Ernesto Laclau La Razon Populista

156

description

Populismo

Transcript of Ernesto Laclau La Razon Populista

H]OrO;unolt!G,LC8C iC!uU \|C!\t U l`C!` IIuI8C CL ULu UC !u8 It!.8 UC!C.. (C)QuUi`:! L-_u Iu\CCuIu IHIC!CCUI u UC-Uc O|CO- . .

cnlO'co/'OmO/!|lO|I ]u!I8mc ])CIu ]C:98IU)ICumCHIC C0:UuDuCu8uUI \|Cu u QCH8H IIU_Cu 8uCu! \ muUu UC Cu.8II !u Q!I(Cu UC8U CHuQUC UC 8C u!Cu UCIHIII\JmCC UC! uHIu G 5 8uCIu!U_ICu. ;U8 I]U1C-8 :u-u8 cL C! Q8l08l1u0I3II8mu \ u Cuu !uC:uLu~ 8C1 QU08lu8u ] uLu!Izu !u CuOu)muCIU1 CI ]u8mu C8uUUHUCI CmuI8mu U)Cu \ UC!_OHI8m UC!u IC88ICH;u ICumuIuCUH UC! CuHCu C `;uCDIu !uUICumuI !u U8CU8UH CuH ;IuVu /IZCR, CuDIu Uu ILCuLC!u8u CH 'o!!n_c!/O,Ic_cmC(Un|tc!8|OOO,CH Iuu ulu 8G1OuJ013C^:!8 IUCHI]u!IICu. 'UC8IIuHu u8:-mu ! CuIuCICII.3CIuH UC mU!IIUU uC ]!uLICuuL .u !:HJ \ l.I_: 1mcr|o]uu]uHCI C u. cL tI uUC: uLICaUOI UIu8 UCmuLUu8.]OrOzunoUl|lOuQi!uFHu IB U01OD uuLa!8I8 UC Iu IuCu C_Cm:Cu \ H .u uIDu! U!u8 IUCHIUuUC8 8uCIu!C8 uC 8 UUumCD1a| Qu13C(|]CLUC !u8 IIuHu8 \ LIPCu8 UC u8 muV+u.CHIO8 ]UIuC8 uVuHZu uH ]u8u m: CH c ]1u\CIu olncoUC ULu UCmuCIuCu IuUCu! CL C' uCUu! C8CCHu:Iu 1DCu]IIu!8mu _!uDu!IZuUu.SoN bbb=db ||| | ` P`z

4`|'/ ;azl-!a(lJraduccondcSCLD.D I/CLUIISJCCL!iONI'I!5^M!ONOCDCUi:Ur/cONCvic-LxICO -.CLNTINA-RA5IL-LHILL LOLOVBI^-1SAA 1STADO5!NIDODLkICA- !\AT)VA Lk-N)N)ZUL^ blRFAClOLsrclibroscihrcrroga cchrralmchrc sobrc lalgicadc lormacih dclas idchridadcs colccrivas. !ucsrrochloquc arrc dc uha ihsarislac-cihbsicacohlascrsccrivassociolgicasquc,obichcohsidcrabahalgruocomolauhidadbsicadclahalisissocial, obichihrchrabahrrascchdcrcsauhidadarravcsdcaradigmaslolsricoshhciohalisrasocstrucruralisras. aslgicasquc rcsuohch csrosrios dchhcio-hamichrosociasoh, dcacucrdo coh hucsrrouht: dc visra, dcma-siadosimlcsyuhiIormcsaracarurarla vaiicdaddcmovimichrosimlicadoschlacohsrruccihdcidchridadcs.)csulraihhcccsariodccirqucclihdividualismomcrodolgicochcualquicradcsusvaiiahrcsihcluidalaclcccihraciohal- hoiovccramocohihguhaalrcrhari-vaalriodcaradigmaquccsraosrrarahdodccucsriohai.Llcamihoquclcmosihrchradoscguirararrararcsrascucsriohcscsdoblc. orimciolasidodividirlauhidaddcl_ucchuhidadcsmchorcsquclcmosdchomihadoaemandslauhidagc_;pp,chhucsrracrsccriva,clrcsulradodcunaarriculacihdcdcmahdas.5ih cmbargo, csra arriculacihhoconsohdc a una cohlguracihcsrablcyositivaquc:dramoscohsidcrarcomouharoralidaduhi-lcada:orclcohrrarioucsroqucroda dcmahdaicschrarcclamosauh dcrcimihadoordc srablccido,cllacsra ch uha rcla,hccu-Iiarcohcscordch,quclaubicaalavczdchrioyIucradccl[ omocscordchhoucdcabsorbciroramchrcaladcmahda,hoconsiguccohs-riruirsc a sI mismo comouharoralidadcolcichrc .a dcmahda rc-- `quicrc,sihcmbaigo,alguhriodcroralizacihsicsqucscvaacrisra-lirarch algoquc scaihsciibiblc como rccamo dchriodclsisrcma.odos csros movimichros cohrradicrorios y ambiguos imlicah lasdivcrsaslormas dcarriculacihchriclgica dcla dilcrchciaylgicadc la cquivalchcia, qucdiscurimos ch cl carulo 4.Como cxlica-9 il0 IJ'I\\ibP mOsaia ImQOsIbIIdad dcar aunidad dc una OrmacIn sOcIacnun Ob

CtO gucsca conceptue/mente aQrcnsIbc cOnduccaaccntra-Idad dc a nomtnecicn cnacOnst:tucIn dc aunIdaddccsa Orma-cIn, cn :antO guc a ncccsIdad dc un ccmcntO sOcIa guc una OsccmcntOs lctcrO_cncOs -nIdad guc nO cs QrOvista QOr nIn_una-_Ica artIcuatOrIa uncIOnaIsta cstructuraista- OtOr_a ccntraIdada efcto cn acOnstItucIn sOcIaIrcudyaOlabia cntcndIdOcara-mcntc: ca/OsOcIacsuna/OIidIna.IucstrOanIsIssccOmQctacOn .:a cxQansIn dc as catc_Orias cabOradas cn c caQituO4 -as_Icas dc a dicrcncIa y a cguIvacncIa, Os sI_nIicantcs vaciOs, alc_cmOnia- a una _ama ms anQIa dc cnmcnOs QOitIcOs cn ccaQituO , dIscutImOsasnOcIOncs dcsI_nI!cantcsOtantcsydclc-tcrO_cncIdad sOca, ycnccaQituO ,as dcrcQrcscntacInydcmO-craCa.,lOr guctratarcstOs tcmas cnunadIscusIn sObrcQOQuIsnO:ara/n csasOsQccla, guc lctcnidO durantc muclO tIcmQO, dc guccnadcscstImacIndc QOQuIsmO !my muclO masgucarcc_acIndcun_On|untOQcrIcrIcOdccnmcnOsaOsmr_cncsdcacxQIca-cInsOcIa. lIcnsOgucOguccstaImQcItOcnun rccla/Otandcsdc-OsO cs a dcscstImacIn dc a QOitIca tout court y a armacin dcguc a _cstIn dc Os asuntOs cOmunItarIOs cOrrcsQOndc a un QOdcradmInIstratIvOcuya ucntcdcc_ItImIdad csuncOnOcImIcntO aQrO-QIadO dc O guc csa `bucna cOmunIdad. !stc la sIdO, durantc sI-_Os, c dIscursO dc a `!OsODa QOitica, InstituidO cn QrImcr u_arQOr latn. `QOQuIsmO cstuvO sIcmQrc vIncuadO a un cxccsOQcI_rOsO, guc cucstIOna Os mOdcs carOs dc unacOmunIdad raciO-na.lOrOtanO, nucstra tarca, dcmOdO cOmOalcmOscOnccbidO,la sIdO acararas_IcascsQccicasInlcrcntcsacsccxccsOyarmarguc, cjOsdc cOrrcsQOndcr aun cnmcnOmar_Ina, cstan InscriQtascncuncIOnamIcntO rcadctoao csQacIOcOmunItarIO. ccstcmOdOmOstramOs cmO, a O ar_O dc as dIscusIOncs sObrc QsIcOO_ia dcmasas dc sI_O ., lubO una QrO_rcsIva IntcrnaI/acIn dc ras_OscaractcristIcOsdc`a muJtItud guc a cOmIcn/O -QOr cjcmQO, cn aObra dcyQQOItcaInc- cran vIstOs cOmO un cxccsO InasImiabc,bP'L I1QcrO guc, cOmO dcmOstrO Ircudcn 1sicolge ae L meses en/uts ae/ o, sOnmlcrcntcsaaIOrmacIndctOdaIdcntIdadsOcIa. stOOdcsarOamOs cn aQrImcraQartc dcIbrO. uc_O, cn c caQituO 7 cOnsIdcramOscasOslIstrIcOsgucmucstraascOndIcIOncsdccmcr-_cncIa dc as IdcntIdadcs QOQuarcs, mIcntras guc cn c caQituO 8 anaI/amOs as mItacmncscn a cOnstItucIn dcas IdcntIdadcsQO-Quarcs.\na cOnsccucncIa dcnucstraIntcrvcncIn cs uc c rccrcntc dc'QOQuIsmO scvucvc bOrrOsO, QucsmuclOscn~mcnOs guc tradI-cIOnamcntc nO ucrOn cOnsIdcradOs cOmO QOQuIstas, cn nucstrOanIsIs cacn dcntrO dccstacaIcacIn. 1gui rcsIdc una critIca QO-tcnIa a nucstrO cnOguc, a acua sO QOdcmOs rcsQOndcr guc crccrcntc dc `QOQuIsmO sIcmQrc lasIdOambI_uOy va_O cncana-sIssOCa.astacOnrcvIsarbrcvcmcntcaItcraturasObrcQOQuIsmO-aaguc laccmOsrcIcrcncIacn c caQituO I Qaravcr guc cstQa-_adadc rccrcncIasa avacuIdaddccOnccQtOy a a ImQrccIsIn dcsus imItcs. IucstrO IntcntO nO la sIdO cncOntrar c oerdaero rcc-rcntcdcQOQuIsmO,sInOlaccrOOQucstO: mOstrarguccQOQuIsmOnO tcnc nn_una unIdad rccrcncIa QOrguc nO csta atrIbuIdO a uncnmcnO dcImItabc,sInOauna_IcasOcIacuyOsccctOs atravc-san una varIcdad dccnmcnOs. QOQuIsmO cs, sImQcmcntc, unmOdO dccOnstruIrOQOitIcO.NuclasQ

crsnas, a travcsdcsuObraOdc cOnvcrsacIOncsQcrsOnacs,lancOntrbudOadarOrmaamIcnIOgucsObrccstOstcmas.IOvOyaItcntarQrOvccrunaIstadccas,QucsscrasIcmQrcncccsarIamcn-tcmcOmQcta.n tOdO casO, asdcudasIntccctuacsmasImQOrta-tcs sOn rccOnOcIdas a travcs dc ctas cn c tcxtO. OIn cmbar_O, laya_unas gucnO QucdOOmItIragui. aydOs(OntcxtOsdcntrO dc OscuacscstasIdcasIcrOndIscutIdasdurantcaOs y gucIcrOn QartI-cuarmcntc ructicrOs Qara c dcsarrOO dc mI QcnsamIcntO. unO cscscmInarIOdcdOctradOsObrcdcOO_ia y1nIsIs dcIscursOcna\nIvcrsIdaddcscx,Or_anI/zdOQOrTcttaI Orva,avIdOwaHlj)asOn [ynOs) c OtrO cs c scmInarIO dcQOs_radO sObrc ctrIca, '

_|'

\2 IM IOIULSTAsicoahalisis yolrica chC Icparramchrodc trcraruraCompara-da,chlabtarc\hivcrsityol !cwYorkchtullalo,qucorgahcc|uhroa m colcga joah Copcc. Iis orras dos prihcipalcs cxprcsiohcs dcgrarirud soh para ClahralIoullc, cuyo alichroycomchrarios amircxro lah sido uha luchrccohsrahrc dc csrmulo para mi rraba|o, ypara! orcchIarburr, dclCchrrodcLstudos`crcosdcla\hvcr-sdaddc Lsscx, cuyo cuidado rcchicochdarlorma amimahuscrrobaprobadoscrchcsra,ascomochorrasocasiohcsprcvias,ihvaluablc._uicrolhalmchtcagradcccrclcxcclchrcrraba|odcrraduccihllcva-doacaboporbolcdadacau.Lvahsroh, \ dchovicmbrcdc2OO4 bI.I/DENIGRACIONDEIS/SASu1. I!I!LI5!: !ILll5 YIIA!j5 L QOQuIsmO, COmO CatC_Ota CC ah2IsIs QOtICO, nOs CntCnta a QIO-bCmasmuy CsQCC!COs.Ot unaCO,Csuna nOCICntCCuttCntC,QuC nO sCO C CCusO_CnCtaI2aCO,yaQuC!OtmaQattCCCICCsCtIQCICn CCunaamQIa VaIICCaCCC mOVImICntOs QOtICOs,sInO QuCtambIcn IntCnta CaQtutata_O CCntta aCCICaCCcstOs. 1 mItaCCC.amInOCn-ttC O CCsCtIQtIVO y O nOtmatIVO, C COnCCQtO CC `QOQuIsmO IntCnta COmQtCnCCta_O CtuCIamCntC sI_nI!CatIVO sObtC as tCaICaCCs QO-tICasCICCOC_ICasaasCuaCsIC!CtC.buaQatCntCVa_uCCaCnOsC tIaCuCC CnCuCasaCCtCa CC aImQOttanCIaCCsu!unCICnattIbutIVa. bIn Cmbat_O, nO CXIstC nIn_una CatICaC tCsQCCtO CCcanteniaaCC ta attIbuCICn.1ntas_OCaIaCtCIstICOQCtsIstCntCCna ItCtatutasObtC QOQuIsmO Cs a tCtICCnCIa ~ CI!CutaC- QaIa Cat un sI_nI!CaCO QIC-CIsO a COnCCQtO.1a CatICaC COnCCQtua -nI Quc habat Cc CC!nICIO-nCs- CstaVIsIbCmCntCausCntCCCCstCCamQO.LnamayOtaCCOs CasOs,a COmQICnsICn COnCCQtua CsICCmQa2aCa QOt a InVOCa0ICn a unaIntuICICnnOVCtbaI2aCa,OQOICnumCIaCIOnCsCCsCIIQtIVasCC una VaIICCaC CCtas_Os ICCVantCs-una tCCVanCIa QuC Cs sOCaVaCa, Cn C mIsmO _CstO QuC a 8tma,QOt a tC!CtCnCIa a una QIOI!CtaCICn CC CXCCQCIOnCs-.LsI_uICntCCsunC]CmQOtQICOCCasCsttatC_Ias IntCCCtuaCs QuCttatanC`QOQuIsmOCn aItCtatutaCXIstCntC. QoQuIsmo Qor s msmo tcndc a ncgar cuaguct dcnthcacn con, o cashcacn dcntro dc, a dcotoma zgucrdadcrccha. un movmcnto mutcassta,aungucnotodososmovmcntosmutcasstasQucdcn consdcruscQoQustas. QoQusmo Qrobabcmcntcdcsaccuaguct dcncn cxhaustva.Lcandodcado cstc QtobCma Qorc momcnto, c QoQusmogcncramcntcnCuyccomQoncntcsoQucstos,ComosCtC| tccamo Qot a guadad dc dcrcchos Qotcos y a QartIcQacn unvctsa I;\ LOtM!GRC!M OL ^dc a _cntc COmun, QcrO undO a Ctcrta lOrma dc autOrttarsmO a mcnudO OgOun dcraz_OCarsmtcO. amOcn nCuyc dcmandassOCtatstas[O amcnOsadcmandadc ustCasOCa),unadctcnsa V_OrOsadcaQc-qucnaQrOQtcdad, hlcrtcs COmQOncntcsnaCOnastas,ya nc_aCn dca mQOrtanCa dc acasc.stO VaaCOmQanadOdca ahrmaCtndcOsdc-rcCbOs dc a _cntc COmun COmO cntrcntadOs a Os _ruQOs dc tntcrcs QrIv-c_tadOs,_cncramcntcCOnsdcradOsCOntrarOsaQucbOyaanaCtn. 'uaQucrad cstOsccmcntOsQucdcaCcntuarscsc_unasCOndCOncs sOCacsyCuturacs, QcrOcstntOdOsQrcscntcscn a mayOra dc Os mO-VmcntOs QOQustas.' 1 cctOr nOcrcsutardIc amQar a sta dc ras_Os rccvantcs dc !crmanIO,QOrccOntrarO,mcncOnarmOvmcntOs QOQustascn Os cuacs varOs dc cstOs ras_Os cstn auscntcs. n csc casO, O guc nOs gucdacsamQOsbdaddcdcnrctrmnO,unastuacnnO muy satsactOracn Oguc a anss sOca sc rccrc. _usramOs,dcsdcc cOmcnzO,adcantaruna LQtcss guc va a _uarnucstranda_acntcrca:guccimasseguccXQcrmcntaa tcOra _Oitca cn rcacn cOn c QOQusmO cst cOs dc scr casua, ya guc cncucntra su raiz cn a mtacn dc as hcrramcntas OntO_cas actuamcntc dsQOnbcs Qara c an1ss QOitcO;guc c `QOQusmO, cOmOu_ardcun cscOOtcrcO,rccjaa_unasdcas mtacOncs nhcrcntcsa mOdOcn gucatcOraQOtca nabOrdadOacucstn dc cmOOs a_cntcs sOcacs `tOtazanc cOnjuntO dc su cXQcrcnca QOtca.!ara dcsarrOar csta hQtcss cOmcnzarcmOs QOr cOnsdcrar a_unOs dc Os ntcntOsactuacsdc rcsOvcraaQarcntcnsOubdad dc a cucstn dc QOQusmO. omarcmOs cOmO cjcmQOs Os Qrmc-rOstrabajOsdcIar_arctLanOvanya_unOsdcOscnsayOsdcun LnoLcrman,/uth0rrtr:num, 11c:1m nd 1tt0n 10]ul:m, cw DrunswcK, ucva ]crscy, ransacton DooKs,I978,Q88|traO. csQ.: /ut0rtti::m0,_tct|m0_]0]ul:1m0 nct0n(Ducnos ;rcs, cmas, 2OO5|.ar_arct [anovan, 10]uh1m, ondrcs, ]gqcton DooKs,I981.Ln cstc caQtulo mc cstoy rchrcnCo sOo a cstc tcmQrano cstudto cx!austvo. Ln la sc_unda Qartc voy !accrrc|crcnctarcccntctraOajoCc[anovan, Quc abIc una nucva QcrsQcOtva. IOIULISMO:AMb!GltOA1to 1IARO}AS I7cOnOcdO brOsObrc c tcmacOmQadO QO!h! !!3r:taOncscu ytcst cncr. S tmassesE! I LI}LR}\A5LB !L!!3NL1 ada a va_ucdad dc cOnccQtO dc QOQusmO| !

dd dI . ya DU tiQicia ccnOmcnOsguc han std subsumdOs baOcstc rOtuO,una Qrmc-ra cstratc_la UtccctuaQOsibc scria nOntcnta d! . u ... at Ir masaca QrO-Qia m;QicIdad cs dccr, Qcrma.:cccr dcntrO dc caa d , anIzara _ama c casOs cmQrcOsguc abarca, ,sacar cuacsgucra cOnCsOncsguc scanQOsibcsdcunacOmQaraciOn mtaday dcscrQtIvacntrc cOs. stO cs O guc \ntcnta haccr LanOvan cn su trabaO,guc ncuyc cn-mcnOs C disQarcs cOmO c QOQusmO cstadOunidcnsc a . , ns narc nrusOs,Os mOvImicntOs a_rartOs curOQcOs sur_dOs uc_O dc a Qrmc-ra_ucrramundIa,c bOcaLrcdtcn 1bcrtaycQcrOnsmOcn a 7r_cntina,cntrc OtrOs. s mQOrtantc guc nOs cOnccntrcmOs QOr un mOmcntO cn a manc-ra cOmO LanOvanscOcuQa dc csta dvcrsdadcsdccIr,cmOntcnta abarcara atravts dc unatQOO_Ia)ycn ascOncusOncsgucsacadc ca. Ia autOra csQcrcctamcntc cOnsccntc dc as vcrdadcrd . d _ asImcnsn-ncsc a dtvcdad,guc sc Qucdc Obsc;var,QaracmQczar, cn a Qura-dad dc dctmciOncs dcQOQusmOgucsccncucntrancn a tcratura cxistcntc. 7 cOnHnuacn,asta guc nOs brtnda LanOvan: !. ` sOcasmO Quc[sur_c|cn Qascs CamQcsInOs atraadOs guc cnIrcn-can Os QrOO!cmasda mOdcrnzacn. 2. "sCamcntc,adcOO_aUcQcQucnOsgObadOrcsa d rurcsamcnaza-" O,pOr c abusO dc Cagt ndustra! ytinanCIcrO. p. .i,amcntc[ ...]un mOvimicntO rura guc busca rcazar Os Va!Orcs tradICOna!cscn unasOcIcUaU cambantc. LhtaoncsOu yLrncst Lcll( ) 7 /Cb

nciOomQs, 0]uum 1ttcntn_ nd1t:0n/rctcrttic1, 1onC:cs,acmilan,I 969 [traCcsQ 10pu/t:m

dcrctcjttl . 0, 1u1 1i c 01_ctncmnc1, Ducnos ;rcs, /moIroItu,970].I8I1ILP!!I L IbPb +. `acrccnCIadcgucaOgInInmayOrIIarIadca_cnIccscOnIrOada gOrunamInOra cIIIsIa. .. .. ;.`LuaguIcr CrcdO \ mOvImIcnIO basadO cna sI_uI-nIcgrcmIsa grn-cIga:avIrtud rcsIdc cn a _cnIc sImgc,guc cOnstItuyca agasIanIc mayOra,ycn sustradICIOncs cOcctIYas. .`gOguIsmOgrOCama gucavOuntaddca_cnIc cOmOIa cssu-grcmagOrsObrcCuaguIcrOIrO crI:crIO. 7. `\n mOvImIcntO gOtICO guc cucnta cOn c agOyO dc a masa dc a cac db d dgcrO guc nO csrcsuIadO dc IrabajaOraurana yOccamgcsmaO, d ,,_ gOdcrOr_anIzaIIvO auInOmO dcnIn_unO dc csIOsOssccIOrcs. rcnIca IaYarIcdad,Lan Ovan COnsIdcra ImQOrIanIc dIsIIn_uIr cnIrc unQOQuIsmOa_rarIOyOIrOgucnOcsncccsarIamcnIcrura,sInO cscnCIalmcnIcQOIICOybasadOcnarOaCIncnIrcc QucbOyas cIIcs. 1 QarII:dccsIadIsIIncIn,Ira2a a sI_uIcnIcIIQOO_a. 1ou/t:mo:a_arto:I . radIcaIIsmO a_rarIO|gOr ccmgO,c ardO dc ucbO dc Os isIa-dOs \nIdOs). 2. OsmOvImIcnIOs camgcsnOs|gOrccmgO,c cvantamIcnIO Ncrdc dc urOgadc isIc). .. . p.isOcIaIsmO InrccCIua a_rarIO[gOr ccmgO,OsnarOdmKi). 1ou/t:mo:o/itco:+.as dICIaduras gOgusIas|gOr ccmgO,crn). ;.as dcmOCrac:as gOguIstas |gOr ccmgO, as cOnYOcatOrIas a rctcrcndOs yaa`garIicIgaCIn). . OsgOguIsmOs rcaccIOnarIOs |cOmO c casO dc !cOr_c Naacc jsus sc_u:dOrcs). . 77. gOguIsmO dc Os gOIICOs |gOr ccmgO,a cOnsIruccIOn _cn-ra dc cOaIcIOncs nOIdcO_Icas guc sc bcnccan cOn a cOnYOcaIOra um- cadOraa`gucbO) N. Canovan, o ctt. ,Q. 4.`10td +_ Q. I.L!oN!: !NLLlLPtb `1PP!]Po I9JOQrImcrOgucQOdcmOsObscrVaicsguccsIaIIQOO_acarcccdc cuaguIcrcrIIcrIOCOcrcnIcaIrcdcdOrdcCual sc csIabcccnsus dIs-IIncIOncs.in guCscnIIdO QucdcaHrmarsc guc Os QOQuIsmOs a_ra-rIOsnOsOnQOIIcOs:XCualcs arcaCIncnIrc OsasQcCcOssOCIalcs yQOIICOs dc Os QOQuIsmOs `QOIIcOsgucdanu_araun mOdcO dc mOYII2acIn QOIICa dIcrcnIc dc a_rarIO: arcCIcra guc LanOYan sImQOmcnIcubIcra tIc_IdOascaracIcrsIICasmasYIsIbcsdcuna scrIc dc mOYImIcnIOsIOmadOsaazar,Qatauc_OmOdcarsusIIQOs c.:s!IuIIYOs sObrc a basc dc sus dItcrcnCIas. crO csIO dIhcImcnIc COns-IIIuycunaIIQOO_adI_nadcIaldcnOmInacIn._uCnOs_aranIIza guc as caIc_Oras scan cXcusIYas y guc nO sc suQcrQOn_an cnIrc s |O cuaI,dccCO,cs cXacIamcnIc O guc Ocurrc,cOmO rcCOnOCc a QrO-QIaLanOYan): _uIza sc QOdra sOsIcncr guc O guc LanOYan nOs brInda nO cs una IIQOO_a,cn c scnIIdOcsIrIcIO dc ICrmInO,sInO mas bIcn un maQa dcadIsQcrsInIn_ustICaguca dOmInadOOsusOsdcICrmInO `QOQuIsmO.ou alusIn a Os `QarccIdOs dc taDIIa dc NIII_cnsIcIn QarcCIcra,asIa cIcrIO QunIO,aQunIa! cn csIa dIrcCCIn. crOaun sI CsIctucraccasO,a_IcagucdOmInacsadIsQcrsInrcguIcrcuna grccIsInmuCO mayOr gucaQrOYIsIa QOrLanOYan.IO cs ncccsa-rIO guc Os ras_Os guc COnsIIIuycn un sndrOmc QOQuIsIa sc ImIIcn a unmOdcO _ICaDcnIcunIcadO,QcrO almcnOsdcbcramOs scr Ca-Qaccs dc cOmQrcndcr cuacs sOn Os QarccIdOs dc taDIIa guc,cncada casO, an dOmInadO a CIrCuaCIn dc COnCcQIO. LaUOYan,QOr cjcm-QO,scnaIaguccmOYImIcnIOQOQuIstacnOsisIadOs\nIdOsnO sOucun:UOYImIcnIOdcQcgucnOsQrOduCIOrcsruraIcs,sInOguc IambICn IuYO `undcsIaCadO asQcCIOQOIICOcOmOrcbcInQOQuar cOnIraa cIIcdcQuICraIas,QOIIcOsycXQcrIOsInsQIradacn a CcUOcraCIajaCKsOnIana.1OrabIcn,nOnOscsIadICIcndO,cncsc CasO, guca ra2nQara dcnOmInar `QOQuIsIaacscmOYImIcnIO nO scalacnsubascsOCIa(a_rarIa),sInOcnuna IncXIndccsa basc QOr una QarIIcuar _ICa QOIICa,na _ICa QOIICa guc csIa Qrcscn-I/w.,Q, 58.

' '

?0I!E!!GI^C!C!OEL NPtc cn mOvmcntOs guc sOn, sOcamcntc habandO, atamcntc hctc-rO_cncOs: . n varIOs QuntOs dc su anaIsis, LanOvan csta ccrcadcatbur acsQcccdad dc QOQusmO a a O_ca QOtca guc Or_anza

cue/-quier cOntcndO sOca, ms guc a Os cOntcndOs mIsmOs.1sI, QOrccmQO, aLrma guc Os dOs ras_Os unvcrsamcntc Qrcsc_tcs cn cQOQusmO sOn acOnvOcatOra aQucbO yc anUcusmO. c_a m-c usOaa!rmarguc nn_unOdcOsdOsras_OsQucdcscratHbuIdOdcun mOdO Qcrmancntc a un cOntcndO sOca O QOItcO (dcOO_tcO)Qartcuar. OdrIaQcnsarscguccstOabrrIaccammO aadctcrmm.-cOn dc ambOsras_OscntcrmnOsdcO_caQOItcaynOdccOntcnl-dOs sOcacs. bn cmbar_O, nada dccstO Ocurrc, yaguc LanOvan cn-cucntra cn csa ata dc dctcrmnacOn sOca un ncOnvcncntc gucrcducc cOnsdcrabcmcntcautdaddcascatc_OrIasguccOrrcsQOn-dcn a susdOs ras_Os unvcrsamcntcQrcscntcs..s, `a cxatacOn dccstc amb_uO `QucbO Qucdc tOmar una varcdad dc Ormas. LOmOabarcatOdO,dcsdcasmanQuacOncscIncasdcarctOHcaQcrOnstahastaa humdaddcOs neroani/i, nOaQOrtamuchOaa dcLncOndc-cOnccQtO dc QOQusmO.Xa stuacOn mcOrasOO dc mancramar_na cn ccasOdc antctsmO.t. b c anss dc LanOvan tcnc, aun as, c mcrtO dc nO tratardccmnaramutQcdaddc OrmasguchatOmadOhstOrcamcntccQOQusmO-y, cn cstc scntdO cvtacQcOrtQO dc rcducc,O.ismO,a mayOr Qartc dc a tcratura cn cstc camQO nO ha rcsIstIdO a atcnta.!On dc atrbur a QOQusmO un cOntcndO sOca Qarticiuar.Or ccmQO, LOnadacaccscrbc.Icio sinduda,vamosa uiilizai auiomiica ycoiicciamcnicc|icimnopoplisiacuando, bajo laamcnazadc algntipodcmodcinizacn,i--dusirializacin, ocomoquiciaquc lo |lamcmos, unscgmcniopicdomi-' !l4., p.?J !l4 " !ld,pp. 2J5?'G !C!!L!StC:^tB!G!E!^!ES`I^IAOC]^S Zlnanicmcnic agicoladc la socicdad ahima como su csiaiuio dc accinpoliica,suciccnciacnunacomunidady(gcncralmcnic) un Vo/!comocxccpcionalmcnicviriuoso,igualiiaiioyconiiaiodacl:ic,miiaIaciaunpasado msiico paia icgcncrai cl prcscnic y conlundc usuipacin conconspiracincxoancia,scnicgaaaccpiainingunadociiinadcincviiabi-lidadsocial,po|IiicaoIsiiicay,cnconsccucncia,scvuclcaalaciccncacnunapocalipsisinmcdiaio,inmincnic,mcdiadoporclcaiismadcldc-rcsylcgisladoicsIcioicos~unacspccicdcnucvo!icuigo~.5iconiodocsio Ia|lamos un movimicnio dc asociacin dc coiio plazo, con hncspoliicos a sci alcanzados poi la inicivcncin csiaial, y no un paiiidopoliicosciio,ical,cnionccscsiamoslicnicaunpopulismocnsuloimamsipica."IOdcbcrIasOrQrcndcrnOscntOnccsguc, dcsQucsdc unadcscrQcOntan dctaada dc O guc cscvcrdadcrO QOQusmO, acactrOQccccOna_unasdcutadcsQaraaQcarsucatc_OrIaaQOQusmOs`rcal-mcntccxstcntcs.ncOnsccucnca,dcbcaccQtargucOsQOQusmOscOntcmQOrancOstcncnQOcO cncOmun cOn sumOdcOdca:)lpopulismodcLncsdclsiglo`noIasidoiiansmiiidodcsdc!usianilossrados!nidosdc unmodosigniEcaiivo. `u bicn, ciciiospuniosdc|pcnsamicniocuiopcoIansidodilundidosyiccombinadospara!oi-maidivcrsospopulismosnaiivosncllos,algunasdclasambigucdadcsdclosaniiguospopulismosscIancomplicadoconclcmcniosianiopii-mitivoscomopiogrcsisias. !aiaza(cI ngi:dc) ylareigin (cspccal-mcniccl!slam,pcioiambicncbudismo,clciisiianismomilcnaiisiayclIinduismo) :cnan agicgado a la combinacin dc la vii:ud aicaicay lapcrsonalidadcjcmplai.lpiimiiivismoagiaiioconsiiiuycuna!ucizadis-minuida,aunquccn!ndiapaicccpiospcraiIconspiracinylausuipa-cin sc combinan cn las divcisasicoiias sobic e ncocolonialismo y lasaccioncsdc la[Ccniialniclligcnigcncy] !a"asimciradcpiinci-pioscvicosscIaconvciiidocnlanormadcla"accindiicciapopulis-ia.acsponiancidadylainicgiidadsonapicciadas,pcioaloiasoncspc-1JonaId Macae, "IopuIism as an ideoIog, en C. Ionescu j t. Celner(comps.), o. ot ,_ Q. !G8.

2`IOGIAILOt L!AoAS cialmcnicidcn:ilicadasconIosjvcncs,dcmanciaquclajuvcniudidcalunahguialailiarcnclmiio)haiccmplazadocngianmcdidaalpcquc-opropiciaiioagiaiioyalcampcsinosininsiiuccicncomopcisonalidaddc culio. Jl maixismo modcino, cnsu giio hacia cl"jovcn Maix', hapasadoascrpopulisia. Llpopulismocxisiccnlosasuniosconscnsualcsyclapoliricismodilusodcla"Iucva!zqucrda"QrObCmaCOL CsIaCLumCraCILCaIICaCs,QOrsuQuCsIO,guCOs mOVImICnIOs audIdOs anICs IICLCL QOCOs O nIn_unO dC Os ras_Os dC QOQuIsmO Ial COmO Cs dCtnIdO CL CCnsayOdC waCaC.bI dC IOdus maLCrassCOsdC:OmIna QOQuIsIas,CsQOrguCsCsuQOLC guCCOm-QarICnal_O COLC QOQuIsmOCasICO,QCrOdC guCsCIraIaCsICa_O LO sC LOsdICCabsOuIamCLICnada. \sIa Cs uLa CaraCICrsIICa _CLCru dCa IICraIura sObrC C QOQuIsmO: CuaLIasmasdCICrmILaCIOnCssCILCuyCnCnCCOLCCQIO_CLCra, mCLOsCaQa Cs C COLCCQIOdChC_CmOnIarC anaIsIs COnCrCIO.\L CCmQOCxIrCmOCsCIrabaOdCCICr '1Cs;'CLCsCCabOrauL muydCIaadOCOLCCQIOdCQOQuIsmO:VCILIICuaIrOCaIaCICrsIICas guC+barCanuLa_raLVaICdaddCd\mCLsIOnCs,guCVandCsdCsu CuIaCICr nO rCVOuCIOnarIO ysu OQOsICIL aauChadC CusCshasIasu adOQCIL dCa QCguCna COOQCraIIVa COmO IIQOdCa CCOLmICO,adC-masdChCChO dCsCrrCI_IOsOQCrOCOnIruIIO aa ILsIIIuCILrCI_IO-sa.IOrCsuIasOrQrCLdCnIC,CLIOnCCs,guC `ICs dCdIguC a sC_uLda QarIC dCsu IrabaO a aLaIIsIs dC as CXCCQCIOnCs.sIas IImas sOn IaL abundaLICsguCunOCOmCLaaQrC_uLIusCsICxIsICa_LmOV-mICLIOQOIICOguCQrCsCLICasVCILIICuaIrOCaraCICrsIICasdCmO-dCOdC `ICs.IIsIguICra sC QrIVadCla auIOCOnIrad\CCIn. 1S,C la Qa_ILaI 7O nOsdICC: 'I/id.,p.I64.`'crcr ucs, "Psyndromc, nora docrrinc: 5omc c|cmcnta rhcscs on Iopu|ism`, cn C. Ioncscu y !. Ccuncr (comps.), 0j. ct., pp.J65-I7jrrad. csp.: `'Ln sIndromc, no una docrrina:a|gunas rcsis c|cmcnralcssobrc c| populismo. cn C.\oncscu y r. Ccl|ncr, 10ju!m0,pj.cI]. II\L!o!: NBCIOAOto 1lAIAOjAS?Jambicncsdihcilpaiaclpopulismoscrpiolciari Jlo. pcnsamicnioiradicional csimcnosdil:ndidocniiclosprolctaiiosquccniiclosarIcsanos.Jltrabajodcaquclloscsisujcioaunadisciplrnadc I.giancscaa,qucdchcchoconiradrcclapicmisapiincipa.CrO dOs Qa_Inas mas adCaLIC u!rma: Jlsocialismoci mucho ms disianicquccllascismo, comopodcmosvci cn csos socasias quiniacscncialcsMaix los bb S al` i.. , c y i . ciocnm admuo una gian inllucncia dc los narodn!t d h c d I. .y, c c o, cp,puhsoc

nsus.dcasycompoiiamicnios.!ohanscguidooiioscomu-msras,pincpalmcn:c1ldojsic']CiamsciyMaoJsc-Jung.lnOQ,draQrC_uLIarsCguCOIraCOsaCsIabanhaCICLdc1CLILy lramsCI>I LO CrainICnIarCOLsIruIrunahC_CmOLaQrOCIarIa.CrO CabsurdOdCCCrCICIOdC`ilCssChaCCaLmasCVIdCLICCuaLdO LICLIa haCCruna IsIa dC Os mOVImICnIOsguCCOnsIdCra QOQulIsIus: Jsiaspc,sonasymovimicnios,cnionccs,sonpopulisiasyiicncnmuchocncomun:

l .sLctcl/crs,

1os1_cr:, loscauisrasIucizaMoialyIisica),l,sna'oda!t,lospopulrsiasdclosJsiados!nidos;lossocialisias-rcvolu-cvnauos, Chandi,Sinnlcin:laCuaidiadc Iiciio; clSocialCicdiidc1lbcria; Cidcnas, IayadclaJoiic; clCCI cnSaskaichcwanIoujadcclandc,Iycrcic. 3IO sC nOs dIc-Lada, QOr suQuCsIO, sObrC O `muChO Cn COmnguC sC suOnCguCUCLCLCsIOsdCrCsuL COLOCImICLIOmiLImO dCCOsSsutCICnICQurasabCr guC nOQuCdCsCr,dC IOdusmanCras,C sndIO-C dCsCiQIO u COmICnOdCIrabaOdC `ICs.OrOIaLIO,suObsCIVa-ClOn lnal-`LI

L_L hIsIOrIadOr QuCdC OmIIIr C COnCCQIO [dC QOQulIsmOj COmO hCrrum(Cnta dC COmQrCnsIL- nOs ILVIIa u COmCLIarIO mClaL-C.CO dC guCalindC OmIIIr un COLCCQIO,unO dCbCra QOsCCtO COmO QUmCra mCdda. 'I/w,Q. I78.

1'!Z1 I!E!!GI^C!C!!EL tt n Os tcxtOs guc hcmOs cOnsIdcradOhasta ahOra, agucO guc cscsQccIIcOdc QOQuIsmO-sudImcnsIOndcnItOrIa- ha sIdOcvItadOstemticemente LcbcrIamOscOmcnzaraQrc_untarnOssIarazOndccstasIstcmatIcIdadnOdcscansatavczcna_unQrcuIcIOQOtIcOnOOrmuadO guc _uIa a mcntc dc Os anaIstas QOItIcOs. sadcantcvcrcmOsguccQrIncIQa mcrItOdc acOntrIbucIOndcctcrNOrscyadcbatchasIdOcOmcnzaraaQartarscdc csOsQrcsuQucstOs. bIncm-bar_O, antcsdccstOdcbcrIamOsdccIr a_OaccrcadccOs,yQara cllOnOs rccrIrcmOs a OtrO trabaO IncluIdO cn cl vOumcn dc Oncscu y'clncr, cdc cnncth InO_uc sObrc ` QOQuIsmO cOmO mOvI-mIcntO QOItIcO.'"tIstcndOsdIstIncIOncssObrcascuacsInO_ucbasasuanIsIs.aQrImcracsadIstIncIOncntrc retcrice ciaeo/ge `dcbcmOsdIstIn_uIr cuIdadOsamcntc cntrc a retcrice utIIzada QOr lOsmIcmbrOsdcunmOvImIcntO-a cuaQucdcscrQa_Iadadc unmOdOalcatOrIOdccuaguIcr Qartc, sc_un asncccsIdadcsdcmOvImIcntO-, ylaIdcOlO-_Ia, guc cxQrcsa a cOrrIcntc msQrOundadcmOvImIcntO.'`Ia sc_unda cs la dIstIncIOn cntrc un mOvImIcntO y su IdcOO_Ia.1ung_cInO_uccstlcOsdcscrcOhcrcntccnsuutIIzacIOndccstasdIstIncIOncs, cstaclarOguccOnsIdcraguccxIstcuna_raduacIOnnOrmatIva, sc_un a cual cnIvcmasbaOcOrrcsQOndc a a rctOrIcayclmas altO a mOvImIcntO, gucdandO a IdcOO_Ia cn una IncOmOdasItuacIOn IntcrmcdIa, cntrcas OrmasInstItucIOnacsdc mOvImIcn-tOysudc_cncracIOncnmcrarctOrIca.stautImacscdcstInOmanI-!cstOdcQOQulIsmO,guccOnstItuycunaOrmacIOnQOItIcacscncIa-mcntc transItOrIa. ct.rIcndOsc a QOQulIsmO cstadOunIdcnsc,InO_uca!rma:Lntonccsnoscncontramosaquconunmovimicntocondoscaractcrs-ticasimportantcs: dcsaparccirapidamcntccambiarlascondicioncs,ysuidcologiaconstituyunamczcolanzalormadaporclcmcntosapropia-C. Ioncsc yt.Ccl|ncr(comps.),c.rt.,pp.I7-2I I . ' !l:d, Q. I8.!C!OISMC:^MB!G!E!^!ES`!/I!CJ^SZ;dos,dchccho,parainsistircnlatcrm:nolog(autr Itzada I

7, cn ascccmnI, noposcia unaidcologacnunscntido scrio s:no mcramc 7 ,n c una rctorca.loscnt raccsprolundas,porqucdchcchonohabia d d` na aqucpu ,cracrcccr,simplcmcntcunaracmnahzacindclost;cmposd'

. . tcsconstru-darccipadamcntc, ;uc podt|a scrabandonada una vcz quc las cosasmcjoraran.IbYsObrcasIdcOO_asdccrccrundOnOsdI cc! Os_ucntc:Lncontrastcconlasconsolidadasidcologascuropc cst

., ascrccnc:asticncnlaaparicnciadcparagua.abicrtosdcacucrdoconlascxigcnciasdcmomcnto,pcrodcscchablcssmpcnaalcambiarlascircunstancias`cstoparccctotalmcntcscnsatocomo rcaccin lrcrc a l al+\ a tcrnancta cntrcdcscspcracinycspcranzaquccxpcrimcntanlo bL d . . .spo rcspcr:crcos cunmundo

:ndustmalizado. lo pucdcn pcrmitirsc scr doctrinarios, clpragmausmodcbcscrclunicoh:lodcsucomportamicnto I ... . tcnso,cntonccs,qucnodramosrac:onalizarlcgtimamcntclatcndcnc`

. . iacrccicntcaut:hzarcltcrmino``populismoparaabarcarmucho d. sy :vcrsosmov:m;cntoscomounrcconocimicntodc cstccaractcrpart:culardcla `dI lsczpo t;ic.cn c mundo modcrno l populismo consttuyc un t:po dcmovt:tctoqucsccncucntracntrcaqucllosconscicntcsdcpcrtcn-ccralapcrcra pob:cdcunsistcmaindustrial,cncstc scnt:do, pucdc consi-dcrarsc como una rcaccin al :ndustrialismo. !cro cs una rcaccin dcaqucl

loscuy,impulsomsprolundo csamcnudo llcgarasctcllos mis-mos mdustralcs: cs slo si no pucdcn unirsc cllos y !asta tanto lo.ogrcn) quclosatacan.` cscstaambivalcncialaqucdacucnta dcl vacomtclcctuaIdclosmovimicntospopulistas.'.amOsacOnccntrarnOsahOracncstasdIstIncIOncsycnascstratc_asintccctuacs gucasundamcntan !a `IdcOO_IasO O d+++Quc c cOnsldcrarsc,OmOdlcrcntcdcarctOrIcaInvO!ucradacnlaaccIOnQOtIcasIarctOrcacscntcndIdacOmOunQurOadOrnOdccn?uajc ga , uc nOcctacnmOdOa_unOaOscOntcnIdOstransmItIdOsQOrcstc._stacs'1ld, Q. ?08. '!ld, Q.20'. '

?IOE!!GIAC!C!OELt/S^Slaconccpcnmsclscadclarctrca,basadacn sudlcrcncacindclalcgce Llcquvalcntcsocolgcodcaquclloaloqucscoponclarctrcacsuna nocndc los actorcssocalcs comoconsutudoscntorno antcrcscsbcn dclindos,y quc ncgocanraconalmcntcconun mt/teu cxtcrno. Scgun csta vsn dc la soccdad, la magcn dcagcntcssocalcscuyasdcntidadcsscconsttuycnc'toroas.mbolospopulistasdilusosslopucdcscrunacxprcsindciactcnaltdad.Ladcngracn ctca quc rclcja cl trabajo dc Mnoguc cscompamdaporgranpartcdcla ltcraturasobrcclpopulismo.Sncmbargo,qucocurrc si cl campo dc la lgica lracasa cnsuconsttucincomounordcn ccrrado y

sc ncccstan mccansmos rctrcos para lograr cscccrrc: In csc caso, los mismos mccansmos rctrcos -mctlora,uctonima, snccdoquc, catacrcss sc convicrtcn cninsnumcntosdc una raconaldad socal ampliada, y ya no podcmos dcscstmarunantcrpclacndcolgcacomomeremente rctrca.^,laimprc-csn y cl vaco dc los smbolos poltcos populstas no pucdcndcscstmarsccontantalacldad:tododcpcndcdclactopcrlormauvoquc talvaco ocasonc. Mnoguc, porcjcmplo, armasobrclospo-pustscstadoundcnscs:ospopulistascstadounidcnscsparcccnhabcrcstadorcaccionando,.dircctamcntc, con:ra la situacin concrcta dc pobrcza ural losbajosprcciosdcsuproduccin_..,|. lacucstincsquccu.lai

cr movi

micntosclcccionara suscncmigossinpcrdcrdcvistalaadqustciondca|iados,_clhcchodcproclamarquccstabanrcaccionandocontra"-stados!nidosindustriallcsdioalospopulistaslaposibilidaddcunaalianzaconotrosgruposnopopuIistasdclasocicdadcstadounidcnscs, ta|cscomolibcralcsdclasciudadcs anarquistas sociaistasurbanos.'lcroobvamcntc,simcdantcopcracioncsrctrcaslograronconst-turdcntidadcspopularcsamplasqucabarcaronadvcrsosscctorcsdc la poblacn, ae/ec/o constttueronsujetospopu/tte,y no tcncscntdodcscstmarcstocomomcrarctrica. Lcjosdcscrunparsto'I/id ., pI!C!!L!StC.^tB!G!EO^OES`!^I^LC]/S?7dc la dcologa, la rctrca scra dc LccLo la anatoma dcl mundodcolgco.Lomsmo pucdc dccrsc sobrc la dstncn cntrc "dcologa y"movmcnto,quccscrucalcn-argumcntodcMnoguc(cnalgunpuntonosadvcrtcdclpclgro,paraclnvcstgadordcunmovimcn-to,dcrcndrscasudcologa")."Sncmbargo,cmoscparardcunmodotancstrctoladcologadclmovmicnto:Ladstncnmsmacvocadcmasiadounaantguadlcrcncacncntrclasidcascnlaca-bczadclosLombrcsylasacconcscnquccstospartcpan.Pcrocstadstncncsnsostcnblc.1partrdcttgcnstcnsabcmosquclosjucgosdcllcnguajccomprcndcntantolosintcrcamboslngstcoscomolasacconcscnlascualcscstnnvolucrados,y latcoradclosactosdcllcnguajcLacstablccdonucvasbascs paraclcstudiodclassccucncasdiscursvasqucconsttuycnlavdasocalnsttuconalizada.scncstcscntdoqucLcmosLabladodclosdscursoscomo;otalda-cscsuuctu[adasqucartculanclcmcntostantolngsticoscomonolgstcos.Lcsdccstcpuntodcvsta,ladstncncntrcunmovi-micntoysudcologanoslocsmposblc,snotambcnrrclcvantc,quc mporta cs la dctcrmnacn dc las sccucncas dscursvas atovcsdclascualcsunmovmicntoounalucrzasocalllcvaacabosuaccinpolticaglobComoscpucdcvcr,nucstroobjctivoalcucstonarlasdstnconcsdcMinoguc-alascualcsslotomaoscoocjcmplosdcacttudcsgcncralzadascnrclacnconclpopulsmo Lasdo,cngranmcdda,nvcrtrlapcrspcctvaanaltica:cnlugardccomcnzarconunmodclodcraconalidadpolticaquccntcndcalpopulsnocntcrminosdcloquclclaltasuvagucdad,suvacodcolgco,suamntclcctualidad,sucarctcrtranstoro,Lcmosampladoclmodcloolaraconaldadcntcrmnosdcunarctricagcncralzadalacual,comovcrcmos,pucdcscrdcnomnada"Lcgcmona),dcmancraqucclpopulsmoaparcz-cacomounaposbildaddistintvayscmprcprcscntcdccstructura-'"Ncnsc cspccia|mcntc |as pginas 20^-208.casc trncsro Lac|au yCDantMoul.c, 1:g:m0w _:!!r1_u 10c!|:t,uc-nos A.res,rcr, 200^, capIru|o 5. '!

,?8I!ICRAClO! !AS MASAS cindclavidapolitica.\naaproximacinalpopulismocntcrminosdcaiormalidad,dcsviacinomanipulacincscst:ictamcntcincom-patiblcconnucstracstratcgiatcrica.Lsto cxplicaporqucnosrcsultacspccialmcntcintcrcsantccltra-bajo dc Ictcr orslcy incluido cn cl libro dc oncscuy Gcllncr.'/unquc su intcrvcncin cs un cjcrcicio principalmcntc dcscriptivoquc cscasamcntc logra aprcLcndcr conce]tue/mente la cspcciHcidaddcl populismo, picnso quc todos los movimicntos incipicntcsqucLacccncstadircccinsonlundamcntalmcntccorrcctos.rcsdccstosmovimicntos sonparticularmcntcpromctcdorcs.I. lasadclmcroanlisisdclcontcnidodclasidcasalpapclquccllasjucgancnuncontcxto culturaldctcrminado, unpapclqucmodihcanoslosususossinotambicnsupropiocontcnido intclcctual.Scsugicrcaqu,r ccntra, quclasidcas, durantcclproccsodcscrabsor-bidascnsuccsivoscontcxtosculturalcs, dilcrcntcsdcaquclloscnloscua-lcs sccngcndraron o han prospcrado aSta ahora, no slo asumcn unsigilcado soctolgico dilcrcntc, cn tamo van a utilizarsc dc distintamancraa scr incorporadas cnnucvosmarcosdcaccin, sinoquctam-bicn van a scr modihcadas cn tanto qucidcas, ya quc ncccsariamcntcdcbcnarticularscconotromobiliariopsquico."intcrcscs`prccxistcntcs,clcmcntosy cstructuras cognitivas, disposicioncsalcctivas, ctcctcra,qucson partcdcl nt/t:rcccptor. idcas"originalcs dcbcn scrcntonccsintrinsccamcnrc modiLcadascnclproccsoconvirticndosccn taat aj-rents.`` /Lora bicn, csto cs muy importantc. Ia tarca no consistctanto cncompararsistcmasdcidcascncuantoidcas, sinocxplorarsusdimcn-sioncs pcrlormativas. lor cjcmplo, larclativasimplicidady clvacoidcolgicodclpopulismo, quccscnlamayoradcloscasosclprclu-2TctcrNorscy,`DcConCcQtoQoQusm, cn!. oncsCuy|!cncr(ComQs.),o. ct., QQ. 2I2-250. I/td, Q. 2I. POPU!ISMO. AMICUEAS `PARALO)AS Z9dicasurccLazoclitista,dcbcranabordarsccntcrminosdcquccsIcquc:ntcntpcrlormat csosproccsosdc simplilicacin y vao, csdccir,laracunalidadsocialquccxprcsan./Il.opulismon,cspcrcibidopororslcycomoun t]o dcorga-uizacunoidcolog:aascrcomparadoconotrostiposcomocllibcra-lismo,clcomunismooclsocialismo,sinocomounadimcnsindclaculturapoltica quc pucdc cstarprcscntc cnmovimicntos dc signoidcolgicomuydilcrcntc.[lsndromc populsta [, . .| csmucho msvasto quc su maniIcsiacionpariicuIarcnlaIormaoconrcxtodcunadctcrminadapolitica,1 dccual-q ictiocspcchco dc sistcma poltico o tipo dc poltica: dcmocracia,rottasmo, ctcctcra. [stosugicrcquccpopulismocrarmcjorconsi-dcradcomouncnIasis,unadimcnsindclac lturapoli iicacngcncral,ynosimplcmcntccomouniipoparticulardcsistcmaidcolgicogcncralL.ormadcorganizacin. Por supucsto, como ocurrccon todos los tiposidcalcs,pucdccsiarmuyprximoa cicrtas cultu;asycsiructuraspolti-g comoaqucllasdcnominadashastaahoracomo"populisias.''Istcmovimicntocscrucial,yaqucsiorslcycstcnlocicrtocomopicnSoquclocsta,cntonccslancccdaddctodoclcjcrciciodcintcn-tar:dcnulicarloscontc::idosunivcrsalcsdclpopulismoscvuclvccvi-dcntc:comoLcmosvisto,Laconducidoaintcntosrcpctidosdcidcn-t|licarlabascsocialdclpopulismo,sloparadcscubrirunmocntodcspucsqucunonopucdcLaccrotracosaqucscguirdcnominando"popclistas amovimicntosconbascssocialcscomplctamcntcdilc-rcntcs cntrc s. Icro, por supucsto, si sc intcnta cvitar cstc cscolloidcutihcandoalpopulismoconunadimcnsinqucatravicsalasdilc-rcuciasidcolgicasysocialcs,unosccnlrcntaalatarcadccspccilcarcclcscstadimcnsin,algoqucorslcynoLacc,almcnosdcmanc-rasuHcicntcyconvinccntc. Jl4., Q, 245.0 IE!ICFAClO! L t. 5. Istasdosdesv:acionesdelenloqueclsicopermitenaorsleyLacer cua serie de movimientos potencialmentelructleros.Vamosamencionardosdeel|os. Llprimeroessuarmacindeque,para|ospopuismosdeJercerMundo,lasclasessocioeconmi,asnocons-tituyenentidadessocialesdecisivascomolosonenlospatsesdesarro-|lados j .] . La lucLa de claseses, portanto, unconceptoirrelevan-te"" Se est rehriendo, por supuesto, a |as ideologias de| JercerMundoy no estdandosupropiaopinin.Sinembargo,suanlisiscrtco de|os|imtes delaconcepcindeLeninacercade|asuperposicinde las distincionessocioeconmicasy lassolidaridadessocio-polticasenelcanpesinadoruso,sugiereque-alrelerirsealrecLatode|alucLadeclasesporpartedelpopuismodelercerMundonoestsimplementeLaciendounaconsideracinetnogrhcade algunalormadelalsaconciencia'',sinosehalandounaverdaderadticttlta_cnelintentodegeneralizarlalucLadeclases"comomotoruniversaldemoviizacinpoltica.Il segundo movimiento consiste en su esluerzo po;evita,.,,_quierintentoreduccionistaysimplistadeverala mantpulactcnpurwcomonecesarianenteconstitutivadelpopubsmo./Irmascraconvcnicntc _ . +.| altcrarpartcdcladclinicindcpopulismodcdcmancraralqucsincliminaila"scudoparticipacin(dcmagogia,bicrnoportclcvisin,ctcctcra)- scpudicraincluirta bicn,ydti1g\ir_laparticipacinpopular gcnuinaclcctiva.^s,cl"popu|ismoscrclcn-_ranosloa |as rclacioncs "di:cctascntrcclpucblo unlidcrazgocualincvitablcmcntccncua|qucrsocicdadcomplc|a,dcgrancscala,scr prcdominantcmcntc pura mistihcacin o simbolismo), s.no, .emodo ms amplio, a l participacin popularcn gcncra| [mcudascudoparticipacin;.-`Lstotambicnesimportante,yaqueLaceposibleeliminardelanlisis_de|popu|ismocualquieractitud neceserie decondenacticaactituc !l4., Q. ?2'. '1l4, QQ. ?5-?G. POPULISMO: AMICUEAES `PAFAO]AS 3!que,comoLemosvisto,Laestadoenl abasedemucLosanlisisapa-rentementeobjetivos".|N USC^ E\ ENFOQUEA!TERNATlVO 1partirdeestaexploracinrpidayobviamenteincompleta delaliteratura,podemoscontinuaraLoraconlabusquedadeunenloquealternatvoqueintenteevitarloscallejonessinsalidaquedescribimosantes.IaraLacerestodebemoscomenzarporcuestionar-yenalgu-noscasosinvertir~lospresupuestosbsicosdelanalisisqueLacon-ducidoaellos.Lebemostomaren cuentadoscuestionesbsicas.I. Inprimerlugar,debemospreguntarnossi laimposbilidad(oprobableimposibilidad)dedelnirelpopulismonoprovienedelLe-cLodeLaberlodescritodetalmaneraquecualquierapreLensincon-ceptualdeltpoderaconaldadnLerenteasulgcapoltcaLasdoexcluidaapriori.Ienszosque,deLecLo,estoesloqueocurre.Sialpopulismo selodehneslo en tcrminos devaguedad", impreci-sin", pobretaintelectual",comounlenmeno deuncarcterpu-ramentetransitorio",manipulador"ensusprocedimientos,etccte-ra,noLaymaneradedeterminarsuajqrentie s]ecjce entcrminospositivos. Iorccontrario,todoelesluerzopareceapuntarasepararloqueesracionalyconceptualmenteapreLensibleenlaaccinpol-ticadesuopuestodicotmico: unpopulismoconcebdocomoirra-cionaleindenible.\naveztomadaestadecisinintelectualestratc-gica,resultanaturalquelapreguntaquceselpopulismo?"seare-emplazadaporotradilerente:aqucrealidadsocialypolticaserelereel populismo:". 1 ser privado de toda racionalidad intrnseca. ellnem slopuedesercompletamenteexternoal/nenaum Ierocooalaplicarunacategoraseasumequeexistealguntipodevnculoexterno quejustilcasuaplicacin, la pregunta generalmente esre-emplatada por una tercera de quc realidad o situacn socal eseretin -populismo:".1 estaaltura,elpopulismo estrealmenterelegadoaunnivelmeramenteepilenomcnico. Iaraesteenloqueno

J? IOtG!C\ O II^Laynadacn la[rmapopulistaqucrcquicracxplicacin,laprjunt."porqucalgunasaltcrnativasuobjctivospolticosslopudicroncxprcsados a travcs dcmcdios populistas: ni siquicrasurgc. Lcunicoquccstamosablandocsdclosccnteniacssocialcsintcrcscsclascuotrosintcrcscsscctorialcs)quccxprcsaclpopulismo,micniraquc crmancccmos cn tinicblas con rcspccto a las razoncs porcualcscsctipodccxprcsinrcsultancccsario.LstamoscnunacinsimilaraaqucllaqucdcscribcMarxcnrclacinconlatcoravalorcnlacconomapolticaclsica:cstapudodcmostrarqucclbajo cs la sustancia dcl valor, pcro no pudo cxplicar por qucsustaciasubyaccntcsccxprcsaasmismabajola[rmadcuncambiodccquivalcntcs. LncstcpuntogcncralmcntcqucdamoslasaltcrnativaspocoaccptablcsqucLcmosrcvisado:obicnrcstrr;gjclpopulismoaunadcsusvariantcsListricas,ointcntarunacin gcncral quc sicmprc va a scr limitada. Ln cl ultimo caso,autorcs gcncralmcntcscvuclcanallrustra +tccjcrcicio,alqucyarclcrimos,dccolocarbajolactiquctadc"populismoaundcmovimicntosmuydisparcs,sindccirnadaaccrcadclcontcnidocstadcnominacin.2. Sincmbargo, un primcr pasoparaapartarnosdccstauc:Lggcindiscursivadcl populismono cscucstionarlas catcgorasutiliza;das cn su dcscripcin-``vagucdad, "imprccisin, ctcctcra,tomarlascnscntidolitcral,pcrorccLazandolosprcjuiciosquccnlabasc dcsudcscstimacin. Ls dccir, cnlugardccontraponcr"vagucdad aunalgicapolticamaduradominadaporunaltododcdctcrminacininstitucionalprccisa,dcbcramoscomcnzarLaccrnos una scric dc prcguntas ms bsicas: "la `vaucdad' dcdiscursos populistas, nocsconsccucncia,cnalgunassituacioncs,lavagucdadcindctcrminacindclamismarcalidadsocial?X cncaso,"noscraclpopulismo,msqucunatoscaopcracinponiica_idcolgica,unactopcrlormativodotadodcunaracionalidadproppcs dccir,quccl LccLo dc scr vagocndctcrminadassituacioncscscondicinparaconstruirsignilcadospolticosrclcvantcs?Iinalmcntc_"clpopulismo, cs rcalmcntc unmomcntodctransicindcrivadoILI\!SNL: ANBIGOAOS `IA!AOLjAS 33 lainmadurczdclosactorcssocialcsdcstinadoascrsuplantadocnuncstadiopostcrior,oconstituycmsbicnunadimcnsinconstantcdcIaaccinpoltica,qucsurgcncccsariamcntc(cndilcrcntcsgrados)cntodoslos discursospolticos,subvirticndoycomplicandolasopcra-cioncs dclasidcologasprcsuntamcntc`msmaduras`?VcamosunjemploScdiccqucclpopulismo"simpliIicaclcspaciopoltico, alrccm-plazarunascric complcja dc dilcrcnciasy dctcrminacioncs por unacrudadicotomacuyosdospolossonncccsariamcntcimprccisos.Porcjcmplo,cnI94;,clgcncralPcrnadoptunaposturanacionalistayascvcrquc laopcinargcntinacralaclcccin cntrcLradcn(-cm-bajadorcstadounidcnsc)yPcrn.X,comocsbicnsabido,cstaaltcr-nativapcrsonalizadaticnclugarcnotrosdiscursosmcdiantcdicoto-mascomoscr clpucblovs.laoligarqua,lasmasastrabajadorasvs.los cxplotadorcs, ctcctcra. Como podcmos vcr, cxistc cn cstas trcsdicotomasascomocnaqucllasconstitutivasdccualquicrlrontcrapoltico-idcolgica unasimplilcacindclcspaciopoltico(todaslassingularidadcssocialcsticndcnaagruparscalrcdcdordcalgunodclosdospolosdcladicotoma),lostcrminosqucdcsignanambospolosdcbcnncccsariamcntcscrimrccisos(dcotromodo,nopodranabcartodaslas particularidadcs quc supucstamcntc dcbcn agrup/Lorabicn,sicstocsas,nocscstalgicadclasimplilcacinydclaimprccisin, lacondicin misma dc laaccin poltica` Slo cn unmundoimposiblc,cnclcuallaadministracinLubicrarccmplazadototalmcntcalapolticayunatecemealengtneerin_, * altratarlasdilc-reuciaspa:icularizadas,Lubicracliminadototalmcntclasdicotomasantagnicas, Lallaramosquc la"imprccisin yla"simplilcacinLabransidorcalmcntccrradicadasdclacslcrapblica.Lncsccaso,sincmbargo, cl rasgo distintivo dcl populismo scra slo cl cnlasiscspccial cnuna lgica poltica, lacual, comota, cs UC ingrcdicntcncccsariodclapoltica tcutccurt. |:ccm: cwgrw::r:wgcs un tcImnC tcCn:CCusadoQoItaI CQQcIQucs:_n:t-cauncambo !cntC_radua guccxcuctoda ruQturasbita. [!.dcaJ.|

34!D!lCFAC!O! IM^Ctralormadcdcscstmaralpopulsmo,comoLcmosvsto, cslcgauo ala"mcrarctrca. Pcro comotambcnLcmosschalado,movimicnto tropolgco,lcjosdc scr unmcroadornodcunadad socal quc podra dcscrbrsc cn tcrmnos no rctricos,cntcndcrsc comolalgcamismadclaconsttucindc lasci.ttdcspoltcas. omcmosclcasodclamctlora.Comosabcmos,cstablcccunarclacindcsusttucincntrctcrminossobrclabascprincpo dc enelo_e/hora bcn, comoyaLcmosmcncionado,todacstructuradcotmca, unascrcdcdcntidadcsontcrcscsticularcsticndca rcagruparsc comodilcrcncascquvalcncialcsdcdor dc uno dc los polosdc la dcotoma. Porcjcmplo,loscxpcrimcntadospordlcrc:csscctorcsdclpucblovanascrpcrcioiucomocquvalcntcscntrcscnsuoposcnalaolgarqua.Pcrocs smplcmcntc paraahrmarquc sontodos enlogoscntrc s cnconlrontacn con cl podcr olgrquico. Yquc cs csto sinorcagrcgacn mctalrca: Lc ms cstdccir quc la ruptura dccquivalcnciascnlaconstruccindcundiscursomssc dcsarrolaraa travcs dc mccansmos dilcrcntcs, pcro igamcn rcrcos.Lcjosdc scrcstosltimosmcrarctrica'', soninLcrcntcs jlalgicaqucprcsdclaconstitucnydsolucindc cua[ut:rcspac:poltco./si, podcmos armar quc para progrcsar cn lacomprcnsnpopu!ismo, csunacondcn stne que non rcscatarlodcsuposcia_margnalcncl dscursodclasccncassocialcs,lascuacslo Lanlnadoaldomnodcaquclloquc cxccdcalconccpto,ascr clSup(_opucstodc lormaspoltcas dignIicadasconcl cstatusdcunavcrcadcraraconalidad.Lcbcmosdcstacarquccstarclcgacndclpopmism:slohasdo posblc porquc,dcsdc clcomcnzo,LaLabidounclcmcnto dc condcnactcacnla considcracindc losmcvimci:tc_populstas.LlpopulsmonosloLasdodcgradado,tambinLadcngrado.SurccLazoLalormadopartcdcunaconstruccndiscutsiv_dc ccrtanormaldad,dc ununivcrsopolticoascctico dclcualdccxclurscsupcligrosalgca.Pcrodcsdccstc puntodcvista,lastcgiasbscasdc laolcnsivaantpopulistascnscribcncnotroocoatt_POPU!lSMO: AM5lCUEDADES `PAFADO|AS 35 aamplo,qucluclagrenae ]eur dclasccnciassocalcscnclsglo_, McrcIicroaladscusingcncralsobrc psicologiadclasmasas.stcdcbatc,quccsparadgmticoparanucs;rotcma,pucdcconsidc-rarsccngranmcddacomolaLstoriadclaconstitucnydsolucindclalrontcrasocialqucscparalonormaldclopatolgico.uccnclcursodccstadiscusinqucsc cstablcccronunascrcdcdstinconcsyoposcioncsqucopcrarancomounamatrizsobrclacualscorgan-z unapcrspcctva gcncra sobrc lcnmcnos poltcos "abcrrantcs,qucncluanalpopu!smo.!ucstropuntodcpartdavaascrlacon-sidcracin dc csta matriz. V amos a comcnzarcon clanlss dcuntcxtoclsco quc cstuvo cn cl cpccntro dc csta Lstora ntclcctua.Mc rcIicro a 1c/ologteaes zules(1sicolo_ieae lesmultituaes;,dcGustavcIcon.

u2. LEBON.SUCESTIONYRElRESENTACIONESDlSTORSIONADASLllamosolibrodc'ustavccBon' scsituacn unacncrucijadaintc-lcctual:cnunscntido,constituycunavcrsincxtrcmadclmodocomoc siglo 7 trat cI nucvo lcnmcno dc Ia psicologa dc las masascomo pcrtcnccicntc al campo dclopatolgico, sin cmhargo, ya noccnsidcraadicIoslcnmcnoscomoabc:racioncscontingcntcsdcsti-nadas adcsaparcccr: sc Ian convcrtido cn rasgos pcrmancntcs dclasocicdad modcrna. Comotalcs,yanopucdcnscrdcscstimadoscin-mcdiatamcntccondcnados,sinoqucdcbcnconvcrtirsccnob|ctosdcunanucvatccnologadcpodcr.Insuspalabras:"[asm!t;t;dcssonaIgoascomolacslingcdcunaantigualabula:dcbcmosllcgaraunasoIucindclosprobIcmaspla:tcadosporsupsicolog{a,orcsignarnosascrdcvoradosporclIa.Concllndcrca!izatcstccslucrzocicntn-co,traz ladcscripcinmassistcmaticadclapsicologadclasmasasgucscIabaIccIoIastacl momcnto, unadcscripcin qucalcanzuncxitoinmcdiaroyduradcroyquclucadmiradapormucIos cn-trccIIosrcud). Iapiczaclavc dcsuana!isisluclanocin dc"sugcs-tin,sobrclaqucvolvcrcmosmasadclantc.ucstropuntodcparti-dascr, sin cmba:go, laconsidcracin dc cmo opcra lasugcstn,scgnIcBon, cn untcrrcnolimitado,cldc"lasimagcncs,!aspala-brasylaslrmulas,porqucalltocaunascricdccucstioncsqucvanascr crucialcs para aqucllo quc tcndrcmos quc plantcar accrca dclpopulismocnlascgundapartcdccstcIibro' Gus:avc Ion, TheCroud^cv runsvck y Londrcs, J ra:uacrons Iub|shcrs, I5,con una nucva in:roduccion por obcr: ! ^yc. Iublicado originalmcnrc cn Iranccs cn I895como ]aPschologiedesules[rrad. csp.: Psicolo_ademultitudes,Madrid,Qanic| ]orro,I ! I| . G.!c on,The Croud o. cI., Q,!24J7'J8 !OIG!AI\L OI II^IaralcLon,laclavcdclainllucnciaquccjcrccnlaspalabraslornacindcunamultituddcbcLallarsccnlasimb

ncsquccsas palabras, contota/:ndeendenc:adesa::gq'cadq.\Llpodcrdclaspalabrascstaunidoalasimagcncsquccvocan,ycsmcntc indcpcndicntc dcsu signihcado rc Iaspa|abrascuyocstamcnosdcInidosoncnalgunoscasos lasquccjcrccnmayorcia.alcsclcaso, porcjcmplo,dclos tcrminos dcmocracia, SC(@gigualdad,libcrtad,ctc.,cuyosignihcadocstanvagoqucnisiquicradcsvolmcncssonsuhcicntcspara dchnir|os conprccisin. Singo, cs cicrto quc unvcrdadcro podcr magico csraunido acstasslabas, como si cllas contuvicran Ia solucin dc todos los problcm.Lllassintctizanlasmasdivcrsasaspiracioncsinconscicntcsylacspcr=idcsurcalizaci,Intcrminostcricoscontcmporancos, podramosdcci

qucLccstLacicndoalusinadoslcnmcnosbicncidosladaddclarclacincntrc signincado signilcant(cnpalabrasdcLon,larclacincntrcpalabrascimgcncs)cl,roccsodcsoorcd;tcminacinmcdiantc cl cual una cicrtapbracondcnsa cndc siunapluralidaddc signilcados incmbargo,para!cLon,asociacindcimgcncsnoconsticuncomponcntccscncial,unapcrvcrsindcllcnguajccomotal:laspalabrasticncnunsigm _cado vcrdadcro quc cs incompatiblc con la luncin dc Sctuna pluralidaddcaspiracioncsinconscicntcs.Ilprcsupucstocutidodctodosuanlisis cslacxistcnciadcunaclaralrontcrascpaialoqucclienguajcrealmcntccsdcsupcivcrsinporpart:lamult:tud.Iadalaarbitraricdaddclaasociacincntrcpalabrascimgcne,todaracionalidad cs cxcluidadc sumutuaarticulacin.araznylosargumcntossonincapaccs dccombatircicrtaspala5: lrmulas.Sclaspronunciaconsolcmnidadcnprcscnciadclasmuiutj_; /td,QQ. !2^-I2.I! BI:o\GtoJIL `!t!!ioIJAII!o OoJI!oIOo Jdcsytprontosclaspronunciascobscrvaunacxprcsindcrcspctocntodoslosscmblantcs, ylascabczas sc incinan. Nucloslasconsidcranlucrzasnaturalcs, podcrcssobrcnaturalcs.Lllascvocanimagcncsvagasygr:diosascnlasmcntcsdclaspcrsonas,pcrocstamismavagucdadquclascnvuclvccnlaoscuridad,aumcntasupodcrmistcrioso[ ...|. Iotodaslaspalabrasylrmulasposccnclpodcrdccvocarimagcncs,micntrasquchayagunasquclantcnidocscpodcr,pcrololanpcrdidocnclcursodcsuuso,lastaqucdcjarondcdcspcrtarcualquicrrcaccincnIamcntc.Sch:convcrtido cnsonidosvanos,cuyaprincipalutilidadcs rcIcvar alapcrsonaquclasusadclaobligacindcpcnsar.!odcmosvcraqulaslimitacioncsdclacxplicacinquclcLoncon-sidcrancccsaria:suanalisisnointcntadcscubrir(comoslointcntarLaccr cldc Ircud) lalgicaintcrnaquc domina la asociacin cntrcpalabras cimagcncs, sinoquc slo dcscribc sus dilcrcncias conrcs-pcctoaunaracionalidadconccbidacntcrminosdcunasignilcacinpuramcntc dcnotativa.Lntantolaasociacincntrcpalabrascimgcncscstotalmcntcar-bitraria,cllavaradcticmpocnticmpo, dc pascnpas._tudiarcua|quicrlcrguajcparticular,scpucdcobscrvarquclaspalabrasdclascualcssc componccambianmuyIcntamcntcalola:godclosos,micntrasquclasimagcncsquccvocancsaspalabrasoclsignihcadounidoacllasscmodihcancontinuamcntc [...|.Sonprccisamcntclaspalabrasutili-zadasmasamcnudoporlasmasaslasqucadquicrcncntrcdilcrcntcspcrso-naslossignitcadosmasdivcrsos.1alcsccaso,porcjcmplo,conlaspala-bras"dcmocraciay"socialismo,dcusotanlrccucntccnlaactualidad.'^partirdcall,!cLon,comounvcrdadcronucvoMauuiavclo acon-scjaalospolticos:+3Unadclash+ncioncs masimportantcsdcuncstadistaconsistccntonccscnbautizarconpaIabraspopularcs,oalmcnosindilcrcntcs,cosasqucla I/w,Q. 2.`I/d,QQ. 26j {2,40 I OI!GIAILOI L!SAo multiiudnopucdcsoportarbajosusantiguasdc

nominacio;cs.

Ildc las palabrascs tan lucrtc qucbastaracondcsignarcontcrmmosclcgidoslascosasmasodiosasparavolvcrlasaccptablcsalasmasas.LxisrcaraIcBonunaclaraconcxincnrrccsradialccricaaiara:,inagcncs y cl surginicnto dc ilusioncs, quc son cl rcrrcno o dondc sc consriruyccldiscurso dc lanulutud.comocllasjlasmasas| dcbcntcncratodacostasusilusion,s,

scvu+ -olosinscctosbuscanlaluz-alosrcto ucosqucmsmuvamcntcom..conccdcn lo quccllosquicrcn. {o hasi-o lavcrdad, smo cl crror,lactorprincipalcn lacvolucion dclasnacnncs, ylarazondcqucactualidadclsocialismoscatanpodcrosocsqucconstituyc laltima* * ?tal j ] Jasmasnuncahan:cnidoscddcvcrdad. Scsnnaunvi - - --