ESPRESIONISMOA

Errepasoa

Sarrera

• Espresionismo izenak erreferentzia egiten dio XX.mendeko Alemaniako arteari.

• Europar mugimendu honek bi adar izan zituen:– Frantziako taldea, Fauvismoaren garapenean

oinarriturik – Alemaniako taldeak bidea prestatu zuen Der Blaue

Reiter-rerako.

Filosofia

• Izenak inpresionismoaren oposizioan dago. • Espresionismoa barrutik kanporako mugimendu

bat da.• Honen jarrera agresiboa izan daiteke. • Mugimendu honek badauka zerbait komunean

inpresionismoarekin:– biak errealistak dira– biek eskatzen duten artistaren konpromisoa

errealitateko arazoarekin.

• Espresionistak haien gizartean sartuak daude, ez dira saiatzen horretatik ihes egiten.

Historia

• Lehen Alemaniar espresionismoa 1905ean jaio zen Die Brüke mugimenduarekin, tradizio figuratiboarekin erlazionatuta dagoela.

• Artistek mundua giza izakien baldintza esistentzial sakona bezala ulertzen zuten: – Errealitatea kaptatzeko desioa – Errealitatearen posesioa izatek angustia.

Die Brücke

• Die Brücke artisten komunitate sendo bat zen, programa idatzi batekin.

• Taldeko kideak dira:– Kirchner,– Nolde,– Schiele, – Kokoschka.

• Garai hartako Alemaniako egoera iluna zen, eragin artistiko desberdinez.

• Die Brücke-k elementu iraultzailea gehitzea proposatu zuen inpresionismoaren aurka jartzeko.

KirchnerNolde

Ensor

Schiele

KokoschkaMunch

Die Brücke

• Ezaugarriak:– Errealitatea sortzen duen errealismo

bat da; – Ezer ezetik hasten dira, bakarrik

artistaren ideiengandik; – Materiak artistengan eragina dauka; – Gaietan eguneroko eszenak daude

(kaleak, jendea kafetegietan); – Lanak gogor xamarrak dira.

Die Brücke

• Haien iritzian teknika ezin da asmatu, lana besterik ez da.

• Grafikoen kontrola garrantzitsua da, bereziki xilografia, honetan egindako lana biolentoa eta amaiera irregularrarekin izan daitekeelako.

• Teknika:– pintura dentsoa da, kolorez beteta, mantxa

eta tonalitateen faltarekin; – prozesua emaitza baino garrantzitsuagoa da.

Die Brücke

• Artistak zuzenean egiten du lan irudian eta koloreak aukeratzen ditu haren umorearen arabera.

• Deformazioak arruntak dira eta batzuetan erasotzaileak izan daitezke.

• Kultura primitiboen lanetan aurkitzen dute inspirazioa.

• Ez dute edertasuneko kontzeptu bat, haientzat dena aldatzen da itsusia, deformea izateko: itsusiaren poetika da.

Die Brücke• Artista espresionistek uko egiten diote burges

izateari eta talde hau kritikatzen dute. • Haien iritzian, izaera sorkuntza propioa da eta lan

industrialaren oposizioan dago, azken honek humanizaziorik gabeko gizarte bat sortzen duelako.

• Sexuaren gaiarekin obsesionatuak daude gizon eta emakumeen erlazioa gizarteko oinarria delako.

• Gizarteak honelakoa da– deformatzen du, – perbertsoa da, – negatiboa da,– alienatzen du.

Kirchner

• Forma angelutsu eta pintzelada biziz hiriko giroa margotzen du

• Kontraesanak irudikatzen ditu:– Lilura-arbuioa– Bizi-herstura– Sexu-pultsioa– Desira– Askatasun nahia

Nolde

• Balio sinbolikoa dituzten forma primitiboak

• Esperientzia erlijiosoa irudikatzen du

• Ezaugarri teknikoak:– Pintzeladabizi bortitza– Pintura materia trinkoa– Kolore-kontraste biziak

Ensor

• Jendez beteriko eszena groteskoak

• Jendearen aurpegiak mozorro itxura dute

• Gizarte klase guztietan kritika egiten du

• Teknikoki:– Enpaste lodiak– Paper zaharren

testura imitatu nahi du

Schiele

• Sentsualitatea obsesio erotikoa bihurtzen da

• Lerro gogorra pertsonaien destrukzio fisiko eta morala idurikatzeko

• Kolorea independientea da, batez ere akuareletan

• Espazioa hutsune bat da bizitza eta heriotzaren arteko borroka irudikatzeko

Kokoschka

• Obra oso espresiboak

• Kritika txarrak jaso zituen

• Erretratu asko egin zituen

• Bere garaiko beste artisten eraginak jaso zituen

Munch

• Pertsonaiak uhinen artean

• Kontrate handiko zonaldeak

• Bere bizitzako bizi herstura irudikatu nahi du

• Pertsonaiak zurrunbiloetan agertzen dira

• Maskaren antza

Der Blaue Reiter• Die Brücke 1913an desegin zen Der Blaue Reiter

taldeak haren ikerketekin hasi zenean, jarrera ez horren konprometituko batekin.

• Talde honetako kideak dira:– Beckmann, – Dix, – Grosz, – Marc,– Macke,– Kandinsky,– Klee.

• Ez dute programa definitu bat eta haien norabidea espiritualagoa da.

Beckmann

DixGrosz

Marc

Macke Kandinsky

Klee

Der Blaue Reiter

• Haien helburua nazioarteko erakusketak koordinatzean datza haien idazkera polemikoak indartzeko.

• Talde honetako artisten ideiak ez dira iraultzaileak baina klasizismoaren aurkakoak dira.

• Matisse-ren eragina dute, eta baita ekialdeko artekoa eta baita musikarena.

• Sinboloak gauza arruntetara mugatzen dira, komunikazio estetikoa nagusitzen den bitartean.

Der Blaue Reiter

• Mugimenduko ezaugarriak dira:– kolorearen eta honen esanahiaren

garrantzia; – primitibismoa;– inprobisazioa; – lerro eta forma desberdinen inklusioa:

• bihurguneak, • zigzag-ak,• mantxak;

– artea komunikazio bezala ulertzen da.

Beckmann

• Bere obretan askotan gorputz mutilatuak agertzen dira

• Forma groteskoak• Gobernuaren kritika

gogorra egin zuen• Irudiak

mugimenduan, ariketa egiten

• Erretratuak margotu zituen

Dix

• Lehen Mundu gerran egon ondoren gerrako horroreak irudikatzen zituen

• Objetibidadeko eragina dauka

• Kritika sozial gogorrak egiten ditu bere obretan

Grosz

• Gerrako eragina izan zuen

• Karikaturak zein ikuspegi apokaliptikoak irudikatu zituen

• Irudi sinplifikatuak dira, kritikako zama handiz

• Objetibitate berriko ordezkaria da

Marc

• Animaliak dira bere lanen protagonistak

• Nahiko mistikoa da• Koloreak nahi

dituen moduan erabiltzen ditu

• Kolore bakoitzak bere balio sinbolikoa du

Macke

• Mugimenduan integratu zen Kandinsky ezagutu zuenean

• Beste abangoardietako eraginak izan zituen

• Delaunayren kolorearen eragina ikusten da bere lanetan, batez ere eskaparateetan

Kandinsky

• Abangoardia desberdinekin esperimentatu zuen

• Errusiar eraginak ugariak dira

• Kolore biziak erabiltzen zituen

• Koloreek musikarekin harremana zutela esaten zuen

• Lehen lan abstraktua egin zuen

Klee

• Arte primitiboa gustokoa zuen

• Espresionisten taldean sartu arren bere obra berezia da

• Autodidakta zen• Kolorea da bere

obrako elementu garrantzitsuena