1. KOKAPEN

OROKORRA

Zergatik pedagogia askatzailea?

Pedagogia askatzailea behar dugu pertsona kritikoak hezteko.

Ikasleok hezkuntzan hartzaile/objektu huts ez izateko. Gure ahalduntzea

bultzatzeko eta bizitzarako tresnak hartzeko. Gure gaitasun desberdinen

potentzialitate guztia askatzeko modelo bakar batek ez digulako balio.

Erritmo desberdinak errespetatzen saiatu behar dugulako. Eskolak jatorri

sozial desberdineko jendeari aukera berdinak bermatzeko balio dezan. Inor

bidean gera ez dadin.

Pedagogia askatzaile bat ezinbestekoa zaigu Euskal Eskola Nazionalaren

bidean, pertsona kritikoz eta autonomoz osaturiko jendartea eraikitzeko.

Gaur egungo testuingurua

Gaur egungo pedagogiak nagusiki gaitasun memoristikoa eta logiko-

matematikoa bultzatzen ditu. Gaitasun hauek neurtzeko ezarri den

ebaluaketa ereduak (azterketak, Selektibitatea) bereziki segregazioa

bultzatzen du: batzuk gai dira, besteak ez.

Pedagogia atzerakoiak ikasleak infantilizatzen ditu, irakasleak orojakileak

eta ikasleak ezjakin eta pasiboak direla aurresuposatuz. Horrez gain,

sistemaren baloreak bultzatzen ditu gaurko pedagogiak, indibidualismoa eta

lehiakortasuna.

Eskola eta unibertsitateetako pedagogia ezer gutxi aldatu da azken

hamarkadetan. Klase-orduen banaketa, adinak, edukiak, unitateak…

zurrunki mantendu dira, nahiz eta frogatua dagoen beste ereduek hobeto

funtziona dezaketela. Ikasleok ordea aldatu gara, jendartea eta mundua

aldatu dira.

Gaur egungo testuinguruan, murrizketen ondorioz, irakasleek ordu

gehiago dituzte, ordezkorik ez, eta honek baliabide gutxiago izatea eta

pedagogia berritzeko denborarik ez izatea dakar epe motzera. Horrez gain,

murrizketen ondorioz klaseak lehen baino gehiago masifikatu dira,

pedagogia berritzeko tarte txikia utziz.

Hala ere, LOMCE dugu pedagogia askatzailea garatzeko oztopo

nagusiena. LOMCEk ekarriko dituen 4 errebalidak ongi egiteko, gaitasun

memoristikoa/logiko-matematikoa eta ikasleok edukiak buruz ikastea

bakarrik bultzatuko da. Ikaslea edukien gordailu, objetu huts izango da.

Batxilergoa Selektibitatearentzako dena izango dira Lehen Hezkuntzako

azken urteak eta DBH. Gainera, eskoletako ikasleen emaitzak publikatuko

dira, eskolen ranking bat eginez.

Ondorioz, azkenean eskolen arteko eta ikasleen arteko

konpetitibitatea bultzatuko da, eta ikaste prozesua memorizatzera

mugatuko da. Ikasle asko bidean geratuko dira. Eskolak segregazioa

bultzatuko du, eta gaur egungo pedagogia atzerakoiean sakonduko da.

1.- PEDAGOGIA (ata teorikoa)

Gaur egun, hezkuntzaren gaineko eta hau ulertzeko ikuspegi

desberdinen berri dugu, azken mendeetan zehar bereziki hezkuntzan aditu

desberdinek egin duten lanaren ondorio gisa. Ikuspegi hauetan dute jatorria

pedagogia ildo desberdinak proposatzen dituzten Decroly, Neill, Freinet,

Freire Gardnerrek besteak beste.

Eskola tradizionalak lehentasunez adimen logiko-matematikoa

garatzea zuen/du helburu eta bestelako gaitasunak alboratu eta ez

baloratzean oinarritu da urte luzeetan zehar. Hau oinarri hartuta, ikasleak

sailkatu egin ditu gai ziren eta gai ez zirenen artean. Hala, ikasle batzuk

emaitza onak atera eta ikasgelako azkarrak, iaioak eta trebeak ziren

bitartean beste batzuk ergelen pareko tratua jasotzen zuten (gaur egun ere

ikus dezakegu). Honekin hautsi zuen Gardnerren adimen anitzen teoriak

(1983), zeinak zortzi gaitasun ezberdin proposatu eta denoi inteligenteak

izatea aitortzen digun eremu ezberdinetan. Ondorengoa azalduz, denok

ditugu gaitasun guztiak baina batzuk besteak baina garatuagoak beraz

denak garela azkarrak eta gaituak. Gardnerrek egindako sailkapenak

hurrengo adimenak azaltzen dira: pertsona barneko adimena, pertsonarteko

adimena, hizkuntza adimena, adimen logiko-matematikoa, adimen

espaziala, adimen musikala, adimen zinetiko-korporala eta adimen

naturalistikoa.

Ikasleengan zentratuz, egoera berriek ikasleoi sozializaziorako

gaitasunaren garapenean aukerak eskaintzen dizkigu. Leku eta jende

berriak gure nortasunaren garatzeko baliagarria da, aurrez izan ditzakegun

“etiketak” (ikasle alperra, pailazoa, isila..) ezabatzeko baliagarria baita.

Autore ezberdinek bat egiten dute, adin desberdinetako ikasleak ikastalde

berean nahastuta egoteak ikasle prozesuan aurrera egiteko zailtasunik ez

dakarrela. Are gehiago, aniztasunaren aitortza egin eta bakoitzak dakien

horretatik egiten diola ekarpena taldeari. Egun baditugu Euskal Herrian

hala lan egiten duten eskola eredu ezberdinak; haien artean Amara Berri

Sistema non ikasleak zikloka dauden antolatuak. Hau da, bi ikasturte

ezberdinetako haurrak nahasturik (1. eta 2, 3. eta 4., 5 eta 6). Beste adibide

bat Eskola Txikiena dugu, non herri edo auzo horretako haur eskolan

elkartzen diren. Eskola hauetan haur kopurua 50 baina handiago izaten ez

denez, LHko haurrak elkarrekin ikasten dute zein kurtsoka bereziak egon

gabe.

Bestetik, ikasgela bat irudikatzeko eskatzen digutenean bi mahaiez

osatutako ilarak datorkigu burura askori. Hala ere, XX. mendeko pedagogo

ugarik haien artean A.Neill edo C.Freinetek bat egiten dute ikasleok

esperimentazio eta elkarrekintzaren bidez ikaste beharrezko dugula

adierazten dutenean. Ondorioz, ikasgelak ikasleon artean hartu-emanak

egon ahal izateko taldeka jarriko gara edo bestela talde handian “U” itxuran

ikasle guztiok elkar ikusi eta hitz zuzendu ahal diogularik. Finean gelaren

antolaketaren arabera klaseak modu batekoak edo bestekoak izango dira,

irakaslea ardatz izango duena eta ondorioz ikasleek paper pasiboa beteko

dutena edota gelakideen arteko eztabaidek nagusitasuna izango dutena.

Edukien antolaketari dagokionez, pedagogo ugarik egiten dute

proiektu globalizatzaileen alde. Hau da, gai zabalak hartu eta bertatik

interesguneak landuz ikastea, modu honetan ikasleoi interesa pizen digun

horretan sakonduko genuke baina zerbait isolatua ez dela ulertuaz beste

askotariko ideiekin lotura dutela jakinaz alegia. Honen aitzindarietako bat

izan zen O. Decroly pedagogo belgikarra. Era berean, eskola berriko autoreek

ez zituzten klase orduak gaur egun dauden moduan antolatzen ordu bete

zerbaitekin ondoren moztu beste zerbaitekin jarraitzeko. Aurrez aipatutako

proiektuen bidez aste oso bat pasa zezaketen gai berdina lantzen, azken

batean irakasleak ikasleengan jartzen zuen arreta eta lanean gogotsu

bazebiltzan horri probetxua ateratzen ahalegintzen ziren.

Ebaluaketak, zera izan beharko luke egin dugun lanaren emaitza,

zeinak ondo egindakoaren errekonozimendua jaso beharko genukeen alde

batetik eta bestetik, hobetzeko ditugun alderdiak zeintzuk diren identifikatu

beharko genituzke. Hala ikaskuntza eraikitzaile bat izango dugu non gure

indarguneen berri izango dugun eta hobetzeko ditugunak jakinik aíz om

egiteko norabidea izango genukeen.

Testuliburuei dagokienean, egun eskoletan ohikoa da irakasleak

hauetan oinarrituz lana egiten eta euskarri bakar gisa erabiltzea. Kasu

hauetan, testu liburu hori egindako autoreen aíz ikuskera barneratzen

dugu ikasleok. Horregatik, garrantzitsu da egileak nortzuk diren jakin eta

hauek duten bertsioaz gain (normalean “ aíz omía nte correcto” edo

bertsio ofiziala) aíz informazio iturri batzuk eskuratze hala gure ondorio

ateratzeko aukera izango dugu gai ezberdinen inguruan hauei buruzko

iritzia propioak eraikitzeko.

Azkenik, etxerako lanak aíz eztabaida gai izan dira ikaste prozesuan

ekarpena egiten duten zalantzan jarriaz. Finean, etxerako lanei zein helburu

jartzen zaien ikusi behar dugu, izan ere aíz irakasleari gelan egindako

bukatzeko denborarik ez ematearen ondorioz etxean egiteko bidaltzen

baititu. Halako kasuetan lan hori burutzeak ez du ez hanka ez bururik.

Etxeko-lanak ikasleen aíz omía garatzeko eta gurasoak ikasleen

heziketan implikatzeko egokiak direla argudiatua zian da aíz. Honek

etxeak ikasleek ikasteko mahai eta gune bat izateko baliagarriak direla ere

arrazoituz. Hona hemen, H.J. Walbergek (1985) esandakoa: “Etxeko-lanak

irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan eragin sendoa du”. Erreparatu

beharreko aspektua izango da etxeko-lana zer, noiz, nola eta zertarako

egiten den.

2.EREDUAK

SUMMERHILLEKO ESKOLA

Filosofia: Summerhill eskola Alexander Shuterland Neill-ek 1921ean

martxan jarritako hezkuntza eredu alternatiboa da. Eskola honen

heziketaren oinarri teorikoen arabera, bizitzaren helburuak zoriontasuna

eta ongizatea behar dute izan eta hori abiapuntu izanik, umeek txiki-

txikitatik inguratzen dutenaren inguruan duten interesaz baliatu behar da

balore horiek helarazi ahal izateko. Bestalde, honakoa lortze bidean

askatasuna eta autoerregulazioa hartuko ditu irizpidetzat Neillek, izan ere,

hezkuntzaren helburua haurrek haien bizitza bakarrik kudeatzeko gaitasuna

izatea da. Dena dela, askatasunaren eta autoerregulazioaren kontzeptuetan

sakonduz, Neillen aburuz, haurrak nahi duena egiteko askatasuna duela

dio, baina beste inor mintzen ez badu. Hala eta guztiz ere, Neillek onartuko

du noizbehinka jarrera autoritaioetara jotzea beharrezkoa izango dela, batik

bat haurren osasuna edota segurtasuna jokoan dagoenean edota haurrak

bere bizitza zuzendu eta arazoak bakarrik konpontzeko gai ez denean.

Bestalde, zigorraren aurka kokatzen bada ere, onartuko du haur batek bere

buruari edota komunitateari kalte egiten dionean zigorra merezi duela.

Honetaz gain, eskola honek sentimenduetan jarriko du interes handia eta

haiek adierazten ikastea ezinbestekotzat joko du. Hau da, adimena lantzea

garrantzitsua bada ere, norberaren sentimenduak ulertzen eta azaleratzen

ikastea ere ezinbestekoa da. Azkenik, sexualitatea modu natural eta aske

batean lantzea ezinbestekoa ikusiko du heziketa prozesua integrala izan

dadin eta bizitza eredu berri bat suposa dezan.

Funtzionamendua: Aurretik aipaturiko ideia hauek betetze bidean,

autogobernua edota haurren asanbladak izango dira Summerhill eskolako

ardatzak. Haurrek Summerhillgo dinamika sozialarekin edo talde-

bizitzarekin erlazioa duen oro astean behin egiten diren asanbladetan

eztabaidatuko dute. Asanblada hauek elkarbizitzaren erregulatzaile izango

dira, beraz eskolako kudeaketaren arauak bertan erabakiko dira. Denek

hartuko dute parte bertan, bai 5-15 urte bitarteko haurrek eta bai langileek

ere, eta denen botoek balio bera izango dute. Asteroko asanblada hau

Summerhillgo parlamentua ere deitua izan da. Bestalde, presidente/gidaria

eta idazkaria astero aldatuko dira.

Azken finean, Summerhilleko ereduak argi azalerazten duena, ikasleen

hitza ere ezinbestekoa dela da eta eskolaren barne funtzionamenduan

honakoa kontuan hartzea garrantzitsua dela ikasleak era autonomo, kritiko

eta iraultzailean hezi nahi baditugu.

PAIDEIAKO ESKOLA

Filosofia: Paideia 1978an jarri zen martxan Badajozen. Garaiko

hezkuntzaren aurrean kontrajarriaz pedagogia libertarioa oinarri izango

zuen alternatiba izanik.

Pedagogia libertarioaren oinarriei dagokienez, ordea, Paideian argi

identifikatzen dute gaur egun formaltzat jotzen den heziketak, gaur egungo

gizarte eredua birproduzitzeko helburua besterik ez duela, hau da, gizarte

indibidualista, lehiakorra, kapitalista… bat eraikitze bidean sortutako

hezkuntza sistema dela. Honenbestez, beste gizarte eredu baten alde egite

bidean, ideologia libertarioa ezinbestekotzat jotzen dute. Honen aburuz,

heziketaren helburuak honakoak behar lukete izan;

-Norbanakoaren askatasuna: beti ere ondokoa kontuan harturik eta

kolektiboan bizitzeko beharrari garrantzia emanez.

-Autoritatearen aurka egitea: Inork ezin du ezer agindu, erabaki

guztiak modu kolektibo eta zentzudunean hartu behar dira.

-Norbanakoaren autonomia: Norbanakoak kontuan hartu behar du

kolektiboan bizi dela, baina bada bere erabakiak, sineskerak edota

dena delakoak eraikitzeko gai eta guztiz askea.

-Jolasa heziketarako ardatz: jolasaren bitartez errazagoa da

eskuzabaltasuna bermatzea, kolektiboaren beharra azaleratzea eta

giro positibo bat eraikitzea.

-Sexu eta klase soziala alde batera utzita, heziketa bateratua; hau da,

heziketa prozesuak ezin du diskriminazio jarrerarik izan,

berdintasuna izan behar du ardatz.

Finean, pertsona libre eta autogestionatuak eraikitzeko, ezinbestekoa

da norberak gogoko duena ikasi ahal izatea, nahi duen leku eta

momentuan.. Bestalde, auto-heziketa oso garrantzitsua beste inoren

beharrik gabe bizitzen ikasteko. Gainera, lan kolektibo eta igualitariorako

bermeak sortuaz, hezitzaileen papera ez da inoren gainetik jarriko, denak

bilakatuko dira maila berekoak. Are gehiago, norberak erabakiko du

ebaluazio bakoitzean zeintzuk izango diren bere buruarekiko eta

taldearekiko hartzen dituen konpromisoak, ez ditu hezitzaileak bere izenean

hautatuko. Bestetik, auto ebaluaketa izango du irizpidetzat, eta horri esker,

azterketak; lehiakortasuna eta presioa suposatzen dutenak, alde batera utzi

eta autokritikarako edota heldutasunerako guneak sortu ahal izango dira.

Funtzionamendua: Esan bezala, pedagogia libertarioa oinarri izanik,

eskolaren funtzionamendua guztiz autogestionatua da. Izan ere, Paideia

kolektibo batek osatzen du, bertan bost pertsona topa daitezke buru belarri

eskolan bertan, baina badaude eskolatik kanpo ere lan egiten dutenak

bertara dirua ekarri ahal izateko. Erabakiak edota ardurak kolektiboak dira

uneoro eta pertsona bakoitzak ahal duena bakarrik ematen duen bitartean

behar duen guztia jasotzen du baita ere.

Bestalde, asanblada bilakatuko da erabakiak hartzeko gunea,

erabakiak kolektiboak izan daitezen eta autoritarismo eza bultza dadin.

Bertan, askatasunez hitz egin ahal izateko abaguneak sortuz arazoak

identifikatzea erraza baita eta honenbestez ongizate kolektiborako erabakiak

hartzea ere.

“Asanblada hezkuntza libertarioaren giltzarria da, izan ere, bertan sortzen

da pertsonen arteko bat-batekotasuna, askatasuna eta komunikazio askea.”

Laburbilduz, Paideiak irakasteko modu berri baten proposamena

suposatzen du, non irakaslea ez den heziketaren gune, denak kokatzen

baitira maila berean. Gainera norberak erabaki dezake zer den ikasi nahi

edo behar duena eta horrek bizitzarako erabakitze ahalmen garatuagoa eta

bizi proiektu autonomo eta osoagoa eraikitzeko bidea ematen du.

MONTESSORI METODOA

Filosofia: Montessori metodoa Maria Montessori hezitzaile italiarrak

1912an argitaraturiko liburu batean oinarritzen da. Honen aburuz, behaketa

zientifikoaren ondorioz heziketa bizitzaren parte gisa definitzen du. Hau da,

haurrek inguratzen dutena ikertu behar dute, horren inguruan galderak

egin eta ondoren galdera horiek erantzuten saiatu, ez zaie ikasi beharrekoa

aurretik zehaztu behar, haien interesetara egokitu beharra dago.

Montessorik zehaztutako metodologia autonomiatik abiatzen da, izan ere,

umeak bakarrik eraiki behar du bere burua eta bera bakarrik iritsi behar da

balore unibertsalak barneratu eta ulertzera.

Funtzionamendua: Montessori metodoa darabilten ikastetxeetan,

adin ezberdinetako ikasleak topatu ahal izango dira klase berean. Bestalde,

ikasleen jarraipenak binaka egingo dira, hau da, hezitzaile bakoitzak bi

ikasle izango ditu jarraipen zehatzagoa egin ahal izateko eta honi esker

norberaren gaitasun eta berezitasunak azpimarratu eta goraipatzea

errazagoa izango da. Bestalde, ikasgela bakoitzak haren curriculumean

iritzia eman eta eragin ahal izateko aukera du, izan ere, curriculuma bera

modu abstraktuan zabalduko da ikasleak izan daitezen hura zehaztuko

dutenak.

HOME SCHOOLING:

Filosofia: Filosofia honen oinarria, izenak berak dion bezala, heziketa

prozesua etxean ematea da, hau da, eskola bera, instituzio edo espazio gisa

ezabatzea suposatzen du. Izan ere, heziketa bera duina eta eraginkorra izan

dadin, etxeko giroa baina gauza hoberik ez dagoela baieztatzen du. Honek,

ordea, bizitzako esperientzia ezberdinengan indarra jartzea eta gurasoen

aldetik esfortzu handia suposatzen du.

Funtzionamendua: Eredu honetan hiru ikasketa prozesu ematen

direla esan genezake. Batetik, guraso batzuk eskoletan ematen den

curriculuma onartu eta berau lantzen dute etxeetan, bestetik badaude

curriculuma onartu baina aldaketa batzuk eman eta moldatzen dutenak eta

azkenik, badaude eskoletan ematen den edukia onartzen ez duten asko eta

heziketa prozesua beraien kabuz diseinatzen dutenak.

Dena den, hiru kasuetan ikaslea etxean gelditzen da eta normalean gurasoak

(ez bada beste hezitzaile bat hartzen) izaten dira hezitzaile papera hartzen

dutenak.

HEZIKETA ASKEA

Filosofia: Heziketa honen funtsezko ideia honakoa da; gizakia bere

burua bakarrik hezteko gai dela pentsatzea, beraz naturan konfidantza

jarriaz auto-heziketan soilik oinarritzea. Honenbestez, haurrekin egin behar

den lanketa bakarra, haien heziketa prozesuaren parte izatea eta haren

garapenerako giro egokia izan dadin baliabideak ematea da, ez sekula haren

erabakietan sartzea.

Funtzionamendua: Esan bezala, auto-heziketa izanik oinarri, ikaslea

da guztiaren ardatza, berak erabakitzen du zer, noiz eta nola ikasi, beraz

eskola bera espazio gisa ez da beharrezkotzat joko eta funtzionamendua

ikaslearen beraren araberakoa izango da.

WALDORF PEDAGOGIA:

Filosofia: Honako pedagogia hau Rudolf Steiner pentsalari

austriarraren eskutik datorkigu. Steinerren aburuz pertsona bakoitzak bere

gaitasunak sormenaren, artearen eta mugimenduaren bidez garatu behar

ditu. Bestalde, Waldorf pedagogiak giza harremanei garrantzia berezia

ematen die, berauek izanik heziketa prozesuan beraren oinarri.

Funtzionamendua: Heziketa prozesua eremu aske eta sortzaile batean

eman behar da. Oinarria guraso eta irakasleen arteko lan kolektiboan egon

beharko da, izan ere, ikasleak izango dira beti lanketaren ardatz eta

helburu. Haurtzaroko lorategitik hasita 18 urte bitarteko adin tarteak

hartuko ditu kontuan eskola honek eta ikasle bakoitzak heziketa berezitua

duen arren, ikasketa kolektiboa bultzatuko du. Hau da, ikasle batek bestea

hezi ahal izango du (adina kontuan hartu gabe).

Bestalde, ebaluatzeko garaian ez da azterketarik egongo, ikasle bakoitzak

jarraipen berezitua izango baitu. Azken finean, eremu aske batean norbere

gaitasunak sormenaren eta mugimenduaren bitartez garatzea ahalbidetuko

duen heziketa indibidualizatua suposatzen du Waldorf-ek.

IRRIEN LAGUNAK

Filosofia: Euskal Herrian kokaturik, 2010.urtetik aurrera Pirritx eta

Porrotx pailazoen eskutik aurrera eramango den ekimena izango da Irrien

Lagunak Kluba. Egitasmo honek proiektu hezitzailea izan nahi du. Izan ere,

Pirritxek, Pupu eta Lore bikiak izan ditu, eta hemendik aurrera pailazoak

haur jaioberrien hezkuntzaz arduratu beharko dira. Honenbestez, Pupu eta

Lore eredu hartuta, haurrak balore zehatz batzuetan hezteko helburua

izango du xede:

- Euskaratik euskarara: Gure hizkuntzatik mundua nola ikusten den

erakutsi eta euskararen normalizazioan eragin ahal izateko.

- Euskal Kultura: Gure arbasoen ezagutzaren bitartekari izan eta kultura

garaikidearen lan berriak ezagutarazi, euskal kultura geure haurren

eguneroko bizitzan ohikoa bihurtu ahal izateko.

- Euskal Herria, Euskal Irria: Zatiketa administratiboak gaindituz, herri bat

garela erakutsi.

- Mila kolore: Pentsaera eta molde askotariko jendea onartzen eta aniztasuna

balio gisa agertzen ikas dezaten.

- Bizikidetza: Bizikidetzari buruzko kultura berritzailea sortu, errespetuan

eta elkarrizketan oinarritua, eskubide berdintasuna, elkartasuna eta

askatasuna sustatu.

- Partaidetza: Haurren eta helduen arteko harremana indartu..

- Ekologia: Natura babestea, iraunkortasuna bermatzea eta baliabideak

zentzumenez erabilzea zein garrantzitsua den azaldu.

Funtzionamendua: Irrien Lagunen Klubak ume eta helduekin egingo

du lan; bai hezitzaileekin, bai gurasoekin, bai aisialdi eremuko

begiraleekin… finean, umeen heziketa prozesu osoan eragina duten heldu

horiekin. Ondoren, haiek eta umeek eztabaida gune bat partekatu ahal

izatea izango da funtsezko osagarri bat. Honen ostean, umeen kezkak

zeintzuk diren azaleratu eta denen artean; herri, ikastetxe, auzo edota

jolastoki hobeago bat eraiki ahal izatea izango zen helburua. Azken finean,

umeek haien iritzia bota ahal izateko guneak (normalki asanbladak) sortzea

eta ondoren iritzi horiek entzunarazteko bideak zabaltzea da proiektu honen

xede garrantzitsuena. Hala nola, herri bateko garraioaren inguruan haurrek

proposamen bat egitea eta ondoren alkateari honakoa eskaintzea. Gelaz

gela, auzoz auzo eta herriz herri umeen ahotsa entzun dadin eta parte

hartzea susta dadin.

BIZI TOKI

Filosofia: Baxe Nafarroako Behauze herriko Goitia baserrian heldu

talde batek umeekin batera hezkuntza eta bizi proiektu berezia abiarazi zuen

2012an.

Bizitoki proiektuko kideek haien hezkuntza-printzipioak honela

zerrendatzen dituzte:

Haurraren nortasuna errespetatzea.

Haurra bere berezitasunean laguntzea.

Haurra bere osotasunean kontuan hartzea: dimentsio afektibo-

emozionala, sentsorial-motorra, eta mentala.

Bere ikasteko nahiari konfiantza egitea.

Haurrari bere ikasketak bere motibazioen arabera hautatzeko

askatasuna ematea, argi izanez Bizi Tokin haurrak ezin duela

nahi duen guzia egin, baina egiten duen guzia egin nahi duela.

Zigorrik eta saririk gabe heztea.

Eginez ikastea.

Elkartasuna sustatzea.

Haurrari autonomo izateko aukera ematea.

Haurrari bere gaitasun guziak garatzeko aukera ematea.

Haurrak beren garapen maila handien arabera banatzea (gutxi

gorabehera 0-2 urte, 2-7 urte, 7-12 urte, 12-15 urte eta 15-18 urte),

Jean Piagetek zehaztu zuen bezala.

Edozein adinetan, pertsona guziek ikasten eta irakasten dutela

pentsatzea.

Haurra ez hartzea bilakaeran den izakitzat soilik, baizik eta,

batez ere, orainaldian bizi den izakitzat, Janusz Korczakek

zioen bezala.

Nortasun kritikoaren garapena laguntzea.

Haurraren sexualitatea errespetatzea.

Funtzionamendua: Bizitokiren funtzionamendua ez da erraz

laburbiltzen ahal, baina hainbat puntu azpimarra genitzake.

Bizi Tokin nagusiki euskaraz bizi nahi dute. Horretarako, bertan,

helduek eta haurrek euskara ikasten edo hobetzen dute.

Helduak erregularki biltzarrean biltzen dira. Bizi Tokiko

burujabetasuna biltzarrean datza. Nagusiki eztabaida gunea da. Bertan

erabaki batzuk hartzen dira. Denak asetzen dituen adostasuna helburu

duten eztabaiden ondotik datoz biltzarraren erabakiak. Adostasuna lortu ez

bada bozkatzen dugu. Gutxienez bozkatzaileen %75ak proposamen baten alde

egin behar du onartua izan dadin. Gainera, Bizi Tokiko helduek, pedagogiari

eta haurren ikaspenen jarraipenari buruz elkarrekin gogoetatzen dute.

Bestalde, Eguneroko betebeharrak (adibidez garbiketa) gehienetan

denek aldizka egiten dituzte.

Jean Piagetek zehaztutako garapen mailak kontuan hartzen dituzte

umeen hezkuntzarako. Jean Piageten arabera, haurren garapen maila

handien araberako haur taldeak egitea komeni da: gutxi gorabehera 0 eta 2

urte arteko haurrak (sentimenei eta mugimenduari dagokien estadioa), 2-7

urte artekoak (estadio aurreoperatorioa: mintzairaren agerpena, joko

sinbolikoarena, marrazketarena...), 7-12 urte artekoak (operazio zehatzen

estadioa), 12-15 urte artekoak (operazio formalen estadioa) eta 15-18 urte

artekoak. Talde bakoitzarentzat egindako leku berezietan banatu behar dira,

baina garapen maila ezberdinetako haurren artean jarduerak burutu behar

dira ere.

Ikasketan aitzinamendu maila berdinean diren adin ezberdinetako

haurrekin ikasten du haur batek. Bere unean, ikasketa maila

aitzinatuagoan diren haurren laguntza eskura dezake edo ikasketan

gutxiago aitzinatua den maila batean diren haurrak lagunduz bere

jakitateak azkar ditzake. Gauzak honela, adin berdineko haurrentzat

ikasketa ez da berdina, haurrek, adin berean eta une berean ez baitituzte

denek gauza berdinak ikasten, bakoitza bere beharren eta motibazioen

araberako erritmoan aitzinatzen baita.

Ahozko mintzaira, idatzizkoa, hizkuntzak, matematika... lantzerako

garaian, kontzeptuen lanketa zentzuen bidez ematea bilatzen dute.

Bizitokin ez dago ikasgairik, jarduerak baizik. Honakoak dira jardueretako

batzuk: gorputz-jarduera, joko sinbolikoa, adierazpen plastikoa

(margolaritza, marrazketa, buztinaren erabilpena), musika, ipuinak,

etxolak, brikolajea, saskigintza, josketa, baratzegintza eta oilategia, eta

basa landareen bilketa.

Gehiago sakontzeko ikusi internet esteken atalean dauden Bizia

taldean, Pedagogia eta Garapen mailak atalak.

3.- PEDAGOGIA (atal praktikoa)

Herri Eskola honekin, ikasleek egungo hezkuntza ereduaren inguruan

hausnartzea bilatuko dugu. Lehenik, ikasleon hezkuntza autogestionatzeko

beharra azpimarratuko dugu. Bigarrenik, hezkuntza eredu hau zergatik

dagoen zaharkitua eta zergatik irauli behar den ulertzen lagunduko diegu.

Azkenik, gaur egun ezagutzen ditugun pedagogia, eduki eta abarrei

alternatiba errealak eskaintzen hasiko gara. Aurrerantzean ikasleak

eskoletan alternatiba hauek gauzatzeko gai sentitzea izango da eskola honen

helburu nagusia.

Horregatik, bereziki garrantzitsua izango da lantaldeetan botatzen

dituzten ideia guztiak haien paperetan idazteko eskatzea. Esaldi osoak

baino, galderen erantzunak, hitz gakoak, ideia garrantzitsuak idatz

ditzatela, bat bera ere ahaztu gabe. Gero ideia guzti horiekin Hezkuntza

alternatiba errealak dakartzan proposamen zerrenda bat egingo dugu.

Herri Eskola hau ordu bateko eta 45 minutuko iraupena izango luke

eta beharko dugun materiala honakoa da: proiektorea, La educación

prohibida dokumentala, eta lan-talde txikiei banatzeko galdera orriak. Gidoi

honi jarraiki, lan-talde txikietako eztabaidak eta denek ikusteko bideo zatiak

tartekatuko ditugu.

1. ATALA 15 minutu

Zergatik ESKU HARTU behar dugu ikasleok gure hezkuntzan?

Ikasleak lan-taldeetan batu daitezela. Atal honetan ez dago bideo

zatirik. Galdera bakoitzari erantzuteko denbora bat zehaztuko dugu. Galdera

bakoitzaren ondoren, lantalde bati eskatuko diogu ahoz haien erantzuna

botatzeko. Beste lantaldeen erantzunak ezberdinak badira edo aportazioren

bat badute, hitza emango diegu. Baina bestela, errotazioz galdera bakoitzari

lan-talde batek erantzun diezaiola 1. atal honetan.

Oharra: Jarraian datozen galderen helburua ez da polemika sortzea. Guztiek

ondorio berdinera garamatza. Beraz, puntu baten inguruan eztabaida

amaigabea badago eta adostasunik ez bada lortzen, hurrengora pasa.

1) Zeinek erabakitzen du eskoletan zernola ikasten dugun? 2-3 min.

(Espainiar Curriculumak, Estatuko hezkuntza ministroak,

Jaurlaritzako hezkuntza sailak, zuzendaritzak, irakasleek...)

2) Erabakiak hartzen dituztenek ze adinekoak dira? Pedagogoak edo

hezitzaileak dira formazioz (adibidez, José Ignacio Wert)? Zein

nazionalitate sentimendu dute? Ze klase sozialekoak dira? Ze

sexutakoak dira? Feministak ote dira? Ze eskola motan egin

zituzten ikasketak? 2-3 minutu.

(Gure hezkuntzaren gainean erabakitzen dutenak helduak dira; ez

dira sikiera pedagogo edo hezitzaileak; gainera, hezkuntza

frankistatik pasatako jendea da; ez dira langile klasekoak

prezisamente, aberatskumeak baizik; kasu gehienetan balore

matxistadun jendea da, kontzientzia feministarik gabea; ia beti

nacionalista espainiarrak izaten dira.)

(Bide batez, José Ignacio Wertek Zuzenbidea ikasi zuen)

3) 6 minutu.

- Zer gertatzen da gizon talde batek emakumezkoentzako

sujetadoreak edo pornoa diseinatzean?

ONDORIOA: gure hezkuntza diseinatzen duen jende hori, gugandik urruti dago

ezaugarri eta zentzu askotan!!!

- Zer gertatzen da helduek gazteei aisialdirako lekuak prestatzen

dizkietenean (Gaztelekuak)?

- Zer gertatzen da oso ongi ezagutzen ez zaituen osabak/izebak

arropa oparitzen dizunean?

-Zer gertatzen da maiz udaletxe batek gazteei edo herritarrei

begirako jai batzuk edo kontzertuak antolatzen dituenean?

-Galdera lagungarria: Prestatutakoa hartzailearen interes eta

beharretatik gertu ala urruti egoten da?

(Urruti. Antolatzaileak/sortzaileak ez direlako emakumeak eurak,

gazteak... Guk bakarrik dakigulako zer eta nola gustatzen zaigun.)

4) Zer egiten dugu emakumeok, gazteok, herrian jai egin nahi dugun

pertsonek eta abar honen aurrean? Parte hartzen dugu? Gure

ereduak eraiki ohi ditugu besteetatik aparte? Bururatzen zaizue

adibideren bat? 3 minutu.

(Porno feminista, gaztetxeak, jai herrikoiak, musika festibal

alternatiboak...)

5) Alternatiba horiek beharrezkoak iruditzen zaizkigu? Emakumeok,

gazteok, jai batzordeek eta abar ongi egiten dute? minutu 1 .

(Erantzunak jaso gabe pasa hurrengo galderara)

6) Eta ikasleok zer? Gugan pentsatu gabe eta gu ezagutu gabe

diseinatu den hezkuntza bat daukagu. Ez dugu guk parte hartu

sorkuntzan. Gainera, hezkuntzaren gainean erabaki dutenak

gugandik eta gure interesengandik oso urruti daude... (gogoratu

2.galdera) Guk bakarrik dakigu zerk aspertzen gaituen, zer ez

zaigun gustatzen klase batzuetaz, gure interesak eta zaletasunak

zeintzuk diren, gure kexak ditugu, aldatu beharrekoaren inguruan

ideiak ditugu... Ez dugu hau guztia adierazten eta aldatzen hasi

behar? 3 minutu.

ONDORIOA:

Momentu honetan beste norbaitek (ministro espainolek, zuzendariek,

irakasleek...) gure hezkuntzaren gaineko guztia erabakitzen dute, gure

nahia, izaera, zaletasunak eta gaitasunak kontuan hartu gabe. Ondorioz,

ikasgelan aspertu egiten gara, desmotibatuta gaude, 6 ordu pasatzen

ditugu eserita eta isilik, alferrikako etxerako lanak egiten ditugula

sentitzen dugu, ikasgai batzuei nazka hartzen diegu, azterketak pilatzen

zaizkigu, eskola porrota dago, ikasten duguna berehala ahazten zaigu,

ulertu gabe memorizatzen dugu...

Hau ekiditeko eskoletan jai batzordeetako edo gaztetxeetako autogestio

berdina praktikatu dezakegu. Dena den, kontuan hartu behar duguna

ikasleok eskolako espazioa eta hezkuntza haiek nahi duten norabidetik

askatu eta gure beharretara egokitu dezakegula da. Irakasleen aurrean

hitza har dezakegu, pertsona bezala dugun garapena baitago jokoan.

Baina honetarako, ikasleok erne eta antolatuta egotea da lehenengo

baldintza.

2. ATALA 30 minutu

Hezkuntza eredu hau ZAHARKITUA al dago?

Atal honen helburua eskolan aldatu nahi ditugun gauzak detektatzea

izango da. Horretarako lan-taldeetan jarraituko dute, proposatutako puntu

bakoitzaren inguruan hausnartuaz. Tarteka bideo zatiak jarriko ditugu

(adib.1.ariketaren hasieran). OSO GARRANTZITSUA da ariketa bakoitzean

haiek akta hartzea: hurrengo atalean alternatibak pentsatzean, erantzun

hauetatik abiatuko gara.

1. ARIKETA

ZERGATIK ASPERTZEN GARA?

BIDEO ZATIAK

1. 28:48 – 29:58 Haurrok ikasteko gogoa dugu hasieratik.

2. 5:38 – 7:34 Baina gero eskolan aspertu egiten gara. Zergatik?

1) Pentsatu ekintza atsegin batean. Adibidez, udalekuak, bidaiatzea,

filma bat ikustea lagun batekin, kirola egitea, kuadrilarekin

geratzea... Zer dute ekintza horiek dibertigarri? Zergatik ez zara

aspertzen? Saiatu ahalik eta ideia gehien ateratzen. 6-7 min.

(Galdera lagungarriak ataskatzen direnentzat: Mugimenduan zaude?

4 pareten artean ala kanpoan? Hitz egin dezakezu? Beste jendearekin

harremantzen ari zara? Elkarlana dago? Interesgarria da? Bizirik

sentitzen zara? Errealitatearekin/inguruarekin kontaktuan sentitzen

zara?)

2) Orain alderatu egoera horiek klase normal bat. Zer du klase batek

aspergarri? 5 minutu.

(Galdera lagungarriak bide beretik doaz: Geldirik zaude? Gela berean

eta aulki berdinean denbora asko ematen duzu? Hitz egin dezakezu

besteekin? Zein aditz erabiliko zenuke nagusiki egiten duzuna

adierazteko? Interesgarria da egiten duzun hori? Parte hartzea dago?

Errealitatearekin kontaktuan sentitzen zara, ala errealitatea hortik

kanpora dagoela iruditzen zaizu?)

Umetatik ikasteko gogoa eta jakinmina ditugu, baina eskolak

horiek desaktibatzea lortzen du, gu aspertuaz. Esan daiteke

eskolan ikasten duela ume batek ordu luzez aspertzen (lehen

elizan ere aspertzen ziren).

Lasai, eskolan aspertzea normala da. Oraindik ez dute lortu haien

betiko metodoarekin gu ez aspertzea. Dena den, klase batzuk

besteak baino aspergarriagoak direla nabarituko zenuten.

Eskolak, hortaz, ez du derrigorrez aspergarria izan behar. Orain

atera ditugun ideiekin hasiak gara ulertzen asperdura nondik

datorren! Hori ulertzea ezinbestekoa da egoerari buelta emateko.

2.ARIKETA

ESKOLA ETA LANTEGIA, HAIN DESBERDINAK AL DIRA?

Bideo zatiak

22:12 – 22:59 Eskola fabrika bezalakoa da

1) Industria iraultzarekin batera, eskolak izugarri hedatu ziren. Garai

haietan fabriken eredura egin zituzten eskolak, azken finean langile

kualifikatuak lortzeko irekiak izan zirelako. Baina gaur egungo eskoletan ere

hainbat gauzak lantegia gogorarazten digute. Zer dago eskolan lantegi baten

antza hartzen diozuna?

(Dinamizatzaileek buelta bat eman eta galderen bidez behean datozen

erantzunak bultza ditzakegu. Adib. zerk seinalatzen du jolasgaraiaren

bukaera? Zein espazio fisikotan egoten gara denbora guztian? Ordutegiak

daude? Nork erabaki ditu? Joatera derrigortuta gaude? Norbaiten esana bete

behar dugu?...)

1. Ordutegiak betetzea

2. Arauak

3. Derrigorrezko asistentzia eta faltak

4. Txirrina

5. 2 denbora bereiztea: lana (aspergarria)-atsedenaldia (gustagarria)

6. 6-8 orduz 4 pareten artean egotea

7. Zuzendari/irakasle-ikasle hierarkia: batzuek aginduak, gehiengoak

esana bete

8. Isiltasuna

9. Protesta egiteko eta antolatzeko saiakerak zigortzea

10. Obedientzia

11. Konpetitibitatea (lanpostuagatik/notagatik...)

12. Jardun mekanikoa eta aspergarria (ariketa eta etxerako-lan

errepikakorrak)

Gu adinean aurrera joan ahala, eskola lantegi baten gero eta antz

handiagoa hartzen doa. Hori berez ez da beharrezkoa, eskola

motibagarriagoa eta dibertigarriagoa izan liteke.

Kontua da etorkizuneko lan mundura ohitu nahi bagaituzte, lan

astuna, aspergarria eta mekanikoa jartzen hasi behar dutela;

obedientzia eta isiltasuna exijitzen; kritikotasuna kamusten; 4

pareten artean egotera ohituarazten; antolatzeko eta protesta

egiteko gaitasuna zigortzen; konpetitibitatea sustatzen...

Irakasleak gehienetan ez dira azpi-asmo hauetaz kontziente.

Baina automatikoki horrela ematen dituzte klaseak; errazena

jendea aspertzea eta lokartzea da. Azkenean gure lana izango da

aldaketak eskatzea!

3. ARIKETA

BIZITZARAKO EDOTA BIZITZA EREDU HONEN ERALDAKETARAKO

PRESTATZEN GAITUZTE? ALA AZTERKETARAKO?

1) Eskolan ze ikasgai mota nagusitzen dira (zientifikoak, teorikoak,

artistikoak, praktikoak…) ? Zein ikasgai desagertzen dira adinean

gora goazenen heinean? Horrekin ados al gaude?

(Eskolan gai zientifiko-teorikoek dute pisu gehien, eta artistikoek eta

praktikoek gutxien. Hori nabarmena da dituzuen ikasgaiei

begiratuta. Azken hauek denborarekin desagertzen doaz: plastika,

tekno, musika...)

2) Nolako gaitasunak bultzatzen dira? Nolakoak gehien eta nolakoak

gutxien? (Memoristikoak? Logikoak? Indibidualak? Sormena?

Pentsamendu originala? Ikerkuntza? Elkarlana?...)

(Sormena, ikerkuntza, elkarlana, pentsamendu originala... gutxien.

Logikoa pixka bat, eta nagusiki memoristikoa)

3) Uste duzu gaitasun memoristikoa dela bizitzan gehien balioko

diguna?

(Justu gutxien erabiltzen duguna da; gainera, eskolan garatzen dugun

memoria epe motzekoa izaten dela frogatua dago; oso gauza gutxi

gordetzen ditugu ematen dugun guztitik)

4) Jarraian datoz beste hezkuntza sistema batzuetan (adib. Finlandian)

lantzen diren ikasgai eta gaitasun batzuk. Gure eskoletan lantzen

BIDEO ZATIAK

1) 12:42-13:00 Ordu asko dira, baina zer ikasten duzu azkenean?

ditugunak baino gehiago dira? Bizitzarako garrantzia dutela esango

zenukete?

Sukaldatzea (oinarrizko irakaspenak, jakiak urtaroka, produkzioa,

sormena...)

Eskulanak (josi, iltzatu, moztu, itsasi, konpondu, eraiki...)

Informatika (eredu desberdinak, segurtasuna, tresnak...)

Ekonomia (teoria eta praktika, gertuko ekonomia, analisiak,

eztabaidak...)

Administraritza (tramiteak, instituzioekin hartu-emanak,

eskumenak...)

Komunikazioa (komunikabideen inguruko analisiak, sormena...)

Zientzia politikoak (diskurtsoak, nazioartea, analisiak, eztabaidak...)

Zuzenbidea (denboran zehar legeen bilakaera, eztabaidak...)

Osasungintza (gaitzak, sendabide desberdinak, prebentzioa,

drogak...)

Sexualitatea (sexu-organuak, sexu-praktikak, informazio iturriak...)

Hizkuntza (aberastasuna, baliabideak, aldaerak, erabilera,

eztabaidak...)

Ingurumena (gertuko aberastasunak, zaintza, jasangarritasuna,

prozesuak...)

Geografia (teoria eta praktika, mundukoa eta gertukoa)

Historia (ikuspegi kritikoarekin, beste ikasgaiekin uztartuta –adib.

Literatura, filosofia, ekonomia, hizkuntza...-)

Matematika (jakintza geureganatzea gertuko adibideekin)

Atal honetan jaso nahi izan dugun ondorioa hau da: gure

hezkuntzak gai zehatz batzuetaz bakarrik hitz egiten digu, oso

modu abstraktuan eta gure herriarekin eta errealitatearekin

loturarik egin gabe. Gainera, gaitasun zehatz batzuk bakarrik

saritzen ditu. Beste herrialde askotan arrakastaren gakoa

kontrakoan datza: bizitzarako garrantzitsuak diren gai asko lantzen

dituzte, eta gaitasun desberdin asko sustatzen dira (sormena,

logika, eztabaidak, kritikotasuna, eskulanak...).

Eskola anitzago batean edozein ikaslek bere lekua topatuko du, beti

dagoelako errazago egingo zaigun alorren bat. Gainera, munduan

ibiltzeko pertsona prestatuagoak heziko ditugu, gaitasun

ugaridunak. Einsten eta beste genio asko eskolan oso ikasle txarrak

izan ziren, hain zuzen, eskola tradizionalak (guk dugunak) ez

dakielako pertsonon potentziala aprobetxatzen.

3. ATALA 30 minutu

Nola egin dezakegu, HONELA EZ bada?

BIDEO ZATIA

25:40-26:46 Alternatibetan pentsatzeko burua astindu behar

dugu

Atal honetan, 2.ataleko aktak biltzeko eta begiratzeko eskatuko diegu

lan-talde txikiei. Baina bideo zatiak zioen bezala, burua libre eduki behar

dute gaur egun existitzen ez den eskola bat eta klaseak imaginatzeko.

Aurreko ataleko 3 ariketak galdera bihurtuko ditugu, eta atera ditugun

ondorioekin alternatibak pentsatzera bultzatuko ditugu!

1.ARIKETA

NOLA LOR DEZAKEGU KLASEAN EZ ASPERTZEA?

Esan dugu, 4 pareten artean ordu luzez, leku berean eta aurrera begira,

mugitu gabe, isilik eta irakasleari entzuten, aspertu egiten garela.

1) Orduan, nola lortuko dugu ez aspertzea? Zein beste eratara ikas

dezakegu klase horren helburuak betez? Klasean esertzeko modua

aldatu behar da? Materiala da aldatu behar dena? Testuliburuari

jarraitu behar zaio beti? 10 minutu.

(Lan taldeek ahoz gora ideiak konpartitu ditzatela, eta zuek guzti-

guztiaren akta hartu, baina jarraian hurrengo galderara pasatzeko

esan)

Bestalde, esan dugu gaiak errealitatetik kanpo daudela iruditzen

zaigula. Badirudi edukiak “estatikoak” direla (ez direla urteekin aldatzen)

eta ez dutela inguratzen gaituen munduarekin zerikusirik. Ondorioz, gai

hauek interesik ere ez digute eragiten.

2) Nola lor dezakegu interesa piztea? Irakasleaz gain beste zerbait behar

dugu? Gure gaurko errealitatearekin paralelismoa egin beharra dago?

Albisteak eta informazio berritua behar dira? Multimedia erabili

behar da? 10 minutu.

Ikusiko zenuten klaseak aspergarri egiten dituena, nagusiki,

irakasleen irakasteko modua dela. Ahal den guztietan 4 pareten

artetik ateratzea bilatu behar da, hasteko. Askotan irteerak ez

planifikatzeko arrazoia ez da denbora falta, ideia edo gogo falta

baizik! Kurtsoa ongi antolatuta hiruhileko bakoitzean irteera bat

egin daiteke ikasgai bakoitzean. Baina horrez gain, metodologia

parte hartzaileagoa exijitu dezakezue.

Astean behin lan-taldetxotan jardutea, borobiletan eserita,

material batekin lan egiten. Irakaslea laguntzera pasa dadila

tarteka.

Astean behin gaiarekin zerikusia duen erreportaia edo artikulua

ekar dezala, gero zuekin eztabaida bat egiteko.

Astean behin multimedia materiala erabil dezala (filma,

dokumentala, bideo laburra, kantua, irratsaioa...).

Apunteak eta materiala berritu ditzala, eta testuliburu

desberdinak erabili.

Kanpotik norbait ekar dezala gaiaren inguruan hitz egiteko.

2.ARIKETA

ZER EGIN ESKOLA LANTEGI BAT IZAN EZ DADIN?

Asperduraren faktorea ezabatzen hasi gara. Baina oraindik asko dago

egiteko, jarrai dezagun!

Eskolako ariketak (gure jarduna) lantegian bezain mekanikoak dira:

irakasleari entzun eta liburuak galdetzen digunari erantzutera mugatzen

gara. Gainera, etxerako lanak klasean egiten dugunaren luzapena dira, eta

askotan ez dute zentzu handirik, errepikapen hutsa dira.

1) Etxerako lanak era batekoak izatea exijitu dezakegu? Testuliburutik at

etxerako lanak egitea interesgarriagoa iruditzen zaigu? “Ez ditugu

etxerako lanak egingo, ez dutelako zentzurik” esan duzue inoiz?

Irakasleak zein ariketa proposatzea nahiko zenukete? 5 minutu.

(Ideiak ateratzeko denbora beharko dute. Norbait trabatzen bada

galdetu: bideoak ikustea eta kantak entzutea bidali dizuete inoiz?

Norbaiti, ikaskide bati edo herritar bati, elkarrizketa bat egitea?

Herriko leku bat bisitatzea? Gaurko albistegia ikustea? Egunkariko

ekonomia orriak irakurtzea? Ikusitakoaren gainean zure iritzia

azaltzen duen 10 lerroko testua idaztea?)

Eskola askotan oso zorrozki bereizten da “klase ordua” eta “atseden

ordua”. Badirudi klase orduetan ezin dela liburukoa ez den ezertaz hitz egin.

Entzun izan dugu, adibidez, Greba baten azalpena eman nahi genuenean

“horretaz hitz egiteko jolas garaia erabili”, “ez dugu klase denbora

horretarako erabiliko”, eta abar. “Hauek lan orduak dira, eta nik ez dizut

horretaz hitz egiteko ordaintzen” diotela dirudi. Baina horrela kanpoko

errealitateari ikasgelara sartzea ukatzen diote

2) Zer exijitu dezakegu ikasleok honen aurrean? 3 minutu.

Araudiak eta eskolaren egiturak oro har irakasleen eta gurasoen

onurarako eginak daude (besteak beste, ez genituelako guk egin).

3) Zer egin dezakegu honen aurrean? Zer exijituko dugu? 5 minutu.

(Ideiak ateratzeko denbora beharko dute. Norbait trabatzen bada

galdetu: ikasleok araudiari zuzenketak egin ahal dizkiogu? Ikasle

ordezkarien mahai bat osatu dezakegu, hiru hilabetez behin, urtean

bitan edo hilero ordezkariek zuzendaritzarekin bilera bat izateko guk

nahi dugun gaietaz hitz egiteko? Gurasoen ordezkariekin zuzeneko

harremana eduki dezakegu? Aldarrikapen taula bat egin dezakegu?

Araudien aurrean errebelatu gaitezke?)

Kalifikazio-sistema nagusiki azterketetan oinarritzen da. Gainera,

askotan azterketa guztiak batera datoz.

4) Nola ekidin hau? Azterketak egingo zenituzke? Ezezko kasuan,

zergatik ez eta zer proposatuko zenuke horren ordez? Baiezko kasuan,

nolakoak? Idatzizkoak? Ahozkoak? Ekintzazkoak? Banakako

azterketak ala taldetxotan egitekoak? Memoria frogatzekoak? Denbora

luzea emanda ala laburra? Zein egunetan egingo zenuke azterketa

bakoitza? Eguna aukeratzea exijituko zenuke ala irakaslearen esku

egotea nahi zenuke? Azterketako notaz gain, zer gehiago hartuko

zenuke kontuan? Nola matizatuko zenuke bukaerako nota, zure

garapena adieraz dezan? 5 minutu

(Ideiak ateratzeko denbora beharko dute. Norbait trabatzen bada

galdetu: Irakaslearen iruzkin bat eskertuko zenuke, soilik zuk

irakurtzeko egina, notarekin batera? Azterketetan memoriaz gain

beste gaitasunak eskatzea nahi zenuke? Idatzizko azterketak egingo

zenituzke, normalean baino denbora gehiago utzita? Klaseko lana,

partehartzea eta interesa baloratuko zenituzke?)

Ikasleon eskubideak hamarkadaz hamarkada gutxitzen ikusi ditugu,

Frankismo ondorenetik gaur arte.

5) Zer egingo zenuke gaur etorkizunean eskolara datozen ikasleek egoera

duin bat izan dezaten? 3 minutu.

(Zuzendaritza eskubide zerrenda bat onartzera behartu eta Barne

Araudian sartu; gela guztietan panel batzuk jartzea ikasleen

eskubideekin, urtero ikasturte hasieran ikasleei haien eskubideak eta

betebeharrak zein diren ongi azaldu... )

3. ARIKETA

ESKOLAK BIZITZARAKO PRESTATUKO GAITU, BAINA NOLA?

Eskolako edukiez hitz egingo dugu jarraian.

Arestian esan dugu eskolan ikasgai zientifiko-teorikoak (geografia,

fisika, historia, matematika,...) nagusitzen direla eta askotan ez dugula

ikusten gai hauek gure errealitatearekin edo Euskal Herriarekin duten

lotura, besteak beste irakasleek testuliburuan datorren eduki abstraktu hori

datorren bezala memoriaz ikasiarazten digutelako.

1) Horiek mantentzearen alde zaude? Ezezkoa bada, zergatik? Baiezkoa

bada, zer aldatuko zenuke? Ikasgai teoriko-zientifiko horietan

hausnarketa eta Euskal Herriarekiko lotura bultzatu daitezke,

memorizatzeaz gain? Nola/zein ariketaren bitartez? 10 minutu.

(Ideiak ateratzeko denbora beharko dute. Gai zaila da baina buruari

eragin behar zaio, klaseak nola irauli ditzakegun pentsatzeko! Norbait

trabatzen bada galdetu: matematika ikasteko denda bateko

kontabilitatea konpontzea proposatzea nahi zenuke? Ekonomia

lantzean egunero albistegietan entzuten ditugun ekonomiaz hitz egin

nahi zenuke, edo eskualdeko lantegien edo sektorekako egoeraz?

Geografia fenomenoez edo fisikaz hitz egitean gertuko lekuak edo

azalpen errazak erabiltzea nahi zenuke? Historian Euskal Herriko

historian sakondu nahi zenuke –garai bakoitzean nola bizi ginen-?)

Esan dugu ere, hemengo eskolak ez gaituela guztiz bizitzarako

prestatzen, ez behintzat beste herrialdeetako hezkuntza sistemek

bezainbeste.

2) Hortaz, diseinatu dezagun gure eskola idealeko ikasgai zerrenda.

Lehenago ikusi dugun ikasgai zerrendatik, markatu zeintzuk uste

duzun derrigorrezko beharko luketela eskolan ematen duzun denbora

guzti horretan. Berriak ere gehitu ditzakezue, noski. Batzuk hautazko

bezala eskaintzea egokiagoa dela usteko bazenu, adieraz ezazu. Baita

ere saia zaitezte pentsatzen ikasgai bakoitza zein adinetako

ikasleentzat litzatekeen egokia. Kontuz azken honekin: ez DBHko

ikasleak infantilizatu! 15 minutu.

Sukaldatzea (oinarrizko irakaspenak, jakiak urtaroka, produkzioa,

sormena...)

Eskulanak (josi, iltzatu, moztu, itsasi, konpondu, eraiki...)

Informatika (eredu desberdinak, segurtasuna, tresnak...)

Ekonomia (teoria eta praktika, gertuko ekonomia, analisiak,

eztabaidak...)

Administraritza (tramiteak, instituzioekin hartu-emanak,

eskumenak...)

Komunikazioa (komunikabideen inguruko analisiak, sormena...)

Zientzia politikoak (diskurtsoak, nazioartea, analisiak, eztabaidak...)

Zuzenbidea (denboran zehar legeen bilakaera, eztabaidak...)

Osasungintza (gaitzak, sendabide desberdinak, prebentzioa,

drogak...)

Sexualitatea (sexu-organuak, sexu-praktikak, informazio iturriak...)

Hizkuntza (aberastasuna, baliabideak, aldaerak, erabilera,

eztabaidak...)

Ingurumena (gertuko aberastasunak, zaintza, jasangarritasuna,

prozesuak...)

Geografia (teoria eta praktika, mundukoa eta gertukoa)

Historia (ikuspegi kritikoarekin, beste ikasgaiekin uztartuta –adib.

Literatura, filosofia, ekonomia, hizkuntza...-)

Matematika (jakintza geureganatzea gertuko adibideekin)

4. ATALA 10 minutu

Azken ideia-zaparrada eta eztabaida

Bukatzeko, lan taldeetan eman dezatela haien iritzia ondorengo ideia

hauen ingurua, ea beharrezkoak, aberasgarriak/onuragarriak,

interesgarriak, tontakeriak, aplikatu beharrekoak eta abar diren.

1) Adin desberdinetako ikasleak maizago nahastea (edozein egoeratan,

edozein ekintzarako)

2) Jendeari bere herriko egoeraz hitz egiteko aukera ematea klaseetan

3) Egunak 6 klasetan zatitu ordez, egun oso bat gai bati eskaintzea, edo

eguna bitan banatzea

4) 2 astez behin edo hiruz behin, “ikasleak irakasle” bihurtu

5) Ikasgelan biribilean esertzen hasi astean behin

6) Ikasgaietarako irakurgaien zerrendak ikasleen proposamenekin osatu

7) Irakasle guztiak astean behin multimedia materiala erabiltzera

behartzea

8) X denboran behin, ikasleei ebaluazio orri batzuk pasatzea, haien

irakasle bakoitzari buruz duten iritzia eman dezaten eta hobekuntzak

proposatzeko

9) Ikasgelak apaintzeko eskubidea onartzea, bertako ikasleen

gehiengoak hala nahi badu (posterrak, egutegiak, aldarrikapen

kartelak, argazkiak, albisteak, landareak...)

10) Azterketa batzuetarako liburuak, apunteak edota interneta erabiltzen

uztea

11) Azterketa bat jartzeko beti X eguneko epea uztea exijitzea (abisatzen

denetik)

12) Eta abar.

5. ATALA 5 minutu

Akten jasoketa eta eskolaren amaiera

Akta guztiak jaso eta bildu diren erantzunekin ideia eta proposamen

zerrenda bat egingo duzuela esan. Laster zerrenda hori prest egongo da eta

ikastetxeei bueltatuko diegu, haien klaseetan zer martxan jarri daitekeen

eta zer ez eztabaida dezaten, baina gaur atera diren ideietatik abiatuta eta

ideia hauek gehiago garatuz!

Hezkuntzak iraultza bat behar du eta guk soilik dakigu iraultza hori zein

norabidetan eman behar den! Goazen hastera!

4. BIBLIOGRAFIA ETA

FORMAKUNTZARAKO

MATERIALA

INTERNETEKO BALIABIDEAK

Waldorf ikastetxeak:

http://www.colegioswaldorf.org/pedagogia.html

Paideia eskola askea: http://www.paideiaescuelalibre.org/

Hik Hasiko artikuluak:

o http://www.hikhasi.com/artikulua/1898

o http://www.hikhasi.com/artikulua/319 (etxerako lanei buruz)

o http://www.hikhasi.com/artikulua/598 (adimen anitzen

teoria)

o http://www.hikhasi.com/artikulua/489

Irrien Lagunak (artikulua):

http://www.oarsoaldea.net/es/oarsoaldea/area-de-prensa/notas-de-

prensa/210-irrien-lagunak-oarsoaldean-egitasmo-hezitzaile-herrikoi-

berria

Summerhill School:

http://summerhillschool.edu.co/Enfoque%20Pedagogico.html

Pedagogia eta metodoak:

http://www.educacionprohibida.com/investigacion/pedagogias-y-

metodos/

Montessori metodoa: http://www.metodomontessori.es/

Bizitoki eskola alternatiboa:

o http://www.bizitoki.org/aurkezpena/4-bizia-taldean/

o http://www.bizitoki.org/aurkezpena/5-pedagogia/

o http://www.bizitoki.org/aurkezpena/8-garapen-mailak/

ITURRI IDATZIAK:

Etxague, K. (2002). Talde kooperatiboen lana ingurunearen ezagutza

arloan. Hik hasi 65, 26-27.

Lopez-Goñi, I. eta Uribe-Etxeberria, A. (2005). Pedagogo sortzaileak

teorien iturburu. Hik hasi 17. Monografikoa.

Oharrak

Oharrak

Oharrak