Eskaintza eta eskaria, ekonomia

55
Eskaintza eta eskaria 3. unitatea Copyright © 2001 by Harcourt, Inc. Maite Goñik euskarara itzulia (irakaskuntzan erabilia izateko)

Transcript of Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Page 1: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Eskaintza eta eskaria

3. unitatea

Copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Maite Goñik euskarara itzulia (irakaskuntzan erabilia izateko)

Page 2: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

� Eskaintza eta eskaria ekonomialariek gehien erabiltzen dituzten bi hitzak dira.

� Eskaintza eta eskaria merkatua martxan jartzen duten indarrak dira.

� Egungo mikroekonomiak eskaintza, eskaria eta merkatuaren oreka ikertzen ditu.

Page 3: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Merkatuak

� Merkatu bat ondasun eta zerbitzu jakin baten erosle eta saltzaile talde bat da.

� Eskaintza eta eskaria terminoak jendearen jokabidearekin zerikusia dute. . . pertsonek merkatuan elkarreragiteko moduarekin.

Page 4: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

� Erosleek eskaria zehazten dute.

� Saltzaileek eskaintza zehazten dute.

Page 5: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Merkatu motak: Lehia perfektuko eta

inperfeftuko merkatuakLehia perfektuko merkatu batean...

…erosle eta saltzaile asko behar dira, horietako edozeinek prezioan edota eskainitako nahiz eskatutako kantitateetan eraginik eduki ezin izateko.

…ez dago inoren kontrolik.

Page 6: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Lehia inperfektua:� Monopolioa

� Saltzaile bakarra (prezioetan kontrol osoa duena)

� Oligopolioa� Saltzaile batzuk� Ez dago beti lehia erasotzailea

Page 7: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaria

Ondasun edo zerbitzu baten eskariagizabanako edo talde bat une eta prezio

jakin batean

lortzeko prest dauden kantitatea da

Page 8: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren legea

Eskariaren legeak dio:

ondasun baten prezioa zenbat eta handiagoa izan,

kontsumitzaileak orduan eta kantitate txikiagoa erosteko

prest egongo dira

Page 9: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren taula

Eskariaren taulak prezioa eta eskatutako kantitatearen arteko

erlazioa erakusten du.

Page 10: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren taula

Prezioa Kantitatea $0.00 12

0.50 10 1.00 8 1.50 6 2.00 4 2.50 2 3.00 0

Page 11: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren eragileak

� Merkatuko prezioak� Errenta� Beste ondasun eta zerbitzu

batzuen prezioa� Zaletasunak � Lehentasunak

Page 12: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren kurba

Eskariaren kurbak eskaturiko

kantitatea eta ondasunaren prezioa

erlazionatzen dituen kurba

negatiboa da

(beheranzko kurba).

Page 13: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren kurba

$3.00

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211

Izozkiaren prezioa

Izozkien kant itatea0

Prezioa Kantitatea $0.00 12

0.50 10 1.00 8 1.50 6 2.00 4 2.50 2 3.00 0

Page 14: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Ceteris ParibusCeteris paribus latineko esamolde bat

da eta gainerako eragileak konstante mantentzen direla adierazi nahi du. ceteris paribus-ek “beste guztiak berdin jarraitzen du” esan nahi du

hitzez hitz.

Eskariaren kurba beheranzkoa da, ceteris paribus, prezioa jaisteak eskaera igotzea

dakarrelako!

Page 15: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Merkatuaren eskaria

� Merkatuaren eskaria ondasun edo zerbitzu baten banakako eskari guztien batura da.

� Grafikoki, banakako eskarien kurbak horizontalki batzen dira merkatuaren eskariaren kurba lortzeko.

Page 16: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskatutako kantitatearen aldaketa versus eskarian aldaketa

Eskariaren kantitatea aldatzen bada� Eskariaren kurba aldatuko da� Prezioa aldatuko da

Page 17: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

0

D1

Zigarroen prezioa

Eguneko erretzen diren zigarroen kopurua

Zigarroak erretzeagatik ordaindu

beharreko zergaren igoerak eskariaren

kurba osoaren aldaketa dakar.

A

C

20

2.00

$4.00

12

Page 18: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskariaren aldaketa

� Kurbaren eskuinetaranzko edo ezkerretaranzko mugimendua (ondasunaren prezio bakoitzerako ondasun horren kantitate handiagoa edo txikiagoa eskatzen dela)

� Kurban sortutako mugimenduaren eragileak izan daitezke: � Errenta, gainerako prezioak, lehentasunak edo

zaletasunak aldatu izana.

Page 19: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

0

D1

Barkil lo baten prezioa

Barkil loen kant itatea

D3

D2

Eskariaren gorakada

Eskariaren beherakada

Page 20: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Kontsumitzailearen errenta

� Errentak gora eginez gero, ondasunen eta zerbitzuen prezio berberako horien kantitate handiagoa eskatuko da, ondasun arruntei dagokienez.

� Errentak gora eginez gero, bigarren mailako ondasunak edo zerbitzuen eskaria gutxitu egingo da.

Page 21: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Ondasun arruntak

$3.00

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211

Barkil loaren prezioa

Barkil loen kant itatea0

Eskariaren gorakada

Errentak gora egiten

badu...

D1

D2

Page 22: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Bigarren mailako ondasunak

$3.00

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211

Zapatak konpontzea

Zapatak konpontzea0

Eskariaren beherakada

Errentak goraka egiten badu...

D1D2

Page 23: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Ondasun ordezkagarriak eta osagarriak

� Ondasun baten prezioaren beherakadak beste ondasun baten eskariaren beherakada dakarrenean, X eta Y ondasunak ordezkagarriak direla esaten da (margarina eta gurina).

� Y ondasunaren prezioaren beherakadak X ondasunaren eskariaren gorakada eragiten duenean, X eta Y ondasunak osagarriak direla esango dugu (gasolina eta kotxea).

Page 24: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskatutako kantitatearen aldaketa vs. eskariaren aldaketa

Eskatutako kantitatean eragiten duten aldagaiak

Aldagai horien aldaketek suposatzen dute...

• Prezioa Eskariaren kurbaren aldaketa

Errenta

Zaletasunak Lehentasunak

Erosle kopurua

Eskariaren kurbaren

desplazamendua(ezker edo

eskuinerantz)

Beste ondasunen prezioa

Page 25: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintza

Ondasun edo zerbitzu baten Eskaintza saltzaile batek une eta prezio jakinean

saldu nahi duten (edo saltzeko gai diren) kantitatea da.

Page 26: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren legea

Eskaintzaren legeak dio:

eskaintzen den produktu baten prezioa eta kantitatearen arteko erlazioa

positiboa da (goranzko kurba), hau da, produktoreek prezioa ahalik eta

garestienean eta kantitate handienean eraman nahi izango dute euren

produktua merkatura.

Page 27: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren eragileak

� Merkatuko prezioak� Produkzioaren kostuak� Teknologia� Produktoreen kopurua

Page 28: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren taula

Eskaintzaren taulak ondasunaren prezioaren eta eskainitako

kantitatearen arteko erlazioa erakusten du.

Page 29: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren taula

Prezioa Kantitatea

$0.00 0 0.50 0 1.00 1 1.50 2 2.00 3 2.50 4 3.00 5

Page 30: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren kurba

Eskaintzaren kurba eskainitako produktuaren

prezioa eta kantitatea erlazionatzen dituen goranzko

malda da.

Page 31: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

$3.00

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211

Barkil loaren prezioa

Barkil loen kant itatea0

Prezioa Kantitatea $0.00 0 0.50 0 1.00 1 1.50 2 2.00 3 2.50 4 3.00 5

Page 32: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Merkatuaren eskaintza

� Merkatuaren eskaintza ondasun edo zerbitzu baten banakako saltzaile guztien eskaintzen batura da.

� Grafikoki, banakakoen eskaintza kurbak horizontalki batzen dira merkatuaren eskintzaren kurba lortzeko.

Page 33: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren eragileak

� Merkatuaren prezioak� Produkzioaren kostuak� Teknologia� Lehentasunak eta zaletasunak� Produktore kopurua

Page 34: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskainitako kantitatearen aldaketa versus eskaintzaren aldaketa

Eskaintzaren kantitatea aldatzen bada� Eskaintzaren kurba aldatuko da� Prezioa aldatuko da

Page 35: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

1 5

Barkil loaren

prezioa

Barkil lo kant itatea0

S

1.00A

C$3.00

Barkilloaren prezioaren gorakadak kurbaren

mugimendua eragiten du

Page 36: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintzaren aldaketa

� Kurbaren eskuinetaranzko edo ezkerretaranzko mugimendua

� Kurban sortutako mugimenduaren eragileak izan daitezke: � Beste ondasun batzuen prezioak, produkzio

kostuak, teknologia, lehentasunak, zaletasunak eta produktoreen zenbakia

Page 37: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Barkil loaren prezioa

Barkil lo kant itatea0

S1 S2

S3

Eskaintzaren gorkada

Eskaintzaren beherakada

Page 38: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskainitako kantitatean aldaketak vs. eskaintzaren aldaketak

Eskaintzaren kantitatean eragiten duten aldagaiak

Aldagai hauetako batean aldaketak, ondorengoa eragingo du...

Prezioa Eskaintza kurbaren aldaketa

Produkzio kostuak

Teknologia

Lehentasunak/zaletasunak

Saltzaile kopurua

Eskaintza kurbaren desplazamendua (ezkerrerantz edo eskuinerantz)

Page 39: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaria eta eskaintza elkarrekin

Oreka prezioa� Eskaintza eta eskaria orekatzen dituen

prezioa da. Grafikoan, eskaintza eta eskariaren prezioen arteko intersekzioa da.

Oreka kantitatea� Eskaintza eta eskaria orekatzen dituen

kantitatea. Eskaintza eta eskariaren kantitateen arteko intersekzioa da.

Page 40: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Precio Cantidad $0.00 0 0.50 0 1.00 1 1.50 4 2.00 7 2.50 10 3.00 13

Precio Cantidad $0.00 19 0.50 16 1.00 13 1.50 10 2.00 7 2.50 4 3.00 1

Eskariaren taula Eskaintzaren taula

2.00 $an, eskariaren kantitatea eta eskaintzarena berdindu egiten dira.

Page 41: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Eskaintza

Eskaria

Barkil loaren prezioa

Barkil lo kant itatea21 3 4 5 6 7 8 9 10 12110

$3.00

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

oreka

Page 42: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Barkil loen prezioa

Barkil lo kant itatea21 3 4 5 6 7 8 9 10 12110

$3.00

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

eskaintza

eskaria

soberakinak

Gehiegizko eskaintza

Page 43: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Soberakinak

Prezioa oreka preziotik gora baldin badago, eskaintzen den kantitatea eskatzen dena baino handiagoa da. Gehiegizko eskaintza dago, hau da, soberakinak daude. Saltzaileek prezioak jaitsiko dituzte salmentak igotzeko, eta, ondorioz, orekarantz mugitzen dira.

Page 44: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Gehiegizko eskaria

Barki l lo kantitatea

Barki l loen prezioa

$2.00

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Eskaintza

Eskaria

$1.50

Gabezia

Page 45: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Gabezia

Prezioa oreka prezioaren azpitik dagoenean, eskariaren kantitatea eskaintzaren kantitatea baino handiagoa da. Gehiegizko eskaria dago, hau da, gabezia dago. Saltzaileek prezioak igoko dituzte eskari handia dagoelako eta, ondorioz, orekarantz mugituko dira.

Page 46: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Hiru urrats oreka aldaketak analizatzeko

� Gertakizunak eskaintzaren kurba edo eskariarena edo biak desplazatzen dituen zehaztu.

� Zehaztu desplazamenduaren norabidea (ezkerrerantz edo eskuinerantz)

� Analizatu desplazamenduak zertan eragiten dion prezio eta kantitate orekari.

Page 47: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

¿Eskariaren gorakadak zertan eragiten dio orekari?

Barkil loaren prezioa

2.00

0 7 Barki l loaren kant itatea

Eskaintza

Hasierako oreka

D1

1. Udako tenperatura altuek barkil loen eskariaren gorakadaeragiten dute.

D2

2. . . .prezioarengorakada eragiten dutenak.. .

$2.50

103. . . .eta salmenta handiagoak.

Oreka berria

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Page 48: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Kurbetan desplazamenduak vs. kurbetan mugimenduak.

� Eskaintzaren kurbaren desplazamenduari eskaintzan aldaketa deitzen zaio.

� Eskaintzaren kurbaren aldaketari eskainitako kantitatean aldaketa deitzen zaio.

� Eskariaren kurbaren desplazamenduari eskarian aldaketa deitzen zaio.

� Eskariaren kurbaren aldaketari eskatutako kantitatean aldaketa deitzen zaio.

Page 49: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

S2

Eskaintzaren beherakadak nola eragiten dio orekari?

Barki l loarenprezioa

2.00

0 1 2 3 4 7 8 9 11 12 Barki l lo kanti tatea13

Eskaria

Hasierako oreka

S1

10

1. Lurrikara batek barkil loen eskaintza murrizten du...

Oreka berria

2. . . .prezioetan gorakada eraginez...

$2.50

3. . . .eta salmenta gutxituz.

Page 50: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

¿Zer gertatzen da prezioa eta kantitatearekin eskaintza eta eskaria desplazatzen badira?

Eskaint zan aldaket arik ez

Eskaint zaren gorakada

Eskaint zaren j ait siera

Eskarian aldaketarik ez

P berdin K berdin

P jaitsi K igo

P igo K jaitsi

Eskariaren gorakada

P igo K igo

P zalantza K igo

P igo K zalantza

Eskariaren j ait siera

P jaitsi K jaitsi

P jaitsi K zalantza

P zalantza K jaitsi

Page 51: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

Laburpena

� Ekonomialariek eskaintza eta eskariaren eredua erabiltzen dute merkatu lehiakorrak aztertzeko.

� Eskariaren kurbak ondasun baten kantitateak bere prezioarekin duen menpekotasuna edo erlazio estua erakusten du.

Page 52: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

� Eskariaren legeak dionez, prezioak goraka egiten duenean, eskatutako kantitateak behera egin ohi du.

� Prezioaz gain, eskariaren beste eragile batzuk ondorengoak dira: errenta, zaletasunak, beste ondasunen prezioak (ondasun ordezkagarri eta osagarrien prezioak) eta lehentasunak.

Page 53: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

� Eskaintzaren kurbak eskainitako kantitatea bere prezioarekin harreman estua duela erakusten du.

� Eskaintzaren legeak dio, saltzaile eta produktoreak ahalik eta kantitate gehien eta prezio altuenean saltzen saiatuko direla

Page 54: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

� Prezioaz gain, eskaintzaren beste eragileak ondorengoak dira: produkzioaren kostuak, teknologia, lehentasunak, zaletasunak eta produktore kopurua.

� Eskari eta eskaintzaren kurben arteko intersekzioak merkatuaren oreka zehazten du.

Page 55: Eskaintza eta eskaria, ekonomia

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

� Eskaintza eta eskariek, elkarrekin, ondasun eta zerbitzuen prezioak zehazten dituzte.

� Merkatuko ekonomia edo ekonomia mistoetan, prezioak baliabideen esleipena (langabatuei, erretiratuei...) egiteko ezinbesteko erreferentzia dira.