1. EUSKALDUNBERRIEN AUTOPERTZEPZIOA:HIZTUN LEGITIMOA NAIZ?Esti AmorrortuAne OrtegaJone GoirigolzarriJaqueline UrlaBelen UrangaBilbao, 2014ko azaroaren 28a 2. EUSKAL HIZTUN MOTEN KONPARAKETA BATITURRIA: Eusko Jaurlaritza 2012. 3. EUSKAL HIZTUN BERRIEN JARRERAK,MOTIBAZIOAK ETA IDENTITATEA PROIEKTUA Euskaldunberrien argazki orokorra: profildesberdinak.HELBURUAK: Jarrerak, esperientziak eta motibazioak: zeregiteko prest daude? Identitatearen konfigurazioan euskaraikasteak zer ekarpen egin die? Erabilera eta transmisioari begira zeintzukdira gakoak? Hiztun legitimo bezala hautematea norberaketa besteek. Aldaeraren garrantzia. Hiztun berrien eta jatorrizko hiztunen ingurukoeztabaida akademikoa. 4. METODOLOGIAKualitatiboa: 9 eztabaida-talde. 9 elkarrizketa erdi-bideratu. + 2 eztabaida-talde euskaldun zaharrekin. 5. NONGO DATUAK 6. EDUKI ANALISIA: INDUKTIBOA Behetik gorako edukien analisia. Kategoriak datubasetik abiatuta sortu. Hierarkikoki antolatuta kategoria sistema. Analisiaren amaieran hiru kategoria adarnagusi: Hizkuntza-ideologiak. Ikaskuntza. Erabilera eta transmisioa. Datuen kodifikazio eta analisirako sofwarea:NVivo 9.0. 7. HIZTUN BERRIEN PROFILAK Ikasketa-esperientzia. Euskara erabiltzeko aukera. Hizkuntza-aldaera. 8. IKASKETA-ESPERIENTZIA, ADINARI LOTUA +35-40 urte: euskaldunberrien profil historikoa.Motibazio ideologikoak, identitatearekinlotutakoak. - 35-40 urte: haurtzaroan, murgiltzean. 9. Uste dut bere bai mentalitate kontu bat dala,azken finean. Gura dut esan, gurebelaunaldian azken finean beti izan dugueuskara. Lehen ba, nolabait, legetik kanpoegoala euskara... (...) Guretzako, bestalde,beti egon da hor euskara, beti erabili ahal izandogu eta beraz ez da horren preziatua,nolabait esateko. (BI-D, 55 / 59) 10. EUSKARA ERABILTZEKO AUKERAEskualdeko euskal-hiztun ehunekoaren arabera.Norberak dituen sareen arabera. 11. HIZKUNTZA ALDAERA Ahozko egoera ez formaletaneuskaldunberrien batua: artifizial, ezjator, ezegoki. Autopertzepzioan erabilitako aldaerak,tokian tokikoa ala batua, garrantzi handia. Baina, zein da kontua: tokian tokikoa ezizatea ALA erregistro ez-formala ez izatea? 12. ZEIN MOTATAKO EUSKAL HIZTUNA NAIZ? Ez naiz euskaldun zaharra. Euskaldunberria naiz. Euskalduna naiz. 13. EZ NAIZ EUSKALDUN ZAHARRA Ezinezkoa ama-hizkuntzaren ideologia(Skutnabb-Kangas eta Phillipson 1989)dela eta:Ez dudanez familian ikasi, ezin. 14. EUSKALDUNBERRIA NAIZARRAZOIAK: H1 gaztelania. Euskara eskolan edo helduen heziketaprogrametan ikasia. Gaitasun handiagoa gaztelaniaz. Erabileran hizkuntza nagusia gaztelania;askotan bakarra. Buruko eskemak gaztelaniaz. 15. EUSKALDUNBERRIA NAIZEguneroko bizitzan gaztelania erabiltzen dudalakogehienetan, eta gaera, ba hori, etxean txikitatikgaztelania ikasi nebalako, gero ikastolansartzerakoan hasi nintzen euskera ikasten. Baa,zelan da, lengua madre, edo hori, ama hizkuntzagaztelania izan da, beraz, horregatik hartzen dutneure burua euskaldunberri / Nik askotan pentsatubehar dodaz lehenengo gauzak gaztelaniaz geroeuskeraz botateko, adibidez, () gaztelaniazpentsetan dot. Bueno, hasten banaz euskarazberbetan, ba bueno, automatikoki irtetzen zait ere,baa printzipioz nire pentsamoldeak antolatzekohizkuntza gaztelania da. Niretzako hor egongolitzateke beharbada ezbardintasuna, euskaldunbarribaten kasua edo euskaldun zahar batena. (B1-D,164/188) 16. EUSKALDUNBERRIA NAIZ[Niri gustatuko litzaidake] leku bateko euskerazegitea, lagunekin egunero euskeraz egitea, balotsarik gabe euskeraz egitea. (Gazte-BI-E, 317) 17. EUSKALDUNA NAIZARRAZOIAK: Gaitasun maila altua eta etorri handia. Sare euskaldunetan integratuta. Eguneroko bizitzan erabilera handia. Tokian tokiko aldaera edota erregistro-aldakortasuna. 18. EUSKALDUNA NAIZ Urte asko emon dodaz, esan bezala, Gernika,Gernika inguruan, eta gero Lea-Artibaitik, eta lanadela-eta, eta nik ikusi dot be bai hangoenerreakzinoa, eta hainbatetan harritu egiten dirajakitean euskaldun barrixa nazela. () igual berbaeitxeko era, edo ez dakit, ez dakit () Izan leikedoinua, izan leike hiztegia... (BI1-C, 166, 170, 172) Batueraz ez duzulako egiten. (BI1-A, 173) Gernikeraz egiten, edo... () ni pozik, pozik etaharro. (BI-C, 176) Eta zuk zure burua euskaldunberritzat daukazu edoetapa hori ja...? (BI1-M1) Euskalduntzat, ez barrixe, ez zaharra, ez. (BI1-C,180) 19. LEGITIMOTASUN CONTINUUMAeuskaldunberri euskaldun zahar(New Basque speaker) (Basque speaker) (Native speaker)ITURRIA: Ortega et al., argitara bidean. 20. HIZKUNTZA-IDENTITATEA GAZTEEN ARTEAN Ez naiz euskaldun zaharra: ama-hizkuntzarenideologia. Euskaldun / euskaldunberri. Nola ikusten duzue zuen burua? (Gazte-Do-M,446) Euskaldunak. (Gazte-Do-E, 447) Berria ez ze hiru urtekin ikasi genun, bainozaharra ere ez. (Gazte-Do-B, 449) 21. GAZTEAK: EUSKARAZ / EUSKALDUNAEske ez dakit, ez dakit. Aber, nik gehiau erderaz hitzegiten det, baino, eske, euskeraz dakit ta euskerazhitz egin dezaket, eske ez dakit, euskalduna ez da zeez da nere ama hizkuntza eta ez det ordu guztitan tamomentu guztitan euskeraz hitz egiten, ordun ezin deteuskaldun, euskaldun naizela esatea. / [Zer daeuskalduna izatea?] Euskaraz pentsatzea, nere ustezhori euskalduna izatea dela, bueno, nik adibidez ezindet hori esan. Ta gero euskaldun izatea naizela horiez eukita, osea, nire lehenengo hizkuntza erderaizanda, ba ezin det, ezin det esan. (Gazte-Do-C,453/455) 22. GAZTEAK: EUSKAL IDENTITATEA Hizkuntza bakarrik baldin bada, ez, bainoorokorrean zu nola sentitzen zean, ba bai,euskalduna, hemengoa, baino euskerarekiko ez.(Gazte-Do-E, 469) Bai, bai nik adibidez lotzen dut euskaldun izatealehenengo ideia da Euskal Herrian bizitzea, bainagero hizkuntzarekin lotzen dut gehiago adibidezeuskaldun berria deitzea edo. Nik adibidez ez dakiteuskaldun berria naiz edo ez, ze euskara ez dutama hizkuntza bezala eta euskalduna sentitzennaiz Euskal Herrian bizitzen naizelako bakarrik,baino..., hizkuntzarekiko ez dut lotura handia.(Gazte-Do-A, 477) 23. GAZTEENTZAT. EUSKALDUN ADIERAN Euskaraz hitz egitea eta euskalduna izatea ez dabat. Hitz egite hutsarekin ez dator hiztun legitimoa,benetakoa, izatea. 24. ORDUAN, EUSKALDUN SENTITZEKOLEGITIMOTASUNA ZERK EMATEN DU? Atxikimenduak. Gaitasunak, edota Erabilerak.Euskera erabiltzea. Ba jakitea, baina baita ereerabiltzea, euskeraz erabiltzen dezunen ba zurehizkuntza bihurtzen da. (Gazte-Do-F, 486) 25. ONDORIOAK ETA GALDERAK Jokoan dagoena: euskaldunberria / euskalduna.Zer dela eta? Legitimotasuna: benetako euskalduna naiz alazerbaiten faltan dagoen hiztuna? Legitimo sentitzen direnek: erabilera handia,gaitasun handia, atxikimendu handia. Zer egin benetako euskaldun sentitzen ez direnenauto-pertzepzio hori aldatzeko? Nola eragiten du erabileran legitimotasun faltak?