Euskal Industriaren Ikuspegia 2016...Euskal Industriaren Ikuspegia 2016 6 1.2. grafikoa. BPGd...

Euskal IndustriarenIkuspegia

2016

2016u

Euskal Industriaren Ikuspegia 2016

1

Aurkezpena

Euskal industriaren egoeraren ikuspegia (2016) argitaratzearekin bat, Eustatek bi helburu betetzen

ditu: informazioaren analisiaren aldeko apustuari eusten dio –datuak osatzen eta aberasten dituzten

sintesi-produktuak eskainiz–, eta, gainera, gaika eta zeharka egiten du analisi hori, eskura dauden

datu estatistiko guztiak integratuta, euskal industriaren ikuspen globala eskaintzeko.

Zazpigarren edizioa betetzen duen ikuspegi hau 10 ataletan dago banatuta. Lehenengo hiruretan,

EAEko industria euskal testuinguru makroekonomikoan kokatu nahi da, baita gure inguruko beste

ekonomia batzuekin alderatu ere. Gainera, lehiakortasun-adierazle batzuk aztertzen dira, alderake-

tak eginez. Hurrengo ataletan, oinarrizko beste alderdi batzuk hartzen dira kontuan, hala nola kanpo-

merkataritza, enpleguaren bilakaera eta horren ezaugarriak eta industria-inbertsioaren azterketa,

besteak beste. I+G+B eta IKTen erabilera ere aztertzen dira ataletako bitan. Argitalpenaren bukae-

ran enpresen dinamismoari erreparatzen zaio, fokua eskualdeetan jarrita, ikuspegi geografiko bate-

tik begiratuta industriak duen garrantzia kontuan hartuta.

Espero dezagun azterketa honek abiapuntu gisa balio izatea euskal industriaren errealitatea ezagutu

nahi duen edozein erabiltzailerentzat, baita Eustaten eskuragarri dagoen informazio kopuru han-

diaren erreferentzia izatea ere, datuak aztertu nahi dituen edozein analistarentzat.

Azkenik, Eustaten estatistikak betez lagundu duten enpresa guztiei eskerrak eman nahi dizkiegu, ho-

riei esker burutu ahal izan baita azterlan hau. Erabiltzaileen esanetara jartzen gara, edozein infor-

mazio behar edo edozein iradokizun egin nahi digutelarik.

Josu Iradi Arrieta Zuzendari Nagusial


2

INDIZEA

1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN TESTUINGURU MAKROEKONO-

MIKOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. INDUSTRIAKO BALIO ERANTSIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

4. KANPO MERKATARITZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

5. INDUSTRIAKO LANGILEAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

6. MANUFAKTURA-INDUSTRIETAKO INBERTSIOA . . . . . . . . . . . . 31

7. PRODUKZIOAREN BERRIKUNTZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA . . . . . . . . . . . . 40

9.ENPRESEN DINAMISMOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

10. INDUSTRIA ESKUALDEZ ESKUALDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48


3

1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN

TESTUINGURU MAKROEKONOMIKO

EAEko ekonomiak gaur egun duen testuinguru makroekonomikoa aztertze aldera, 1.1 taulan EAEko

ekonomiak eta Europar Batasuneko ekonomiak (EB-28) izan duten azken bilakaeraren laburpena

jaso da. Horretarako, lau adierazle ekonomiko erabili dira: BPGd errealaren urte arteko hazkunde

tasa, kateatutako bolumenen indizeen arabera neurtuta; enplegua sortzeko tasa (pertsona landunen

bilakaeratzat hartuta); langabezia tasa; eta kontsumoko prezioen indizea.

1.1 taularen datuek erakusten dutenez, EAEn hazkunde-tasa positiboetara itzuli gara 2014an, alde

batera utzita 2012 eta 2013ko balio negatiboak. UE-28n, 2013an gertatu zen aldaketa hori: orduan,

BPGd-a % 0,2 igo zen han; EAEn, ordea, ia % 1,8 jaitsi zen. 2014an, hazkunde bera izan zuten

EAEko BPGd errealak eta UE-28koak: % 1,4.

2015eko lehenengo datuen arabera, ikusten da eutsi egiten zaiola errekuperazioari, zantzu positi-

boak agertzen baitira, bai EAEn, bai UE-28n: % 2,8 eta % 1,9 hazi dira, hurrenez hurren.

Azterketa honen aldiko ekitaldi nagusian, 2014an, enpleguak joera bera erakusten du: taulan agert-

zen diren bi eremu geografikoetan hazi egin da enplegua –pixka bat–, baina gehiago UE-28n (% 1,0)

EAEn baino (% 0,7).

2014an, langabezi-tasak hazten jarraitzen du EAEn (% 16,1ra iritsi da), eta ia sei puntu eta erdian

gainditzen du Europako batezbestekoa; UE-28n, berriz, hamarren batzuk jaitsi da (% 10,2ko tasa

dauka). 2015. urtean, hazkunde ekonomikoaren tasa positiboek gora egiteaz bat % 15,3ra jaitsi da

langabezia EAEn.

Prezioei dagokienez, 2014an negatiboak izan ziren; aurkezturiko aldian, 2004-2015, ez da inoiz balio

horietara iritsi. 2015. urtean, EAEko eta UE-28ko BPGd-ak bilakaera positiboa izan zuen, baina haz-

kunde txikiarekin: % 0,3 eta % 0,2, hurrenez hurren.


4

1.1. taula. Makromagnitude nagusien bilakaera EAEn eta EB-28n. Aldakuntza tasa erreala. (%)

Iturria: Eustat, Eurostat eta EIN (KPI)* Biztanleria aktiboaren gaineko %* * Aurreko abenduarekiko gehikuntza tasa

EAEko ekonomia testuinguru zabalagoan aztertzeko, 1.1. grafikoan dago adierazita zer bilakaera

izan duten azken 12 urteotan EAEko, Espainiako, EB-28ko, Japoniako eta AEBetako BPGd errea-

laren urte arteko aldakuntza-tasek. .

Bertan ikusten da Europaren bilakaera ez zela Japoniaren eta AEBen bilakaeren parean joan De-

presio Handitik –2009. urtea izan zen urterik gogorrena– irteteko. 2010. urtean suspertzen hasi os-

tean, 2011. urtean ekonomia guztiek egin zuten behera; batzuk gogorrago eta beste batzuk leunago.

Baina Japoniak eta AEBk 2012. urtean hazteko joera berreskuratu zuten, eta 2013. urtean joera

horri eutsi zioten. Europako ekonomia osoak, aldiz, baina batez ere Espainiako eta EAEko ekono-

miek, ezin izan zuten balio positiborik lortu 2014. urtera arte. 2015eko behin-behineko lehen datuek

ere hazkunde hori erakusten dute azterturiko ekonomia guztietan.

Zehazki, 2014an BPGd errealaren hazkunde-tasak positiboak izan ziren eremu guztietan, eta haz-

kunde-tasa bera agertzen da EAEn, Espainian eta UE-28n: % 1,4. Estatu batuetan BPGd-a % 2,4

hazi zen; Japonian, berriz, joera aldatu, eta hazkunde-tasan ez da gertatu urtetik urterako alda-

kuntzarik: % 0,0.

2015. urteko BPGd osoari buruzko lehenengo datuen arabera, aztertuko ekonomia guztietako ba-

lioak positiboak direla berresten da, hazkunde-tasak % 3,2ren (Espainia), eta % 0,5ren (Japonia) ar-

tekoak izan baitira. EAEn % 2,8ko hazkundea lortu da; UE-28n, % 1,9, eta Estatu Batuetan 2014koa

errepikatu da (% 2,4).

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Euskal AE EB-28 Euskal AE EB-28 Euskal AE EB-28 Euskal AE EB-28

KPI**BPG erreala Enplegua Langabezia-tasa*

3,6 2,5 2,9 0,7 7,8 9,3 3,2 2,5

4,0 2,0 2,2 1,0 5,7 9,0 3,7 2,3

4,4 3,4 2,3 1,7 4,1 8,2 2,6 2,2

4,2 3,1 2,8 1,9 3,3 7,2 4,2 3,2

1,3 0,5 0,4 1,0 3,8 7,0 1,9 2,2

-4,0 -4,4 -3,3 -1,7 8,1 9,0 1,0 1,5

0,6 2,1 -0,8 -0,7 9,1 9,6 2,8 2,7

0,2 1,8 -1,1 0,1 10,8 9,7 2,4 3,0

-2,0 -0,5 -2,9 -0,4 11,8 10,5 2,7 2,3

-1,8 0,2 -2,4 -0,3 15,1 10,9 0,6 1,0

1,4 1,4 0,7 1,0 16,1 10,2 -0,7 -0,1

2,8 1,9 1,7 1,0 15,3 9,4 0,3 0,2


5

1.1. grafikoa. BPG errealaren urte arteko aldakuntza tasaren bilakaera konparatua

Iturria: Eustat, ELGA

Europar Batasunaren barruan, ekonomiek portaera desberdinak izan dituzte. 1.2. grafikoan alde-

ratu egiten dira EAEko bilakaera eta EB-28ko batezbestekoa, Alemania, Espainia, Frantzia eta Erre-

suma Batuko bilakaerekin.

Itxuraz ekonomia guztiek dute antz izugarri handia, batez ere erdiko aldean (2009); izan ere, urte ho-

rretan herrialde guztiek jasan zuten krisiaren eraginik handiena, baina denek ez dute bilakaera ber-

dina izan puntu horretatik aurrera.

Azterturiko ekonomien artean, Erresuma Batua ari da ondoen errekuperatzen: 2009. urtetik aurrera

% 2tik goragoko hazkunde-tasa lortu du ia urtero.

Aztertutako ekonomia guztien artean, Alemaniakoak izan zuen beherakada handiena 2009. urtean;

baina gero, 2010 eta 2011 urteetan, beherakada hori arin eten zuen. 2012 eta 2013. urteetan deze-

lerazioaren zantzu argiak erakutsi zituen, % 0 inguruko hazkundearekin. Eta 2014. Urtean, berriro

hasi zen suspertzen, baina ez hain indartsu. Azterturiko azken urtean, 2015ean, % 1,7ko hazkundea

izan du.

-6

-4

-2

0

2

4

6

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

%

-6

-4

-2

0

2

4

6

%

EB-28 Espainia JaponiaAEB Euskal AE


6

1.2. grafikoa. BPGd errealaren urte arteko aldakuntza tasaren bilakaera konparatua: EAE, EB-28,Alemania, Espainia, Frantzia eta Erresuma Batua

Iturria: Eustat; Eurostatt

Frantziak gainerakoek baina lerro lauagoa erakusten du: 2009az geroztik, aldakuntza positiboak

izan ditu beti, nahiz eta % 0eko balioen ingurukoak izan; 2015ean, ordea, % 1,2ko hazkundea lortu

eta finkatu zuen.

Espainiak eta EAEk oso antzeko bilakaera izan dute, eta aztertu diren beste hiru herrialdeek baino

zailtasun gehiago izan dituzte krisia gainditzeko, berrerortze handiagoa izan baitzuten, 2013. urtean

tasa negatiboak izateraino. Hain zuzen ere, 2014an hazkunde-tasa berdina izan zuten bi ekono-

miek: % 1,4. 2015eko behi-behineko datuen arabera, badirudi errekuperaziorako atea irekitzen ari

dela; hala, Espainiarako % 3,2ko hazkunde-tasa aurreikusten da –azterturiko eremuetako handiena–

eta EAErako % 2,8.

EAEko hiruhilekoko kontabilitatearen arabera, EAEko BPGd-ak urtean zehar izan duen bilakaeraren

azterketa kointuralagoak horixe erakusten du 2015erako eta 2016ko lehen hiruhilekorako.

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

EB-28 Alemania

%

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

%

Euskal AE Espainia Frantzia Erresuma Batua


7

1.3. grafikoa. Euskal AEko BPGren aldakuntza-tasak. (%). Urtaroen eta jaiegunen eraginetatikzuzendua.

Iturria: Eustat. Hiruhileroko kontuak. Aurrerapena

Hiruhileko arteko tasak Urte arteko tasak


8

2. INDUSTRIAKO BALIO ERANTSIA

Kapitulu honetan industriaren ekoizpen-egitura aztertzen da, baita haren bilakaera ere. Lehenbizi,

sektoreak banan-banan aztertzen dira, 2014ko Industriari buruzko Inkestan jasotako datuak aintzat

hartuta (eguneko prezioetan). Gero, industriaren bilakaera berriena aztertzen da, balio agregatue-

tan, balio nominaletan eta errealetan dauden azken adierazleen arabera.

2.1. Sektoreen bilakaera 2014. urtean

2.1 taulan ikusten den bezala, EAEko industriak BPGd-an duen pisu erlatiboa handiagoa da, Estatu

osoan sektore horrek duena baino. Azken urteotan, ordea, pisu hori murriztu egin da EAEn, eta

2014an ekonomia osoaren % 21,5 izatera iritsi zen. Hala eta guztiz ere, beste ekonomia batzuekin

alderatuta, EAEko egitura produktiboak Frantziako edo Espainiako egiturekin baino zerikusi han-

diagoa du Alemaniako egiturarekin.

2.1. taula. Industriak BPGd-an duen parte-hartzearen ehunekoa. (%).

Iturria: EUSTAT, EIN, EUROSTAT..

2008 2009MpBPGeko partaidetza

(%)2010 2011 2012 2013 2014

25,3 21,7 22,5 22,6 22,1 21,7 21,5

16,5 15,5 15,7 16,0 15,8 15,6 15,5

23,5 21,2 23,3 23,5 23,6 23,2 23,1

12,9 12,5 12,2 12,3 12,4 12,4 12,3

17,8 16,7 17,3 17,5 17,4 17,3 17,1

Alemania

Frantzia

EB-28

Euskal AE

Estatua


9

Industriaren balio erantsiak 2014. urtean eta 2.2. taulan adierazitako erreferentzia-esparru nagusie-

tan izan duen bilakaerak, balio arruntetan, hazkunde tasa ezberdinak izan ditu. Hala, EAEn eta Es-

painian hazkunde-tasa moderatua izan zen 2014an: % 0,2 eta % 0,1, hurrenez hurren. Hazkunderik

handiena Alemaniak izan zuen (% 2,9); UE-28n, berriz, (% 1,7) Frantziak bakarrik izan zuen tasa-

negatiboa: -% 1.

2.2. taula. Industriaren BEGd-aren bilakaera (eguneko prezioetan). (%).

Iturria: EUSTAT, EIN, EUROSTAT.

2.3 taulan ikusten da industriako balio erantsiaren ehunekoen banaketa industria-jardueraren ada-

rretan edo sektoreetan. Ikus daiteke ohiko sektoreek –hala nola metalurgia eta produktu metalikoak,

eta makinak eta ekipoak– ehunekoetan pisu garrantzitsua dutela: EAEko industriaren balio erantsi

gordinaren % 38,7 osatzen zuten 2014an.

2013. urtearekin erkatuta, ehuneko horrek zazpi puntu egin du gora, baina hala ere ez da heldu

2008ko baliora: % 40,7ra. Era berean, nabarmentzekoa da Energia elektrikoa, gasa eta lurrina sek-

torearen pisua: 2014an, % 12,4koa zen. EAEko industrian pisu txikiena izan duten bi sektoreak izan

dira Erauzteko industriak eta Koke-industriak eta petrolio-findegiak: 2014an, % 0,4 baino ez.

2010 2011 2012 20132009 2014

-18,5 5,5 1,5 -4,3 -2,7 0,2

-8,9 1,5 1,0 -4,1 -2,2 0,1

-13,2 14,9 5,9 2,4 0,7 2,9

-5,9 0,9 4,2 1,7 1,8 -0,1

-11,7 7,8 4,2 1,3 0,6 1,7

Alemania

Frantzia

EB-28

Euskal AE

Estatua


10

2.3. taula. EAEko industriaren balio erantsiaren banaketa, sektoreen arabera. Eguneko prezioak (%)

Iturria: EUSTAT.

EAEko industriaren egiturari dagokionez, azpimarratu behar da sektoreek denbora igaro ahala ant-

zeko banaketa mantendu dutela. Aldaketa gutxi batzuk bakarrik eman dira sektore batzuen pisuan,

krisiaren eragina handiagoa edo txikiagoa izatearen ondorioz batez ere. Metalurgia eta produktu

metalikoen sektoreak 2008 eta 2014 urte bitartean lau puntu baino gehiago galdu zituen; baina sek-

tore hori alde batera utzita, gainerako guztietan – adar batean izan ezik – gehienezko oszilazioak

ehuneko bi puntukoak izan dira. Makinen eta ekipoen sektoreak bi puntu baino pixka bat gehiago ira-

bazi zituen aldi horretan, balio erlatiboetan. Sortutako balio erantsiaren arabera, Koke-lantegiak eta

petrolio-findegiak sektorea pisua galtzen ari da, pixkanaka: 2008an, % 1,1; 2014an, berriz,% 0,4

baino ez.

EAEko industriaren barneko dinamikan pixka bat gehiago sakontze aldera, 2.4 taulan industriaren

balio erantsiaren bilakaera sektoreka banatuta ikusten da, A38 sailkapena betez.

Sailkapen honen arabera aztertutako hamabost adarretatik zazpik hazkunde positiboak izan zituz-

ten 2014an; horien artean, Ehungintza, joskintza, larrugintza eta zapatagintza sektorea nabarmendu

zen, % 13,5 hazi baitzen (hala ere, pisu gutxi duen industrian). Hazkunde negatiboa izateagatik, be-

rriz, Material eta ekipo elektrikoak eta Garraio-materiala sektoreak nabarmendu ziren, -% 4,3 eta -

% 4,2 hurrenez hurren.

0,8 0,9 0,7 0,5 0,4 0,4 0,4

5,2 6,1 6,3 6,0 5,7 6,3 6,4

0,8 0,8 0,7 0,8 0,7 0,8 0,9

5,1 5,6 5,1 5,3 4,9 4,8 4,9

1,1 1,2 1,8 0,9 0,6 0,0 0,4

2,9 3,1 3,1 3,2 3,0 3,1 3,1

9,6 9,3 9,6 9,8 9,5 9,1 8,9

32,6 26,5 26,7 27,1 26,9 27,8 28,4

1,9 2,0 2,2 2,3 2,6 2,6 2,7

5,5 6,0 5,8 5,7 5,7 4,7 4,5

8,1 9,4 9,4 10,0 10,3 10,1 10,3

8,8 9,1 9,5 9,7 10,0 10,5 10,1

4,1 4,6 4,6 4,2 4,3 4,2 4,1

11,4 13,0 11,8 12,0 12,5 12,8 12,4

2,0 2,4 2,6 2,6 2,9 2,7 2,7

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

02. Erauzteko industriak

03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak

04. Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen ind.

05. Zura, papera eta arte grafikoak

06. Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak

07. Industria kimikoa eta 08. Produktu farmazeutikoak

09. Kautxua eta plastikoak

10. Metalurgia eta produktu metalikoak

11. Prod. informatikoak eta elektronikoak

12. Materiala eta ekipo elektronikoa

13. Makinak eta ekipoa

14. Garraio-materiala

15. Altzarigintza eta bestelako manufaktura-industriak

16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina

17. Ur hornidura eta saneamendua


11

2.4. taula. EAEko industriaren balio erantsiaren bilakaera. Eguneko prezioak (%)

Iturria: EUSTAT.

* Datu ez-esanguratsua

Aurreko azterketari erreparatzen badiogu, agerikoa da EAEko industriak sektoreka duen kontzen-

trazio-maila. Gai hori sakonago aztertzeko, kontzentrazioaren adierazle diskretu bat erabili da, in-

dustriako lau adar nagusienen BEGd-ak industriaren BEGd osoan duen ehunekoa erakusteko. Izan

ere, 2.5 taulan ikusten den bezala, Metalurgia eta produktu metalikoak, Energia elektrikoak, Maki-

nek eta ekipoek eta Garraio-materialak industriaren balio erantsiaren % 61,2 hartu zuten 2014. ur-

tean. Balio hori 2008. urtekoaren oso antzekoa da, eta bi urte horien artean gorabehera txikiak

bakarrik izan dira.

2.5. taula. Industriaren kontzentrazioaren indizea. EAE.

Iturria: EUSTAT.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

32,6 26,5 26,7 27,1 26,9 27,3 28,4

11,9 13 11,8 12 12,5 11,9 12,4

8,1 9,4 9,4 10 10,3 10,7 10,3

8,8 9,1 9,5 9,7 10 10,4 10,1

62,4 58,2 57,6 58,9 59,7 60,3 61,2


Adar bakoitzaren BEG (%)


Kontzentrazio-indizea, 4. irizpidea



Euskal AE

2009 2010 2011 2012 2013 2014

-7,7 -19,6 -29,1 -9,8 -1,5 -0,4

-3,6 8,9 -4,3 -8,7 7,9 1,2

-20,8 -4,5 10,9 -11,1 6,9 13,5

-12,0 -3,1 5,8 -12,2 -4,0 1,0

-10,5 55,4 -48,4 -35,1 * *

-12,8 5,3 3,5 -10,1 3,2 -1,9

-21,4 8,6 3,4 -6,5 -7,5 -2,1

-33,9 6,5 3,0 -5,0 0,4 2,4

-13,7 18,6 6,1 4,1 0,3 1,7

-11,3 1,7 -0,5 -4,2 -18,8 -4,3

-5,0 5,5 7,9 -1,7 -4,6 2,0

-16,0 10,1 4,3 -1,8 2,6 -4,2

-8,5 5,8 -8,3 -2,3 -5,8 -0,3

-6,6 -4,4 2,8 0,0 -0,4 -3,3

-2,2 13,1 1,7 6,5 -9,3 -0,6

02. Erauzteko industriak


04. Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen ind.



07. Industria kimikoa eta 08. Produktu farmazeutikoak



11. Prod. informatikoak eta elektronikoak

12. Materiala eta ekipo elektronikoa



15. Altzarigintza eta bestelako manufaktura-industriak




12

EAEko industrian nagusi diren sektoreen erakargarritasuna zehaztea ere faktore interesgarria izan

daiteke. Beheko taula honetan gai hori aztertu da. Horretarako, EAEko industria-sektore nagusiek

duten teknologia-maila kontuan hartu da, duela gutxi izan duten bilakaerarekin batera.

Datu horien arabera, EAEko industria-sektore gehienak (BEGdaren ia % 40,2 hartzen dutenak be-

hintzat) teknologia-maila «ertain-txiki»etan sartzen dira ELGAren sailkapenaren arabera.

Eduki teknologiko «txikiak» dituzten sektoreen ehunekoak eta sailkapen horretan sartuta ez daude-

nak aurreko ehuneko horri gehitzen badizkiogu, emaitzak erakusten digu, 2014an EAEko industria-

ren % 70, printzipioz, oso erakargarriak ez ziren sektoreetan zeudela. Industria osoa aintzat hartuta,

EAEko industria-jardueren % 4,4 bakarrik sartzen da maila altuan. Baina aztertu den aldian (2008-

2014) maila hori hazi egin da: 2008. urtean % 3,2koa zen eta 2014an % 4,4koa. Negatiboki nabar-

mendu behar da ehunekotan ia puntu bat jaitsi direla eduki teknologikoren bat zuten sektoreak,

2014an industriako balio erantsi osoaren % 84,1 osatzen zutenak.

2.6. taula. EAEko industri sektoreen maila teknologikoa (industriako BEGd-aren %)

Iturria: EUSTAT

2.2 Industriak oraintsu izan duen bilakaera

2.7 taulan ikus daiteke EAEko ekonomiak eta industriak duela gutxi izan duten bilakaera, EAEko

hiru hilean behin egiten diren kontuak aintzat hartuta. Izan ere, kontu hauek ekonomiaren bilakae-

raren ikuspegi koiunturala eta hurbila ematen dute, nahiz eta behin-behinekoa izan.

Erreparatuz gero, ohartzen gara 2015ean berretsi egiten dela industria-sektoreak 2014an erakutsi-

tako errekuperazio-joera: lehen hiruhilekoan tasa negatiboak izatetik laugarrenean % 5,7ko haz-

kundea izatera iritsi zen. Manufaktura-industriak joeran hobexeagoa erakusten du, urte-amaieran %

5,9ko tasa lortzen baitu.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

3,2 3,3 3,5 3,5 4,0 4,4 4,4

23,8 25,0 24,9 25,9 25,7 26,2 25,6

45,6 40,4 41,6 41,0 40,7 40,1 40,2

13,6 15,2 14,9 14,4 13,6 14,3 13,9

86,2 83,9 84,9 84,8 84,0 85,0 84,1

Industriaren BEGetan (%)

1. Handia

2. Ertaina-handia

3. Ertaina-txikia

4. Txikia

Eduki teknologikodun industria, guztira


13

2.7. taula. BPGd m.p. eta BEGd industrian. Eguneko prezioak. Urte arteko hazkunde tasak. EAE

Urtaroko eta egutegiko ondorioen datu zuzenduak. Unitatea: %Iturria: Hiruhilekoko Kontu Ekonomikoak, Eustat.

EAEko industriak, balio nominaletan, bilakaera positiboa izan du 2015. urtean, eta balio errealak

kontuan hartuta ere gauza bera gertatu da, nahiz eta zertxobait moderatu den (2.8 taulan ikusten da

hori). EAEko industriak tasa positiboa izan du balio errealetan, ekonomia osoaren datutik hurbil ge-

ratuz. Industrian eta energian % 2,7 hazi da, eta Manufakturako industrietan % 2,8, BPGd-aren haz-

kundearen parean (% 2,8). Hots, industriak prezioak doitu ditu eta, orduan, lehiakortasuna irabazteaz

gainera balio erantsian gehikuntzak lortu ditu, balio errealetan.

2.8. taula. BPGd m.p. eta BEGd industrian. Kateatutako bolumenaren indizea. Urte arteko hazkundetasak. EAE

Urtaroko eta egutegiko ondorioen datu zuzenduak. Unitatea: %Iturria: Hiruhilekoko Kontu Ekonomikoak, Eustat.

Industri Produkzioaren Indizea (IPI) hilero ateratzen da, eta industriaren BEGd-aren bilakaera erre-

ala neurtzen du, termino errealetan. Adierazle horren bidez, gainera, 2016. urteko lehenengo hila-

beteetan EAEko industriak izan duen bilakaera ere azter dezakegu, sektoreak nolabait banatuta.

2.1 grafikoan ikusten da indize horrek zein bilakaera izan duen azken 12 hilabeteetan (2016ko mart-

xora arte) industriako sektore handienetan, energian izan ezik. Azpimarratu behar da indize oroko-

rraren aldakuntza-tasa positiboak garrantzitsuak izan direla ia urte osoan. 2015eko datuen arabera,

hazkundeak gertatu dira industria-sektore handi guztietan, batez ere Kontsumo-ondasun iraunko-

rretan: 2015. urtearen bukaerarako % 12,7ko hazkundea izan zuen. 2016. urtearen lehenen hiru hi-

labeteetan ere indizeak tasa positiboak erakusten ditu, nahiz eta aldeak egon sektore ezberdinen

artean.

2014

IV I II III IV

2014 20152015

0,2 1,4 -0,3 -2,0 1,3 0,4 5,7

0,7 1,5 0,4 -2,0 1,4 0,4 5,9

1,6 2,7 2,2 2,0 2,8 2,8 3,1

INDUSTRIA ETA ENERGIA

- Manufaktura industria

BPG merkatuko prezioetan

2014

IV I II III IV

2014 20152015

1,5 2,7 1,3 0,3 3,1 3,1 4,3

2,3 2,8 2,1 0,4 3,2 3,3 4,5

1,4 2,8 2,0 2,2 2,7 3,0 3,1

INDUSTRIA ETA ENERGIA

- Manufaktura industria

BPG merkatuko prezioetan


14

2.1 grafikoa. EAEko Industri Produkzioaren Indize zuzendua, industriako sektore handienetan. Urtearteko hazkunde tasak.

Iturria: Industri Produkzioaren Indizea, Eustat

%% Guztira Kontsumo-ondasunak

% %

Kontsumo-ondasunak iraunkorra

Kontsumo-ondasunak ez-iraunkorra

Bitarteko ondasunak Ekipo-ondasunak


15

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK

Lan-kostuak eta horien bilakaera funtsezko elementuak dira produkzio-sektoreen lehiakortasun eko-

nomikoa aztertzean. Iz an ere, EAEko manufaktura-industriak izan duen egoera aztertzen da kapi-

tulu honetan, inguruko ekonomia batzuek izan dutenarekin alderatuz. Hiru adierazle aztertuko ditugu:

lanak itxuraz duen produktibitatea, soldatako bakoitzeko lan-kostuak eta, biak konbinatuta, unita-

teko lan-kostua.

3.1 grafikoak erakusten du zein izan den azken urteotako itxurazko produktibitatea EAEn, Espai-

nian, Frantzian, Alemanian, Britainia Handian eta EB-28 osoan (bakarrik aldi horiei buruzko infor-

mazioa daukagu). Bestalde, 3.2 grafikoak erakusten du soldatako bakoitzeko lan-kostua,

geografia-esparru eta aldi berberak aintzat hartuta.

3.1. grafikoa. Manufaktura-industriaren itxurazko produktibitatea 2008-2013 urteetan. Milaka €

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT.*2011 baino lehenagoko urteak, EB27n.

1)Ekonomia Jardueren Sailkapen Nazionaleko (EJSN-2009) C atala

2008 2009 2010 2011 2012 2013

EB 28 51,0 45,6 52,8 54,3 54,0 55,0

ALEMANIA 63,9 57,0 65,8 68,7 67,2 67,9

ESPAINIA 52,6 48,1 52,7 53,9 53,0 53,6

FRANTZIA 62,5 63,8 63,9 64,2

BRITAINIA HANDIA 66,3 55,6 66,1 69,2 72,1 72,1

EUSKAL AE 63,4 54,5 58,9 61,6 60,5 58,8

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75


16

Produktibitatea kontuan hartuta, hau da, faktore-kostuetako balio erantsi gordinaren eta enplega-

tuen kopuruaren arteko zatidura—, 3.1 taulako grafikoaren lehenengo begiratuan ikusten da: 2009an

herrialde guztietan asko jaitsi zen itxurazko produktibitatea; gero, 2010ean, berreskuratu, eta eutsi

egin zaio ekonomia guztietan, nahiz eta gorabehera eta ezberdintasun txikiekin izan. Une horreta-

tik aurrera, Britainia Handian produktibitateak goraka jarraitzen du; EAEn, ordea, beherantz doa po-

liki-poliki.

Manufaktura-industrian, pertsona bakoitzeko produktibitaterik handiena 2013an Britainia Handian

dago (urte horretakoak dira azken datuak): 72.100 euro pertsona bakoitzeko; baxuena, berriz, Es-

painian: 53.600€. EAEn, 58.800: bakarrik Espainiaren EB-28ren gainetik. EAEren gainetik, Frantzia

(64.200), Alemania (67.900), eta, esan bezala, Britainia Handia.

Aldi hori osotasun batean aztertuta, azpimarratu behar da erortzen ari dela EAEko manufaktura-in-

dustriaren itxurazko produktibitatea, 2008az geroztik % 7,2 jaitsi baita. Hazkunderik handiena Bri-

tainia Handian ari da gertatzen (% 8,7); atzetik, EB-28 (% 7,8) eta Alemania (% 6,3) doaz; azkenik,

hazkunde txikiagorekin, Frantzia (% 2,7) eta Espainia (% 1,9).

3.2 grafikoa. Soldatapeko bakoitzeko langile-kostuak manufaktura-industrian. 2008-2013. Milaka €


2008 2009 2010 2011 2012 2013

34,9 34,5 35,8 36,5 37,7 38,3

47,5 47,2 47,8 48,7 50,3 51,5

34,4 35,1 35,8 36,6 37,1 37,5

48,1 48,8 50,1 51,6 52,4

37,5 34,3 35,3 35,2 38,8 38,2

39,2 39,5 40,5 42,1 42,8 43,6

30

35

40

45

50

55

30

35

40

45

50

55

EB 28

ALEMANIA

ESPAINIA

FRANTZIA

BRITAINIA HANDIA

EUSKAL AE


17

3.2 grafikoan, soldatako langileen kostuei buruzko datuak ikus ditzakegu: 2008-2013 aldian, itxu-

razko produktibitateak baino bilakaera txikiagoa izan dute, baina hazkunderako joerarekin aztertu-

tako ekonomia guztietan; salbu eta Britainia Handian: 2009an % 8,5 murriztu ziren, eta 2013an

berriro jaitsi ziren pixka bat.

2013an, Frantzia eta Alemania nabarmentzen dira langileen kostu handiengatik: 52.400 euro eta

51.500 euro, hurrenez hurren. Balio horiek nabarmen txikiagoak dira Britainia Handian (38.200€), UE-

28 (38.300€) eta Espainia (37.500€). EAE tarteko egoeran dago: soldatako langileen kostuak 43.600

eurokoak izan ziren 2013an.

Aldi hori osotasunean aztertuz gero, 2008-2013ko aldian hazi egin ziren soldatako langile bakoitzeko

izandako kostuak: EAEn, % 11,1; UE-28n, 9,7; Espainian, % 9 eta Frantzian eta Alemanian % 8,9

eta % 8,4, hurrenez hurren. Kasu guztietan, oso urrun Britainia Handiko hazkundearekiko, han soi-

lik % 1,9 hazi baita.

3.3. grafikoa. Unitateko lan-kostua (ULK). Manufaktura-industria 2008-2013. (% )


3.1 eta 3.2 grafikoak aztertu ondoren, bi ondorio hauek atera daitezke aipaturiko aldi horri buruz: ba-

tetik, EAEk lehiakortasuna galdu zuen, inguruko ekonomiekin alderatuta; eta, bestetik, Britainia Han-

diak izan zuen, aztertutako herrialdeen artean, manufaktura-industriako produktibitate-hazkunderik

handiena eta langile-kostu txikiena. Hona 2008-2013 aldiko egoera: EAEn produktibitatea % 7,2

jaitsi zen, eta langileen kostuak % 11,1 igo; Britainia Handian, ordea, produktibitatea % 8,7 igo zen,

eta langileen kostuak, berriz, % 1,9 jaitsi.

2008 2009 2010 2011 2012 2013

68,4 75,7 67,8 67,2 69,8 69,6

74,3 82,8 72,6 70,9 74,9 75,8

65,4 73,0 67,9 67,9 70,0 70,0

78,1 78,5 80,8 81,6

56,6 61,7 53,4 50,9 53,8 53,0

61,9 72,4 68,7 68,3 70,8 74,1

50

55

60

65

70

75

80

85

50

55

60

65

70

75

80

85

EB 28

ALEMANIA

ESPAINIA

FRANTZIA

BRITAINIA HANDIA

EUSKAL AE


18

Lan-kostuak produktu-unitate bakoitzeko duen eragina azter daiteke unitateko lan-kostua deritzon al-

dagaiaren bidez, hau da, lan-kostuaren eta itxurazko produktibitatearen aldagaiek batera duten eragina

neur daiteke. Hortaz, ezinbesteko aldagaia da jarduera ekonomiko baten lehiakortasuna aztertzeko.

3.3 grafikoak oso argi erakusten du zein izan den EAEko manufaktura-industriaren lehiakortasunaren

bilakaera erreferentziatzat hartutako herrialdeen aldean. Azterketa hori ikusita, ondoriozta daiteke

EAEko manufaktura-industriaren hasierako posizioak bazirela Espainiako ekonomia eta Europar Ba-

tasunaren 2008ko batez bestekoak baino lehiakorragoak, eta unitateko lan-kostuak ere txikiagoak zi-

rela; baina, hala ere, 2013an gainetik jarri zen (nahiz eta Frantziaren eta Alemaniaren azpitik).

Bestela esanda, alderantziz aztertuz gero eta 3.1 grafikoak erakusten duen bezala, EAEko soldaten

kostuek 2008an balio erantsiaren % 62ko gehikuntza sortzen zuten; eta datu hori 2013an jaitsi, eta %

35 izatera heldu zen. Produktibitate-galerak horiek gertatzen dira azterturiko gainerako ekonomietan

ere (soldatei lotuta), salbu eta Britainia Handian.

3.1 taula. Soldataren arabera doitutako lan produktibitatea (lanaren itxurazko produktibitatea zatibatez besteko langileria kostua). Manufaktura-industria 2008-2013. (% )


Jarraian, pertsona bakoitzeko produktibitatea eta lan-kostua aztertuko dira, Euskal Autonomia Erki-

degoko manufaktura-industria osatzen duten sektoreetan. 3.2 taulan aztertu dira 2008-2014 aldiko

langile-kostuak, pertsona bakoitzeko.

2014an, manufaktura-industriako langile-kostua 43.268 eurokoak izan zen pertsonako. Koke-lante-

gien eta Petrolio findegien sektoreak izan zuen kosturik handiena (82.156 € pertsonako), eta Haragi-

industriak sektoreak izan zituen kosturik txikienak, zehatz-mehatz, 25.483 € pertsonako. Hogeita

zazpi sektoretik hamazazpik hazkunde negatiboak izan zituzten 2013ko datuen aldean; eta Ze-

mentua, karea eta igeltsua sektoreak izan zuen hazkunderik handiena (% 21).

2008 2009 2010 2011 2012 2013

145,3 132,0 148,0 149,0 144,0 143,0

134,5 120,7 137,9 141,0 133,5 132,0

152,7 137,2 147,3 147,2 142,8 142,9

: 127,9 127,3 123,8 122,4

176,8 162,0 187,3 196,7 185,9 188,6

161,6 138,0 145,5 146,4 141,2 135,0

:

EB-28

Alemania

Espainia

Frantzia

Britainia handia

Euskal AE

(*)


19

3.2 taula. Langileen kostua pertsona bakoitzeko, sektoreka. Manufaktura-industria 2008-2014. Euro

Iturria: EUSTAT, Industria Estatistika

3.3 taulan, manufaktura-industriako sektoreetan pertsonako produktibitatearen aldagaia eta 2008 eta

2014 urte bitartean izan duen bilakaera irudikatuta daude. Taulan ikusten da 2014an, 60.078 eurokoa

izan zela EAEko batezbestekoa pertsonako. Hala eta guztiz ere, alde nabarmenak izan ziren sekto-

reen artean. Farmaziako produktuak eta Zementua, karea eta igeltsua sektoreek izan zituzten pro-

duktibitate handienak manufaktura-industrien barruan (116.634 € eta 111.634 €, hurrenez hurren);

beste aldean izan ziren Koke-lantegiak eta Petrolio-findegiak eta Haragi-industriak (20.474 € eta 31.715

€, hurrenez hurren).

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014�

2014/2013

05 - Haragiaren industriak 25.618 25.956 25.751 26.446 25.344 25.500 25.483 -0,1 €

12 - Ehungintza, jantzigintza, larruaren etaoinetakoen ind.

22.901 24.191 26.569 25.923 26.883 28.029 26.551 -5,3 €

41 - Manufakturako beste industria batzuk 31.157 31.001 31.715 32.494 32.857 28.629 27.837 -2,8 €

08 - Ogia eta errotaritza 26.902 28.389 28.645 28.928 29.165 29.388 29.131 -0,9 €

06 - Arrainen prestaketa 25.583 26.557 27.481 28.813 29.082 29.182 29.904 2,5 €

13 - Zuraren eta artelazkiaren industria 30.120 31.310 30.076 31.689 32.420 30.104 29.995 -0,4 €

15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa 30.890 31.763 33.280 34.071 33.830 34.583 33.101 -4,3 €

40 - Altzarien fabrikazioa 33.935 33.427 34.215 33.275 33.570 32.082 33.607 4,8 €

28 - Eraikuntza metalikoa 34.358 35.678 36.222 38.092 37.057 36.698 35.355 -3,7 €

32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak 35.063 35.559 34.874 36.280 36.539 37.827 37.324 -1,3 €

21 - Plastikozko produktuak 36.637 35.804 37.288 38.812 40.162 39.606 38.511 -2,8 €

30 - Ingeniaritza mekanikoa 34.693 35.411 36.474 37.984 38.466 38.373 38.599 0,6 €

10 - Edariak 36.715 35.962 37.115 37.597 37.361 38.342 39.134 2,1 €

42 - Konponketa eta instalazioa 36.533 37.697 37.837 38.578 38.053 39.433 39.425 0,0 €

09 - Elikagaien beste industria batzuk 33.516 35.225 38.551 41.043 39.936 41.794 42.022 0,5 €

24 - Bestelako industria ez-metalikoa 39.875 39.003 40.102 41.825 43.443 43.414 42.056 -3,1 €

MANUFAKTURA-INDUSTRIA, GUZTIRA 38.721 39.098 40.093 41.528 42.289 42.948 43.268 0,7 €

22 - Beiraren industria 36.852 38.608 39.130 43.167 41.514 43.749 43.577 -0,4 €

27 - Metalen galdaketa 40.185 38.565 39.837 41.090 42.590 42.556 43.967 3,3 €

07 - Esnekiak 35.280 38.621 47.352 37.156 38.690 43.530 45.113 3,6 €

31 - Gai metalikoak 39.667 39.435 40.684 42.560 43.454 44.497 45.436 2,1 €

35 - Erabilera orokorreko makinak 40.552 41.550 42.379 43.858 44.913 45.723 45.597 -0,3 €

34 - Etxeko gailuak 39.976 40.653 42.757 40.036 41.499 48.896 45.991 -5,9 €

36 - Makina-erremintak 43.382 42.466 41.534 44.768 44.218 45.935 46.052 0,3 €

29 - Forja eta estanpazioa 40.936 37.959 38.960 41.627 43.536 43.955 46.327 5,4 €

18 - Pinturak eta beste azken kimika bat 45.103 46.232 44.975 45.486 48.381 47.521 46.496 -2,2 €

33 - Materiala eta ekipo elektrikoa 38.406 40.773 40.776 44.196 43.906 44.197 47.447 7,4 €

14 - Paperaren industria 43.996 44.431 44.754 46.285 47.666 49.083 48.393 -1,4 €

20 - Kautxuzko produktuak 40.824 43.519 47.414 44.997 49.105 49.040 50.089 2,1 €

19 - Produktu farmazeutikoak 49.311 48.972 48.879 50.449 53.100 56.792 50.734 -10,7 €

37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa 43.834 41.202 44.104 45.821 48.868 50.258 50.785 1,0 €

38 - Ontzigintza 41.443 41.818 43.586 47.962 45.526 44.412 50.992 14,8 €

25 - Siderurgia 52.655 51.713 51.578 54.779 53.553 54.193 55.406 2,2 €

26 - Burdinazkoak ez diren metalen ekoizpena 50.321 51.220 56.841 56.156 54.682 52.975 56.185 6,1 €

17 - Oinarrizko produktu kimikoak 55.131 59.642 55.498 56.312 58.969 58.625 56.896 -2,9 €

39 - Beste garraio-material batzuk 46.874 49.690 49.824 52.717 53.650 56.949 57.420 0,8 €

23 - Zementua, karea eta igeltsua 65.032 59.821 62.845 63.826 70.966 59.058 71.456 21,0 €

16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 69.823 66.057 69.722 71.391 74.239 79.222 82.156 3,7 €


20

2014. urtean, % 2,1 egin zuen gora manufaktura-industria osoko produktibitateak. Hogeita zazpi sek-

toretatik hogeita hirutan, gainera, gora egin zuen pertsona bakoitzeko produktibitateak. Horren harira,

pertsona bakoitzeko produktibitatearen gorakadarik handienak, balio nominaletan, Etxeko gailuak sek-

torean (% 382,2) eta Koke-lantegiak eta petrolio-findegiak sektorean (% 295) gertatu ziren (bi sektore

horiek asko jaitsi ziren aurreko urtean). Beste muturrean, honako adarren beherakada azpimarratu

behar da: Ontzigintza (-% 22,6) eta Oinarrizko produktu kimikoak (-% 14,2).

3.3. taula. Produktibitatea pertsona bakoitzeko eta sektoreka. Manufaktura-industria 2008-2014.Euro

Iturria: EUSTAT, Industria Estatistika

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014�

2014/2013

16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 218.102 169.917 269.887 159.503 110.074 5.181 20.474 295,2

05 - Haragiaren industriak 33.426 31.527 31.861 34.861 32.538 32.379 31.715 -2,0

40 - Altzarien fabrikazioa 36.253 36.513 42.322 36.471 35.387 34.057 34.250 0,6

08 - Ogia eta errotaritza 36.560 37.542 37.850 36.057 35.943 37.274 36.909 -1,0

38.374 34.919 34.793 41.056 38.906 43.390 39.622 -8,7

13 - Zuraren eta artelazkiaren industria 45.379 41.560 41.276 43.380 42.869 41.806 41.966 0,4

28 - Eraikuntza metalikoa 48.854 43.970 43.076 42.366 43.629 43.022 43.327 0,7

41 - Manufakturako beste industria batzuk 48.823 49.532 50.929 48.666 46.065 42.673 44.223 3,6

42 - Konponketa eta instalazioa 50.332 46.237 45.041 46.064 45.973 46.485 46.234 -0,5

15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa 44.709 41.858 42.299 49.858 44.070 45.094 46.374 2,8

32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak 55.370 46.085 52.116 51.886 52.001 51.167 50.549 -1,2

34 - Etxeko gailuak 53.840 50.253 56.926 47.177 44.255 10.768 51.919 382,2

06 - Arrainen prestaketa 47.337 49.609 52.767 57.659 48.335 48.803 52.244 7,1

30 - Ingeniaritza mekanikoa 51.636 42.848 47.246 52.356 52.864 52.084 52.548 0,9

22 - Beiraren industria 70.947 53.523 48.479 60.211 49.615 56.166 52.783 -6,0

21 - Plastikozko produktuak 51.223 45.312 50.051 51.316 51.324 51.211 53.083 3,7

24 - aBestelako industria ez-metaliko 74.680 63.010 64.057 61.876 57.146 51.074 54.327 6,4

38 - Ontzigintza 97.072 90.982 84.989 63.471 77.933 72.911 56.451 -22,6

31 - Gai metalikoak 52.051 46.710 50.967 54.660 56.055 58.225 59.947 3,0

MANUFAKTURA-INDUSTRIA, GUZTIRA 63.393 54.516 58.908 61.553 60.452 58.828 60.078 2,1

33 - Materiala eta ekipo elektrikoa 66.035 64.627 63.151 68.802 65.055 62.165 62.372 0,3

27 - Metalen galdaketa 62.162 44.617 50.892 53.926 54.627 58.700 62.962 7,3

25 - Siderurgia 115.337 61.629 70.971 74.302 68.124 59.238 63.580 7,3

29 - Forja eta estanpazioa 70.680 51.291 59.081 63.305 64.613 66.593 65.672 -1,4

36 - Makina-erremintak 60.987 55.368 52.759 60.102 61.250 63.899 66.491 4,1

35 - lErabilera orokorreko makinak 63.919 58.734 62.914 69.171 69.429 68.348 67.233 -1,6

39 - Beste garraio-material batzuk 89.430 87.499 85.096 91.221 88.056 79.391 68.962 -13,1

18 - Pinturak eta beste azken kimika bat 74.453 64.548 68.435 67.527 63.718 65.119 70.188 7,8

09 - Elikagaien beste industria batzuk 66.044 62.267 76.130 70.500 72.269 68.794 70.675 2,7

37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa 67.587 52.506 62.786 70.634 69.613 71.117 76.179 7,1

26 - Metal ez-burdinazkoen ekoizpena 101.171 74.849 74.723 88.443 77.653 68.833 78.345 13,8

14 - Paperaren industria 75.326 76.425 79.902 87.732 83.523 78.394 79.358 1,2

20 - Kautxuzko produktuak 66.371 65.816 80.467 82.935 89.937 85.470 83.175 -2,7

07 - Esnekiak 76.871 69.715 79.006 77.607 83.514 92.218 84.833 -8,0

10 - Edariak 117.924 112.330 107.790 105.695 97.703 104.698 105.862 1,1

17 - sOinarrizko produktu kimikoak 130.868 108.963 111.680 142.114 141.059 128.433 110.233 -14,2

23 - Zementua, karea eta igeltsua 245.696 208.812 181.769 160.780 125.460 79.830 111.634 39,8

19 - Produktu farmazeutikoak 70.938 73.399 78.028 109.952 102.811 124.972 116.367 -6,9

12 - Ehungintza, jantzigintza, larruareneta oinetakoen ind.


21

4. KANPO MERKATARITZA

Kapitulu honetan, euskal enpresen merkataritza-fluxuak aztertzen dira, zehazki beren merkataritza-

eragiketen jatorria edo helmuga EAEn duten enpresenak. Azterketa horri esker, jakin ahal dugu zer

posizio duen gure erkidegoak Europako testuinguruan; izan ere, errealitate ekonomikoa aztertzeko

ezinbesteko tresna da, horren bidez ezagutu ahal izango baitugu zein den gure ekonomiaren bila-

kaera koiunturala eta zenbateraino dagoen irekita kanpora.

2015. urtean, industriako ondasunen esportazioak 21.741 milioikoak izan ziren, hau da, 2014. urtean

baino 291 milioi gutxiago. Beraz, % 1,3ko jaitsiera izan zen. Era berean, inportazioak 16.407 milioi

eurokoak izan ziren, hau da, 2104an baino 555 milioi euro gutxiago. Beraz, % 3,3ko jaitsiera izan zen.

Ondorioz, 2015eko ekitaldiko industriako ondasunen merkataritza-saldoak (esportazioak ken inpor-

tazioak) 5.335 milioi euroko superabita izan zuen; hau da, 2014. urtean baino 265 milioi euro ge-

hiagoko superabita lortu zen.

4.1 Industriako ondasun-fluxuen bilakaera, atzerriarekiko eta industriaren BPGd-arekiko. Kopuruarruntetan. Urte arteko aldakuntza tasak. 2001-2015

Iturria: Eustat, Kanpoko Merkataritzaren Estatistikak, Kontu Ekonomikoak.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

%

-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

%

Industriako esportazioak Industriako inportazioak Industriako BPG


22

4.1 grafikoan ikusten dira industriako esportazioen eta inportazioen urtetik urteko aldakuntza-tasak,

baita industriako BPGd-a ere, kopuru arruntetan (Datuak 2001 eta 2015 urteen artekoak dira). In-

dustriako ondasunen kanpoko merkataritza-fluxuen eta industriako BPGd-aren artean korrelazio oro-

kor bat dago, nahiz eta azken horrek profil leunagoa izan.

Grafikoa arretaz aztertuta, ikusten da urte batzuetan egoera egonkorra izan zela baina 2006. urteaz

gero dezeleratzen hasi zirela urte arteko aldakuntza-tasak, pixkanaka. Izan ere, tasa horiek, nabar-

men uzkurtu ostean, negatiboak izan ziren 2009. urtean zehar; bi digituko beherakadak izan zituz-

ten. Gero, 2010. urtean gorakada indartsua izan, 2012. urtean uzkurtu egin ziren berriz ere, 2013an

berriro hazi, eta 2104an hirurek balio positiboak lortu zituzten. Gaur egun, balio negatiboak dituzte,

produktu energetikoetan izandako prezio-jaitsieragatik; baina, BPGd industriala hazi egin da aurreko

urtearen ondoan, eta grafikoaren gune positiboan kokatzen da.

4.2 grafikoa. Industrien esportatzeko joera, jarduera-adarren arabera. 2014

Iturria: Eustat, Urteko Industria Inkesta.

EAEko industria-enpresen kanporako orientazioa agerikoa da 4.2 grafikoan: industria-sektoreak

duen esportatzeko joera % 155ekoa izan zen 2015ean (industria-esportazioen proportzioa, indus-

triako BPGd-aren arabera). Ezaugarri hori ez da berdina sektore guztietan. Izan ere, hurrengo sek-

toreek batezbestekoak baino esportatzeko joera handiagoa izan zuten: “Koke-lantegiak eta petrolio

findegiak” (% 9.543); “Garraio-materiala” (% 346); “Makinak eta ekipoak” (% 194); “Material eta ekipo

elektrikoak” (% 171), eta “Metalurgia eta produktu metalikoak” (% 166). Horien atzetik doaz, sekto-

reen batezbestekora ia heltzen diren ehunekoekin, “Kautxua eta plastikoak” (% 148), eta “Industria

kimikoa” (% 130).

0

50

100

150

200

%

0

50

100

150

200

%9.543 346

INDUSTR

IA

02- Era

uzte

koin

dust

riak

03- Elik

agai

en, e

darie

net

ata

bako

aren

ind.

04- E

hung

intza,

jant

zigintza,

larru

gint

zaet

aoine

tako

enind.

05- Zur

a,pa

pera

eta

arte

graf

ikoa

k

06- Kok

e-la

nteg

iak

eta

petro

lioa

fintz

ekoa

k

07- In

dust

riakim

ikoa

08- Pro

dukt

ufa

rmaz

eutik

oak

09- Kau

txua

eta

plas

tikoa

k

10- M

etal

urgi

aet

apr

oduk

tum

etal

ikoa

k

11- Pro

d.in

form

atikoa

ket

ael

ektro

niko

ak

12- M

ater

iala

eta

ekip

oel

ektri

koa

13- M

akin

aket

aek

ipoa

14- G

arra

io-m

ater

iala

15- A

ltzar

igin

tza

eta

best

elak

om

anuf

aktu

ra-in

dust

riak

16- Ene

rgia

elek

triko

a,ga

saet

alu

rrina

17- U

r horn

idur

aet

asa

neam

endu

a


23

4.3. grafikoa. EAEko industria-ondasunen kanpoko merkataritzaren xede eta jatorri herrialde nagu-siak. 2015 (milioika eurotan).

Iturria: Eustat, Kanpoko Merkataritzaren Estatistikak.

4.3.grafikoan adierazten diren balioak (milioika eurotan), 2015. urterako EAEko industriaren kanpo-

merkataritzaren helmuga eta jatorri izan diren 10 herrialde nagusietako esportazioei eta inportazioei

dagozkie. Frantzia eta Alemania izan ziren nagusi bai esportazioetan bai inportazioetan. Azken ho-

rien artean, gainera, Erresuma Batua sailkapeneko bigarrena izan zen, batez ere “produktu ener-

getikoei esker”. Industriako esportazioak hartzen dituztenen artean daude, arestian zehaztutakoez

gainera eta Ameriketako Estatu Batuen atzetik, Batasuneko herrialde hauek: Erresuma Batua, Ita-

lia, Portugal eta Belgika. Eta inportazioei dagokienez, Txinak, Errusiak eta Italiak izan duten pisua

azpimarratu behar da.

4.1.Taula Industria-ondasunen kanpoko merkataritza, jatorri eta xede herrialde nagusiekin. 2015


3.585

3.208

1.715

1.419

1.169

895

779

628

474

441

Frantzia

Alemania

Erresuma Batua

Italia

Portugal

Belgika

Herbehereak

Polonia

Mexiko

2.376

1.654

1.579

1.169

839

829

652

648

551

410

Alemania

Erresuma Batua

Frantzia

Txina

Errusia

Italia

Irlanda

Herbehereak

Mexiko

Nigeria

ESPORTAZIOAK INPORTAZIOAK

EBeko herrialdeak Gainerako herrialdeak

AEB

Italia

Portugal

Belgika

Herbehereak

Polonia

Mexiko

Txina

Brasil

Turkia

Txekiar Errepublika

Aljeria

21.741.432 100,0 16.406.811 100,0 5.334.621 132,5

3.584.857 16,5 1.578.771 9,6 2.006.086 227,1

3.207.703 14,8 2.375.593 14,5 832.110 135,0

1.714.671 7,9 382.492 2,3 1.332.178 448,3

1.418.757 6,5 1.654.114 10,1 -235.357 85,8

1.168.521 5,4 828.762 5,1 339.759 141,0

895.157 4,1 407.499 2,5 487.658 219,7

778.908 3,6 360.258 2,2 418.650 216,2

627.711 2,9 648.239 4,0 -20.529 96,8

473.739 2,2 166.361 1,0 307.378 284,8

441.291 2,0 550.673 3,4 -109.382 80,1

440.554 2,0 1.168.871 7,1 -728.317 37,7

336.110 1,5 98.500 0,6 237.610 341,2

335.529 1,5 142.438 0,9 193.091 235,6

307.414 1,4 136.958 0,8 170.456 224,5

299.364 1,4 37.378 0,2 261.985 800,9

HERRIALDEAKESPORTAZIOAK

Mila euro%

INPORTAZIOAK

Mila euro%

MERKARITZA-SALDOA

Mila euro

ESTALDURA-TASA

%

GUZTIRA

Frantzia

Alemania

AEB

Erresuma Batua


24

4.1. taulan zehazten dira EAEko industria-ondasunek herrialde hartzaile eta igorle garrantzitsuene-

kin izan dituzten fluxuak. Merkataritza-saldoa eta estaldura-tasa kalkulatu dira kasu bakoitzean. Ko-

puru agregatuetan, esportazioen balioak inportazioena gainditu zuen, eta estaldura-tasa % 132,5

izan zen 2015erako.

Ranking horretan, erkidegoak Txinarekin dauka merkataritza-saldorik okerrena, estaldura-tasa %

37,7koa baita. Hori gertatzen da produktu-mota asko inportatzen delako, esportatzen denaren ba-

lioarekin konpentsatu ezin daitekeena. Mexikorekiko merkataritza-saldoa ere oso negatiboa da, pro-

duktu energetiko asko inportatzen direlako; berdin gertatzen da Erresuma Batuarekin ere, eta,

ekonomia-erkidegoko herrialde garrantzitsuenen artean, harekin bakarrik gertatzen da hori.? Bata-

suneko gainerako herrialdeekin merkataritza-saldo positiboa izan dugu; batez ere Frantziarekin eta

Alemaniarekin. Ameriketako Estatu Batuekin merkataritza-saldoa oso positiboa izan dugu, % 448,3ko

estaldura-tasarekin.

4.2. Industria-ondasunen kanpoko merkataritza. Esportatu diren partida nagusiak 2014-2015


PARTIDAK 2015 % 201515/14

��

Guztira 21.741.432 100,0 22.032.009 -1,3

8708. Ibilgailu automobilen parteak eta osagarriak 1.670.834 7,6 1.636.013 2,1

2710. Petrolio-olioak 1.639.402 7,5 1.761.389 -6,9

8703. Turismo-autoak 5-10 pertsonentzat 1.501.074 6,8 1.224.413 22,6

8704. Salgaiak garraiatzeko ibilgailu automobilak 887.313 4,0 797.797 11,2

4011. Kautxuzko pneumatiko berriak 885.171 4,0 938.379 -5,7

8481. Kanileriako gaiak eta hodieria 506.827 2,3 495.723 2,2

7216. Burdinazko edo aleatu gabeko altzairuzko profilak 481.718 2,2 482.587 -0,2

7304. Hodi eta profil baoak, sold. gabeak, burdina edo altzairuzkoak 463.900 2,1 594.957 -22,0

7326. Manufacturas de hierro o de acero 315.290 1,4 319.084 -1,2

8603. Burdinbideetarako automotoreak eta tranbia autobultzatuak 292.435 1,3 258.235 13,2

7214. Aleatu gabeko burdinazko edo altzairuzko barrak 278.257 1,3 298.813 -6,9

2707. Harrikatz-mundrunen destilaziotiko olioak 268.402 1,2 393.429 -31,8

8207. Burdinbideetarako ibilgailuen parteak 256.274 1,2 281.052 -8,8

7228. Altzairu aleatutako barrak eta profilak 208.790 1,0 197.606 5,7

2204. Mahats freskoen ardoa 200.731 0,9 191.515 4,8

7607. Aluminiozko orri eta zerrendak, inprimatuak edo finkatuak barne 190.350 0,9 169.109 12,6

8428. Igogailuak, eskailera mekanikoak, garraiatzaileak,… 189.665 0,9 107.687 76,1

8409. Hegazkingintzarako motoreen parteak 186.473 0,8 159.832 16,7

7315. Kateak eta haien zatiak, galdaketakoak, burdinazkoak edo alttzairuzkoak 184.451 0,8 107.942 70,9

7222. Altzairu herdoilgaitzazko barrak eta profilak 178.792 0,8 190.747 -6,3

8504. Transformadore elektrikoak, erreaktantziako bobinak 174.160 0,8 125.556 38,7

8466. Makina-erramintarako parte eta osagarriak 171.188 0,8 146.794 16,6

8607. Burdinbideetarako ibilgailuen parteak 160.668 0,7 299.714 -46,4

8413. Likidoetarako ponpak 160.113 0,7 133.257 20,2

8301. Metal arruntezko giltzarrapoak, sarrailak, morroiloak eta giltzak 156.946 0,7 152.948 2,6


25

2014an eta 2015an esportatu diren industriako partida nagusiak 4.2 taulan zehaztuta daude. Bost

partida garrantzitsuenak berdinak izan dira bi urteetan, bilakaerak desberdinak izan arren. 2015ean,

partidarik garrantzitsuena izan zen“Ibilgailu automobilen zatiak eta osagarriak”: guztirakoaren % 7,6,

urtetik urterako % 2,1eko igoerarekin. Gertutik jarraitzen diote beste partida hauek: “Petrolio-olioak”

(7,5% ), eta “5-10 pertsonako turismoak” (6,8% ), zeina asko hazi baita (% 22,6). Taulan agertzen

diren 25 partidetatik 10ek bakarrik egin dute atzera aztertzen ari garen urtean; ildo horretan, azpi-

marratzeko da “Trenbiderako ibilgailuen atalak” (-% 46,4); kontrako joera erakutsi du, ordea, “Igo-

gailuak, eskailera mekanikoak, garraiatzaileak...”, partidak, % 76,1 igo baita.

Gainerako partiden artean, asko igo dira (% 20tik gora): “Kateak eta horien zatiak, burdinurtuzkoak,

burdinazkoak edo altzairuzkoak”; “Transformatzaile elektrikoak, erreaktantziako bobinak”; “5-10 pert-

sonako turismoak”, eta “Likidoetarako ponpak”.

4.3. Industria-ondasunen kanpoko merkataritza, autonomia-erkidegoen arabera. 2015


Azkenik, EAEko merkataritza-jarduera bere ingurune hurbilean kokatze aldera, 4.3 taulan erakusten

dira: industria-produktuen esportazioen eta inportazioen balioa eta estaldura-tasa eta merkataritza-

saldoa, dela estatuari, orokorrean, eta autonomia-erkidegoei dagozkienak, dela EAEko lurralde his-

torikoei dagozkienak.

226.413.843 261.504.882 86,6 -35.091.039

18.087.653 25.229.145 71,7 -7.141.492

10.199.660 9.718.593 104,9 481.067

3.587.001 3.150.314 113,9 436.687

867.591 1.506.264 57,6 -638.673

982.557 3.094.315 31,8 -2.111.758

2.144.666 1.858.181 115,4 286.485

14.875.032 12.139.851 122,5 2.735.181

5.649.205 6.661.116 84,8 -1.011.911

61.243.092 72.712.545 84,2 -11.469.453

24.178.319 22.254.701 108,6 1.923.618

1.390.814 974.444 142,7 416.370

18.186.304 14.553.217 125,0 3.633.087

26.686.370 57.099.245 46,7 -30.412.875

6.502.738 8.221.787 79,1 -1.719.049

8.319.795 4.392.255 189,4 3.927.540

21.741.432 16.406.811 132,5 5.334.621

5.821.051 3.260.079 178,6 2.560.972

8.909.991 9.758.117 91,3 -848.127

7.010.390 3.388.615 206,9 3.621.776

1.696.932 1.045.497 162,3 651.435

31.463 337.610 9,3 -306.147

41.377 148.692 27,8 -107.315

1.842 299 616,1 1.543

GUZTIRA

Andaluzia

Aragoi

Asturiasko Printzerria

Balears (Illes)

Kanariak

Kantabria

Gaztela eta Leon

Gaztela-Mantxa

Katalunia

Valentxia

Extremadura

Galizia

Madrilgo Autonomia Erkidegoa

Murtziako Eskualdea

Nafarroako FK

EUSKAL AE

Araba

Bizkaia

Gipuzkoa

Errioxa

Ceuta

Melilla

Zehaztu gabe

Autonomia-erkidegoaESPORTAZIOAK

Mila euro

INPORTAZIOAK

Mila euro

ESTALDURA-TASA

%

MERKARITZA-SALDOA

Mila euro


26

Lurralde historikoetan portaera ezberdinak antzeman dira. Arabako eta Gipuzkoako industria-pro-

duktuen esportazioek ia-ia bikoiztu egin dute inportazioen balioa (estaldura-tasak % 178,6 eta %

206,9koak izan dira, hurrenez hurren). Bizkaiak, ordea, % 91,3ko estaldura-tasa izan du 2015. ur-

tean, “Produktu energetikoen” inportazioa dela-eta.

Nafarroa, Errioxa eta Extremadurako autonomia-erkidegoek bakarrik gainditu dute EAEko estaldura-

tasa (% 132,5). Beste aldean daude inportazio-fluxuak esportazioenak baino askoz ere handiagoak

izan dituzten erkidegoak (Ceutaren, Kanarien eta Melillaren atzetik betiere): Balear uharteak, Madril,

Andaluzia eta Murtziako eskualdea. Horietan guztietan estaldura-tasak % 80,0tik beherakoak izan

dira.

Estatu osoaren ikuspegitik, 2015. urteko inportazioak esportazioak baino askoz gehiago izan dira,

% 86,6ko estaldura-tasarekin; horrek 35.091 milioi euroko merkataritza-defizita eragin du.


27

5. INDUSTRIAKO LANGILEAK

Industriako lan-ikuspegiari dagokionez, nabarmena da lan-enpleguaren garrantzia Euskal Autonomia

Erkidegoan. Landunen adierazlea aintzat hartuta, 2014an, EAEko langileen % 20,3k industrian lan

egiten dute. Eta datu horrek Estatuko batezbestekoa (% 12,5) soberan gainditzen du, baita EB-

28koa ere (% 15,6), nahiz eta 2008tik 3 puntu baino gehiago galdu dituen (5.1 taula). Industrian arit-

zen diren landunen jaitsiera hori 5.1 taulan adierazi diren hiru geografia-eremuetan gertatzen da;

hala eta guztiz ere, ehuneko horrek Estatuan 1,5 egiten du behera, eta EB-28n 1,3 puntu; EAEn, be-

rriz, 3,5 puntu.

2014. urtean, industrian jarduten zuten landunen kopuruak -% 2,2 egin zuen behera, kopuru abso-

lutuetan. Beherakada jarraitu hori dela eta, 2008tik industrian 57 mila enplegu baino gehiago galdu

dira.

5.1. taula. Industriako langile kopuruaren bilakaera (% )

Iturria: Eustat, EIN, Eurostat

Industri jardueren enplegua aztertzean, ikus dezakegu industriako langile-kopuruari egin zaion ekar-

pena asko aldatzen dela adar batetik bestera, industriako balio erantsian adar horiek duten ordez-

karitza-mailarekin bat etorriz.

��

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014/2013

23,8 22,3 21,9 21,6 21,2 20,9 20,3 -2,2

14,0 13,2 13,0 12,9 12,7 12,5 12,5 0,4

16,9 16,2 15,8 15,9 15,8 15,7 15,6 0,6

2013 2014

Industrian lan egiten duten langileak EAEn (guztiaren %)

Industrian lan egiten duten langileak estatuan (guztiaren %)

Industrian lan egiten duten langileak (guztiaren %)EB-28


28

5.2 taularen datuei erreparatuta, industriaren hiru adarretan biltzen dira EAEko industrian aritzen

diren langileen % 55: Metalurgia eta metalezko produktuak, % 34,2; Makinak eta ekipoak, % 10,8,

eta Kautxua eta plastikoak, % 9,4. Landunen kopuru txikiena hauek dute: Erauzteko industriak (%

0,2), eta Farmaziako produktuak. Azken sektore horrek industriako enpleguaren % 0,3 baino ez du

hartzen.

5.2. taula. Langileen banaketa industriako jarduera-adarren arabera

Iturria: Eustat, Urteko Industri Estatistika.

Industriako enpleguaren kontzentrazio-maila handi hori ia ez da aldatu azken urteotan.

Enpleguak sektore bakoitzean 2014an izan zuen bilakaeraren ondorioz, hiru sektorek soilik izan zi-

tuzten balio positiboak: Ur-hornidura eta saneamendua sektoreak (% 7,4); Produktu farmazeutikoak

(% 5,2), eta Makinak eta ekipoak (% 2) Industrian pisu handiena duen sektorea, Metalurgia eta gai

metalikoak, 2004ko kopuruetan zegoen ia-ia, % 0,3ko jaitsierarekin; baina 2008az gero 23 mila en-

plegu galdu ziren.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014/20132014

��

816 775 700 579 550 470 459 0,2 -2,3

15.975 15.520 15.911 15.560 14.587 14.533 14.481 7,5 -0,4

3.639 3.181 3.021 2.833 2.650 2.480 2.406 1,3 -3,0

17.347 15.571 14.625 13.953 12.942 12.222 11.700 6,1 -4,3

1.133 1.177 1.186 1.184 1.152 1.090 1.047 0,5 -3,9

5.186 4.752 4.560 4.321 3.916 3.878 3.820 2,0 -1,5

601 606 636 584 588 578 608 0,3 5,2

25.966 22.501 21.864 21.832 20.016 18.582 18.108 9,4 -2,6

89.457 78.597 74.744 72.379 68.789 65.976 65.763 34,2 -0,3

6.271 5.794 5.743 5.795 5.941 5.783 5.710 3,0 -1,3

14.500 13.163 12.755 12.559 11.977 10.817 9.504 4,9 -12,1

24.252 22.190 21.778 21.366 20.666 20.322 20.721 10,8 2,0

19.364 18.148 17.922 17.392 16.930 17.730 16.720 8,7 -5,7

16.549 15.302 15.171 14.276 13.960 13.013 12.802 6,7 -1,6

2.631 2.553 2.450 2.455 2.356 2.348 2.295 1,2 -2,3

5.543 5.507 5.753 6.337 6.154 5.811 6.243 3,2 7,4

249.230 225.337 218.819 213.405 203.174 195.633 192.387 100 -1,7

04. Ehungintza, arropagintza, larrugintzazapatagintzaeta

11. Produktu informatikoak eta elektronikoak

03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren ind.


15. Altzariak eta bestelako manufakturak





12. Material eta ekipo elektrikoak

08. Farmaziako produktuak


02. Erauzketa industriak



07. Industria kimikoa

Industria, guztira


29

Bestalde, bereziki azpimarratu behar da zein handia den industrian lan egiten duen emakumezkoen

kopuruaren eta ekonomia osoan lan egiten dutenen arteko aldea. 5.3. grafikoan azaltzen da hori:

2014. urtean ekonomia osoan lan egin zuten emakumezkoen ehunekoa (% 47,1) industrian lan egin-

dakoen bikoitza baino gehiago izan zen (% 19,3).

5.1. grafikoa. Ekonomia eta industria esparruetako langileak, sexuaren arabera (%)

Iturria: Eustat., Biztanleria jardueraren arabera sailkatzeko inkesta (BJA).

Landunen kopurua industria adarren arabera aztertzen baldin badugu, azpimarratzekoa da jardue-

raren arabera zeharo aldatzen dela emakumezko langileen kopurua. 5.4. grafikoan, hain zuzen, jar-

duera-adarren gaineko informazioa ematen da, eta 2014. urtean langile guztien artean

emakumezkoek izan zuten parte-hartzearen maila bereizten da.

Grafikoan zortzi adar ikus daitezke. Adar horietan, emakumeen parte-hartzea industriaren batez-

bestekoa baino handiagoa da. Horien artean, Produktu farmazeutikoen sektorea nabarmentzen da

(langileen % 59,2 emakumezkoak dira), eta Ehungintza, joskintza, larrugintza eta zapatagintza (lan-

gileen % 57,6 emakumezkoak). Kopurua txikiagoa izan arren, honako sektore hauetan ere emaku-

mezkoen parte-hartzea handia da: Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak (% 39,2), eta

Produktu informatikoak eta elektronikoak (% 31,2).

Beste muturrean, emakume langileen kopurua txikia izan da, bereziki, erauzketako industrietan:

emakumezkoen kopurua % 11,3 bakarrik izan da. Eta, batez ere, enplegu eta pisu handiena duten

industria-sektoreko adarretan oso txikia da emakumezkoen kopurua. Hala, Metalurgia eta produktu

metalikoen sektorean emakumezkoak bakarrik % 13,6 dira.

Industria 2014

19,3%

80,7%

Gizonak

Ekonomia osoa 2014

47,1%

52,9%

Emakumeak


30

5.2. grafikoa. Landun pertsonak, industria adarren eta sexuaren arabera sailkatuta. 2014.

Iturria: Eustat, Industriari buruzko estatistika.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Emakumeak Gizonak

INDUSTRIA GUZTIRA

02- Erauzketa industriak

03- Elikagaien, edarien eta tabakoarenindustriak

04- Ehungintza, arropagintza, larrugintzaeta zapatagintza

05- Zura, papera eta arte grafikoak

06- Koke-lantegiak eta petrolioafintzekoak

07- Industria kimikoa

08- Farmaziako produktuak

09- Kautxua eta plastikoak

10- Metalurgia eta produktu metalikoak

11- Produktu informatikoak etaelektronikoak

12- Material eta ekipo elektrikoak

13- Makinak eta ekipoa

14- Garraio-materiala

15- Altzariak eta bestelakomanufakturak

16- Energia elektrikoa, gasa eta lurrina

17- Ur hornidura eta saneamendua


31

6. MANUFAKTURA-INDUSTRIETAKO INBERTSIOA

2013. urteko datuekin alderatuta, 2014. urtean zehar EAEko manufaktura-industrietan egin den in-

bertsio garbia (inbertsio gordina ken desinbertsioa) % 11,7 jaitsi da. 2008-2014 aldia krisi ekonomiko

handikoa izan denez–nahiz eta gorabehera eta errekuperazio-aldiak izan ziren 2011 eta 2103 urte-

etan zehar–, inbertsio-bolumena jaisten joan da: 2014koa 2008an egindakoaren erdia baino zert-

xobait gehiago izan da.

6.1. taula. Manufaktura-industrietako inbertsio garbiaren bilakaera. Milaka eurotan

Iturria: Eustat, Industria Estatistika

Industria-inbertsio garbiaren eta industriako balio erantsiaren arteko zatidura aztertu da, eta ikusi da

2014. urtean aurreko urtean baino % 11,8 txikiagoa izan zela. Datu hori 2008. urtekoarekin alderat-

zen bada, ikusten da 2014. urteko koefizientea % 24,4 txikiagoa dela.

Bestalde, industria-inbertsio garbiaren eta manufaktura-industrian ari diren enplegatuen arteko ko-

zientearen batezbestekoa 7.588 euro izan zen 2014an, 2013. urtean baino % 9,9 txikiagoa. Ratioa

2008koa baino % 28,3 txikiagoa izan da.

6.1 grafikoan ikusten da manufaktura-industrietan egindako inbertsio garbiaren banaketa nahiko ber-

dina izan dela EAEko hiru lurraldeetan, nahiz eta desberdintasun txiki batzuk egon. 2014. urte ho-

rretan, Gipuzkoak besteek baino inbertsio handixeagoa izan zuen (% 36), eta, ondoren, Bizkaiak

(% 34). Gainerako % 30a Araban.

2.543.657 1.769.008 1.562.738 1.626.289 1.461.033 1.575.195 1.391.654 -11,7

16,7 15,0 12,6 12,9 12,5 14,3 12,6 -11,8

10.588 8.171 7.445 7.971 7.527 8.423 7.588 -9,9

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014/2013��

Egindako inbertsioa

Inbertsioa / BEGfk

Inbertsioa / Landun pertsonak


32

6.1. grafikoa. Industria-inbertsio garbiaren banaketa 2014an, lurraldeen arabera.

Iturria: Eustat.

6.2. taula. Manufaktura-industrietako inbertsio garbiaren bilakaera, lurraldeetan. 2008-2014. Milakaeurotan.

Iturria: Eustat.

2014an, manufaktura-industrietako inbertsio garbiaren bilakaera desberdina izan zen lurralde bate-

tik bestera. 6.2 taulan ikus daitekeenez, Araban % 25,1 jaitsi zen, eta Bizkaian, % 11,6. Gipuzkoan,

ordea, % 3,8 igo zen.

6.3 taulan, inbertsio garbiaren banaketa aztertzen da, industriako jarduera-adarren arabera sailka-

tuta. 2014. urtean, honako jarduera hauetan egin ziren inbertsio-kuota handienak: Metalurgia eta

produktu metalikoak (% 31,3) eta Garraio-materiala (% 17,1). Industria-inbertsio garbiaren kontzen-

trazio sektoriala oso handia da: inbertsio handiena duten bi jarduera-adarrek sektorearen inbertsio

osoaren ia % 50 biltzen dute.

Bigarren mailan gelditu dira, bestalde, Kautxoa eta plastikoak sektorea (% 9,2), eta Makinak eta eki-

poak (% 8,5).

30%

36%

34%

Araba

Gipuzkoa

Bizkaia

��

Araba

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014/2013

Euskal AE

Gipuzkoa

Bizkaia

2.543.657 1.769.008 1.562.738 1.626.289 1.461.033 1.575.195 1.391.654 -11,7

466.719 383.134 273.538 372.204 392.982 562.899 421.887 -25,1

1.063.156 794.800 786.778 768.379 586.460 484.568 503.217 3,8

1.013.782 591.074 502.422 485.706 481.591 527.728 466.550 -11,6


33

6.3 taulari erreparatuta, nabarmentzekoa da 2013-2014 aldian jarduera-adarren arabera izandako

inbertsio garbiaren bilakaerari dagokionez 13 sektoretatik seik hazkunde positiboak izan dituztela

egindako inbertsioan: Industria kimikoa; Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta zapatagintza; Eli-

kagai-industriak, edariak eta tabakoa; Materiala eta ekipo elektrikoa; Altzariak eta beste manufaktura

batzuk, eta Egurra, papera eta arte grafikoak. Azpimarratzekoa da Kimika sektorea hazi egin dela

(% 95,2), eta, ordea, Koke-lantegiak eta petrolio-findegiak jaitsi egin direla (% 62,6).

2008-2014 aldian egin zen inbertsioaren bilakaera aztertzean zera azpimarratu behar da: aztertutako

sektore guztiek egin zuten behera. Soilik lau sektorek izan zuten bilakaera positiboa: Garraio-mate-

riala (% 85,8 igo zen); Industria Kimikoa (% 19,2); Produktu informatikoak eta elektronikoak (% 3,4),

eta Ehungintza, Joskintza, larrugintza eta zapatagintza (% 3). 7 urteko aldi horretan, honako hauek

galdu dute gehien:Koke-lantegiak eta petrolio-findegiak(% -77,8); Produktu farmazeutikoek (-% 72,9),

eta Egurra, papera, eta arte grafikoak (-% 65,6).

6.3. taula. Manufaktura-industrietako inbertsio garbia, jarduera-adarren arabera. Milaka eurotan

Iturria: Eustat, Industria Estatistika.

2008 2009 2010 2011 2013 2014 2014/2013 %

��

2012

2.543.657 1.769.008 1.562.738 1.626.289 1.461.033 1.575.195 1.391.654 -11,7 100,0

213.832 144.684 115.202 131.158 81.222 70.220 108.556 54,6 7,8

7.945 10.110 1.375 3.593 4.199 4.878 8.183 67,8 0,6

196.545 77.190 90.737 98.817 74.649 52.719 67.707 28,4 4,9

190.085 306.256 300.746 236.795 93.907 112.451 42.106 -62,6 3,0

63.146 23.522 31.614 28.898 33.587 38.558 75.262 95,2 5,4

25.392 21.623 34.705 27.160 19.295 6.953 6.873 -1,2 0,5

249.260 209.342 165.035 161.738 146.590 150.363 128.662 -14,4 9,2

926.514 461.637 442.770 483.596 444.913 457.931 436.255 -4,7 31,3

38.071 37.245 50.515 29.645 32.558 39.858 39.366 -1,2 2,8

114.805 107.252 83.299 87.622 95.678 51.114 78.804 54,2 5,7

299.754 178.689 107.418 134.381 112.209 140.585 118.207 -15,9 8,5

128.210 125.247 97.024 158.886 278.005 420.963 238.185 -43,4 17,1

90.098 66.211 42.298 44.000 44.221 28.602 43.488 52,0 3,1

Industria Guztira

Euskal AE


04. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza



07. Industria kimikoa

08. Farmaziako produktuak



11. Produktu informatikoak eta elektronikoak




15. Altzariak eta bestelako manufakturak


34

Amaitzeko, 6.4 taulak erakusten du industria-sektoreek egin duten inbertsio gordinaren bilakaera, es-

kuratutako ondasun-motaren ikuspegitik. Nahiz eta 2014. urtean jaitsi egin zen ibilgetu materialaren

sektorean egindako inbertsioa (aurreko urtearekin alderatuta % 10,3), igo egin zen ibilgetu ukiezinean

egindakoa (% 1,2). Inbertsio-mota bakoitzak orokorrean egindako inbertsioan izan zuen pisua oso

desberdina da; adibidez, 2014. urtean egin zen inbertsio gordinaren % 85 ibilgetu materialean egin

zen.

6.4. taula. Manufaktura-industrietako inbertsio gordinaren bilakaera, ondasun-motaren arabera. Mi-laka eurotan. %

Iturria: Eustat, Industria Estatistika.

Ondasun-mota kontuan hartuta, inbertsio gordin garrantzitsuenak honako hauek izan dira oraindik:

Makinak, tresnak eta ekipoak (guztirakoaren % 47,4); instalazio tekniko espezializatuak (% 12,2). Au-

rreko urtearekin alderatuta, sektore horiek % -1,6 eta -% 6,2ko aldakuntzak izan zituzten, hurrenez

hurren Azken bost urteetako bilakaera aztertzean, ikusi da inbertsio osoa % 44,3 murriztu dela, be-

hera egin duelako ibilgetu materialean egindako inbertsioa (% 48,7), eta % 7,9 handitu, ibilgetu ukie-

zinean egindako inbertsioa.

Lortutako ondasunen artean, azpimarratu behar da 2008az geroztik bilakaera negatiboa izan dutela

Lursailak eta ondasun naturalak (-% 76,7) nahiz eta pisu txikia izan guztizkoan; Instalazio tekniko es-

pezializatuak (-% 64,0). eta Eraikuntzak (-% 62,3). Aztertutako aldi oso horretan, bakarrik bi onda-

sunek izan dute bilakaera positiboa: Emakidak eta patenteak (% 269,6) eta I+Gko Gastuak (% 31,6).

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014/2013

��

2014

138.696 79.770 35.448 45.498 22.303 32.361 37.563 16,1

288.402 198.756 136.440 120.137 109.148 134.346 108.805 -19,0

523.843 537.858 462.930 472.813 278.787 201.122 188.641 -6,2

1.074.265 617.616 645.586 641.866 598.074 745.586 733.814 -1,6

31.283 22.456 20.884 30.979 20.204 22.966 24.590 7,1

41.007 20.866 33.157 20.152 21.852 15.270 19.416 27,2

198.028 87.140 63.503 73.664 68.803 58.700 74.915 27,6

270.529 147.024 130.359 139.803 210.752 257.518 129.138 -49,9

2.566.053 1.711.486 1.528.307 1.544.912 1.329.923 1.467.869 1.316.882 -10,3

86.286 91.707 96.321 113.423 123.440 133.031 113.583 -14,6

15.417 6.890 9.474 15.962 11.728 13.215 15.295 15,7

29.026 26.474 29.864 21.623 24.797 19.496 21.217 8,8

10.977 3.482 16.288 7.391 113.125 3.282 40.571 1.136,2

73.183 69.929 72.514 49.342 36.613 60.159 41.255 -31,4

214.889 198.482 224.461 207.741 309.703 229.183 231.921 1,2

2.780.942 1.909.968 1.752.768 1.752.653 1.639.626 1.697.052 1.548.803 -8,7

Lursail eta ondasun naturalak

Eraikuntzak

Instalazio tekniko espezializatuak

Makineria, tresneria eta ekipoak

Ekipo informatikoak

Garraio osagaiak

Beste Ibilgetu materiala

Uneko ibilgetu materiala

Inbertsioa guztira ibilgetu materialean

I+G gastuak

Aplikazio informatiko garatuak

Aplikazio informatiko erosiak

Kontzesioak, patenteak, e.a.

Beste ibilgetu ukiezina

Inbertsioa guztira ibilgetu ukiezinean

INBERTSIOA GUZTIRA


35

7. PRODUKZIOAREN BERRIKUNTZA

Atal honen helburua da labur aztertzea industriaren sektoreak izan duen berritze-prozesuaren pro-

gresioa. Horretarako, aztertuko da ea zer bilakaera izan duten, berriki, sektore horretako enpresek

berrikuntzaren esparruan, hainbat ikuspegitatik.

7.1 grafikoak erakusten du zer bilakaera izan zuen 2104an berrikuntza-jardueretan egin den gastuak,

EAEko industria-adarren arabera. Printzipioz, nabarmentzekoa da industria osoan egindako gastua

% 40ra iritsi zela. Hala eta guztiz ere, jarduera bakoitzaren pisuari erreparatzen badiogu, EAEn na-

barmena da barneko I+G jarduera: industrian egin zen ia gastuaren erdia (% 45,3) I+Gn egin zen.

Atzetik, makinen erosketa dator (% 28,3); kanpoko I+Gko baliabidea, berriz, urrunago dago, hiru-

garren lekuan (% 18,7). Berrikuntzari buruzko gainerako jarduerek hondar-funtzioa izan dute.

Adarrez adar, honakoak izan dira adar berritzaileenak: Garraio-materiala, berrikuntza teknologiko

osoaren 31,3% arekin; Metalurgia eta metalezko produktuak (19,9% ) eta Makinak eta ekipoak

(% 14,1).

7.1 taula. Berrikuntza teknologikorako jardueretan egindako gastuen banaketa, jarduera-adarrenarabera. Establezimenduak guztira. EAE 2014. Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehunekoarekin.

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

2.473.962 52,1 16,0 23,5 1,1 0,6 2,0 4,7

991.718 45,3 21,6 28,3 1,1 0,4 1,3 2,0

4.348 0,1 56,6 43,3 0,0 0,0 0,0 0,0

27.295 15,4 24,2 20,0 27,7 0,9 6,9 5,0

5.231 49,3 1,7 8,4 0,5 0,0 0,1 39,9

28.424 9,2 1,1 88,5 0,0 0,0 0,1 1,2

22.924 72,7 17,6 7,9 0,4 0,0 0,3 1,0

43.063 62,0 19,8 11,8 0,0 1,0 3,9 1,4

197.037 45,9 33,1 17,3 0,4 0,5 0,3 2,5

137.396 64,6 27,7 4,6 0,0 0,4 1,1 1,6

139.539 59,3 29,7 4,5 0,0 1,1 2,3 3,2

310.515 33,1 10,8 53,7 0,6 0,2 0,7 1,0

27.575 68,0 21,8 2,2 0,0 0,2 7,2 0,7

40.260 32,6 18,7 47,4 1,2 0,0 0,0 0,0

8.112 1,1 1,5 95,2 1,9 0,0 0,0 0,3

Erauzketa industriak, koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak

Guztira

Industria

Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak

Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza

Zura, papera eta arte grafikoak

Industria kimikoa eta farmaziako produktuak

Kautxua eta plastikoak

Metalurgia eta produktu metalikoak

Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material etaekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala

Altzariak eta bestelako manufakturak

Energia elektrikoa, gasa eta lurrina

Ur hornidura eta saneamendua

GuztiraBarneko

I+GKanpoko

I+G MakinakBestelakoezagutzak Prestakuntza

Diseinua etaprestaketaMerkaturatzea


36

Bestalde, 7.2 taulak erakusten digu, industria-adarren arabera sailkatuta, zer bilakaera izan duten

2014an berrikuntza-jarduerek 10 langile edo gehiagoko establezimenduetan, horiek gastatzen bai-

tute gehien berrikuntzan; 7.3 taulan, berriz, Espainiako datuak agertzen dira. Taula batean eta bes-

tean jasotako informazioa aztertzen baldin badugu,datu batzuk nabarmentzen dira.

Espainian industria osoan egin den berrikuntza-gastua EAEkoa baino handixeagoa da kopuru erla-

tiboetan: urte horretan, gastu osoaren % 48,5 izan zen; gure erkidegokoa, berriz, % 42,3. Bi eremu

geografikoetan, barneko I+G da gehien nabarmentzen den elementua –EAEn jarduera-mota horre-

tan egin den berrikuntza-gastua % 47,9 izan da, eta Estatuan % 51. Atzetik datoz makinen erosketa

(% 26,6) Euskal Autonomia Erkidegoan; eta barruko I+G Estatuan (% 21,5). Gainerako jarduerak bi-

garren maila batean geratzen dira, funtsean.

7.2 taula. Berrikuntza teknologikorako jardueretan egindako gastuen banaketa, jarduera-adarrenarabera. 10 langileko edo gehiagoko establezimenduak. EAE 2014. Mila eurotan eta gastuaren gai-neko ehunekoarekin.

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

3,8

1,7

0,0

7,0

4,9

0,7

1,7

0,3

1,6

3,8

1,0

0,8

0,0

0,6

2.067.689 57,8 16,3 19,2 1,1 0,6 1,4

873.925 47,9 20,8 26,6 1,2 0,4 1,4

4.348 0,1 56,6 43,3 0,0 0,0 0,0

19.273 21,8 4,8 16,5 39,1 1,1 9,7

5.085 50,7 1,8 5,8 0,5 0,0 0,1 41,1

6.904 37,8 4,4 52,6 0,0 0,0 0,2

22.773 73,2 17,7 7,7 0,4 0,0 0,3

36.313 57,9 20,6 14,0 0,0 1,2 4,6

184.472 45,4 34,5 18,5 0,5 0,5 0,3

133.155 63,8 28,3 4,7 0,0 0,4 1,2

110.772 68,4 19,4 5,6 0,0 0,5 2,3

309.297 32,8 10,8 53,9 0,6 0,2 0,7

21.537 69,1 17,8 2,8 0,0 0,3 9,2

16.763 62,6 36,0 1,1 0,3 0,0 0,0

3.234 2,7 3,8 88,0 4,8 0,0 0,0


Guztira

Industria







Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material etaekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




GuztiraBarneko

I+GKanpoko




37

7.3 taula. Berrikuntza teknologikorako jardueretan egindako gastuen banaketa, jarduera-adarrenarabera. 10 langileko edo gehiagoko establezimenduak. Espainia. 2014. Milaka €-tan eta gastuarengaineko ehunekoa.

Iturria: EIN, Berrikuntza teknologikoko inkesta enpresetan.

Aldagai horiek jarduera-adarren arabera aztertzen baldin badira, berrikuntza teknologikoari lehen-

tasuna ematen dioten EAEko adarren artean ditugu: Garraio-materiala (% 35,4), Metalurgia eta pro-

duktu metalikoak (% 21,1), eta Produktu informatiko eta elektronikoak. Material eta ekipo elektrikoak,

% 15,2ko parte-hartzearekin. Estatuan pisu handiena duten sektoreak hauexek dira: Motordun ibil-

gailuak (% 20,1), Farmaziako sektorea (% 17,9) eta Garraiatzeko beste material batzuk (% 10,6).

EAEn berrikuntza teknologikoan gastu handiena egin duten hiru sektoreek gastu-banaketa ezberdina

izan dute. Hala, Garraio-materialaadarrak makinen arloko gastua lehenetsi du (% 53,9), baina Me-

talurgia eta produktu metalikoak adarrak barneko I+G arloa lehenetsi du (45,4% ), baita Produktu in-

formatikoak eta elektronikoaketa Material eta ekipo elektrikoak adarrek ere (% 63,8).

Estatuan, esan bezala, honako hiru sektore hauek egin dute gasturik handiena berrikuntzan: Mo-

tordun ibilgailuak, Farmazia eta garraiatzeko beste material batzuk, hurrenkera horri jarraituta. Mo-

tordun ibilgailuen sektorean, kanpoko I+Gn egiten da gasturik handiena. Farmazian eta Garraiatzeko

beste material batzuk izeneko sektorean, berriz, barneko I+Gren aldeko apustu garbia egiten dute.

12.959.842 49,8 17,7 18,7 5,5 0,6 3,5 4,2

6.288.687 51,0 21,5 17,2 4,0 0,3 3,8 2,2

147.515 54,9 21,4 21,5 0,1 0,8 1,3 0,0

578.190 30,5 6,2 37,2 13,6 0,4 9,1 3,1

175.574 78,3 3,0 9,1 1,5 0,3 1,5 6,3

125.197 26,8 3,2 64,9 1,0 1,4 1,8 0,8

360.522 63,1 12,2 15,9 0,4 0,5 5,0 3,0

1.124.423 51,2 33,6 7,9 0,3 0,1 3,6 3,4

175.688 53,6 14,8 23,9 0,8 0,8 4,7 1,3

102.485 52,3 6,0 37,7 0,1 0,6 2,4 1,1

117.959 43,6 22,3 27,6 1,2 0,4 2,3 2,6

258.664 44,8 21,4 27,6 0,1 0,8 1,9 3,4

226.352 71,8 9,9 8,4 0,4 0,5 3,8 5,3

271.938 69,4 17,1 9,1 0,5 0,2 2,6 1,1

326.736 62,8 19,7 10,2 0,6 0,7 3,2 2,9

1.263.790 29,6 33,4 19,5 12,3 0,2 3,9 1,2

666.456 76,0 15,7 5,8 0,0 0,1 2,4 0,0

27.109 65,7 2,5 21,6 0,1 2,2 5,8 2,2

60.493 77,6 8,1 9,1 0,2 0,2 3,2 1,7

21.640 58,5 10,9 25,2 0,3 1,1 2,1 1,9

221.717 57,5 29,4 8,2 0,2 2,7 2,1

36.239 50,3 16,8 27,0 0,1 0,7 4,1 1,0

GuztiraBarneko

I+GKanpoko



21. Saneamendua, hondakinen kudeaketa eta kutsadurakentzea

ENPRESAK GUZTIRA

INDUSTRIA GUZTIRA

2. Erauzketa eta petrolio industriak


4. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza


6. Kimika

7. Farmazia


9. Metalezkoak ez diren askotariko produktu mineralak

10. Metalurgia

11.Manufaktura metalikoak

12. Produktu informatikoak, elektronikoak eta optikoak


14. Bestelako makina eta ekipoak

15.Motordun ibilgailuak

16. Bestelako garraio-materiala

17. Altzariak

18. Bestelako fabrikazio jarduerak

19.Makinen eta ekipoen konponketa eta instalazioa

20. Energia eta ura


38

Aurretik emandako informazioa osa daiteke Euskal Autonomia Erkidegoko industriako adar ezber-

dinek duten berrikuntza teknologiko mota aztertuz establezimenduen tamainaren arabera. Hori ho-

rrela, printzipioz, berrikuntzan egiten den gasturik handiena 10 langileko edo gehiagoko

establezimenduek egin dute. Horregatik, 7.4 taulak bakarrik establezimendu-estratu horri buruzko in-

formazioa jasotzen du.

7.4 taulan ikus daitekeenez, EAEn 9 langile baino gehiago duten industria-establezimenduen

% 43,1ek berrikuntza teknologiko motaren bat sartu dute 2012tik 2014ra bitartean. Halaber, taulak

erakusten du jarduera produktiboa osatzen duten establezimenduak baino berritzaileagoak direla

industria-establezimenduak (% 31,4 eta % 43,1, hurrenez hurren).

7.4. taula. Hamar langile edo gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren arabera eta berri-kuntza teknologikoko motaren arabera. EAE 2012-2014(% ).

(1): Ez dira sartzen soilik berrikuntza abian duten edo berrikuntzak huts egin dien establezimenduak.

Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

Jarduera-adarren arabera, zazpi sektoretako establezimenduen erdiek baino gehiagok berrikuntza-

ren bat egin dute aztertu den aldi horretan: Energia elektrikoa, gasa eta lurrina; Produktu informati-

koak eta elektronikoak; Material eta ekipo elektrikoak; Garraio-materiala; Makinak eta ekipoak;

Industria Kimikoa eta produktu farmazeutikoak, eta Kautxoa eta plastikoak. Horren harira, Energia

elektrikoa, gasa eta lurrina adar dinamikoena izan da: establezimenduen % 83,3k egin dituzte be-

rrikuntzak.

Bestalde, prozesuetan produktuetan baino berrikuntza gehiago egin dira: % 26,8 eta % 23,3 hurre-

nez hurren.

31,4 18,0 20,9 18,3 5,7 27,5

43,1 23,3 26,8 27,5 10,4 35,8

17,1 7,1 7,1 . 17,1 7,1

23,3 9,2 14,2 10,3 10,3 17,3

49,5 33,6 29,1 7,9 49,5

24,6 4,9 17,9 11,8 1,2 17,9

51,2 40,3 21,0 47,9 22,6 41,9

50,1 35,9 30,6 37,5 14,2 41,2

40,9 14,5 30,9 22,6 8,7 33,7

69,9 51,4 42,9 52,6 6,4 62,9

59,9 45,0 22,1 42,9 17,1 50,4

61,4 44,9 40,3 41,5 13,9 57,0

29,9 20,9 12,2 23,9 7,8 24,6

83,3 54,2 45,9 69,2 54,9 56,8

26,5 2,8 21,8 9,6 4,9 21,8

Guztira

Industria








Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipoelektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




Berrikuntza teknologikoaren mota

GuztiraProduktua-

renaProzesua-

renaEgiten

Kale egindu

Establezimenduberritzaileak

(1)


39

Berrikuntza teknologikoa egiteaz gain, enpresek teknologikoa ez den berrikuntza egin dezakete. Be-

rrikuntza-mota ez-teknologiko hori osatzen dute: antolaketa-berrikuntzek edo merkataritzakoek.

Enpresaren barneko funtzionamenduan antolaketa-metodoak ezartzean datza antolaketa-berri-

kuntza; merkataritza-berrikuntzaren xedea, berriz, estrategia edo merkataritza-kontzeptuak –aurre-

koak zeharo aldatzen dituztenak eta lehendik erabili ez direnak– ezartzea da.

7.5 taulan berrikuntza ez teknologiko hori 10 langileko edo gehiagoko establezimenduetan aztertu

da.

7.5. taula. Hamar langile edo gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren arabera eta berri-kuntza ez teknologikoko motaren arabera. EAE 2012-2014(% )

Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

7.5 taulan, nabarmentzekoa da establezimenduen % 20,5ek berrikuntza ez-teknologikoa garatu du-

tela; industria-establezimenduetan, % 20k. Berrikuntza-mota ez-teknologikoaren arabera, 2012-

2014ko aldian industria-establezimenduen % 15,6k antolaketa-berrikuntzak egin ditu, eta % 11,6k

merkataritzakoak.

Adarren arabera, Energia elektrikoa, gasa eta lurrina da berrikuntza ez-teknologiko handiena duen

adarra: 10 langileko edo gehiagoko establezimenduen % 53,2k berrikuntza-mota hori egiten dute.

20,5 16,7 9,7

20,0 15,6 11,6

17,1 7,1 10,0

17,8 10,6 12,8

7,9 . 7,9

14,9 13,2 5,5

16,8 9,0 16,8

20,1 19,6 17,7

16,5 12,4 8,8

35,5 34,8 15,5

21,8 17,1 12,6

26,1 21,3 4,9

28,3 19,0 16,5

53,2 47,4 49,1

10,4 4,8 5,7

Antokaleta Merkaturatzea

eknologiari lotuta ez dagoen berrikuntza mota

Teknologiari lotutaez dauden

establezimenduberritzaileak

Guztira

Industria








Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipoelektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala





40

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA

Atal honetan zera aztertuko dugu: «informazioaren eta komunikazioaren informazio-teknologiak»

deritzen teknologien ezartze-maila EAEko industria-enpresetan. Hasteko, 8.1 taulak teknologia na-

gusi horietako bakoitzaz hornitutako establezimenduen portzentajea erakusten du, jarduera-ada-

rraren arabera antolatuta. Taula aztertzean, lehen begiratuan ondorioztatzen da oso maila ona dutela

EAEko industriek ekipamendu horiei dagokienez.

8.1 grafikoa. Establezimenduak informazioaren teknologien ekipamenduen arabera. EAE, 2015(%)

Iturria: EUSTAT. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. IGI - Enpresak.

20 40 60 80 100

20 40 60 80 100

Ekonomia guztira

Industria guztira

Erauzketa industriak, koke-lantegiaketa petrolioa fintzekoak

Elikagaiak, edariak, tabakoa

Ehungintza, arropagintza, larrugintzaeta zapatagintza

Zura, papera eta artegrafikoak

Industria kimikoa eta farmaziakoproduktuak


Metalurgia eta produktumetalikoak

Produktu informatiko etaelektronikoak. Material

eta ekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala

Altzariak eta bestelakomanufakturak

Energia elektrikoa, gasaeta lurrina

Ur hornidura etasaneamendua

Ordenagailu pertsonala Posta elektronikoa Internet Sakelako telefonoa Webgunea


41

Industria-establezimenduen % 92,1ek ordenagailuak erabiltzen ditu, eta bederatzi adarretan ehu-

neko hori % 90etik gorakoa da. Bereziki nabarmentzen da Industria kimikoa eta produktu farma-

zeutikoak, adar horretako establezimenduen % 98,1ek ordenagailuak erabiltzen dituelako.

Industria-establezimenduen % 90,6k posta elektronikoa dute; % 90,1ek Internet konexioa, eta

% 94,1ek (tasarik altuena) sakelako telefonoa.

Bestalde, gero eta enpresa gehiago ohartzen dira zer garrantzi duen web orri baten bidez Interne-

ten agertzeak. Hori horrela, 2015ean industria-enpresen % 61 sarean agertzen dira. Adarren artean,

Industria kimikoa eta produktu farmazeutikoak adarrak du tasarik handiena, establezimenduen

% 80,5ek webgunea baitauka.

8.1. taula. Internet konexioa duten establezimenduak, konexio-motaren eta jarduera-adarraren ara-bera. EAE, 2014-2015


Euskal enpresek gero eta agerpen handiagoa dute Interneten. 8.2 taulan ikusten denez, ADSLa da

banda zabaleko konexio finkoetan sarera lotzeko gehien erabiltzen den modua: sarbidea duten in-

dustria-enpresa guztien % 87,2% . Adar guztiek balio handiak izan dituzte ADSLren bidezko kone-

xioari dagokionez. Balio handienak izan dituzte Erauzketa-industriak, koke-lantegiak eta petrolio

findegiak adarreko establezimenduek (% 91,4); balio txikienak, berriz, Garraio-materiala adarrekoak

(% 81,8). Kable bidez, % 30,9 sartzen dira (2014an, % 23,4); % 3,3k, berriz, beste konexio finko bat-

zuk erabiltzen dituzte.

Azpimarratzekoa da konexio mugikorren erabileraren gorakada (sakelakoa, PDA, USB modema,

GSM, GPRS, eta abar): 2014an, industria-enpresen % 78,5ek erabiltzen zuten sarbide hori;

2015ean, berriz, % 80,9k. Hala, banda zabaleko sakelakoaren erabilera % 80ra iritsi da, eta banda

zabaleko modemarena % 56,7ra.

2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015

Banda zabalekomodema

Banda zabaleko konexio mugikorrakBanda zabaleko konexio finkoak

GuztiraBanda zabalekotelefono mugikorra

Guztira ADSLKablea (zuntz

optikoa)

Bestekonexiofinkoak

2014

97,8 98,0 81,2 77,1 33,0 40,5 2,2 2,4 75,7 82,4 73,6 80,5 46,6 55,8

98,4 99,2 87,0 87,2 23,4 30,9 2,6 3,3 78,5 80,9 77,2 80,0 47,0 56,7

100,0 100,0 98,1 91,4 9,1 15,1 4,5 8,6 56,9 74,1 56,9 74,1 37,0 48,2

100,0 98,4 90,8 90,4 12,4 14,3 0,5 2,0 68,4 71,9 68,4 71,5 41,3 42,9

97,8 98,0 86,5 80,9 18,2 36,9 0,0 0,3 60,3 78,7 58,0 78,7 37,4 48,6

100,0 100,0 83,2 81,9 18,2 36,2 2,5 1,3 76,4 80,6 74,9 77,3 37,6 58,8

98,7 100,0 90,2 90,4 25,4 27,1 2,0 0,6 84,2 87,0 78,2 82,8 70,5 68,7

100,0 98,1 94,4 90,9 16,6 25,7 1,6 1,9 81,1 82,2 80,5 81,6 49,1 53,3

96,2 100,0 89,3 89,4 19,9 26,2 3,2 4,5 81,4 80,6 79,8 79,5 45,3 55,5

100,0 100,0 87,0 90,5 35,7 44,3 8,4 9,9 88,8 85,7 86,6 85,7 69,3 72,2

100,0 99,2 86,7 82,8 26,8 39,0 2,7 5,3 76,6 79,8 75,2 79,8 57,2 62,0

97,6 98,1 83,1 81,8 24,6 42,9 4,1 6,5 74,1 79,8 73,6 79,8 53,7 59,4

98,6 98,3 80,5 85,5 35,8 35,1 0,4 1,7 79,1 84,1 77,7 84,1 46,5 59,0

100,0 100,0 88,0 93,1 55,3 68,0 13,2 16,3 90,9 88,7 90,9 88,7 81,0 80,3

100,0 98,0 84,9 90,3 41,9 41,6 8,1 2,0 95,9 94,3 95,9 94,3 59,7 70,3

Ekonomia Guztira

Industria Guztira

Erauzketa industriak, koke-lantegiak

eta petrolioa fintzekoak

Elikagaien, edarien eta tabakoarenindustriak


Industria kimikoa eta farmaziako

produktuak



Prod. .informatikoak eta elektronikoak

Material eta ekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




Ehungintza, arropagintza, larrugintza

eta zapatagintza


42

Internetek eskaintzen dituen aukera anitzen artean, merkataritza elektronikoa erabiltzekoa dugu. 8.2

grafikoko datuen arabera, jarduera-mota horrek gora egin du azken urtean EAEn, bai negozio ko-

puruei, bai parte-hartzen duten enpresen kopuruari dagokienez. 2014an, 10 langileko edo gehia-

goko industria-establezimenduen % 28,5ek Interneten bidez egin zituzten erosketak edo salmentak;

2013an, ordea, % 26,4k.

8.2. grafikoa. Merkataritza elektronikoa duten 10 langileko edo gehiagoko establezimenduak, jar-duera-adarraren eta berrikuntza teknologikoko motaren arabera (% ). EAE 2014.


Adarren arabera sailkatuta, Produktu informatikoak eta elektronikoak, Material eta ekipo elektrikoa-

kadarra nabarmentzen da: 10 langileko edo gehiagoko establezimenduen %38,2k merkataritza elek-

tronikoa erabiltzen dute. Beste aldean gelditu dira sektore hauek: Uraren hornidura eta saneamendua

eta Erauzteko industriak, koke-lantegiak eta petrolio findegiak. Horietan, establezimenduen % 6,4 eta

6,7k bakarrik erabili dute merkataritza elektronikoa.

Erosketa elektronikoei dagokienez ere Produktu informatikoak eta elektronikoak, Material eta ekipo

elektrikoak adarrak ematen ditu emaitza onenak: % 37,7. Salmenten ikuspegitik, askoz txikiagoa da

produktuak eskaintzen dituzten establezimenduen kopurua: industria-establezimenduen % 14,4.

Konparazioa egiten badugu, industria-enpresek gehiago erabiltzen dute Internet erosketetarako sal-

mentetarako baino. 10 langile edo gehiago dituzten industria-enpresen % 14,4k Interneten bidez

egiten dituzte salmentak; erosketak, ordea, enpresen % 25ek egiten dituzte.

0 5 10 15 20 25 30 35 40 %

Ekonomia guztira

Industria guztira

Erauzketa industriak, koke-eta petrolioa fintzekoaklantegiak

Elikagaiak, edariak, tabakoa

Ehungintza, arropagintza,eta zapatagintzalarrugintza

Zura, papera eta artegrafikoak

Industria kimikoa eta farmaziakoproduktuak


Metalurgia eta produktumetalikoak

Prod. informatiko eta elektronikoakMaterial eta ekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala

Altzariak eta bestelakomanufakturak

Energia elektrikoa, gasaeta lurrina

Ur hornidura etasaneamendua

Internet bidezko salmentakInternet bidezko erosketakMerkataritza elektronikoa

0 5 10 15 20 25 30 35 40 %


43

Enpresek gero eta gehiago erabiltzen dituzte teknologiak, eta ildo horri jarraituta EAEko erakunde

publikoek eskaintzen dituzten zerbitzu elektronikoen erabilera ere igo egin da azken urteotan.

8.3 grafikoak erakusten du 2015ean Internet-konexioa duten enpresen % 67,7k Internet bidez egi-

ten zituztela izapideak Administrazio Publikoarekin. Ehuneko horrek hirukoiztu du 2001eko kopurua

(% 22,5).

Industria-sektoreak antzeko bilakaera izan zuen aldi horretan: Internet-konexioa zuten eta izapideak

Internet bidez egiten zituzten enpresen ehunekoa % 21,7koa izan zen 2001ean; 2015ean, berriz,

% 70ekoa izan da.

Ehuneko horiek handiagoak dira, 10 langileko edo gehiagoko enpresak aintzat hartzen baditugu:

Administrazio Publikoarekiko harremanak Internet bidez egiten zituzten euskal enpresen ehunekoa

% 93,1 da, enpresa guztiak kontuan hartuta; eta % 93,6ra iristen zen industria-enpresetan.

8.3. grafikoa. Interneterako sarbidea duten establezimenduak, herri administrazioarekiko izapideakInternet bidez egin badituzte. (% ). 2001-2015


2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Establezimendu guztiak Industriako establezimenduak

Guztira, 10 enplegatu eta gehiagoko establezimenduak Industria, 10 enplegatu eta gehiagoko establezimenduak


44

9. ENPRESEN DINAMISMOA

2015eko urtarrilaren 1ean, 11.503 enpresa zituen EAEko industria-sektoreak. Bestela esanda, EAEn

ezarritako enpresa guztien % 7,2. Azken urtean, industria-enpresen kopuruak % 2,6 egin zuen be-

hera, eta ekonomia osoan enpresen beherakada % 01 izan zen. 2008. urtearekin alderatuta, indus-

triako enpresen kopurua % 19,8 murriztu zen, eta enpresa guztiak aintzat hartuta, % 12,9.

9.1. taulan ikusten den bezala, manufaktura-industriari lotutako jarduerak garatzen dira ia industria-

enpresa guztietan, zehazki % 96,6.

9.1. taula. EAEn ezarritako enpresen kopuruaren bilakaera.

Iturria: EUSTAT, Jarduera ekonomikoen direktorioa.

9.2 taulan EAEko enpresak eta enplegua aztertu dira, enpresa bakoitzaren jarduera-atala zein den

eta egoitza zein lurralde historikotan dagoen kontuan hartuta. Taulan ikusten denez, hauxe dela

EAEko enpresen batezbesteko tamaina: enpresako 5,3 enplegatu euskal ekonomia osoan; indus-

tria-enpresetan, berriz, 14,9 enplegatu enpresa bakoitzeko.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014/2013

36 38 37 39 42 40 41 2,5

13.900 13.442 13.127 12.455 11.858 11.421 11.115 -2,7

176 167 143 135 120 118 118 0,0

225 234 239 240 232 234 229 -2,1

14.337 13.881 13.546 12.869 12.252 11.813 11.503 -2,6

182.284 171.345 165.995 165.517 161.067 159.001 158.810 -0,1

B. Erauzketa industriak

C. Manufakturako industria

D. Energia elektrikoaren hornidura

E. Ur hornidura

Industria guztira

Ekonomia guztira


45

Jardueraren arabera, enpresen batez besteko tamainak honako hauek ziren: Erauzketa-industrian

9,8 enplegatu; Manufaktura-industrian, 14,8; Energia elektrikoaren, gasaren, lurrinaren eta aire gi-

rotuaren horniduran, 18,4; eta kopuru handiena (19,5) biltzen zen Uraren hornidura, saneamendu-

jarduerak, hondakinen kudeaketa eta kutsaduraren deskutsaketaren atalean.

9.2. taula. EAEko enpresak eta enplegua, jarduera-atalaren (A21) eta sozietatearen egoitzaren ara-bera. 1-I-2015

(x) Gelaxka hau ezkutuan dago bertako datua isilpekoa delakoIturria: EUSTAT, Jarduera ekonomikoen direktorioa.

Sozietatearen egoitza lurraldeen arabera aztertzean, EAEn ezarritako enpresen erdiek (% 50,6) Biz-

kaian zuten egoitza; Gipuzkoan % 33,7k, eta Araban % 13,4k.

Industria-enpresen egoitzen araberako banaketa ere oso antzekoa zen: Bizkaian, % 42,2; Gipuz-

koan, % 39, eta Araban, % 16,2. Industria-enpresen % 2,6k baino ez zuten egoitza EAEtik kanpo.

Establezimenduen araberako azterketak ikuspegi zehatzago eta mugatuagoa ematen du. Enpresen

dinamika establezimenduen tamainaren ikuspegitik aztertuta, 9.3 taularen datuen arabera, EAEko

establezimenduek batez beste 14,1 langile izan zituzten. Industria-establezimenduen % 86,5k 20

langile baino gutxiago zuten, eta enpleguaren % 24,4 osatzen zuten. Beste muturrean, establezi-

menduen % 0,7k, 250 langile baino gehiago zituztenek, enpleguaren % 25,3 hartzen zuten.

158.810 843.816 21.303 164.271 80.321 346.480 53.497 231.744 3.689 101.321

11.503 171.071 1.870 27.187 4.855 65.071 4.481 62.176 297 14.503

41 401 8 56 18 236 13 x 2 x

11.115 164.038 1.781 26.537 4.701 61.009 4.365 62.108 268 14.384

118 2.166 34 80 45 1.899 32 68 7 119

229 4.466 47 514 91 1.927 71 x 20 x

Ekonomia guztira

Industria guztira



D. Energia elektrikoaren, gasaren,

lurrinaren eta aire girotuaren hornidura

E. Ur hornidura, saneamendu

jarduerak, hondakinen kudeaketa eta

deskontaminazioa

EstatuarenenparatuaGuztira Araba Bizkaia Gipuzkoa

EnpleguaKop.EnpleguaKop. Enplegua Kop. EnpleguaKop. Enplegua Kop.


46

9.3. taula. Enplegua eta establezimenduak, industriako jarduera-adarraren eta enplegu-estratua-ren arabera banatuta. EAE, 2014.

Iturria: EUSTAT, Jarduera ekonomikoen direktorioa.

9.3 taulan ikus daitekeen bezala, tamaina-tarteen arabera, enpleguaren banaketa oso ezberdina

zen sektore batetik bestera. Adibidez, Metalurgia; burdinazko, altzairuzko eta ferroaleaziozko pro-

duktuen fabrikazioak izeneko adarrak EAEko industriako lanpostuen eta establezimenduen ehuneko

handiena izan zuen: lanpostuen % 33,1 eta establezimenduen % 29,4.

Sektore horretako establezimenduek 20 langile baino gutxiagoko tartean zeuden: % 82,8. Enple-

guari dagokionez, sektore berean 20 eta 249 langileko tartean enplegatuen erdia (% 54,2) zegoen.

Establezimenduen batezbesteko tamaina 14,1 langilekoa izan zen. Eta batezbesteko hori guztiz

gainditzen zuen Koke-lantegiak eta petrolio-findegiak jarduera-adarrak (523,5 lanpostu, batez beste),

establezimendu baten tamainak baldintzatuta. Hortik oso urrun zeuden honako adar hauek: Garraio-

materialen fabrikazioa (88,5) eta Farmazia-produktuen fabrikazioa (73,6).

< 20 20-249 < 20 20-249 > 250> 250

100 100 14,1 86,5 12,9 0,7 24,4 50,3 25,3

0,2 0,5 6,7 96,4 3,6 0,0 82,4 17,6 0,0

7,4 12,2 8,5 92,2 7,5 0,3 44,3 45,1 10,6

0,9 4,6 2,7 98,0 2,0 0,0 77,8 22,2 0,0

5,4 12,8 5,9 94,7 5,2 0,1 49,1 48,1 2,8

0,6 0,0 523,5 0,0 50,0 50,0 0,0 4,4 95,6

2,0 1,4 19,5 69,0 30,5 0,0 20,4 70,9 0,0

0,3 0,1 73,6 50,0 50,0 0,0 2,7 97,3 0,0

9,7 6,6 20,7 84,6 14,2 1,1 18,7 35,8 45,5

33,1 29,4 15,9 82,8 16,5 0,7 25,9 54,2 19,8

3,2 1,3 34,7 64,6 32,3 3,2 10,1 63,7 26,2

5,3 2,3 31,4 66,4 31,8 1,7 11,0 66,9 22,1

11,2 5,4 29,0 68,4 30,2 1,4 13,6 64,5 21,9

9,6 1,5 88,5 59,1 33,9 7,0 2,8 30,7 66,6

6,3 17,6 5,1 94,4 5,5 0,1 47,4 46,3 6,4

1,3 1,4 12,6 90,8 7,5 1,7 28,4 26,5 45,1

3,6 2,8 17,7 80,5 18,9 0,6 21,6 55,9 22,5

Lanpos-tuak

Establezimenduak

Lanpostuak %Banaketa %Batez

bestekotamaina

Establezimenduak %



Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak

Elikagaien, edarien eta tabakoaren industria

Industria kimikoa

Farmaziako produktuen fabrikazioa

Kautxuzko eta plastikozko produktuen eta metalezkoakez diren bestelako produktu mineralenfabrikazioa

Metalurgia; burdinazko, altzairuzko eta ferroaleaziozkoproduktuen fabrikazioa

Produktu informatiko, elektroniko eta optikoenfabrikazioa

Industria guztira

Erauzketa industriak

Material eta ekipo elektrikoen fabrikazioa

Makinen eta ekipoen fabrikazioa, beste inonsailkatu gabea

Garraio-materialaren fabrikazioa

Altzarien fabrikazioa; bestelako manufaktura-industriak;makinen eta ekipoen konponketa eta instalazioa

Energia elektrikoaren, gasaren, lurrinaren eta aireegokituaren hornidura

Ur hornidura, saneamendu jarduerak, hondakinenkudeaketa eta kutsadura kentzea


47

20 eta 249 langile arteko establezimenduek EAEko lanpostuen erdiak hartzen zituzten. Haien artean,

Farmaziako produktuen fabrikazioa nabarmentzen zen, enpleguaren % 97,3 multzo horretan biltzen

zelako..

Enpresen dinamismoari lotutako kapitulu hau amaitzeko azaldu behar da 9.4. taulan EAEko enpre-

sek 2014. urtean zehar izandako demografia aztertzen dela.

9.4. taula. Enpresen demografia eta enpresetako lanpostuak EAEn, jarduera-atalaren arabera (A21).EAE. 1-I-2015.

(x) Gelaxka hau ezkutuan dago bertako datua isilpekoa delakoIturria: EUSTAT, Jarduera ekonomikoen direktorioa.

2010. urtean hasi ziren jardunean, eta urte horretan jarduera utzi zuten enpresen arteko saldo gar-

bia -191 enpresa izan zen ekonomia osoa aintzat hartuta. Industria-jarduera duten enpresen saldo

garbi globala -310 enpresakoa da, eta ia guztiak Manufaktura-industriakoak ziren.

Enpleguaren saldo globalari dagokionez, ekonomia osoan 5.519 enplegatu gutxiago zeuden, aint-

zat hartuta irauten duten enpresetako altak, bajak eta mugimenduak. Industriaren saldo globala ere

negatiboa izan da, 6.506 lanpostu galdu zirelako (ia guztiak). Eta gauza bera gertatu zen Manufak-

tura-industrian.

17.690 31.491 17.881 38.397 -191 -5.519

755 2.793 1.029 7.026 -310 -6.506

2 x 1 14 1 3

725 2.737 1.004 6.959 -306 -5.165

9 x 5 5 0 -64

19 56 19 48 -5 -1.280

Euskal AE

Industria guztira



D. Energia elektrikoaren, gasaren,

lurrinaren eta aire girotuaren hornidura

E. Ur hornidura, saneamendu

jarduerak, hondakinen kudeaketa eta

deskontaminazioa

Kop. Enplegua Kop. Enplegua Kop. Enplegua

Altak Irteerak Saldo osoa 2014


48

10. INDUSTRIA ESKUALDEZ ESKUALDE

Ikuspegi honi buruzko azken kapitulu honetan, industria-sektorearen banaketa eta bilakaera azter-

tuko ditugu EAEko eskualdez eskualde. Segidan azalduko dugun analisian industria osoaren B ata-

lak (erauzketa-industriak) eta C atalak (manufaktura-industria) sartu dira.

10.1 grafikoak erakusten ditu industriako enplegatuak, EAEko eskualdeen arabera, 2008. urtetik

2014. urtera bitartean. Eskualdeen arabera, enplegatuei buruzko datuek diote EAEn 2014an lana

zuten 183.849 pertsonen ia erdiak (% 44,6) Bilbo Handian, Arabako Lautadan eta Donostian zeudela.

Eta halaxe zen, nahiz eta 2008-2014 aldian nabarmen jaitsi eskualde horietan industriako lanpos-

tuen kopurua: 28.650 pertsona gutxiago, guztira. Beste aldean, Arabako Mendialdean, Enkarterrin

eta Arabako Ibarretan egon dira industriako enplegatuen kopuru txikienak.

10.1. grafikoa. Industriako langileak, eskualdeka. 2008-2014 Kopurua

Iturria: EUSTAT, Industria Estatistika.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Bilb

oHan

dia

Ara

bako

Laut

ada

Don

ostia

ldea

Dur

anga

ldea

Deb

aGoien

a

Goier

ri

Uro

laKos

ta

Deb

aBeh

erea

Tolosa

Kan

taur

i Ara

barra

Plent

zia-

Mun

gia

Bidas

oaBeh

erea

Arrat

ia-N

erbioi

Ara

bar E

rrioxa

Mar

kina

-Ond

arro

a

Gor

beia

ingu

rua

Ara

bako

Har

anak

Enk

arte

rri

Ara

bako

Men

dialde

a

Ger

nika

-Ber

meo


49

10.2 taulan ikusten denez, 2014an hiru eskualdetan bakarrik hazi zen enplegua (Arabako ibarrak,

Arabako Errioxa eta Goierri), eta eutsi egiten zitzaion aurreko urtean antzemandako jaitsiera-joe-

rari. EAEko industria-sektoreko enpleguak % 1,9 egin zuen behera. Lurralde historikoen arabera, en-

plegatuen kopurua % 2,5 murriztu zen Araban, % 2 Bizkaian eta % 1,5 Gipuzkoan .

2013ko datuen aldean, 2014ko beherakada handienak honako eskualde hauetan gertatu ziren:

Plentzia-Mungia (-6,2% ); Enkarterri (-% 5,9) eta Debagoiena (-% 5,6).

10.1. taula. EAEko langileen bilakaera, eskualdeen arabera. 2008-2014


2008 2009 2010 2011 2012 2013��

14/132014

241.056 183.849 -1,9

48.337 38.133 -2,5

2.101 3,2

30.933 -2,9

416 -2,1

4.161 0,4

3.363 -2,7

7.363 -4,2

98.601 72.736 -2,0

4.800 -4,5

55.548 -1,1

22.366 -2,1

1.957 -5,9

4.152 -3,2

3.880 -1,6

5.898 -6,2

94.118 72.980 -1,5

5.486 -2,7

10.344 -1,4

18.502 13.820 -5,6

24.217 -0,8

14.487 2,6

8.558 -0,7

12.524 -2,2

217.277 204.613 194.664 187.460

44.258 42.003 39.953 39.105

1.956 2.283 2.191 2.144 2.213

28.265 26.146 24.423 24.168 23.456

391 343 330 329 322

3.834 3.533 3.570 3.547 3.561

2.995 2.741 2.578 2.463 2.396

6.817 6.957 6.861 6.454 6.185

88.530 82.430 78.093 74.229

4.396 4.141 3.930 3.828 3.657

49.875 45.696 43.179 40.574 40.135

19.667 18.584 17.886 17.307 16.943

1.844 1.638 1.628 1.457 1.371

3.758 3.787 3.339 3.210 3.106

3.446 3.599 3.523 3.462 3.407

5.544 4.985 4.608 4.391 4.117

84.489 80.180 76.618 74.126

5.007 4.650 4.315 4.137 4.024

9.360 8.619 8.202 8.060 7.950

16.024 15.500 15.260 14.642

21.508 20.213 19.032 18.615 18.457

13.405 12.693 12.337 12.058 12.377

7.918 7.780 7.455 7.268 7.214

11.267 10.725 10.017 9.346 9.138

210.616

42.940

2.303

26.716

387

3.706

2.895

6.933

85.967

4.288

48.253

18.858

1.686

3.764

3.624

5.394

81.809

4.795

8.878

15.553

20.877

13.055

7.761

10.890

Euskal AE

Araba

Arabako Haranak

Arabako Lautada

Arabako Mendialdea

Arabako Errioxa

Gorbeia ingurua

Kantauri Arabarra

Bizkaia

Arratia-Nerbioi

Bilbo Handia

Durangaldea

Enkarterri

Gernika-Bermeo

Markina-Ondarroa

Plentzia-Mungia

Gipuzkoa

Bidasoa Beherea

Deba Beherea

Deba Goiena

Donostialdea

Goierri

Tolosa

Urola Kosta


50

10.1 mapan ikusten da industriako langileen kontzentrazioa ezberdina dela lurralde historiko bate-

tik bestera. Dentsitate uniformeena Gipuzkoan egon da, eta Araban langileen kopurua eskualde ba-

tean biltzen da batez ere: Arabako Lautadan.

10.1 mapa. Langileen kopurua, EAEko eskualdeen arabera. 2014


Industriako establezimenduen salmentek eskualdeka izan duten banaketa eta bilakaera aztertzen ba-

ditugu, 10.2 grafikoan ehunekotan irudikatuta dago 2014an ikusitako aldakuntza, aurreko urtearekin

alderatuta. Eskualdeen arabera, 2014an hazkunderik handiena Debabarrenak izan zuen, 2013. ur-

teko emaitzaren aldean (% 6,8). Atzetik, Arabako Errioxa (% 5,7) eta Kantauri Arabarra (% 4,2).

Beste muturrean, Arabako Mendialdean eta Enkarterrin gertatu ziren beherakadarik handienak

(-% 19,5 eta --% 13,7, hurrenez hurren).

0 - 2.499 (4)

2.500 - 3.999 (4)

4.000 - 6.999 (3)

7.000 - 14.999 (5)

15.000 - 50.000 (4)

KantauriArabarra

Errioxa Arabarra

ArabakoMendialdea

Arabako Ibarrak

Gorbeia Inguruak

Bilbo Handia

Arabako Lautada

Arrati-Nerbioi

Enkartazioak

Tolosaldea

BidasoaBeherea

Donostialdea

Urola-Kostaldea

DebaBeherea

Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

DebaGaraia

Durangaldea

Goierri


51

10.2. grafikoa. Salmenten bilakaera, eskualdez eskualde. 2013-2014 (% ).

Iturria: EUSTAT, Urteko Industria Estatistika.

10.2 taulan zehatzago ikusten da industriako salmenek zein bilakaera izan duten eskualde bakoit-

zean, 2008 – 2014 aldian. Hasteko azpimarratu behar da EAEk, 2014. urtean % 0,1 puntu egin zuela

behera aurreko urtearekin alderatuta. Baina bilakaera hori desberdina izan da lurralde historiko ba-

koitzean: Araban eutsi egin zitzaien salmentei, % 0,9ko hazkundearekin; Bizkaian eta Gipuzkoan, be-

rriz, jaitsi egin ziren: % 0,3 eta % 0,7, hurrenez hurren.

2014ko datuak eta 2013koak alderatuz gero, azpimarratzekoa da zer bilakaera ezberdina duten sal-

mentek eskualdeen arabera. Alde negatiboan, eskualde hauek jasan dituzte beherakadak: Araban,

Gorbeialdea (% 11,5, enpleguan); Bizkaian, Enkarterri (lehen aipatu dugun % 13,7ko jaitsierarekin),

eta Gipuzkoan, Debagoeiena, salmentetan pisu altua duen eskualdea (% 6,3).

Alde positiboan, EAEko ekonomian pisu handia duten eskualdeen hazkundea azpimarratu behar

da: Arabako Lautada (% 0,8); Durangaldea (% 1,6), edo Goierri (% 3,7).

-19,5

-

-0,1

0,0

0,8

1,6

3,5

3,7

4,0

4,2

5,7

6,8

-20 -15 -10 -5 0 5 10

Deba Beherea

Arabako Errioxa

Kantauri Arabarra

Arabako Haranak

Goierri

Markina-Ondarroa

Durangaldea

Arabako Lautada

Bilbo Handia

Euskal AE

Arratia-Nerbioi

Donostialdea

Urola kosta

Bidasoa Beherea

Tolosa

Deba Goiena

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

Gorbeia ingurua

Enkarterri

Arabako Mendialdea

-13,7

-11,5

-6,6

-6,4

-6,3

-3,6

-1,9

-1,2

-0,9

-0,3


52

10.2 taula. Salmenten bilakaera eskualdez eskualde, 2008-2014. Milaka eurotan


2008 2009 2010 2011 2012 2013��

14/132014

58.940.317 43.035.817 46.639.906 51.168.793 48.077.044 47.140.936 47.074.457 -0,1

12.714.739 9.171.513 10.067.662 11.493.483 10.683.712 10.405.390 10.494.356 0,9

522.278 414.297 427.459 497.450 473.090 453.761 471.893 4,0

8.025.364 5.809.667 6.460.657 7.480.610 6.847.032 6.694.179 6.749.684 0,8

63.332 52.810 70.574 75.414 63.098 62.173 50.033 -19,5

949.485 810.840 820.447 848.212 843.500 832.571 879.703 5,7

941.309 662.488 769.608 825.651 687.780 757.303 670.495 -11,5

2.212.971 1.421.411 1.518.917 1.766.146 1.769.212 1.605.403 1.672.547 4,2

27.056.083 19.414.621 21.270.990 23.738.684 21.910.009 21.998.510 21.940.803 -0,3

1.060.139 873.694 870.921 880.530 849.166 790.782 788.074 -0,3

18.164.031 12.897.275 14.432.620 16.244.478 15.124.083 15.289.154 15.292.044 0,0

4.840.543 3.234.512 3.486.518 3.855.148 3.586.896 3.613.198 3.671.471 1,6

373.776 309.284 287.330 300.854 317.784 296.588 255.969 -13,7

945.690 773.310 810.460 922.826 604.848 630.062 589.755 -6,4

591.062 480.806 518.208 582.740 560.657 550.801 570.021 3,5

1.080.842 845.740 864.933 952.108 866.574 827.925 773.468 -6,6

19.169.494 14.449.686 15.301.256 15.936.627 15.483.323 14.737.036 14.639.298 -0,7

828.277 677.649 726.349 726.562 640.337 614.665 602.821 -1,9

1.560.636 1.201.139 1.220.128 1.394.505 1.291.347 1.290.733 1.378.365 6,8

3.816.779 2.866.728 3.032.441 3.053.165 3.017.354 2.789.362 2.614.164 -6,3

4.569.901 3.467.569 3.694.024 3.754.200 3.625.778 3.638.380 3.605.860 -0,9

3.697.475 2.710.689 2.964.216 3.228.723 3.281.403 3.058.047 3.171.942 3,7

1.834.769 1.473.952 1.501.784 1.699.082 1.625.163 1.602.236 1.544.215 -3,6

2.861.657 2.051.960 2.162.314 2.080.390 2.001.941 1.743.613 1.721.932 -1,2

Euskal AE

Araba

Arabako Haranak

Arabako Lautada

Arabako Mendialdea

Arabako Errioxa

Gorbeia ingurua

Kantauri Arabarra

Bizkaia

Arratia-Nerbioi

Bilbo Handia

Durangaldea

Enkarterri

Gernika-Bermeo

Markina-Ondarroa

Plentzia-Mungia

Gipuzkoa

Bidasoa Beherea

Deba Beherea

Deba Goiena

Donostialdea

Goierri

Tolosa

Urola Kosta


53

Kapituluaren hasieran adierazi den bezala, Bilbo Handia, Arabako Lautada eta Donostiako eskual-

deetan pilatzen da industria-sektoreko langile kopururik handiena (% 44,6). Aurreko taulari errepa-

ratuz gero, ikusten da kontzentrazio hori are handiagoa dela salmentei dagokienez: salmenten

% 54,4 aipaturiko eskualdeetan egiten da.

10.2 mapan jasotzen dira 2014. urteko industria-sektoreko salmentak. Landun pertsonen banaketan

ikusi dugun bezala, Gipuzkoan uniformeagoa da, eta Araban eskualdez eskualde era ezberdinean

banatuta daude.

10.2 mapa. 2014ko salmentak, eskualdez eskualde. Milaka eurotan


Azkenik, 10.3 taulan industria-establezimenduen banaketa lurralde historikoen eta eskualdeen ara-

bera erakusten da, azken urteko bilakaerarekin batera. Lurraldeen arabera, Bizkaian ezarritako es-

tablezimenduek EAEkoen % 43,4 osatzen zuten 2014an; Gipuzkoan ezarritakoek, % 39,6, eta

Arabakoek % 17.

Eskualdeen arabera, lurralde historikoetako hiriburuak dituzten hiru eskualdeek zuten establezi-

mendu kopuru handiena 2014an: Arabako Lautada % 9,6, Bilbo Handia % 27,3 eta Donostialdea

% 14,3. Balio hauek nahiko konstanteak izan dira aztertutako aldian zehar. Ikusten da, halaber, au-

rreko hiru eskualdeen artean Bilbo Handia izan dela EAE osoan pisua galdu duen bakarra: 2009n

% 28,9ko pisua zuen; eta 2014an, berriz, % 27,3koa.

CantábricaAlavesa

Rioja Alavesa

Montaña Alavesa

Valles Alaveses

Gran Bilbao

Llanada Alavesa

Arratia-Nervión

Encartaciones

Tolosa

Urola Costa

BajoDeba

Markina-Ondarroa

Alto Deba

Duranguesado

Goierri

Plentzia-Mungia Bajo

BidasoaGernika-Bermeo

Estribacionesdel Gorbea

Donostia-San Sebastián

0 - 500 (3)

500 - 1.000 (7)

1.000 - 2.000 (4)

2.000 - 5.000 (4)

> 5.000 (2)


54

2013. urteko eta 2014ko datuak alderatuz gero, 2014an erregistratu ziren aldaketei dagokienez ikus-

ten dugu soilik bost eskualdetan gertatu zirela aldakuntza positiboak. Pisu handiena Donostialdeak

izan du, industria-establezimenduak % 0,2 hazi baitziren. Gainerako eskualdeetan murriztu egin da

industria-establezimenduen kopurua, 2014. urtean, bereziki Arabako Mendialdean (-% 9,1); Gor-

beialdean (-% 6,5) eta Gernika-Bermeon (-% 6,1).

10.3 taula. Industria-establezimenduen bilakaera, lurraldeen eta eskualdeen arabera. %

Iturria: EUSTAT, Jarduera ekonomikoen direktorioa

� 09/08 � 10/09 � 11/10 � 12/11 � 13/12 � 14/13

-3,3 -1,9 -5,0 -4,4 -2,7 -2,3 100,0 100 100 100 100 100

-2,9 -0,9 -4,1 -3,3 -1,5 -2,0 16,2 16,4 16,6 16,8 17,0 17,0

-5,1 5,3 -8,9 -3,6 -2,5 0,0 0,5 0,6 0,5 0,5 0,5 0,6

-2,7 -1,3 -3,3 -5,6 -3,4 -1,8 9,3 9,3 9,5 9,6 9,5 9,6

3,6 3,4 -3,3 -11,1 4,7 -9,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2

-4,4 -3,2 -5,3 -4,1 -2,9 -3,4 3,5 3,4 3,4 3,6 3,7 3,7

1,2 0,0 -5,3 -17,2 -8,3 -6,5 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2

-3,4 3,5 -4,3 -3,6 -3,7 1,8 1,6 1,7 1,7 1,7 1,8 1,8

-3,7 -1,1 -5,8 -6,6 -2,0 -3,5 44,8 45,2 44,8 44,2 43,9 43,4

-0,4 2,7 -3,1 -6,3 -4,2 -2,9 1,5 1,6 1,7 1,7 1,7 1,6

-4,0 -1,8 -6,4 -2,6 -1,0 -3,3 28,9 28,9 28,5 28,0 27,5 27,3

-5,2 -0,2 -6,6 -4,8 -3,2 -4,6 7,4 7,6 7,5 7,5 7,5 7,4

-7,1 0,5 -6,5 -3,3 -1,8 -0,6 1,3 1,3 1,3 1,3 1,4 1,4

0,4 5,2 -3,4 -3,9 -2,1 -6,1 1,7 1,9 1,9 1,9 1,9 1,8

0,0 -0,5 1,0 -4,0 1,8 -9,3 1,4 1,5 1,6 1,6 1,6 1,5

0,3 -3,7 -4,5 0,0 1,1 1,7 2,4 2,4 2,4 2,4 2,3 2,4

-2,9 -3,3 -4,4 -5,5 -3,3 -1,1 39,0 38,4 38,7 39,0 39,1 39,6

-6,9 -4,0 -1,4 -2,8 -3,3 1,6 3,1 3,0 3,1 3,1 3,1 3,2

-3,6 -5,2 -4,9 -1,9 -2,5 -2,2 4,7 4,5 4,5 4,6 4,7 4,7

-7,8 -2,2 -1,7 -2,7 0,9 -4,5 3,8 3,8 3,9 3,9 3,9 3,8

-2,3 -3,7 -6,4 -4,8 2,5 0,2 14,1 13,9 13,6 13,8 13,9 14,3

-1,6 -2,4 -4,5 -5,9 -3,6 -0,6 3,8 3,7 3,8 3,8 3,8 3,9

2,0 -2,8 -4,5 -0,9 -4,7 -2,4 4,0 3,9 4,0 4,1 4,0 4,0

-2,3 -2,1 -1,9 -4,8 -3,2 -2,6 5,5 5,5 5,7 5,7 5,6 5,6

Euskal AE

Araba

Arabako Haranak

Arabako Lautada

Arabako Mendialdea

Arabako Errioxa

Gorbeia ingurua

Kantauri Arabarra

Bizkaia

Arratia-Nerbioi

Bilbo Handia

Durangaldea

Enkarterri

Gernika-Bermeo

Markina-Ondarroa

Plentzia-Mungia

Gipuzkoa

Bidasoa Beherea

Deba Beherea

Deba Goiena

Donostialdea

Goierri

Tolosa

Urola Kosta

ostasuna-

ren %2009

ostasuna-

ren %2010

ostasuna-

ren %2011

ostasuna-

ren %2012

ostasuna-

ren %2013

ostasuna-

ren %2014

uEUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDEAINSTITUTO VASCO DE ESTADÍSTICA

Erakunde AutonomiadunaOrganismo Autónomo del

www.eustat.eus

Euskal Industriaren Ikuspegia 2016...Euskal Industriaren Ikuspegia 2016 6 1.2. grafikoa. BPGd...

Documents

Transcript of Euskal Industriaren Ikuspegia 2016...Euskal Industriaren Ikuspegia 2016 6 1.2. grafikoa. BPGd...