Berpizkundeko Berpizkundeko arteaartea

ErrepasoaErrepasoa

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Berpizkundeko arkitektura XV.mendearen hasiera eta Berpizkundeko arkitektura XV.mendearen hasiera eta XVII.mende bitarteko arkitektura da, Europako erregio XVII.mende bitarteko arkitektura da, Europako erregio desberdinetan aldakorra izanik. Grezia eta Erroma desberdinetan aldakorra izanik. Grezia eta Erroma klasikoen forma artistikoen berrerabilera suposatu zuenklasikoen forma artistikoen berrerabilera suposatu zuen..

► Berpizkundeko estiloak azpimarratzen du Berpizkundeko estiloak azpimarratzen du simetriasimetria, , proportzioaproportzioa, geometria eta parteen erregularitatea , geometria eta parteen erregularitatea Aintzinean egin zen moduan. Aintzinean egin zen moduan. Erromako arkitekturaErromako arkitektura bereziki bereziki garrantzitsua izan zen adibide asko zeudelako.garrantzitsua izan zen adibide asko zeudelako.

► ZutabeakZutabeak, , pilastrakpilastrak eta eta dintelakdintelak era ordenatu batean era ordenatu batean erabiltzen ziren, eta baita erdi-puntuko arkuak, erabiltzen ziren, eta baita erdi-puntuko arkuak, kupulakupula hemisferikoak, hemisferikoak, nitxoaknitxoak eta eta aedikuluakaedikuluak erabiliak izan ziren erabiliak izan ziren Erdi Aroko eraikuntzetan erabilitako proportzio sistemak Erdi Aroko eraikuntzetan erabilitako proportzio sistemak baino sinpleagoak izanik.baino sinpleagoak izanik.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

►Historiadoreek normalean honela Historiadoreek normalean honela bereizten dute:bereizten dute: Berpizkundea (ca. 1400–1500); Berpizkundea (ca. 1400–1500); CuattrocentoCuattrocento

ezagutua eta batzuetan Berpizkunde ezagutua eta batzuetan Berpizkunde Goiztiarra bezala Goiztiarra bezala

Goi BerpizkundeaGoi Berpizkundea (ca.1500–1525) (ca.1500–1525) ManierismoaManierismoa (ca. 1520–1600) (ca. 1520–1600)

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► CuattrocentoCuattrocento Cuattrocento-Cuattrocento-n, arkitektura eta ordenako kontzeptuak n, arkitektura eta ordenako kontzeptuak

ikertu eta formulatu ziren. Antzinate klasikoko ikerketak ikertu eta formulatu ziren. Antzinate klasikoko ikerketak detaile eta dekorazio klasikoko ikerketa eraman zuen.detaile eta dekorazio klasikoko ikerketa eraman zuen.

Espazioa, arkitekturako elementu bezala, Espazioa, arkitekturako elementu bezala, Erdi AroanErdi Aroan erabilitakoaren era desberdinean aplikatu zen. Espazioa erabilitakoaren era desberdinean aplikatu zen. Espazioa proportzio logikoa jarraituz antolatu zen, forma eta proportzio logikoa jarraituz antolatu zen, forma eta erritmoa geometriari lotuta, eta ez intuizioa jarraituz erritmoa geometriari lotuta, eta ez intuizioa jarraituz Erdi Aroan bezala. Arkitektura honetako lehen adibidea Erdi Aroan bezala. Arkitektura honetako lehen adibidea Florentziako Florentziako BasilicaBasilica didi San San LorenzoLorenzo, , FilippoFilippo BrunelleschiBrunelleschi--k egina da (1377–1446)k egina da (1377–1446)

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Goi BerpizkundeaGoi Berpizkundea Goi BerpizkundeGoi Berpizkunde bitartean, Antzinate klasikotik bitartean, Antzinate klasikotik

eratorriko kontzeptuak garatu ziren eta ziurtasun eratorriko kontzeptuak garatu ziren eta ziurtasun handiagoz erabili ziren. Arkitektorik handiagoz erabili ziren. Arkitektorik errepresentatiboena errepresentatiboena BramanteBramante da (1444–1514) da (1444–1514) arkitektura klasikoa eraikuntza garaikidetan aplikatu arkitektura klasikoa eraikuntza garaikidetan aplikatu zituela. Bere zituela. Bere San Pietro in MontorioSan Pietro in Montorio (1503) zuzenean (1503) zuzenean inspiratzen zen inspiratzen zen Erromatar tenpluErromatar tenplu zirkularretan. Dena zirkularretan. Dena den, forma klasikoen esklabu bat izan zen eta bere den, forma klasikoen esklabu bat izan zen eta bere estiloa Italian dominatu zen XVI.mendean zehar.estiloa Italian dominatu zen XVI.mendean zehar.

► ManierismoaManierismoa Manierismo Manierismo bitartean, arkitektoek ikertu zuten bitartean, arkitektoek ikertu zuten

forma arkitektonikoak erabiliz harreman solido forma arkitektonikoak erabiliz harreman solido eta espazialak azpimarratzeko. Berpizkundeko eta espazialak azpimarratzeko. Berpizkundeko armoniako idealak tokia utzi zien imajinazio armoniako idealak tokia utzi zien imajinazio handieneko eta askeagoak ziren erritmoei. handieneko eta askeagoak ziren erritmoei. Manierismoko arkitektorik hoberena Manierismoko arkitektorik hoberena MiguelMiguel AngelAngel izan zen (1475–1564); berak sortu zuen izan zen (1475–1564); berak sortu zuen orden diganteaorden digantea, pilastra handi bat fatxadako , pilastra handi bat fatxadako behetik goraino dihoala. Berak erabili zuen hau behetik goraino dihoala. Berak erabili zuen hau CampidoglioCampidoglio-n Erroman.-n Erroman.

XX.mendea baino lehen XX.mendea baino lehen Manierismo Manierismo hitzak hitzak konnotazio negatiboak zituen baina gaur egunean konnotazio negatiboak zituen baina gaur egunean ez dauka zentzu berdinik, beste estilo baten ez dauka zentzu berdinik, beste estilo baten izena bezala ikusten dela baizik.izena bezala ikusten dela baizik.

Berpizkundeko arkitektura

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Berpizkundeko arkitekturako ezaugarriak:Berpizkundeko arkitekturako ezaugarriak: Erromatar arkitekturako ezaugarri klasikoak Erromatar arkitekturako ezaugarri klasikoak

Berpizkundeko arkitektoek adoptatu zituzten. Dena Berpizkundeko arkitektoek adoptatu zituzten. Dena den, eraikuntzen formak eta helburuak aldatu ziren den, eraikuntzen formak eta helburuak aldatu ziren denborarekin, hirien morfologia bezala. denborarekin, hirien morfologia bezala.

Lehen eraikuntzen artean Erromatarrek inoiz erabili Lehen eraikuntzen artean Erromatarrek inoiz erabili ez zuten eliza mota bat zegoen. Ez zegoen ezta ez zuten eliza mota bat zegoen. Ez zegoen ezta eredurik ere merkatari aberatsen egoitzak eredurik ere merkatari aberatsen egoitzak eraikitzeko XV.mendean. eraikitzeko XV.mendean.

Bestalde, ez zegoen eskaririk kirola egiteko Bestalde, ez zegoen eskaririk kirola egiteko eraikuntza handietarako edo bainu etxe eraikuntza handietarako edo bainu etxe publikoetarako, Erromatar Inperioan zegoen bezala. publikoetarako, Erromatar Inperioan zegoen bezala. Orden klasikoak analizatu eta helburu desberdinez Orden klasikoak analizatu eta helburu desberdinez erabili ziren.erabili ziren.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: OinplanoaElementuak: Oinplanoa Berpizkundeko eraikuntzako oinplanoak laukiak dira, itxura Berpizkundeko eraikuntzako oinplanoak laukiak dira, itxura

simetrikoz eta modulu baten erabileran oinarrituak. Eliza simetrikoz eta modulu baten erabileran oinarrituak. Eliza batean modulua izaten zen absideko zabalera.batean modulua izaten zen absideko zabalera.

Oinplano eta fatxada integratzeko beharra lehenengo Oinplano eta fatxada integratzeko beharra lehenengo aldiz agertu zen aldiz agertu zen FilippoFilippo BrunelleschiBrunelleschiren obretan, baina ren obretan, baina bere laneko aspektu hau inoiz ez zen garrantzitsuenentzat bere laneko aspektu hau inoiz ez zen garrantzitsuenentzat hartua izan. Hau demostratzeko lehenengo eraikuntza hartua izan. Hau demostratzeko lehenengo eraikuntza Mantuako Mantuako San AndreaSan Andrea, , AlbertiAlbertik egina izan zen. k egina izan zen.

Oinplanoaren garapena arkitektura zibilean XVI.mendean Oinplanoaren garapena arkitektura zibilean XVI.mendean gertatu zen gertatu zen PalladioPalladioren obrekin.ren obrekin.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: Elementuak: FatxadaFatxada Fatxadak ardatz bertikalaren inguruan simetrikoak dira. Fatxadak ardatz bertikalaren inguruan simetrikoak dira.

Elizetako fatxadak normalean frontoi batez koroatzen Elizetako fatxadak normalean frontoi batez koroatzen dira eta pilastra, arku eta taulamentu sistema baten bidez dira eta pilastra, arku eta taulamentu sistema baten bidez antolatzen dira. Zutabeak eta leihoak progresio bat antolatzen dira. Zutabeak eta leihoak progresio bat jarraitzen dute erdialderuntz. jarraitzen dute erdialderuntz.

Eraikuntza zibilak normalean Eraikuntza zibilak normalean erlaitzaerlaitza batez amaitzen dira. batez amaitzen dira. Hutsuneen errepikapen bat ematen da solairu bakoitzean Hutsuneen errepikapen bat ematen da solairu bakoitzean eta erdiko partea azpimarratzen da elementu batekin eta erdiko partea azpimarratzen da elementu batekin balkoi bat bezala edo elementu errustikoaz dituen balkoi bat bezala edo elementu errustikoaz dituen elementu batez. Fatxadako proto-eredu bat da elementu batez. Fatxadako proto-eredu bat da Florentziako Florentziako PalazzoPalazzo RucellaiRucellai (1446 and 1451) hiru motako (1446 and 1451) hiru motako pilastraz.pilastraz.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: Zutabeak eta PilastrakElementuak: Zutabeak eta Pilastrak Erromatar zutabe ordenak erabiltzen dira:- Tuskaniarra, Erromatar zutabe ordenak erabiltzen dira:- Tuskaniarra,

Dorikoa, Jonikoa, Korintiarra eta Konposatua. Dorikoa, Jonikoa, Korintiarra eta Konposatua. Ordenak izan daitezke egiturazkoak, hau da, arku edo Ordenak izan daitezke egiturazkoak, hau da, arku edo

arkitrabe baterako euskarria, edo dekoratiboak, hormaren arkitrabe baterako euskarria, edo dekoratiboak, hormaren kontra jarriak pilastrak bezala.kontra jarriak pilastrak bezala.

Berpizkunde bitartean arkitektoek gustukoa zuten Berpizkunde bitartean arkitektoek gustukoa zuten zutabe, pilastra eta taulamenduak erabiltzeko sistema zutabe, pilastra eta taulamenduak erabiltzeko sistema integratu bat bezala. integratu bat bezala.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: Elementuak: ArkuakArkuak Arkuak semizirkularrak dira edo segmentuzkoak Arkuak semizirkularrak dira edo segmentuzkoak

(Manierismoan). Arkuak normalean arkadak osatzen (Manierismoan). Arkuak normalean arkadak osatzen agertzen dira, kapiteldun pilaretan edota zutabetan agertzen dira, kapiteldun pilaretan edota zutabetan eutsiak. eutsiak.

Taulamenduko zati bat egon daiteke kapitela eta arkuaren Taulamenduko zati bat egon daiteke kapitela eta arkuaren salto tartean. salto tartean.

► Elementuak: Elementuak: GangakGangak Gangek ez dute ertzik. Gangek ez dute ertzik. Erdi puntuzkoak edo segmentalak dira, plan lauki bati Erdi puntuzkoak edo segmentalak dira, plan lauki bati

jarraituz, Gotikoko laukizuzenaren partez. jarraituz, Gotikoko laukizuzenaren partez. Kanoi gangaKanoi ganga, itzultzen da arkitekturara, itzultzen da arkitekturara..

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: KupulakElementuak: Kupulak Kupula maiztasunez erabiltzen da, bai kanpotik ikusten Kupula maiztasunez erabiltzen da, bai kanpotik ikusten

den egiturazko elementu bat bezala edo barrualdean den egiturazko elementu bat bezala edo barrualdean sabaiko parte bezala, bakarrik barrutik ikusten dela. sabaiko parte bezala, bakarrik barrutik ikusten dela.

Kupulak gutxitan erabili ziren Erdi Aroan baina Kupulak gutxitan erabili ziren Erdi Aroan baina Burneleschiren arrakasta ondoren Burneleschiren arrakasta ondoren Santa Maria del Santa Maria del FioreFiore-n eta Bramanteren -n eta Bramanteren San San PietroPietro inin MontorioMontorio-n -n (1506) Erroman, kupula oinarrizko elementua bilakatu (1506) Erroman, kupula oinarrizko elementua bilakatu zen elizetako arkitekturan eta beranduago arkitektura zen elizetako arkitekturan eta beranduago arkitektura zibilean, Palladioren zibilean, Palladioren VillaVilla RotondaRotonda-n bezala.-n bezala.

► Elementuak: TeilatuakElementuak: Teilatuak Sabaiak osatzen dira estalki lauez batzutan kasetoiez Sabaiak osatzen dira estalki lauez batzutan kasetoiez

dekoratuak. dekoratuak. Ez dira irekiak uzten Erdi Aroko arkitekturan bezala. Ez dira irekiak uzten Erdi Aroko arkitekturan bezala. Normalean margotzen eta dekoratzen dira.Normalean margotzen eta dekoratzen dira.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: AteakElementuak: Ateak Normalean dintelak izaten dituzte. Normalean dintelak izaten dituzte. Arku batez inguraturik egon daitezke edota gainean hiruki Arku batez inguraturik egon daitezke edota gainean hiruki

formako edo segmental frontoi bat izan dezakete. formako edo segmental frontoi bat izan dezakete. Irekitzen ez diren ateak normalean arkuz osatzen dira eta Irekitzen ez diren ateak normalean arkuz osatzen dira eta

normalean klabe handiak izaten dituzte.normalean klabe handiak izaten dituzte.► Elementuak: LeihoakElementuak: Leihoak

Leihoak binaka ager daitezke arku semizirkular baten Leihoak binaka ager daitezke arku semizirkular baten azpian. Dintel zuzenak izan dezakete edota hiruki formako azpian. Dintel zuzenak izan dezakete edota hiruki formako edo segmentuz osaturiko frontoiak, normalean alternatzen edo segmentuz osaturiko frontoiak, normalean alternatzen direla. direla.

Leihoak eraikuntza argitzeko erabiltzen dira eta Leihoak eraikuntza argitzeko erabiltzen dira eta arkitektura zibilean bistak izateko ere. arkitektura zibilean bistak izateko ere.

Beirategiak, nahiz eta batzuetan agertu, ez dira ugariak.Beirategiak, nahiz eta batzuetan agertu, ez dira ugariak.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Elementuak: HormakElementuak: Hormak Normalean kanpoko horma harlandu landuaz eginak dira, eta lerro Normalean kanpoko horma harlandu landuaz eginak dira, eta lerro

zuzenetan antolatzen dira. zuzenetan antolatzen dira. Izkinak azpimarratzen dira harlandu handiegiak jartzen.Izkinak azpimarratzen dira harlandu handiegiak jartzen. Oinarriak eta beheko solairuak zarpilenak dira. Oinarriak eta beheko solairuak zarpilenak dira. Barrutik hormak igeltsuz estaltzen dira, normalean kolore zuriz. Barrutik hormak igeltsuz estaltzen dira, normalean kolore zuriz.

Espazio formalenetan barruko hormak freskoz dekoratzen dira.Espazio formalenetan barruko hormak freskoz dekoratzen dira.► Elementuak: DetaileakElementuak: Detaileak

Patioak, moldurak eta detaile dekoratiboak prezisio handiz egiten Patioak, moldurak eta detaile dekoratiboak prezisio handiz egiten dira.dira.

Berpizkundeko teoria garrantzitsuena Erromatarren detaileak Berpizkundeko teoria garrantzitsuena Erromatarren detaileak ikertzea izan zen. Orden bakoitzak bere berezko detaileak izango ikertzea izan zen. Orden bakoitzak bere berezko detaileak izango ditu.ditu.

Leiho eta ateen ondoko moldurak plano berdinean daude, ez dira Leiho eta ateen ondoko moldurak plano berdinean daude, ez dira abozinatuak, Erdi Aroan bezala. abozinatuak, Erdi Aroan bezala.

Eskulturak nitxoetan edo plintoen gainean jartzen dira. Ez daude Eskulturak nitxoetan edo plintoen gainean jartzen dira. Ez daude arkitekturan integratuak.arkitekturan integratuak.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Italiar Berpizkundeko eraginak:Italiar Berpizkundeko eraginak: Italian gotikoa ez zen erabat garatu.Italian gotikoa ez zen erabat garatu. Hiriek, independenteak izanik, artisten mugimenduan Hiriek, independenteak izanik, artisten mugimenduan

eragina izan zuten.eragina izan zuten. Hirietan merkataritza aberatsa zegoen.Hirietan merkataritza aberatsa zegoen. Aita Santuaren itzulerak Erromara erlijioari bultzada Aita Santuaren itzulerak Erromara erlijioari bultzada

handia eman zion. handia eman zion. Inprimategiko zabalera ideia berrien zabalera erraztu Inprimategiko zabalera ideia berrien zabalera erraztu

zuen eta ezagupenak lortzeko gogoa piztu zen.zuen eta ezagupenak lortzeko gogoa piztu zen. Humanismoak gizakia munduko zentroa bilakatu zuen.Humanismoak gizakia munduko zentroa bilakatu zuen. Patronatuak artisten lana mantendu zuen.Patronatuak artisten lana mantendu zuen.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Cuattrocento : BrunelleschiCuattrocento : Brunelleschi Bere elementu esanguratsuena ordena da.Bere elementu esanguratsuena ordena da. Erromako aztarnen artean agertu ziren eraikuntzetan orden Erromako aztarnen artean agertu ziren eraikuntzetan orden

matematiko sinple bat zegoela ikusi zuen. Bazegoen norma bat matematiko sinple bat zegoela ikusi zuen. Bazegoen norma bat Erromatar arkitekturanErromatar arkitekturan —arku semizirkular baten zabalera —arku semizirkular baten zabalera bere altuerako bikoitza da. bere altuerako bikoitza da.

Erromatar arkitekturako ikerketa honetatik simetria eta Erromatar arkitekturako ikerketa honetatik simetria eta proportzioarekiko zaletasuna etorri zen eta eraikuntzak proportzioarekiko zaletasuna etorri zen eta eraikuntzak kontuan hartzen dira bere osotasunean beste detaileak haien kontuan hartzen dira bere osotasunean beste detaileak haien arteko eraginak izaten.arteko eraginak izaten.

Lanak: Florenziako Katedraleko kupula, Hospital degli Lanak: Florenziako Katedraleko kupula, Hospital degli Innocenti, San LorenzoInnocenti, San Lorenzo

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Cuattrocento : MichelozzoCuattrocento : Michelozzo Arkitekto honek Arkitekto honek MediciMedici familiako patronatuan lan egin zuen familiako patronatuan lan egin zuen

eta bere eraikuntzarik famatuena eta bere eraikuntzarik famatuena PalazzoPalazzo MediciMedici RiccardiRiccardi da. Beranduago Villa Medici da. Beranduago Villa Medici FiesoleFiesole-n eraiki zuen. -n eraiki zuen.

Berpizkundeko estiloan Italiatik kanpo lan egin zuen lehen Berpizkundeko estiloan Italiatik kanpo lan egin zuen lehen artistenetako bat da.artistenetako bat da.

Palazzo Medici Riccardi klasikoa da detailetan eta bere Palazzo Medici Riccardi klasikoa da detailetan eta bere leihoak frontoiekin eta ate sartuekin, baina bere zutabeetan leihoak frontoiekin eta ate sartuekin, baina bere zutabeetan ez zuen ordenarik erabiltzen, Brunelleschi edo Alberti ez zuen ordenarik erabiltzen, Brunelleschi edo Alberti bezala. Honen partez, Michelozzo-k harri zarpailenak bezala. Honen partez, Michelozzo-k harri zarpailenak errespetatu zituen. Hiru maila erabiltzen zituen, bakoitza errespetatu zituen. Hiru maila erabiltzen zituen, bakoitza eskema bat jarraituz eta eraikuntza amaitzen zen Erromatar eskema bat jarraituz eta eraikuntza amaitzen zen Erromatar estiloko erlaitza batez, asko proiektatzen zela (2,5 metro).estiloko erlaitza batez, asko proiektatzen zela (2,5 metro).

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Cuattrocento: AlbertiCuattrocento: Alberti Alberti-k kontsideratzen zuen arkitektoa ardura sozial Alberti-k kontsideratzen zuen arkitektoa ardura sozial

handiko pertsona bat bezala.handiko pertsona bat bezala. Eraikuntza anitzak egin zituen, baina ez zuen bere Eraikuntza anitzak egin zituen, baina ez zuen bere

burua ikusten eraikingile batena bezala, inspektore bat burua ikusten eraikingile batena bezala, inspektore bat bezala baizik. bezala baizik.

Eraikuntza dinamikoak.Eraikuntza dinamikoak. Garaipeneko fatxadak, kontraste handiz markatuak. Garaipeneko fatxadak, kontraste handiz markatuak.

Pilastra ordenako proiekzioa eraikuntzako elementuak Pilastra ordenako proiekzioa eraikuntzako elementuak definitzeko.definitzeko.

Argiak eta itzalak eraikuntzaren gainean efektu Argiak eta itzalak eraikuntzaren gainean efektu dramatikoa dute. dramatikoa dute.

Lanak: Mantuako San Andres, Palazzo Rucellai eta Lanak: Mantuako San Andres, Palazzo Rucellai eta Santa Maria Novella.Santa Maria Novella.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Goi-Berpizkundea : BramanteGoi-Berpizkundea : Bramante Erroman Bramantek “forma arkitektoniko perfekto” Erroman Bramantek “forma arkitektoniko perfekto”

bezala ezagutzen dena sortuzuen, bezala ezagutzen dena sortuzuen, San Pietro in MontorioSan Pietro in Montorio-ko klaustroan egindako -ko klaustroan egindako TenpleteaTenpletea . Tenplu zirkular txiki hau San Pedro . Tenplu zirkular txiki hau San Pedro martirizatua izan zen tokian eraiki zen. martirizatua izan zen tokian eraiki zen. Vestaren tenpluVestaren tenplu-ko aztarnetan oinarritua dago, -ko aztarnetan oinarritua dago, Erromako sakratuena. Kontrastea sortzen du honen Erromako sakratuena. Kontrastea sortzen du honen inguruan dagoen klaustroarekin. inguruan dagoen klaustroarekin.

Bramantek Bramantek VaticanoVaticano-n egin zuen lan eta bere -n egin zuen lan eta bere proiektua aukeratua izan zen proiektua aukeratua izan zen San Pedroren BasilikaSan Pedroren Basilika eraikitzeko. eraikitzeko.

Lanak: San Pietro in Montorio, Santa Maria delle Lanak: San Pietro in Montorio, Santa Maria delle GrazieGrazie

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Goi-Berpizkundea: SangalloGoi-Berpizkundea: Sangallo Bere ospea Bere ospea FarneseFarnese JauregiaJauregia-rekin lotuta dago, garaiko -rekin lotuta dago, garaiko

jauregirik handiena, 1530ean hasita.jauregirik handiena, 1530ean hasita. Handitasuneko inpresioa bere proportzioetan datza, (56 m Handitasuneko inpresioa bere proportzioetan datza, (56 m

luzera eta 29.5 metroetako altuera) eta bere kokapena luzera eta 29.5 metroetako altuera) eta bere kokapena plaza batera ematen. Proportzio ederreko eraikuntza bat plaza batera ematen. Proportzio ederreko eraikuntza bat da, luxuzko etxe baterako normala ez zen ezaugarri bat. da, luxuzko etxe baterako normala ez zen ezaugarri bat. Adreilu estukatuz eraiki zen, ez harriekin. Arrosa kolorea Adreilu estukatuz eraiki zen, ez harriekin. Arrosa kolorea duten hormekin kontrastean daude izkinetako harriak, duten hormekin kontrastean daude izkinetako harriak, atari sendoa eta detaile handiz egindako leihoen atari sendoa eta detaile handiz egindako leihoen errepikapena k efektu boteretsuak ematen dituzte, errepikapena k efektu boteretsuak ematen dituzte, dotoretasuneko eredu bat finkatuz jauregiak eraikitzeko.dotoretasuneko eredu bat finkatuz jauregiak eraikitzeko.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Manierismoa: MichelangeloManierismoa: Michelangelo San Pedroko kupula diseinuko maisu-lan bat izan zen, bi azalak San Pedroko kupula diseinuko maisu-lan bat izan zen, bi azalak

erabiliz, bat bestearen kanpotik eta dena koroatuz linterna erabiliz, bat bestearen kanpotik eta dena koroatuz linterna handi batez, Florentzian bezala, bere nerbioekin. Kanpoaldean handi batez, Florentzian bezala, bere nerbioekin. Kanpoaldean orden digantea erabili zuen, eta elementu guztiak elkartu orden digantea erabili zuen, eta elementu guztiak elkartu zituen erlaitza handi batez eraikuntza osotik zabaltzen dela.zituen erlaitza handi batez eraikuntza osotik zabaltzen dela.

Liburutegi Laurentzianoa: Eraikuntza baxu eta luzea da, Liburutegi Laurentzianoa: Eraikuntza baxu eta luzea da, egurrezko sabaia duela. Argiz beteriko gela bat da, pilastren egurrezko sabaia duela. Argiz beteriko gela bat da, pilastren artean agertzen diren leiho ugariekin. Bestibulua, bestaldetik, artean agertzen diren leiho ugariekin. Bestibulua, bestaldetik, altua da, eta eskailera bat dauka liburutegira eramateko. Hiru altua da, eta eskailera bat dauka liburutegira eramateko. Hiru besoak ditu eta balaustrada oso landua. Eskailera ikaragarria besoak ditu eta balaustrada oso landua. Eskailera ikaragarria da, batez ere erdiko parteko eskailerak altuera handiagoa da, batez ere erdiko parteko eskailerak altuera handiagoa dutelako alboetakoak baino. dutelako alboetakoak baino.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Manierismoa: PalladioManierismoa: Palladio Palladiok eraldatu zuen jauregi eta elizetako ereduak Palladiok eraldatu zuen jauregi eta elizetako ereduak

Klasizismoko bere interpretazio bereziaz.Klasizismoko bere interpretazio bereziaz. ““GaraipenGaraipen arkuakarkuak” erabiltzen zituen dekoratzeko, hau ” erabiltzen zituen dekoratzeko, hau

da, arkuak laukizuzen batez inguratzen dira eta hau da, arkuak laukizuzen batez inguratzen dira eta hau erabiltzen zuen leiho guztietan. erabiltzen zuen leiho guztietan.

Erromatar Inperioko motibo hau normalean Erromatar Inperioko motibo hau normalean Paladioren Paladioren Arku izenez ezagutzen da.Arku izenez ezagutzen da.

Lanak: Villa Capra, San Giorgio Maggiore.Lanak: Villa Capra, San Giorgio Maggiore.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Geografia: FrantziaGeografia: Frantzia XVI.mendeko lehen urteetan Frantsesak gerretan XVI.mendeko lehen urteetan Frantsesak gerretan

sartuak egon ziren Italiako Iparraldean eta honela sartuak egon ziren Italiako Iparraldean eta honela Berpizkundeko artea bereganatu zuten, ez bakarrik Berpizkundeko artea bereganatu zuten, ez bakarrik gerrako botina bezala, estiloko ideiak hartu zituztela gerrako botina bezala, estiloko ideiak hartu zituztela baizik. baizik.

Loirako BailaraLoirako Bailara-n eraikin ugari egin ziren, gaztelu -n eraikin ugari egin ziren, gaztelu motakoak, famatuena izanik motakoak, famatuena izanik ChâteauChâteau d' d'AmboiseAmboise (c. (c. 1495) non 1495) non LeonardoLeonardo da da VinciVinci bere azken urteak bere azken urteak pasatu zituen. Estilo hau dominantea izan zen pasatu zituen. Estilo hau dominantea izan zen Frantzisko IFrantzisko I-aren garaian.-aren garaian.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Geografia: HerbehereakGeografia: Herbehereak Pinturan bezala, arkitekturak denbora behar izan zuen Pinturan bezala, arkitekturak denbora behar izan zuen

hona iristeko eta inoiz ez zituen ezabatu elementu gotiko hona iristeko eta inoiz ez zituen ezabatu elementu gotiko guztiak. guztiak.

XVII.mendeko hasierako urteetan XVII.mendeko hasierako urteetan Amsterdam-eko Amsterdam-eko BerpizkundeBerpizkunde estiloa garatu zen, klasizismoaren esklaboa estiloa garatu zen, klasizismoaren esklaboa izan gabe eta elementu dekoratibo ugari erabiliz. Emaitza izan gabe eta elementu dekoratibo ugari erabiliz. Emaitza ManierismoaManierismoa bezala kontsideratzen da. bezala kontsideratzen da.

Tokian tokiko ezaugarrien artean herriko etxe altuak, Tokian tokiko ezaugarrien artean herriko etxe altuak, Holandar Holandar gabletegabletea dutela eta hiruki formako frontoien a dutela eta hiruki formako frontoien erabilera ate eta leihoen gainean, beste herrietakoak erabilera ate eta leihoen gainean, beste herrietakoak baino askoz altuagoak direla erabiltzen dira, gabletearen baino askoz altuagoak direla erabiltzen dira, gabletearen forma imitatuz. forma imitatuz.

Berpizkundeko arkitekturaBerpizkundeko arkitektura

► Geografia: IngalaterraGeografia: Ingalaterra ElizabethElizabeth I I-ren garaian iritsi zen, -ren garaian iritsi zen, HerbeheretaHerbehereta-n -n

zabaldu ondoren non zabaldu ondoren non Holandar Holandar gableteagabletea sortu zen, eta sortu zen, eta FlamandarFlamandar diseinu geometrikoak hormak ornatzeko. diseinu geometrikoak hormak ornatzeko. Estilo berria agertzen da etxe altu eta handietan Estilo berria agertzen da etxe altu eta handietan LongleatLongleat HouseHouse bezala. bezala.

Berpizkundeko arkitekto ezagunena Ingalaterran Berpizkundeko arkitekto ezagunena Ingalaterran InigoInigo JonesJones ( (15731573––16521652) izan zen. Honek arkitektura Italian ) izan zen. Honek arkitektura Italian ikasi zuen, Paladioren eraginak jasotzen. Bere ikasi zuen, Paladioren eraginak jasotzen. Bere eraikuntza famatuena eraikuntza famatuena Queen's HouseQueen's House GreenwichGreenwich-en da -en da eta Banqueting House eta Banqueting House WhitehallWhitehall-en. Lan hauek, lerro -en. Lan hauek, lerro garbiz eta simetria iraultzaileaz kontrastatzen zuten garbiz eta simetria iraultzaileaz kontrastatzen zuten aurreko garaiko dorre eta almenekin.aurreko garaiko dorre eta almenekin.

Berpizkundeko Berpizkundeko arkitekturaarkitektura

► Geografia: EspainiaGeografia: Espainia Espainian, Berpizkundea forma gotikoekin nahasia Espainian, Berpizkundea forma gotikoekin nahasia

agertu zen agertu zen XV.mendekoXV.mendeko azken hamarkadetan eta azken hamarkadetan eta XVI.aren lehen herena: Estilo berriak XVI.aren lehen herena: Estilo berriak PlatereskoPlateresko izena izena du, fatxada oso dekoratuak dituelako, zilarginen lana du, fatxada oso dekoratuak dituelako, zilarginen lana gogoratzen duelako, adibidea dugu gogoratzen duelako, adibidea dugu Salamancako Salamancako Unibertsitateko fatxadaUnibertsitateko fatxada. .

Orden klasikoak eta kandelabroen motiboak Orden klasikoak eta kandelabroen motiboak ((candeliericandelieri) libreki konbinatzen dira forma ) libreki konbinatzen dira forma geometrikoak eratuz.geometrikoak eratuz.

XVI.mendearen bigarren herena: XVI.mendearen bigarren herena: PurismoaPurismoa nagusitzen nagusitzen da arkitekturaz; Gil de Hontañon eta Covarrubias da arkitekturaz; Gil de Hontañon eta Covarrubias arkitekto ezagunekin; adibidez Alcalako ibertsitateaarkitekto ezagunekin; adibidez Alcalako ibertsitatea

XVI.mendearen azken herena: Pedro Machuca, XVI.mendearen azken herena: Pedro Machuca, JuanJuan Bautista de Toledo Bautista de Toledo eta eta JuanJuan de Herrera de Herrera arkitektoekin Erromako ereduarekiko lotura handiagoa arkitektoekin Erromako ereduarekiko lotura handiagoa dago, batzuetan dago, batzuetan ManierismoaManierismoa edo edo Herreriarra Herreriarra aurreratuz, adibideak dira aurreratuz, adibideak dira Granadako Karlos V.Granadako Karlos V.arenaren jauregia jauregia eta eta EscorialEscorial..

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Natura eta giza gorputzaren aurkikuntza Antzinatasunaren Natura eta giza gorputzaren aurkikuntza Antzinatasunaren imitazioa baino garrantzitsuagoak izan ziren.imitazioa baino garrantzitsuagoak izan ziren.

► Polikromia, urreztatuak eta erabilitako teknika desberdinak Polikromia, urreztatuak eta erabilitako teknika desberdinak lanetako efektu piktorikoak azpimarratzeko erabili ziren. lanetako efektu piktorikoak azpimarratzeko erabili ziren.

► Berrikuntza bat artistaren aldaketa izan zen, ez zelako Berrikuntza bat artistaren aldaketa izan zen, ez zelako artisau bat baizik eta edertzeko helburua zuen pertsona bat.artisau bat baizik eta edertzeko helburua zuen pertsona bat.

► Eskultura eta pintura elkarrekin agertu ziren askotan.Eskultura eta pintura elkarrekin agertu ziren askotan.► Proiektuak garrantzitsuak izan ziren Florentzia bezalako Proiektuak garrantzitsuak izan ziren Florentzia bezalako

hirietan non lehiaketak antolatzen ziren lan garrantzitsu bat hirietan non lehiaketak antolatzen ziren lan garrantzitsu bat egin behar zenean, Baptisterioko Ateen kasuan bezala.egin behar zenean, Baptisterioko Ateen kasuan bezala.

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Cuattrocento bitartean definitzeko eta Cuattrocento bitartean definitzeko eta idealizatzeko joera dago, giza gorputzaren idealizatzeko joera dago, giza gorputzaren irudikapen perfektua baino naturalista.irudikapen perfektua baino naturalista.

► Berrikuntza edertasunaren kontzeptua da, Berrikuntza edertasunaren kontzeptua da, gaztetasunean oinarritua, zahartzaroa boterea gaztetasunean oinarritua, zahartzaroa boterea mantentzean gazteak isolatu nahi bazuen ere.mantentzean gazteak isolatu nahi bazuen ere.

► Eskulturek hiru ezaugarri dituzte:Eskulturek hiru ezaugarri dituzte: Tradizio gotikoaTradizio gotikoa Antzinatasunaren gaurkotzeaAntzinatasunaren gaurkotzea Ikuspuntu sinplearen errekurtsoa, frontalitatea Ikuspuntu sinplearen errekurtsoa, frontalitatea

azpimarratuz.azpimarratuz.

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Hilobietako eskultura:Hilobietako eskultura: Horman egindakoa gehien erabilitakoa izan zen.Horman egindakoa gehien erabilitakoa izan zen. Horman egindako hilobi hauetan erretaulen formen Horman egindako hilobi hauetan erretaulen formen

eragina nabaritu zen: bazterrak pilastratan eragina nabaritu zen: bazterrak pilastratan bertikalki lerrokaturiko irudi txikiz dekoratzen bertikalki lerrokaturiko irudi txikiz dekoratzen ziren.ziren.

Artistek hiru zatietako egitura bat onartu zuten, Artistek hiru zatietako egitura bat onartu zuten, erdiko arkua non hildakoaren irudia agertzen zen erdiko arkua non hildakoaren irudia agertzen zen eta aldamenetan beste nitxoak santu edo eta aldamenetan beste nitxoak santu edo bertuteen irudiz beteta.bertuteen irudiz beteta.

Hildakoaren irudikapenaren garapenak erretratuko Hildakoaren irudikapenaren garapenak erretratuko kontzepzio berri bat erakusten zuen. Aurpegien kontzepzio berri bat erakusten zuen. Aurpegien irudikapena askotan idealizatua zenirudikapena askotan idealizatua zen..

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Zaldi gaineko eskulturaren berreskurapenaZaldi gaineko eskulturaren berreskurapena Pertsonai bat zaldi gainean tamaina errealean Pertsonai bat zaldi gainean tamaina errealean

eskultoreentzako gai erakargarria zen baina ez zen posible eskultoreentzako gai erakargarria zen baina ez zen posible izan hasiera batean, egiteko kostea oso altua zelako eta izan hasiera batean, egiteko kostea oso altua zelako eta batez ere arazo teknikoak zeudelako brontzea urtzeko.batez ere arazo teknikoak zeudelako brontzea urtzeko.

Monumentu hauek erabiltzen ziren gizonezko famatuen Monumentu hauek erabiltzen ziren gizonezko famatuen bertute hiritar eta sekularrak azpimarratzeko eta Marco bertute hiritar eta sekularrak azpimarratzeko eta Marco Aurelioren eredua jarraitu zuten.Aurelioren eredua jarraitu zuten.

Hasieran beste ereduak irauten ez zuten materialetan egin Hasieran beste ereduak irauten ez zuten materialetan egin ziren.ziren.

Adibiderik onenak dira Condottiero Gattamelata Adibiderik onenak dira Condottiero Gattamelata Donatellok Donatellok egina, eta Condottiero Colleoni, egina, eta Condottiero Colleoni, Verrochiok Verrochiok egina.egina.

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Erretratua Erretratua Medailetako artea garatu zenMedailetako artea garatu zen Izaki baten bereizgarriak zehaztu eta Izaki baten bereizgarriak zehaztu eta

definitu nahi zuten, arreta berezia jartzen definitu nahi zuten, arreta berezia jartzen fisonomian eta psikologian, eta denboraren fisonomian eta psikologian, eta denboraren pausoa ahaztu gabe.pausoa ahaztu gabe.

Emakumezkoen erretratuek edertasuneko Emakumezkoen erretratuek edertasuneko bilakaeran kontzentratzen ziren eta artistak bilakaeran kontzentratzen ziren eta artistak inspiratu zituzten edertasuna ohorazteko, inspiratu zituzten edertasuna ohorazteko, trataera biguna eta delikatuagoarekin.trataera biguna eta delikatuagoarekin.

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Biluzik Biluzik Gizonezkoena gehiago agertzen da. Tradizio Gizonezkoena gehiago agertzen da. Tradizio

gotikoa jarraitzen dute.gotikoa jarraitzen dute. Emakumezkoen biluziak brontzezko irudi Emakumezkoen biluziak brontzezko irudi

txikietan antzinako irudiak imitatzen txikietan antzinako irudiak imitatzen agertzen dira.agertzen dira.

Gizonezkoen irudiek tailerrak okupatuak Gizonezkoen irudiek tailerrak okupatuak mantendu zituzten.mantendu zituzten.

Eredu batzuk dira Eredu batzuk dira Miguel AngelekMiguel Angelek egindakoak: egindakoak: Bako eta beranduago, David.Bako eta beranduago, David.

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Manierismoa Manierismoa Lanek fantasia eta Lanek fantasia eta manieramaniera-ren artean oszilatzen -ren artean oszilatzen

zuten (Miguel Angelen eredua jarraituz)zuten (Miguel Angelen eredua jarraituz) Batzuetan ideala nahiago izaten zutenBatzuetan ideala nahiago izaten zuten Irudi boteretsuak egiten ziren luzatuak eta pisurik Irudi boteretsuak egiten ziren luzatuak eta pisurik

gabekoak egin beharreangabekoak egin beharrean Taldeak espiral uhinduz animatzen ziren, gorputza Taldeak espiral uhinduz animatzen ziren, gorputza

sumindu eta bihurgunetsuzsumindu eta bihurgunetsuz Gehiegizko espresioa, batzuetan morbidoa eta Gehiegizko espresioa, batzuetan morbidoa eta

gauza arraroak nahigo izaten zituztengauza arraroak nahigo izaten zituzten Dekadentziako sinbolo bat izan beharrean, Dekadentziako sinbolo bat izan beharrean,

dibertsitate honek artearen bilakaera dibertsitate honek artearen bilakaera azpimarratzen du.azpimarratzen du.

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

►Materialak eta teknikaMaterialak eta teknika Brontzeak beste material bitxiak ordezkatu Brontzeak beste material bitxiak ordezkatu

zituen. Urtzen zen eta zizelkatuz bukatzen zituen. Urtzen zen eta zizelkatuz bukatzen zen. Hasieran ez zen leunduta.zen. Hasieran ez zen leunduta.

Marmola eta kareharri finaren erabilera Marmola eta kareharri finaren erabilera arruntaarrunta

Irudien detaileak urreztatzen zirenIrudien detaileak urreztatzen ziren Hondoak koloreztatuak izan daitezkeHondoak koloreztatuak izan daitezke

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

►Autoreak eta adibideak:Autoreak eta adibideak: Ghiberti: Florentziako Baptisterioko Ateak Ghiberti: Florentziako Baptisterioko Ateak

(Ekialdeko Ateak eta Paradisuko Ateak)(Ekialdeko Ateak eta Paradisuko Ateak) Donatello: David, Condottiero GattamelataDonatello: David, Condottiero Gattamelata Michelangelo: (Michelangelo: (TerribilitaTerribilita) Piedadeak, David, ) Piedadeak, David,

Medicitarren HilobiakMedicitarren Hilobiak Manierismoa:Manierismoa:

►CelliniCellini: Perseo: Perseo►Berruguete: Toledoko Katedraleko AulkiakBerruguete: Toledoko Katedraleko Aulkiak►Leoni: Karlos V.aren erretratuakLeoni: Karlos V.aren erretratuak

Berpizkundeko eskulturaBerpizkundeko eskultura

► Manierismoa:Manierismoa: Materialak: estuko, igeltxo, kareharria eta batzuetan Materialak: estuko, igeltxo, kareharria eta batzuetan

marmola txikituaz modelatzeko egokia da.marmola txikituaz modelatzeko egokia da. Efektuak lortzeko bilakaera askotan kontzentratzen Efektuak lortzeko bilakaera askotan kontzentratzen

da polikromiako efektuetan.da polikromiako efektuetan. Iturrietan eskultura eta uraren efektuak Iturrietan eskultura eta uraren efektuak

konbinatzen dira.konbinatzen dira. Hilobietan material nagusiak marmola eta brontzea Hilobietan material nagusiak marmola eta brontzea

dira.dira. Artistak ibiltariak ziren, eta erregeek haien Artistak ibiltariak ziren, eta erregeek haien

gorteetara erakartzen zituzten.gorteetara erakartzen zituzten.

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

►Naturalismoa: Naturalismoa: Pertsonak diren bezala irudikatzen diraPertsonak diren bezala irudikatzen dira Behaketa oinarrizkoa daBehaketa oinarrizkoa da

►Arrazionalismoa:Arrazionalismoa: Gauzak irudikatzen dira arrazoia jarraituzGauzak irudikatzen dira arrazoia jarraituz Perspektiba eta ondoen erabileraPerspektiba eta ondoen erabilera

►Unibertsalismoa:Unibertsalismoa: Gaiak edozein kulturarako orokorrak diraGaiak edozein kulturarako orokorrak dira Giza irudiarekin lotuakGiza irudiarekin lotuak

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

►Idealizazioa:Idealizazioa: Pertsonaiak idealizatzen diraPertsonaiak idealizatzen dira Ez dute deformaziorikEz dute deformaziorik

►Ordena, proportzioa eta armonia:Ordena, proportzioa eta armonia: Gauzek lasaitasuna eta sosegua transmititzen Gauzek lasaitasuna eta sosegua transmititzen

dutedute►Perfekzioa:Perfekzioa:

Perfektoki bukaturiko lanakPerfektoki bukaturiko lanak Detaile txikiarekiko zaletasunaDetaile txikiarekiko zaletasuna

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

►EuskarriakEuskarriak Horma pintura Italian arrunta zen; mosaikoak Horma pintura Italian arrunta zen; mosaikoak

mural pinturari tokia utzi zion Venezianmural pinturari tokia utzi zion Venezian Mihiseak garrantzia hartu bazuen ere, egurra Mihiseak garrantzia hartu bazuen ere, egurra

maiztasunez erabiltzen zenmaiztasunez erabiltzen zen Poliptikoak arruntak ziren Espainian eta Poliptikoak arruntak ziren Espainian eta

Europako Iparraldean, Italian panel bakarra Europako Iparraldean, Italian panel bakarra erabiltzen zen bitartean.erabiltzen zen bitartean.

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

► Teknikak:Teknikak: Italian freskoak jarraitu zuenItalian freskoak jarraitu zuen Liburuen iluminazioak garrantzia galdu zuen Liburuen iluminazioak garrantzia galdu zuen

inprimaturiko liburuen agerpenarekininprimaturiko liburuen agerpenarekin Grabatua, egurrean edo kobrean, garatu zenGrabatua, egurrean edo kobrean, garatu zen Marrazkia garrantzitsuagoa bilakatu zenMarrazkia garrantzitsuagoa bilakatu zen Tenplea olioz ordezkatu zen sistematikoki.Tenplea olioz ordezkatu zen sistematikoki.

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

►Gaiak:Gaiak: Erlijiosoak garrantzitsuak izaten jarraitu Erlijiosoak garrantzitsuak izaten jarraitu

zuten, bereziki Europako Iparraldean eta zuten, bereziki Europako Iparraldean eta Espainian.Espainian.

Italian mitologia garrantzitsuagoa zenItalian mitologia garrantzitsuagoa zen Erretratuaren garapena Erretratuaren garapena Paisaiak, independentea ez bazen ere, Paisaiak, independentea ez bazen ere,

obretan garrantzi gehiago lortu zuen.obretan garrantzi gehiago lortu zuen.

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

► Konposaketa:Konposaketa: Espazio arrazionala, perspektiba lineala eta Espazio arrazionala, perspektiba lineala eta

atmosferikoaren erabilerazatmosferikoaren erabileraz Irudiaren antolakuntzak arreta handiagoa jartzen Irudiaren antolakuntzak arreta handiagoa jartzen

zuen erdian, inguruan bainozuen erdian, inguruan baino Formak batzuetan antolatzen dira forma sinpleak Formak batzuetan antolatzen dira forma sinpleak

jarraituz.jarraituz. Paisaietan ohiko motiboak edo Erromatar inspirazioko Paisaietan ohiko motiboak edo Erromatar inspirazioko

arkitekturak agertzen ziren.arkitekturak agertzen ziren.

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

►Marrazkia, kolorea eta pintzelada:Marrazkia, kolorea eta pintzelada: Urre kolorea desagertu zen eta baita kolore Urre kolorea desagertu zen eta baita kolore

argiak obrako zonalde estrategikoetanargiak obrako zonalde estrategikoetan Dibertsifikatutako paleta, normalean nahiko Dibertsifikatutako paleta, normalean nahiko

argitsuaargitsua Oleoaren erabilerak detaileen irudikapena Oleoaren erabilerak detaileen irudikapena

posible egin zuen (transparentziak, posible egin zuen (transparentziak, luminositatea)luminositatea)

SfumatoSfumato-ko garaipena.-ko garaipena.

Berpizkundeko pinturaBerpizkundeko pintura

►Irudiak:Irudiak: Aurpegiak errealismo berri batez beteta Aurpegiak errealismo berri batez beteta

daudedaude Gorputzek forma errealak imitatu behar Gorputzek forma errealak imitatu behar

dituzte.dituzte. Idealizazioarekiko kezka, bereziki biluzietan, Idealizazioarekiko kezka, bereziki biluzietan,

edertasuneko kanonak erabilizedertasuneko kanonak erabiliz Edertasunaren erabilera honen aurkakoaren Edertasunaren erabilera honen aurkakoaren

agerpenera eraman zuen ere, irudi itsusi eta agerpenera eraman zuen ere, irudi itsusi eta karikaturizatuz.karikaturizatuz.

ManierisMoko pinturaManierisMoko pintura

►Teknika eta euskarria:Teknika eta euskarria: Berpizkundeko berdinak diraBerpizkundeko berdinak dira Irudien formatua:Irudien formatua:

►Handia eliza eta palazioetanHandia eliza eta palazioetan►Txikia irudietanTxikia irudietan

►Gaiak:Gaiak: Erlijiosoak gehienetanErlijiosoak gehienetan Mitologia eta alegorien irudikapen hobetuaMitologia eta alegorien irudikapen hobetua Erretratua gehiago garatu zenErretratua gehiago garatu zen

ManierisMoko pinturaManierisMoko pintura

►Konposaketa, marrazkia, kolorea eta Konposaketa, marrazkia, kolorea eta pintzeladak:pintzeladak: Sorpresa sortzeko pentsatuaSorpresa sortzeko pentsatua Konposaketak ez daude zentratuak Konposaketak ez daude zentratuak Koloreak ez dira arruntakKoloreak ez dira arruntak Irudi anitzakIrudi anitzak

►Irudiak:Irudiak: Sorpresa sortu nahi duteSorpresa sortu nahi dute Deformazioak eta lerro konplikatuakDeformazioak eta lerro konplikatuak

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►Massacio:Massacio: Pertsonai materialak boterez eta dignitatezPertsonai materialak boterez eta dignitatez Detaileen perfekzioaDetaileen perfekzioa Balio taktilen sentiduaBalio taktilen sentidua Freskoak margotu zituenFreskoak margotu zituen Lanak: Brancaci KaperaLanak: Brancaci Kapera

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►Ucello:Ucello: Bere obrek Erdi Aroko garaia gogoratzen Bere obrek Erdi Aroko garaia gogoratzen

dutedute Perspektibarekiko interesaPerspektibarekiko interesa Irudiak solidoak eta errealak diraIrudiak solidoak eta errealak dira Ez zekien nola erabili argia eta itzalaEz zekien nola erabili argia eta itzala Geometria aplikatuarekiko kezkaGeometria aplikatuarekiko kezka Lana: San Romano-ko batailaLana: San Romano-ko bataila

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

► Filippo Lippi:Filippo Lippi: Freskoen autoreaFreskoen autorea Madonak eta sainduen irudi serenoak egiten zituenMadonak eta sainduen irudi serenoak egiten zituen Bere lanak denborarekin naturalistagoak bilakatu Bere lanak denborarekin naturalistagoak bilakatu

ziren.ziren. Tenpera erabiltzen zuen.Tenpera erabiltzen zuen. Prezisio, sakontasuneko eta jarraitasun handiko lanakPrezisio, sakontasuneko eta jarraitasun handiko lanak Lana: MadonaLana: Madona

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►Fra Angelico:Fra Angelico: Estilo sinplea eta honi sakrifikatzen zion Estilo sinplea eta honi sakrifikatzen zion

perspektiba.perspektiba. Freskoa ugariak egin zituenFreskoa ugariak egin zituen Bere lanak dotoreak eta delikatuak diraBere lanak dotoreak eta delikatuak dira Lanak: Anunziazioa, San Marko-ko komentuko Lanak: Anunziazioa, San Marko-ko komentuko

freskoak.freskoak.

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►Piero della FrancescaPiero della Francesca Perspektiba eta geometria bere lanetan Perspektiba eta geometria bere lanetan

nagusitzen diranagusitzen dira Koloreko masa handian antolatzen zituen Koloreko masa handian antolatzen zituen

eta hauekin azpimarratzen zuen eskema eta hauekin azpimarratzen zuen eskema geometriko batgeometriko bat

Paleta argiaPaleta argia Zona handiak zuriz edo ia zuriz Zona handiak zuriz edo ia zuriz

margotuakmargotuak Lanak: Kristoren Bataioa, JaiotzaLanak: Kristoren Bataioa, Jaiotza..

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

► BotticelliBotticelli Estilo indibiduala eta graziaz beteaEstilo indibiduala eta graziaz betea Poesia bisualaPoesia bisuala Espazioko konstrukzio arrazionala errefusatzen Espazioko konstrukzio arrazionala errefusatzen

zuen eta irudi solidoak ez zituen egin nahizuen eta irudi solidoak ez zituen egin nahi Irudiak lehen planoan flotatzen dira, paisai Irudiak lehen planoan flotatzen dira, paisai

dekoratibo baten aurreandekoratibo baten aurrean Forma marraz mugatuaForma marraz mugatua Emakumezko edertasunaren ereduaEmakumezko edertasunaren eredua Lanak: Udaberria, Benusen jaiotzaLanak: Udaberria, Benusen jaiotza

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►MantegnaMantegna Perspektibako maisuaPerspektibako maisua Eszena ikuspuntu baxu bati egokituaEszena ikuspuntu baxu bati egokitua ScorzoScorzo Lanak: Kristo HilaLanak: Kristo Hila

►BelliniBellini Erretratu egile famatuaErretratu egile famatua Tamaina handiko pintura narratiboakTamaina handiko pintura narratiboak Lana: Dux-aren erretratuaLana: Dux-aren erretratua

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

► LeonardoLeonardo Erretrataturiko pertsonaien trataera delikatuaErretrataturiko pertsonaien trataera delikatua Kontornoen gogortasun faltaKontornoen gogortasun falta Sfumato Sfumato edo koloreak aldatzeko era berezia, edo koloreak aldatzeko era berezia,

itzalak erabiltzenitzalak erabiltzen Begirada zuzenak esannahi enigmatikozBegirada zuzenak esannahi enigmatikoz Tekniken barietatea, beti ez zirela Tekniken barietatea, beti ez zirela

arrakastatsuak izanarrakastatsuak izan Lanak: Mona Lisa, Arroketako Birjina, San JuanLanak: Mona Lisa, Arroketako Birjina, San Juan

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

► RafaelRafael Konposaketako antolakuntza garbiaKonposaketako antolakuntza garbia Gehiegizko detailearen abundantziaGehiegizko detailearen abundantzia Konposaketako estilo espansiboa, irudiak osotasun Konposaketako estilo espansiboa, irudiak osotasun

bat bezala egiten dituela eta ulertzeko errazakbat bezala egiten dituela eta ulertzeko errazak Pintura ez zen gertakari baten kopia baizik eta Pintura ez zen gertakari baten kopia baizik eta

gertakari horren interpretazio subjektibo batgertakari horren interpretazio subjektibo bat Leonardo eta Michelangeloren berrikuntzak erabili Leonardo eta Michelangeloren berrikuntzak erabili

zituenzituen Lanak: Atenaseko Eskola, Madonna Sixtina, Lanak: Atenaseko Eskola, Madonna Sixtina,

Birjinaren ezkontzak.Birjinaren ezkontzak.

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►MichelangeloMichelangelo Bere irudiak era eskultoriko batean egiten Bere irudiak era eskultoriko batean egiten

dira, garrantzi handizdira, garrantzi handiz Mugimenduz beteriko irudiak Mugimenduz beteriko irudiak Ezaugarri nagusia: Ezaugarri nagusia: terribilitáterribilitá Kolore aberatsak, argiak orokorkiKolore aberatsak, argiak orokorki Lanak: Sixtina Kaperako sabaia, Azken Lanak: Sixtina Kaperako sabaia, Azken

Epaiketako panela, Tondo DoniEpaiketako panela, Tondo Doni

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak► Giorgione:Giorgione:

Irudiak detailerik gabe egiten zituenIrudiak detailerik gabe egiten zituen Paisaia ondoa baino gehiago daPaisaia ondoa baino gehiago da Lana: TenpestateaLana: Tenpestatea

► Tintoretto:Tintoretto: Erotismo hotza gai mitologikoekin lotuta.Erotismo hotza gai mitologikoekin lotuta. Pintura erlijiosoa kolore eta perspektibaz betetaPintura erlijiosoa kolore eta perspektibaz beteta Lana: Oinen garbiketaLana: Oinen garbiketa

► TitianTitian Historiako pinturaHistoriako pintura Poza handiko erretratuakPoza handiko erretratuak Lanak: Karlos V Mülbherg-en, BakanalLanak: Karlos V Mülbherg-en, Bakanal

► VeroneseVeronese Bolumen erregularrakBolumen erregularrak Kolore gogorrak eta kontraste handiakKolore gogorrak eta kontraste handiak Irudi konbentzionalakIrudi konbentzionalak Lana: Canaa-ko ezkontzakLana: Canaa-ko ezkontzak

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►DürerDürer Iparraldeko Berpizkundeko artistarik Iparraldeko Berpizkundeko artistarik

garrantzitsuenagarrantzitsuena Auto-erretratuak egin zituen lehen Auto-erretratuak egin zituen lehen

artistaartista Grabatzailea izan zen ereGrabatzailea izan zen ere Erretaula onen eta erretratu Erretaula onen eta erretratu

boteretsuen autoreaboteretsuen autorea Gaien barietatea bere akuareletanGaien barietatea bere akuareletan Lanak: Adan eta Eba, Auto-ErretratuaLanak: Adan eta Eba, Auto-Erretratua

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

► GrünewaldGrünewald Irudi erlijiosoak espresio bisionariozIrudi erlijiosoak espresio bisionarioz Kolore intentsuak eta lerro mugituakKolore intentsuak eta lerro mugituak Lana: Isenheim-go ErretaulaLana: Isenheim-go Erretaula

► Holbeing GazteaHolbeing Gaztea Erretratu egile oso onaErretratu egile oso ona Erretratuek ez dute izaera islatzenErretratuek ez dute izaera islatzen Efektu ilusionistekiko zaletasunaEfektu ilusionistekiko zaletasuna Lanak: Enrike VIII , EnbaxadoreakLanak: Enrike VIII , Enbaxadoreak

► Cranach ZaharraCranach Zaharra Erretratuak eta emakumeen biluziakErretratuak eta emakumeen biluziak Lanak: Lutero, Saxoniako Enrike DukeaLanak: Lutero, Saxoniako Enrike Dukea

Berpizkundeko pintoreakBerpizkundeko pintoreak

►Yañez de la AlmedinaYañez de la Almedina Goi Berpizkundea Espainian sartu zuenGoi Berpizkundea Espainian sartu zuen

►MasipMasip Italia eta Herbeheretako eraginak konbinatu Italia eta Herbeheretako eraginak konbinatu

zituenzituen►Juan de JuanesJuan de Juanes

Kontra-Erreformako irudi idealakKontra-Erreformako irudi idealak Leonardo eta Rafaelen eraginakLeonardo eta Rafaelen eraginak Sfumato-Sfumato-ko efektuakko efektuak

ManierisMoko pintoreakManierisMoko pintoreak

►CorregioCorregio Dotoretasuna, sfumato biguna eta xarmaz Dotoretasuna, sfumato biguna eta xarmaz

beteriko keinu intentzionalakbeteriko keinu intentzionalak Mitologia sentsualak, Benusak bezalaMitologia sentsualak, Benusak bezala

►TintorettoTintoretto Beroz beteriko irudiakBeroz beteriko irudiak Argia eta itzalaren efektuakArgia eta itzalaren efektuak Izakiaren kontzepzio kolosala baina Izakiaren kontzepzio kolosala baina

dotoretasunez betetadotoretasunez beteta

ManierisMoko pintoreakManierisMoko pintoreak

► MoralesMorales Debozioko irudiak Leonardorengan inspiratuakDebozioko irudiak Leonardorengan inspiratuak

► Sanchez CoelloSanchez Coello Espainiako erretratuko pioneroaEspainiako erretratuko pioneroa Pose eta exekuzio sinple, dignitatea eta Pose eta exekuzio sinple, dignitatea eta

sobrietatea eta kolore epelaksobrietatea eta kolore epelak► El GrecoEl Greco

Kontra-Erreformako mistizismoak inspiratuaKontra-Erreformako mistizismoak inspiratua Irudi luzangakIrudi luzangak Kolore intentsu eta ez arruntakKolore intentsu eta ez arruntak Indarra eta energiaIndarra eta energia