Etxean eta etxekoen aurrean irabazi du Bradley Wigginsek ...nago, ondo entrenatu naiz, eta...

Bradley Wiggins, atzo, Hampton Court jauregiaren atarian jarritako tronu nagusian eserita. IAN LANGSDON / EFE

Wiggins I.a

Etxean eta etxekoen aurrean irabazi du Bradley Wigginsek

urrezko domina erlojupekoan.Martin eta Froome izan ditu atzetik.

Bi domina gehiago Britainia Handiarentzat,zale guztien eromenerako D06-07

berria2012ko abuztuaren 2a

02

04

05

Piraguismoa DMaialen Chourraut K-1eko finalerdietan

ariko da gaur, eta dominen lehian sartu nahi du.

Gimnastika DUchimurak iragarpen guztiak

bete ditu, eta urreaz jabetu da buruz burukoan.

Igeriketa DAdrian estatubatuarrak ezustekoa

eman du 100 metrokoen finalean urrea irabazita.

www.berria.info/londres12

I ñaki Perurenak jasoaldi batetik bes-terako tartean arnasari buelta ema-

teko zuen sistema aita zenak indarrezastintzen zuen kartoi gogor edo okumezati hura izaten zen.Herri kirolari eta pilo-tariei euren prestakuntzaz galdetuta,«mendi buelta» eder bat eman,sagardoapur bat edo ardo «baxoerdi» bat edan,eta txuleta «koskor» bat jatea bezalako-rik ez zegoela izaten zen erantzuna.Eginda aurrera geroztik,eta gaitz erdi.Lakta-to eta globulu gorrien analisiak,kamerahiperbarikoak,haizearen tunela...Bestegarai batzuk dira hauek.Edo ez?

Ryan Lochte igerilariak traktore pneu-matikoak behin eta berriz altxatuz in-dartu du gerriz gorakoa, eta 20 metrokosokatzarrak besoan bilduta igeri egitea-ren poderioz hobetu du tximeleta estilo-

an zuen gabezia. Usain Boltatletak, Pekinen, mundu guztiatxunditu zuen lasterketa huraosatu aurretik, zera egin zuengoizean: «11:00 aldera esnatunintzen, telebista ikusi nueneta arrautza-irinetan frijituta-ko oilaskoa jan nuen. Besteordu pare bat egin nuen lo,

beste oilasko apur bat jan nuen, eta pis-tara joan nintzen». Michael Phelps han-diak, urrezko zortzigarren domina iraba-zi zuen egunaren bezperan, 12.000 kalo-riako bere oturuntzekin jarraitzen zuen.Gosaritan bakarrik: hiru arrautza frijituzosatutako sandwich galanta, bi katilu-kada kafe, bost arrautzako tortilla bat,katilukada bat zereal, azukretan sartu-tako hiru ogi zati eta txokolate zatitxoakdituzten hiru opil txiki.

Okumea, mendi buelta, baxoerdia etatxuleta koskorra. Atzera gelditu ginela-koan gu, eta aitzindariak ginen.

‘Citius, altius, fortius’Enekoitz Telleria

Perurenarenkartoia

02 berria2012ko abuztuaren 2a

Unai Zubeldia Londres,Berriemaile berezia

E zin da ezkutatu: dominairabazteko faboritoetakobat da Maialen Chou-

rraut. Nahikoa da jokoetara iritsiaurreko Munduko Kopei begira-tzea —urrezko domina lortu zuenCardiffen eta Pauen—. Eta nahi-koa da Londresen ematen ari denmaila aztertzea: denborarik one-narekin sartu zen astelehenean fi-nalerdietan, jaitsiera on-onikegin gabe, gainera. Aitortu nahiez badu ere, konfiantzaz lepo da-go, eta hutsik ez egiteak berak do-mina lortzeko atea irekiko lioke.

Hamabost piraguista sailkatuziren astelehenean gaurko fina-lerdietarako, eta hamabost horie-tatik hamar sartuko dira finale-an. Euskal Herrian 15:12 direneanabiatuko da lehenengoa, LuukaJones Zeelanda Berrikoa, eta15:54an azkena, Chourraut bera.Erreferentziak jakinda, finaleansartzea izango da lehen helburua.

Faboritoetako inor ez zen gera-tu kalean sailkatzekoan, eta bi pi-raguista dira bereziki gertutikzaindu beharrekoak: Jana Duka-

tova eslovakiarra, lehen zerren-daburua; eta Corinna Kuhnle aus-triarra, hirugarren zerrendabu-rua. Bien erdian dago lasartearra,bi zenbakiarekin. Berez, koskahandi samarra dago hiru horien-gandik Stepanka Hilgertova txe-kiarrarengana: munduko sailka-penean lehen hiru postuetan dau-de Dukatova, Chourraut etaKuhnle, eta hamargarren Hilger-tova. Baina gaur dago erantzunbeharra, eta duela bi egun argiikusi zen presioak ere eraginaizan dezakeela, gizonezkoen C-1eko finaletik kanpo geratu ze-lako David Florence etxeko pira-guista, lehen zerrendaburua.

Osotasunean,onenaEhun segundoko bi jaitsiera, etadominak jokoan. Palmaresa biri-biltzeko, lorpen handia litzatekejokoetako domina bat. Chourrautbaino piraguista indartsuagoakbadaude, teknikoagoak ere bai,baina, osotasunean, gutxi dira la-sartearra bezain indartsuak. Be-rea eginda, finalean egongo da,eta pixka bat asmatuz gero, ez duurruti izango domina. Euskal ki-rolarien egutegian gorriz marka-tuta dago gaurko eguna.

Domina edo porrotaK-1eko finalerdietan eta, sailkatuz gero, finaleanariko da gaur Maialen Chourraut lasartearra,sailkatzekoan lortutako lehen postuak indartuta.

Euskal kirolariak DUr bizietako piraguismoa

Maialen Chourraut, herenegun, Lee Valley White ur gunean. UNAI ZUBELDIA

Lorpen nagusiakpEtengabekogarapena. Zilarra(2009) etabrontzea (2011)MundukoTxapelketan, etaurrezko dominakMunduko Kopan,Cardiffen eta Pauen(2012). Pekinen,finaletik at geratuzen. Bigarren aldizariko da jokoetan.

«U

rrea

irab

azte

a et

a ni

re h

erri

a zo

rion

tsu

egit

ea d

ut h

elbu

ru»

,N

ova

k D

joko

vic p

SE

RB

IAK

OS

ELE

KZ

IOK

OT

EN

ISLA

RIA

esa

ldia

U. Z. Londres,Berriemaile berezia

Oso kontzentratuta, burua hotz,eta oraindik ezer ez duela egin az-pimarratuz. Horrela dago Maia-len Chourraut (Lasarte-Oria, Gi-puzkoa, 1983) gaurko finalerdieta-ko lehiaren aurretik. Ez du hitzegin nahi kazetariekin, baina tar-te txiki bat egin dio BERRIAri, fina-lerdietako saioa baino bi egun le-henago.Zer sentipen duzu sailkapen fasekobi jaitsieren ondoren?Sentipen kontrajarriak dauzkat.Lehen jaitsieran, lehen erdira ar-te ez nuen sentipen onik izan ure-tan, baina huts oso larririk ere eznuen egin, eta azken zatian bai, az-ken zatian oso azkarra izan nin-tzen. Horri esker lortu nuen au-rreko galera orekatzea.Laugarren atea ukitu zenuen; bi se-gundoren galera, eta burua, buelta-ka.Bai. Partziala ona zen une horre-tan, baina ate hori ukitu eginnuen; hurrengo mugimenduanere aurrera egin ezinik geratu nin-tzen uretan, bosgarren atean ereez nintzen ondo sartu... Eragoz-pen dezente izan nituen.Eta, hala ere, denborarik onena. Ezda seinale txarra finalerdiei eta etordaitekeen finalari begira.Ez, ez. Ez da seinale txarra. Ondonago, ondo entrenatu naiz, etaprestatuta nago gauza politen bategiteko. Baina banaka-banakaegin behar dira jaitsierak. Fina-lerdietako jaitsiera dago lehenen-go, eta besterik ez daukat buruan.Finalerdi ona egin behar dut le-hen hamarren artean sartzeko,eta gero iritsiko da finala. Pauso-ka-pausoka joango gara analisiakegiten. Sailkapenean, berdin-ber-dina da lehen postua lortzea edo15. geratzea. Sailkatzea zen kon-tua, eta beste hainbeste gertatukoda finalerdietan ere.Sailkapeneko jaitsieraren aurretik,aitortu zenuen ziurtatzea zela zuretaktika, ateen erdialdetik igarotzea,gozo arraun egitea. Finalerdietan,beraz, finalera pasatzea ziurtatzeaizango da helburua.Bai. Baina oso zaila da ziurtatzeaeta indarrak gordetzea. Kanal ho-netan oso zaila da piragua kontro-

latzea. Ur mugimendu bortitzakdaude, eta urak guk baino indarhandiagoa dauka. Urarekin bate-ra joaten saiatu behar dugu guk,urari aurka ez egiten. Baina noiz-bait piraguaren kontrola galduzgero, eta nahi duzun tokian jar-tzen ez bada, borrokan hasi beha-rra dago, eta hor hasten dira ko-meriak.Jaitsiera bakarra izango da finaler-dietan. Kontzentrazio handia eska-tzen du horrek.Zer prestaketa egitenari zarete egunotan?Prestaketa azken urteotakoa da,eginda dago; ez da egun bakarre-koa. Lasai egoten saiatu gara biegunotan; atseden hartu, ondojan, eta lehiaketarako prestatu.Badakit ni urduri egongo naizela,baina besteak ere hala egongo di-ra. Lehiaketaren kontuak dira ho-riek. Ilusio handia daukat.

Bigarrenez ari zara lehiatzen OlinpiarJokoetan. Nabaritu duzu desberdin-tasunik Pekingoarekin alderatuta?Bai, bai. Nire egoera oso desberdi-na da. Gauza politen bat egitekoasmoz joan nintzen Pekinera.Sailkatzeko sistema desberdinazen, bi jaitsierak hartu zituztela-ko kontuan, eta ez bietatik onena.Lehenengoan 50 segundorenpenalizazioa jaso nuen, eta han-txe galdu nituen aukera guztiak.Orain, berriz, esperientzia gehia-go daukat. Sailkapenean, lehenjaitsiera ona egin nuen; badakitaukera polita daukadala, eta des-berdina da egoera. Ez dut nabari-tzen presio handiagoa, baina haziegin naiz pertsona gisa. Adibidegisa, Pekinen jende pila etorri zenguregana lehiaketaren aurretik,eta orduan ez genekien ezetz esa-ten. Hori ere ikasi dut denborare-kin. Niri ez zait gustatzen lehia-keta egunetan jendea gaineanedukitzea. Nire munduan sartubehar izaten dut; hori da lehiatze-ko nire sistema. Ikasi dut ezetzesaten, telefonoak jotzen duene-an ez hartzen, eta beste modubatera ari naiz bizitzen jokohauek.

Maialen ChourrautUr bizietako piraguista

«Badakit aukerapolita daukadala»

«Hemen oso zaila dapiragua kontrolatzea;ur mugimendubortitzak daude»

03berria2012ko abuztuaren 2a Euskal kirolariakD

Lon

dre

sko

kiro

lgu

nee

tara

sa

rtze

n d

iren

iku

slee

kge

hie

nez

eh

un

mili

litro

liki

do

sa

rtu

ah

al d

itu

zte

ba

rru

-ra

: oh

iko

lata

bat

en h

eren

bat

ba

ino

gu

txia

go,a

legi

a.

.10

0

Imanol Magro Londres,Berriemaile berezia

Haizea ez dute lagun Iker Marti-nezek eta Xabi Fernandezek, etahiru lehiaketa egun aski izan diraikusteko oso zaila izango dela do-minen borrokan sartzea. 49ermailako sei estropada jokatu di-tuzte euskal estropadalariek, etaegun 11. postuan daude, 63 puntu-rekin. Egia da arautegiari eskerestropada txarreneko puntuazioaalboratzeko eskubidea dutela,baina, haiek bezala, baita aurka-riek ere, eta oso urrun dute azkenbi olinpiar jokoetan lorturiko do-minak lortzea berriz.

«Maniobrak egiteko garaianabaiada falta zaigu», aztertu zuenatzo Iker Martinez patroiak. Hiru-retako egunik gogorrena izan zen.

Bi estropada jokatu zituzten, eta14. eta 18. izan ziren. Herenegunlehen eguneko bidea apur bat zu-zentzea lortu zuten arren —ha-margarren postutik zortzigarre-nea pasatu ziren—, atzo hiru pos-tu jaitsi ziren kolpetik. Orain, 45puntura dute urrezko domina,21era brontzezkoa, seira diplo-mak eta hirura finala. 49er mai-lan, hamabost estropada egitendira zazpi egunean, eta lehen ha-marrak finalerako sailkatzen di-ra. Hori bai, aurretik pilaturikopuntuak kontuan hartuko dira.

Euskal parte hartzaileen arte-an dominarako hautagai argie-nak ziren, baina aukera hori ilusiobilakatu da ia. 49er mailan, estro-pada bakoitzeko postuak zenba-tzen dira, baina atzoko denborakere ez ziren izan baikorrak izatekomodukoak. Lehenbizi, irabazlea-

rengandik bi minutu baino gehia-gora helmugaratu ziren, eta 1.42ragero.

Atzoko jardunaldia honda-mendi txikia izan bazen, herene-gungoak itxaropenaren atea irekizuen. Lehen txandan zazpigarrenizan ziren, eta bigarrenean hiru-garren. Une batez euren benetakomaila erakutsi ahal izan zuten,eta bidea aurkitu zutela zirudien.Baina ez. Astelehenean, berriz, ezzuten zorterik izan. Aurrenekoestropadari ekin eta berehala ara-zo mekanikoak izan zituzten eta15. izan ziren. Ez zirudien larria,emaitza txarra albora zezaketela-ko, baina atzokoaren ondoren 15.postu hori zama handia izangoda. Bigarrenean, berriz, zazpiga-rren izan ziren. Gaur beste bi es-tropada jokatuko dituzte.

Aurkariei dagokienez, ez dagoustekabeko handirik. Euskal es-tropadalariek Ozeaniako ontziensasoia nabarmendu zuten hasiaurretik, eta australiarrak daudelehen postuan zeelandaberrita-rren aurretik. Azken horiek diraurrea irabazteko faboritoak.

Pauso handi bat atzera Iker Martinezek eta Xabi Fernandezek egun oso txarra izan dute, eta 11. dira 49er mailako seigarren estropadajokatuta. Zaila dirudi dominen lehian sartu ahal izatea.

Iker Martinez eta Xabi Fernandez ahalegin betean, 49er mailako estropada batean, Weymouthen. GERRY PENNY / EFE

Sailkapena1. Outteridge eta

Jensen.

(Australia) 18 pt.

2. Burling eta

Tuke.

(Z. Berria) 32 pt.

3. Dyen eta

Christidis.

(Frantzia) 42 pt.

4. Von Geiger eta

During.

(Suedia) 49 pt.

5. Morrison eta

Rhodes.51 pt.

(B. Handia) 51 pt.

11. Martinez eta

Fernandez.

(Espainia) 63 pt.

DLaburrak

Irabazi ezinik esan die agur Espainiak jokoeiFUTBOLA›Espainiak hutseanberdindu zuen atzo Marokorenaurka, D multzoko ligaxkakoazken partidan, eta, beraz, ira-bazi ezinik eta gol bakarra sartuezinik esan die agur LondreskoOlinpiar Jokoei. Akabo, beraz,olinpiar esperientzia Espainiakoselekzioan ari diren bost euskalfutbolarientzat: Cesar Azpili-kueta, Javi Martinez, Iñigo Mar-tinez, Ander Herrera eta IkerMuniainentzat.

Espainiak 24-21 irabazi dioDanimarkariESKUBALOIA›Danimarkari ira-bazi beharra zion Jorge Dueñasbilbotarrak entrenatutako Es-painaiko selekzioak final-laur-denetara sailkatzeko aukerarieusteko,eta irabazi egin zion:24-21.Espainiak lehen garaipe-na du,eta hiru puntu ditu orainmultzoko sailkapenean.Euskaljokalariei dagokienez,Nely Car-lak lau gol sartu zituen; Eli Pine-dok,bi; eta Barnok,bat.PatriciaElorza ez zen aritu.

JUANJO MARTIN / EFE

JAVIER LIZON / EFE


Enekoitz Telleria

Munduko hiru txapelketa ja-rraian irabazi dituen lehen gim-nasta delako, eta buruz burukoe-tan ez sinesteko moduko erregu-lartasuna eta oreka erakusten di-tuelako du aspaldian Kohei Uchi-murak garaiezinaren fama.Pitzadurarik gabeko gimnasta de-la dioen kondaira sortu da aspal-dian haren inguruan, eta hazi etahazi, gizendu eta gizendu ari da,etenik gabe. Azken kapituluak«Londresko domina» du izena.

Eta ez da erraza. Sei aparatu di-ra: zorua, barra, paraleloak, jau-zia, uztaiak eta uztaidun zaldia.Batean irabazitakoa bestean gal-tzea litzateke normalena, eta bes-tean galdutakoa batean irabaz-tea, ohikoena. Guztietan 15 pun-tutik gora ibiltzea da batere ohi-koa ez dena, eta horixe egin zuenatzo Uchimurak. Egiten ditu es-tropezu txikiak, balantzaren bat,baina oso zaila da hura lurreanedo hankak korapilatuta ikustea,nahiz eta sailkatzerakoan birri-tan erori zen, eta pitzaturen batote zeukan sortu zen zalantza.

Taldekakoan egindako lanak,gainera, ez zituen zalantza horiekguztiz uxatu. Japoniarekin urrealortu nahi zuen Uchimurak, bai-na zilarra lortu zuen azkenean,helegitea zela medio. Joan zen hu-ra, eta atzokoari begira zeuden de-nak. Asko eta asko, gainera, kaleegingo ote zuen esperoan ere bai.Onenari ere egin diezaiokelakoihes hankak, irrist eskuak edo ba-lantza gorputzak. Zuzentasunasaritzen den kirolean okerrak era-bakitzen du. Gimnastikan ez dagoerdibiderik. Galdetu, bestela, Ka-zuhito Tanakari, Uchimurarentaldekideari, azken aparatua artehorren milaren gutxira izan zuenherrikideari.

Hari bai, hari egin zion iheshankak, eta balantza, gorputzak,une erabakigarrian. Uztaidunzaldian ari zen, aparailurik zaile-netakoan. Ustez ondo eta heldule-kuen gainetik aise hasi zen bira-ka. Baina une batez egin zion al-dakak behera apur bat, etahankak heldulekuen gainetikezin pasatuta gelditu zitzaizkionez aurrera eta ez atzera. Segituanjabetu zen Tanaka egindakoaz,eta segituan kontrarioak, Tana-kak zaldi uztaidunean egindakokorapilo hartaz.

Uchimurak ederki baliatu zuenaukera zoruan saio txukuna etaakats gutxikoa egin eta urrezkodomina erabat ziurtatzeko. Ho-rrelakoetan irabazten dira txapel-ketak eta janzten dira dominak.Kamera, argi eta zale guztiak nor-berari begira daudenean norbe-rak duen onena emanda. HorraUchimuraren beste dohaina. Ho-rri esker, 23 urterekin, lau dominaditu jada Olinpiar Jokoetan:urrea eta zilarra Londresen, eta bizilar, Pekinen. Badauka beste batirabazteko aukera ere, zoruko fi-nalerako baitago sailkatuta.

Nguyen,azken unean Tanakaren estropezuak asko za-baldu zuen gainontzeko dominaklortua ahal izateko lehia. Leyvaestatubatuarra, Nguyen alema-niarra, Kuksenkov ukrainiarraeta Beliavski errusiarra arratsal-de osoan aritu ziren maila bere-tsuan, eta zilarra eta urrea ez zi-ren azken unea arte banatu. Na-barmentzekoa Marcel Nguyenalemaniarraren zilarra. Ustez se-lekzio horretan Philip Boy eta Fa-bian Hambuchen zirelako iza-rrak, baina bata ez zen sailkatuere egin finalerako, eta besteakhamabosgarren bukatu zuen.

Kondaira gizendu eta gizendu ari da Uchimurak buruz ez duela kontrariorik erakutsi du,beste behin. Indar eta oreka erakustaldia eman du,eta Japoniak 1984tik irabazten ez zuen domina irabazi.

Gimnastika artistikoaDBuruz buruko finala

Kohey Uchimura japoniarra, atzo, urrezko domina irabazi izana ospatzen. ROLF BENNENBERD / EFE

Sailkapena1. Uchimura (JPN)

92.690 puntu

2. Nguyen (ALE)

91.031 puntu

3. Leyva (AEB)

90.698 puntu

4. Kuksenkov (UKR)

90.432 puntu

5. Beliavski (ERRUS)

90.297 puntu

6. Tanaka (JPN)

89.407 puntu

Douglas eta Raisman,hazita gaurkorako

Emakumezkoen buruz buru-ko finala gaur jokatuko da.Jordyn Wieber mundukotxapelduna da ariko, etahura finaletik kanpora utzizutenak dira gaurkoan lehenpostuetan aritzeko hauta-gaiak: Alexandra Raismaneta Gabrielle Douglas. Esta-tubatuarrak dira biak, etaurrezko domina irabazi zu-ten herenegun taldekakoan.Konfiantzaz lepo aritzekomodua dute, batik bat, Ga-brielle Douglasek, hura izanbaitzen final hartan gimnas-ta onena eta erregularrena.

Inguruan eta atzetik Victo-ria Komova eta Aliya Musta-fina errusiarrak —zilarra ira-bazi arren negar zotinkaamaitu zuten haiek biak—,Deng Linlin txinatarra, LarisaIordache eta Sandra Izbasaerrumaniarrak...

xioa

k@

davi

detx

ebar

ria

(Txi

rrind

ular

i ohi

a)S

eku

lako

a W

iggo

.Pa

ris-N

iza

,Ro

ma

nd

ia,D

ap

up

hin

e,To

urr

a e

ta Jo

koa

k.S

inp

lea

diru

di,

ba

ina

ha

lako

za

iltas

un

en a

urr

ean

sin

ple

tasu

na

on

ena

.

Gure kirolariekin bat

05berria2012ko abuztuaren 2a IgeriketaD

Julen Etxeberria

Erakustaldiz erakustaldi ibili daYannick Agnel azken egunetanLondresko Ur Kirolen gunean.Joan zen igandean, urrezko domi-na eman zion Frantziari 4x100metroko txandakakoan, azkenbesakadetan Ryan Lochte estatu-batuarrari aurrea hartuta. Egunbat geroago, inork ez zuen harkbaino azkarrago igeri egin 200 me-trokoan. Bigarren urrea eta biga-rren kolpea Lochteri, AEBetakoselekzioko izar berria ez baitzenpodiumera ere igo. Hirugarrenerakustaldia herenegun emanzuen Agnelek. Azken txandaka-ko ikusgarria egin zuen 4x200 me-troko finalean, baina ezin izanzuen txandakako laburrean egin-dakoa errepikatu, hura uretansartu zenerako AEBetako lauko-teak hiru segundoren aldea bai-tzuen. Hala ere, gai izan zen Mi-chael Phelps handiari, estatuba-tuarren azken igerilariari beldurpixka bat sartzeko. Proba amaitu

ondorengo sentsazioa lehen egu-netako bera zen: ez zegoen Agnelbaino igerilari azkarragorik, ezbehintzat, esprint bete-betean.

Atzo arte. 100 metrokoan hiruigerilari izan ziren hura baino az-karragoak: Nathan Adrian esta-tubatuarra, James Magnussenaustraliarra eta Brent Hayden ka-nadarra. Adrianentzat izan zenurrea, ezustean, Magnussen bai-tzen faboritoa. Ez zen gutxiagora-ko. Australiarra da egungo mun-duko txapelduna bi luzeetakoproban, eta hark du ere markarikonena poliuretanozkoa ez denbainujantzi batekin. Atzo ere be-rea zirudien urrezko domina, bai-na Londresen jadanik behin bai-no gehiagotan gertatu den beza-la, azkeneko besakadan ihes eginzion, Adrianen mesedetan. Ehu-neneko bakarra egon zen azkene-an bien artean. Estatubatuarrengaraipena historikoa da. 24 urteluze zeramatzaten 100 metrokoannagusitu gabe. Matt Biondi izanazkena, 1988ko Seulgo OlinpiarJokoetan.

Adrianen poza, Magnussenenatsekabea. Bigarren kolpea du,gainera. Izan ere, 4x100 metrokofinalean ere espero baino kaska-rrago aritu zen, eta horrek eraginzuen hein handi batean australia-rren porrota. Munduko txapeldu-nak podiumetik kanpo geratu zi-ren, laugarren postuan. Eginda-ko hutsaren jakitun, burumakureta bere buruarekin haserre utzizuen igerilekua Magnussenek.Atzo ere horrela utzi zuen, kolko-an zuen zilarrezko domina urrez-koa behar zuela konbentzituta.

AEBak 4x200 metrokoanAdrianek hasi zuen AEBen festa,eta 4x200 metro txandakako tal-deak jarri zion ginga, berriz ere

Australiarena zapuztuz. Austra-liarrak aurretik joan ziren proba-ko lehen hiru txandakakoetan,baina Allison Schmitt ikusgarriaritu zen azkenekoan, eta garai-pena eman zien AEBei. Schmi-ttek, Missy Franklinek eta DanaVollmerrek bi urre dituzte jada.Frantzia sailkatu zen hirugarren.Hiru postu atzerago geratu zenTxina, seigarren postuan. Ye Shi-wenek igeri egin zuen —estiloeta-ko bi probak irabazi ditu—, bainaargi geratu zen igerilari batek ezduela talde bat egiten.

Beste finalean, Jiao Liuyangtxinatarra nagusitu zen 200 metrotximeleta estiloan, Mireia Bel-monte kataluniarraren eta Natsu-mi Hoshi japoniarraren aurretik.

Nathan Adrian estatubatuarrak ezustean irabazi duurrezko domina 100 metrokoan, azken besakadan James Magnussen australiarrari aurrea hartuta.

Ehuneneko batengatik, AdrianNathan Adrian igerilari estatubatuarra, amorru biziz garaipena ospatzen, atzo, Londresko Ur Kirolen gunean. DENNIS M. SABANGAN / EFE

DatuapBi munduko marka.Daniel Giurta hunga-riarrak urrea etamunduko marka lor-tu zituen atzo bularestiloko 200 metro-koan (2.07,28). Giur-taren garaipenakezerezean utzi zuenKosuke Kitajimarenhelburua, hots, hirualdiz jarraian probabera irabaztea. Mi-chael Phelpsekbadu aukera hori lor-tzeko. Bi probatanegin dezake, gaur200 metro estiloe-tan, edo bihar 100metro tximeleta es-tiloan. Giurtarena ezzen izan egunekomunduko marka ba-karra. Rebecca Soniestatubatuarrak200 metroko bularestilokoa ondu zuenfinalerdietan (2.20)

Ryan Lochtek bi urre irabaz ditzake gaur

Herenegun Michael Phelpsen eguna izan zen, Olinpiar Jokoe-tan domina gehien irabazi dituen kirolaria bilakatu zelako. Gaur,ordea, Ryan Lochteren eguna izan daiteke, urrezko bi dominairabaz ditzakeelako —bi urre eta zilar bat irabazi ditu jada Lon-dresen—. 200 metro estiloetako eta bizkar estiloko 200 metro-ko finalak jokatuko dira gaur, eta batean zein bestean Lochte dagaraipena lortzeko faboritoa. Estiloetako proba laburreanPhelps eta Laszlo Cseh hungariarra izango dira haren aurkarinagusiak. Bizkar estiloko proba luzean ere etxean izango duarerioa: Tyler Clary.

«Ir

abaz

i aur

reti

k do

min

ak a

ipat

zea

dugu

gus

tuko

Esp

aini

an»

,A

schw

im W

ildeb

oer

pE

SPA

INIA

KO

SE

LEK

ZIO

KO

IGE

RIL

AR

IAe

sald

ia


A. Urbistondo

Ez dauka noblezia titulurik. Ezdu audientziarik eduki oraindikBuckhingham Palacen, Erresu-ma Batuko Koroako ordezkarigorenekin. Baina edukiko du.Eta Lord bat izango da. LordBradley Wiggins. Bradley Wig-gins jauna, euskaraz. Urrezko do-mina lortu zuen bere herriaren-tzat, Erresuma Batuarentzat;Olinpiar Jokoetako bigarrena.Lehenengoa goizean lortu zutenHeather Stanning eta Helen Glo-ver arraunlariek, eta arratsalde-an, Wigginsek. Eroso. Aise. Na-gusi hasieratik bukaerara.Nahierara.

Ingelesek tea hartzeko orduan.Zintzo, fin, puntu-puntuan. O’clock, han esaten duten bezala.Arratsaldeko bostak jotzear zire-la helmugaratu zen WigginsHampton Court Palace jauregikozuzengunean. Besoak gora. Ga-raile zela jakitun. Pozarren.Errespetuz jokatu zuen FabianCancellara olinpiar txapeldunazena helmugaratu bitartean, bai-na Tony Martin zoriondu zuenondoren, zilarrezko domina, etahotzago Chris Froome herriki-dea, brontzezko domina. Bizikle-ta gainean jarri, eta helmuga in-guruan zegoen jende oldea gurtuzuen patxada handiarekin.

Jakin bai baitaki denboraldiabukatu dela berarentzat. Nola,gainera! Wigginsek sei dominalortu zituen aurreko hiru Olin-piar Jokoetan: Sydney, Atenaseta Pekin. Denak pistan. Urrez-koak hiru. Atzo laugarrena.Errepideko diziplina batean, er-lojupekoan. Zazpi ditu denera,eta Erresuma Batuan dominagehien lortu dituen kirolaria bi-lakatu da, Steve Redgrave

arraunlariaren sei dominakgaindituta. Paris-Niza, Roman-diakoa, Dauphine-Libere, Fran-tziako Tourra eta urrea etxean,Londresko Olinpiar Jokoetan.Nork hobetu dezake zerrendahori? Inork ez.

Wigginsek olatuaren aparreanegingo ditu aste pare bat, han etahemen bere herrikideen eskertzajasotzen. Merezi du, sei hilabeteluze baitaramatza gehiegikeria-rik egin gabe. Orain du une apro-posa, eta irailean, lanera berriro,2013ko Tourra prestatzeko plan-gintza zorrotza. Ondo bidean,zail izango du Rio de JaneirokoOlinpiar Jokoetan lehiatzea, 35urte izango baititu ordurako.Banderadun gisa parte hartukodu, agian, Erresuma Batuko or-dezkaritzaren gidari gisa.

Erlojupekoak lehen zortzi kilo-metroetan bakarrik izan zuen in-teresa. Tarte horretan, TonyMartin alemaniarrak egin zuendenbora onena. Bost segundorazuen Wiggins, eta seira Cancella-ra, baina estrategia kontua zego-en tartean. Faborito nagusiakgertukoei lasaixeago abiatuko

zela zabaldu zen ko-munikabideen arte-an, bukaera bete-be-tean egiteko. Esan etaegin. 18. kilometrokotarteko erreferentzia-rako buruan zen Wig-gins, eta lasterketa haus-ten hasita. 11 segundorazeukan Martin, eta23ra Froome.

26 kilometroluze falta zirenproba osatzeko,baina egoerak ezzeukan bueltarik.Wigginsek klasea dusobera, eta haren ibile-ra erakusten duten ai-reko irudiak zoraga-rriak dira. Mugitu ere ezda egiten bizikleta gai-nean, beste inork bainoaerodinamika hobeadauka, eta pedal kolpe ba-koitzean aldea egiten du.Baita ibilbideak zituenbihurgune apurretanere. Wiggins haietanikusi, edo Martin etaFroome ikusi, pelikulaon bat eta txar batikustea bezalaxe.Arriskuak hartuzWiggins, abiadura-rik galdu gabe ia.Kontu handiz Martineta Froome, eta ahalegin handiaegiten, berriro ere abiadura lor-tzeko.

29. kilometroan, esan beharre-ko guztia esan zuen Wigginsek.23 segundora zeukan Martin, 11kilometroko tartean 12 segundoirabazita. Helmugan, zaharrakberri, 42 segundoko alde handiakendu baitzion Martin alemania-rrari. Erlojupekoko batez beste-ko abiadurak adierazten du txi-rrindulariek egin zuten ibilbidealaua zela nagusiki: 52,113 izanzen Wigginsen batez bestekoa.

Ez zen hain azkar ibili Castro-viejo, baina 10 onenen arteansailkatzeko helburua lortu zuen.9. postuan helmugaratu zen, ga-railearengandik 2.50ra. Olinpiardiploma lortzear egon zen.

Bradley Wigginsek aise irabazi du erlojupekoa,eta urrezko domina lortu; zazpigarren domina dujokoetan; Tony Martin eta Chris Froomek lagundu diotepodiumean; Castroviejo bikain aritu da: bederatzigarren.

TxirrindularitzaDErlojupekoa

Datua.p39 urte.KristinArmstrong emaku-mezkoen erlojupe-koko garailearen adi-na.Armstrong olin-piar txapelduna izanzen Pekinen,etaerretiroa hartzeaerabaki zuen2009an,ama izate-ko.Semea jaio eta biurtera,olinpiar txa-peldun izatea lortudu berriz.Armstron-gen ondoren sailkatuziren Judith Arndtalemaniarra eta Ol-ga Zabelinskaia txi-rrindulari errusiarra.

07berria2012ko abuztuaren 2a TxirrindularitzaDErlojupekoa

Bradley Wiggins, ahalegin betean, atzoko erlojupekoan. Aise irabazi zuen urrea. CHRISTOPHE KARABA / EFE

Lord Bradley


F roome? Ez, ez. Wiggins.Wiggins da faboritoa, be-rak irabaziko du urrezko

domina». Zaila da askoz argiagohitz egitea. Ingelesa da Lee Fis-her, Hampton herrian jaioa, etaberak ere ez daki Britainia Han-diko zenbat bandera dauzkan bu-rutik behera jarrita. Oso ziur arida hizketan, inguruko eromena-ren erdian. «Azken aukera du

aurten, eta ez du hutsik egingo».Harrigarria da irteeran dagoenzalaparta. Inor ez dago bandera-rik gabe. Minutu eta erdiz behinabiatzen ari dira txirrindulariak,eta garrasika, hesiekin soinuaaterata, eromena sortzen dutepare bat segundoan txirrindula-ria parean dagoenean.

Wiggins besterik ez dauka hiz-ketagai Edward Small ingelesakere. «Urrea eta zilarra eskura di-tzakete bi britainiarrek, bainaWigginsena da garaipena». Sma-llek errespetu handia dio TonyMartini. «Tourrean erretiratuondoren, ondo prestatuta iritsidela uste dut. Eta Taylor Phinneyeta Fabian Cancellara ere ez ni-tuzke ahaztuko, nahiz eta minhartuta dagoen suitzarra». Can-cellara aipatu, eta Suitzako ban-derarekin gerturatu da Helene.«Fabianek irabaziko du, ez dau-

kat zalantzarik. Erori egin zela?Bai, baina ez dago bera baino ho-berik. Berak irabaztea esperodut». Wigginsen izena aipatu,eta… «Ez, ez, Cancellara da nirefaboritoa».

Bi pauso aurrera eman, etaAlemaniako eta Herbehereetakobanderaz josita dago ingurua.

Herbeheretarra da Peter Rade-mahers. «Baina Tony Martin danire faboritoa». Ondotik barrezeta baiezko keinua eginez hasidira bere lagunak. «Alemania-rrak dira eurak». Lehengo igan-dean Cancellararekin hitz egite-ko aukera eduki zuela argitu duRademahersek. «Eta mindutadagoela esan zidan. Ez dut ustebete-betean dagoenik». SteveLaird ingelesak askatu du Wig-gins-Froome korapiloa. «Ez dakitWiggins Froome baino hobeaden, baina bera da benetako inge-lesa. Horregatik gaude ingelesgehienak Wigginsen alde».

Chavanelen aldekoakWiggins, Froome, Cancellara etaTony Martin, besterik ez da en-tzuten erlojupekoa jokoan dela.

Baina Hugo Couprie frantzia-rrak beste izen bat gehitu dio ze-rrendari. «Jendea ingelesen aldedago, baina Sylvain Chavanel dagure faboritoa». Barrez hasi dabera ere, apustu hori serioegia ezden seinale. «Zilarra edo bron-tzea ez litzateke sari txarra izan-go». Serioxeago hizketan hasi de-nean, ordea, «Cancellara» izenabota du. «Nahiago dut Cancella-rak edo Tony Martinek irabaz-tea, Wigginsek edo Froomekurrea eskuratzea baino». Inguru-ra begiratu, eta burua makurtudu, badaezpada ere.

Nazio auzi gisa hartu dute in-gelesek gizonezkoen erlojupe-koa, eta saltoka eta garrasika os-patu dute Wigginsen garaipenaeta Froomeren hirugarren pos-tua. Domina gosez zeuden.

Erlojupekoa hasi berritan, BradleyWigginsen aldekoak dira zaleenapustu gehienak. Chris Froome ereanimatzen dute, baina Wiggins daetxekoen ikurra.

Kristin Armstrong, Lucas semearekin. I. LANGSDON / EFE


Gustura zegoen Jonathan Cas-troviejo 44 kilometroko erlojupe-koa amaitu eta minutu gutxira.Bederatzigarren postua. «Ezindut gehiago eskatu». Azken or-duan iritsi zen Olinpiar Jokoeta-ra, Samuel Sanchezen lekua bete-tzera, eta oso maila altua emandu, bai errepideko proban, etabaita erlojupekoan ere. Diplomalortu ez izana, horixe pena baka-rra.Gustura zeharkatu duzu helmuga-ko marra. Zein da lehen balora-zioa?Pozik nago egin ditudan OlinpiarJokoekin. Oso saio ona egin nuenerrepideko proban, eta, Tourreraez nintzela joan kontuan hartu-

ta, erlojupekoa ere nahiko onaizan da. Jokoak hasi baino bostegun lehenago esan zidaten Sa-muel Sanchezen ordezkoa niizango nintzela, eta oso harronago egindako lanarekin. Irtee-ratik indarrak neurtuz joan naiz,baina ikusten nuen ondo nengoe-la. Intentsitate horri eutsiz gero,banekien denbora ona lortukonuela, eta hala izan da.Zein erreferentzia eman dizkizuteautotik?Denborarik onenak markatzenari nintzela esaten zidaten, eta in-dar handia eman dit horrek. Izu-garri jende pila zegoen bazterre-tan, eta hazi egin naiz giroarekinere.Wiggins-Froome, Froome-Wig-gins. Inguruan ez zen besterik en-tzuten. Nola bizi izan duzu erreali-tate hori?

Ez da egon ezusteko handirik.Duela hamar bat egun amaituzen Tourra, eta, errepideko pro-ban posible da ezusteak egotea,baina erlojupekoan ez. Zaleakoso bero zeuden, eta babes ho-rrek indartuta, oso erraz irabazidu Wigginsek. Tourreko txirrin-dulariek osatu dute podiuma az-kenean. Niri dagokidanez, osopozik nago emaitzarekin, nahizeta pena izan den diploma ez lor-tzea. Lehen hamarren artean sar-

tu nahi nuela esan nuen, helburuhori nahiko baikorra zen arren.Iazko Munduko Txapelketakoemaitza ondu nahi nuen; 11. izannintzen orduan, eta 9. hemen.Izugarrizko konfiantza eman ditemaitza honek Munduko Txapel-ketarako, baina Eneco Tourraeta Espainiako Vuelta daude au-rretik. Munduko Txapelketaraoso-oso ondo irits naitekeela ustedut; konfiantza handia daukatneure buruarengan.Jonathan Castroviejorengan sine-tsi egin behar dela erakutsi duzubeste behin.Nire izena ezagutarazteko balioizan dit honek. Lasterketa askodaude denboraldian zehar, etaemaitza onak lor ditzakezu bate-an edo bestean. Baina jokoetanguztiak dauka askoz oihartzunhandiagoa. Etortzeko zortea izandut, emaitza ona lortu dut, etaezin dut gehiago eskatu. Izuga-rrizko pisua kendu dut gainetik,ardura handia neukalako Sa-muel Sanchez ordezkatzera eto-rrita. Jendearena ez, nik neukneure buruari jarritakoa. Errepi-deko proban askatasun handiasentitu nuen, eta gaur zer esanikez. Ez daukagu gozatzeko denbo-ra askorik, baina oso pozik noaetxera.

Jonathan CastroviejoEspainiako selekzioko txirrindularia

«Pisu handia kendu dut gainetik»

U. Z.

«Wiggins da benetako ingelesa»

Txirrindulari bat zaleei bostekoa ematen, atzoko erlojupekoan. ROBERT GHEMENT / EFE

08 berria2012ko abuztuaren 2aSeigarren uztaiaD

L agun bat egin dut Londresen. Osourrutikoa. «Zure hizkuntza espai-

niera da, baina ez da espainiera-espai-niera, ezta?». «Ñio!». Horrelaxe aterazait, ingelesa eta gainerako hizkuntzaguztiak ahaztuta. Kreditazioari begiratudio lehenengo. Spain jartzen du. Argi.Zer egingo diogu, bada! «Baina zureadesberdina da». Harrituta utzi nau. In-ternetekin arazoak izan ditu aurretik, etaarazoa konpontzen saiatu naiz. Asmatuduzue; ez dut lortu. Baina gogotik esker-tu dit. Ez dago lasai, ordea. «Nongoazara, orduan?». Ni? Euskal Herrikoa. As-

paldi ez nuen aitortu horren harro.«Ezagutzen dut, bai, zuen historia pixkabat».

Marrazkitxoak besterik ez dut ikustennik haren pantailatxoan. Ezin dut ezerulertu. «Arabiera ematen du zuen hiz-kuntzak», esan dit. Saiatu da hitzen batulertzen, begiak nire ordenagailuko pan-tailari pega-pega jarrita. «Ez, no da eus-karaz». «Puf». Horixe haren erantzuna.Ez naiz oso irakasle ona.

«ETA zuena da, ezta?». Zer esangodizuet, bada; zuri-zuri eginda geratunaiz. «Borroka gogorra daukazue zuek

gobernuarekin, baina ez duzu uste ETAgabe, borroka armaturik gabe, askoz la-saiago bizi zaretela? Bizitza bakarra da,eta sufritzeko ez, gozatzeko da». Lezioederra ematen ari zait Tong Leng. Nire-tzat marrazkiak besterik ez da ageri ha-ren pantailan, eta Euskal Herriko historiari buruzko analisia egiten ari zaithura. Txinatarra da Tong Leng, eta Xinhua Txinako albiste agentziarentzatari da lanean Londresen, Olinpiar Jokoetan. Horrelako hizketaldiek areederrago bihurtzen dituzte Olinpiar Jo-koak.

‘Off the record’Unai Zubeldia

BejondeizulaTong Leng


Oso gutxitan izaten da aukeraOlinpiar Jokoetan dominaren batirabazi duen kirolari batekin lasaihitz egiteko, baina Stratfordekoautobus zerbitzu batek eman dioaukera BERRIAko kazetariari.Ikusmina sortu du sartu eta bere-

hala. Kazetariak doaz autobus ho-rretan. Nekatuta. Baina zilarrez-ko domina bat dago inguruan. Os-car Figueroa dago parean (Zara-goza, Kolonbia, 1983), halterofi-lian, gizonezkoen 62 kiloz azpikomailan zilarrezko domina eskura-tutako kirolaria. Laugarren izanzen Atenasen, zaintiratua izanzuen Pekinen, eta arantza huraatera du Londresen.

Nolakoa izan da zuretzat domina es-kuratu arteko bidea?Gogorra da lehiaketa eguna, etagogorra ondorengo prentsaurre-koa eta mugimendu guztia. Bainaoso harro nago. Ederra da hau.Nola hasi zinen halterofilian? Ez dakirolik ohikoena...Oso umetan hasi nintzen haltero-filian, Kolonbian. Zaragozakoanaiz jaiotzez (Kolonbia), baina gu-rasoekin Cartagora joan beharizan nuen berehala, Cauca hara-nera. Hiru urte igaro nituen han,entrenatzaile batekin, eta 1999anCalira joan nintzen, esperientziahandiagoko entrenatzaile bate-kin. Han hasi zen gorpuzten goierrendimendurako nire ibilbidea. Arrakasta lortuta zoaz Olinpiar Jo-koetatik, baina gogorra izango zen,noski,honaino iritsi arteko bidea.Estresagarria izan da prestaketa,baina merezi izan du. Hiru olin-piar jokotan parte hartu dut, etabizipen desberdinak izan ditut hi-ruretan. Zoratzen nago, behingozarrakasta lortu dudalako.Zertan ari da izaten desberdina Lon-dresko esperientzia?Guztia ari da izaten desberdina:bizipenak, emozioak, emaitzak...Hala ere, joko guztiak izan diraharrigarriak, eta ezinezkoa zaitazaltzea bakoitzean zer sentituizan dudan.Olinpiar Jokoek kirol ikuspegiaz ha-ratagoko ezaugarri bat ere badauka-te. Nola ari zara bizitzen beste espe-rientzia hori?Olinpiar hiritik ateratzeko osoaukera gutxi izan dut orain arte.Astelehenean lehiatu nintzen,eta oso kontzentratuta egon nin-tzen aurretik. Gero, berriz, pren-tsaurrekoak, ekitaldiak, elkarriz-ketak... Ezin izan dut ezagutuLondres ingurua, baina hemen-dik aurrera saiatuko naiz pixkabat gozatzen, eta kirol ekitaldiren

bat edo beste ikusten [gaur daitzultzekoa Kolonbia aldera].Zer egiten du kirolari batek zilarrez-ko domina kolkoratu ondoren? Zerasmo dauzkazu orain?Gozatzea da helburua. Beste elka-rrizketa batera noa orain, eta afal-du eta atseden hartuko dut gero.

Kolonbiarentzat oso garrantzitsuaizango da, noski, zilarrezko dominahori...Zalantzarik gabe. Oso garrantzi-tsua da, Olinpiar Jokoetako mar-ka ondu dudalako, gainera [bidenboratan altxatu beharreko di-ziplinan 177 kilotan jarri du mar-ka berria]. Historian, kolonbiarbatek ere ez du lortu Olinpiar Jo-koetako markaren bat hobetze-rik, eta oso harro nago. Barru-barrutik bizitzeko aukera izanduzu zuk; zer da Olinpiar Jokoek dau-katen gauzarik ederrena, eta zer go-gorrena?Kirol arloan, ez dago ezer Olin-piar Jokoen gainetik. Kirolari ba-tentzat ez dago gozatzeko leku ho-berik, eta bete-betean bizitzekobaliatu beharra dago. Gogorrena,berriz... kirolariok bizi beharradaukagun estresa eta galdereierantzun beharra aipatuko nuke.Baina jokoaren zati garrantzitsubat da hori, eta aurre egiten asma-tu behar da. Jokoek ez daukatealde txarrik; baikor begiratu be-har zaie arazo guztiei.

Oscar FigueroaKolonbiako selekzioko pisu-jasotzailea

Pekinen, lesio batek utzi zuen dominen lehiatik kanpo,eta Londresen atera du arantza Oscar Figueroak,62 kiloz azpikoan zilarrezko domina irabazita.

«Olinpiar Jokoetakomarka ondu dut,eta oso harro nago»

UNAI ZUBELDIA

Aipatzekoa.pMunduko marka.62 kiloz azpikoan jo-koetako marka onduzuen Oscar Figuero-ak bi denborako dizi-plinan (177 kilo),etamunduko marka KimUn Guk Ipar Koreako-ak,nagusian (327kilo).

«Estresagarria izan da,baina behingozarrakasta lortu dut,eta zoratzen nago»

«Kirol arloan, ez dagoezer jokoen gainetik; ez dago gozatzeko leku hoberik»

70.0

00

iku

sle

bild

u z

iren

Bra

sile

k et

a B

ritin

aia

Ha

n-

dia

k W

emb

leyn

joka

tuta

ko p

art

ida

n.M

ark

a b

erria

da

joko

bat

zuet

ako

em

aku

mez

koen

leh

iake

tan

..

70.0

00

09berria2012ko abuztuaren 2a KronikaD

O ihal zati batek larritu du Nazioar-teko Olinpiar Batzordea. Wojdan

Xakerkaniren judokaren burua estaltzenduena da, eta agerikoa da zeta zati batbaino gehiago dela. Azkenean, zapiare-kin borrokatuko da bihar, Saudi Arabia-ko ordezkaritzak eta haren aitak nahibezala. Hasieran, Nazioarteko OlinpiarBatzordeak esan zuen ezingo zela za-piarekin lehiatu, baina Saudi Arabiak jo-koak uzteko mehatxua egin ondoren,men egin du. Non, eta judoan, arrazoi lo-gikoengatik janzkera kirol gutxitan be-zala arautua dagoenean.

Saudi Arabiak behartuta eraman dituemakumeak Londresko Jokoetara,etahautaturikoa judoan bi urte daramatzan16 urteko neskato bat izatea adierazaga-rria da islatzeko zer askatasun duten he-rrialde horretan emakumeek kirola egi-teko eta,bide batez,bizitza arrunta egi-teko.Betebeharrari,halere,betebeharbatekin erantzun diote: bai,baina zapia-rekin.Nazioarteko Olinpiar Batzordeakitxurak gorde nahi izan ditu,balizko arra-zismo kritika eragozteko,eta batez erearabiarren dirua ez haserrearazteko.Trukean,emakumeak mendean hartzen

dituen ohiturari babesa eman dio,ezbaita kultura edo erlijioa,kontrola baizik;bai,behintzat,gizonezkoak zapia ema-ten hasi arte.

Presio politikoek judo arautegia alda-razi dute, eta orain zalantzan dagoenazapirik gabe lehiatzeko askatasuna da.Tamalez, lasaitu denik ere egon da, Xer-kenia zapirik gabe lehiatu izan balitzerrepresalia bortitzak izan zitezkeelako.Hori guztia emakumeen Olinpiar Jokoakdiren hauetan, eta olinpiar banderarenbabesarekin. Hori bai dela oihal zati batbaino ez.

‘Betweenland’Imanol Meagro

Oihal zati bat

Imanol Magro Londres,Berriemaile berezia

O linpiar Jokoekin bate-ra, kultur egitarau luzezabala antolatu dute

Londresen. London Festival dela-koak ehunka kontzertu, antzerkiemanaldi eta erakusteka batzenditu. Horietako bik lotura bereziadute kirolarekin eta Olinpiar Jo-koen historiarekin. Bata RoyalOpera Housen dago, eta Lausana-ko (Suitza) olinpiar museoko pie-zarik esanguratsuenak eta hogeikirolari «eredugarriren» objektupertsonalak ikus daitezke. BesteaBritish Museum historikoa da,eta horko erakusketa finkoko pie-zen artean aukeraketa bat egindu, jokoekin harremana dutenpiezak nabarmentzeko. Era bere-an, Londresen banatzen ari direndominak ikus daitezke. Biak, gai-nera, doakoak dira.

Gomendagarriena Opera Hou-sekoa da. Anfora handi bateanikus daitezkeen ikus-entzunezko

interesgarriak ditu —ingelesezeta frantsesez—, antzinako etaegungo jokoen sorrera azaltzendutenak. Lehen aretoetan, bisitagidatua da, eta, besteak beste, K.a.300. urteko pisuak eta pitxarretanmargoturiko kirol probak ikusdaitezke. Erakusketa osoa berro-gei minutuan ikus daiteke, eta ezda batere astuna egiten.

Hurrengo aretoan, olinpiarsuaren historia azaltzen da, eta1936tik aurrerako zuzi guztiakikusi daitezke. Azken aretoan, jo-ko guztietako dominak daude, etaerakustokiaren inguruan hogeikirolari eredugarriren ibilbidea-ren bideo motzak ikus daitezke,baita haien objektu pertsonal ba-tzuk ere. Hala, besteak beste, Jes-se Owensen eta Cathy Freemanzapatilak daude erakusgai,Eduardo Mangiarottiren bi ezpa-ta, Charlotte Cooperen erraketabat, Abebe Bikilaren oinarenerreplika eta Erromako Jokoetaneman zioten domina. Irteera, nolaez, museo gehienetan bezala, opa-ri dendan dago.

British Museumeko erakuske-ta xumeagoa da, baina interesga-rria ere bai. Sartu eta berehalaikusten da diskoboloaren eskul-tura, 1948ko Londresko OlinpiarJokoetako afixan ageri dena. K.a.II. mendeko pieza erromatarra da,1790an Italian aurkitua. Museoarizerbaitegatik deitzen diote ironi-koki Ali Babaren koba, ia piezaguztiak britaininiarrek munduanzehar lapurturikoak direlako. Bi

eskultura aipagarri gehiago dau-de eginiko hautaketan: Diadume-noa —irabazi duen atleta—,K.a.ko V. mendekoa, eta Motyagurdi gidaria, antzinako Erroma-koa da.

Bitxia da, halaber, Luzioren hi-larria. Erromatar atleta zen, etainskripzioaren arabera, «irabaz-tea merezi izateko moduan» lehia-tu zen. Beste piezak ontziak, mi-niaturak eta mosaikoak dira.

Royal Opera Housen olinpiar museokopieza esanguratsuenak ikus daitezke,eta British Museumek antzinakojokoen inguruko pieza hautaketa bategin du. Biak ala biak doakoak dira.

Oinutsik eta zapatiletan

British Museumeko sarreran dagoen K. a. II. mendeko diskoboloa. I. MAGRO

Nola iritsi?pHolborn geltokia.Royal Opera Houseeta British Museu-men artean ordulaurden dago oinez.Hala,bietara joatekomodurik onena Hol-borneko metro gel-tokian jaistea da.Opera Houseko era-kusketa irailaren 9raarte egongo da ikus-gai.Gogoratzekoada,halaber,BritishMuseum 17:20eanixten dutela.

10 berria2012ko abuztuaren 1aEgitaraua eta emaitzakD

Igeriketap200 M BULAR ESTILOAN (G)DDominak1. Daniel Giurta (Hungaria)2. Michael Jamieson (AEB)3.Ryo Tateishi (Japonia)

p200 M TXIMELETA (E)DDominak1. Liuyang Jiao (Txina) 2. Mireia Belmonte (Espainia)3.Natsumi Hoshi (Japonia)

p100 METROKOA (G)DDominak1. Nathan Adrian (AEB)2. James Magnussen (Australia)3.Brent Hayden (Kanada)

p4X200 METRO (E)DDominak1. Australia2. AEB3.Frantzia

TxirrindularitzapERLOJUPEKOA (E)DDominak1. Kristin Armstrong (AEB)2. Judith Arndt (Alemania)3.Olga Zabelinskaia (Errusia)

ArraunapZORTZIKOA(G)DDominak1. Alemania2. Kanada3.Britainia Handia

pBINAKAKOA (E)DDominak1. Glover-Stanning (B. Handia)2. Hornsey-Tait (Australia)3.Haigh-Scown (Australia)

pSCULL LAUKOITZA (E)DDominak1. Ukraina2. Alemania3.AEB

Jauziakp3 M PLATAFORMA BIN.(G)DDominak1. Luo-Quin (Txina)

2. Zakharov-Kuznetsov (Errusia)3.Dumais-Ipsen (AEB)

EsgrimapSABLEA.BANAKOA (E)DDominak1. Kim Jiyeon (Hego Korea)2. Sofia Velikaia (Errusia)3.Olga Kharlan (Ukraina)

pEZPATA.BANAKOA (G)DDominak1. Limardo Gascon (Venezuela)2. B. Piasecki (Norvegia)3.Jung J (Hego Korea)

Halterofiliap69 KILOZ AZPIKOA(E)DDominak1. Rim Jon-Sim (Ipar Korea)2. Daniela Cocos (Errumania)3.Marina Xkermankova (Bielor.)

p77 KILOZ AZPIKOA(G)DDominak1. Lu Xiaojun (Txina)2. Lu Haojie (Txina)3.Ivan Cambar (Kuba)

Judoap70 KILOZ AZPIKOA(E)DDominak1. Lucie Decosse (Frantzia)2. Kerstin Thiele (Alemania)3.Yuri Alvear (Kolonbia)3.Edith Bosch (Herbehereak)

p90 KILOZ AZPIKOA(G)DDominak1. Song Dae-Nam (Hego Korea)2. Asley Gonzalez (Kuba)3.Ilias Iliadis (Grezia)3.Masashi Nishiyama (Japonia)

PiraguismoapK-1 (G)DDominak1. Daniele Molmenti (Italia)2. Vavrinec Hradilek (Txekia)3.Hannes Aigner (Alemania)

Mahai tenisapBANAKAKOA (E)

DDominak1. Li Xiaoxia (Txina

2. Ning Ding (Txina)

3.Feng Tianwei (Singapur)

Olinpiar tiroap25 METROKO PISTOLA (E)

DDominak1. Kim Jangmi (Hego Korea)

2. Ying Chen (Txina)

3.Olena Kostevitx (Ukraina)

GimnastiikaartistikoapBANAKAKOA (G)DDominak1. Kohei Uchimura (Japonia)2.Marcel Nguyen (Alemania)3. Danell Leyva (AEB)

Finalak10:50. Arrauna.Scull bikoitza (G).11:00. Arrauna.Lauko arina (G).13:30. Arrauna.Zortzikoa (E).16:00. Olinpiar tiroa.Trap bikoitza(G).

16:18. Ur bizietako piraguismoa.C-2 binakakoa (G).16:30. Mahai tenisa.Banakakoa(G).16:37. Arku tiroa.Banakakoa (E).17:00. Judoa.78 kiloz azpikoa (E).17:10. Judoa.100 kiloz azpikoa (G).17:30. Gimnastika artistikoa.Ba-nakakoa (E).18:59. Pistako txirrindularitza.Taldekako esprinta (E).19:15. Pistako txirrindularitza.Taldekako esprinta (G).20:15. Esgrima.Floretea. Taldeka(E).20:40. Igeriketa.200 metro bularestiloan (E).

20:48. Igerike-ta. 200 metrobizkar estiloan(G).21:19. Igerike-ta. 200 metroestiloetan (G).21:37. Igerike-ta.100 metro-koa (G).

Euskal herritarrak10:30. Eskubaloia (gizonezkoak).Hego Korea-Espainia.13:00. Bela. Iker Martinez eta XabiFernandez. 49er mailako zazpiga-

rren eta zortzigarren estropadak.15:12-16:57. Ur bizietako piraguis-moa.Maialen Chourraut (K-1 esla-loma). Finalerdia eta finala.

TelebistakLa1. 09:30.15:00 arte zuzenean,eta gero 17:30etatik 01:00etara.Teledeporte. 09:30.01:30 artezuzenean. Ondoren, laburpena.France2. 11:45.13:00 arte zuzene-an. Gero, 14:45etik 20:00etara, eta20:40etik 01:00etara.France3. 09:00.12:00 arte zuze-nean. Gero, 12:55etik 14:45era, eta19:55etik 20:35era.

JEmaitzak

Herrialdea Urr. Zil. Bro. G. Herrialdea Urr. Zil. Bro. G.

JDominak23.Kolonbia 0 2 1 323.Kuba 0 2 1 325.Mexiko 0 2 0 226.Kanada 0 1 5 627.Indonesia 0 1 1 227.Norvegia 0 1 1 229.Txekiar Errepublika 0 1 0 129.Danimarka 0 1 0 129.Egipto 0 1 0 129.Espainia 0 1 0 129.Polonia 0 1 0 129.Suedia 0 1 0 129.Thailandia 0 1 0 129.Taipei 0 1 0 137.Zeelanda Berria 0 0 2 237.Eslovakia 0 0 2 239.Azerbaijan 0 0 1 139.Belgika 0 0 1 139.Bielorrusia 0 0 1 139.Grezia 0 0 1 139.India 0 0 1 139.Moldavia 0 0 1 139.Mongolia 0 0 1 139.Qatar 0 0 1 139.Singapur 0 0 1 139.Serbia 0 0 1 139.Uzbekistan 0 0 1 1

1.Txina 17 9 4 302.AEB 12 8 9 293.Hego Korea 6 2 4 124.Frantzia 5 3 5 135.Ipar Korea 4 0 1 56.Alemania 3 8 2 137.Italia 3 4 2 98.Kazakhstan 3 0 0 39.Japonia 2 4 11 1710.Errusia 2 4 5 1111.Bretainia Handia 2 3 4 912.Hungaria 2 1 1 413.Ukraina 2 0 4 614.Hegoafrika 2 0 0 215.Australia 1 6 2 1016.Errumania 1 3 2 617.Brasil 1 1 1 317.Herbehereak 1 1 1 319.Georgia 1 0 1 219.Lituania 1 0 1 221.Britainia Handia 0 2 2 422.Kolonbia 0 2 0 222.Mexiko 0 2 0 224.Indonesia 0 1 1 225.Kuba 0 1 0 119.Eslovenia 1 0 0 119.Venezuela 1 0 0 1

11berria2012ko abuztuaren 2a Olinpiar oroitzapenakDJose Luis Korta


E rrusieraz zipitzik ere ezgenekien, ingelesez ereez; haiek gazteleraz ez zu-

ten hitzik egiten, euskaraz are gu-txiago... Baina elkar ulertzen ge-nuen!». Keinuka ere erraza baitaJose Luis Kortak (Orio, Gipuzkoa,1949) zer esan nahi duen ulertzea.Patagonian ez da galtzen orain,eta Errusia aldean ere airoso ibilizen 1980ko udan. Hori bai, egoerapolitikoak eraginda, herrialde as-kok boikota egin zieten OlinpiarJoko haiei, AEBek tartean. «EtaEspainiak ere antzekoa egin zi-

gun guri, ostikoa eman». Jose Ra-mon Oiarzabal eta Jose Luis Kor-ta daude «gu» horren atzean.«Lauko scull-ean ibiltzen ginengu ondoen, baina scull bikoitzerapasatu gintuzten azken momen-tuan. Kataluniarrak eta andalu-ziarrak sartu zituzten laukoan».

Lautik bira igarota, «joan, ezjoan, zalantzan» egon zen Korta.«Baina Los Angelesen eta Mon-trealen ezetz esan ondoren, Mos-kun probatzea erabaki nuen, za-hartzen ari nintzelako —31 urte-rekin joan zen—, eta OlinpiarJokoak bertatik bertara ezagu-tzeko irrika neukalako. Horreta-rako harria jan behar nuela esa-nez gero, jan egingo nuen!».Emazteak ere izan omen zueneragin pixka bat erabaki hartan.«Baina amorru handia eman zi-dan laukoan ez joan izanak, domi-nen borrokan aritzeko moduangeundela uste dudalako».

Emaitza bat eman du azalpengisa. «Jokoen eta Munduko Txa-pelketaren aurretik, Lucernanizan genuen estropada, Suitzan,

eta hirugarren postuan amaitugenuen, Alemaniako bi laukoenatzetik». Elastikoa arraunarekintrabatuta ibili zen oriotarra ha-sieran, eta bost segundo galdu zi-tuzten. «Hiru segundora helmu-garatu ginen azkenean». Alema-niako bi lauko horiek sailkatuziren lehen bi postuetan Moskunere. B finala irabazi zuten, azke-nean, Kortak eta Oiarzabalek.

Nominatuta, Moskutik etxerabidali zuten Korta. Baina, beretxarrean, Kontxako estropadaprestatzeko baliatu zuen espe-rientzia. «Kaikuk ordaintzen zi-dan niri, selekzioan ez zuten ezerordaintzen, eta horregatik ema-ten nien beti lehentasuna etxekoOlinpiar Jokoei». «Saskibaloi par-tidaren bat edo beste» ikusi zuenoriotarrak Moskun. «Eta olinpiarhirian egoten nintzen gustura,boxeoan edo korrika ibiltzen zi-ren errusiarren entrenamen-duak ikusten». Baina hiria beraez zuen gehiegi ezagutu. «Denekesaten didate zer demontre egite-ra joan nintzen hara!». Baina Pa-tagoniara ere ez da joaten Kortaturismoa egitera. «Eta Moskuraere lehiatzera joan nintzen ni, ezbeste kirolariak ikustera».

Romayrekin hizketanHori bai, onartu du «gertuko ha-rremana» izan zuela Espainiakosaskibaloi selekzioko jokalari ba-tzuekin. «Wayne Brabender RealMadrilen aritu zen jokalariare-kin, esaterako. Harro samarrakziren batzuek; elastiko berberare-kin gindoazen arren, kasu egineta burua altxatu ere ez zuten egi-ten!». Baina, «behin baino gehia-gotan, bazkaltzeko garaian», Fer-nando Romayrekin barre algara-ka ibili zela argitu du gero.«Ordutik, ez naiz egon berekin!».

Romayri bezala, gustura egonzen Korta Pertti Karppineni alda-menetik begira. «Finlandiarrakzebiltzan orduan egurrean. 2.02metroko mutilak ziren, gu bainoaskoz hobeak, baina, tira, ez gin-tuzten lotsatan uzten». Hizketanere ez zaio gustatzen galtzea orio-tarrari, eta ezin hari azkar gehitudio azalpena. «Berria nintzen niorduan, esperientziarik gabea. Fi-sikoa lantzeko entrenatzaile onageneukan, baina teknika falta zi-tzaigun. Orain adina jakin izanbanu orduan...». Gehiegi hitz egi-nez gero nominazioetan bere ize-na agertuko dela eta, barre txikia-rekin, hor utzi du azalpena.

Nominatuta, etxera«Euskal Herriko arraun olinpiadek» eragindasarritan uko egin ondoren, 1980ko OlinpiarJokoetan aritu zen Jose Luis Korta, Moskun, nahiez zuen diziplinan, scull bikoitzean. Oraindik ereamorratu egiten da hautatzailearen erabakiarekin.

Jose Luis Korta, scull bikoitzean, atzean Jose Ramon Oiarzabal duela, entrenatzen. BERRIA

LaburreanpEntrenatzaile.Arraunlari eta patroigaraiak ahaztuta,entrenatzaile lane-tan dabil orain Korta,Kaikun.pTelebistako izar.Conquistador del findel mundo ETB2koprogramak sonahandia eman diooriotarrari. 2006anjoan zen lehen aldizPatagoniara. Horrezgain, beste hainbatprogramatan ere ari-tu da.

Boxeoan edo korrikaibiltzen ziren errusiarrenentrenamenduak ikustenegoten nintzen gustura»JOSE LUIS KORTAArraunlari ohia eta entrenatzailea

‘‘

Mexikoko 1968ko Olinpiar Jokoetan urrezko domina irabazi zuen Beamonek luzera jauzian. BERRIA

M endeko jauzia. Halakotzat jo zu-ten Bob Beamonek 1968ko Me-

xikoko Olinpiar Jokoetan egindakoa. Or-dura arteko munduko marka 55 zenti-metroan ondu zuen atletaestatubatuarrak, eta, 8,90 metroko jau-ziarekin, esparru horretako errege bila-katu zen.

Luze jo zuen,gainera,Beamonen erre-sumak,1991.urtera arte ez baitzuen ber-tze atleta batek New Yorkeko kirolaria-ren marka gainditu.Mike Powell izan zenBeamonen lekukoa hartu zuen atleta.

1946an sortu zen Beamon. Institu-

tuan hasi zuen bere kirol ibilbidea. Uni-bertsitatean, atletismoan ez ezik, saski-baloian ere aritu zen. Mexikoko jokoe-tan, ezustean harrapatu zituen denakharen jauziak. Epaileen metroa txiki gel-ditu zen, eta denbora behar izan zutenjauzia neurtu, eta marka ontzat emate-ko. Beamonek ez zuen hurrengo jokoe-tan parte hartu. Urrezko domina lortu,eta handik gutxira bazter utzi zuen atle-tismoa. 1973an, hala ere, goi mailakolehiaketetara itzuli zen. 1984ko Lon An-gelesko jokoetan antolatzaile aritu zen.,Edurne Elizondo

Atzera begira

D1968Bob Beamon

Federer eta Djokovic final-laurdenetaraTENISA›Faborito gehienakaurrera ari dira egiten tenisean.Roger Federer suitzarrak etaNovak Djokovic serbiarrak, esa-terako, final-laurdenetarakourratsa egin zuten atzo. Lehe-nengoak Denis Istomin hartuzuen mendean (7-5 eta 6-3), etabigarrenak Lleyton Hewitt (6-4,5-7 eta 1-6). Del Potrok eta Tson-gak ere aurrera egin zuten.

Nazioarteko Federazioak zortzi jokalarikaleratu ditu, nahita galtzen saiatzeagatik BADMINTONA›Aurrerago jokatu beharreko kanporake-tetan kontrariorik indartsuenak saihesteko asmoz eurenpartidak nahita galtzen saiatu zirelakoan,Txina,HegoKorea (bi) eta Indonesiako emakumezkoen taldeko laubikote lehiaketatik kanpora utzi ditu Nazioarteko Fede-razioak.Indonesiak eta Hego Koreak helegiteak aurkez-tu dituzten arren,bikote horiek gabe aritu beharko dute.

Urrezko beste domina bat jauzilaritxinatarrentzat; lautik lau daramatzateJAUZIAK›Jokoan zeuden zortzi dominetatik zazpi lortuzituen Txinak Pekinen, jauzietan, eta hura hobetzekobidean doaz Londresen. Lau proba izan dira, eta laurakjauzilari txinatarrek irabazi dituzte. Azkenekoa, atzo, hirumetroko tranpolinean: Kai Qinek eta Yutong Luok.

AGuztien artean. Bakarra ari da lanean, gehiago ari direla ematenbadu ere. Lan gogorra izaten dute halterofililian, eta guztien beharra

izaten dutelako atera diote horren argazki bitxia. Andres Mata espainiarra daargazkikoa; 77 kilokoen mailan ari da parte hartzen. ALBERTO ESTEVEZ / EFE

DLaburrak

AEtxekoen lehena ARRAUNA›BritainiaHandiak arrauneanlortu zuen, atzo,etxeko jokoetakourrezko lehen domi-na. Helen Gloverreketa Heather Stan-ningek lortu zutenbalentria, binakako-an.

AzkenaDberria2012ko abuztuaren 2a

G oizean metroa hartu dut Londreszentroan nuen bilera batera joate-

ko.Hogei minutu behar izaten ditut nor-malean ,baina gaur badaezpada 45 mi-nutu lehenago atera naiz,atzerapenezbeteta egoteko itxura zuen puntako or-duak eta Olinpiar Jokoen konbinazioariaurre egiteko.

Nire harridurarako,normalean bainojende gutxiago aurkitu dut. Nasan zeu-den erdiek-edo lanera zihoazen londres-tarrak ematen zuten,traje dotoreak soi-nean eta pauso azkarrarekin oinez.Besteedozein goizetan baino hutsago etorri datrena,eta esertzea lortu dut.Beste beha-

keta esanguratsu bat: ni nindoan bagoiberean,sei pertsona E.L James idazle in-gelesaren trilogiako lehen liburua,FiftyShades of Grey,irakurtzen ari ziren; urtehonetako fenomenoa izan da —fenome-no literarioa idatzi dut lehenengo,bainaesan didatenez balio literarioa ez daezaugarririk aipagarriena—.Ingalaterranbi milioitik gora kopia saldu dira jadanik.

Itzulerako bidean sentsazio bera izandut: ez zegoen beste egun arrunt bateanbaino jende gehiago.

Azken sei hilabeteetan Londresko me-trotik astero jasotzen nuen posta elektro-niko bat Olinpiar Jokoetan espero zuten

kaosari buruz; oinez edo bizikletaz mugi-tzea gomendatzen zutela,goizeko or-duak saihesteko,Londres erditik pasatuordez beste bide batzuk aukeratzeko etaabar esanez.Olinpiar Jokoak hasi direne-tik egunero hiru mezu jasotzen ditut.

Aurreikusten zen edo saldu zigutenapokalipsiaren antzeko anabasaren bel-durrez jende askok alde egin du akaso hi-ritik.Bestela,etxean egongo dira lanean—edo ezkutatuta—.Hori,edo bestelaalienatu egin gaituzte eta inkontzientekibeste begi batzuekin ikusten dut kaosa.Hurrengo astean esango dizuet nola ja-rraitzen duen honek.

‘London calling’Garazi Goia

Kaosa?«

Lond

rese

n eu

ria

egit

en d

u,ba

ina

San

Pet

ersb

urgo

n zo

rtzi

gra

dure

kin

joka

tu n

uen;

hur

a ba

i del

a ho

tza»

,E

ma

nu

el p

HO

ND

AR

TZ

AK

OB

OLE

IBO

LJO

KA

LAR

IBR

AS

ILD

AR

RA

esa

ldia

12:00. Aurkezpena.DPrentsarenbegiratua.DLondrestikzuzenean.Unai Zubeldia eta Imanol Magro.

DThamez atala.Danel Agirre Berlindik.DTertulia. JulenEtxeberria eta Enekoitz Telleria.DGonbidatua.Ander Romarateigerilaria.DEguneko kantua.

berriaTB

Etxean eta etxekoen aurrean irabazi du Bradley Wigginsek ...nago, ondo entrenatu naiz, eta...

Documents

Transcript of Etxean eta etxekoen aurrean irabazi du Bradley Wigginsek ...nago, ondo entrenatu naiz, eta...