarraituz eta edukian eta forman arreta berezia jarriz (kontaketa) edota libreago, bereziki edukia landuz (gutun labur bat).• Zenbait esaldi eta testutan, determinatzaileak bereizi.• Oker idatzitako maileguak zuzendu.• Testu zuzenak sortzeko urrats moduan, ariketa sistematikoak burutu (aditza, sintaxia, deklinabidea…).• Hainbat testu eta esalditan nORA eta NORENGANA, NORAINO, NOIZ ARTE eta NORENGANAINO kasuak zuzen erabili.• Euskal ohitura bati buruzko informazioa aztertu, eta, proposatutako galderei erantzunez, hausnarketa egin.• Hitz lauz eta hitz neurtuz idatzitako testu batzuk aztertu, eta, eredu edo hasiera batzuei jarraituz, hitz neurtuz idatziko testutxo batzuk sortu.

JARRERAK• Hizkuntza balioestea, komunikatzeko eta irudikatzeko bide bezala.• Gizartearen errealitate eleanitza positiboki balioestea.• Hizkuntza idatzia balioestea, eguneroko bizitzan ongi moldatzeko beharrezko tresna bezala.

14

Page 15: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Idazterakoan, zuzentasun ortografikoa eta, hitz egiterakoan, zuzentasun fonetikoa lortzen joateko jarrera.• Ahozko komunikazioa estimatzea eta keinuek, gorputzak eta intonazioak duten garrantziaz jabetzea eta beroriek balioestea.• Euskal Herriko ipuinak, kondairak, alegiak eta kontakizunak estimatzea.• Euskara eremu guztietan erabiltzeari buruzko jarrera positiboa.

15

Page 16: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

5. UNITATEAArdi zuria, ardi beltza

OINARRIZKO GAITASUNAK1. Zientzia, teknologia eta osasun kulturako gaitasuna- Pertsonen itxura fisikoan dauden aldeak modu positiboan balioestea eta gorputza

onartzea, bai eta modekin eta gizarte estereotipoekin kritikoak izatea.

2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea.- Informazioa lortzeko eta sortzeko gaitasuna izatea, eta informazio berria aurreko

informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea, - Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea eta zuzen erabiltzeko ahalegina

egitea.

3. Matematikarako gaitasuna- Askotariko egoera eta testuinguruetan informazioak, datuak eta arrazoibideak argi eta

zehaztasunez interpretatzea eta adieraztea, arrazoibideen baliozkotasuna landuz .

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak egoki adieraztea, ahoz zein idatziz - Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea; norberarenak ez

diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Diskurtsoak adieraztea eta interpretatzea, testuingurua eta komunikazio asmoak

kontuan hartuz.- Hizkuntzari dagozkion arauak zein diren jakitea eta praktikan jartzea. - Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea- Hizkuntza eta bere erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea; hizkuntza bera

behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturriak eta testu motak aztertzen eta erabiltzen jakitea, eta bakoitzari

dagozkion oinarrizko baliabide eta ezaugarriak ezagutzea.- Informazio eta komunikazio teknologiak informazioa bilatzeko eta lortzeko erabiltzea,

besteak beste on-line hiztegiak.

6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna- Pertsonen arteko desberdintasunak balioestea eta kolektibo guztiak eskubide berdinak

dituztela aintzat hartzea, enpatia landuz. - Sentimenduak, ideiak edo iritziak beste ikaskideekin elkar trukatzea, eta ikasgelako

ahozko eztabaidetan adierazten diren iritziak eta txandak errespetatzea.- Gizarteko askotariko egoera eta errealitateen aurrean, ikuspegi kritikoa garatzea.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Musika eta kultura ondasun gisa balioestea.- Literatura testuak arte gisa balioestea eta bereziki euskal kultura adierazpenak

ezagutzea.

16

Page 17: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

- Literatura testuen arte baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea, hauekin gozatzeko gaitasuna eta ahalmen estetikoa garatuz

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Proiektua sortzea, eta, planifikazio bati jarraituz, egitea.- Lankidetzan lan egitea.

17

Page 18: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Testuak irakurri baino lehen hipotesiak egiten trebatzea.• Gelan sortutako elkarrizketetan, norberaren iritziak ematen eta arrazoitzen jakitea.• Testuak ahots goran modu egokian irakurtzen trebatzea.• Irakurritako testuetan ideia nagusia bereizten jakitea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea.• Hizkuntzaren alderdi ludikoa lantzeko, gelan planteaturiko jardueretan parte hartzea. Gai bat emanda, lagun bati gutuna idaztea.• Argudio testuaren ezaugarri nagusiak aztertzea, eta, urrats batzuei jarraituz, iritzi testu bat sortzea.• Ikasleak bere lanak zuzentzeko, teknikak ikastea eta zuzenketak egiteko ohitura hartzea.• Esaldietan determinatzaileak bereiztea.• Oinarrizko unitate linguistikoek perpausetan daukaten zeregina ezagutzea.• Deklinabidean pertsona eta leku izen bereziak zuzen erabiltzea.• Hitz elkartuetan marratxoa erabiltzen jakitea. • Orduak zuzen idazten jakitea.• Euskal musika tresnak eta ezaugarri nagusiak ezagutzea.• Poesia lirikoaren ezaugarriak ezagutzea eta estetikoki balioestea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Testuak irakurri baino lehen, hipotesiak egiten parte hartu du.• Gelan sortutako elkarrizketetan, ikasleak bere iritziak emateko eta arrazoitzeko gai da.• Testuak ahots goran modu egokian irakurtzen ahalegintzen da.• Badaki rakurritako testuetan ideia nagusia bereizten.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da.• Hizkuntzaren alderdi ludikoa lantzeko, gelan planteaturiko jardueretan parte hartu du. Gai bat emanda, lagun bati gutuna idatzi dio.• Argudio testuaren ezaugarri nagusiak aztertu ditu, eta, urrats batzuei jarraituz, iritzi testu bat idatzi du.• Esaldietan determinatzaileak bereizten ditu.• Oinarrizko unitate linguistikoek perpausetan daukaten zeregina ezagutzen du.• Deklinabidean, pertsona eta leku izen bereziak zuzen erabiltzen ditu.• Badaki hitz elkartuetan marratxoa erabiltzen. • Orduak zuzen idazten ditu.• Euskal musika tresnak eta ezaugarri nagusiak ezagutzen ditu..• Poesia lirikoaren ezaugarriak aztertu ditu.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Zer da normala izatea, Kepa Blazquez.• Interesguneari lotutako lexikoa: hiztegia (erdarakadak), esamoldeak, atsotitzak, atzizkiak. Interjekzioak.• Ahozko komunikazioa: solasaldia, jolasa, azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpenerako gidoitxoa, gutuna, argudio testua.

Argudio testua:—Eredua.

18

Page 19: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

—Ezaugarriak.—Ekoizpena.

• Determinatzailea II.• Deklinabidea: pertsona eta leku izen bereziak.• Aditza: —NOR-NORK indikatiboa. —NOR-NORK baldintza.• Ortografia: marratxoa hitz elkartuetan.• Hizkuntza eta gizartea:—Euskal musika tresnak.• Literatura: poesia lirikoa. Ezaugarri batzuk.

PROZEDURAK• Ahots goran irakurtzen ikasteko erritmoa, abiadura, intonazioa eta pausaldiak zainduz irakurri.• Zer da normala izatea testua irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Irakurritako testuan, ideia nagusia bereizi.• Erdarakadak identifikatu eta erdarakada horiek euskaraz dituzten ordainak landu.• Eskema eta gidoi baten arabera, azalpenak ahoz eman.• Talde txikitan gai jakin baten inguruan mintzatu.• Mintzamenean trebatzeko hizkuntza jolasak egin. Gai bat emanda, lagun bati gutuna idatzi.• Idazteko trebetasuna landu, urrats batzuei jarraituz eta edukian eta forman arreta berezia jarriz (iritzi testua) edota libreago, bereziki edukia landuz (azalpena eta gutuna).• Egindako lanak irizpide zehatz batzuen arabera balioetsi.• Determinatzaileak bereizteko zenbait jarduera egin.• Oinarrizko unitate linguistikoek perpausetan duten zeregina ezagutu, jarduera batzuk eginez.• Deklinabidean, pertsona eta leku izen bereziak zuzen erabiltzen ditu.• Hitz elkartuetan, marratxoa zuzen erabili.• Oker idatzitako orduak zuzendu.• Euskal musika tresnak aztertu.• Poesia lirikoaren ezaugarriak aztertu, eta, egitura bati jarraituz, poema osatu.

JARRERAK• Hizkuntzaren alderdi ludikoaz interesatzea, eta, berori erabiliz, gozatzea.• Ahozko hizkuntza elkarren arteko komunikazioa errazteko dituen baliabide propioak erabiltzeko jarrera eta zaletasuna (keinuak, gorputz mugimenduak, intonazioa…).• Elkarrizketetan, errespetuzko jarrera balioestea.• Lexikoaren alorrean, zehaztasuna eta aberastasuna lortzeko ahalegina.• Komunikazioko elementuak balioestea, helburuaren garrantziaz jabetzeko.• Besteen lanarekiko errespetuzko jarrera.• Ahoz zein idatziz sortutako testuak balioestea, zuzentasuna, egokitasuna eta koherentzia zaintzearen garrantzia azpimarratuz.

19

Page 20: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

6. UNITATEAArdi zuria, ardi beltza

OINARRIZKO GAITASUNAK1. Zientzia, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna- Norberaren gorputza arduraz onartzea eta ezagutzea, ariketa fisikoa balioetsiz eta

osasuna zaintzeko jarrera garatuz.

2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Pentsamendu estrategikoa garatzea, jarduerak eta denbora modu efektiboan

planifikatzea eta nork bere burua trebe eta eraginkor ikustea.- Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea. - Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.- Informazioa bilatzeko hainbat baliabide lantzea.- Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea eta zuzen erabiltzeko ahalegina

egitea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak ahoz zein idatziz egoki adieraztea.- Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea, eta norberarenak

ez diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Diskurtsoak koherentziaz eta egokitasunez adieraztea eta interpretatzea, testuingurua

eta komunikazio asmoak kontuan hartuz.- Hizkuntzari dagozkion arauak ezagutzea eta praktikan jartzea. - Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea.- Komunikazio egoera bakoitzerako egokiak diren ahozko testuak sortzea. - Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea.- Hizkuntzarekin lotutako gizarte ohiturak eta kultura elementuak ezagutzea.- Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea; hizkuntza

bera behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturri eta testu mota desberdinak aztertzen eta erabiltzen jakitea, eta

bakoitzari dagozkion oinarrizko baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea.

6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna- Pertsonen arteko desberdintasunak balioestea, gero eta aniztasun handiagoa daukan

gizartean.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte gisa balioestea eta bereziki euskal kulturaren adierazpenak

ezagutzea, bai tradizionalak bai oraingoak.- Literatura testuen arte baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea, horiekin gozatzeko

gaitasuna eta ahalmen estetikoa garatuz.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.

20

Page 21: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

- Proiektua sortzea, eta, planifikazio bati jarraituz, egitea.

21

Page 22: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Testuak irakurri aurretik, hipotesiak egitea.• Testuen helburua zehazteko gaitasuna lantzea.• Interesguneari dagokion lexikoa ezagutzea eta ekoizpen lanetan erabiltzea.• Ipuin kontaketa egiteko teknikak eta urratsak lantzea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea. Azalpen zientifiko labur bat idaztea.• Zientzia testuen oinarrizko ezaugarriak aztertzea, eta gai jakin baten arabera, zientzia testuak sortzea (testuaren barneko loturak eta kohesioa lortzeko testu antolatzaile egokiak erabiliz eta egitura zainduz).• Informazioa bilatzeko, hiztegia, atlasak, entziklopediak eta abar kontsultatzeko ohitura edukitzea. • Adjektiboak identifikatzea (izenlagunak eta izenondoak).• Erakusleen deklinabidea menderatzea.• Datak zuzen idazten jakitea.• Bait-, -arazi, -nez gero eta -z gero zuzen idazten jakitea.• Euskal mitologiako pertsonaia batzuk ezagutzea eta haiei buruzko kontakizun batzuk ikastea.• Poesia narratiboa (balada) aztertu, ezaugarri nagusiak ikastea eta edukia hitz lauz ematea.• Irakurketa atsegin eta informazio iturri, komunikazio bide eta jakinduriarako bitarteko dela jakitea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Testuak irakurri baino lehen, hipotesiak egiten parte hartu du.• Irakurritako testuaren mezua ulertzen du, eta helburua zehazten badaki.• Interesguneari dagokion lexikoa ezagutzen du, eta bere ekoizpen lanetan erabiltzeko ahalegina egiten du.• Ipuin kontaketa egiteko teknikak eta urratsak landu ditu.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da. Azalpen zientifiko labur bat idatzi du.• Zientzia testuen oinarrizko ezaugarriak aztertu ditu, eta gai jakin baten arabera, zientzia testuak sortu du (testuaren barneko loturak eta kohesioa lortzeko testu antolatzaile egokiak erabiliz eta egitura zainduz).• Informazioa bilatzeko, hiztegia, atlasak, entziklopediak… kontsultatzeko ohitura badauka. • Testu eta esaldietan adjektiboak identifikatzen ditu (izenlagunak eta izenondoak).• Erakusleen deklinabidea menderatzen du, eta testuetan zuzen erabiltzen badaki.• Badaki datak zuzen idazten, eta baita esaldietan bait-, -arazi, -nez gero eta -z gero egoki erabiltzen ere.• Euskal mitologiako pertsonaia batzuk landu ditu, eta haiei buruzko kontakizun bat edo beste ikasi du.• Poesia narratiboa (balada) aztertu du, eta edukia hitz lauz ematen asmatu du.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Gatza nola deskubritu zen, Txinako ipuina.• Interesguneari lotutako lexikoa (homonimoak eta paronimoak).

22

Page 23: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Ahozko komunikazioa: ipuin kontaketa, azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpenerako gidoia, zientzia testua.

Zientzia testua:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpena.

• Adjektiboa: izenondoa eta izenlaguna.• Deklinabidea: erakusleak.• Aditza:—NOR-NORK trinkoa.—NOR-NORK baldintza.—NOR eta NOR-NORK agintera.• Ortografia: bait-,-arazi, -(e)nez gero.• Hizkuntza eta gizartea:—Euskal mitologia.• Literatura: poesia narratiboa (balada).

PROZEDURAK• Testuak irakurri baino lehen, hipotesiak egin.• Gatza nola deskubritu zen Txinako ipuina irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Interesguneari dagokion lexikoa landu eta ekoizpen lanetan erabili.• Hitz homonimoak eta paronimoak landu eta bereizi.• Ipuin kontaketa egiteko teknikak eta urratsak landu, eta kontaketa egin.• Denbora labur bat emanda, gidoitxo bat idatzi eta, gidoiaren arabera, gai baten inguruan hitz egin.• Informazioa bilatzeko, hiztegia, entziklopediak, Internet eta abar kontsultatu. Azalpen zientifiko labur bat idatzi.• Idazteko trebetasuna landu, urrats batzuei jarraituz eta edukian eta forman arreta berezia jarriz (zientzia testua) edota libreago, bereziki edukia landuz (azalpena).• Testu eta esaldietan adjektiboak identifikatu (izenlagunak eta izenondoak).• Erakusleak zuzen deklinatu esaldietan eta taulak bete.• Esaldietan bait-, -arazi, -nez gero eta -z gero egoki erabiltzen ere.• Data batzuei buruzko galderei erantzutean, datak zuzen idatzi.• Euskal mitologiako pertsonaia batzuk landu eta haiei buruzko sineskeria batzuk kontatu.• Poesia narratiboa (balada) aztertu eta edukia hitz lauz idatzi.

JARRERAK• Hizkuntza balioestea, kultura igortzeko tresna gisa.• Euskal Herriko literatura tradizioko lanak estimatzea, kultur ondasunaren ezaugarri gisa balioetsiz.• Ahoz zein idatziz sortutako testuetan zuzentasuna, egokitasuna eta koherentzia balioestea.• Elkarbizitzan eta komunikazio egoeretan ezarrita dauden arauak ezagutzea eta errespetatzea.• Irakurketarako interesa, jakin-mina asetzeko, kultura aberasteko eta atsegin pertsonala lortzeko.

23

Page 24: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

7. UNITATEALehenengo maitea, sua eta eztia

OINARRIZKO GAITASUNAK2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Pentsamendu estrategikoa garatzea, jarduerak eta denbora modu efektiboan

planifikatzea eta nork bere burua trebe eta eraginkor ikustea. - Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea.- Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.- Gramatika kontzeptuei buruzko hausnarketa egitea eta zuzen erabiltzeko ahalegina

egitea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak ahoz zein idatziz egoki adieraztea.- Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea; norberarenak ez

diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Diskurtsoak koherentziaz eta eraginkortasunez adieraztea eta interpretatzea, testu-

ingurua eta komunikazio-asmoak kontuan hartuz. - Hizkuntzari dagozkion arauak ezagutzea eta praktikan jartzea.- Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea.- Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea. - Hizkuntzarekin lotutako gizarte ohiturak eta kultura elementuak ezagutzea. - Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea; hizkuntza

bera behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturriak eta testu motak aztertzen eta erabiltzen jakitea, eta bakoitzari

dagozkion oinarrizko baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea.- Sentimenduak, ideiak edo iritziak elkar trukatzeko IKT arloko baliabideak erabiltzea.

6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna- Komunitate bizitzari buruzko gogoeta egitea, arazoei buruzko ikuspegi kritikoa landuz,

herritar moduan parte hartuz eta erantzukizunez arduratuz.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.- Musika eta literaturaren bidez, sortzaile batek nahiz herri arteen bitartez adierazitako

ideiek, bizipenek eta sentimenduek azaleratutako sormena balioestea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.- Helburuak identifikatzea eta norberaren ekimenez helburu horiek lortzeko estrategia

garatzea.- Proiektua sortu eta planifikazio bati jarraituz, burutzea. - Lankidetzan aritzea.

24

Page 25: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Irratsaio batera e-mailez bidalitako testu batzuk irakurtzea, mezua ulertzea, eta, galderei erantzunez, interpretatzea.• Ahozko azalpenak egiteko baliabideak lantzea eta menderatzea.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakurtzerakoan euskararen arau fonetikoak aplikatzea.• Landuko diren ahozko eta idatzizko testuak ulertzea, eta testu horiek ikaskuntza berrien egoeretara aplikatzeko gai izatea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea.• Komunikazioaren testuinguruan, elementu batzuk aztertzea (helburua, jarrera, mezua…).• Hizkuntza aberasteko hainbat esapide ikastea eta ekoizpenetan erabiltzea. Gai edo egoera bat emanda, lagun bati e-maila idaztea.• Eskaera gutunen oinarrizko ezaugarriak eta egitura aztertzea, eta, urrats jakin batzueijarraituz, ereduaren antzerakoa sortzea.• Perpausetan adberbioak (aditzondoak eta adizlagunak) bereiztea.• Siglak eta neurriak zuzen erabiltzea.• Mendebaleko euskalkiaren ezaugarri batzuk aztertzea eta ikastea, testu erreal batean oinarrituz.• Literatura testuen artean narrazioa aztertzea eta testu narratibo labur bat sortzea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Gelan landutako testuak ulertzeko eta interpretatzeko gai da.• Ahozko azalpenak egiteko baliabideak landu ditu.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakurtzerakoan badaki euskararen arau fonetikoak aplikatzen.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da.• Komunikazioaren testuinguruan, elementu batzuk identifikatzen ditu (helburua, jarrera, mezua…).• Unitatean eskaini diren esapideak landu ditu, eta ikasleak sortutako testuetan erabiltzen ditu. Gai edo egoera bat emanda, lagun bati e-maila idatzi dio.• Eskaera gutunen oinarrizko ezaugarriak eta egitura aztertu ditu, eta, urrats jakin batzueijarraituz, ereduaren antzerakoa asmatu eta idatzi du.• Perpausetan, adberbioak (aditzondoak eta adizlagunak) bereizten ditu.• Badaki siglak eta neurriak zuzen erabiltzen.• Testu erreal batean oinarrituz, mendebaleko euskalkiaren ezaugarri batzuk aztertu ditu.• Literatura testuen artean narrazioa aztertu du, eta testu narratibo labur bat sortu du.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Maitasun aholkuak, Hi bizi haiz hi, eitb.• Interesguneari lotutako lexikoa: hiztegia, esapideak, definizioak…• Ahozko komunikazioa: irratsaioa eta azalpena.• Idatzizko komunikazioa: e-maila, azalpenerako gidoitxoa, eskaera gutuna.

Eskaera gutuna:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpena.

25

Page 26: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Adberbioa: aditzondoa eta adizlaguna.• Deklinabidea: zenbakiak.• Aditza: —NOR-NORI-NORK indikatiboa.—NOR-NORI-NORK baldintza.• Ortografia: siglak eta neurriak.• Hizkuntza eta gizartea:—Euskalkia: Leixibatxua.• Literatura: narrazioa. Ezaugarriak. Ekoizpena: narrazio laburra.

PROZEDURAK• Maitasun aholkuak testua irakurri, eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Irratsaioa prestatu eta rol jokoak eginez antzeztu.• Denbora labur bat emanda, gidoitxo bat idatzi, eta, gidoiaren arabera, gai baten inguruan hitz egin.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakurtzerakoan, arau fonetikoak aplikatu.• Komunikazioaren testuinguruan, elementu batzuk aztertu (helburua, jarrera, mezua…).• Unitatean eskaini diren esapideak landu eta ikasleak sortutako testuetan erabili.• Irratsaio bat prestatu eta egin. Gai edo egoera bat emanda, lagun bati e-maila idatzi.• Eskaera gutunen ezaugarriak eta egitura aztertu eta, emandako urratsei jarraituz, ereduaren antzerakoa idatzi.• Perpausetan, adberbioak (aditzondoak eta adizlagunak) bereizi.• Siglak eta neurriak zuzen erabili.• Testu erreal batean oinarrituz, mendebaleko euskalkiaren ezaugarri batzuk aztertu eta ikasi.• Literatura testuen artean, narrazioa aztertu eta testu narratibo labur bat idatzi.

JARRERAK• Ahozko komunikazioa erabiltzea, keinuek, gorputzak eta intonazioak duen garrantziaz jabetzeko eta balioesteko.• Literatura tradizioko lanak balioestea, kultur ondasunaren ezaugarri gisa.• Hizkuntzaren alderdi ludikoaren eta sortzailearen balioespena.• Esamolde bizi eta herrikoiak ikasteko ahalegina.• Gizartearen errealitate eleanitzaren balioespena.

26

Page 27: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

8. UNITATEAEtxe huts, haserre huts

OINARRIZKO GAITASUNAK2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Pentsamendu estrategikoa garatzea, jarduerak eta denbora modu efektiboan

planifikatzea eta nork bere burua trebe eta eraginkor ikustea.- Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak ahoz zein idatziz egoki adieraztea. - Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea, eta norberarenak

ez diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea. - Diskurtsoak koherentziaz eta egoitasunez adieraztea eta interpretatzea, testuingurua eta

komunikazio asmoak kontuan hartuz. - Hizkuntzari dagozkion baliabideak eta arauak ezagutzea eta praktikan jartzea. - Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea.- Ahozkoetan eta elkarrizketetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea- Hizkuntzarekin lotutako gizarte ohiturak eta kultura elementuak ezagutzea.- Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea, eta hizkuntza

bera behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturriak eta testu motak aztertzen eta erabiltzen jakitea, bakoitzari dagozkion

oinarrizko baliabideak eta ezaugarriak ezagutzea.- Informazio eta komunikazio teknologiak informazioa bilatzeko eta lortzeko erabiltzea.

6. Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna- Sentimenduak, ideiak edo iritziak beste ikaskideekin elkar trukatzea eta ikasgelako

ahozko eztabaidetan adierazten diren iritziak errespetatzea.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.- Musika eta literaturaren bidez, sortzaile batek nahiz herri arteen bitartez adierazitako

ideiek, bizipenek eta sentimenduek azaleratutako sormena balioestea. - Kultura tradizioak eta arte sormenak eskainitako lanak garapen historikoaren erakusle

gisa balioestea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.- Nork bere burua ezagutzea eta autoestimua lantzea, kontrol emozionala garatuz.- Proiektua sortzea, eta, planifikazio bati jarraituz, egitea.

27

Page 28: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Unitateari hasiera ematen dion testuarekin gozatzea eta hari buruzko hausnarketa egitea.• Interesguneari hasiera ematen dion gaiarekin lotutako lexikoa ulertzea eta ezagutzea.• Iritziak ematerakoan eta elkarrizketetan, besteen argudioak errespetuz eta arretaz entzuten jakitea.• Iritziak adieraztean eta jasotzean, zentzu kritikoa garatzea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea. Egoera jakin bat azaltzeko oharra idaztea.• Autoerretratuaren oinarrizko ezaugarriak aztertzea, eta, eredu bati jarraituz, antzerakoa asmatzea.• Hainbat testu sortzeko, dokumentazio iturriak ezagutzea eta erabiltzea.• Komunikazio egoera zehatz batzuetan, zer hizkera erabiltzen den gogoeta egitea, eta egoerari dagokion hizkera erabiltzen ikastea.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakutzerakoan, euskararen arau fonetikoak aplikatzea.• Laburdurak zuzen erabiltzen jakitea.• Hainbat testutan, aditzak identifikatzea eta hari buruzko ezaugarri batzuk bereiztea.• Testuak sortzean aditzak zuzen erabiltzea.• Erdialdeko euskalkiaren ezaugarri batzuk aztertzea eta ikastea, testu erreal batean oinarrituz.• Literatura testuen artean, narrazioa aztertzea eta narratzailea eta idazlea bereiztea.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Iritziak adieraztean eta jasotzean, zentzu kritikoa garatzeko bidean dabil.• Interesguneari hasiera ematen dion gaiarekin lotutako lexikoa ulertu du, eta saiatzen da ikasitakoa beste zenbait testuingurutan erabiltzen.• Iritziak ematerakoan, edota elkarrizketetan, besteen argudioak errespetuz eta arretaz entzuten saiatzen da.• Unitateari hasiera ematen dion testuaren haritik hausnarketa egin du.• Interesguneari hasiera ematen dion gaiarekin lotutako lexikoa ulertu du, eta saiatzen da ikasitako hitzak eta esapideak ekoizpenetan erabiltzen.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da. Egoera jakin bat azaltzeko oharra idatzi du.• Autoerretratuaren oinarrizko ezaugarriak aztertu ditu, eta, eredu bati jarraituz, antzerako asmatzeko gai da.• Hainbat testu sortzeko, dokumentazio iturriak erabiltzen ditu.• Komunikazio egoera zehatz batzuetan, zer hizkera erabiltzen den gogoeta egin du eta, eta egoerari dagokion hizkera erabiltzen ahalegintzen da.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakurtzerakoan, euskararen arau fonetikoak aplikatzen ditu.• Badaki laburdurak zuzen erabiltzen.• Hainbat testutan, aditzak identifikatzen ditu, eta hari buruzko ezaugarri batzuk bereizten ditu.• Testuak sortzean, aditzak eta -a itsatsidun hitzak zuzen erabiltzen ditu.• Erdialdeko euskalkiaren ezaugarri batzuk testu erreal batean oinarrituz aztertu ditu.• Narrazioetan, badaki narratzailearen eta idazlearen arteko bereizketa egiten.

28

Page 29: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Neba-arreben harremanak, Xabier Mendiguren.• Interesguneari lotutako lexikoa: maileguak, zenbakiak, atzizkiak…• Ahozko komunikazioa: eztabaida eta azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpenerako gidoia, oharra, autoerretratua.

Autoerretratua:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpena.

• Deklinabidea.• Aditza: —NOR-NORI-NORK indikatiboa.—NOR-NORI-NORK baldintza.• Ortografia: ahoskera (bat-batean, behinik behin, batik bat). Laburdurak.• Hizkuntza eta gizartea:—Euskalkiak: Baliaren bertsoak. Ezaugarri batzuk. • Literatura: narrazioa. Idazlea eta narratzailea (lehen pertsonakoa eta hirugarren pertsonakoa).

PROZEDURAK• Neba-arreben harremanak testua irakurriz gozatu, eta gero, ariketak eginez, hausnarketa egin.• Unitateko irakurgaiari lotutako lexikoa ezagutu, aztertu eta erabili.• Gai baten inguruko eztabaidan parte hartu, norberaren iritziak argi eta arrazoituz azalduz, eta besteen argudioak errespetuz eta arretaz entzunez.• Interesguneari hasiera ematen dion gaiarekin lotutako lexikoa ulertu eta ekoizpenetan ikasitakoa erabili.• Hainbat testu sortzeko, dokumentazio iturriak ezagutu eta erabili. Egoera jakin bat azaltzeko oharra idatzi.• Autoerretratu bat aztertu eta antzerakoa sortu.• Komunikazio egoera zehatz batzuetan zer hizkera erabiltzen den gogoeta egin eta egoerari dagokion hizkera erabili.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakurtzerakoan, euskararen arau fonetikoak erabili.• Laburdurak interpretatu eta zuzen erabili.• Hainbat testutan aditzak eta ezaugarri batzuk identifikatu.• Testuak sortzean, aditzak zuzen erabili.• Erdialdeko euskalkiaren ezaugarri batzuk testu erreal batean, ariketa batzuk eginez, aztertu.• Narrazioetan, narratzailearen eta idazlearen arteko bereizketa egin.

JARRERAK• Hizkuntza balioestea, informazioaz gainera sentimenduak ere komunikatzeko.• Euskararen garrantzia estimatzea, eta eremu guztietan erabiltzeko jarrera balioestea.• Literatura tradizioko lanak estimatzea, kultur ondasunaren ezaugarri gisa.• Dokumentazio iturriak ezagutzearen eta erabiltzearen garrantzia.

29

Page 30: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

9. UNITATEAAsko ikusi… gutxi ikasi?

OINARRIZKO GAITASUNAK2. Ikasten ikasteko gaitasuna- Pentsamendu estrategikoa garatzea, jarduerak eta denbora modu efektiboan

planifikatzea, eta nork bere burua trebe eta eraginkor ikustea. - Lan intelektuala egiteko teknikak eskuratzea.- Ikasketa esperientzia kontziente eta eraginkorragoa egitea. - Informazio berria aurreko informazioarekin eta bizipen pertsonalekin lotzea.- Informazio iturri desberdinak erabiltzea eta horietaz baliatzea.

4. Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna- Ideia eta emozioak egoki adieraztea, ahoz zein idatziz - Beste pertsona batzuen egoeran jartzeko ahalmen enpatikoa garatzea; norberarenak ez

diren iritziak sentikortasunez eta ikuspegi kritikoz irakurtzea.- Hizkuntzari dagozkion arauak ezagutzea eta praktikan jartzea.- Irakurriz eta idatziz informazioa bilatzea, biltzea, prozesatzea eta sortzea.- Ahozkoetan eta elkarrizketetan zein idatzizkoetan, mezu egoki eta eraginkorrak sortzea.- Hizkuntzarekin lotutako gizarte ohiturak eta kultura elementuak ezagutzea.- Hizkuntza eta haren erabilera arauei buruzko ezagutza erreflexiboa izatea, hizkuntza

bera behaketarako eta azterketarako objektutzat balioesten eta erabiltzen jakitea.

5. Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna- Informazio iturri eta testu mota desberdinak aztertzen eta erabiltzen jakitea, eta

bakoitzari dagozkion oinarrizko baliabide eta ezaugarriak ezagutzea.

7. Giza eta arte kulturarako gaitasuna- Literatura testuak arte eta kultura ondasun gisa balioestea, eta bereziki euskal kulturaren

adierazpenak ezagutzea.- Sormena balioestea, hori ahalbidetzen duen prozesua ezagutzea eta sortzailea izateko

gogoa lantzea.

8. Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna- Ikasgelan lantzen diren atazak planifikatzea, egitea eta ebaluatzea.- Jarduerak eta lortutako helburuak ebaluatzeko gaitasuna izatea.- Lankidetzan aritzea.

30

Page 31: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

HELBURUAK• Ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzea eta interpretatzea.• Norberaren iritziak eraikitzeko, eta, gero, adierazteko, zentzu kritikoa garatzea.• Hasierako irakurgaiari dagokion lexikoa ezagutzea eta erabiltzea.• Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egitea. Film edo telesail bati buruzko iritzia idatziz ematea• Telesailetako gidoien ezaugarri batzuk aztertzea, eta, urrats jakin batzuei jarraituz, telesail baterako argumentua idaztea.• Testuak ekoizteko dokumentazio iturriak ezagutzea eta erabiltzea.• Mintzatzerakoan nahiz ozen irakutzerakoan, euskararen arau fonetikoak aplikatzea.• Testuinguru komunikatiboaren arabera zer eratako hizkerak erabil daitezkeen aztertzea.• Perpausetako kategoriak identifikatzea (izena, adjektiboa, adberbioa…) eta zuzen erabiltzea.• Ekoizpenetan deklinabideko kasuak eta aditzak era egokian erabiltzea.• Nafar lapurteraren ezaugarri nagusiak ezagutzea, testu erreal batean oinarrituz.• Literaturaren arloan, antzerkia lantzea ezaugarri nagusiak ezagutzeko.

EBALUAZIO IRIZPIDEAK• Ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzen ditu, eta interpretatzen badaki.• Norberaren iritziak eraikitzeko eta zentzu kritikoa garatzeko urrats batzuk eman ditu.• Hasierako irakurgaiari dagokion lexikoa landu du, eta saiatzen da ekoizpenetan erabiltzen. • Gai baten inguruko bat-bateko azalpen argia, zehatza eta zuzena egiteko gai da. Film edo telesail bati buruzko iritzia idazteko gai da.• Telesailetako gidoien ezaugarri batzuk aztertu ditu, eta, urrats jakin batzuei jarraituz, telesail baterako argumentua asmatzeko gai da.• Testuak ekoizteko dokumentazio iturriak ezagutzen ditu, eta erabili ere egin ditu. • Mintzatzerakoan nahiz ozen irakutzerakoan, badaki euskararen arau fonetikoak aplikatzen.• Testuinguru komunikatiboaren arabera, badaki zer eratako hizkerak erabil daitezkeen.• Perpausetako kategoriak identifikatzeko gai da (izena, adjektiboa, adberbioa…).• Ekoizpenetan, deklinabideko kasuak eta aditzak zuzen erabiltzen ditu.• Nafar lapurteraren ezaugarri nagusiak ezagutzen ditu.• Literaturaren arloan antzerkia landu du, eta ezaugarri nagusiak ezagutzen ditu.

EDUKIAKKONTZEPTUAK• Irakurketa: Bizitzaren eta fikzioaren nahasketa, Pako Aristi.• Interesguneari lotutako lexikoa: hiztegia, atzizkiak…• Ahozko komunikazioa: jolasa eta azalpena.• Idatzizko komunikazioa: azalpenerako gidoia, iritzia, telesaileko gidoia.

Gidoia. Argumentua:—Eredua.—Ezaugarriak.—Ekoizpena.

• Perpausaren egitura. Sintagmak. Kategoriak.• Deklinabidea: berrikusketa.

31

Page 32: EUSKARA ETA LITERATURA DBH 1- GIDA · Web view• Aditzean, nor-nori indikatiboa eta nor-nori baldintza menderatzea. • Norberak sortutako testuak zuzentzeko gai izatea (aditza,

© Ibaizabal argitaletxea, 2008

• Aditza—Ahalera: forma erabilienak.• Ortografia: berrikusketa.• Hizkuntza eta gizartea.—Euskalkia: Kontrapas, B. D ‘Etxepare.• Literatura: Antzerkia.

PROZEDURAK• Bizitzaren eta fikzioaren nahasketa testua irakurri eta, galderei erantzunez, interpretatu.• Norberaren iritziak eraikitzeko gelan planteaturiko gaien inguruan hausnarketa egin.• Hasierako irakurgaiari dagokion lexikoa landu eta ahozko nahiz idatzizko ekoizpenetan erabili.• Azalpenak ahots goran, gidoi bati jarraituz, garbi eta zuzen egin. Film edo telesail bati buruzko iritzia idatziz eman.• Telesail bateko argumentua eta pertsonaien ezaugarri nagusiak aztertu eta, eredua kontuan hartuta, argumentu bat asmatu.• Gelako jarduerak egiteko dokumentazio iturriak eta hiztegiak erabili. • Arau fonetikoak aztertu eta, mintzatzerakoan nahiz ozen irakutzerakoan, aplikatu.• Testuinguru komunikatiboaren arabera erabil daitezkeen hizkerak aztertu eta kasu bakoitzean egokiena aukeratu..• Perpausetako kategoriak identifikatu (izena, adjektiboa, adberbioa…) eta perpauseko sintagmak bereizi.• Aditza eta deklinabidea lantzeko, jarduera sistematikoak egin eta ekoizpen lanetan zuzen erabili.• Testu batean oinarrituz nafar lapurteraren ezaugarri nagusiak aztertu.• Literaturaren arloan, antzerkia landu eta ezaugarri nagusiak identifikatu.

JARRERAK• Euskara esparru guztietan erabiltzeari buruzko jarrera positiboa eta aktiboa estimatzea.• Irakurketarako interesa, jakin-mina asetzeko, kultura aberasteko eta atsegin pertsonala lortzeko.• Ahozko testuak zein idatzizkoak menderatzearen garrantzia balioestea, norberarengan eta gizartearengan duen eraginaz kontzientziatzeko.• Ahoz zein idatziz, sortutako testuen zuzentasuna, egokitasuna eta koherentzia balioestea.• Gizartearen errealitate eleaniztuna positiboki balioestea.• Ahozko komunikazioa estimatzea eta keinuek, gorputzak eta intonazioak duten garrantziaz jabetzea eta beroriek balioestea.

32