Eusko Ikastola Batzaren 25. urteurrena

Bilbon, 2011ko azaroak 10

EUSKADI

ERABATEKO

ALDAKETAREN

ERRONKAREN

AURREAN

Pedro Luis Uriarte

plus@emase.com

Legezko abisua

• Txosten honen edukiaren erabilpen-eskubide

guztiak egilearenak dira eta jabetza

intelektualaren eskubideek babesten dituzte.

• Beraz edukien kopiak edo erreprodukzio, osoa

zein partziala, egiteko, egilearen baimena

idatziz jasotzea beharrezkoa da.

• Txosten honen edukia edo ideiak norbanako

erabilera pribaturako besterik ez erabil

daitezke, eta ez komertzial, profesional edo

merkataritza erabilketarako .

Gogoeta egin dezagun “ERALDATZEN ARI DEN

MUNDUAK” dakarkigun erronkari buruz…

Denbora

Espazioa

ETORKIZUNA

ORAINALDIA

IRAGANA

… eta honek hezkuntzarentzat ekarriko

duen inguruneari buruz

Iturria: Robert Fogel - 1985

Garap

en

-maila

11.000 urteko geldialdi luzearen ostean,

XX MENDEAN GIZATERIAK JAUZI

ERRALDOIA EGIN DU

Denbora (urteak)

Giza-Genomaren proiektua

Gizakia Ilargirar iritsi da

Ordenagailu arinak

Malariaren aurkako borroka

Hegazkina asmatu

Mundu Berriaren aurkikuntza

Izurrite Beltza

Erromako Nagusigoa

Greziako

Nagusigoa

Ordenagailu pertsonalak

Energia nuklearra

NDAren aurkikuntza

Penizilina

Autoaren asmakizuna

Telefonoaren asmakizuna

Elektrifikazioa

Trenbideen hasiera

Watt makinaren asmakizuna

Germen infekziosoen teorema

Iraultza Industrialaren hasiera

Bigarren Nekazaritza-Iraultzaren hasiera

Ondorioz,

BPG GLOBALA ESPONENTZIALKI HANDITU DA

Bilioi dolarretan adierazita

URTEA 0 1.000 1.500 1.900 2.010

0,1 0,1 0,25 2,7

60,6

Junger Habermas-ek zioen: «gaur egun Hamburgoko ile-apaintzaile

batek Spinozak bere garaian zekizkien baino gauza gehiago jakitea ez litzateke harrigarria»

Iturria: J. Ernesto Ayala (El País Egunkaria: 2011.06.12)

… neurri handian, garapen teknologiko

izugarriaren eraginez eta

EZAGUTZAREN HAZKUNDEARI

ESKER

(informazio-kopuruaren

hazkundearengatik, behintzat)

Iturria: Ignacio Sánchez Cuenca. Complutense Unibertsitatea (El País Egunkaria 2011.06.04)

…azken urteotan are gehiago

bizkortu da hazkundea eta

INTERNET LIBURUTEGI

UNIBERTSAL ETA

GIZAKION OROIMEN

BILAKATU DA

2015.ean internetera konektatutako

objektu edo gailuak 15.000 milioi inguru

izango dira (eta urte batzuk geroago

50.000 milioi izango dira)

Teknologiak mundua aldatu egin du, eta are gehiago aldatuko du

aurrerantzean:

Cloud Computing

Data explosion

Smart infra-estructures

Mobility & devices as doorways

A new web

…

Iturria: Accenture – 2011ko iraila

Gure mundua

OSO OPAROA

da (eta izango da)

… nahiz eta MUNDU MAILAKO 3 DESOREKA LARRIK

zuzendu gabe dirauten:

Pobrezia + Desberdinatasuna +

Giza-garapena

Hau honela, Gizateriaren Historian lehen aldiz

… Euskadik gainditu egin dituenak, bide batez esanda

Bere ekonomiaren azkenaldiko hazkunde-zikloan

EUSKADI MAILA GORENETAN KOKATU BAITA

Ekonomian azken 50 urtetako

hazkunde handieneko denboraldirik

luzeena gertatu da

MUNDU MAILAKO KRISALDI

HISTORIKO BATEKIN ITXI DENA Euskadirentzat

4 urteko atzeraldia ekarriko du horrek

(Espainian 7 urtekoa)

baina beste herrialde batzuentzat

aurrera egiteko aukera izan da

ORAINALDI GLOBALA

80 MILIOI LANPOSTU

SUNTSITU DITU MUNDUAN

ETA 2016rarte EZ DA ERDIETSIKO

KRISIAREN AURREKO MAILA

Europak 16,2 milioi langabe

barne-hartu behar ditu (horietatik

herena Espainiakoa) Iturria: OIT (2011.10.31) eta Eurostat (2011.10.31). Autoreak landuta

Krisi global honek kostu pertsonal itzela du:

GAUR EGUN BOST HERRIALDE-

MULTZO BEREIZ DAITEZKE EKONOMIA GLOBALEAN:

1: Nabigatzen ari

direnak 3:

Jadanik igerian

ari direnak 4: Jadanik ur

gainera irten direnak

2: Arraunean ari

direnak

5: Urpean segitzen dutenak

Krisian murgildutako 4 urte eta gero,

Beraz, mundua aurrera egiten ari da, baina erritmo desberdinez:

Iturria: Nazioarteko Diru-Funtsa. 2011ko iraila / KGEE (2011.10.31)

NDF KGEE

2010 2011 2012 2012

MUNDUA 5,1 4,0 4,0 3,8

Ekonomia aurreratuak 3,1 1,6 1,9 1,5

AEB 3,0 1,5 1,8

Euro Eremuko ekonomiak 1,8 1,6 1,1 0,3

Espainia -0,1 0,8 1,1

Ekonomia Emergenteak 7,3 6,4 6,1 6,7

Latinoamerika eta Karibea 6,1 4,5 4,0

Errusia 4,0 4,3 4,1

Txina 10,3 9,5 9,0 8,6

India 10,1 7,8 7,5

Brasil 7,5 3,8 3,6

Afrika 5,4 5,2 5,8

Hurbilera etorrita, EUROPAK lau errealitate

oso desberdin biltzen ditu bere baitan:

Fuente: UBS- 2011ko Iraila

%7

%26

%26

%41

Europa "gaixoa" Europa "egonkorra"

Europa "kutsatua" Europa "osasuntsua"

GR + POR + IRL

FR + UK

ESP + IT + BE

ALE + HB+

AU + FIN

Europako BPG-aren%:

“Arreta “austeritate fiskalean”, merkatuak baretzen eta

bankuentzako diru-laguntzetan jarri da”.

… ETA ONDORIOAK

IZUGARRI LARRIAK DIRA

EUROPA

GAIXOA

EUROPA

KUTSATUA

EUROPA

EGONKORRA

EUROPA

OSASUNTSUA

Grezia 17,6 Espainia 22,6 Frantzia 9,9 Alemania 5,9 Irlanda 14,2 Italia 8,3 Erresuma Batua 8,1 Holanda 4,5

Portugal 12,5 Belgika 6,7 Austria 3,9

Iturria: OIT (2011.10.31) y Eurostat (2011.10.31). Autoreak landuta

(%) Europako langabezia-tasak, 2011ko abuztuan

Espainia ur gainean dabil ozta-ozta. Baina zer datorkio krisia eta gero?

Hazkunde

txikiagoa

Ingurune

konplexu eta

zorrotzagoa

Hazkunde potentziala lortu arte 5/8 urte (2017 = %2-a)

Lehia handiagoa

Ingurumen- eskakizunak

Ekonomia emergenteak

Klima aldaketa

“Krisi Globalaren aroan” gaudelarik

oraindik,

2012.a URTERIK ZAILENA

IZANGO DA GEURE BEZERO

NAGUSIA DEN

ESPAINARENTZAT

Gastu publikoaren

murrizketa gogorra

(%7ko defizita (E)

%4,4koa)

Kanpoko

bezeroen

hazkunde ahula

(Euroland =

BPG + %0,3)

Atzerapen

posiblea

(Langabezia

> 5 milioi)

Euskadi igerian ari da jadanik

Atzeralditik ateratzea

EZ DA KRISIA

GAINDITZEA

Baina “Euroland” delakoan tirabira eta

zor publikoari buruzko berri kezkagarriez

betetako aldi honetan ikusi dugunez,

Laburbilduz, Krisia “mutantea” eta metagarria da:

… eta ondorioz, KUDEATZEN BEREZIKI ZAILA da,

agerpide OSO LATZAK ditu eta desagertzeko

ERRESISTENTZIA handia du.

URGENTZIAZ ETA

SENDOTASUNEZ JOKATU

BEHAR DUGU 4 EREMUOTAN

Lehenik

Finantzakoa + Bigarrenik

Ekonomikoa

Hirrugarrenik

Soziala +

Laugarrenik

Psikologikoa +

+

ETORKIZUN GLOBALA

Oraindik “krisi globalean” ari gara, eta

hori herrialde batzuentzat

“EGOERA NORMALA” bihurtu da

Oso ALDAKORRA da

eta ARRISKUTSUA izan liteke

… bertatik GARAILEAK eta

GALTZAILEAK atera direlarik

ALEGIAZKO

OPAROTASUNAZ

gozatu dutenak

Beren ahalbideen gainetik

bizi izan dira eta besteen

aurrezkien bizkar gainean

finantzatu dira

Zein dira GALTZAILEAK?

Zein dira GARAILEAK?

Herrialde Emergenteak

Zuzentasun eta

ortodoxiari

jarraituz beren GAITASUNAK

aprobetxatu

dituztenak

IRTEERA

topatzeko gai

izan diren

herrialde garatuak

Esportazioa

ERABATEKO

ERALDAKETA BIZIA

gertatzen ari da jada

Bestela esanda, geure begien aurrean eragin sozial, ekonomiko eta politiko nabaria duen (eta etorkizunean are

handiagoa izango duen)

… eta honek EUSKADIN ERE

ERAGIN ZUZENA DU

EUSKADI

BESTELAKO

ETORKIZUNAREN

AURREAN

I.

Zein da gaur egun MUNDU OSOAN

GERTATZEN ARI DEN ALDAKETAREN

ARRISKUA?

3º

4º

2º

1º POSIZIONAMENDU TXARRA

BEHERALDIA

KOLAPSOA

LEKU GALTZEA

Munduaren Historia Ekonomikoan zehar

aurrerapen eta gainbeheren

segida gertatu da

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1000 1500 1700 1820 1870 1913 1950 2009

Mu

nd

uko

BP

G %

ko

tasa

Iturria: Angus Maddison “The World Economy Historial Statistics”. Paris. OCDE. 2003

32 Europa

19 AEB

18 Txina

7 India

”Historiako beste edozein unetan mendeak behar izango ziren azken 30

urteotan jazo den ERALDAKETA SAKONA

gertatzeko”

Iturriak: Eric Hosbawn. 2006ko iraila

ZERBAIT EGIN BEHAR DUGU

ETA BIZKOR!

… AZELERATZEN ari dena:

Herrialde batzuk LEKU GALTZE

fasean sartu dira eta … horrek

MUNDUKO MERKATUAN PISUA GALTZEA dakar

… Herrialde Emergenteen hazkunde

geldiezinaren ondorioz.

Haien artean Asia eta Latinoamerikako herrialde gehienak daude, eta baita

Afrikako beste zenbait ere

Oinarrizko aldagaiaz ez garelako ohartzen:

Hala ere, herri garatu askotan ez dugu ulertu

hazkunde-ekonomikoari dagokionez

XIX. mendea Europakoa izan zela

XXI. mendea ASIAKOA

IZANGO DELA

(badela, egiaz) eta agian,

AFRIKA eta

LATINOAMERIKAKOA ere

XX.a Ipar Amerikakoa

Iturria: «El Mundo sin Europa» Jean Marie Colombani. (El País Egunkaria 2011.06.13)

26,4 21,4 GUZTIRA

E - 4

36,5 41,5 GUZTIRA

G - 6

2013 2007

+ 5

- 5

MUNDUKO BPG %ko kuota, biztanleko erosteko

ahalmen-parekotasunaren arabera aztertuta (eap) MUNDUKO

LEHEN

10 EKONOMIAK

Iturria: NDF–2008- Apirila

Pisu galtze hori ERREALITATE

ukigarria zen krisiaren aurretik ere

1

Kuotako 5 puntu = 30 Euskadi

Hauxe izan da 16 ekonomia handienen BPGaren

HAZKUNDEA 2000–2010 hamarkadan (%)

8 Herrialde Emergenteak 8 Garatuak

Iturria: NDF (El País Egunkaria 2010.10.24)

KRISIAK LEKU GALTZEA AREAGOTU EGIN DU

HERRIALDEA HAZKUNDEA BATAZBESTEKOA

Txina 171

100 India 104

Indonesia 66

Errusia 59

Hegoko Korea 50

39 Turkia 45

Brasil 43

Mexiko 19

HERRIALDEA HAZKUNDEA BATAZBESTEKOA

Espainia 22

19 Kanada 20

AEB 18

UK 15

Frantzia 13

8 Alemania 9

Japonia 7

Italia 2

… Eta horrela, TXINAKO EKONOMIA (duela

bi hamarkadara arte ikusezina zena)

MUNDUKO BIGARRENA DA JADA:

BPG (EAP) 2010ean milaka milioi $

Iturria: NDF

10.084

9.068

4.309 4.001

1.364

AEB=14.624

TXI

ALE

+

UK

+

FR

+

IT

JAP

IND ESP

2011 Hazk % 9,5 1,5 -0,5 7,8 0,8

I+G arloko mundu mailako

inbertsioetan EB, AEB eta

Japonia atzera egiten ari

dira Txina, Korea eta

Singapurren aldean

“I+G inbertsio-bolumena hazten ari da munduan, eta era

berean, nabari-nabaria da zientzia eta teknologiaren arloan

herrialde emergenteek izan duten aurrerapena”

Iturria: UNESCO Sciencie Report. 2010eko azaroa

LEKU GALTZEA I+G arloan

ERE ERREALITATEA DA

2

Iturria: Ralph J. Cicerone. National Academy of Sciences erakundeko Presidentea - (El País Egunkaria 2011.06.08)

Honek aldaketa garrantzitsu

bat ekarriko du:

Lehen aldiz,

«AEBk zientziaren

arloan lehiatu beharko

du. Honezkero, ez da

onena maila guztietan»

Hornidura-ondasunen INBERTSIOETAN

leku galtzea argia da

3

%2 %10 %21 %22 %23%37

%46%57

%51%42 %38 %39

%29%25

%41 %39 %37 %40 %38 %34 %29

1990 2000 2006 2007 2008 2009 2010

Txina AEB+ Japonia+ Alemania+ Italia Beste batzuk

Iturria: Josu Ugarte (MCC). Bilboko Romako Kluba. 2011.5.13 eta autoreak landuta

Eta horregatik LEKU GALTZEA INDUSTRIAKO

SEKTORE ASKOTAN NABARMENA DA:

Produktuak MUNDUKO KUOTA (%)

TXINA 193 HERRIAL.

Lur Arraroak 95 5

MP3 irakurgailuaK 85 15

Jostailuak 75 25

Aire Girotua 70 30

Oinetakoak 70 30

Fotokopiagailuak 66 34

Telefono mugikorrak 50 50

Telebistak 50 50

Ehun-gaiak 50 50

PC 50 50

Iturria: The New York Times 2011.3.24, F.G. Basterra. (El País 2009.10.3ko 6. orrialdea) eta autoreak moldatua

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1993 1997 2001 2005 2007

Ku

ota

%

Europa

%30

Hego Korea

Txina

Japonia

Iturria: CESA – “Sea your future” –2008ko apirila

Europa

%9

LEKU GALTZEAREN ONDORIOZ, EUROPA

ERABAT DESAGERTU DA HAZKUNDE HANDIAK

ETA LANPOSTUAK SORTZEKO GAITASUNA

DUTEN SEKTOREETATIK ESKARIEN MUNDUKO KUOTA ONTZIGINTZAN

LEKU GALTZE EDO ALDATZEA

ARE NABARMENAGOA IZANGO DA BIZTANLERIARI DAGOKIONEZ

Herri emergenteetan + 3.000 milioi

lagun gehiago

biziko dira

( 8.000 milioi lagun)

Europak kopuruari

eutsi egingo dio

(500 milioi)

Euskadi «zaharren herri»

bihurtuko da Iturria: Eurostat (2011.06.09) 2060az

4

2050 HORIZONTEA

Mundua gero eta gehiago,

HIRIETAN biziko da

…landa-eremuetatik hirietarako

desplazamendu izugarri batez

Biztanle berri horiek ez dira landa-eremuetan finkatuko,

Planetaren etorkizuna hiritartze

masiboaren baldintzapean egongo da…

… mega-hiriak sortzeko joera

geldiezinaren barruan

MUNDUKO BIZTANLEAK HIRIETAN:

Urtero New Yorken hedadurako bi hiri berri agertuko dira

URTEA

%13

1900

Munduko biztanleen %

Milioi biztanle 208

2050

Iturria: “Hiri adimentsuak. IBM. 2010eko azaroa eta autoreak landua

%70

6.650

%50

2010

3.450

ASIA %45

TXI+I = 8 milioi graduatu urtero (hamarkada baten hirukoiztua)

PISA

TXOSTENA

Zientzia, teknologia edo ingenieritzan goi-mailako graduatuen

jatorria (Lehenkarrera, 2006)

Hego Amerika %4

Ekialde Ertaina eta Ipar Afrika %4

ASIA %45

PISA

TXOSTENA

Erdiko eta Ekialdeko Europa %12

Ipar Amerikako beste leku batzuk %5

AEB %12

Mendebaldeko Europa %16

Australia eta Zeelanda Berria %1

Behe- Saharako Afrika%1-a

Azkenik LEKU GALTZEA

HEZIKETAN ere NABARIA DA: ASIA INDARTSU DATOR

5

Iturria: Accenture 2007

Bistan denez, MUNDUKO

EKONOMIAREN ALDAKETA SAKON

baten aurrean gaude:

2010 – 2020

hamarkadari BEGIRA:

EKONOMIA GLOBALAREN

HAZKUNDEAREN %70a SUSPERTZEN

ARI DIREN HERRIALDE

EMERGENTEETATIK ETORRIKO BAITA…

“LEKU GALTZE” PROZESU HONEK,

ULERTZEKOA DENEZ,

ESPAINAN ERE ERAGINA DU:

Ranking Globalean postua tamainaren arabera (BPG eap)

2007

8.

2010

12.

2015

14.

India, Errusia, Brasil, Mexiko, Korea eta Kanadak

Espainia baztertu egingo dute Iturria: NDF. 2011ko Udaberriko Txostena (2011.04.10) eta autoreak landuta

30 urteko aldean jauzia egin dugu: Euskal

Herrian “Hirugarren Mundua” deitutakoen

alde Domundeko eltzeitsuekin ibiltzetik…

…alderantzizko egoerara iritsi gara

eta Txinako Errepublika Popularra

Espainiari laguntzeko zor publikoa

masiboki erosten ari da

Indonesian

hezitako

keniatar batek

Lurreko

herrialderik

aberatsena

gobernatzen du

Aymara

indigena bat

garai bateko

Espainiako

kolonietako

baten buru da

da

“Aurrez aurre ditugun zailtasunak eta egoera

konplexu berria bere osotasunean ulertzeko dugun

gaitasunaren arteko aldea oso handia da eta horrek

desafio itzel baten aurrean jartzen gaitu:

ORAIN ARTE EZAGUTU EZ

DUGUN ETORKIZUN-

ERRONKAREN AURREAN

Iturria: Peter M. Senge – 2003 eta autoreak landuta

Zer esan nahi du honek guztiak?

… Erronka hori ez da malkartsua edo bat-

batekoa, “EZBERDINA” baizik: isila, barea…

…“zalapartarik gabeko” erronka da,

baina erantzuten jakin behar dugu, euskal gizartearen etorkizunerako funtsezko

galdera dakarrelako:

HURRENGO BELAUNALDIKO

EUSKAL HERRITARRAK BEREN

GURASOAK BEZAIN ONDO

BIZITZEKO GAI IZANGO DIRA?

(beste ezer baino lehen, horrek enplegu duina izatea

esan nahi duelarik)

HIRU AUKERA HANDI

EUSKADIRENTZAT

II.

Europar Batasuneko 27.garren eskualdea gara (271tik) “BPG per capita”

kontutan hartuta, goi mailako graduatuen kopuruari dagokionez 3.garrena eta euskal ekonomia,

Europakoaren erritmo berean ari da

irteten krisitik, Espainiakoa baino

arinago eta osasuntsuago…

…BAINA ETORKIZUN

LORIATSUA EZ DAGO

BERMATURIK

«Kezka handia sortzen digu 20 urte barru

Kaliforniak eta AEBk bizi izango duten

egoerak, ez baitakigu zer izango garen desagertze-bidetik garamatzan gaur

egungo geldialditik ateratzen ez bagara»

Gaur egungo egoera kezkagarria da MUNDU

OSOKO ESKUALDE OPAROENENTZAT:

Kaliforniak (AEB) «Epe Luzerako Ideien

Batzordea» deitutakoa sortu du, ondokoa

abiapuntu hartuta

«KALIFORNIAK BETI AURREA HARTU IZAN DIO

ETORKIZUNARI, BAINA ORAIN

ATZEAN UZTEN ARI GATZAIZKIO» Iturria: Nicolas Berggruen. “Carta desde California”. (El País Egunkaria 2010/11/14. 35. orriraldea)

Orduan,

ZER EGIN DAITEKE?:

LEHEN AUKERA

DEPRESIOA

Espainiako buruzagi askoren jarreran nahikoa

errotuta dago, adibidez. Bertako etorkizun

ekonomikoarekiko itxaropena oso txikia dela

ematen du, eta “beldurraren ekonomian”

erortzeko arrisku handia dute. Beren

herrialdea “ukatzeraino” irits daitezke.

ZER EGIN DAITEKE? :

BIGARREN AUKERA

KONFORMATZEA

…Herri eta eskualde aberatsenen tentazioa

da. Izan ere, hurrengo belaunaldian, orain

suspertzen ari diren herri emergenteekin

alderatuta ere, EUSKADIK OPAROA

IZATEN JARRAITUKO DU,

… nahiz eta hazkundea eta aukerak urritu eta

lanpostu txarragoak izan

ZER EGIN DAITEKE? :

HIRUGARREN AUKERA

ERALDATZEA

… Ez bakarrik “Oparoak” izateko, HOBEAK IZATEKO baizik,

AUKEREZ BETERIKO

ETORKIZUNA SORTZEKO

URGENTZIAZ eta SENDOTASUNEZ

Gaur egun, Euskadirentzat AUKERA BAKARRA DAGO:

EZ! BAI!

ERALDA

KETARI

• Depresioari

• Ezkortasunari

• Pesimismoari

• Konformismoari

• Autoatseginari

Dugun aukera bakarra dela

onartuta, bada:

EUSKADI

“BERRASMATU”

EGIN BEHAR

DUGU

… EKONOMIAN, GIZARTEAN eta

baita HEZKUNTZAN ere

NOLA

BERRASMA DEZAKEGU

EUSKADI?

III.

Herria eraldatzea helburua izanik, “Berrasmatzeak”

EREDU

ALDAKETA BAT

eskatzen du

Gaur egun aldarri unibertsala da eta euskal gizartean ere gauzatu dezakegu,

eta gauzatu egin behar dugu

Une honetan, munduko BPGaren bi herenetan eragin zuzena duten HIRU

EREDUZKO ALDAKETA gertatzen ari dira:

1

Txinakoa

2

EB-ekoa

3

AEB-

ekoa

… eta horiez gain, Amerika Latinakoa eta

Afrikakoa daude (lehengai eta nekazaritza-

produktuen esportazioetan oinarrituta)

TXINAK 2011ean

BERE EREDUA

ALDATU DU

Bere Bost Urteko 2011-2015 Planean,

estrategia-orientabidea aldatu egin du: inbertsioetan

oinarritutako ekonomia esportatzaile izatetik, BARNE-KONTSUMOA EMENDATZEA helburu

irmoa duen ekonomia bat izatera

Etorkizun argia duten herrialdeen artean,

Iturria: Stephen S. Roach “China 12th Five-Year Plan”. 2011ko martxoa

1.

… zerbitzuen sektorea lehenetsiz nekazaritzaren

kaltean

… bi helburu nagusirekin: desorekak zuzentzea eta

BEHARREZKOAK

DITUEN EHUNKA

MILIOI LANPOSTUAK

SORTZEA

Iturria: Finantial Post. 2011.01.26

“For the first time since China entered

the World Trade Organization in 2001

and became an exporting superpower,

Mexico posted a bigger gain in U.S.

market share than its Asian rival in

2010... and will likely win even more U.S.

market share in coming years”

Txina ohartu egin da jadanik orain arte

berezkoa izan duen joko-esparruan

(soldata baxuko produkzioetan) beste

herrialde batzuek aurrea har

diezaioketela

…baina herriok txikiegiak dira Txinak

(edo Brasilek eta Indiak) adina

inbertsio lortzeko

Eta Mexikorekin batera, ASIAKO BESTE HERRIALDE BATZUEK

ERE SOLDATA-KOSTU BAXUKO AUKERA

HOBEAK ESKAINTZEN DITUZTE

Iturria: BCG “The return of U.S. Manufacturing” 2011ko maiatza

Industriaren soldatak(U.S.$ /orduko)

Tailandia……….. 1,80 India………… 3,00 Vietnam…………. 0,49 Brasil……….. 8,24

Indonesia…….... 0,38 Kanbodia……….. 0,35 Espainia…... 26,71 Txina…………….. 1,99 Euskadi….… 35,61

AURREKONTUEN

DESOREKAK

ZUZENTZEA

Europar Batasuna aurrera ari da ondokoa helburu duen ereduarekin:

2.

…EUROAREN ETORKIZUNA (hots, Europako

Batasuna beraren etorkizuna) ARRISKUAN

JARTZEN DUEN politika desegoki batez

AUSTERITATEA!!

Europan, baina, ez dago errealitate bakarra,

elkarrekin lotuta dauden lau errealitate baizik

EREDU HONEK

EUROPA “GAIXOAREN”

(Europar BPGaren %7)

eta “KUTSATUAREN” (%26)

SUSPERRALDIA

ARRISKUAN

JARTZEN DU…

…eta “Greziako drama” (eta

Italiakoa ere) honen adibide garbia da

DERRIGORREZKO ETA GEHIEGIZKO

AUSTERITATE-GIRO HONETAN

Espainiak 6 milioi langabe

izan arte itxaron beharko dugu

TXOKE-NEURRIAK ETA

ERREFORMA SAKONAK

INDARREAN

JARTZEKO?

Nahitaezkoa da

EUROPAKO BANKU

ZENTRALAK ERABATEKO

SENDOTASUNEZ JOKATZEA

Interes-tasa

% 0ra jaistea

(gaur egungoa

%1,25koa da)

EFSF- Europako

Egonkortasun-Funtsari

laguntzea “azken

aukerako” mailegu-

emaile gisa

Italia eta

Espainiako zor

merkatuak

egonkortzea

… eta epe ertain baten, nahitaezkoa da bere Estatutuak aldatzea

AEBko Erretserba Federalarenekin parekatu ahal izateko

(inflazioaren kontrola + hazkundearen bultzagile)

Munduko liderra ere eredu

berri baten bila ari da

OBAMAK AEB bere etorkizuna

irabaztera deitu du

ERREFORMAK

eta BERRIKUNTZA

eskatu ditu, bere herriaren

lidergoari eusteko

Iturria: SOTU. Estatu-Batasunaren hitzaldia. 11.1.26

3.

Europa (eta Europako Banku Zentrala) ez

bezala, eredu amerikarra

ERRETSERBA

FEDERALAREN

AHALMENAK ERABILTZEN

ARI DA SUSPERRALDI

EKONOMIKOA

BULTZATZEKO

450.000 milioiko diru-sorta jaulki berri du

enplegua sortzeko epe laburrera eta bera epe

luzera egonkortzeko.

Beste eredu batzuk ere badaude, baina

gaur egun nagusi diren hiruen artean

ZEIN DA ONENA ?

Erantzuna herri bakoitzaren egoeraren

araberakoa da

… baina, ni neuk behintzat, oso

garbi daukat zein den EUSKADIK BERE EGIN

BEHARKO LUKEENA

EUSKADIK

BEHAR DUEN

“EREDU

BERRIA”

IV.

Nire iritziz, GARAILE izateko,

Euskadik irtenbide ESTRATEGIKO BAKARRA DU:

BERRIKUNTZA

Horixe bera aldarrikatu zuen Obamak

argi eta garbi AEBrako joan den

urtarrilaren 26ko SOTUan

BERRIKUNTZA

“ Berrikuntzan

inbertitzea epe luzerako

hazkundea lortzeko ezinbesteko

baldintza da” (*)

* Iturria. Angel Gurria –OCDEko Idazkari Nagusia. 2010ko apirilaren 15ean.

GARAILE izateko,

EUSKADIK ERE BADU

IRTENBIDE EKONOMIKO BAT

BERRIKUNTZAK

ERALDATZEA

ESKATZEN DU

… gero eta balio-ekonomiko

eta sozial handiagoa

sortzeko modu egonkor eta jasangarriz.

Baina, zer da “Berrikuntza”?

Beraz, herri bat berritzaile bihurtzeak

herria bera ERALDATZEA ESKATZEN DU

bere gizartea, bere enpresak,

bere erakundeak eta bere

ekonomia…

SAKONKI BERRITZEA

NAHITAEZKOA DA

… ETA BAITA, JAKINA, IKASTOLAK ETA

BERTAKO IRAKASKUNTZA BERA ERE

… hauxe da EUSKADIK EGIN

BEHAR DUEN BIDEA

Abiaburu hau onartuta, gure herriak “eredu

berriari” jarraituz eraldatzea aukeratuz gero,

ondokoak behar dira:

Erreformak

GAUR EGITEN DUGUNA HOBETO EGITEKO

Berrikuntza

ERRAZA edo KONBENTZIONALETIK, KONPLEXU edo

BEREIZGARRIRA

IGAROZ

+

1. ACT GLOBAL: Mundua, ekonomia, oso bizkor

globalizatzen ari da eta beraz, geure “LOCAL

SOUL” delakoa zainduz, erantzun globalak eta

erronka globalekin erantzun behar dugu.

2. USE & SHARE CAPITAL: Areago bultzatu

behar ditugu geure gaitasunak esparru PRIBATU

-PUBLIKOAREN arteko KOOPERAZIOA

(ALIANTZA) formulan oinarrituz

3. THINK DIFFERENT: “Pertsona berberek ideia

berberak garatzen betiko erritmoarekin, beti-beti

emaitza berberak lortuko dituzte”.

BERRIKUNTZAN OINARRITUTAKO “EREDUA”

garatzeko HIRU NORANTZAKO ERANTZUNAK

ARTIKULATU BEHAR DITUGU:

“ERA DESBERDIN” batez PENTSATU

BEHAR DUGU zera lortzeko:

…datorkigun etorkizunari aurre egiteko

ERRITMOZ

aldatzea

IDEIETAZ

aldatzea

PERTSONAK

aldatzea

EUSKAL HEZKUNTZA-SISTEMA

IRMOKI SUSTATZEA eta

PRESTAKUNTZA BULTZATZEA

esan nahi du. Zertarako? :

- Ezagupen gehiago sortzeko.

- Ezagutza hori ekonomia errealean

aplikatzeko.

- Ekintzailetza- bokazioak sortzeko. - Gizarte hirueleduna lortzeko…

…eta abar

“PERSONAK ALDATZEAK”

Ondorioz, “Euskadi berrasmatzeak” EUSKAL

HEZKUNTZA-SISTEMA “ERA BERRI”

BATEN pentsatzera garamatza ezinbestean.

Zertarako?

• Kalitatea hobetuz, BIKAINTASUN-MAILA

lortzeko (Pisa Txostenak egiaztatua)

• Eraginkortasuna hobetzeko

• Eskola-porrota Europako gutxienekoetara

jaisteko (< %10)

• Goi mailako graduaten %40a mantentzeko

• Etengabeko prestakuntza areago garatzeko

• Dagokion arloan Berrikuntza bultzatzeko …

EUSKARAZKO

IRAKASKUNTZA

AREAGO BULTZATU

BEHAR DUGU

2011-2012 kurtso honetan 190.724 ikaslek

(%60a) D ereduan formatzea aukeratu duten arren,

Euskara

EUSKAL GIZARTEA OSOAREN ONDARE

KULTURAL BALIOTSUENA DELAKO INDARTU

EGIN BEHAR DUGU

Euskal Hezkuntza-Sistema

sustatzea

…Krisia aitzaki harturik ibili gabe

BIZIRAUNPENERAKO

ETORKIZUNERAKO

HELBURU

UTZIEZINA DA

Eta LEHENTASUN OSOA eman behar diogu

IKASTOLA-SAREAK

(publikoak eta

pribatuak)

SOSTEGU BEREZIA

BEHAR DU

… eta Euskal Hezkuntza–Sistemaren baitan eragile funtsezkoa denez gero,

Euskara zaintzeko eta garatzeko dugun

tresnarik ahaltsuena baita

Zergatik uste dut Hezkuntzak zeregin

funtsezkoa jokatu behar duela

Euskadiren etorkizunean? :

“Giza-talde txiki batek bizirik irauteko nahitaezkoa du eremu guztietan

kalitatez jardutea eta hori ez da

gertatuko talde horren lehentasunik

behinena Hezkuntza baldin ez bada” * * Pedro M. Etxenike Irakaslea. 2007ko urria

HERRI TXIKIA

GARELAKO

Ondorioz, Euskal Hezkuntza-Sistema,

Euskal Berrikuntza-Sistemarekin estu

koordinatuta garatu behar da

ZIENTZIA, IKERKETA

eta TEKNOLOGIA

areago bultzatzeko, horiexek baitira

ezagutza sortzea, barneratzea eta

transmititzea ahalbidetzen duten

gakoak

“Zientzia, Ikerkuntza,

Teknologia eta Berrikuntza

altxorrak dira, Kultura, Hezkuntza

eta Baloreak bezainbatekoak.

Horregatik,

gure herriak altxor horien

alde egin behar du!”

Iturria: Guillermo Dorronsoro (IK-4ko Presidenteorde exekutiboa). Deia 2011.01.23

Politika aktiboak garatu behar ditugu Euskal Hezkuntza-Sistema sustatzeko,

eta baita Zientzia, Ikerketa eta Teknologia bultzateko ere:

- TALENTUA SORTU ETA

ERAKARTZEKO

- BERTAN FINKATZEKO

- GEUREAN DUGUN TALENTUA

ZAINTZEKO - FRUITUAK EMAN DITZAN, EREITEKO

…EKONOMIA AURRERATUEN ETORKIZUN-

ERAKO GAKOA LEHIAKORTASUNA DELAKO,

eta horrek TALENTUA esan nahi du

Azkenik, Euskadik behar duen EREDU BERRIAK

Hauen artean:

Ongizatearen Estatuari eustea

Jasangarritasuna

Zahartzea

Jaiotze-tasa

Egiazko Genero-berdintasuna

Gizarte multietnikoa …

ERRONKA SOZIAL

OSO KONPLEXUAK GAINDITZEKO GAUZA IZAN BEHAR DU

GIZARTE

HOBEA

SORTZEAZ

baizik

Ez baikara ari “ekonomiaz” soilik…

Oparoagoak izatea ez da nahikoa: HOBEAK

eta ATZEAN GERATZEN DIRENAK

LAGUNTZEKO GAUZA izan behar dugu

Hori horrela, Eusko Ikastola Batzak dagokion garrantziarekin jorratu behar du GIZARTE-

BALOREETAN OINARRITUTAKO

HEZKUNTZARI, ondokoak bermatuz:

Geure herriari ekarpen erabakigarria

egingo baitiogu honela

• Gizon eta emakumeen arteko

BERDINTASUNA

• Behartsuenganako ELKARTASUNA

• JASANGARRITASUNA

• BIZIKIDETZA

• MULTIKULTURALITATEA

EUSKADI

“BERRASMATZEKO”

3 ERRONKA

V.

Euskadi “berrasmatzeko” lehen galdera

IKUSPENA Testuinguru honetan,

ZEIN DA GURE XEDE

NAGUSIA?

…Herri, Gizarte, Unibertsitate, enpresa edota herritar modura…

…eta EUSKO IKASTOLA

BATZA erakunde bezala ere

1.

IKUSPEN HORREK ANBIZIO

HANDIKOA IZAN BEHAR DU

“IKUSPENIK”

GABE EZ DAGO

ERALDAKETARIK…

…“bilakaera” baizik

Eraldaketa-prozesuetan IKUSPENA erabakigarria baita:

“Euskadiren 2011ko ikuspenak” 1977koa

baino irispide handiagokoa izan behar du:

EUROPAKO ESKUALDE

OPARO HAU EREDU

EKONOMIKO ETA SOZIAL

BIHURTU NAHI DUGU

MUNDU MAILAN

… herritarren etorkizun loriotsua

bermatu eta haien gizarte eta

hezkuntzako beharrizanak estaltzeko

Euskal ikuspenarekin batera,

…Hezkuntza eta gizarteari egin

beharreko ekarria gauzatzeko

EUSKO IKASTOLA

BATZAK ere DATOZEN

25 URTEETARAKO

IKUSPEN ZORROTZ

BAT BERE

EGIN BEHAR DU…

Euskadi “berrasmatzeko”

bigarren galdera

KONPROMISOA

NOLA ANTOLATUKO DUGU

GUZTION KONPROMISOA

BERRIKUNTZA GLOBALA

HELBURU DUEN PROIEKTUA

GAUZATZEKO?

NORI dagokio konpromiso hori bere

bizkar gainean hartzea?

2.

Nahitaezkoa den konpromisoa behar bezala

artikulatzeko, gutxienez ondoko 7

eremuetatik ERANTZUN IRMO

ETA BATERATUA behar da:

Estatua

Gizarte-

eragileak

HEZKUNTZA-

SISTEMA

EAE

Zientzia eta

Teknologiako eragileak

… eta GIZARTE ZIBILA

Enpresak

Konpromisoak nahitaezkoa du

POSIZIONAMENDU

IKUSGARRI ETA

SENDOAGOA GIZARTE

ZIBILAREN LIDERREN

ALDETIK…

…eta bereziki, Eusko Ikastola Batza osatzen duzuenona, eta gaur hemen

zaudetenona

Iturria: Miguel Roca. La Vanguardia egunkaria. 2010ko maiatzak 11

GIZARTE ZIBILA EZ BAITA

KONTUAN HARTZEN, ETA

ISILIK DAGO

“Kritikak ez dira azaltzen, nola edo hala

susmatzen baditugu ere. Iritzirik ez, ezta

proposamen, ekintza edo gaitzespenik ere.

Isiltasuna baino ez, geure

inhibizioarengatik “gaizkide” bihurtzen

gaituen isiltasuna.

Gainbeheraren subjektu pasibo

bihurtu nahi ez duenak aurrera

egiteko erantzunkizuna onartu egin

beharko du”

ESTRATEGIA

ZEIN DA ABIAN

JARRI BEHARKO

GENUKEEN

ESTRATEGIA?

Euskadi “berrasmatzeko” hirugarren galdera.

3.

Estrategia garatzeko eremu

guztietan,

LIDERGO

GEHIAGO ETA

SENDOAGOA

BEHAR DUGU

…politikan, hezkuntzan, enpresan, gizartean eta baita

maila pertsonalean ere

GEHIEGIZKO

ZATIKETA

Erantzun global, bateratua eta

koherentea behar dugu, horrek

Euskadin dugun muga larri bat

gainditzeko NAHITAEZKOA baita:

…politikan, ekonomian, gizartean

eta baita hezkuntzan ere

EGIAZTAPENAK,

USTE SENDOAK

eta

GURARI BAT

VI.

1.go EGIAZTAPENA

Kinka larrian egonik ere,

EUSKADIREN EGOERA

EKONOMIKO ETA SOZIALAK

30 URTEETAN

AURRERAPAUSO

ERRALDOIA EGIN DU

2.garren EGIAZTAPENA

Gaur eta hemen, MUNDU

MAILAKO ALDAKETA HONEK

ERALDAKETA-AUZI

KONPLEXUA KONPONTZEA

ESKATZEN DU

Euskadi “BERRASMATU”

egin behar dugu !!!

1.go USTE SENDOA

Iraganean lortu genuen eta

… eta horretan HEZKUNTZAK ZEREGIN

FUNTSEZKOA IZANGO DU

ETORKIZUNERAKO

ERE, LORTU EGINGO

DUGU!

2.garren USTE SENDOA

Goi-mailako hezkuntza batekin

(ikastolek berezko tokia

dute horretan)

EUSKADIK

ETORKIZUN

HOBEA LORTUKO DU

ETA NIRE GURARIA:

…ARRAKASTA HANDIA

OPA DIOT EUSKO

IKASTOLA BATZARI…

… eta Euskadiko hezkuntza-

sistemaren etorkizunari

ZORIONAK!!

EUSKADIK

BEHAR

ZAITUZTE !!!

Eusko Ikastola Batzaren 25. urteurrena

Bilbon, 2011ko azaroak 10

EUSKADI

ERABATEKO

ALDAKETAREN

ERRONKAREN

AURREAN

Pedro Luis Uriarte

plus@emase.com