Estudio de impacto ambiental - Consellería do Medio...

PROXECTO COFINANCIADONUN 57,56% CON FONDOS

FEADER 2007-2013

EUROPA INVISTE NO RURAL

Dirección TécnicaAdministración

Empresa consultora

Luis Manuel Andón RivasEnxeñeiro Técnico Agrícola

Estudiode impacto ambiental da zona de concentración parcelaria de Triabá (Castro de Rei – Lugo)

marzo 2012

Dirección Xeral deDesenvolvemento Rural

Mª Dolores Abella PérezEnxeñeiro Técnico Agrícola

Doc

umen

to d

e sí

ntes

e

CALFENSAmedio ambiente

DOCUMENTO DE SÍNTESE

Estudio de impacto ambiental da zona de concentración parcelaria de Triabá (Castro de Rei) 1 de 26

INDICE

1 Introdución.........................................................................................................................................................2 1.1 Antecedentes .....................................................................................................................................................2 1.2 Obxectivos .........................................................................................................................................................2

2 Descrición do proxecto e as súas accións ......................................................................................................2 2.1 Localización .......................................................................................................................................................2 2.2 Implicacións ambientais do proxecto................................................................................................................3 2.3 Descrición do proceso de concentración parcelaria ........................................................................................3 2.4 Definición das obras propostas no proxecto ....................................................................................................3 2.5 Lexislación aplicable..........................................................................................................................................4

2.5.1 Lexislación europea ....................................................................................................................................4 2.5.2 Lexislación estatal .......................................................................................................................................4 2.5.3 Lexislación autonómica...............................................................................................................................4

3 Inventario ambiental ......................................................................................................................................4 3.1 Subsistema físico natural...................................................................................................................................4

3.1.1 Medio abiótico.............................................................................................................................................4 3.1.2 Medio biótico...............................................................................................................................................7 3.1.3 Ecosistemas especiais ...............................................................................................................................9 3.1.4 Medio perceptual. Integración paisaxista .................................................................................................10

3.2 Subsistema socioeconómico ..........................................................................................................................11 3.2.1 Poboación e emprego ..............................................................................................................................11 3.2.2 Estrutura económica .................................................................................................................................12 3.2.3 Infraestruturas e vivendas .........................................................................................................................13 3.2.4 Planeamento urbanístico ..........................................................................................................................14 3.2.5 Parque de vivendas ..................................................................................................................................14

4 Identificación e valoración das unidades ambientais......................................................................................15 4.1 Metodoloxía de identificación das unidades ambientais ................................................................................15 4.2 Síntese das unidades ambientais....................................................................................................................15 4.3 Valoración das unidades ambientais ..............................................................................................................16

5 Identificación e valoración de impactos ........................................................................................................17 5.1 Factores ambientais sensibles de ser afectados ............................................................................................17 5.2 Accións derivadas do proxecto de concentración ..........................................................................................18

5.2.1 Fase de formulación .................................................................................................................................19 5.2.2 Fase de execución ....................................................................................................................................19 5.2.3 Fase de explotación das nova fincas .......................................................................................................19

5.3 Valoración dos impactos ambientais. .............................................................................................................20 5.3.1 Valoración dos impactos na fase de formulación ....................................................................................20 5.3.2 Valoración dos impactos na fase de execución .......................................................................................20 5.3.3 Valoración dos impactos na fase de explotación .....................................................................................20

6 Medidas de integración ambientaL...............................................................................................................21 6.1 Estudo do perímetro de concentración ...........................................................................................................21 6.2 Alternativas para a conservación de enclaves de interese ambiental ............................................................21

6.2.1 Exclusión do proceso de concentración ..................................................................................................21 6.2.2 Incorporación as masas comúns .............................................................................................................21 6.2.3 Introdución dun coeficiente ambiental no proceso de clasificación ........................................................21 6.2.4 Adxudicación ao mesmo propietario ou creación de subperímetros ......................................................21

6.3 Medidas preventivas........................................................................................................................................24 6.3.1 Fase de formulación .................................................................................................................................24 6.3.2 Fase de execución ....................................................................................................................................24 6.3.3 Fase de explotación ..................................................................................................................................24

6.4 Medidas correctoras........................................................................................................................................24 7 Plan de vixilancia ambiental .........................................................................................................................25

7.1 Obxectivos específicos do plan de vixilancia ambiental .................................................................................25 7.2 Programa de actuacións do plan de vixilancia ambiental...............................................................................25 7.3 Informes ...........................................................................................................................................................25



1 Introdución

1.1 Antecedentes

A Dirección Xeral de Estruturas e Infraestruturas Agrarias iniciou o proceso de Concentración Parcelaria na parroquia de Triabá pertencente ao termo municipal de Castro de Rei, na provincia de Lugo. O proceso de concentración atópase no estado de Aprobación de Bases Definitivas, con data 31/03/2009 (DOG 14/04/2009).

A Lei 10/85, de 14 de agosto, de Concentración Parcelaria para Galicia, modificada pola Lei 12/2001 de 10 de setembro, establece como requisito previo, ao comezo do proceso de concentración, a redacción dun Estudio de Viabilidade e un Estudio de impacto ambiental que identifique as áreas de especial relevancia polo seu valor xeolóxico, paisaxístico e ambiental, así como a enumeración dos bens patrimoniais sensibles de ser afectados pola concentración da Lei de Avaliación de Impacto Ambiental de Proxectos.

En virtude do anteriormente exposto, acométese a elaboración do presente Estudio de impacto ambiental conforme ás especificacións contidas no Decreto 442/90 de avaliación de impacto ambiental para Galicia e disposicións complementarias inherentes ao proceso de concentración parcelaria.

1.2 Obxectivos

- Identificar e avaliar os posibles impactos que se poidan producir sobre o medio polo desenvolvemento do proceso de Concentración Parcelaria.

- Definir unha serie de medidas preventivas, correctoras ou no seu caso compensatorias que poidan contribúan a diminuír os impactos que se produzan.

- Informar de forma clara á sociedade destes impactos.

2 Descrición do proxecto e as súas accións

2.1 Localización

A zona de concentración comprende a parroquia de San Pedro de Triabá, pertencente ao municipio de Castro de Rei, provincia de Lugo.

Castro de Rei sitúase xeograficamente na meseta lucense na parte central da provincia de Lugo, pertencendo á comarca da Terra Chá. O municipio conta cunha superficie territorial aproximada de 177 km2 dividida en 25 parroquias, das que San Pedro de Triabá con 16,56 km2 é a que ocupa a maior extensión.

As coordenadas xeográficas que identifican á parroquia son 23º 10' de altitude e 7º 29' de lonxitude.

Os límites administrativos e xeográficos da zona de concentración son:

Limita ao norte coas parroquias de San Pedro de Momán e Santa María de Xermar do municipio de Cospeito; ao sur as parroquias de Ribeiras de Lea e Santiago de Duarria do mesmo municipio de Castro de Rei; ao leste coa parroquia de Santiago de Xustás de Cospeito;e ao oeste coa parroquia de Santa María de Xermar de Cospeito e San Xiao de Mos de Castro de Rei.

A superficie inicial de actuación da concentración parcelaria é de 1163 hectáreas e está distribuída en 3142 parcelas pertencentes a 552 propietarios.



2.2 Implicacións ambientais do proxecto

A concentración parcelaria defínese como un proceso técnico-xurídico de reorganización da propiedade, dirixido a mellorar as condicións estruturais das explotacións agrarias da zona na que se executa, e con iso lograr un incremento da súa produtividade.

O final de proceso é o Proxecto de Concentración, pero previo á súa redacción é necesario determinar as consideracións ambientais que han de terse en conta para evitar posibles afeccións negativas que obrigarían a realizar modificacións nas actuacións definidas no proxecto.

Esta circunstancia obriga a redactar Estudio de impacto ambiental carecendo de información exacta do resultado final, de modo que se estudan as posibles afeccións sobre o medio de distintas accións previsibles, para o que se definen unidades ambientais que nos permitan avaliar a importancia dos impactos potenciais. Xunto coa avaliación estableceranse as medidas preventivas necesarias para garantir a integración ambiental do proceso de concentración parcelaria.

2.3 Descrición do proceso de concentración parcelaria

Segundo o artigo 15 da Lei 12/2001, de modificación da 10/1985 de Concentración Parcelaria para Galicia, as fases poderíanse resumir nas seguintes:

0. - INICIACIÓN 1. - FASE PREVIA 2. - LEVANTAMENTO TOPOGRÁFICO 3. - BASES PROVISIONAIS 4. - BASES DEFINITIVAS 5. - PROXECTO DE CONCENTRACIÓN 6. - ACORDO DE CONCENTRACIÓN 7. - EXECUCIÓN PROVISIONAL DO ACORDO 8. - REORGANIZACIÓN DA PROPIEDADE 9. - FIN DO PROCESO DE CONCENTRACIÓN

2.4 Definición das obras propostas no proxecto

No presente proxecto abordarase a rede de camiños rurais, coas súas obras de fábrica anexas e o acondicionamento dos terreos resultantes mediante a eliminación de accidentes naturais ou artificiais que impidan o seu cultivo axeitado.

Na actualidade, a zona a concentrar presenta a seguinte estrutura da propiedade:

A zona de concentración ten unha superficie total de 1163 hectáreas e o número de propietarios de 552. O número de parcelas a concentrar é de 3142, sendo a superficie media por parcela de 0,37 ha e o número de parcelas por propietario de 5,69.

Unha vez definidas as características da zona a concentrar proponse un trazado de pistas de concentración que resulta orientativo e pode servir como unha aproximación ó Proxecto da Rede de Camiños.

A mellora da rede de camiños consiste basicamente no ensanche das pistas asfaltadas e camiños existentes, de tal xeito que a execución das obras proxectadas consiste no aumento do ancho das pistas ou camiños por un só lado dos mesmos.

O obxectivo desta obra é permitir unha boa transitabilidade mantendo unha minimización do de impactos xerados. No caso de precisar a apertura de novas pistas, farase respectando as



masas de frondosas autóctonas e os espazos protexidos, utilizando trazados de camiños xa existentes para reducir o impacto.

As obras de mellora afectarán a un total de 44.687,84 metros de camiños, dos que 9.502,65 metros son de nova apertura, e a 25.330,93 metros de canles, dos que 10.064,59 serán canles de nova execución.

2.5 Lexislación aplicable

2.5.1 Lexislación europea

- Directiva 85/337/CEE de 27 de xuño de 1985. Relativa á avaliación das repercusións de determinados proxectos públicos e privados sobre el medio ambiente.

2.5.2 Lexislación estatal

- R.D. Lexislativo 1/2008, de 11 de xaneiro, polo que se aproba o texto refundido da Lei de Avaliación de Impacto Ambiental de proxectos.

- R.D. 1131/1988, de 30 de setembro, de Regulamento para a execución do R.D. 1302/1986, de 22 de xuño, de Avaliación do Impacto Ambiental.

2.5.3 Lexislación autonómica

- Lei 1/1995, de protección ambiental para Galicia.

- Decreto 442/1990, de valoración do Impacto Ambiental para Galicia.

3 Inventario ambiental

3.1 Subsistema físico natural

3.1.1 Medio abiótico

3.1.1.1 Clima

O clima do municipio de Castro de Rei pódese definir como clima oceánico con características de clima continental, sendo esta a clasificación que define o clima da comarca de Terra Chá.

En canto as temperaturas, existe unha variación térmica anual pronunciada, de modo que se alcanzan as temperaturas máis altas nos meses de xullo e agosto, e as máis baixas nos meses de inverno. Segundo Papadakis, con criterio agronómico, a estación mínima libre de xeadas na que resulta posible o cultivo de especies moi sensibles á xeada, non existe en Castro de Rei.

A precipitación total anual é de 1.053,9 mm. As precipitacións distribúense principalmente entre o outono cun 32,6% da precipitación anual e o inverno cun 30,9%. Esta diferenza acusada na repartición estacional é unha característica do clima na comarca de Terra Chá: nos invernos alcanzan máis do 35% e nos veráns viran ao arredor do 10%.

O balance hídrico para a hipótese I seleccionada reflexa unha dispoñibilidade hídrica moi alta nos meses de novembro, decembro e xaneiro, e a existencia de déficit hídrico nos meses de xullo e agosto, alcanzando os 79,9 mm en total.

O tipo climático, segundo Papadakis, na área de estudo é Mediterráneo - Morno - Fresco, sendo o tipo de inverno Avena cálido (Av) e verán Millo (M). O réxime térmico é temperado cálido (TE) e o réxime de humidade Mediterráneo Húmido (ME).



O diagrama bioclimático que determina a adecuación climática para a produción dunha determinada especie foresta, indica que existe unha Limitación Hídrica Parcial nos meses de xullo e agosto, pero non existe unha IBS co que non se produce ningún parón vexetativo estival.

3.1.1.2 Atmosfera

3.1.1.2.1 Calidade do aire. Emisións e inmisións

A calidade do aire de zona de concentración parcelaria defínese mediante os datos recollidos en ano 2006 na estación fixa de Mourence, situada en Vilalba (07.41.35 W, 43.18.46 N).

Na zona en estudo non existe foco emisor de Dióxido de xofre (SO2), e ata a circulación de vehículos non é significativa como para producir emisións deste tipo. Os valores recollidos na estación sitúanse moi por baixo dos límites establecidos no R.D. 1073/2002.

Non existen focos emisores de relevancia de Oxidos de nitróxeno totais (agrupa ao NO e máis ao NO2) na zona de estudo. Os valores de óxidos de nitróxeno rexistrados na estación están por debaixo dos límites fixados polo R.D. 1073/2002.

En canto as partículas en suspensión menores de 10 μm (PM10), non existen focos emisores de relevancia na zona de estudo.

Os datos rexistrados de Ozono (O3) na estación indican que se superan os obxectivos fixados para o ano 2020 polo R.D. 1796/2003.

3.1.1.2.2 Ruído ambiental

A partir das medicións realizadas durante o período de mostraxe conséguese un mapa do nivel sonoro da zona de estudio que se representa no plano número 12 A totalidade da superficie está por debaixo do 50 dB que é o nivel superior desexable.

3.1.1.3 Xeomorfoloxía

A parroquia de San Pedro de Triabá está situada na área oriental da comarca de Terra Chá, que se caracteriza por ser unha zona depresionaria con amplos e suaves niveis de aplanamento e dominada por serras.

As unidades xeomorfolóxicas que se diferencian no relevo de Castro de Rei son as superficies aplanadas, as depresións tectónicas e os vales fluviais.

Este relevo de superficies aplanadas, con zonas que se alagan estacionalmente, define a parroquia de San Pedro de Triabá, de mínimas pendentes e altitudes comprendidas entre 390 metros ata 400 metros, cunha altitude media é 395 metros.

As pendentes son mínimas en toda a superficie de concentración. O rango de pendentes atópase entre 3 e o 12%, aínda que case a totalidade da superficie presenta unha pendente inferior ao 4%.



3.1.1.4 Xeoloxía

3.1.1.4.1 Xeolocalización

O municipio de Castro de Rei está asentado sobre un val tectónico formado por lousas paleozoicas nas que afloran pequenas incrustacións de granito cubertas con depósitos terciarios e cuaternarios.

As rocas predominantes, son en gran medida as lousas negras, de gran fino, con certa cantidade de materia orgánica e composición case totalmente arxilosa transformada en secricita.

No caso particular da parroquia de Triabá atópase situada sobre os depósitos aluviais e fondos de val en practicamente toda a superficie. A litoloxía de toda a superficie da parroquia está formada por sedimentos correspondentes aos mencionados depósitos aluviais.

3.1.1.5 Edafoloxía

3.1.1.5.1 Tipos de solos. Características

Os tipos de solos que predominan no municipio de Castro de Rei son fundamentalmente dous:

- Ranker Pardo, terras ricas en materia orgánica, que adoitan ser pouco profundas e teñen bastantes limitacións pola súa baixa fertilidade.

- Cambisol Gleico, é o tipo de chan máis abundante no termo e na parroquia de Triabá. É máis profundo, con auga no fondo, e localízanse nos vales e depresións. Son bos terreos para os prados aínda que para un mellor rendemento moitas veces esixen unha boa drenaxe.

Moitas terras de cultivo de Castro de Rei, teñen unha alta porcentaxe en sílice e polo tanto manteñen o seu carácter acedo e pouco adecuado para boa parte dos cultivos, facéndose necesaria o labor de corrección coa súa pH.

3.1.1.5.2 Capacidade agrolóxica

O municipio de Terra Chá ten terreos cultivables na maior parte da superficie, aínda que respecto de clase hidrolóxica só a parroquia de Ansemar conta con Clase I.

Na zona de concentración parceira as clases agrolóxicas distribúense da seguinte forma: Case o 100% da superficie atópase dentro das catro primeiras clases consideradas aptas para o cultivo, desta o 84% do solo (Clases II e III) permiten unha labra permanente moderada ou limitada, con riscos de erosión, de profundidade e fertilidade media.

3.1.1.5.3 Permeabilidade do solo

A maior parte da superficie atópase nunha zona de permeabilidade moi alta que corresponden con detríticas do cuaternario. Só na esquina noroeste aparece unha pequena superficie con permeabilidade media, e moi baixa en puntos do nordeste.

3.1.1.6 Hidroloxía

O Miño é principal río que transcorre polo municipio e ao redor do articúlanse as restantes correntes de auga que discorren por Castro de Rei.

A rede hidrolóxica dentro da parroquia de Triabá caracterízase por un complexo armazón fluvial onde destaca o río Miño, que ao bifurcarse forma unha illa (“insua”) co río Vello. Ao norte



discorre o río Anllo asociado a un complexo húmido denominado Vaxunga de Xermar, bosques pantanosos e outros de inundación estacional.

Os acuíferos máis salientables da zona fórmanse nos depósitos aluviais modernos e máis nas terrazas que contan con altos valores de permeabilidade. Sen embargo ó seu caracter superficial fainos moi dependentes das variacións estacionais das precipitacións. Só as zonas de chaira aluvial contan ca recarga adicional que provén do caudal do propio río. Nesta zona de concentración esta situación dáse nunha extensa superficie entorno ó leito do Río Miño e Anllo e ós seus arroios tributarios.

3.1.2 Medio biótico

3.1.2.1 Vexetación

O inventario de flora contén 187 especies de plantas vasculares identificadas na área de estudo durante o estudo inicial de flora, fauna e hábitats naturais.

As seguintes especies están incluídas nalgunha categoría de protección ou interese conservacionista:

- Ilex aquifolium - Árnica montana - Luronium natans - Narcissus pseudonarcissus - Dactelorhiza maculata - Platanthera bifolia - Serapias lingua - Serapias cordigera

3.1.2.2 Fauna

En relación as aves, ma área de estudo atopáronse 95 especies, das que 13 están incluídas no Libro Vermello das Aves de España ou no Catálogo Galego de Especies Ameazadas.

Especie Categoría de ameaza Elanus caeruleus – Elanio común Case ameazado (NT) Milvus migrans – Miñato negro Case ameazado (NT) Circus cyaneus – Aguiacho pálido Vulnerable (VU) (C.G.E.A.) Circus pygargus – Aguiacho cincento Vulnerable (VU) (C.G.E.A.) Falco subbuteo - Falcón europeo Case ameazado (NT) Alectoris rufa – Perdiz vermella Datos insuficientes (DD) Coturnix coturnix - Paspallás común Datos insuficientes (DD) Gallinago gallinago – Becacina común En perigo de extinción(C.G.E.A.) Scolopax rusticola - Arcea perdiz Vulnerable (VU) (C.G.E.A.) Numenius arquata – Zarapito real En perigo de extinción (C.G.E.A.) Streptopelia turtur – Rula europea Vulnerable (VU) Alcedo atthis – Picapeixe Case ameazado (NT) Lanius meridionalis – Picanzo meridional Case ameazado (NT)

O inventario de mamíferos conta con 35 especies que habitan a área de estudo. Destas especies cabe destacar o rato amisqueiro, o armiño, tourón, londra e rata de auga, e o grupo dos quirópteros ou morcegos.

En canto os anfibios, existe unha riqueza específica evidente pois na zona de estudo atópanse 12 especies das 14 que habitan Galicia. Entre as especies máis relevantes, están Hela arborea e a endémica Rana iberica, consideradas “VULNERABLE” no Catálogo Galego de Especies



Ameazadas (2007). Especies como Rana temporaria, “VULNERABLE” no Catálogo Galego de Especies Ameazadas (2007).

No grupo dos peces hai que ter en conta que os ríos eurosiberianos son máis pobres en especies que os mediterráneos, o que explica que na área de estudo só se detectaron catro especies de peixes das 12 que existen en Galicia. A troita común mantén aínda boas poboacións en ríos como o Miño, e a voga de río e o espiñento manteñen poboacións de interese nestes ríos. O espiñento está considerado "VULNERABLE" no Catálogo Galego de Especies Ameazadas (2007).

A lista de especies de invertebrados que se detectaron na área de estudo corresponden con Phelum MOLLUSCA, Phelum ARTHROPODA, e as Ordes Thesanura, Orthoptera, Dicteoptera, Hemiptera, Lepidoptera, Hemenoptera, Coleoptera, Araneae. Destaca a Margaritifera margaritifera, especie considerada “EN PERIGO DE EXTINCIÓN” no “Catálogo Galego de Especies Ameazadas” (2007), e incluída no Anexo II da Directiva Hábitat (DC 92/43/CEE), o Convenio de Berna III, e considerada en perigo de extinción en España.

Nas áreas boscosas de Triabá cabe destacar a presencia do cervo volante ou “vacaloura” (Lucanus cervus). E unha especie amparada polo Anexo II da Directiva Hábitat (DC 92/43/CEE), o Convenio de Berna III e o CITES.

3.1.2.3 Hábitats de especies terrestres e acuáticas.

3.1.2.3.1 Hábitats existentes na zona de estudo e catalogados pola directiva 92/43/CEE

Hábitats de auga doce

Augas estancadas 3130 Augas estancadas, oligotróficas o mesotróficas con vexetación de Littorelletea uniflorae

e/o Isoeto-Nanojuncetea.

Augas correntes – tramos de cursos de auga con dinámica natural e seminatural 3260 Ríos de pisos de planicie a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de

Callitricho-Batrachion.

Breixeiras e matos de zona temperada

4020 *Breixeiras húmido atlánticas de zonas temperadas de Erica ciliaris e Erica tetralix. Hábitat prioritario.

Formacións herbosas naturais e seminaturais

Prados húmidos seminaturais de herbas altas 6430 Megaforbios eutrofos higrófilos das orlas de chaira e dos pisos de montano a

alpino.

Prados mesófilos 6510 Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba

officinalis).

3.1.2.3.2 Descrición de hábitats naturais identificados na zona

Hábitats de bosque

Os bosques da zona están compostos polos bosques de ribeira asociados os ríos e os bosques climácicos de Quercus robur.

O norte da área de estudo, a planicie aluvial está cuberta en parte por bosques pantanosos dominados por bidueiros (Betula alba) e ameneiros (Alnus glutinosa) na actualidade está



fragmentado, con terras de cultivo intercaladas, e que xunto cos bosques ligados os ríos, ocupan unha superficie total de 89,28 hectáreas dentro da superficie de concentración.

Os bosques climácicos son as carballeiras, que ocupan unha superficie total de 78,93 hectáreas e están moi fragmentadas por toda a area de estudo.

Hábitats antropoxénicos

Ademais dos hábitats naturais anteriores, en Terra Chá adquiren gran importancia os hábitats de tipo antropoxénico, como son os agrosistemas e os hábitats agro-silvo-pastorais. Ocupan a maior parte da zona de estudo, con unha superficie de 933 hectáreas das 1162,63 hectáreas que conforman a zona de concentración.

3.1.2.4 Corredores ecolóxicos

O río Anllo o norte e os ríos Miño e Vello que atravesan a área de estudo de este a oeste, xunto cos seus bosques de galería asociados, forman dous corredores ecolóxicos de gran importancia para a fauna.

Os muros de pedra, sebes e lindeiros de frondosas entre fincas serven como corredores ecolóxicos para gran número de especies, ademais de proporcionar refuxo para micromamíferos e réptiles, conformando unha paisaxe en mosaico característica.

As masas de frondosas autóctonas son formacións boscosas de carácter fragmentario, e funcionan como corredores de biodiversidade entre masas aparentemente illadas.

3.1.2.5 Rutas migratorias

Son varias as especies de aves que utilizan a área obxecto de estudo nos seus desprazamentos migratorios, entre as que destacan o grupo transahariano: Circus pegargus, Streptopelia turtur, Coturnix coturnix, Falco subbuteo e Lanius collurio; as cales teñen unha migración de Sur a Norte, dende o seus cuarteles de invernada na rexión subsahariana africana, para reproducirse nestas latitudes.

3.1.2.6 Elementos singulares

Na área estudada non existe ningunha árbore inventariada no Catálogo Galego de Árbores senlleiras (DOGA; 17 de abril de 2007).

3.1.2.7 Afectación a zonas de nidificación de especies protexidas

O complexo húmido Vaxunga de Xermar mantén a poboación de Arnica montana, e é a área de reprodución de especies ameazadas como o Milvus migrans, e de anfibios e réptiles.

3.1.3 Ecosistemas especiais

A zona de estudo está dentro dos límites da “Reserva da Biosfera Terras do Miño” declarada pola UNESCO o 16 de decembro do 2002, e con fin de promover a conservación duns valores naturais e paisaxísticos sobresaíntes. Unha parte da Reserva está incluída dentro da proposta galega á Rede Natura 2000, que inclúe o L.I.C. "Parga - Ladra – Támoga” (E1120003), constituído polas denominadas "paisaxes da auga". Na parroquia de Triabá existe unha gran parte do territorio protexido por Rede Natura dentro do LIC “Parga-Ladra-Támoga”.

Ao norte discorre o río Anllo asociado a un complexo húmido denominado Vaxunga de Xermar (1120052), referenciados no Inventario de Humidais de Galicia. Inclúese tamén na superficie protexida a “insua” formada polo río Miño e río Vello, e as ribeiras destes ríos.



3.1.4 Medio perceptual. Integración paisaxista

3.1.4.1 Descrición da paisaxe actual. Unidades paisaxísticas.

A paisaxe actual conserva en gran medida unha paisaxe agraria tradicional condicionada pola topografía e a dispoñibilidade hídrica, que determinan os posibles usos do solo. Os cambios que se identifican na nova paisaxe son:

- A existencia de praderías artificiais como principal cultivo para forraxe do gando leiteiro.

- A repoboación forestal que transforma de forma rápida a vexetación tradicional pola de árbores de rápido crecemento: piñeiros e eucaliptos, producindo unha nova estética.

- Redución da vexetación autóctona e dos cultivos tradicionais.

- Elementos como os silos, os palleiros e os cortellos de ladrillo e cemento e as novas vivendas presentan a realidade da adaptación aos novos tempos.

O territorio afectado pola concentración ten unha gran extensión e unha heteroxeneidade paisaxística que permite a división en catro unidades de paisaxe diferentes:

- Paisaxe en mosaico de prados, sebes e cultivos, que ocupa 923 hectáreas

- Masas de arboredo autóctono, que suman 78,93 hectáreas

- Plantacións forestais produtoras, en total 37,08 hectáreas.

- Bosque ripario e humidais, que ocupa 89,27 hectáreas.

3.1.4.1.1 Valoración do medio perceptual

O estudo da paisaxe na parroquia de San Pedro de Triabá conclúe que a calidade da paisaxe é elevada en tres das unidades paisaxísticas definidas, destacando fundamentalmente as áreas con vexetación de ribeira, humidais e bosques de masas autóctonas.

A unidade menos valorada son as masas de especies forestais produtoras, que aparecen diseminadas por toda a área de estudo.

As zonas de mosaico de cultivos presentan unha paisaxe agraria con boa organización, onde non sobresaen elementos discordantes dende o punto de vista arquitectónico e cultural. Destaca a conservación de sebes de árbores, moitas das que presentan especies de valor, así como a presenza puntual de peches de pedra tradicionais.

As unidades que presentan unha maior calidade e fraxilidade paisaxística son o bosque de ribeira e as pequenas carballeiras autóctonas dispersas ó longo da zona de concentración parcelaria.

3.1.4.2 Recursos científicos culturais

No anexo nº1 inclúese o documento cos resultados obtidos a raíz da execución do “Proxecto de Prospección Arqueolóxica Intensiva da zona de concentración parcelaria de Triabá, San Pedro”.

O principal obxectivo do Proxecto de Prospección veu determinado pola necesidade de comprobar de forma fidedigna a presenza/ausencia de calquera tipo de depósito ou vestixio arqueolóxico na zona afectada pola concentración parcelaria, co obxecto de avaliar as posibles incidencias da mesma en termos de impacto ambiental, cumprindo as disposicións recollidas no Decreto 442/1990, de 13 de Setembro, de Outubro de Avaliación de Efectos Ambientais para Galicia.



3.1.4.2.1 Patrimonio histórico-artístico

- SPT/10-07 “Acea de Pereira”

- SPT/10-17 e SPT/10-18 “Hórreo e Casa de Manel de Claudio de Campo”

- SPT/10-29, SPT/10-30 e SPT/10-31 “Hórreo, Casa e Palleira de Formigueiro”

- SPT/10-36 “Igrexa parroquial de San Pedro, Triabá”:

- SPT/10-38 “Cruceiro de Monte”

- SPT/10-39 “Muíño do Rulete de Cabana”

SPT/10-53 “Cruceiro de Torre”

- SPT/10-54 “Casa con escudo de Torre”

3.1.4.2.2 Depósitos arqueolóxicos

- SPT/10-A1/GA27010019 “Casa do Galo de Costa”

- SPT/10-A2 “Túmulo 1 de Granda”



- SPT/10-A5/GA27010039 “A Torre-Torre de Seivane”

3.1.4.3 Usos do solo

La distribución de masas arbóreas e superficies agrícola-gandeiras se representa na seguinte táboa, na que se observa que o uso principal do solo é o uso agrícola, que corresponde con case o 80% da superficie.

Superficie Uso do solo

ha % Vexetación autóctona 168,18 14,47 Masas produtoras 37,08 3,19 Mato só ou con arborado disperso 33,69 2,90 Superficie agrícola 923,68 79,45

Total 1162,63 100,00

3.2 Subsistema socioeconómico

3.2.1 Poboación e emprego

3.2.1.1 Densidade de poboación

O municipio de Castro de Rei presenta no ano 2009 unha densidade de poboación de 32,1 persoas/Km2, notablemente superior á comarca de Terra Chá na que se atopa, polo que a situación de despoboamento non é tan aguda como nos municipios próximos.

A evolución dos últimos dez anos sigue a curva de descenso característica das zonas interiores de Galicia, e este descenso é máis significativo na parroquia de Triabá que partindo dunha



densidade notablemente superior á total do municipio, atópase en este momento en un valor similar.

A dinámica poboacional do municipio defínese por unha tendencia a diminuír o número de habitantes polas distintas causas (saldo vexetativo e saldo migratorio negativo), pero con un índice menor que os municipios da mesma comarca.

No caso da parroquia de Triabá, afectada pola futura concentración parcelaria, esta tendencia o despoboamento é moito máis notable, de modo que case o 50% dos habitantes perdidos nos últimos anos no municipio pertencían a esta parroquia.

3.2.1.2 Estrutura poboacional

A análise en detalle da estrutura de poboación de Castro de Rei confirma o aumento do envellecemento: na última década mantense a porcentaxe de poboación con idades comprendidas entre 20-64 anos, mentres que a poboación nova menor de 20 anos descendeu notablemente e incrementouse na mesma proporción os maiores de 64 anos.

O envellecemento da poboación é un fenómeno xeral que influirá no crecemento económico e no ámbito social, e que ante os datos anteriores, cabe esperar que en este municipio provoque notables alteracións en moitos aspectos distintos: o consumo, os mercados, as transferencias interxeneracionais, na composición familiar, na demanda de vivenda, a migración, necesidades de servicios, etc.

3.2.1.3 Distribución do emprego por sectores económicos

Os datos do municipio respecto a poboación maior de 16 anos en relación coa actividade económica son mellores que os datos medios da comarca de Terra Chá: el 59,15% atópase activa fronte ao 48,63% da comarca, el 2,96 % están parados fronte ao 4,07 do conxunto de Terra Chá; os xubilados e pensionistas representan o 31,82% fronte ao 37,00%.

A poboación activa e ocupada distribúese practicamente entre dous sectores fundamentais, o 40,06% no sector da agricultura e gandería, e o 41,34% en servicios.

3.2.1.4 Educación

Os datos de formación son moi aclaratorios en canto que o 84,80% da poboación solo ten formación mínima obrigatoria o carece de estudos e solo un 4,44% ten estudos universitarios. Tendo en conta que existe un índice de envellecemento tan alto e unha pirámide de poboación invertida no poden sorprender estas porcentaxes.

3.2.2 Estrutura económica

No municipio de Castro de Rei, a gandería, predominantemente de vacún de leite, é o principal sector laboral e fonte de ingresos da poboación activa municipal, constituída por explotacións maioritariamente familiares e con un importante grado de tecnificación. Ademais da gandería, os rendementos xerados pola explotación forestal resultan moi importantes na estrutura económica municipal.

A importante produtividade do sector agrario foi fomentando a aparición dun sector agroindustrial de transformación dos produtos lácteos e cárnicos.

Neste senso, a estrutura produtiva baseada no sector primario, verase beneficiada polo proceso de concentración parcelaria que permitirá a mellora nos sistemas de mecanización dos cultivos e transporte ata os centros de distribución, mellorando o rendemento da produción, e abaratando custos e aumentando a renda dispoñible.



3.2.2.1 Agricultura

No caso da parroquia de Triabá, e na superficie que afecta a concentración parcelaria, a situación actual indícase na seguinte táboa, na que se pode observar que o uso agrícola é o que define os aproveitamentos da zona.

Superficie na parroquia de Triabá segundo aproveitamento

Tipo Has. % s/total

Terras labradas e pastos 923 79,36

Especies arbóreas e forestais 150 12,90

Outras terras non forestais 90 7,74

Total 1163 100

3.2.2.2 Gandería

A actividade gandeira da parroquia basease claramente na explotación de bovinos, sendo a máis importante a da producción de leite, a que se adican case o 74% das 42 explotacións existentes. As restantes ganderías nas explotacións agrícolas non representan a actividade agraria, sendo complementarias á explotación principal con vacas.

3.2.2.3 Sector forestal

Na parroquia de Triabá a superficie adicada o sector forestal representa o 12,90% con 150 hectáreas superficie divididas en 37 has de repoboación forestal, 79 has de masas de frondosas autóctonas e 34 has de matogueiras.

3.2.2.4 Actividades extractivas

Non existen empresas dedicadas a esta actividade no municipio de Castro de Rei.

Existe un proxecto de extracción de cuarzo na comarca de Terra Chá por parte dunha entidade privada, aínda pendente de inicio, e que afecta o municipio de Castro de Rei.

3.2.3 Infraestruturas e vivendas

3.2.3.1 Infraestrutura viaria

A rede viaria do municipio de Castro de Rei está formada por:

- Estrada estatal N-640

- Estradas autonómicas LU-120 e LU-113

- Estrada provinciais DP-1102, DP-1103, DP-1104, DP-1105, DP-1106, DP-1107, DP-1109, DP-1110, DP-1111, DP-1112, DP-1113, DP-1114, DP-1115, DP-1611, DP-1703 e DP-4401

- Estradas locais que comunican núcleos rurais e outras entidades de poboación.

- Viais urbanos en Castro Ribeiras do Lea e no núcleo de Castro de Rei.

En Castro de Rei non acostuman a producirse problemas de fluidez de tráfico rodado, polo que non se estima necesario un aumento da rede viaria existente na actualidade.



3.2.3.2 Abastecemento de auga

O abastecemento de auga nos núcleos rurais realizase, en todos eles, a partir de pozos privados; dispoñendo, en algúns casos, de traída municipal de augas, sendo este o caso da parroquia de Triabá.

3.2.3.3 Residuos

Existe unha rede de saneamento municipal unitaria que dispón de canalizacións comúns para vertido de augas residuais e pluviais. En núcleos rurais o saneamento realizase de xeito privado a fosas sépticas individuais e pozos negros.

Non existe punto limpo no concello e os residuos sólidos urbanos xerados son recollidos periodicamente por camións destinados para tal efecto. Actualmente todas as parroquias e núcleos, contan con recollida de lixos e transporte á central de tratamento de residuos SOGAMA.

3.2.3.4 Enerxía eléctrica

En xeral, todas as entidades de poboación municipais contan con subministro de enerxía eléctrica e as liñas de enerxía en baixa tensión distribuídas polo municipio non presentan deficiencias destacables.

Ademais das liñas de transporte en media tensión, dúas liñas de transporte de enerxía en alta tensión atravesan o municipio, discorre pola parte oriental do mesmo, pasando de Norte a Sur polas parroquias de Ramil, Viladonga, Ludrio, Mondriz e por Duancos; a segunda pola parte central do municipio, pasando de Este a Oeste polas parroquias Viladonga, Loentia, Bendia e pola parroquia que nos afecta, Triabá.

3.2.4 Planeamento urbanístico

Non Municipio de Castro de Rei está vixente dende ou ano 1977, un Proxecto de Delimitación de Solo Urbano (DSU), pero na actualidade estase redactando un Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) do que xa se presentou un proxecto inicial.

O Concello de Castro de Rei promove a redacción do Plan Xeral de ordenación Municipal, co fin de dispoñer dun documento urbanístico que recoñeza un modo territorial axeitado ás súas necesidades, compatibilizando ás características inherentes do termo municipal, con ás expectativas previsibles da súa ordenación futura; conxugado todo iso, coa necesaria preservación do medio natural que os sustenta.

3.2.5 Parque de vivendas

Durante a última década produciuse un lixeiro aumento do número de vivendas familiares censadas no municipio. Este incremento débese ao movemento da poboación rural cara aos núcleos urbanos, aumenta ou número de vivendas nestes núcleos, especialmente en Castro de Ribeiras de Lea, e decrecen non medio rural, debido ás causas xa comentadas de envellecemento e emigración da poboación.



4 Identificación e valoración das unidades ambientais

4.1 Metodoloxía de identificación das unidades ambientais

Unha vez concluído o inventario do medio abiótico, biótico e socioeconómico, procédese a realizar a definición, descrición e delimitación de cada unidade ambiental, identificadas como o resultado da interrelación entre os distintos elementos que compoñen o medio, os factores naturais que nel inciden, e os usos e aproveitamentos que se desenvolven.

4.2 Síntese das unidades ambientais

UA1. Masas de arboredo autóctono

Son carballeiras de Quercus robur que representan o bosque climácico da zona e tamén se inclúen as superficies que se atopan nun estado de evolución de breixeira a carballeira, e ocupan unha superficie total de 102,68 has. Na área do estudo, estas carballeiras están localizadas principalmente entre Barroso e Formigueiro – Vaxunga de Xermar e espalladas como pequenas masas por toda a zona de concentración.

Podemos distinguir dúas subunidades:

- UA1a Corresponde ca carballeira de Quercus robur

- UA1b Corresponde ca etapa sucesional breixeira-carballeira

UA2. Ribeiras fluviais e humedais

Recóllense nesta unidade os cursos fluviais que drenan a parroquia (río Miño, río Vello e Río Anllo), así como as formacións vexetais naturais asociadas a eles: bosque de ribeira adxacente, bosques pantanosos, herbais hidrófilos e pequenos humedais, e comprenden en total unha superficie de 90,12 has.

Ao norte da área do estudo, a planicie está cuberta por extensos bosques pantanosos dominados por bidueiros (Betula alba) e ameneiros (Alnus glutinosa) que constitúen un singular ecosistema interconectado con bosques ribeiregos e climácicos.

Inclúense tamén os herbais higrófilos como os megaforbios de umbelíferas, que aínda que están pouco representados na área de estudo, aparecen nas proximidades dos ríos.

Nesta unidade ambiental intégranse os hábitats presentes en pequenas áreas dos humedais de Vaxunga de Xermar, Veiga da Lama, Lagoa da Forca e Barroso. Podemos distinguir catro subunidades:

- UA2a Bosques de ribeira asociados os ríos

- UA2b Bosques pantanosos dominados por Betula alba e Alnus glutinosa

- UA2c Herbais hidrófilos

- UA2d Humedais

UA3. Breixeiras húmido atlánticas

Forma esta unidade o hábitat das breixeiras húmidas atlánticas, hábitats prioritarios que albergan unha gran biodiversidade, cunha flora e fauna asociada de gran interese. Localízase este hábitat en pequenas parcelas dispersas pola parroquia sumando unha superficie de 9,90 has.



UA4. Mosaico agrícola-gandeiro

Comprende unha superficie de 922,86 has ocupada por campos de cultivo, pastos e espazos relacionados cas explotacións agrarias. Os principais cultivos na zona de concentración son os forraxeiros, sobre todo o millo e as pradarías artificiais, conformando unha paisaxe de grandes extensións de pradaría e cultivos forraxeiros froito da especialización gandeira da comarca.

UA5. Masas forestais procedentes de repoboación

Esta unidade ten unha superficie de 37,07 has e corresponde coas pequenas masas forestais procedentes de repoboación con especies produtoras de rápido crecemento, e que son principalmente Pinus radiata e Eucalyptus nitens.

UA6. Núcleos de poboación e diseminados.

Comprende os núcleos de poboación, a delimitación destes e as vivendas e construcións auxiliares espalladas pola zona.

UA7. Bens patrimoniais e ámbito de protección

Comprende todos os elementos identificados na prospección arqueolóxica e a superficie de protección asignada.

4.3 Valoración das unidades ambientais

Unidade ambiental Superficie unidade (ha)

Valor ambiental

Superficie total (ha)

UA1. Masas de arboredo autóctono 102,68 Elevado

UA2. Ribeiras fluviais e humedais 90,12 Elevado

UA3. Breixeiras húmido atlánticas 9,90 Elevado

UA7. Bens patrimoniais - Elevado

202,70

UA4. Mosaico agrícola-gandeiro 922,86 Medio

UA5. Masas forestais de repoboación 37,07 Medio

UA6. Núcleos de poboación - Medio

959,93



5 Identificación e valoración de impactos

A caracterización e valoración dos impactos, para cada unha das fases do proxecto en relación cos factores ambientais afectados, contemplará os seguintes datos:

- Denominación do impacto.

- Unidades ambientais afectadas.

- Factores do medio afectados (solo, vexetación, fauna, etc.)

- Efectos ambientais

- Valoración segundo a lexislación ambiental aplicable e figuras da normativa ambiental involucradas

Sobre esta caracterización hai que facer unha valoración dos impactos coa seguinte clasificación:

- Compatible: recuperación inmediata tras o cesamento da actividade sen necesidade de practicar medidas preventivas, nin correctoras.

- Moderado: a recuperación non precisa prácticas protectoras intensivas, pero a consecución das condicións ambientais iniciais require certo tempo.

- Severo: a recuperación require un período de tempo dilatado e medidas correctoras máis complexas.

- Crítico: supera o tolerable e non é recuperable, independentemente das medidas correctoras.

5.1 Factores ambientais sensibles de ser afectados

A identificación de factores ambientais sensibles de verse afectados polo proceso de concentración parcelaria está baseada no inventario ambiental e son os seguintes:

- Os factores ambientais relativos o medio físico son o aire, o solo, as augas e os procesos.

- Os factores ambientais relativos o medio biótico son a vexetación e fauna:

- Os factores ambientais relativos o medio socioeconómico son a poboación, as infraestruturas e o patrimonio:

- Os factores ambientais relativos os espazos naturais teñen que ver cas restricións existentes.

- Os factores ambientais relativos o uso do solo son o recreativo, o uso agrícola, o forestal e o gandeiro.

- Os factores ambientais relativos o medio perceptual son a incidencia visual, calidade, fraxilidade e elementos singulares.



5.2 Accións derivadas do proxecto de concentración

Na fase de formulación do proceso de concentración parcelaria poden producirse as accións que se describen na táboa seguinte:

Elementos que producen impactos Accións

Decreto da concentración Eliminación das árbores e vexetación natural

Elaboración de Bases

Abandono de terras

Novas roturacións

Aumento da densidade construtiva

Na fase de execución do proceso de concentración parcelaria poden producirse as accións que se describen na táboa seguinte:


Construción da rede de camiños Alteración do medio pola situación de instalacións provisionais

Movementos de terra

Consumo de recursos naturais e xeración de residuos

Modificación de canles e liñas de drenaxe

Impacto sobre o elementos etnográficos e arqueolóxicos

Perturbacións da fauna

Alteración do medio acuático

Nova estrutura da propiedade

Eliminación e transformación dos lindes perimetrais

Interacción sobre o patrimonio

Na fase de explotación do proceso de concentración parcelaria poden producirse as accións que se describen na táboa seguinte:

FASE DO PROCESO DE CONCENTRACIÓN: EXPLOTACIÓN


Acondicionamento das novas fincas

Eliminación de lindeiros e novos peches

Nivelación dos terreos

Novas prácticas agrícolas Incidencia socioeconómica da concentración

Cambios dos usos do solo

Intensificación das actividades

Utilización da rede de camiños

Incremento da accesibilidade

Mellora das condicións de explotación

Incremento de tráfico rodado



5.2.1 Fase de formulación

As expectativas dos interesados fronte á clasificación de terras e as masas arbóreas pode producir os seguinte efectos no medio: eliminación de árbores e vexetación natural, abandono de terras, novas roturacións e un aumento da densidade construtiva.

Os impactos detectados son:

- Eliminación das árbores e vexetación natural

- Abandono das terras

- Novas roturacións

- Aumento da densidade construtiva

5.2.2 Fase de execución

- Alteración do medio pola situación da instalacións provisionais

- Movementos de terra (despexe do terreos, rozas, escavacións, aportes de materiais, etc)

- Consumo de recursos naturais e xeración de residuos

- Modificación de canles e liñas de drenaxe

- Perturbacións da fauna

- Alteración do medio acuático

- Eliminación e transformación dos lindes perimetrais

- Interacción sobre do patrimonio

5.2.3 Fase de explotación das nova fincas

- Eliminación de lindeiros e construción de novos peches

- Nivelación de terreos

- Incidencia socioeconómica da concentración

- Cambios nos usos do solo

- Intensificación das actividades

- Mellora da accesibilidade

- Mellora das condicións da explotación das fincas

- Incremento de tráfico rodado

TABOA RESUMO DAS VALORACIÓNS DE IMPACTOS POR TIPO DE ACCIÓN E VALORACIÓN DE IMPACTOS PARA CADA UNIDADE AMBIENTAL

ELEMENTOS QUE PRODUCEN IMPACTO

ACCIÓNS

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Pos

itivo

Com

patib

le

Mod

erad

o

Sev

ero

Crít

ico

Decreto da concentración

Eliminación das árbores e vexetación natural

COMPATIBLEAbandono de terras

POSITIVONovas roturacións

COMPATIBLEAumento da densidade construtiva

COMPATIBLEAlteración do medio pola ubicación de instalacións provisionais COMPATIBLEMovementos de terra

MODERADOConsumo de recursos naturais e xeración de residuos MODERADOModificación de canles e liñas de drenaxe

MODERADOImpacto sobre o elementos etnográficos e arqueolóxicos COMPATIBLEPertubacións da fauna

MODERADOAlteración do medio acuático

MODERADOEliminación e transformación dos lindes perímetrais MODERADOInteracción sobre o patrimonio

COMPATIBLEEliminación de lindeiros e novos peches

MODERADONivelación dos terreos

MODERADOIncidencia socioeconómica da concentración

POSITIVOCambios dos usos do solo

SEVEROIntensificación das actividades

COMPATIBLEIncremento da accesibilidade

POSITIVOMellora das condicións de explotación

POSITIVOIncremento de tráfico rodado

COMPATIBLE

UA1 Masas de arboredo autóctono POSITIVO: Efecto positivo no medioUA2 Ribeiras fluviais e humedais COMPATIBLE: Recuperación tras o cese de actividade sin necesidade de medidasUA3 Breixeiras húmido atlánticas MODERADO: Recuperación tras certo tempo e poñendo en práctica medidas preventivas/correctorasUA4 Mosaico agrícola-gandeiro SEVERO: Recuperación tras un período de tempo dilatado e con medidas de correción intensivasUA5 Masas forestais procedentes de repoboación CRITICO: Non é aceptableUA6 Núcleos de poboación e diseminadosUA7 Bens patrimoniais e ámbito de protección

VALORACIÓN IMPACTOS EN UD1



VALORACIÓN FINAL DEL IMPACTO

FAS

E D

E

FOR

MU

LAC

IÓN

Elaboración de Bases





FAS

E D

O P

RO

CE

SO

ACCIÓNS DERIVADAS DO PROXECTO

VALORACIÓN IMPACTOS POR UNIDAD AMBIENTAL MODERADO SEVERO

FAS

E D

E E

XEC

UC

IÓN

Construcción da rede de camiños

Nova estructura da propiedade

FAS

E D

E E

XPLO

TAC

IÓN

Acondicionamento das novas fincas

Novas prácticas agrícolas

Utilización da rede de camiños

COMPATIBLEMODERADO MODERADO MODERADO COMPATIBLE



5.3 Valoración dos impactos ambientais.

5.3.1 Valoración dos impactos na fase de formulación

Eliminación das árbores e vexetación natural COMPATIBLE

Abandono das terras POSITIVO

Novas roturacións COMPATIBLE

Aumento da densidade construtiva COMPATIBLE

5.3.2 Valoración dos impactos na fase de execución

Alteración do medio pola situación da instalacións provisionais COMPATIBLE

Movementos de terra MODERADO

Consumo de recursos naturais e xeración de residuos MODERADO

Modificación de canles e liñas de drenaxe MODERADO

Impacto sobre o elementos etnográficos e arqueolóxicos COMPATIBLE

Perturbacións da fauna MODERADO

Alteración do medio acuático MODERADO

Eliminación e transformación dos lindes perimetrais MODERADO

Interacción sobre do patrimonio COMPATIBLE

5.3.3 Valoración dos impactos na fase de explotación

Eliminación de lindeiros e construción de novos peches MODERADO

Nivelación de terreos MODERADO

Incidencia socioeconómica da concentración POSITIVO

Cambios nos usos do solo SEVERO

Intensificación das actividades COMPATIBLE

Mellora da accesibilidade POSITIVO

Mellora das condicións da explotación das fincas POSITIVO

Incremento de tráfico rodado COMPATIBLE



6 Medidas de integración ambiental

O obxectivo principal é establecer as medidas protectoras e correctoras que cabe aplicar na zona afectada polo Proxecto de Concentración Parceira de Triabá, tanto na fase de formulación, como execución e explotación, co fin de lograr unha correcta integración ambiental das novas infraestruturas e estruturas parceiras, para o cal tamén se determinan as medidas de seguimento e control da execución e eficacia das actuacións.

6.1 Estudo do perímetro de concentración

Preténdese compatibilizar as accións e reaccións que implican a eliminación e substitución da vexetación natural dos hábitats recollidos no anexo I da Directiva 92/43/CEE, do 21 de maio, relativa á conservación dos hábitats naturais e da fauna e flora silvestres, coa realización da concentración parcelaria.

6.2 Alternativas para a conservación de enclaves de interese ambiental

6.2.1 Exclusión do proceso de concentración

Trátase dunha medida viable cando o hábitat a protexer se atopa nas proximidades do perímetro da zona a concentrar. No resto dos casos, a situación de enclave destes hábitats orixina problemas á hora de darlles servizo, delimitalos e dar forma regular ás fincas de substitución lindeiras con ditos enclaves.

6.2.2 Incorporación as masas comúns

Como medida principal non ten encaixe na actual normativa que regula o Proceso de Concentración Parcelaria en Galicia. A limitación na porcentaxe de deducións, e o feito de que suporía a preservación do solo, pero non da súa cobertura vexetal se non se complementa con outras medidas, limita a súa eficacia como medida protectora de primeiro orde.

6.2.3 Introdución dun coeficiente ambiental no proceso de clasificación

Independentemente do seu encaixe normativo, xeraría unha disfunción do proceso concentrador. Suporía a devolución de máis SAU a titulares sen actividade agraria, detraéndoa daqueles que manteñen a actividade. Non pode, logo, considerarse viable esta medida.

6.2.4 Adxudicación ao mesmo propietario ou creación de subperímetros

Propóñense ambas solucións en conxunto porque non sempre é posible a adxudicación ó mesmo propietario ó facer a restruturación da propiedade. Isto é debido a que non todas as parcelas antigas teñen acceso á nova rede de camiños, polo que, nestes casos, a solución pasa por delimitar a zona de interese, calcular as achegas de cada propietario incluído nela e adxudicar o valor das mesmas no mínimo número de leiras de substitución posible. É dicir, faríase unha subconcentración dentro do perímetro delimitado.

A destrución de hábitats naturais, constitúe o impacto ambiental negativo máis salientable do proceso de concentración, que ademais ten efectos indirectos sobre múltiples elementos e factores do medio.

Neste caso, que parte da superficie está incluída no LIC Parga-Ladra-Támoga e parte no humidal inventariado de Vaxunga de Xermar fai que os posibles efectos negativos sobre o medio son aínda máis notables.



En base a isto, e partindo dos estudos feitos neste documento, proponse ben devolver ós seus propietarios cos mesmos límites ou ben facer subperímetros de concentración nas seguintes áreas:

- Superficies incluídas en espazos protexidos:

LIC Parga-Ladra-Támoga

Corresponde con unha superficie de 168,18 has que pertencen a parroquia de Triabá e que forman parte do territorio protexido pola Rede Natura dentro do LIC “Parga-Ladra-Támoga”, e comprende o bosque ripario está asociado os ríos Miño, Vello e Anllo, e a insua formada polos ríos Miño e Vello.

Vaxunga de Xermar (humidal inventariado 1120052)

A superficie de humidal protexido incluida na parroquia de Triabá é de 44,39 has, e destas hai 19,89 has que se solapan co LIC Parga-Ladra-Támoga

- Superficies, que sen estar incluídas en espazos protexidos, presenten hábitats naturais prioritarios, en bo estado de conservación, recollidos no anexo I da Directiva 92/43/CEE e máis aquelas outras áreas, que presentando outros hábitats naturais, reúnen as condicións de superficie e localización que se fixan:

Breixeiras que pertencen o hábitat prioritario

*4020 Breixeiras húmido atlánticas de zonas temperadas de Erica ciliaris e Erica tetralix.

Breixeiras espalladas por toda a zona de concentración, que presentan bo estado de conservación do hábitat prioritario e teñen unha superficie continua e homoxénea maior de 2 has, no caso de estar illadas, e cando se atopan unidas a outras unidades ambientais deste epígrafe que no seu conxunto sumen máis de 2 ha.

Bosque climácico de Quercus robur

Carballeiras de Quercus robur con bo estado de conservación e teñen unha superficie continua e homoxénea maior de 2 has, no caso de estar illadas, e cando se atopan unidas a outras unidades ambientais deste epígrafe que no seu conxunto sumen máis de 2 ha.

- Bosque ripario asociado ós ríos

Bosques de ribeira asociados os ríos Miño, Vello e Anllo dominados por Alnus glutinosa e bosques pantanosos dominados por Betula alba e Alnus glutinosa, que se atopan interconectados entre eles e cos bosques climácicos de Quercus robur.

Neste sentido, polo R.D.L. 1/2001 Texto refundido da Lei de Augas, as marxes dos ríos están suxeitas en toda a súa extensión lonxitudinal:

A unha zona de servidume de cinco metros de anchura para uso público que se regulará regulamentariamente, e a unha zona de policía de cen metros de anchura na que se condicionará o uso do chan e as actividades que se desenvolvan.

- Patrimonio cultural:

Con respecto ao patrimonio cultural, este conta cunha normativa específica de protección que delimita, por unha banda as áreas de protección integral, e por outra as áreas de respecto.



Debido a que parte das superficies descritas nos epígrafes anteriores se solapan no espazo, achégase unha táboa co resumo de superficie compatible co proceso de concentración e superficies que presentan limitacións.

Valor ambiental Espazos/hábitats Superficie (has)

Area con limitacións (valor ambiental moi alto)

LIC Parga-Ladra-Támoga Humidal Vaxunga de Xermar

143,10

Area compatible con cautela (valor ambiental alto)

Bosque ripario asociado ós ríos Carballeiras de Quercus robur Breixeiras húmido atlántica

72,98

Area compatible (valor ambiental medio/baixo)

Mosaico agrícola – gandeiro e superficie restante

946,54

TOTAL 1162,63



6.3 Medidas preventivas

6.3.1 Fase de formulación

6.3.1.1 Decreto de concentración

Comunicaráselles aos propietarios, desde o primeiro momento, os criterios de actuación para a preservación de hábitats, en especial dos arboredos, e as medidas encamiñadas a evitar a:

- Eliminación de arboredo natural

- Labra de matogueiras

- Peche de fincas e novas edificacións

6.3.1.2 Elaboración do proxecto de concentración. Criterios ambientais

Co fin de minimizar a afección ao medio implantaranse medidas para os seguintes aspectos:

- Localización de instalacións provisionais

- Movementos de terras

- Materiais de obra

- Residuos

- Deseño da nova rede de camiños e drenaxes

- Deseño do novo parcelario

6.3.2 Fase de execución

As medidas propostas para a fase de execución teñen o obxectivo de eliminar ou reducir os impactos ocasionados por:

- Instalacións provisionais

- Tránsito de maquinaria

- Eliminación de cuberta vexetal

- Movemento de terras

6.3.3 Fase de explotación

Realizarase un proceso informativo no que se dará a coñecer aos propietarios a localización das súas novas parcelas, informando dos usos permitidos e das limitacións que se presente en cada un dos casos.

6.4 Medidas correctoras

Establécense medidas correctoras para fase de execución para aqueles impactos que non se podan evitar e que van encamiñadas a recuperar o solo, restaurar noiros e zonas alteradas e favorecer a rexeneración natural.



7 Plan de vixilancia ambiental

7.1 Obxectivos específicos do plan de vixilancia ambiental

- Garantir que o proceso de concentración se axusta ao condicionado derivado da Declaración de Impacto Ambiental, e contempla as medidas preventivas e correctoras establecidas neste Estudio de Impacto Ambiental.

- Garantir que as obras se corresponden integramente coas definidas no Proxecto de Concentración, avaliándose, no seu caso, as posibles implicacións ambientais de calquera tipo de reforma posterior do Proxecto.

- Garantir a correcta execución das medidas preventivas e correctoras propostas neste Estudio de Impacto Ambiental.

- Controlar os impactos negativos que non se tiveran en conta neste estudio, e que se detecten no momento de realizar os traballos de campo.

- Para acadar estes obxectivo contemplaranse unha serie de actuacións así como a correspondente metodoloxía.

7.2 Programa de actuacións do plan de vixilancia ambiental

- Seguimento específico das accións susceptibles de xerar os efectos ambientais reflectidos nos apartados correspondentes deste estudio.

- Control da aplicación das medidas preventivas, correctoras e compensatorias previstas.

- Avaliación da eficacia das medidas preventivas, correctoras e compensatorias previstas.

- Modificación das medidas preventivas e correctoras previstas cando, como consecuencia da súa avaliación, se detecte falta de eficacia.

- Deseño é aplicación de novas medidas correctoras, ou extensión das previstas, a impactos non contemplados inicialmente neste estudio.

- Redactar os informes explicativos das afeccións que se puideran producir a algún elemento de interese arqueolóxico, paisaxístico, cultural ou ecolóxico.

7.3 Informes

Redactaranse os seguintes informes:

- Informes parciais semestrais das obras. Realizaranse nos momentos nos que se executen obras no proceso de concentración, conterán unha memoria do seguimento ambiental realizado en cumprimento da DIA, incluíndo os resultados dos plans de control da calidade das augas, funcionamento da rede de drenaxe e mantemento do réxime hidrolóxico.

- Informe final de obra. Antes da emisión da acta de recepción de cada obra elaborarase a memoria resumo sobre o seguimento ambiental realizado, na que quedará constancia dos controis ambientais e medidas protectoras e correctoras levadas a cabo conforme o sinalado no EIA e o disposto na DIA. Descrición do estado final da zona de concentración parcelaria, con especial mención ás medidas de protección da vexetación e aos labores de restauración e integración paisaxística efectuados.

- Informes anuais. Realizaranse o longo do proceso de concentración parcelaria, neles indicaranse as actuacións de concentración realizadas o longo do ano, en caso de que estas actuacións sexan potencialmente xeradores de algún dos impactos recollidos



neste estudio, realizarase un análise de estes, valorando o impacto real e a adecuación das medidas previstas neste estudio para minimizalo ou a necesidade de introducir novas medidas.

- Informes especiais. Realízanse informes especiais en aqueles casos extraordinarios que non fosen contemplados con anterioridade neste documento.

En Lugo, 19 de marzo de 2012 Dirección Técnica Empresa consultora Administración Mª Dolores Abella Pérez Luis Manuel Andón Rivas Enxeñeiro Técnico Agrícola Enxeñeiro Técnico Agrícola

Estudio de impacto ambiental - Consellería do Medio...

Documents

Transcript of Estudio de impacto ambiental - Consellería do Medio...