ENERGIA

Gure inguruan gertatzen diran aldaketa guztien erantzulea da.

ENERGIA MOTAK :

*Energia mekanikoa : mogitzen dagoan objetuek daukien energia da.

*Argi energia : hainbat gorputzek argi moduan igorten dabena da : eguzkia, bonbileak …

*Bero energia : gorputzek bero moduan igorten dabena da eguzkia edo sua.

*Energia kimikoa : hainbat substantziatan batzen dan energia da, pilak eta bateriek energia kimikoa gordetzen dabe eta energia elektrikoa bihurtzen dabe.

*Energia nuklearra : uraniotik, erradiotik eta poloniotik lortzen da.

*Energia elektriko : etxeetan gehien erabiltzen dan energia mota da.Ur jauzien bidez, eguzkiaren argiaren bidez eta haizearen aireari esker lortzen da.

ENERGIA ALDATU EGITEN DA

Energia ez da suntsitzen ,ezta sortzen ere;energia aldatu egiten da.

* Esku biak igurtziz gero , energia mekanikoa sortzen zagoz (mogimendua) eta eskuak igurtzerakoan bero energia bihurtzen dogu.

*Zentral hidroelektrikoetan : energia elektrikoa lortzen da, uraren mogimenduari esker.Kontsumitzen dogun elektrizitate gehiena sortzen da. Bere funtzionamendua, magnetismoaren eta elektrizitatearen arteko loturan oinarritzen da .

Marrazki hauetan zentral hidroelektrikoen elementu nagusiak ikusten dira .

ENERGIA ITURRIAKEnergia emoten deuskuen materialak edo fenomenoak dira.

ENERGIA ITURRI BARRIZTAGARRIAK :Energia garbia lortzen dau, ez dau kutsatzen ingurumena.Asko erabili arren , ez dira agortzen .

*EGUZKI PANELAK : eguzki energia aprobetxatzen dau, bero energia edo energia elektrikoa bihurtzeko.Eguzkia, lurreko energia iturri nagusia da .

*AEROSORGAILUAK : haize energia edo energia eolikoa aprobetxatzen dau, energia elektrikoa bihurtzeko.

*PRESAK eta URTEGIAK : uraren mogimendua aprobetxatzen dabe, energia hidraulikoa energia elektrikoa bihurtzeko.

*INSTALAZINO MAREOMOTRIZAK : itsasgora, itsasbehera eta itsasoko olatuen indarra aprobetxatzen dabe. Energia mareomotriza , energia elektrikoan bihurtzeko.

*MATERIA ORGANIKOA : errez edo tratatuz energia lortzen da (BIOMASA) . Energia termiko edo elektriko bihurtzeko.

ENERGIA ITURRI BARRIZTAGARRIAK

EGUZKI ENERGIA ENERGIA EOLIKOA

ENERGIA HIDRAULIKOA BIOMASA

ENERGIA MAREOMOTRIZA

ENERGIA ITURRI EZ-BARRIZTAGARRIAK

Oso arin kontsumitzen dira, oso mantso bisortzen dira eta bere erabilerak ingurumena kutsatzen dau.

*PETROLIOA : likido naturala da eta lurraren barrualdetik ateratzen da .Gehien erabiltzen dan energia iturria da, erregai asko lortzen dira(gasolioa eta gasolinea) eta plastikoak eta fabrikatzen dira.

*IKATZA : zentral termikoetan, energia elektrikoa lortzen da.

*GAS NATURALA : etxeetako sukaldeetan eta berokuntzan erabiltzen da.

*SUBSTANTZIA ERRADIOAKTIBOAK : zentral nuklearretan, energia nuklearra lortzen da.

*ENERGIA GEOTERMIKOA : lurraren barrualdeko beroaren bidez lortzen da eta gero, energia elektrikoa lortzeko erabili ahal da.

ENERGIA EZ – BARRIZTAGARRIAK

PETROLIOA SUBSTANTZIA ERRADIOAKTIBOAK

ENERGIA GEOTERMIKOA

GAS NATURALA IKATZA GAUR EGUNGO MUNDUA ETA ENERGIA ITURRIAK

Eneria , oinarrizko elementua da gizarteen garapenean .Herrialde garatuek eta garapen bidean dagozan herrialdeek,

energiaasko kontsumitzen dabe . Energia hori iturri ez-barriztagarrietatik lortua izaten da eta “energia konbentzional” horrexeek dira gehien erabiltzen diranak .Energia iturri hauek, urriak izateaz aparte, Lurreko hainbat zonaldeetan konzentratuta dagoz . Baliabide horreen kontsumoa murrizteko, energia barriztagarrien kontsumoa sustatzeko neurriak hartzen dabilz .Mota horretako energiei “ energia alternatibo” deitzen jake.EnergiaKonbentzionalak agortu baino lehen, horreek ordezkatzea dabelako helburu.

ENERGIAK INGURUMENEAN SORTUTAKO ONDORIOAK

Energia lortzeak eta erabilteak ingurumen arazo ugari

eragin daikez :

PAISAIA HONDATU ETA LURZORUA ETA LANDAREDIA SUNTSITU : gasa, petrolioa edo ikatza lortzeko .

INGURUKO ANIMALIA ESPEZIEAK ARRISKUAN JARRI :energia lortzeko instalazinoen eraikinak egiterakoan .

ERREGAIAK ERRETEAN : substantzia kutsagarri asko igorten dira atmosferara eta ingurumenean kalte asko eragiten dabez:- Berotegi efektu naturala handitzen da.- “Euri azidoa” kutsatutako uraren ondorioa da.

HONDAKIN NUKLEARRAK : zentral nuklearren ondorioz sortutako hondakinak dira . Inguruko lurzorua, ura eta aireakutsatu daikiez.

BEROTEGI EFEKTUA EURI AZIDOA

ENERGIA ARDURAZ ERABILTZEA

Garapen iraunkorra baliabide naturalen eta, batez ere, energiaren erabilera arduratsuan oinarritzen da .

EKINTZA KOLEKTIBOAK

Energia garbia lortzeko, energia alternatiboen

erabilera bultzatu . Energia eraginkortasuna hobetzen ahalegindu . Energia aurreztea sustatu .

Energia alternatiboak erabili

A motatako tresnak erabili Informazio kanpainak

BANAKAKO EKINTZAK

Inguruan garapen iraunkorra lortzen lagundu daikegu, energia aurrezteko neurri errezen bidez.

Kontsumo txikiko bonbilak erabili . Argiak eta makinak, erabiltzen ez doguzanean,

amatatu. Berokuntza eta aire girotua, erabili beharrezkoa

danean . Garbigailua jarri, beteta dagoanean . Ez erabili autoa, bide laburrak egiteko.

Energia aurrezteko kanpainetan parte hartu .

Beharrezkoa da, energia arduraz erabiltzea eta guztiok parte hartu behar dogu ahalegin horretan .

Kontsumo txikiko bonbillak erabili. Argia amatatu ez bada erabiltzen .

Garbigailua bete,martxan jartzeko. Ez erabili kotxea , bide laburrak egiteko.

EGILEA : IBON LAKA 6.B.