Empresa Chiki Mart 2009

20

description

Empresa Chiki di Mart 2009

Transcript of Empresa Chiki Mart 2009

Page 1: Empresa Chiki Mart 2009
Page 2: Empresa Chiki Mart 2009

Den e gremio empresarial dos asuntu kayente ta manda: e referèndem ku Kòrsou ta bai tene dia 15 di mei awor i ketu bai e impakto (direkto i indirekto) ku e krísis finan-siero mundial lo tin riba ekonomia di Kòrsou. Ta bon pa nota ku e empresarionan no ta keda indiferente pa loke ta pasa rondó di nos – ni maske nan mes individualmente no por hasi masha òf hasta nada mes pa kontrarestá kualke tendensia negativo.

Den e edishon aki di Empresa Chikí diferente empresa òf empresario ta bini na turno pa splika nan historia. Diferente di nan a establesé relativamente tiki tempu pasá, pero ya nan a pone un sierto base i a forma nan mes klientela. Otronan, manera korant Amigoe, por wak bèk riba un trayektorio di 125 aña, algu ku ta hopi remarkabel den e mundu di awendia. P’esei e kombinashon di storia di empresa di mas edat i esnan mas hóben riba su mes ta hasi e variashon den e edishon aki interesante pa otronan ku por hunga ku e idea pa nan tambe lanta un negoshi di nan mas.

Por tin temporada difísil pa lanta empresa, pero den tempunan di bonansa tambe proyektonan empresarial sa faya i sukumbí. Esaki riba su mes ta eliminá e idea ku ta den tempu bon so por lanta negoshi ku mas éksito. Eksito di un komersiante òf un negoshi no ta dependé solamente di e ambiente den kua e ta lanta. Irespekto e klima, e ta rekerí hopi di nan den e fase di preparashon (plan di negoshi, sondeo den merkado pa sa si tin demanda pa e servisio òf produkto ku nan tin di ofresé, vishon pa kiko ke logra, sufisiente kapital pa hasi e invershonnan mínimo nesesario, etc.), pero posible-mente mas ainda den e fase di ehekushon di tur e ideanan ku a formulá di antemano riba papel. Esaki ta enserá tambe un bon plan di maneho riba tur tereno (finansiero, di personal, di merkadeo, di stòk, di planifikashon, atministrativo, etc.). Manera nos a mustra kaba for di luna pasá, e liña kòrá mester ta i ta keda ku na final di dia, siman, luna, aña òf un sierto kantidat di aña, e resultado mester ta ku a generá mas entrada ku tabatin na gastu. Sino, e negoshi no tin derecho di eksistensia, ni maske kon bunita su idealnan ta, ni maske kuantu ora i kon bon su direktor i su empleadonan ta traha, ni maske kuantu sèn hinka aden, ni maske kon bunita e ofisina ta, etc.

Tin komentarista ta bisa ku den tempu di reseshon ekonómiko òf hasta ora tin un menasa pa reseshon, ta desrekomendá pa start kualke negoshi nobo. Ta komprensi-bel ku esei por ta aplikabel te sierto sentido pa e áreanan ku mas ta afektá pa e rese-shon (aktualmente por ehèmpel e mundu finansiero, di invershon i di biennan inmóbil), pero e no tin nodi konta pa tur sektor den ekonomia di Kòrsou. Por tin otro sektor ku hustamente na e momento ei ta fuerte i por usa mas empresa pa karga e peso (por ehèmpel turismo). Mas importante ku tur kos ta pa e negoshante logra dominá e situ-ashon ku ta eksistí pa drei ku ganashi pa e por tene kabes riba awa i sobra sufisiente pa invertí pa garantisá kontinuidat di e negoshi. Esei ta posibel tambe den tempunan di berans. Tin teoria ku hasta den tempu malu ta mas bentahoso pa lanta negoshi i laga e slanan di merkado i kompetensia forma un bon lès pa nan. Si nan sobreviví tur esei, nan ta sali muchu mas fuerte for di e lucha pa e konkistá su mes posishon den merkado ora ekonomia drecha bèk.

Ku otro palabra, bou di tur sirkunstansia ta bon pa negoshi nobo penetrá merkado, kontal ku esnan su tras sa kiko nan ta hasi, ta dispuesto pa sakrifiká i tin e pasenshi i perseveransia pa traha duru te ora kos drecha pa nan gatia i pokopoko lanta kana promé ku sali na kareda. Tur esei ta rekerí ehersisio bon balansá – esun ta logra mas lihé ku e otro, tin ku no ta logra mes. Esei ta keda konta pa resto di bida di e negoshi – tantu pa esun ku a kaba di subi tarima, komo esun ku tin mas ku un siglo aktivo kaba. Merkado ta tene kuenta ku negoshi solamente si e kumpli ku tur rekisito di ta un bon empresario. Bo kara bunita so no ta yuda bo!

22

Lanta negoshi irespekto e klima ekonómiko

Empresa Chikíta un publikashon di

Kámara di Komèrsio i Industria di Kòrsou

Su meta ta pa informá i

eduká empresario chikí

pa e por sigui kontribuí

na desaroyo

ekonómiko di Kòrsou.

Redakshon:

Un tim di Kámara di Komèrsio

huntu ku diferente kolaborador

Aviso:

Spotlite ProductionsFarley Lourens

Telefon: 461-0907

Telefon: 510-8284/560-8284

E-mail:

[email protected]

Kompaginashon i imprenta:

Drukkerij Amigoe

Kordinashon:

Intermediate N.V.Telefon: 737-1070

Tur derecho reservá ©

Page 3: Empresa Chiki Mart 2009

33

Ketu bai e korant ta gosa un prestigio haltu

Korant Amigoe a kumpli 125 añaEntre 1812 i 1884 tin hopi insidente ku ta influenshá e nasimentu di e korant Amigoe. Na aña 1866 a introdusí un dekreto ku ta regulá “libertat di ekspre-shon” den prensa. A lanta diferente korant ku kier a probechá di e dekreto aki. Tin ku a lanta pa tempu kòrtiko, pa hasi menshon

di òf krítika un partikular evento òf akshon. Otronan a gosa di bida di algun aña, pero tòg no a per-durá. Un ku tabatin influen-sha signifikativo tabata “De vrijmoedige”. E korant aki tabata krítika i redikulisá influensha di Iglesia Kató-liko Romano riba e sistema edukashonal. Artíkulo tras di artíkulo tabata dediká na esaki. Otro korantnan ku a sigui despues tambe a kontinuá ku e lucha kon-tra e sistema di enseñan-sa katóliko. Na aña 1883 Monseñor J.A van Ewijk a lanta e korant Amigoe pa kontrarestá tur e krítika ku tabata tin riba e sistema

di enseñansa katóliko. E tabata un korant di Obispa-do. Dia 5 di yanüari 1884 a publiká e promé edishon di Amigoe. E promé nòmber tabata “Amigoe di Curaçao, weekblad voor de Cura-çaosche eilanden”. Mane-ra e nòmber mes ta bisa

un korant ku tabata sali pa siman, pues, un semanal. Ta hopi aña despues el a bira un korant diario. Amigoe di awendia ya no ta un korant di obispado mas for di kuminsamentu di añanan ‘80, pero te ku e dia di awe Amigoe su inte-

gridat ta mará na e base Romano Katóliko for di kua el a nase.

KontenidoE informashon den e korant ta konsistí di informe for di diferente fuente. Infor-mashon ta kompilá for di rueda di prensa, entre-vistanan i informashon kompilá pa periodistanan mes. E filosofia di e korant semper tabata pa trese notisia, pero alabes infor-má i eduká e lesadónan pa nan por forma nan mes opinion tokante un tema òf insidente. E filosofia ta meskos mas ku shen aña despues. Amigoe ta yen di

Kòrsou ta un di e último islanan den Karibe pa haña korant. Historia di korant na Kòrsou ta kuminsá den aña 1812 ora ku señor William Lee a bandoná Venezuela pa bin biba na Kòrsou.

Su empresa di imprenta a keda distruí i e kier a sali for di Venezuela. El a bin harmá ku su mashin di imprenta manual pa kuminsá influenshá historia di korant aki na Kòrsou. Mayoria korant di e tempu aya tabata konsentrá riba notisia internashonal so. Mayoria biaha ora ku e notisia yega Kòrsou i ta publiká e insidente ku a sosodé mas ku 5 te ku 10 luna atras. No tabatin korant ku ta dediká ni menshoná notisia lokal.

Asina a propagá Amigoe den añanan 70 pa aboná pa un aña largu.

página 4 >>>>

Señor Jackie Voges ta na kabes di e empresa

Amigoe.

Page 4: Empresa Chiki Mart 2009

notisia lokal, internashonal i tambe ta enfoká riba noti-sia for di Hulanda. Aparte di notisia tin e parti komer-sial di propaganda. Amigoe su format ta duna espa-sio pa nan bai mas den detaye den e artíkulonan. E ta konosí pa e korant ku integridat, ku ta ophetivo i polítikamente neutral. Den boka di pueblo ta bisa ku “si e ta publiká den Ami-goe, e mester ta bèrdat”.Pa mantené e nivel aki, nan ta verifiká e kontenido promé ku su publikashon. Tin mas preshon riba e periodista pa loke ta trata e notisia lokal. E lesadó por haña notisia lokal for di otro fuente, manera televis-hon i otro korant lokal. Otro islanan di Antia su notisia tambe ta forma parti di e korant aki pa mantené e abonado al dia di e akonte-simentunan na sobrá isla-nan hermano. Den añanan ochenta e isla ruman Aruba a haña su propio edishon di Amigoe. E sekshon di remitido ta un parti integral di e kontenido ku ta atraé su abonadonan. Den e sekshon aki komu-nidat ta trese su opinion dilanti di kos di aktualidat. Diskushonnan sano i inte-resante ta lanta ora ku bin kontesta òf reakshon riba e opinion anterior. Ñapa di djasabra ta masha gustá bou di abonadonan pa su informashon variá ku ta komplementá loke e korant mes tin. E entrevistanan di diferente personahe den nos komunidat no por faya. E edishon Ñapa Business di djarason ta nobo i ya tambe tin su fanátikonan pa tur informashon inte-resante tokante mundu empresarial ku e ta ofresé na e públiko empresarial i públiko en general. Un regalu balioso na okashon di kumplimentu di nan di 100 aniversario na 1984 a permití Amigoe pone tur su edishonnan riba microfilm for di kuminsamentu te ku dia di awe pa nan no bai pèrdí.

Trahadónan“Un periodista su trabou

no ta kaba nunka. Den bo bida privá i sosial tambe bo ta periodista. Hopi biaha ta den e ambiente sosial bo ta haña informashon òf tep di notisia”, un periodista a bisa. E trabou di un perio-dista ta variá i interesante. Bo ta traha ku hende i ku tur aktividat di aktuali-dat. Kada periodista tin su área di speshalidat ku e ta produsí pa e korant, por ehèmpel un ta dediká na polítika, otro na deporte, etc. E redaktor su trabou ta kuminsá for di mainta tem-pran ora ku staf ta reuní pa disidí ki notisia ta bai sali e dia ei. E persona ku diseñá e ‘layout’ mester tin tur su informashon kla pa mas tardá 12:30 or pa e korant bai imprenta. Ántes e mashin di imprenta tabata manual. E personanan den e parti di imprenta awen-dia ta konta ku machinan sofistiká i outomatisá ku ta imprimí i dobla tur e míles di ehemplarnan ku nos ta kumpra tur dia. E

repartidónan di korant ku nan ayudantenan ta kore òf kana kas pa kas den nan bario designá pa parti e korantnan tur dia. Despu-es di tempu bo tin rela-shon sosial ku e partido i kobradó di korant den bo bario. Hasta e kachónan di bario konosé e partido i e no ta molesti’é mas.

E trahadó di mas edat di Amigoe ku ta na bida ainda ta señor Freddy Lasten. El a kuminsá na Amigoe na edat di 15 aña. E tabata ‘letterzetter’ òf ‘opmaker’ ku ta pone tur e lèternan tras otro pa forma e pal-abranan. Ku tempu tekno-logia a hasi su trabou mas moderno. Te dia di awe e tin kontakto ku su èks-kole-ganan i ta pasa kumindá regularmente.

AbonadonanAbonadonan tin diferente motibu pa nan skohe Ami-goe. Hopi abonado a lanta ku e korant for di mucha

i ta sigui aboná ora nan a muda pa nan mes kas. Ántes hopi hende tabata aboná riba e korant entre otro pa nan siña Hulandes mihó. “Tin strañero awen-dia ta aboná pa e mesun motibu aki”, un partidó di e korant a bisa. Durante e didos guera mundial, ora ku no tabatin mate-rial pa skol ta bini for di Hulanda, ta konosí ku un kabes di skol a manda su alumnonan lesa Amigoe pa nan haña informashon i siña nan Hulandes asina. Tin mayor ku ta aboná, pasobra nan ta haña ku

nan yunan tin bentaha di lesa un korant na Hulan-des tambe banda di otro korantnan na nos idioma Papiamentu. En general tin vários motibu pa kua abonadonan ta skohe pa Amigoe, pero loke tur ta bisa en komun ta ku e kon-fiansa ku nan tin den e inte-gridat di e korant ta afektá nan desishon. E konteni-do variá ta interesante, al kaso, aktual, ku tin un tiki pa tur hende – for di unda di bai kome e wikènt aki te ku informashon empre-sarial tambe ta yuda natu-ralmente.

44

Ketu bai e korant ta gosa un prestigio haltu

Korant Amigoe a kumpli 125 aña<<<< página 3

Entrada di e korant Amigoe na Skèrpènè.

�� ������� ������� ������� ������������ ������� � ��� ���� �����������

��������� �������� ����� ����� ��������� �� �������� � ��������� �� ������� ���� ������ ����� �� �� ���������� ������ �������� � ���� �������� � � ������ �������������������������������

��������� ����������������������

Page 5: Empresa Chiki Mart 2009

E pareha José Luis i Adèle de Freitas ta enkargá ku maneho diario di e kom-pania. Señora De Freitas a informá ku e ta enkargá prinsipalmente ku e parti atministrativo miéntras su esposa ta enkargá ku realisashon di e diferente pedidonan.

Apliká eksperensiaSeñora De Freitas a konta ku su kasá José Luis a traha masha hopi aña den e ramo aki pa algun kom-pania hopi konosí aki na Kòrsou i atraves di añanan a traha un ret di kontakto i konosí basta grandi. Un di e kompanianan pa kua el a traha pa basta aña tabata Xerox (P.B.S.). “Un dado momentu nos yunan a bira grandi, ami tabata na kas i mi a proponé mi kasá pa usa su konose-mentu di e materia i su ret di kontakto pa lanta nos propio kompania den e ramo ku José Luis a traha aden asina tantu aña.

Despues di hasi trabou-nan preparativo pa krista-lisá e idea nos a aserká algun instansia finansiero pa yuda ku un inyekshon komo ku e ekipo nesesa-rio pa por a kuminsá operá un tipo di negoshi asina ‘ki ta kosta basta sèn. “Den komienso nos a haña Orco Bank ku a kere den e proyekto i a yuda masha bon. Despues di algun aña RBTT tambe a kere den nos empre-sa i a duna un man ku otro inyekshon finansie-ro,” señora De Freitas a konta.

Bon relashonE añanan ku señor De Frei- tas a traha na empresan-an spesialisá den e ramo di nan propio empresa awendia a pone ku klien-tenan a bin konos’é komo un profeshonal dediká ku ta entregá trabou di kalidat. “Esei dimes a pone ku ora el a kuminsá riba su mes e klientenan a sigui bini serka dje,” segun señora De Freitas. “Apesar ku e kompeten-sia ta fuerte i nos ta sinti efektonan di e tempunan

difísil ku nos ta pasando aden, nos ta sigui lucha pa e loke ta di nos, esta nos Copy Corner. Kom-petensia mi ta bisa basta e ta sano ta algu bon. E ta tene bo skèrpi. Si tuma por ehèmpel Xerox, kaminda mi kasá a traha, mi por bisa ku e relashon ta unu bon si tuma na kuenta ku ta serka Xerox mes nos a kumpra gran parti di nos ekipo”.

Desaroyonan favorabel

Mas aleu señora De Frei-

tas a bisa ku komo kom-pania bo mester keda al dia ku desaroyonan i vigilá konstantemente kiko ta pasa den merkado lokal i internashonal. “Un desaroyo favorabel den teknologia moderno por ehèmpel ta e fasilidat di e-mail. Hopi di nos klien-tenan fiho awendia ta

manda nan enkargonan via e-mail i ta pasa buska e produkto final despues. Esei ta skapa nan i nos tempu i ta un hèrmènt pa bo por operá di un forma mas efikas. Otro desa-royo ku mi ke menshoná ta e echo ku tin basta kon-strukshon ta tuma lugá na nos isla. Esei tambe ta

favorabel pa nos. Mi por informá ku durante kon-strukshon di Renaissance Hotel i edifisionan relatá na e proyekto, ta kasi tur dia nos mester a traha riba plòtmentu i kopiamentu di pintura riba enkargo di e kontratista i otro profe-shonalnan ku tabatin di haber ku planifikashon i konstrukshon. Esei tabata e kaso tambe por ehèmpel durante konstrukshon di e planta BOO riba tereno di isla. Apesar di e desa-royo finansiero ménos favorabel na mundu nos ta spera ku aki na Kòr-sou nos por pasa aden sin muchu konsekuensia negativo di forma ku Copy Corner i otro empresanan por sigui duna nan aporte na nos ekonomia”.

Mas insentivo i guiaPa klousurá señora De Freitas a bisa ku na su opinion mester bini mas insentivo i yudansa di parti di gobièrnu pa yuda e sektor di empresa chikí. “Prinsipalmente si por ofresé mas guia i yudan-sa den parti di kon hiba un bon atministrashon ta hopi importante. Hopi biaha ta despues di algun aña bo ta haña un kòntròl i ta resultá ku sin ningun mal intenshon bo no taba-ta hasi e atministrashon manera e servisionan di impuesto ta spera ku abo mester a hasi’é.

Esei ta pone ku di un dia pa otro bo ta hañá bo kon-frontá ku situashonnan di impuesto ku mester paga ku por yega na sumanan haltu i difikultá eksisten-sia di bo empresa. Por último mi ke rekomendá tur kolega empresario pa ora di skohe un kompania pa hasi nan atministra-shon, pa wak bon ku ta un kompania òf persona ku sa su trabou bon, pasobra si nan no hasi’é na drechi, e responsabilidat final ta keda serka bo”.

Copy CornerSanta Rosaweg 33-E

Tel: 736 0200

Señor Jose Luis de Freitas i su esposa huntu ta manehá Copy Corner.

Señora ta tuma mas tantu e parti atministrativo pa su

kuenta.

55

Copy Corner: un skina hopigustá pa trabou di imprenta

Un empresa ku den korto tempu a bin ta yena un nesesidat serka un grupo spesífiko di kliente ta Copy Corner na Santa Rosaweg. Copy Corner ta spesialisá den brinda servisio i produktonan riba

tereno di kopiamentu di dokumento, diseño gráfiko di dokumento pa imprenta manera business cards, briefpapier, etc. i alabes ta plòt pintura riba enkargo di prinsipalmente ofisina di arkitekto, ingeniero, kompania ku ta hasi instalashon di koriente, etc. Otro grupo di kliente importante ta skol i studiantenan ku tambe ta trese nan enkargonan pa e kompania aki.

Page 6: Empresa Chiki Mart 2009

66

Dos abogado hóben lokal a bai traha huntu

Vaders + Inderson ta forma e tim perfekto

E responsabilidat di ta bo propio doño di trabou ta enorme. No solamente bo mester sòru pa bo tin sufisi-ente medio finansiero fin di luna pa paga bo salario pero mas ku tur kos bo tin di sòru pa bo tin sèn disponibel pa

kumpli ku e kreditor i tra-hadónan tur fin di luna.

Un retoSaran Inderson i Marije Va-ders ta haña e empresa nobo aki un reto enorme, bo ta konstruí algu pa bo mes,

pero e responsabilidatnan ku bo tin di karga ta grandi. Saran i Marije semper por a traha masha bon ku otro. Nan ta sinti ku esun ta kom-plementá e otro. Riba e pun-tonan ku kisas Marije ta poko suak, Saran ta yena e bashí aki i kaminda Saran ta suak, Marije ta komplement’é. Den e sentido ei e dos damanan ta haña ku huntu nan ta forma e tim perfekto.

Deliberá proméDiariamente nan ta deliberá riba sierto kaso i pa deliñá kua kaminda nan ta sigui. Ta den e kuadro aki husta-mente nan ta konsiderá nan mes un tim i no simplemente dos abogado. E motibu dikon nan a dal e stap pa un propio bufete ta pasobra esaki sigur lo ta un reto den nan bida

i nan a haña ku e tempu tabata korekto pa a tuma e desishon aki. E strategia di Vaders + Inderson ta ku nan konsientemente nan a skohe pa un otro método pa atendé kaso den korte. Nan ta buska pa saka lo máksimo for di kada kaso pa nan kli-ente i semper bai nan dilanti pa ta honesto ku nan klien-tenan i bisa nan delantá kon hurídikamente nan ta mira e chènsnan den e kaso.

Asina ’ki Vaders + Inderson ta purba distinguí su mes di otro bufete di abogado. Nan a pone nan dilanti pa no tuma mas trabou di loke nan por hasi pa asina nan por tin sufisiente atenshon pa kada kliente i garantisá un bon proseso i atenshon pa e kasonan ku nan ta atendé.

Hopi kaso sivilBanda di abogasia nan ta hasi trabounan fiskal i trabou di kobransa. Tin e persep-shon den pueblo ku tantu Saran komo Marije ta hasi mas kaso penal. Esaki ta asina komo ku e tipo di kaso-nan aki ta habri porta i nan ta sali publiká den prensa. Sinembargo, nan ta hasi mas kaso sivil ku kaso penal. Entre otro nan ta spesialisá den derechinan di mucha, tantu penal komo e derechi di alimentashon. Pa loke ta e parti fiskal, abo-gado Saran Inderson a traha entre otro komo konsehero di impuesto promé ku el a bai studia abogasia.

Vaders + IndersonPietermaai

Telefon: 461-4695

Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informá

Ken por registrá un marka?

Un marka ta e loke ta identifiká un produkto, un marka ta tambe e manera ku nos ta usa pa distinguí produkto for di otro. Si mi ta importá, distribuí òf bende un marka mi por registr’é na Ofisina pa Propiedat Intelektual?

Si doño di un marka ta deseá protekshon pa su marka e mester hasi un registrashon di marka na Ofisina pa Propiedat Intelektual. Ta solamente registrashon ta dunabu protekshon riba e marka.

Ken por ta doño di un marka? Esei por ta un persona natural òf un persona legal ku ta usa e marka pa poné riba su produktonan òf us’é komo señal pa identifiká su servisio. Ora doño di e marka registrá e marka den un di e kategorianan di produkto òf servisio, esei ta duna é e derechi eksklusivo di uso di e marka. Esaki ta nifiká ku niun otro hende por hasi uso di e marka pa produkto i òf servisio similar na esun di e doño di e marka.

Hopi bes nos ta haña e pregunta ku si un persona ta e importadó eksklusivo di un marka aki na Antia si e por registr’é komo su marka na Ofisina pa Propiedat Intelektual? Nos ta konsehá tur hende pa registrá e marka ku nan ta doño di dje. Esei ta pa evitá ku un persona ta registrá un marka ku no ta di dje i despues e doño haña sa i eksihí e persona aki pa skrap e registrashon hasí.

Un ehèmpel por hasi esaki mas komprendibel. Fábrika X ta doño di e marka Q. E marka Q ta keda usá pa lechi. Un kompania na Kòrsou ta e importadó eksklusivo di lechi marka Q. E importadó eksklusivo por registrá e marka Q na nos ofisina komo su marka? Siendo ku ta fábrika X ta doño di e marka Q, nos ta deskonsehá e importadó pa registrá e marka. Si e registr’é tòg i despues X haña sa i eksihié pa skrap e registrashon e importadó lo no haña e sèn ku el a paga pa e registrashon serka Ofisina pa Propiedat Intelektual bek.

Editá pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes

Berg Carmelweg 10ª Telefòn: 465-7800

Email: [email protected]: www.bureau-intellectual-property.an

� pa registrá bo marka � pa protehá bo patènt� pa proba ku ta Bó kreashon

E koleganan Saran Inderson i Marije Vaders a kaba di habri nan bufete di abogado yamá Vaders + Inderson den Pietermaai. Dia 1 di yanüari último e bufete aki a habri su portanan i manera e dos

abogadonan a splika, ta despues ku nan a pensa hopi i bolbe pensa nan a disidí pa lanta nan mes ofisina di abogasia. No solamente nan mester a wak e parti finansiero i organisatorio, pero tambe e posibel konsekuensianan ku esaki por tin pa nan mes famia, segun Saran Inderson i Marije Vaders.

E koleganan abogado Saran Inderson i Marije Vaders ku a kombiná forsa.

Page 7: Empresa Chiki Mart 2009

77

Isla ku laso estatal ku e pais kolonisadó pa rekuperá mihó

Krísis ta afektá ekonomia chikitu mas duruTur dos orador ta profe-sor di Griffith University na Oustralia. Jason Sharman* ta e bon papiadó i su kole-ga Leonard Seabrooke* pa algun aña ta dosente na Copenhagen Business School. Ta asina nan a haña e enkargo di Faroe Islands – un grupo di isla outónomo for di 1948 den nort di Oséano Atlántiko ku a mantené laso estatal ku e pais Dinamarka – pa bai investigá rònt mundu ki efekto e krísis finansiero mas resien tin riba eko-nomia chikitu. Ta trata di islanan bastante próspero ku tabata dependé hopi di peskeria, pero ora e ramo ei a kai hopi nan a diversi-fiká nan ekonomia pa por tene kabes riba awa. Nan produkto doméstiko brutu ta mas haltu ku di Dina-marka mes.

Kontra balanse Na e lektura na UNA nan a kuminsá splika ku e aktual krísis mundial tin su orí-gen den e ramo di bien-nan inmóbil na Merka ku mesora a ranka e gremio bankario i di invershoni-sta abou pa demasia- do hipotek sin sufisiente kontra balanse. Ora bol-sanan na Merka a sagudí, nan a hala merkadonan na Asia, Afrika i Europa meso-ra abou tambe. Na promé instansia Latino Amérika a wanta duru, pero di forma indirekto e kontinente aki tambe a òf lo keda afektá.

Dependé di turismoKasi pa regla estado chiki-tu ta entre esnan ku mas ta sufri bou di situashonnan di krísis. Anto ora e krísis ta grandi, proporshonalmente nan ta haña e sla mas duru tambe, sigur si nan no a diversifiká nan ekonomia pa por wanta sla mihó. I si e krísis aki resultá un sin presedente, ta pió so lo e ta pa estado i isla-nan chikitu. Den hopi kaso, sigur den Karibe, nan ta dependé hopi riba turismo pa entrada na divisa, den e sektornan privá i púb-liko, i pa empleo. Sinem-bargo, normalmente ku un tiki turbulensia so ya e pilá ekonómiko aki ta afektá. Turismo ta i ta keda

un aktividat sensibel pa numeroso faktor. Tin isla Karibense ku tin aktividat-nan di agrikultura tambe, manera suku, bakoba, kakou i piská, pero esaki tambe ta masha vulnerabel pa faktornan klimatológiko i di naturalesa. Un di tres sektor importante pa dife-rente isla den Karibe ta loke aki ántes tabata yama e sektor di òfshòr: ofre-siendo servisio finansiero internashonal.

Paraiso fiskalPa kuminsá ku e último aki: ora e merkado tradishonal, esta Merka i Europa, ta den pèrtá, nan ta gusta buska e kousa prefer-iblemente pafó di su mes seno. P’esei nan ta bini ku medida pa detektá e asina yamá ‘tax havens’ (paraiso fiskal) i frena esaki meso-ra. E gobièrnu nobo bou di mando di presidente

Barack Obama no ta niun eksepshon riba e regla aki. E ta e manera mas fásil pa tira falta riba otronan – pa kolmo den e kaso aki riba pais chikitu ku no ta forma niun menasa pa nan.

Kòrsou su bentaha ta ku e tin un tradishon den òfshòr hopi mas largu ku mayo-ria di e otro islanan i a generá eksperensia kon surpasá kada be di nobo tur sorto di traba. Ironia ta ku ta instansianan grandi manera IMF i Banko Mun-dial a rekomendá e isla-nan chikitu pa buska un alternativa ekonómiko den e sektor aki. Hustamente p’esei den último 25 aña mas òf ménos 40 isla ku sentronan finansiero a bini aserka na mundu na pais chikitu, pero nan tur ta na kareda awor. Pasobra ora kos pèrta, e paisnan gran-di ta frena nèt e fluho ei

atrobe. Kòrsou ku su histo-rial largu riba e tereno aki sigur tin un bentaha kom-pará ku hopi di e otronan, pero mester vigilá kontinu-amente loke ta pasando pa Kòrsou pa mantené su posishon.

FakansiAdemas, ora entrada di e konsumidó na pais desa-royá baha, e promé kos ku e ta skrap ta e gastunan pa fakansi na destinashonnan mas leu. Ke men, den tur sentido un situashon asina ta afektá e islanan chikitu den Karibe, segun e dos profesornan aki.Merka i Europa tin e ten-densia alabes pa sera nan porta pa produkto importá – tantu agrario komo di otro índole – ku medida di protekshon pa nan mes sektor. Kasi pa definishon isla chikitu no por kompetí riba tereno di produkshon ku pais grandi. No sola-mente pasobra nan mes merkado no ta basta gran-di, pero den hopi kaso nan ta karesé tambe di e kapi-tal rekerí, nan no tin sufisi-ente empleado prepará i den algun kaso e distansia pa e merkadonan grandi ta asina leu ku e preis di flete ta kaba di mata inisiativa asina.Desaroyonan den teleko-munikashon si por habri posibilidat nobo pa hasi negoshi, manera den e ramo finansiero, ku no ta importá mas un bo ta. Pa kolmo, e aktividatnan aki ta ekológikamente respon-sabel.

KolonisadóE dos dosentenan inter-nashonal a remarká ku

tenshon haltu den ekono-mia den algun kaso por generá instabilidat polí-tiko. Sinembargo, nan a agregá mesora ku pais i isla chikitu ku ta asosiá ku nan anterior kolonisadó tin e tendensia di por atendé mihó ku e efektonan di un krísis mundial manera esun di awor. Profesornan Seabrooke i Sharman a menshoná komo ehèmpel estadonan chikitu ku laso polítiko ku pais Europeo manera Inglatera, Fransia, Dinamarka i Hulanda. Den mayoria kaso nan ta yuda di un manera òf otro pa traha un reda sosial pa mantené seguridat, stabi-lidat i trankilidat. Den tur sentido, esaki tambe ta un elemento di speransa pa Kòrsou i e otro isla-nan den Reino Hulandes – loke hopi otro pais i isla den Karibe no tin. Na Isla-nan Vírgen Britániko e echo ku nan sistema hurí-diko ta konopá na esun di Inglatera a perkurá pa sta-bilidat i trankilidat i kamin-da tendensianan diktato-rial no ta haña un chèns. Pa e ponensia aki nan a referí tambe na estudionan komparabel ku e profesor Hulandes Gert van Oost-indie a yega di hasi, entre otro na Antia Hulandes mes. E duo den kuadro di nan estudio pa midi e impakto di e aktual krísis mundial a bishitá alrededor di 20 estado chikitu, den mayoria kaso promé ku e krísis a kai aden, pero den mayoria kaso e pais-nan chikitu aki tabatin un maneho poko konserva-dor, pasobra nan a siña di slanan ku nan a haña di pasado. Esei lo yuda nan surpasá tempunan turbu-lento un biaha mas.

Puntrá kiko nan ta pro-nostiká enkuanto kuantu tempu e krísis por dura, e dos dosentenan a bisa ku irespekto kuantu e ta dura, na Merka e situashon di krísis lo pasa mas lihé ku na Europa.

Na Merka e merkado ta muchu mas fleksibel i nan

“Echonan ta mustra ku islanan ku laso estrecho ku a anterior pais kolonisadó por lo general ta rekuperá mihó di situashonnan di krísis ku otronan ku mester stèns

únikamente riba nan propio forsa”. Esei ta un di e ponensianan ku dos profesor Oustraliano a trese dilanti resientemente na UNA, loke a buta e presentenan pensa. E tema di nan lektura kombiná tabata ‘e efektonan di e krísis finansiero mundial mas resien riba ekonomianan chikitu’. Un tema sumamente interesante i aktual, pero komo ku esaki tabata algu di último ora nèt promé ku nan a bandoná Kòrsou i pa kolmo riba djarason di shinishi, masha tiki hende tabata sa, te pa nan a haña kaminda pa oula di nos universidat.

página 8>>>>

Prof. Len Seabrooke.

Page 8: Empresa Chiki Mart 2009

88

Krísis ta afektá ekonomia

chikitu mas duru

por drei retirá empleado muchu mas lihé ku na Europa kaminda tin hopi lei sosial na vigor. Kemen, si pa fin di aña ekonomia di Merka por mustra señalnan di reku-perashon, lo dura muchu mas tempu pa ekonomia di Europa kuminsá drecha.

* Profesor Jason Sharman a gradua komo PhD den siensia polítiko i su kolega Leonard Seabrooke tin e título di PhD den siensia polítiko i eko-nomia. Sharman ta profesor na e Centre for ‘Governance & Public Policy’ na Griffith University na Oustralia. E ta tambe un Queen Elizabeth II Fellow. Entrante dia 1 di mart

último – despues di su bishita na Kòrsou - profesor Sea-brooke a bira Direktor di Cen-tre for the Study of Globalisa-tion and Regionalisation na e universidat Ingles Warwick su sekshon di Politics and Inter-national Studies (PaIS).

<<<< página 7

Prof. Jason Sharman.

Hende muhé sa amargá bida di otro

Esei ta un konklushon ku algun investigador di e universidat tékniko di Dresden na Alemania a saka den un tèst ku nan a hasi. Pa nan inves-tigashon nan a sigui 111 tim di e servisio di impuesto di Alemania. E investigadornan ta kere ku ora e tim ta kon-sistí muchu di un grupo di persona di e sekso femenino so, e por tin un resultado mas nega-tivo ku si ora e konste-lashon ta mas ekilibrá

pa loke ta sekso. Segun nan, e hendenan muhé den un tim desekilibrá tin maña di influensiá otro di forma negativo. E investigadornan no por a konfirmá ku nan ta saka e mesun konklushon ora e tim ta formá mas tantu pa hende hòmber so i si nan tambe ta hala otro abou ku negativismo. Nan kontesta: na e ser-visio di impuesto Aleman kasi no tin tim formá pa hende hòmber so!

Kòrsou ta eksperen-siando kon den tur ramo i gremio hende muhé ta tuma rienda mas i mas i ku hende hòmber ta ka- yendo atras den pre-parashon, formashon, edukashon i posishon. Hustamente p’esei gobièrnu Antiano a laga hasi un investigashon di gender. Pronto por spera su resultadonan. Den e kuadro ei loke e tèst aki di Dresden ta mustra por resultá sumamente valioso.

Un tim di partikularmente hende muhé den kualke funshon na trabou, den hopi kaso no ta drei mes bon ku ora tin mes tantu hende hòmber ku hende muhé den e tim. Den

tim ku ta konsistí kasi eksklusivamente di hende muhé hopi be sa tin konflikto ta brui i nan konosé mas kaso di hende malu tambe.

RBTT Travel Card

Page 9: Empresa Chiki Mart 2009

99

Restorant nobo den Riffort Village

Kuminda i ambiente Hapones na Ema TeiEl a splika ku 14 aña pasá el a bini Kòrsou pa mira e situashon di negoshi na Kòrsou. E no a keda muchu konvensí pa habri un negoshi na Kòrsou, pero aña pasá si e situashon na Kòrsou tabata mas atrak-tivo p’e. Señor Takeuchi su soño ta pa ekspandé su alanan den Karibe i el a skohe Kòrsou komo un di e proménan banda di Ve-nezuela pa hasi esaki.Na Venezuela e tin negoshi den kuminda Hapones i tambe den fast food, mane-ra e mes a splika. Awor e tin Ema Tei aserka. E ta sirbi aki kuminda Hapones outéntiko i speshalisá den sushi. Señor Takeuchi mes ta kushiná e platonan na Ema Tei.

Ambiente haponesNo solamente su kumin-danan di restorant ta spe-sialisá di Hapon, pero pa e interior tambe señor Takeu-chi a sa di hasi den ambi-ente Hapones. E kustum-ber Hapones ta pa sinta plat abou ora di kome. Tin un parti di Ema Tei kamin-da realmente bo ta sinta planta abou, riba kusinchi. Tin un otro parti kamin-da tambe bo ta sinta plat abou, pero ku bo pianan ta kologá den un parti habrí bou di e mesa. I tin e parti pa e kliente ku ta skohe pa sinta kome na mesa nor-mal manera na kualke otro tipo di restorant.

DekorashonE trahadónan ku ta sirbi na Ema Tei ta bisti tambe esti-lo Hapones. E dekorashon ta den ambiente Hapones i no ta kome ku fòrki i kuchú, pero ku dos palu. Ounke pa esun ku tòg ta preferá su kuchú i fòrki, esaki ta posibel. Pero e ta sigur ku e kliente lo skohe pa e palitu-nan aki, teniendo na kuen- ta e ambiente Hapones ku e ta aden.

E nòmberE nòmber Ema Tei ta bini di Hapon i ta referí un persona ku a regalá un kabai blanku na un tèmpel. Sinembargo, na e tèmpel e tempu ei nan no por a kria kabai blanku i p’esei a disidí di kuminsá

pinta kabai blanku i e pin-tura ei a regalá na e tèmpel pa tòg nan tin un kabai blanku presente. Esei ta e historia di Ema Tei, segun señor Takeuchi. Tin vários restorant na mundu ku ta usa e mesun nòmber aki, esta Ema Tei, i tur ta ofresé e kuminda Hapones.

AkohidaFor di su apertura señor Takeuchi a mira kuantu e pueblo ta gusta kuminda Hapones. E aseptashon na Kòrsou tabata inmenso i

mas ainda e eksperensia ku e kliente tin ku e forma di sinta abou, e forma ku sirbi’é i e sabor outéntiko Hapones di e kumindanan.

EkonomiaSeñor Takeuchi ainda no por bisa ku Kòrsou tin un bon ekonomia pa invertí aden. Segun e, Kòrsou ta den un fase di reorga-nisashon i ta di mira si real-mente e loke a invertí i ku e empresarionan ku a keda na e isla aki lo a hasié den un ekonomia ku ta bal

la pena. Loke ta trankilis’é ta ku Kòrsou ta parti di Reino Hulandes i Hulanda ta konosí di ta un pais bon organisá. E ta kere ku asta pa biba Kòrsou lo ta mihó. Partikularmente ku e ta bini di Venezuela, el a bisa ku aki ta mihó pa biba. Ve-nezuela tin bastante inse-guridat, ounke moveshon pa negoshi si tin aya ketu bai.

Kòfi haponesEl a gusta e área di Rif pa su negoshi, pasobra e ta un

área turístiko ku hopi move-shon i mas ainda awor ku asta e hotèl Renaissance a habri su portanan. Tambe tin pasaheronan di barku di turista ta pasa einan i esei ta habri e sitio ei asina spe-sial, segun señor Takeuchi. Pero teniendo na kuenta ku e pasaheronan di barku difísilmente ta bai kome na e isla ku nan a yega, el a

pensa di habri un parti pa hende kòfi Hapones. Esaki e lo hasi riba e patio dilanti di Ema Tei i konsekuen-temente e lo habri for di mainta pa kòfi i algu livia-no di kome pa despues di mèrdia e pasa pa kuminda mes.

Ema TeiSeñor Takeuchi,

propietarioTelefon: 513-8302

E-mail: [email protected]

Sushi komo plato Hapones ta birando mas i mas konosí i popular riba nos isla. Algun luna pasá otro restorant spesialisá den kuminda Hapones i en partikular sushi a habri su porta. Ta

trata di Ema Tei den Riffort na Otrobanda. Señor Hiroyuki Takeuchi ta propietario di Ema Tei i e tin ya 30 aña di eksperensia riba tereno kulinario. Dia 27 di òktober 2008, segun señor Takeuchi, Ema Tei a kuminsá drei komo su promé negoshi na Kòrsou, miéntras ku e ta bon konosí kaba den e mundu di negoshi na Venezuela.

E propietario Hiroyuki Takeuchi dilanti su restorant Ema Tei den Riffort Village.

Page 10: Empresa Chiki Mart 2009

1010

Eduard Concession di Ed’s Sushi Factory:

“Mi ta hopi satisfecho di a disidípa lanta mi propio negoshi!”

Durante 2008 e hóben empresario Eduard Con-cession, despues di a traha algun aña na dos restorant di sushi hopi konosí na Kòrsou, a inisiá su pro-pio kompania ku kua e ta ofresé sushi kla prepará na supermerkadonan i alabes ta ‘cater’ e spesialidat orien-tal aki na diferente evento. Un servisio ku a trese hopi satisfakshon serka su mes persona komo doño di su propio empresa, pero alabes serka su klientenan, ku prinsipalmente ta Albert Heijn i Vreugdenhil super-market ku segun e ta hopi satisfecho ku e servisio i produktonan ku e ta brinda nan.

Lantá den mundu kulinario

Eduard Concession a lanta den un kas kaminda su tata pa hopi aña tabata operá un restorant pa bende kuminda: e popular trùk Trankilo Mano na Santa Rosa. “Tur kos relashoná ku operashon di e estable-simentu tabata tuma lugá na nos kas komo ku e konvoi ku el a konvertí den un restorant estilo take-out tabata stashoná na nos kas”, asina el a konta. Pues, for di mucha Eduard a lanta den e mundu di negoshi kulinario.

Eksperensia den trabou

Na 1999 Eduard na edat hóben ta bai traha na e popular restorant spesia-lisá den sushi aki na Kòr-sou: Cravings. Trahando einan el a siña konosé hopi di e arte di prepará sushi i el a siña tambe hopi di su hefe Fred van Romondt, ken segun Eduard tin hopi kalidat empresarial. “Loke prinsipalmente mi tabata atmirá di mi èks-hefe na Cravings tabata su abilidat pa hasi relashon públiko ku su klientenan. E taba-ta un bon anfitrion.” Otro restorant di sushi kaminda Eduard a traha kasi un aña ta Chop Sticks.

Propio empresa ta bira un echo

Banda di e trabounan ariba menshoná i otro empleo-

nan ku e tabatin, Eduard a sigui un estudio den maneho riba tereno di ‘horeca’ ku e no a terminá. Último añanan promé ku el a tuma e desishon pa dediká tempu kompletu na su empresa Ed’s Sushi Factory, e hóben Conces-sion tabata sigui un pre-parashon komo enfermero. Den fakansi grandi di aña 2007 Eduard a kuminsá prepará sushi pa bende na su kas pa e tin un entrada pa por kubri su gastunan na kabes di famia i alabes paga su estudio. E promé establesimentu grandi ku a tuma su sushinan pa bende tabata supermer-kado Vreugdenhil. “Mi por bisa sin mas ku Vreugden-hil ta e empresa kaminda e mecha a sende”, el a bisa.Djis despues el ofresé su produktonan na Centrum Mahaai ku tambe a tuma nan pa bende den nan dos supermerkado. Faltando shete luna pa kaba su estudio, Eduard a realisá ku e mester a tuma un desishon kardinal den su bida. “Mi tabatin hopi aña

tabata traha i studia alabes hopi ora pa dia durante kasi hinter siman. Mi mes-ter a kombiná trabou, estu-dio, kore stazje, i tambe hiba un bida familiar. Mi a kaba di bira tata di un beibi i esaki a trese otro respon-sabilidat grandi p’ami. Tur esaki na un dado momentu a bira muchu p’ami i esun kos tabata sufri bou di e otro. Mi bida komo estu- diante, komo trahadó, komo esposo, tata i mi bida sosial.”

Desishon a trese kambio

E desishon ku Eduard a tuma en bista di e éksito di su sushinan tabata ku e mester stòp su estudio den enfermeria pa dediká mas atenshon i tempu na su negoshi di brinda sushi. “Mi a ofisialisá mi aktivi-datnan riba e tereno aki dia 1 di òktober di aña pasá i a yama mi negoshi Ed’s Sushi Factory. Mi a aserká Albert Heijn tambe i despues di algun intento na a disidí di purba ku mi. Mi produktonan a kai den

asina bon tera serka AH ku nan a pidi mi pa hasi entre-ga tur dia. Pues, di ningun forma mi no por a kombiná esaki ku e estudio di enfer-mero ku ta basta pisá.Eduard Concession a konta ku e ta hopi kon-tentu ku e desishon ku el a tuma. “E desishon a trese hopi kambio positivo den mi bida. Nos a haña un kas na Dr. Maalweg ku nos por a drecha manera nos tabata deseá pa por traha mas efisientemente posi-bel i ku ta hopi sentral pa nos por yega mesora pa hasi entrega na nos klien-tenan. Enfrente di nos kas tin un krèsh kaminda nan ta kuida nos beibi den dia di forma ku nos por dediká atenshon kompleto na nos empresa”. Den korto tempu Eduard a hañ’é ta buska un partner pa por a kumpli ku e demanda ku tabata sigui krese. “Mi a nota ku mi tabatin nesesidat di un partner den negoshi ku no únikamente mester a hasi un inyekshon finansiero, pero ku tambe tabata dis-puesto na traha huntu ku

mi. Ora mi a informá mi kasá di mi ideanan rela-shoná ku esaki el pidi mi pa laga e negoshi drai 3 luna mas pa wak kon ta bai. Despues di e 3 lunan-an ei el a tuma retiro di su empleo anterior pa bira mi partner i asistente den ‘Ed’s Sushi Factory’ i mi ta kere ku mi por bisa ku e tambe ta hopi satisfecho ku e desaroyonan.”

Partisipá na Horecura

No muchu tempu pasá Edu-ard a risibí un invitashon serka Rent-A-Chef (empre-sa pa kua e sa cater) pa partisipá na e bolsa ‘Hore-cura’. “Esaki ta un eks-posishon pa empresanan ku ta operá den ‘horeca’. Tabata un eksperensia grandi p’ami, pasobra mi a haña chèns di eksponé mi produktonan pa un grupo grandi di bishitante i poten-sial kliente nobo i alabes mi a kompartí eksperensia ku 21 otro empresa ku ta operá den e sektor”.

Plan pa futuroFinalmente e pregunta pa Eduard kiko ta su plannan pa futuro: “Na promé lugá naturalmente nos ke sigui brinda bon servisio i nos produktonan komo un fábri-ka di sushi. Mas aleu mi ke sigui ekspandé e servisio di duna workshop. Ku un grupo di minimal 10 hende ya nos por duna un tayer. Tambe mi ke traha mas dirigí riba mi merkadeo i promoshon pa haña mas pedido pa hasi catering. Nos por hasi esaki pa kualke evento i perkurá pa hinter e set-up i un deko-rashon estilo oriental. Alabes mi por informá ku riba tér-mino mediano mi tin plan pa bai ofresé un otro spesialidat di kuminda banda di esun di sushi. Riba término mas largu mi ke yega na tin mi propio outlet-nan, pero pa awor akí mi ke sigui brin-da bon servisio i produkto di kalidat na mi klientenan fiho.”

Ed’s Sushi FactoryTelefon: 679-5182

E-mail: eduardconcession

@hotmail.com

Último añanan e spesialidat kulinario Hapones, ‘sushi’, meskos ku ta e kaso na otro partinan di mundu, na Kòrsou tambe a bira hopi popular. Ta notabel kuantu establesimentu a lanta na nos

isla spesialisá pa prepará i ofresé sushi.

Eduard Concession: Plan pa tayer di sushi ku grupo di 10 hende.

Page 11: Empresa Chiki Mart 2009

El a splika ku den dékada 70 na Hulanda a kuminsá ku e investigashonnan sientífiko na Merka pa wak kon por aliviá doló di pashèntnan. “Den pasado tabata pensa ku ta sikólogo, speshalista òf pastor/iglesia por yuda un hende ku tin doló. Den e kadena di yudansa aki a lubidá riba e anestesista. E ta un di e ekspertonan ku sa eksaktamente kon por duna alivio”, asina dr. Sahoury a sigui splika.

Formashon profeshonal

Dr. Sahoury a nase na Bethlemen, Israël, i e tin un filosofia masha simpel pa usa ku su klientenan. Ku un sonrisa riba su kara e ta bisa el a nase kaminda un gran dunadó di alivio a nase. “Esei ta un di e moti-bunan pakiko ami ta duna tur kliente e mesun trato profeshonal sin tene kuen-ta ku nan entrada”, asina dr. Sahoury a splika.Dr. Sahoury a kuminsá ku su speshalisashon na Hulanda na Vrije Univer-siteit. Na kuminsamentu di dékada 80 el a bai traha na Den Hoedt Kliniek ku ta forma parti di Academisch Ziekenhuis na Rotterdam. Einan el a kuminsá duna

tratamentu na pashènt ku kanser i ku tabatin mester di kuido na kas. Den esaki por konta ku tur tipo di kan-ser. Despues ku el a forma su bida na Kòrsou kaminda el a habri The Pain Clinic, el a kuminsá duna trata-mentu na su klientenan. “Nos ta traha duru pa eli-miná tur sorto di doló. 30% di nos klientenan tin un tipo di kanser ku nos ta yuda nan ku tratamentu i 70% ta pashènt ku tin otro tipo di kondishon médiko ku ta duna doló. Hopi di nan ta hende ku a yega di hasi un tipo di operashon sea na nan lomba òf otro parti di nan kurpa i pa un òf otro motibu nan a keda ku doló”, asina dr. Sahoury a konta.E klínika na Pos Kabai ta konsistí di salanan grandi kaminda ta risibí e klien- te pa akomodá nan i duna nan e servisio ku nan mes-ter. Huntu ku dr. Sahoury ta traha su kasá Hilde na atministrashon i su yu muhé Niquelle ku ta enkargá ku tur loke ta atministrashon i asuntunan di personal. “Un di e aspektonan positivo di nos klínika ta ku nos ta traha ku tur dòkter i spe-shalista na Kòrsou. Aparte di esei nos tin kliente na

Aruba, Boneiru, St. Maarten i tambe Merka. Aparte di e klientenan aki, nos ta haña kliente di Hulanda i Merka.

Nos ta kontentu ku nos por akomodá nan tur. Nan ta yega mainta pa nan trata-mentu den un ambiente

trankil i ora nan ta kla, nan por bai nan kas sin niun

Dr. Pascal Sahoury di ‘The Pain Clinic’:

“Salubridat di Kòrsou mester diun vishon riba término largu”

Desaroyonan nobo i inovashon den e mundu di salubridat ta sumamente importante, sigur si nos evaluá ku un komunidat salú ta nifiká un ekonomia salú”. Esei ta loke dr. Pascal

Sahoury, direktor i fundadó di ‘The Pain Clinic’, na Lanthùis Pos Kabai a splika. Dr. Sahoury a establesé na Kòrsou na 1995. Komo anestesista el a amplia su karera profeshonal na Hulanda i a spesialisá den e área di eliminashon di doló for di pashènt ku ta sufri di un malesa terminal òf di sierto kondishon médiko. “Nos trabou ta eliminá doló bou di nos klientenan bou di guia. Esaki a bira un sistema di trato nobo ku ta konosí rònt mundu. Den pasado tabata wak síntomanan di malesa so. Awendia ta wak kon por aliviá e kliente su dolónan den kaso ku despues di dos pa tres siman e kondishon ta bira króniko. E ora ei nos ta bisa ku e malesa ta bira doló króniko”, asina dr. Sahoury a splika.

Dr. Sahoury di The Pain Clinic ku ta haña sosten di su yu muhé Niquelle.

página 12 >>>>

www.digicelgroup.com

1111

Page 12: Empresa Chiki Mart 2009

1212

problema”, asina Niquelle Sahoury a splika.Pero un profeshonal mes-ter traha duru pa e keda na nivel. “Komo profesho-nal mi tata ta partisipá na diferente kurso pa e sigui haña akreditashon. Aparte di esei e ta miembro di e asosiashon internasho-nal di profeshonal ku ta atendé ku doló. Tambe e ta sigui su èksamennan via Internèt i huntu ku esei su evaluashonnan. E ta haña su akreditashon di e forma aki tambe”, asina Niquelle a sigui splika.

Ekspanshon The Pain Clinic tin un sek-shon abou na Lanthùis Pos Kabai kaminda tin un total

di 20 kamber. E proyekto ta den fase di ekspanshon den sentido ku ta hasiendo e invershonnan nesesa-rio pa bini ku aparatonan sofistiká i tambe un MRI i CT Scan. The Pain Clinic ta e úniko instituto médiko na nos isla ku ta akomodá kliente ku scannan mod-erno pa evaluá si nan tin osteoporosis òf un sierto

tipo di kanser. Den e sek-shon kaminda tin 20 kam-ber tin un sala di oper-ashon tambe kaminda lo habri oportunidat pa spe-shalistanan bin hasi tur tipo di operashon. “Ku e inver-shonnan aki nos por traha mihó pa aliviá e krese-mentu di gastunan médiko. Si detektá sierto kondi- shon médiko na tempu, ku

sierto tèst nos por duna e yudansa nesesario na tempu. Di e forma aki por yuda tene gastunan den e mundu médiko abou. Nos t’ei pa duna e pashènt ku tin e dolónan e servisio di mas urgente mesora. Tur hende tin derechi riba e mesun trato médiko i nos ta sòru pa nan haña esei tambe”, asina Dr. Sahoury

a splika.Aparte di su famia, Dr. Sahoury ta traha ku un staf profeshonal ku sa kon pa atendé ku e klientenan ku ta presentá tur dia na e sentro. Dr. Sahoury su filosofia di éksito ta unu simpel: duna bon servisio i trato igual pa tur kliente ku yega na e sentro. The Pain Clinic ta habri for di 07:30 di mainta pa risibí su klientenan. “Mi ta spera ku nos por yega na e ekspan-shon nesesario di mane-ra ku nos por sigui duna bon servisio na tur hende”, asina Dr. Sahoury a bisa finalmente.

Pain ClinicDr. Pascal Sahoury M.D.,

AnestesistaLandhuis Pos Kabai s/n

Telefon: 736-300Faks: 736-3216

E-mail: pascalsahoury@hotmail.

com

<<<< página 11

Dr. Pascal Sahoury di ‘The Pain Clinic’:

“Salubridat di Kòrsou mester diun vishon riba término largu”

Niquelle Sahoury ta pará banda di e CT scan nobo na The Pain Clinic.

E mesa moderno den sala di operashon den

The Pain Clinic.

Page 13: Empresa Chiki Mart 2009

1 PUERTO RICO Introduction offer ANG 498Starting April 3rd 2 flights weekly: Friday • Monday

2MIAMI Starting @ ANG 610*5 Flights weekly Starting April 1st. *Last travel date March 31st

4 flights weekly: Monday • Thursday • Friday • Sunday

3 SURINAM Starting @ ANG 4502 flights weekly: Thursday • Sunday

4 ST. MAARTEN Starting @ ANG 359daily flights. * Last travel date March 14

5 STO. DOMINGO Starting @ ANG 6982 flights weekly: Tuesday • Sunday

6 HAÏTI Starting @ ANG 7722 flights weekly: Wednesday • Saturday

7 ARUBA Starting @ ANG 226daily flights

8 LAS PIEDRAS Starting @ ANG 4685 flights weekly: Wednesday • Thursday • Friday • Sunday • Monday

9 60+ SENIOR CITIZEN SPECIAL**MIAMI Starting @ ANG 568

1025% DISCOUNT WITH FUNMILES********

All prices are including tax, fuelcharges and excluding airport tax Curaçao

NEW

Must book ticket at Insel Air ticket office. Discount applies only for Funmiles part of payment.

1313

‘The bold look of Kohler’ na Kòrsou

E tabata traha promé pa un kompania di IT (tekno-logia di informátika) pa 15 aña i e tabata manehá e parti di Karibe. El a biba 10 aña na Miami i ta kasá ku un yu di Kòrsou i asina el a sera konosí ku e isla aki. Dado momentu el a haña ku e yega tempu pa un kambio. Teniendo na kuenta ku el a bin biba Kòrsou, el a disidí di hasi algu ku ta bal la pena i hasi algu pa su famia. E no kier a bai den e negoshi di IT pa e no ta den konflikto ku su ami-gunan. El a kumpra un kas na Bottelier i na dado momentu e mester a bai renová a baño. Mirando ku su eksperensia ta ku Kohler, el a bai pa Kohler i a bini riba e idea pa trese “The Bold look of Kohler” Kòrsou.Ounke el a habri ofisial-mente na 2008, for di 2007 el a kuminsá hasi negoshi. A tuma tempu pa e por a diseñá su show-room i pa e ta sertifiká pa Kohler e mester taba-tin un mínimo kantidat di produkto. E showroom tin 3 suite i kaminda nan ta

demostrá e klientenan tur loke Kohler tin di ofresé pa baño i kushina.Eugene Thomas no ta un persona deskonosí ku e proyektonan di Kohler. E ta bini di un famia kamin-da Kohler a dominá sem-per den nan kushina i baño i komo tal e ta bon konosí ku kalidat di e produkto aki pa hopi aña. E ta familiar ku kalidat i e marka. Kohler ta un produkto ku ta eksistí pa mas di 140 aña kaba i p’e tabata importante pa trese un produkto di kali-dat pa Kòrsou i alabes ofresé servisio.

Renombre mundialE produktonan Kohler ta bini di e famia Kohler ku ta ekstendé mas aleu den kushina i baño. Kohler ta renombrá komo e lider mundial den tur produkto di tuberia. Diseño i ino-vashon a kondusí na un ekspanshon den e liña i negoshinan Kohler, ku por sierto awor ta operá na 6 kontinente. Awe, famia Kohler i nan negoshinan ta krea produkto den kushina,

baño, kashi i mosaiko pa hotèl, resorts, rekreashon i kasnan ku ta guia e kaminda di diseño, ofre-siendo asina kalidat pa diferente gustu.

Un di e 12 nan den Karibe

E negoshi di Bottelier Kitchen & Bath ta un di e 12 kompanianan di Kohler den Karibe. E marka aki ta unu masha eksigente pa su representante i no ta sin mas, segun Eugene Thomas, Kohler ta aseptá un hende bira nan representante. Kontinuamente Kohler su agentenan ta reuní na Fort Lauderdale pa asina kapasitá nan mes mas ainda den e produktonan aki.

InvestigáPromé di a lanta su kom-pania, Eugene Thomas a hasi un ke otro inves-tigashon riba merkado i tambe el a traha un plan finansiero kon e ta bai hiba e negoshi aki. Asina nan

Dia 24 di aprel 2008 Bottelier Kitchen & Bath a habri su portanan. Señor Eugene Thomas, un Merikano ku a kambia su residensia di Merka pa Kòrsou, a enamorá di nos isla mirando tur e potensial ku Kòrsou por brinda n’e i na su negoshi. E tin 5 aña kaba na Kòrsou.

página 14 >>>>

Eugene Thomas propietario Bottelier Kitchen and Bath

Page 14: Empresa Chiki Mart 2009

1414

a haña un bista di e nese-sidat di e tipo di produkto aki na Kòrsou i tambe kon su kresementu lo bai. Nan ta konsentrá prin-sipalmente riba negoshi, pero esaki no ta kita ku e interes pa residensi-anan privá usa e marka Kohler ta hopi grandi. Komo tal tambe mayoria parti di nan benta for di despues ku nan a lanta tabata pa residensia- nan privá.

OportunidatBottelier Kitchen & Bath ta bende e produkto i nan tin un kompania ku ta spesia-lisá den e insta-lashon. I Esaki ta hus-tamente loke a hasi e negoshi spesial, pasobra el a habri i duna oportuni-dat di negoshi na otronan tambe, por ehèmpel den kuadro di e instalashon-nan.

OrguyosoSeñor Thomas ta suma-mente orguyoso di loke nan a logra te ainda ku e negoshi aki.

No solamente kranchi pa baño i kushina, pero Bot-telier Kitchen & Bath ta ofresé tambe kabinètnan pa kushina, pa baño di material ku tin garantia di bida largu riba nan, i

iluminashon spesial di e marka Tech Lighting.

Nan no tin produkto na kantidat grandi na stòk,

pero nan ta hasi e pedido ora e kliente ta deseá esaki, na e koló ku e ke. Señor Eugene Thomas ta rekomendá pueblo pa

promé ku kuminsá ku nan konstruí òf renová nan kas, kana wak bon kua produkto nan ke bai usa.

Eugene Thomas, propietario

Propietario Bottelier Kitchen & Bath

Telefon: 461-2707

‘The bold look of Kohler’ na Kòrsou

<<<< página 13

Parti paden di showroom di Bottelier Kitchen and bath

Balor di bo trabouSi bo sa tin momento ku bo no tin muchu entu-siasmo pa bo trabou, kologá un papel ku e preguntanan aki na bo boka di trabou di moda ku bo ta mira nan ku regularidat. Segun resul-tado di un investigashon Kanades, si un hende ku a pèrdè ánimo den su trabou keda konfrontá ku frekuensia ku e tipo di preguntanan aki, esei ta

stimul’é pa e pensa riba sentido di su trabou i su kontaktonan ku kolega. Asina e ta rekobrá su entusiasmo pa sigui pres-ta bon na trabou.

E investigadornan di Canada a konkluí esaki for di un eksperimen-tu den un kas di kuido kaminda tabatin un tim di 24 kolaborador. Durante

dos luna nan tabata bini huntu tur siman pa papia ku nan riba sentido di nan trabou i nan moti-vashon pa sigui traha. E efekto tabata impreshon-

ante. E kantidat di kaso ku hende tabata mèldu malu a baha ku 50% i e kontakto entre koleganan a drecha konsiderable-mente. E partisipantenan mes a indiká ku nan kon-takto ku e pashèntnan a drecha hopi i nan tabata saka mas satisfakshon for di nan trabou. Pues, para ketu na e balor di bo trabou ta bon pa kada ken.

Pakiko mi trabou ta importante? Ki mi mester hasi pa mi trabou kontribuí na suerte di bida di otronan? Kiko lo sosodé si mi no traha e trabou mas? Kon mi ta demostrá mi mes i mi

koleganan mi apresio?

Page 15: Empresa Chiki Mart 2009

1515

Kon promové bo website efektivamentehasiendo uso di “E-marketing”

Pens’é, niun hende no por bin bo kas si nan no sa bo adrès. Mas ainda: mi no por bin bo kas si mi no sa ku bo ke pa mi bin bo kas. Meskos ta konta pa un website.

Ta p’esei ta importante pa bo website ta kumpli ku e strategia pa un web-site eksitoso semper ta ‘up-to-date’ i agradabel pa bista di esnan ku ta bin di bishita. Ora bo tin tur esaki kla, bo ta kumin-sá traha riba e parti di merkadeo.

Kon pa merkadeá?Tin dos manera pa bo promové bo website.1. ‘Offline Marketing’ 2. ‘Online Marketing’ Tur dos e maneranan di promové bo website aki ta di importansia. P’esei ta nesesario pa pone mes tantu atenshon na bo plan di ‘offline marketing’ ku lo bo pone na e plan di ‘online marketing’.

‘Offline Marketing’: Pone bo website adrès (URL) riba tur dokumento di bo kompania. P.e. business card, letterhead, etc. Anunsiá lansamen- tu di bo website i tambe ora bo hasi kambio na bo website, publiká esaki. Manda un pòst elektróniko pa tur bo klientenan i tambe hende ku bo konosé pero ku no ta bo kliente ainda. Si bo tin ‘voice mail message’, kòrda pone bo adrès di website tambe. Bo adrès di website mester paresé riba tur flyer, T-shirt òf kualke otro material di promoshon ku bo tin di bo kompania.

‘Online Marketing’: Sòru pa e adrès

di bo website ta kon tené nòmber di bo kompania. Esaki ta hasi e posibilidat mas grandi pa un hende ku ta buska topa bo website, pasobra ta fásil pa taip djis nòmber di e kompania i kla bo ta. A keda prueba ku mayoria hende ta keda kòrda nòmber di negoshi. Esaki ta un punto hopi importante, ke men si bo tin bo website kaba pero e adrès no tin nòmber di bo kompania aden, nos ta sugerí pa hasi e kambio aki mas pronto posibel. Tene kuenta ku e nòmber di e kompania mester ta den e ‘Text’ di bo website i no solamente den un ‘Graphic file’ riba bo site. Meskos ta konta pa e palabranan klave (=keywords) ku bo ke e hendenan usa ora nan ta buska bo website via un ‘Search Engine’. Kòrda pone bo adrès di website den tur mail ku bo ta manda. Mas ku klaro si bo tin mas trahadó den bo kompania sòru pa nan tambe hasi

esaki. Buska kompanianan online ku ta hasi negoshi similar na esun di bo i wak kua website ta link ku di nan. Manda un mail pa e webmaster di e website aki hasi bo petishon di manera ku e website aki tambe link ku esun di bo. Mas website bo tin ku ta link ku bo website, mas haltu bo ‘ranking’ ta riba ‘Search Engine’ manera Google. E puntonan ariba menshoná ta djis algun for di un lista amplio ora ta trata di merkadeá bo website ‘offline’ i ‘online’. Bo por bishita website-nan ku ta trata promoshon di website: www.howipromotemy website.com www.wilsonweb.com/ articles/checklist.htm www.articlealley.com/ article_77386_3.html www.securenetsys- tems.net/services/e- marketing www.webdesignex- perts.com.au/Online- Business- Website- Strategies

Kòrda ku semper por akudí na ofisina di Sti-mul-IT pa asistensia riba tur loke ta trata kòmpiuter

i Internèt generalmente, pero tambe riba e tópiko spesífiko aki tambe di website. Ademas, Sedeck tambe tei kla pa yuda ku plan di merkadeo. Den e biblioteka na Kas di Empresario tin buki ku ta trata e tópiko aki i tambe hopi otro tópiko.

Si bo ta promové bo website ta importante tambe pa bo tene kuen-ta ku lo siguiente:• Mantené trafikashon di bishitante riba bo website• Sòru pa bishitantenan sigui bin bèk; No merkadeá bishitante nobo so.• Bo mester mantené bo website up-to-date por lo ménos un biaha pa luna

E yabi pa ‘Internet mar-keting’ (=E-marketing, merkadeo via di Internèt) eksitoso ta nada mas ku aseptá ku e ta un pro-seso integrá ku nunka no ta kaba. Website nobo ta desaparesé ku regu-laridat. P’esei bo mester keda al tantu ku regu-laridat via Internèt di tur loke ta pasa buskando (=search) i wak kua web-site a bin nobo. Tambe ta bon pa bo sa kua tin mas

tantu link i bishitante ken ta bo kompetidor. Pa bo merkadeá efisientemente i efektivamente atraves di Internèt, tur bo tra-hadónan tambe mester ta eduká riba e tereno di Internet i hasi uso ku regularidat di Internèt pa nan trabou diario. Awendia tin diferente método nobo di komuni-kashon riba Internèt ku bo por usa pa merkadeo di bo negoshi tambe; p.e. ‘blog sites’, ‘networking sites’, etc. Na un otro okashon nos lo trata esakinan mas detayá.

Glosario:‘Text’: loke tin riba un website lòs for di un imá-gen.‘Graphic file’: ta un fail ku ta kontené un imágen riba website. E imágen por kontené tantu potrèt komo teksto. Sinem-bargo, bo no por selektá (‘highlight’) e teksto den un imágen. ‘Search Engine’: ta un sistema bo ta usa pa buska loke bo mester riba Internèt. Esun mas konosí ta Google.

URL: ‘Universal Reserve Locator’. Esaki ta e adrès òf link pa un website.

Keda pendiente pa nos próksimo artíkulo den Empresa Chikí ku lo hiba e tema ‘Search Engine Marketing’; ku otro pa-labra, kon pa hasi merkadeo hasiendo uso di un ‘Search Engine’.

Próksimo aktividatnan di Stimul-IT:2 di aprel: Seminario grátis pa EMC (empre-sario mediano i chikí) tokante ‘Aspektonan di Importansia pa un Website Eksitoso’.12 di mei: Workshop “Webcontent”.

Promové/merkadeá bo website ta mes importante ku diseñá bo website. Bo mester tin un bon strategia pa bo haña hende bishitá bo website loke no ta fásil. Tin hende ta pensa ku si

mi traha mi website i pone riba Internèt (=online) outomátikamente hende ta bishit’é. Lamentablemente esaki no ta bèrdat.

Page 16: Empresa Chiki Mart 2009

MartIWCE International Wire-less Communication

ExpoLas Vegas, Merka

16-20 martLugá: Las Vegas Conven-

tion CenterWebsite: www.iwceexpo.

com

International Franchise Expo

Las Vegas, Merka 20-22 mart

E-mail: maria.e lenaportorreal@mai l .

doc.gov

5 th Auto Asia & Trans-port Asia

Karachi, Pakistan, 28-30 mart

Lugá: Karachi Expo Center

Website: www.autoasia.com.pk

Palm Beach Fine Craft Show

Palm Beach, Merka 20-22 Mart

Lugá: Palm Beach County Convention Center

Website: www.craftsamer-icashows.com

8th Doing Business in the Kingdom of the

Netherlands Kòrsou i Boneiru

24-27 martWebsites: www.interexpo.biz / www.curacao2009.

com

Destination Nature! Tourism, Travel and Out-

door ExpoParis, Fransia 27-29 martLugá: Paris Expo Port de

VersaillesWebsite: www.randonnee-

nature.com

IPC APEX Expo Printed Circuits and Assem-

bliesLas Vegas, Merka 31 mart -2 aprel

Lugá: Malanday Bay Hotel and Convention CenterWebsite: www.ipc.org

AprelCTIA Wireless Show

2009Las Vegas, Merka

1-3 aprel 2009Lugá: Las Vegas Conven-

tion CenterWebsite: www.ctiashow.

com

Caribbean Hotel and Tourism Investment

Conference (CHTIC)Bermuda, 14-16 aprel

Lugá: Fairmont South-ampton

Website: www.caribbean-hotelandtourism.com

Intermodal South Amer-ica

São Paolo, Brazil 14-16 aprel 2009

Lugá: Transamerica Expo Center

Website: www.intermodal.com.br

NAB Show, National Association of Broad-

castersContent Creation, Man-agement, Distribution and

ConsumptionLas Vegas, Merka

17-23 aprelLugá: Las Vegas

Convention CenterWebsite: http://www.nab-

show.com/

Expo Alimentos Puerto Rico Food Expo

Puerto Rico, 18-19 aprelLugá: Puerto Rico Convention Center

Website: www.expo-ali-mentos.com/ www.food-

expo.net

Interwire Trade Exposi-tion

Wire, Cable and Fasten-er Products and SuppliesCleveland, Merka 25-30

aprelLugá: I-X Center,

Cleveland, Ohio, USAWebsite: www.wirenet.org

MeiEMS India 2009

Emergency Medical Ser-vices Expo

New Dehli, India 1-3 mei Lugá: Pragati Maidan

Website: www.indiaems-expo.com

The Clothing ShowToronto, Canada 1-3 meiLugá: Better Living Cen-

treWebsite: www.thecloth-

ingshow.com

Windpower 2009 Con-ference & Exhibition

Chicago, Merka 4-7 meiWebsite: www.windpow-

erexpo.org

SolarExpo Delivering a sustainable future

Verona, Italia 7-9 meiLugá: International Exhi-

bition & Conference Website: www.solarexpo.

com

Sein 2009Enterprise, Commercial, Logistics and Industrial

Spaces Trade ShowMadrid, Spaña 7-9 mei

Lugá: Ifema – Parque Fer-isl Juan Carlos II

Website: http://www.ifema.es

Tools & Hardware FairSão Paulo, 14-16 meiLugá: Transamerica

Expo CenterWebsite: www.grafitefei-ras.com.br/novo/tools.asp

Caribbean Taxi Confer-ence & Expo

Kòrsou, 14-17 mei 2009Telefon: 511-7297

Persona di kontakto: Gilberto Vernon

The National Restaurant AssociationRestaurant,

Hotel-Motel ShowChicago, Merka 16-19 mei 2009Lugá: Chicago’s

McCormick PlaceWebsite: www.restaurant-

show.org/show

ALIDE Asociación Latinoameri-cana de Instituciones Financieras para el desar-

rolloKòrsou, 19-20 mei

Lugá: World Trade Cen-tre

Website: www.alide.org.pe

Yüni6th World Chambers

CongressKuala Lumpur, Malasia,

3-5 yüniWebsite: www.KL2009.

com

POWER-GEN EuropeMilano, Italia 3-5 yüni

Lugá: Fiera Milano-City Centre

Website: www.powerge-neurope.com

Tea & Coffee World Cup – Europe 2009

Madrid, Spaña 7-9 yüniLugá: Ifema - Parque

Ferial Juan Carlos IWebsite: http://www.

tcworldcup.com

Waste Expo 2009Las Vegas, Merka

9-11 yüni

Lugá: Las Vegas Conven-tion Center

Website: www.wasteexpo.com

InfoComm 09Orlando, Merka 13-19

yüniLuga: Orange County

Convention CenterWebsite: www.infocom-

mshow.org

EngineExpoStuttgart, Alemania 16-18

yüniLugá: New Stuttgart Trade

Fair CentreWebsite: www.engine-

expo.com

10th Trade & Investment Convention - TIC 2009

Trinidad, 24-27 yüniLugá: Centre of Excel-

lence in MacoyaWebsite: http://www.ttma.

com/recap.php

The 55 th Summer Nancy Food Show

New York, Merka 28-30 yüni

Luga: Javits CenterWebsite: www.fancyfood-

shows.com

SèptèmberThe Global Gear Manu-

facturing ForumIndianapolis, Merka 15-17

sèptèmberLuga: Indiana Convention

CenterWebsite: www.gearexpo.

com

NovèmberAAPEX 2009

Automotive Aftermarket Products Expo

Las Vegas, Merka 3-5 novèmber

Luga: Sands Expo CenterWebsite: www.aapexsow.

com

1616

Eventonan internashonal

www.afas.comOfisina spesialisá den vários tipo di atministrashon.

www.amswers.comE kontesta riba tur bo pregunta, tantu di empresa

chikí, komo edukashon i hopi mas.

www.business-idea.comHasi bo ideanan di bo negoshi bira realidat!

www.dnb.comPor buska riba e website aki mas ku 100 mion empre-

sa den mas ku 200 pais.

www.hongernaarbusiness.nlE website aki ta duna informashon tokante e 13 moti-bunan dikon empresanan mester partisipá na ‘trade

show’

www.hoovers.comUn website ku por usa pa buska vários empresa rònt

mundu.

www.infousa.comE website ku tur informashon pa resolvé bo problema

ku benta i merkadeo.

www.nbzfonds.nlEmpresa ku ta brinda oportunidat pa invertí.

http://scrapbookcuracao.com/Empresa nobo na Kòrsou ku ta duna un servisio di spesial di arte pa warda bo rekuerdonan di un forma

spesial.

www.1000ventures.comSi bo ta un empresario, un lider, un inventor, konse-hero òf entrenadó, e website aki ta duna bo hopi

informashon i tep kon pa diferensiá.

Website ku informashon balioso

Page 17: Empresa Chiki Mart 2009

Lokal1.Ta bende

Ta bende empresa lokal ku ta bende kosmétika i

bijouterie.

Internashonal1.Ta buska importadó

Universal Die Cast ta ofresé kandal pa drùms di plèstik i metal di 55 galòn. Bon seguridat pa ora di

transporte.Tel.: 815-633-1702

Faks: 815-633-6075E-mail:

[email protected]

Website: www.drumlock.com

Pais: Merka

2.Ta buska importadóPure Science International ta ofresé krema pa trata-

mentu di kútis.Tel.: 714-639-0343

Faks: 949-586-8896E-mail:

[email protected]: www.purescien-

ceintl.comSektor: kosmétika

Pais: Canada

3.Ta buska importadóChocolate Printing Com-pany ta buska empresa interesá pa distribuí chu-

kulati. Tel.: 516-824-3216

Faks: 516-908-5335E-mail:

[email protected]

Website: www.chocolog-raphy.com

Pais: Merka

4.Ta buska importadóTa buska importadó pa flor

fresku for di Ecuador. Tel.: 593-2-2472124 / 593-

9-9831197E-mail: [email protected].

netWebsite: www.cadena-

trading.comSektor: rebendedó

Pais: Ecuador

5.Ta buska importadóTa buska importadó pa liña

di bikini i trahe di baño di marka Ocean-Sport fábrika

na Italia i Spaña.Tel.: +36 30 641 9646Faks: +36 79 522 780

Skype: oceanswimwearWebsite: www.ocean.hu

Sektor: bikiniArea: Europa

6.Ta buska importadóEmpresa ta ofresé un var-iedat di meskla di sason natural, sous i marinada pa duna kuminda mas sabor, spesial pa hotèl i restorant. Marka: Chef Paul Prud-

homme’sTel.: 504-731-3522

Faks: 504-731-3576E-mail: azuniga@chefpaul.

comWebsite: www.chefpaul.

comSektor: komestibel

Pais: Merka

7.Ta buska importadóTa buska importador eksklusivo pa produkto anti slep. Por usa e líkido aki pa tur tipo di flur i e ta duna

resistensia pa 5 aña.Tel.: 781-598-1400

Faks: 781-598-4937E-mail: safety@trust-step.

comWebsite: www.trusty-step.

comSektor: seguridat

Pais: Merka

8.Ta buska kontaktoKompania ta bende porta i bentana di e marka Ander-sen ku ta spesialisá den

porta i bentana di palu.Tel.: 651-344-3510

Faks: 651-264-5417E-mail:

[email protected]

Website: www.andersenwindows.

comSektor: industrial

Pais: Merka

9.Ta buska kontaktoUn empresa ku ta produ-sí i bende awa boteyá ta buska kontakto ku empre-sa den Karibe. E empresa ta resiklá e bòter di plèstik

i ke drenta den kontakto ku empresa ku tambe ta den

e proseso di resiklahe.Tel.: (301)986-1595

Faks: (301)986-1464E-mail: cforrester@mbicfs.

comSektor: medio ambiente

Pais: Grenada

Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rúbrika aki òf pa mas informashon tokante un di esnan menshoná, tuma kontakto ku Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio na telefon 461-3918, faks: 461-5652 òf e-mail nos na businessinfo@curacao-

chamber.an

Oportunidatnan di negoshi

Publikashonnan noboE bibl ioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou ta kontené mas di 5000 dokumento. E bibl ioteka ta ofresé un variashon amplio di rekurso pa hasi inves-t igashon. E bibl ioteka ta kontené un kolekshon grandi di dokumento relashoná ku komèrsio ku ta dir igí r iba merkado mundial.

Resientemente nos a r isibí e siguiente publ ikashonnan den nos bibl ioteka na Sentro di Informashon Komersial.

- TRA Ti jdschrif t recht en arbeid nr.1 2009- PLC Cross-border Handbooks 2008/09- Caribbean Update Nr.1 2009- Port News Edit ion 1 Jan 2009- Alert! Let’s get posit ive- F&A Actueel nr1 2009 Fiscaal en juridisch vaknieuws en advies voor de f inancieel- administrat ieve professional- Recherchetips nr. 207 ‘Het DNA van uw organisatie’ - ABC Advies Bullet in ‘Erfgoed voor Curaçao’

E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè di 8 or di mainta te 4 or di atardi.

1717

Page 18: Empresa Chiki Mart 2009

Elisabeth Isenia i Yvette van Grieken a introdusí esaki

Scrapbooking: un hòbi ku a bira negoshiUn dushi manera pa kolek-tá rekuerdo

“Esaki ta un hòbi ku tur hende por hasi. For di mucha te hende mayor na edat. Ku e hòbi aki bo ta bira un persona hopi kreativo. Pa kuminsá ku e hòbi aki ta algu masha simpel mes. Nos tur tin pòtrèt ku nos lo ke broma

kuné den un álbùm. Por ehèmpel, nasementu di bo beibi ta trese hopi rekuerdo ku despues di tempu bo por lubidá. Si bo warda bo beibi su armbant di hospi-tal, e promé mea ku el a bisti, etc, tur esaki bo por warda i plak riba un página anto hasié algu personal i tòg algu ku bo yu mes por wak ora e ta mas grandi. Bo por skibi tambe riba e página kiko ta pasa riba e potrèt ku tin riba e pági-na, pasó hopi biaha nos ta haña potrèt pa mira den álbùm anto bo no sa mas kiko a sosodé riba e potrèt ei.”, asina señora Isenia a sigui splika.

Oportunidat di negoshi

Tin algun hende ku ta forma nan mes klup di scrapbooking kaminda nan ta interkambiá di idea kon pa nan hasi mas ku kompaginashon (layout). Segun señora Isenia, si

bo ta un persona ku no konosé scrapbooking mes, ta bon si bo sigui e kurso-nan ku lo bini speshal pa amatùr. Asina bo mes ta mira kon bo ta bai krese den e mundu aki i siña téknika nobo pa preservá bo memoires na un mane-ra úniko. Seis aña pasá señoranan Isenia i Van Grieken a haña introdukshon na e mundu di scrapbooking dor di algun konosí na Hulanda. “Nos a keda enkantá ku e hòbi aki i ki ora nos bai Merka, nos ta disidí di tuma lès i kumpra artíkulo bin Kòr-sou ku nan. Nos a desku-brí ku na Aruba tambe ta bende e artíkulonan aki i ki ora nos bai Aruba nos ta kore kumpra loke a sali nobo riba merkado. Miran-do kon na Kòrsou e surtido di artíkulo pa e hòbi aki ta hopi limitá, nos a bin riba e idea pa kuminsá un pakus chikitu aki ku e idea tambe di duna los pronto”, asina

e empresarionan a sigui splika.

Kiko Kòrsou tin pa ofresé

Den e merkado na Kòrsou, tin algun grupo chikitu di ‘scrapbookers’, manera ta yama nan. Nan ta ferviente i hopi di nan ta shòp via

Internèt, ta bai Merka òf Aruba pa hasi nan kompra. “Nos plan ta pa kuminsá duna lès e luna aki mes i asina introdusí e hòbi aki na mas persona. E mundu di scrapbooking ta un mundu hopi bunita i ora bo ta okupá ku bo proyektonan, bo ta lubidá tur problema.

E ta relahá bo masha hopi mes i ora bo kuminsá bo ke sa mas i mas. No tin límite na loke bo por hasi ku e hòbi aki. Kada kuater luna nos mes ta bai Merka i siña e téknika i produk-tonan nobo ku konstante-mente ta sali riba merkado. Den e negoshi aki bo mes-ter ta hopi pendiente pa e kambionan”, asina señora Isenia a splika.Den scrapbooking tambe tin artíkulo ku ta mará na temporada di aña (season-al), pero nan ta optenibel henter aña. Ke men, ta dependé ki dia e persona kier scrap su potrètnan sea di Pasku di aña pasá, Dia di Valentino di dos aña

1818

‘Scrapbooking’ ta un método pa preservá álbùm personal ku historia di famia, evento, rekuerdo, memorabilia, etc. Entretantu e arte aki a amplia asina tantu ku por yam’é ‘the art

of papercraft’. Ademas di álbùm, por dekorá diario (dagboek), kuadro, dekorashon pa kas, kalènder, buki di reseta, kahita, kònteiner, moneda, etc. Segun Elisabeth Isenia i Yvette van Grieken, ku a introdusí e hòbi aki na Kòrsou, loke bo por hasi den scrapbooking ta simplemente sin fin.

un ehèmpel di scrapbooking....

Page 19: Empresa Chiki Mart 2009

1919

pasá, karnaval di tres aña pasá òf hasta hasimentu di aña di sinku aña pasá.Den e negoshi Scrapbook Heaven e dos empresa-rionan tin dos persona full-time i un partaimer ta traha i e klientenan ta reakshoná positivamente. “Nan ta yuda bo dunando nan opinion i bisa kiko mas nan lo ke wak den e surtimentu. Si, nos ta diferente, pero esaki e persona mes tin ku bin konvensé su mes di

dje. Nos lo bai tin ‘crop eve-nings’ kaminda e kliente por bin traha riba su proyekto personal i lo tin pasapalu i kos di bebe (no alkohóliko) pa un suma chikitu. Tambe nos lo organisá kada dos luna e dianan di ‘make and take’, kaminda e persona lo haña demostrashon di produkto òf téknika nobo i lo por hasi un muestra pa bai kas kuné. E idea ta pa entretené e klientela den un ambiente di fantasia,

beyesa i ku bon ambiente. Si bo ke ta ‘even er uit’, ta serka nos bo mester ta”, asina señora Van Grieken a bisa.

Insentivo mester bini di bo mes

No tin masha insentivo ku por yuda un empresario ku ta kuminsá i no mester stèns riba insentivo tam-poko, asina señora Van Grieken a bisa, indikando ku trabou ta bini pa esnan

ku ta hasi esfuerso pro-pio. “Pa negoshi chikí òf empresarionan ku kier bini ku algu nobo na Kòrsou, nos ta di opinion ku sem-per ta un bon ora. Si bo ta dispuesto pa dediká entre 12 pa 16 ora pa dia na un negoshi, bo tin pashon pa loke bo ta hasi i si bo trata bo kliente nèchi, semper ta un bon ora pa kuminsá. Kòrda si, traha ku un presupuesto i hasi lo máksimo pa bo atené bo

n’e. Si bo tin duda, konsul-tá ku un eksperto”, asina nan a bisa finalmente.

Elisabeth Isenia-van Delden, Store ManagerDiamond’s / Scrapbook

HeavenKaya Jacob Posner 26

Telefon: 4612811Faks: 4613976

E-mail: [email protected] /

[email protected]

.un hòbi ku ta masha dushi i ku ta kreativo...

Elisabeth Isenia i Yvette van Grieken a introdusí esaki

Scrapbooking: un hòbi ku a bira negoshi

Google: 65% di reservashonnan di biahe riba Internèt

Awendia ta fásil pa tur hende hasi su mes reser-vashon for di kas òf ofisina. E mes ta prent su pasashi – e-ticket – i kla e ta pa biaha. Ta p’esei e agensia di biahe awendia mester perkurá pa e ta duna e mihó servisio pa su klien-tenan keda bin bèk serka dje. I e mes tambe mester bira mas aktivo riba Inter-nèt. Esun ku no ke bai e direkshon ei, ta keda atras i finalmente lo kai chikí.Esaki ta bira ainda mas evidente ora tuma nota ku ya ta asina ku mas ku 65% di tur benta di biahe ta okurí atraves di Internèt. Hustamente biahamentu

ta aktualmente e elemento mas popular den tur loke ta bende i kumpra riba web. Un di e kompanianan mes renombrá riba Internèt, ku ta Google, a laga hasi un investigashon i esaki ta un di e resultadonan di esaki. E investigashon a mustra alabes ku 75% di esnan ku ta buska informashon tokante biahe ta aktivo riba Internèt. Awor aki ta sola-mente 25% ta bishitá un

agensia di biahe ainda òf ta referí na informashon ku nan a haña di amigu i famia. Pa biahenan den un pakete e informashon optené on-line ta alkansá te 81%.E empresa TNS Infratest a hasi e estudio pa Google na Hulanda i esaki ta ilustrá ku 44% di hende ku ta buska algu ku ta kuadra ku nan deseonan pa kumpra, ta hasi esei

atraves di Internèt. Den e kaso di kumpra pasashi, e porsentahe aki ta subi te na 76%. E ta mustra atrobe un kambio den e kondukta di e Hulandes pa eksplorá i despues even-tualmente kumpra loke e ta buskando. Na Hulanda so kaba e volúmen di benta na web stores a surpasá 4 mil mion euro, segun kálkulonan di statistiknan di ‘Thuiswinkel’. Segun

Google.nl e benta total di e-commerce a krese nuebe be mas tantu ku esun di e pakusnan tradishonal. “E aktual krísis ta kondusí na mas komparashon di preis, ya ku Hulandesnan tin un inklinashon fuerte pa hasi esei. Ta di vital importansia konstatá ku ta fásil pa haña e website”. No ménos ku 68% ta hasi uso di un vehíkulo di búskeda – den mayoria kaso ta Google. Mas ku 84% di e poblashon Hulandes tin un konekshon di Internèt. Ku esei nan ta skor komo esun mas haltu na Europa, segun e revista Reisrevue di febrüari último na Hulanda.

Un di e sektornan ku mundialmente a desaroyá hopi riba tereno digital ta esun di biahamentu. Kualke hende por subi Internèt i buk un hotèl, trein, avion, barku òf pa hür outo. Esei a pone

tambe ku hopi agensia di biahe a pèrdè klientela, pues tambe entrada.

klientenan ku ta buska loke nan mester pa e hòbi di scrapbooking....

Page 20: Empresa Chiki Mart 2009

AT

A L

OK

E B

O T

AB

AT

A

WA

RD

A R

IBA

DJE

!

MA

RS

HE

PA

E

MP

RE

SA

RIO

2009 F

EC

HA

: 22-

24

AP

RE

L, 2

009

LUG

Á: W

TC

EN

TR

AD

A: G

RA

TIS

!

PA

MA

S IN

FO

RM

AS

HO

N T

UM

A

KO

NT

AK

TO

KU

MA

RA

DI

KO

RS

IO N

A T

ELE

N: 4

61-3

918

2020