Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

74
EMAKUMEEN KONTRAKO DISKRIMINAZIO ERA GUZTIAKEZABATZEKO KONBENTZIOAETA GOMENDIOAK

Transcript of Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Page 1: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

EMAKUMEEN KONTRAKO DISKRIMINAZIO ERA

GUZTIAKEZABATZEKO KONBENTZIOAETA

GOMENDIOAK

Page 2: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

EMAKUNDE

EMAKUMEAREN EUSKAL ERAKUNDEA

VITORIA - GASTEIZ 1998

E UMAKUMEEN KONTRAKO DISKRIMINAZIO ERA GUZTIAK EZABATZEKO KONBENTZIOA ETA GOMENDIOAK

Page 3: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

IZENBURUA: "Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko konbentzioa eta gomendioak"

EGILEA: EMAKUNDE/Emakumearen Euskal Erakundea. Manuel Iradier kalea, 36. 01005 Vitoria-Gasteiz

MAKETATZAILEA ETA KOORDINATZAILEA: Ana Rincon DATA: Martxoa, 1998 ALE ZENBAKIA: 1.000 DESKRIBATZAILEAK: Diskriminazioa, berdintasunerako politikak, Nazioarteko Hitzarmenak,

gomendioak IRUDI DISEINUA: Ana Badiola eta Isabel Madinabeitia ILUSTRATZAILEA: Iñigo Ordozgoiti FOTOMEKANIKA: Rali, S.A. Particular de Costa 8-10. Bilbao INPRIMAKETA: Grafo, S.A. Cervantes Etorbidea, 51. 48.970 Basauri. Bilbao ISBN: 84-87595-48-0 LEGE GORDAILUA: BI-580-98

Page 4: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

AURKIBIDEA

A U R K E Z P E N A 7

S A R R E R A 11

E M A K U M E E N K O N T R A K O D I S K R I M I N A Z I O ERA G U Z T I A K E Z A B A T Z E K O

K O N B E N T Z I O A 17

E S T A T U K I D E E N A D I T A S U N P E A N J A R R I T A K O G A I A K

G O M E N D I O O R O K O R R A K ETA I R U Z K I N A K 35

E M A K U M E E N ETA G I Z O N E N A R T E K O B E R D I N T A S U N A R E N K U L T U R A R A N T Z

H E Z K U N T Z A R E N BITARTEZ. E K I N T Z A R A K O P R I N T Z I P I O A K 77

5

Page 5: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

IURKEZPENA

Page 6: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

S e x u e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a o i n a r r i z k o p r i n t z i p i o beza la a i t o r t u a izan d a N a z i o a r t e k o ,

E u r o p a k o e ta E s t a t u e t a k o a r a u j u r i d i k o g u z t i e t a n . Ha la e re , g a u z a ba t da b e r d i n t a s u n e r a k o es -

k u b i d e a iza tea e ta b e s t e ba t e s k u b i d e h o r i e r r e a l i t a t e a n g a u z a t z e a , e ta h o r r e t a r a k o e z i n b e s t e -

koa d a b o t e r e p u b l i k o e k esku ha r d e z a t e n e m a k u m e e n e ta g i z o n e n a r t e k o b e r d i n t a s u n eg iaz -

koa e ta e r a g i n k o r r a l o r t u a h a l i za teko .

A l d e h o r r e t a t i k , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o m o t a g u z t i a k k e n t z e a r e n a lde O N U k

1979an e g i n z u e n b i l t z a r r e a n bes te u r r a t s b a t g e h i a g o e m a n zen e m a k u m e e n e ta g i z o n e n a r te -

ko b e r d i n t a s u n p r i n t z i p i o a k a u r r e r a e g i n zezan , e ta h u r a x e izan z e n , h a i n zuzen e r e , m u n d u

o s o r a k o b a l i o k o z u e n l e h e n b i z i k o t r e s n a j u r i d i k o a , ek in t za p o s i t i b o a k ez z i re la d i s k r i m i n a t z a i l e -

ak a r g i e ta g a r b i a l d a r r i k a t u z u e n a . Eta s e x u e n a r t e k o b e r d i n t a s u n p r i n t z i p i o a i n d a r g a b e t z e n ez

d u t e n e z g e r o , a r g i d a g o ez d i r e l a d i s k r i m i n a t z a i l e a k , be t i e re d e n b o r a b a t e r a k o b a l d i n b a d i r a

e ta a r l o g u z t i e t a k o b e r d i n t a s u n - e z a k , p o l i t i k a , g i z a r t e , e k o n o m i e ta k u l t u r a r e n a r l o k o a k , z u z e n -

t z e k o b a l i o b a d u t e .

X e d a p e n h o r i z u z e n e a n a p l i k a d a i t e k e b e r r e t s i e g i n d u t e n Es ta tu g u z t i e t a n , e ta i n t e r p r e t a -

z io i t u r r i beza la e r a b i l i b e h a r k o d a t r a t u e ta a u k e r a b e r d i n t a s u n a r e k i n l o t zen d i r e n p r o p o s a m e n

g u z t i e t a n . Ek in tza p o s i t i b o r a k o n e u r r i a k b e r d i n t a s u n a l o r t z e k o p r e m i a z k o kasu g u z t i e t a n j a r r i

b e h a r k o d i r a .

Es ta tuek , h u r a b e r r e s t e a n , h i tz e m a n d u t e e m a k u m e e n k o n t r a k o n o l a n a h i k o d i s k r i m i n a z i o -

ak d e u s e z t e k o n e u r r i a k j a r r i k o d i t u z t e l a e t a , B a t z a r r a r e n x e d a p e n e k b e r e e r a g i n a izan d e z a t e n ,

h a r t u d i r e n n e u r r i e n b e r r i e m a n g o d i e t e l a Naz io B a t u e i , ba i e ta a r l o h o n e t a n i z a n d a k o a u r r e r a -

p a u s u e n b e r r i e re . A r a u h a u E s p a i n i a k o E s t a t u a k 1983ko a b e n d u a r e n 16an b e r r e t s i z u e n .

G u r e E r k i d e g o a r e n e r e m u a n , E u s k a d i k o A u t o n o m i E s t a t u t u a r e n 9.2 a r t i k u l u a n eza r r i zen

e u s k a l b o t e r e p u b l i k o e n e g i n k i z u n a de la e m a k u m e e n e ta g i z o n e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a z inez-

koa e ta e g i a z k o a izan d a d i n , d i r a t e k e e n o z t o p o a k e r a u z t e k o e ta a l d e k o k o n d i z i o e i e r a g i t e k o

n e u r r i a k h a r t z e a .

Era b e r e a n , E u s k a d i k o A u t o n o m i E l ka r t eko E m a k u m e e n t z a k o Ek in tza P o s i t i b o e n II . P lanak ,

E u s k o J a u r l a r i t z a k 1995eko a b e n d u a r e n 2 9 a n o n e t s i z u e n a k , 1979an O N U k e g i n z u e n

B a t z a r r e a n e ta e u r o p a r a r a u d i a n o i n a r r i t u t a , ek in t za p o s i t i b o a b e r r e t s i d u , e m a i t z e t a n b e r d i n -

t a s u n a eza r t zeko e s t r a t e g i a beza la , h o r r e n b i d e z , d e n b o r a l d i b a t e r a k o b e d e r e n g i z a r t e a n iza ten

d i r e n p r a k t i k e n — b a t z u e t a n i t xu raz n e u t r a l a k — e ta g e n e r o s i s t e m a s o z i a l a r e n ha r i t i k s o r t z e n

d i r e n d i s k r i m i n a z i o a k zuzen t zeko e d o h o r i e i a u r r e e g i t e k o . Ez d u g u a h a z t u b e h a r g e n e r o a r e n

s i s t e m a k , g i z a r t e a r e n e g i t u r a k e t a k o n t r o l a t z e k o t r e s n a i n p o r t a n t e a d e n a l d e t i k , e m a k u m e e n

e ta g i z o n e n p o r t a e r a , r o l a k e ta b a l o r e s i s t e m a k m a r k a t z e n d i t u e l a , e ta a l d i b e r e a n , e r a g o z p e n a

d e l a a u k e r a b e r d i n t a s u n e r a k o e ta g u z t i e n g a r a p e n e r a k o . Ek in tza p o s i t i b o a k , h a i n zuzen e re , oz-

t o p o h o r i e k d e u s e z t e k o e ta n e u t r a l i z a t z e k o b a l i o d u .

H o r i e n g a t i k g u z t i e n g a t i k , i n t e res h a n d i k o a da O N U k 1979an e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i -

m i n a z i o m o t a g u z t i a k d e u s e z t e a r i b u r u z e g i n z u e n B a t z a r r a r e n b e r r i e m a t e a , h a r e n e d u k i a j ak i -

na raz i e ta p r a k t i k a n j a r t zea e r r a z a g o izan d a d i n .

T x a r o A r t e a g a A n s a

E M A K U N D E / g m a k u m e a r e n

Euska l E r a k u n d e k o z u z e n d a r i a

9

Page 7: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

ARRERA

Page 8: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

U r r a t s h a n d i ba t e m a n zen 1979ko a b e n d u a r e n 18an e m a k u m e e n t z a k o e s k u b i d e b e r d i n t a -

s u n a r e n h e l b u r u r a n t z , Ba tzar O r o k o r r a k E m a k u m e a r e n a u r k a k o D i s k r i m i n a z i o Era g u z t i a k

Ezaba tzeko K o n b e n t z i o a o n a r t u z u e n e a n . K o n b e n t z i o h o n e k , b e r e 30 a r t i k u l u e t a n , a l d a r r i k a t u

e g i t e n d i t u , l ege a l d e t i k be te b e h a r r e k o e r a n , m u n d u g u z t i a k o n a r t u t a k o p r i n t z i p i o a k e ta e m a -

k u m e e k leku g u z t i e t a n e s k u b i d e b e r d i n t a s u n a e d u k i t z e a l o r t z e k o n e u r r i a k . Be re o n a r p e n a k

a m a i e r a e m a n z i o n e g i n a zen k o n t s u l t a - l a n b a t i , l a n t a l d e b a t z u e n b a r r u a n , E m a k u m e a r e n

G iza r t e e ta Lege E g o e r a r i b u r u z k o B a t z o r d e a n e ta Ba tzar O r o k o r r e a n b o s t u r t e k o a n e g i n a zen

k o n t s u l t a - l a n a r i .

K o n b e n t z i o o r o k o r h o n e k e s k u b i d e b e r d i n t a s u n a eska t zen d u e m a k u m e a r e n t z a t , b e r e e g o -

e ra z ib i l a g o r a - b e h e r a , e s p a r r u g u z t i e t a n : e s p a r r u p o l i t i k o , e k o n o m i k o , soz ia l , k u l t u r a l e ta z i b i -

l e a n . N a z i o e k d i s k r i m i n a z i o a d e b e k a t z e k o l egeak a l d a r r i k a t z e a e s k a t z e n d u ; g i z o n e ta e m a k u -

m e a r e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a b i z k o r t z e k o a l d i b a t e r a k o n e u r r i b e r e z i a k g o m e n d a t z e n d i t u , ba i

e ta d i s k r i m i n a z i o a i r a u n a r a z t e n d u t e n g i z a r t e - k u l t u r a z k o e r e d u a k a l d a t z e k o x e d a p e n a k e re .

Bes te n e u r r i b a t z u e k e m a k u m e a r e n t z a k o e s k u b i d e b e r d i n t a s u n a x e d a t z e n d u t e b iz i tza p o l i -

t i k o e ta p u b l i k o a n ; h e z k u n t z a r a e ta i kaske ta p r o g r a m a b e r b e r e t a r a i r i s t eko a u k e r a b e r d i n t a s u -

n a ; d i s k r i m i n a z i o r i k eza e n p l e g u a n e ta o r d a i n k e t a n , e ta lan s e g u r t a s u n a r e n b e r m e a k e z k o n t z a

e d o a m a t a s u n a g e r t a t u z g e r o . K o n b e n t z i o a k n a b a r m e n a r a z i e g i t e n d u g i z o n a r i e ta e m a k u m e -

ar i e t x e b a r r u k o b iz i t zan d a g o k i e n e r a n t z u k i z u n b e r d i n t a s u n a . Ha labe r , f a m i l i o b l i g a z i o a k lan

e r a n t z u k i z u n e k i n e ta b iz i tza p u b l i k o a n p a r t e h a r t z e a r e k i n k o n b i n a t z e k o eska in i b e h a r d i r e n g i -

za r te z e r b i t z u a k e re -be rez i k i u m e e n za in tza r i d a g o z k i o n a k - a z p i m a r r a t z e n d i t u .

K o n b e n t z i o a r e n bes te a r t i k u l u b a t z u e t a n , e m a k u m e a r i m e d i k u - l a g u n t z a k o z e r b i t z u a k d i s -

k r i m i n a z i o r i k g a b e e s k a i n t z e a eska t zen d a , a re f a m i l i a r e n p l a n g i n t z a r i d a g o z k i o n a k e r e , e ta g i -

z o n a r e n g a i t a s u n j u r i d i k o b e r d i n a , E s t a t u e k o n a r t u b e h a r d u t e l a r i k e m a k u m e a r e n g a i t a s u n j u -

r i d i k o a m u g a t z e r a j o d e z a n e d o z e i n k o n t r a t u r i e d o b e s t e e d o z e i n t r e s n a p r i b a t u r i « b a l i o g a b e

i r i t z i ko z a i o l a » . A r r e t a be rez ia e m a n g o zaie b a s e r r i a l d e k o e m a k u m e a r e n a r a z o e i .

K o n b e n t z i o a k E s t a t u e k o n a r t u r i k o o b l i g a z i o a k n a z i o a r t e m a i l a n b e g i r a t z e k o m e k a n i s -

m o a k eza r t zen d i t u , K o n b e n t z i o a b e r r e t s i e d o b e r a r i a t x i k i baza izk io . E m a k u m e a r e n a u r k a k o

D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o B a t z o r d e a k , b e r e n e g i n k i z u n e t a n b e r e n b u r u e n i z e n e a n so i l i k a r i t u

e ta Es ta tu k i deek a u k e r a t u a k d i r e n 23 a d i t u k o s a t u r i k d a g o e n a k , h a r e n a p l i k a z i o a n e g i t e n d i r e n

a u r r e r a p e n a k az te r t zen d i t u .

K o n b e n t z i o a , 1 9 8 0 k o m a r t x o a r e n 1 e t i k i z e n p e t z e k o i r ek ia , 1981eko i r a i l a ren 3 a n s a r t u zen

i n d a r r e a n . 1995eko o t s a i l e r a a r t e , 141 h e r r i k o n a r t u a z u t e n b e r e x e d a p e n e n b e t e b e h a r r a , b e -

r r e s p e n e d o a t x i k i m e n d u b idez . H o n a k o h a u e k d i r a h e r r i o k :

A l b a n i a

A l e m a n i a

A n g o l a

A n t i g u a e ta B a r b u d a

A r g e n t i n a

A r m e n i a

A u s t r a l i a

A u s t r i a

B a h a m a k

B a n g l a d e s h

B a r b a d o s

B e l a r r u s

B e l g i k a

Be l ize

B e n i n

B h u t a n

13

Page 9: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

B o l i v i a

B o s n i a - H e r t z e g o v i n a

Bras i l

B r i t a n i a H a u n d i e ta

Ipar I r l a n d a k o

E r r e s u m a B a t u a

B u l g a r i a

B u r k i n a Faso

B u r u n d i

C a b o V e r d e

C o s t a Rica

D a n i m a r k a

D o m i n i k a

D o m i n i k a r E r r e p u b l i k a

E g i p t o

E k u a d o r

E k u a t o r e G i n e a

El S a l v a d o r

E r r u m a n i a

E r r u s i a r F e d e r a z i o a

E r ta f r i ka r E r r e p u b l i k a

E s l o v a k i a

E s l o v e n i a

E s p a i n i a

E s t o n i a

E t i o p i a

F i l i p i nak

F i n l a n d i a

F r a n t z i a

G a b o n

G a m b i a

G a n a

G e o r g i a

G i n e a

G i n e a B i ssau

G r e n a d a

Grez ia

G u a t e m a l a

Ha i t i

H e r b e h e r e a k

H o n d u r a s

H u n g a r i a

I n d i a

I n d o n e s i a

I rak

I r l a n d a

I s l a n d i a

Is rae l

I ta l ia

J a m a i k a

J a p o n i a

J e m e n

J o r d a n i a

J u g o s l a v i a

K a m e r u n

K a n a d a

K a n b o d i a

K e n i a

K i r g i z i s t a n

K o l o n b i a

K o m o r e a k

K o n g o

K o r e a k o E r r e p u b l i k a

K roaz ia

K u b a

Kuvvai t

L a o s k o H e r r i - E r r e p u b l i k a

D e m o k r a t i k o a

L e t o n i a

L i be r i a

L ib ia

L i t u a n i a

L u x e m b u r g

M a d a g a s k a r

Ma lavv i

M a l d i v a k

M a l i

M a l t a

M a r o k o

M a u r i z i o

M a z e d o n i a k o J u g o s l a v i a r

E r r e p u b l i k a - o h i a

M e x i k o

M o l d o v a k o E r r e p u b l i k a

14

Page 10: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

M o n g o l i a

N a m i b i a

N e p a l

N i g e r

N i k a r a g u a

N o r v e g i a

P a n a m a

P a p u a G i n e a Be r r i a

P a r a g u a i

Pe ru

P o l o n i a

P o r t u g a l

R u a n d a

S a i n t K i t t s e ta N e v i s

S a i n t V i n c e n t e ta

G r e n a d i n a k

S a m o a

S a n t a Luz ia

S e n e g a l

S e y c h e l l e a k

S i e r r a L e o n a

Sr i L a n k a

S u e d i a

S u r i n a m

T a d j i k i s t a n

T a n z a n i a k o E r r e p u b l i k a

B a t u a

T h a i l a n d i a

T o g o

T r i n i d a d e ta T o b a g o

T u n i s i a

Tu rk i a

T x a d

T x e k i a r E r r e p u b l i k a

T x i l e

T x i n a k o H e r r i - E r r e p u b l i k a

U g a n d a

U k r a n i a

U r u g u a i

V e n e z u e l a

V i e t n a m

Z a i r e

Z a n b i a

Z e e l a n d a Be r r i a

Z i m b a b v v e

Z i p r e

K o n b e n t z i o a r e n t e s t u o s o a h u r r e n g o o r r i a l d e o t a n a g e r i d a .

Page 11: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

E U MAKUMEEN KONTRAKO DISKRIMINAZIO ERA GUZTIAK EZABATZEKO KONBENTZIOA

Page 12: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Konbentzio honetako Estatu Kideek

A i n t z a t h a r t u t a N a z i o B a t u e n S o r t z e - A g i r i a k g i z a k i a r e n

f u n t s e z k o e s k u b i d e , g i z a k i a r e n d u i n t a s u n e ta b a l i o e t a g i z o n

e ta e m a k u m e a r e n e s k u b i d e b e r d i n t a s u n a r e k i k o f e d e a b i r -

b a i e z t e n d u e l a ,

A i n t z a t h a r t u t a G iza E s k u b i d e e n A d i e r a z p e n U n i b e r t s a l a k

d i s k r i m i n a z i o r i k e z a r e n p r i n t z i p i o a b i r b a i e z t u e ta g i zak i g u z -

t i a k l i b re e t a d u i n t a s u n e ta e s k u b i d e e t a n b e r d i n j a i o t z e n d i -

re la e ta p e r t s o n a o r o k A d i e r a z p e n h o r r e t a n a l d a r r i k a t z e n d i -

r e n e s k u b i d e e ta a s k a t a s u n g u z t i a k , i n o l a k o b e r e i z k e t a r i k

g a b e , e t a , o n d o r i o z , s e x u b e r e i z k e t a r i k g a b e , eska d i t z a k e e l a

a l d a r r i k a t z e n d u e l a ,

A i n t z a t h a r t u t a G iza E s k u b i d e e i b u r u z k o N a z i o a r t e k o

I t u n e t a k o Es ta tu K i d e e k g i z o n a r i e ta e m a k u m e a r i e s k u b i d e

p o l i t i k o , soz i a l , k u l t u r a l , z i b i l e ta e k o n o m i k o e n g o z a m e n be r -

d i n t a s u n a b e r m a t u b e h a r d i e t e l a ,

K o n t u a n i zan ik , g i z o n e t a e m a k u m e a r e n a r t e k o e s k u b i d e

b e r d i n t a s u n a b u l t z a t z e k o x e d e z , N a z i o B a t u e n e ta e r a k u n d e

e s p e z i a l i z a t u e n b a b e s p e a n h i t z a r t u t a k o n a z i o a r t e k o k o n -

b e n t z i o a k ,

K o n t u a n izan ik h a l a b e r Naz io B a t u e k e ta e r a k u n d e e s p e -

z ia l i za tuek , g i z o n e ta e m a k u m e a r e n a r t e k o e s k u b i d e b e r d i n -

t a s u n a b u l t z a t z e k o x e d e z , o n a r t u t a k o e r a b a k i , a d i e r a z p e n e ta

g o m e n d i o a k ,

K e z k a t u r i k , o r d e a , t r e s n a e z b e r d i n h a u e k g o r a - b e h e r a ,

e m a k u m e e k d i s k r i m i n a z i o g a r r a n t z i t s u a k j a s a t e n j a r r a i t z e n

d u t e l a i k u s t e r a k o a n ,

G o g o r a r a z i z e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a k es -

k u b i d e b e r d i n t a s u n a r e n e ta g i za d u i n t a s u n a r e n e r r e s p e t u a

h a u s t e n d i t u e l a , e m a k u m e a k b e r e h e r r i k o p o l i t i k a , g i z a r t e ,

e k o n o m i e ta k u l t u r b i z i t zan , g i z o n a r e n b a l d i n t z e t a n e u r e t a n ,

e s k u h a r t z e a g a l a r a z t e n d u e l a , g i z a r t e a r e n e t a f a m i l i a r e n o n -

g i z a t e a g e h i t z e k o e r a g o z p e n a d e l a e t a e m a k u m e a r e n a h a l b i -

d e a k , b e r e h e r r i a r i e ta g i z a t e r i a r i z e r b i t z u e g i t e k o a k , o z t o p a -

t z e n d i t u e l a ,

K e z k a t u r i k , p o b r e z i a e g o e r e t a n , e m a k u m e a k e l i k a d u r a ,

o s a s u n , i r a k a s k u n t z a , g a i k u n t z a e ta e n p l e g u a u k e r e t a r a

nah i z b e s t e b e h a r r i z a n b a t z u k b e t e t z e r a i r i s t eko d u e n a u k e r a

o s o u r r i a d e l a k o ,

S i n i s t u t a , b e r d i n k i d e t a s u n e a n e ta j u s t i z i a n o i n a r r i t u t a k o

n a z i o a r t e k o e k o n o m i a n t o l a k e t a b e r r i a eza r t zeak g i z o n e ta

e m a k u m e a r e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a b u l t z a t z e k o n a b a r m e n k i

l a g u n d u k o d u e l a .

Page 13: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

A z p i m a r r a t u z b e r e i z k e r i a ( a p a r t h e i d ) , a r r a z a k e r i a , a r r a -

zazko d i s k r i m i n a z i o , a t ze r r i t a r k o l o n i a l i s m o , n e o k o l o n i a l i s -

m o , e r a s o , o k u p a z i o e t a d o m i n a z i o e r a g u z t i a k n a h i z

E s t a t u e n b a r n e a r a z o e t a n e s k u s a r t z e a e z a b a t z e a e z i n b e s t e -

koa d e l a g i z o n a r e n e ta e m a k u m e a r e n e s k u b i d e e n b e t e - b e t e -

ko g o z a m e n a i za teko ,

Ba iez ta tuz n a z i o a r t e k o bake e ta s e g u r t a s u n a i n d a r t z e a ,

n a z i o a r t e k o t e n t s i o a a r i n t z e a , Es ta tu g u z t i e n a r t e k o l a n k i d e -

tza e u r e n e k o n o m i e ta g i z a r t e s i s t e m a k g o r a - b e h e r a , naz io -

a r t e k o k o n t r o l h e r t s i e ta e g i a z k o a r e n m e n p e k o d e s a r m e o r o -

k o r e ta o s o a e t a , zehazk i , d e s a r m e n u k l e a r r a , j u s t i z i a , b e r d i n -

t a s u n a e ta e l k a r r e n o n u r a h e r r i e n a r t e k o h a r r e m a n e t a n e ta

d o m i n a z i o k o l o n i a l e ta a t z e r r i t a r r a r e n m e n p e k o h e r r i e n b u -

r u j a b e t a s u n aske e ta i n d e p e n d e n t z i a r e n e s k u b i d e a e r a b i l -

t z e a , e ta n a z i o e n s u b i r a n o t a s u n a r e n e ta l u r r a l d e - o s o t a s u n a -

ren e r r e s p e t u a , g i za r t e a u r r e r a p e n e ta g a r a p e n a r e n b u l t z a -

g a r r i e t a , o n d o r i o z , g i z o n a r e n e ta e m a k u m e a r e n a r t e k o b e t e -

b e t e k o b e r d i n t a s u n a l o r t z e k o l a g u n g a r r i i z a n g o d i r e l a ,

S i n i s t u t a e m a k u m e a r e n p a r t a i d e t z a r i k h a n d i e n a , a l o r

g u z t i e t a n e ta g i z o n a r e n b a l d i n t z a b e r d i n e t a n , e z i n b e s t e k o a

d e l a h e r r i b a t e n g a r a p e n b e t e a e ta o s o a , m u n d u k o o n g i z a t e a

e ta b a k e a r e n h e l b u r u a l o r t z e k o ,

G o g o a n izan ik e m a k u m e a k f a m i l i a r e n o n g i z a t e r a k o e ta

g i z a r t e a r e n g a r a p e n e r a k o e g i t e n d u e n e k a r p e n h a u n d i a ,

o r a i n a r t e guz t i z a i t o r t u r i k ez d a g o e n a , a m a t a s u n a r e n g a -

r ran tz i soz ia la e ta g u r a s o e k f a m i l i a n e ta s e m e - a l a b e n hez-

k u n t z a n b e t e t z e n d u t e n e g i n k i z u n a , e ta j a b e t u r i k g a u d e l a

e m a k u m e a k u g a l k e t a n d u e n e g i n k i z u n a ez d e l a d i s k r i m i n a -

z i o r a k o a r r a z o i izan b e h a r , ba iz ik e ta u m e e n h e z k u n t z a k g i z o -

n e n e ta e m a k u m e e n e r a n t z u n k i d e t a s u n a , e ta g i z a r t e o s o a r e -

n a , b e h a r d u e l a ,

A i t o r t u r i k g i z o n e ta e m a k u m e a r e n a r t e k o b e t e - b e t e k o

b e r d i n t a s u n a l o r t z e k o a l d a t u e g i n b e h a r d e l a g i z o n a k nah i z

e m a k u m e a k g i z a r t e a n e ta f a m i l i a n d u t e n o h i z k o e g i n k i z u n a ,

E r a b a k i t a e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a r e n eza -

b a p e n a r i b u r u z k o A d i e r a z p e n e a n a l d a r r i k a t z e n d i r e n p r i n t z i -

p i o a k a p l i k a t z e r a e t a , h o r r e t a r a k o , d i s k r i m i n a z i o h a u b e r e

e ra e ta a g e r p i d e g u z t i e t a n e z a b a t z e k o b e h a r izan d a i t e z e n

n e u r r i a k h a r t z e r a ,

H u r r e n g o a e r a b a k i d u t e :

Page 14: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

I. ZATIA

1. artikulua

K o n b e n t z i o h o n i d a g o k i o n e a n , « e m a k u m e a r e n k o n t r a k o

d i s k r i m i n a z i o a » e s a p i d e a k , s e x u a n o i n a r r i t u t a k o e d o z e i n b e -

re i zke ta , b a z t e r k e t a e d o m u r r i z k e t a a d i e r a z t e n d u , h o t s , e m a -

k u m e a r i , b e r e e g o e r a z ib i l a g o r a - b e h e r a e ta g i z o n e ta e m a -

k u m e a r e n b e r d i n t a s u n a o i n a r r i , e s p a r r u p o l i t i k o , e k o n o m i -

k o , s o z i a l , k u l t u r a l e ta z i b i l e a n e d o b e s t e e d o z e i n e t a n , g iza

e s k u b i d e e n e ta f u n t s e z k o a s k a t a s u n e n a i t o r m e n a , g o z a m e -

n a e d o e r a b i l e r a g u t x i t u e d o ezez ta t zeko h e l b u r u z e d o e m a i -

tzaz e g i n d a k o a .

2. artikulua Es ta tu K i d e e k ga i t ze ts i e g i t e n d i t u z t e e m a k u m e a r e n k o n -

t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s -

k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o p o l i t i k a b a t , b i d e e g o k i e t a t i k e ta l uza -

t u g a b e , j a r r a i t z e a e r a b a k i e t a , h o r r e t a r a k o , g a i n h a r t z e n

d u t e h o n a k o h a u :

a) G i z o n e ta e m a k u m e a r e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a r e n

p r i n t z i p i o a f i n k a t z e a , o r a i n d i k e g i n ez b a d u t e , b e r e n naz io

k o n s t i t u z i o e t a n e ta b e s t e e d o z e i n l e g e r i a e g o k i t a n , e t a , l ege

b idez e d o b e s t e l a k o b i d e e g o k i e t a t i k , p r i n t z i p i o h o n e n g a u -

zatze p r a k t i k o a s e g u r t a t z e a ;

b) E m a k u m e a r e n k o n t r a k o e d o z e i n d i s k r i m i n a z i o d e b e -

ka tzen d u t e n n e u r r i e g o k i a k h a r t z e a , l e g e g i n t z a z k o a k e ta

b e s t e l a k o a k , d a g o z k i e n z e h a p e n e k i n ;

c) E m a k u m e a r e n e s k u b i d e e n b a b e s j u r i d i k o a eza r t zea ,

g i z o n e n e k i k o b e r d i n t a s u n e a n o i n a r r i t u r i k , e ta n a z i o k o a u z i -

t e g i e n e d o e s k u d u n e n b i t a r t ez e ta b e s t e l a k o e r a k u n d e p u b l i -

k o e n b i t a r t ez , e m a k u m e a r e n b e n e t a k o b a b e s a b e r m a t z e a

e d o z e i n d i s k r i m i n a z i o e g i n t z a r e n a u r k a ;

d ) E m a k u m e a r e n a u r k a k o i n o l a k o d i s k r i m i n a z i o e g i n -

t za r i k e d o p r a k t i k a r i k ez e g i t e a e ta a g i n t a r i e ta e r a k u n d e p u -

b l i k o e k b e t e b e h a r h o n i a tx i k i z j a r d u n d e z a t e n a r d u r a t z e a ;

e) E d o z e i n p e r t s o n a , e r a k u n d e e d o e n p r e s a k e m a k u -

m e a r e n k o n t r a e g i n d a k o d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o b e h a -

r rezko n e u r r i a k h a r t z e a ;

f ) E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a e g i n d e z a t e n

l e g e , a r a u d i , e r a b i l e r a e ta p r a k t i k a k a l d a t u e d o i n d a r g a b e t z e -

ko b e h a r r e z k o n e u r r i a k h a r t z e a , a re l e g e g i n t z a z k o a k e r e ;

g) E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a e g i n d e z a t e n

n a z i o k o z i g o r - x e d a p e n g u z t i a k i n d a r g a b e t z e a .

Page 15: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

3. artikulua E s t a t u K i d e e k b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e ,

a re l e g e g i n t z a z k o a k e re , e s p a r r u g u z t i e t a n , e ta be rez i k i e s p a -

r r u p o l i t i k o , soz i a l , e k o n o m i k o e t a k u l t u r a l e t a n , e m a k u m e a -

r e n g a r a p e n e ta a u r r e r a p e n o s o a s e g u r t a t z e k o , g i za e s k u b i -

d e e n e ta f u n t s e z k o a s k a t a s u n e n e r a b i l e r a e ta g o z a m e n a g i -

z o n a r e n b a l d i n t z a b e r d i n t a s u n e z b e r m a t z e k o x e d e z .

4. artikulua 1 - Es ta tu K i d e e k , g i z o n a r e n e t a e m a k u m e a r e n a r t e -

k o b e n e t a k o b e r d i n t a s u n a b i z k o r t z e k o , a l d i b a t e r a k o n e u r r i

b e r e z i a k h a r t z e a r i ez za io d i s k r i m i n a z i o i r i t z i ko K o n b e n t z i o

h o n e t a n d e f i n i t u r i k o e r a n , b a i n a ez d u i n o l a e r e , b e r e o n d o -

r ioz , a r a u e z b e r d i n e d o be rez ie i e u s t e r i k e k a r r i k o ; n e u r r i

h a u e k a m a i t u e g i n g o d i r a a u k e r a e t a t r a t u b e r d i n t a s u n a r e n

h e l b u r u a k l o r t u t a k o a n .

2 . Es ta tu K i d e e k a m a t a s u n a b a b e s t e k o n e u r r i b e r e -

z iak , a re K o n b e n t z i o h o n e t a n b i l t z e n d i r e n a k , h a r t z e a r i ez

za io d i s k r i m i n a z i o i r i t z i ko .

5. artikulua Es ta tu K i d e e k h o n a k o h a u e t a r a k o n e u r r i e g o k i g u z t i a k

h a r t u k o d i t u z t e :

a) G i z o n e ta e m a k u m e e n p o r t a e r a e r e d u s o z i o k u l t u -

r a l a k a l d a t z e k o a k , s e x u e t a k o b a t e n g u t x i a g o t a s u n e d o

g e h i a g o t a s u n a r e n i d e i a n n a h i z g i z o n e i e ta e m a k u m e e i e g o z -

t e n za izk ien e g i n k i z u n e s t e r e o t i p a t u e t a n o i n a r r i t z e n d i r e n

o h i z k o au r r i r i t z i e ta p r a k t i k a k e z a b a t z e k o h e l b u r u z ;

b) F a m i l i h e z k u n t z a n a m a t a s u n a r e n g i za r t e f u n t z i o a

b e h a r beza la u l e r t zea e ta g i z o n e k ze in e m a k u m e e k s e m e -

a l a b e n h e z k u n t z a e ta g a r a p e n a r i d a g o k i o n e a n d u t e n e r a n -

t z u n k i d e t a s u n a o n a r t z e a b e r m a t z e k o a k , s e m e - a l a b e n i n t e r e -

sa kasu g u z t i e t a n a r d u r a b e h i n e n a i z a n g o d e l a k o u s t e a n .

6 artikulua Es ta tu K i d e e k b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e ,

a re l e g e g i n t z a z k o a k e re , e m a k u m e e n t r a t u e ta e m a k u m e a -

ren p r o s t i t u z i o a r e n u s t i a p e n e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o .

22

Page 16: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

II. ZATIA

7. artikulua

Es ta tu K i d e e k b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e ,

h e r r i k o b iz i tza p o l i t i k o e ta p u b l i k o a n , e m a k u m e a r e n a u r k a k o

d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o e t a , zehazk i , h o n a k o h a u e t a r a k o

e s k u b i d e a b e r m a t u k o d i e t e g i z o n e k i k o b a l d i n t z a b e r d i n t a s u -

n e a n :

a) H a u s t e s k u n d e e t a r e f e r e n d u m p u b l i k o g u z t i e t a n

b o t o e m a t e k o a e ta o r g a n i s m o g u z t i e t a r a k o h a u t a g a i iza te-

k o a , h a u e t a k o k i d e a k h a u t e s k u n d e p u b l i k o e n ga i d i r e n e a n ;

b) G o b e r n u e n p o l i t i k e n f o r m u l a z i o e ta b u r u t z a p e n e a n

p a r t e h a r t z e k o a e ta k a r g u p u b l i k o a k e d u k i e ta g o b e r n u - m a i l a

g u z t i e t a k o f u n t z i o p u b l i k o g u z t i e t a n a r i t z e k o a ;

c) H e r r i k o b iz i tza p u b l i k o e ta p o l i t i k o a n a r i t zen d i r e n

g o b e r n u e z k a n p o k o e r a k u n d e e ta e l k a r t e e t a n p a r t e ha r t ze -

k o a .

8. artikulua Es ta tu K i d e e k n e u r r i e g o k i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e e m a k u -

m e a r i , g i z o n a r e k i k o b a l d i n t z a b e r d i n t a s u n e a n e ta i n o l a k o

d i s k r i m i n a z i o r i k g a b e , b e r e g o b e r n u a n a z i o a r t e k o m a i l a n o r -

dezka tzea e ta n a z i o a r t e k o e r a k u n d e e n z e r e g i n e a n e s k u har -

t zea b e r m a t z e k o .

9. artikulua 1. Es ta tu K i d e e k g i z o n e n e s k u b i d e a k e u r a k e m a n g o

d i zk ie te e m a k u m e e i b e r e n n a z i o t a s u n a h a r t u , a l d a t u e d o

k o n t s e r b a t z e k o . B e r m a t u e g i n g o d u t e , zehazk i , a t ze r r i t a r b a -

t e k i n e z k o n d u t a e g o t e a r e n e d o , s e n a r - e m a z t e b a r r u a n , s e n a -

r rak b e r e n a z i o t a s u n a a l d a t z e a r e n o n d o r i o z , e m a z t e a a u t o -

m a t i k o k i b e r e n a z i o t a s u n a a l d a t u , a b e r r i g a b e b i h u r t u e d o ez-

k o n t i d e a r e n n a z i o t a s u n a h a r t z e r a b e h a r t u r i k ez e g o t e a .

2. Es ta tu K i d e e k g i z o n a r e n e s k u b i d e a k e u r a k e m a n g o

d i z k i o t e e m a k u m e a r i s e m e - a l a b e n n a z i o t a s u n a r i d a g o k i o n e -

a n .

III.ZATIA

10. artikulua

Es ta tu K i d e e k n e u r r i e g o k i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e e m a k u -

m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o , h e z k u n t z a r e n

e s p a r r u a n g i z o n a r e n e s k u b i d e b e r b e r a k s e g u r t a t z e k o x e d e z

e t a , zehazk i , g i z o n e n e ta e m a k u m e e n a r t e k o b e r d i n t a s u n

b a l d i n t z e t a n , h o n a k o h a u e k s e g u r t a t z e k o :

Page 17: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

a) O r i e n t a z i o b a l d i n t z a b e r b e r a k k a r r e r a e ta l a n b i d e

g a i k u n t z a r e n g a i e t a n , i k a s k e t e t a r a i r i s tea e ta d i p l o m a k lor-

t z e a , k a t e g o r i a g u z t i e t a k o i r a k a s k u n t z a e r a k u n d e e t a n , b a s e -

r r i a l d e e t a n nah i z h i r i a l d e e t a n ; b e r d i n t a s u n h a u s e g u r t a t u

b e h a r k o d a e s k o l a u r r e k o i r a k a s k u n t z a n , o r o k o r r e a n , t e k n i k o -

an e ta l a n b i d e z k o a n , g o i h e z k u n t z a t e k n i k o a b a r n e , e ta ba i

l a n b i d e g a i k u n t z a m o t a g u z t i e t a n e r e ;

b) I kaske ta p r o g r a m a b e r b e r e t a r a e ta az te rke ta b e r b e -

re ta ra i r i s t eko a u k e r a , l a n b i d e m a i l a b e r e k o i r akas leak e ta

ka l i t a te b e r e k o e s k o l a l oka lak e ta h o r n i d u r a k ;

c) G i z o n a r e n e ta e m a k u m e a r e n e g i n k i z u n e i b u r u z k o

k o n t z e p t u e s t e r e o t i p a t u g u z t i a k e z a b a t z e a , i r a k a s k u n t z a k o

m a i l a e ta e ra g u z t i e t a n , h e z k u n t z a n a h a s i a e ta h e l b u r u h a u

l o r t z e k o l a g u n g a r r i izan d a i t e z e n b e s t e l a k o h e z k u n t z a m o t a k

b u l t z a t u z e t a , zehazk i , e s k o l a l i b u r u a k e ta p r o g r a m a k a l d a t u z

e ta i r a k a s k u n t z a m e t o d o a k e g o k i t u z ;

d ) I kaske tak e g i t e k o b e k a k e ta b e s t e l a k o d i r u l a g u n t z a k

l o r t z e k o a u k e r a b e r d i n t a s u n a ;

e) H e z k u n t z a o s a g a r r i a r e n p r o g r a m e t a r a i r i s t eko a u k e -

ra b e r d i n t a s u n a , a l f a b e t a t z e f u n t z i o n a l a r e n e ta h e l d u e n t z a -

k o a r e n p r o g r a m e t a r a b a r n e , g i z o n a r e n e ta e m a k u m e a r e n ar-

t e k o e z a g u p e n - d i f e r e n t z i a a h a l b a i t l a s t e r r e n g u t x i t z e a r i b e g i -

r a ;

f) E m a k u m e e n i k a s k e t a - u t z i e r a r e n t a s a g u t x i t z e a e ta

i kaske tak ga ra i z a u r r e t i k u tz i d i t u z t e n a n d r e gaz te e ta h e l -

d u e n t z a k o p r o g r a m a k a n t o l a t z e a ;

g ) K i r o l e t a n e ta g o r p u t z h e z k u n t z a n e ra e k i n k o r r e z e s k u

h a r t z e k o a u k e r a b e r d i n t a s u n a ;

h) F a m i l i a r e n o s a s u n a e ta o n g i z a t e a s e g u r t a t z e k o la -

g u n t z e n d u e n i n f o r m a z i o b e r e z i r a i r i s t e a , f a m i l i a r e n p l a n -

g i n t z a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o e ta a h o l k u a b a r n e .

11. artikulua 1- Es ta tu K i d e e k b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u k o d i -

t u z t e e n p l e g u a r e n e s p a r r u a n e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i -

m i n a z i o a e z a b a t z e k o , g i z o n e ta e m a k u m e e n a r t e k o b e r d i n t a -

s u n b a l d i n t z e t a n e s k u b i d e b e r b e r a k e t a , zehazk i , h o n a k o

h a u e k s e g u r t a t z e k o x e d e z :

a) L a n e r a k o e s k u b i d e a , g i zak i o r o r e n e s k u b i d e a l i e n a e -

z ina d e n a l d e t i k ;

24

Page 18: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

b) E n p l e g u a u k e r a b e r b e r e t a r a k o e s k u b i d e a , e n p l e g u e -

t a n h a u t e s p e n i r i zp i de b e r b e r a k a p l i k a t z e k o a b a r n e ;

c) L a n b i d e a e ta e n p l e g u a a s k a t a s u n e z a u k e r a t z e k o es -

k u b i d e a , e n p l e g u a n i g o t z e k o , e g o n k o r t a s u n a e d u k i t z e k o e ta

p r e s t a z i o e ta g a i n e r a k o z e r b i t z u b a l d i n t z a g u z t i e t a r a k o e s k u -

b i d e a , e ta l a n b i d e h e z k u n t z a e ta b i r t r e b a k u n t z a r a i r i s t eko es -

k u b i d e a , i k a s k e t a , g o i l a n b i d e - p r e s t a k u n t z a e ta a l d i z k a k o t r e -

b a k u n t z a r a k o a b a r n e ;

d ) O r d a i n k e t a e ta p r e s t a z i o b e r d i n e t a r a k o e ta t r a t u be r -

d i n t a s u n e r a k o e s k u b i d e a b a l i o b e r e k o l ana r i d a g o k i o n e a n ,

ba i e ta t r a t u b e r d i n t a s u n e r a k o e s k u b i d e a l a n a r e n k a l i t a t e a -

ren e b a l u a z i o a r i d a g o k i o n e a n e re ;

e) G i za r t e s e g u r a n t z a r a k o e s k u b i d e a , zehazk i , j u b i l a z i o ,

l a n g a b e z i a , g a i x o t a s u n , e l b a r r i t a s u n , z a h a r t z a r o e d o lan e g i -

t e k o b e s t e l a k o e z g a i t a s u n e n k a s u e t a n , ba i e ta o r d a i n d u t a k o

o p o r r e t a r a k o e s k u b i d e a e r e ;

f) O s a s u n a r e n b a b e s e r a k o e ta lan b a l d i n t z e t a k o s e g u -

r a n t z a r a k o e s k u b i d e a , u g a l k e t a f u n t z i o a r e n z a i n t z a r a k o a ba r -

ne .

2. Ezkon tza e d o a m a t a s u n a d e l a - e t a , e m a k u m e a r e n

k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a g a l a r a z t e k o e ta lan e g i t e k o d u e n es -

k u b i d e a r e n e r a g i n g a r r i t a s u n a b e r m a t z e k o , Es ta tu K i d e e k b e -

h a r r e z k o n e u r r i a k h a r t u k o d i t u z t e :

a) H a u r d u n a l d i e d o a m a t a s u n - l i z e n t z i a r e n z iozko k a n -

p o r a k e t a e t a , k a n p o r a k e t e t a n , e g o e r a z i b i l a r e n z iozko d i s k r i -

m i n a z i o a d e b e k a t z e k o , z e h a p e n z i g o r p e a n ;

b) A m a t a s u n - l i z e n t z i a eza r t zeko , s o l d a t a o r d a i n d u a r e -

k in e d o p r e s t a z i o soz ia l p a r e k a g a r r i e k i n , a u r r e t i k o e n p l e g u a ,

a i n t z i n a t a s u n a e d o o n u r a soz ia lak g a l d u g a b e ;

c) L a g u n t z a z k o z e r b i t z u soz ia lak b u l t z a t z e k o , g u r a s o e k

f a m i l i a r e k i k o e r a n t z u k i z u n a k l a n a r e n e r a n t z u k i z u n e k i n e ta b i -

z i tza p u b l i k o a n p a r t e h a r t z e a r e k i n k o n b i n a t u aha l d i t z a t e n ,

be rez i k i h a u r r e n z a i n t z a r a k o z e r b i t z u - s a r e b a t e n s o r k u n t z a

e ta g a r a p e n a r e n b i t a r t ez ;

d) E m a k u m e a r i h a u r d u n a l d i a n a r r e t a be rez ia e s k a i n -

t z e k o , b e r a r e n t z a t k a l t e g a r r i g e r t a d a i t e z k e e l a f r o g a t u r i k d a u -

d e n lan m o t e t a n .

3. A r t i k u l u h o n e t a n b i l t zen d i r e n ga ie i b u r u z k o b a b e s -

l ege r i a a z t e r t u a i z a n g o d a a l d i a n - a l d i a n z ien tz i e ta t e k n o l o g i

e z a g u t z e n a r g i t a n e ta b e r r i k u s i , i n d a r g a b e t u e d o z a b a l d u a

i z a n g o d a , d a g o k i o n a r e n a r a b e r a .

Page 19: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

12. artikulua 1 - Es ta tu K i d e e k n e u r r i e g o k i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e

m e d i k u - l a g u n t z a r e n e s p a r r u a n e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s -

k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o , g i z o n e ta e m a k u m e e n a r t e k o be r -

d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n , m e d i k u - l a g u n t z a k o z e r b i t z u e t a r a i r i s -

t e a b e r m a t z e k o x e d e z , a re f a m i l i a r e n p l a n g i n t z a r i d a g o z k i o -

n e t a r a e r e .

2 . A u r r e k o 1 . l e r r o a l d e a n x e d a t z e n d e n a r e n k a l t e t a n

g a b e , Es ta tu K i d e e k h a u r d u n a l d i , e r d i t z a l d i e ta e r d i t o n d o k o

a l d i a r e k i k o ze rb i t zu e g o k i a k b e r m a t u k o d i z k i o t e e m a k u m e a -

r i , d o a k o z e r b i t z u a k eska in i z b e h a r d i r e n e a n , e ta e l i k a d u r a

e g o k i a s e g u r t a t u k o d i o t e h a u r d u n a l d i a n e ta e d o s k i t z a r o a n .

13. artikulua Es ta tu k i deek b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e

e k o n o m i e ta g i za r t e b i z i t za ren bes te e s p a r r u b a t z u e t a n e m a -

k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o , g i z o n e t a

e m a k u m e e n a r t e k o b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n , e s k u b i d e be r -

b e r a k b e r m a t z e k o x e d e z , zehazk i :

a) F a m i l i p r e s t a z i o e t a r a k o e s k u b i d e a ;

b) B a n k a m a i l e g u a k , h i p o t e k a k e ta b e s t e l a k o f i n a n t z a

k r e d i t u a k l o r t z e k o e s k u b i d e a ;

c) J o l a s j a r d u k e t e t a n , k i r o l e t a n e ta k u l t u r b i z i t za ren a l -

d e r d i g u z t i e t a n p a r t e h a r t z e k o e s k u b i d e a .

14. artikulua 1. Es ta tu K i d e e k k o n t u a n i z a n g o d i t u z t e b a s e r r i a l d e k o

e m a k u m e a k a u r r e e g i n b e h a r d i e n a razo be rez iak e ta b e r e

f a m i l i a r e n b i z i r a u p e n e a n b e t e t z e n d u e n e g i n k i z u n g a r r a n t z i -

t s u a , e k o n o m i a r e n s e k t o r e e z - m o n e t a r r e t a n e g i t e n d u e n

l a n a b a r n e , e t a b e h a r r e z k o n e u r r i a k h a r t u k o d i t u z t e

K o n b e n t z i o h o n e t a k o x e d a p e n a k b a s e r r i a l d e e t a k o e m a k u -

m e a r i a p l i k a t z e n za i zk io la b e r m a t z e k o .

2. Es ta tu K i d e e k b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u k o d i -

t u z t e b a s a r r i a l d e e t a n e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a

e z a b a t z e k o , l a n d a - g a r a p e n e a n e ta o n u r e t a n , g i z o n e ta e m a -

k u m e e n a r t e k o b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n , p a r t e h a r t z e n d u e -

la s e g u r t a t z e k o x e d e z , e t a , zehazk i , h o n a k o h a u e t a r a k o e s k u -

b i d e a b e r m a t u k o d i o t e :

26

Page 20: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

a) M a i l a g u z t i e t a k o g a r a p e n p l a n e n g e r t a k e t a n e ta b u -

r u t z a p e n e a n p a r t e h a r t z e k o a ;

b) M e d i k u - l a g u n t z a z k o z e r b i t z u e g o k i e t a r a , a re f a m i l i a -

ren p l a n g i n t z a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o , a h o l k u e ta z e r b i t z u e t a r a

e r e , i r i s t e k o a ;

c) G iza r te s e g u r a n t z a r e n p r o g r a m e n o n u r a z u z e n e a n

j a s o t z e k o a ;

d) H e z k u n t z a e ta p r e s t a k u n t z a m o t a g u z t i a k , a k a d e m i -

koak e ta e z - a k a d e m i k o a k , h a r t z e k o a , a l f a b e t a t z e f u n t z i o n a l a -

ri d a g o z k i o n a k b a r n e , e ta k o m u n i t a t e k o e ta d i b u l g a z i o z k o

z e r b i t z u g u z t i e n o n u r a k , b e s t e a k b e s t e , j a s o t z e k o a e re , b e r e

g a i t a s u n t e k n i k o a g e h i t z e k o x e d e z ;

e) E l k a r l a g u n t z a t a l d e a k e ta k o o p e r a t i b a k a n t o l a t z e k o a ,

n o r b e r e k o n t u r a k o e d o b e s t e r e n k o n t u r a k o e n p l e g u a r e n b i -

ta r tez e k o n o m i a u k e r e t a r a i r i s t eko b e r d i n t a s u n a i za teko x e -

dez ;

f) K o m u n i t a t e a r e n j a r d u e r a g u z t i e t a n p a r t e h a r t z e k o a ;

g ) Nekaza r i t za a r l o k o k r e d i t u e ta m a i l e g u e t a r a , m e r k a -

t u r a t z e z e r b i t z u e t a r a e ta t e k n o l o g i a e g o k i e t a r a i r i s t e k o a , e ta

nekaza l e r r e f o r m a e ta b e r r e z a r r e r a p l a n e t a n t r a t u b e r d i n a j a -

s o t z e k o a ;

h) B iz i tza b a l d i n t z a e g o k i a k e d u k i t z e k o a , be rez i k i e t x e -

b i z i t z a r e n , o s a s u n - z e r b i t z u e n , e l ek t r i z i t a te e ta u r h o r n i d u r a -

r e n , g a r r a i o e ta k o m u n i k a b i d e e n e s p a r r u e t a n .

IV.ZATIA

15. artikulua 1 - Es ta tu K i d e e k g i z o n a r e k i k o b e r d i n t a s u n a a i t o r t u k o d i o -

t e e m a k u m e a r i l e g e a r e n a u r r e a n .

2 . Es ta tu K i d e e k g i z o n a r e n g a i t a s u n j u r i d i k o b e r b e r a a i -

t o r t u k o d i o t e e m a k u m e a r i ga i z i b i l e t a n , e ta g a i t a s u n h o r i

e r a b i l t z e k o a u k e r a b e r b e r a k e re . Z e h a z k i , k o n t r a t u a k i z e n p e -

t z e k o e ta o n d a s u n a k a d m i n i s t r a t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a k a i -

t o r t u k o d i z k i o t e e m a k u m e a r i , e ta t r a t a e r a b e r d i n a e m a n g o

d i o t e j u s t i z i a k o g o r t e e t a k o e ta a u z i t e g i e t a k o p r o z e d u r a - a l d i

g u z t i e t a n .

3. E m a k u m e a r e n g a i t a s u n j u r i d i k o a m u g a t z e n d u e n e d o -

ze i n k o n t r a t u e d o e r a g i n j u r i d i k o d u n bes te e d o z e i n t r e s n a

p r i b a t u r i b a l i o g a b e i r i t z i ko z a i o l a o n a r t z e n d u t e E s t a t u

K ideek .

27

Page 21: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

4. Es ta tu K i d e e k e s k u b i d e b e r b e r a k a i t o r t u k o d i zk ie te

g i z o n a r i e ta e m a k u m e a r i , p e r t s o n e n a s k a t a s u n e z i b i l t zeko

e s k u b i d e a r i e ta e u r e n e g o i t z a e ta b i z i l e k u a a u k e r a t z e k o a s k a -

t a s u n a r i b u r u z k o l e g e r i a r i d a g o k i o n e a n .

16. artiklllua 1. Es ta tu K i d e e k n e u r r i e g o k i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e

e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o e z k o n t z a

e ta f a m i l i h a r r e m a n e i d a g o z k i e n a razo g u z t i e t a n e t a , zehazk i ,

h o n a k o h a u e k s e g u r t a t u k o d i t u z t e g i z o n e ta e m a k u m e e n ar-

t e k o b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n :

a) E z k o n t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a ;

b) E z k o n t i d e a a s k a t a s u n e z a u k e r a t z e k o e ta b e r e e r a b a -

k i m e n aske e ta b e r e b a i m e n o s o a z so i l i k e z k o n t z e k o e s k u b i -

de b e r b e r a ;

c) E s k u b i d e e ta e r a n t z u k i z u n b e r b e r a k e z k o n t z a b i t a r t e -

an e ta e z k o n t z a d e s e g i n e z g e r o ;

d ) E s k u b i d e b e r b e r a k g u r a s o d i r e n a l d e t i k , b e r e n e g o e -

ra z ib i l a d e n a d e l a , s e m e - a l a b e k i n z e r i k u s i a d u t e n g a i e t a n ;

s e m e - a l a b e n i n t e r e s a k a r d u r a r i k b e h i n e n a i z a n g o d i r a kasu

g u z t i e t a n ;

e) S e m e - a l a b e n k o p u r u a e ta j a i o t z e n a r t e k o a l d i a a s k a -

t a s u n e z e ta a x o l a z e r a b a k i t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a k , ba i e ta

e s k u b i d e h o r i e k e r a b i l i a h a l i za teko i n f o r m a z i o , h e z k u n t z a

e ta b a l i a b i d e e t a r a i r i s t e k o a k e r e ;

f) E s k u b i d e e ta e r a n t z u k i z u n b e r b e r a k s e m e - a l a b e n t u -

t o r e t z a , k u r a t e l a , za in tza e ta a d o p z i o a r i d a g o k i o n e z , e d o a n -

t z e r a k o e r a k u n d e e i d a g o k i e n e z , k o n t z e p t u h a u e k n a z i o k o le-

g e r i a n a g e r t z e n d i r e n g u z t i e t a n ; s e m e - a l a b e n i n t e r e s a k ar-

d u r a r i k b e h i n e n a i z a n g o d i r a kasu g u z t i e t a n ;

g) N o r b e r a r e n e s k u b i d e b e r b e r a k s e n a r r a e ta e m a z t e a

d e n a l d e t i k , b e s t e a k b e s t e , a b i z e n a , l a n b i d e a e ta o g i b i d e a

a u k e r a t z e k o e s k u b i d e a ;

h) E z k o n t i d e b a k o i t z a r e n t z a k o e s k u b i d e b e r b e r a k o n d a -

s u n e n j a b e t z a , e r o s k e t a , k u d e a k e t a , a d m i n i s t r a z i o , g o z a m e n

e ta e r a b i l e r a r i d a g o k i o n e z , d o h a i n e z nah i z k o s t u b i d e z .

2. U m e e n e z k o n t i t z e k e ta e z k o n t z a k ez d u t e i n o l a k o

e r a g i n j u r i d i k o r i k i z a n g o e ta b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u -

ko d i r a , a re l e g e g i n t z a z k o a k e re , e z k o n t z e k o g u t x i e n e z k o a d i -

na f i n k a t z e k o e ta e z k o n t z a e r r e g i s t r o o f i z ia l b a t e a n i n s k r i b a -

t zea n a h i t a e z k o a izan d a d i n .

Page 22: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

V.ZATIA

17. artikulua 1 . K o n b e n t z i o h o n e n a p l i k a z i o a n e g i n d a k o a u r r e r a p e -

n a k a z t e r t z e k o , E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a

Ezaba tzeko B a t z o r d e ba t eza r r i ko d a ( a u r r e r a n t z e a n Batzor -

d e a d e i t u a ) . B a t z o r d e h o r i , K o n b e n t z i o a i n d a r r e a n s a r t z e k o

u n e a n , p r e s t i g i o m o r a l h a u n d i k o e ta K o n b e n t z i o a k h a r t z e n

d u e n a r l o a n g a i t a s u n h a u n d i k o h a m a z o r t z i a d i t u k o s a t u r i k

e g o n g o da e t a , h o g e i t a h a m a b o s t g a r r e n Es ta tu K i d e a k b e -

r r e s p e n a e d o a t x i k i m e n d u a e m a n o n d o r e n , h o g e i t a h i r u a d i -

t u k o s a t u r i k . A d i t u a k Es ta tu K i d e e k b e r e n n a z i o n a l e n a r t e t i k

a u k e r a t u a k i z a n g o d i r a , e ta n o r b e r e i z e n e a n a r i t u k o d i r a b e -

ren e g i n k i z u n e t a n ; k o n t u a n h a r t u k o d i r a g e o g r a f i b a n a k e t a

b e r d i n k i d e ba t , z ib i l i zaz io e ra e z b e r d i n e n o r d e z k a p e n a e ta

s i s t e m a j u r i d i k o n a g u s i a k .

2. B a t z o r d e k o k i d e a k Es ta tu K i d e e k i z e n d a t u t a k o per -

t s o n e n z e r r e n d a b a t e t i k h a u t e t s i k o d i r a b o z k e t a s e k r e t u b i -

dez . Es ta tu K i d e b a k o i t z a k p e r t s o n a ba t i z e n d a t u aha l i z a n g o

d u b e r e n a z i o n a l e n a r te t i k .

3. L e h e n h a u t e s k u n d e a K o n b e n t z i o h a u i n d a r r e a n sar -

t u e ta se i h i l a b e t e i g a r o t a k o a n e g i n g o d a . H a u t e s k u n d e b a -

k o i t z a r e n d a t a b a i n o g u t x i e n e z h i r u h i l a b e t e l e h e n a g o , Naz io

B a t u e n Idazkar i N a g u s i a k g u t u n ba t b i d a l i k o d ie Es ta tu

K i d e e i b e r e n h a u t a g a i z e r r e n d a k bi h i l a b e t e k o e p e a n au rkez

d i t z a t e n d e i a e g i n e z . Idazkar i N a g u s i a k e ra h o n e t a n i z e n d a -

t u t a k o p e r t s o n a g u z t i e n z e r r e n d a a l f a b e t i k o a p r e s t a t u k o d u ,

i z e n d a t u d i t u z t e n Es ta tu K i d e a k a d i e r a z i t a , e ta E s t a t u k o

K i d e e i h e l a r a z i k o d i e .

4. Idazkar i N a g u s i a k d e i t u e ta Naz io B a t u e n E g o i t z a n

e g i n g o d e n b i l e r a b a t e a n h a u t e t s i k o d i r a B a t z o r d e k o k ideak .

B i l e ra h o n e t a n , b e r t a k o q u o r u m a Es ta tu K i d e e n bi h e r e n e k

o s a t z e n d u t e l a , B a t z o r d e r a k o h a u t e t s i t z a t e m a n g o d i r a b o t u -

r ik g e h i e n e ta Es ta tu K ide p r e s e n t e e ta b o t u - e m a i l e e n o r d e z -

- ka r i en b o t u e n e r a b a t e k o g e h i e n g o a a t e r a d e z a t e n h a u t a -

ga iak .

5. B a t z o r d e k o k i d e a k lau u r t e t a r a k o h a u t e t s i k o d i r a .

A l a b a i n a , l e h e n h a u t e s k u n d e a n h a u t e t s i t a k o k i d e e t a r i k b e -

d e r a t z i r e n a g i n t a l d i a b i u r t e b e t e r e n b u r u a n a m a i t u k o d a ; le-

h e n h a u t e s k u n d e a e g i n e ta b e r e h a l a x e , B a t z o r d e k o L e h e n -

d a k a r i a k zozke ta b idez h a u t a t u k o d i t u b e d e r a t z i k i de h o r i e n

i zenak .

6. B a t z o r d e k o b o s t k ide g e h i g a r r i e n h a u t e s k u n d e a a r t i -

k u l u h o n e t a k o 2, 3 e ta 4. l e r r o a l d e e t a n x e d a t z e n d e n a r i a t x i -

29

Page 23: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

kiz e g i n g o d a , h o g e i t a h a m a b o s t g a r r e n E s t a t u K i d e a k

K o n b e n t z i o a r e n b e r r e s p e n a e d o b e r a r e k i k o a t x i k i m e n d u a

e m a n o n d o r e n . A l d i h o n e t a n h a u t e t s i t a k o k i d e g e h i g a r r i e t a -

r ik b i r e n a g i n t a l d i a b i u r t e b e t e r e n b u r u a n a m a i t u k o d a , b i

k i de h a u e k B a t z o r d e k o L e h e n d a k a r i a k zozke ta b i d e z i z e n d a -

t u k o d i t u e l a .

7. E z u s t e a n g e r t a d a i t e z e n k a r g u h u t s a k b e t e t z e k o ,

B a t z o r d e k o k i d e - e g i n k i z u n a k utz i d i t u e n a d i t u a r e n Es ta tu

K i d e a k b e s t e a d i t u ba t i z e n d a t u k o d u b e r e n a z i o n a l e n a r t e t i k ,

B a t z o r d e a r e n o n a r p e n a r e n za in g e r a t u k o d e n a .

8. B a t z o r d e k o k i d e e k , B a t z a r O r o k o r r a k o n a r p e n a

e m a n o n d o r e n , Naz io B a t u e n f o n d o e t a t i k j a s o k o d i t u z t e la -

n o r d a i n a k Ba t za r rak e r a b a k i d e z a n m o d u e ta b a l d i n t z e t a n ,

B a t z o r d e a r e n e g i n k i z u n e n g a r r a n t z i a k o n t u a n h a r t u t a .

9. N a z i o B a t u e n Idazkar i N a g u s i a k B a t z o r d e a k K o n b e n -

t z i o h o n e n a r a b e r a d i t u e n e g i n k i z u n a k e r a g i n k o r t a s u n e z b e -

t e t z e k o b e h a r r e z k o p e r t s o n a l a e ta z e r b i t z u a k z u z k i t u k o d i t u .

18. artikullia 1- E s t a t u K i d e e k b e h a r t u e g i t e n d u t e b e r e n b u r u a ,

K o n b e n t z i o h o n e t a k o x e d a p e n a k b e t e t z e k o e ta a l d e h o n e t a -

t i k e g i n d a k o a u r r e r a p e n a r i b u r u z h a r t u a k d i t u z t e n l e g e g i n -

t z a z k o , a u z i b i d e z k o , a d m i n i s t r a z i o z k o e d o b e s t e l a k o n e u r r i e i

b u r u z k o t x o s t e n b a t Naz io B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r i a u r k e z -

t e r a , B a t z o r d e a k az te r d e z a n :

a) D a g o k i o n E s t a t u a r e n t z a t K o n b e n t z i o a i n d a r r e a n sar -

t u e ta u r t e b e t e k o e p e a n , e ta

b) A u r r e r a n t z e a n , g u t x i e n e z lau u r t e b e t e z b e h i n e t a ,

g a i n e r a , B a t z o r d e a k e s k a d e z a n b a k o i t z e a n .

2 . T x o s t e n e t a n ad ie raz i a h a l i z a n g o d i r a K o n b e n t z i o

h o n e t a n eza r t zen d i r e n b e h a r k i z u n e n b e t e t z e - n e u r r i a r i d a r a -

g i o t e n f a k t o r e e ta z a i l t a s u n a k .

19. artikulua 1. B a t z o r d e a k b e r e a r a u d i a o n a r t u k o d u .

2 . B a t z o r d e a k b e r e M a h a i a h a u t a t u k o d u b i u r t e b e t e k o

e p e r a k o .

Page 24: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

20. artikulua 1. B a t z o r d e a u r t e r o b i l d u k o d a n o r m a l e a n , K o n b e n t z i o

h o n e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a a u r k e z t u a k za i zk ion t x o s t e -

nak az te r t zeko . B a t z o r d e a r e n b i l e r e n i r a u n a l d i a K o n b e n t z i o

h o n e t a k o Es ta tu K i d e e n b i l k u r a b a t e a n f i n k a t u k o d a e ta

Ba tzar O r o k o r r a r e n o n a r p e n a r e n m e n p e j a r r i k o .

2. B a t z o r d e a r e n b i l e r a k n o r m a l e a n e g i n g o d i r a Naz io

B a t u e n E g o i t z a n e d o B a t z o r d e a k e r a b a k i d e z a n b e s t e e d o -

ze in l eku e g o k i t a n .

21. artikulua 1. B a t z o r d e a k , E k o n o m i e ta G iza r te K o n t s e i l u a r e n b i -

t a r t ez , b e r e j a r d u e r e n b e r r i e m a n g o d i o u r t e r o Naz io B a t u e n

Ba tzar O r o k o r r a r i e ta i zaera o r o k o r r e k o i r a d o k i z u n e ta g o -

m e n d i o a k e g i n a h a l i z a n g o d i t u , Es ta tu K i d e e k h e l a r a z i t a k o

t x o s t e n e ta d a t u e n a z t e r k e t a n o i n a r r i t u a k . Izaera o r o k o r r e k o

i r a d o k i z u n e ta g o m e n d i o h a u e k B a t z o r d e a r e n t x o s t e n e a n

s a r t u k o d i r a , e g o n e z g e r o , Es ta tu K i d e e n o h a r p e n e k i n b a t e -

ra .

2 . Idazkar i N a g u s i a k B a t z o r d e a r e n t x o s t e n a k h e l a r a z i k o

d i zk i o E m a k u m e a r e n Lege e ta G i za r t e E g o e r a r i b u r u z k o

B a t z o r d e a r i , h o n e n i n f o r m a z i o r a k o .

22. artikulua E r a k u n d e e s p e z i a l i z a t u e k e u r e n j a r d u e r e n e r e m u a r i d a -

g o z k i o n K o n b e n t z i o h o n e t a k o x e d a p e n e n a p l i k a z i o a r e n az-

t e r k e t a n o r d e z k a t u r i k e g o t e k o e s k u b i d e a i z a n g o d u t e .

B a t z o r d e a k e r a k u n d e e s p e z i a l i z a t u e i e s k a t u a h a l i z a n g o d ie

K o n b e n t z i o a k e u r e n j a r d u e r e n e r e m u a r i d a g o z k i o n a r l o e t a n

d u e n a p l i k a z i o a r i b u r u z k o t x o s t e n a k a u r k e z t e a .

VI.ZATIA

23. artikulua K o n b e n t z i o h o n e t a n x e d a t z e n d e n ezerk e re ez d u e r a g i -

n i k i z a n g o g i z o n e ta e m a k u m e e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a l o r t ze -

ra h o b e t o e r a m a n e ta h u r r e n g o a o s a t z e n d u e n eze in x e d a -

p e n e t a n :

a) Es ta tu K i d e b a t e n l e g e r i a , e d o

b) Es ta tu h o r i e t a n i n d a r r e a n d a g o e n b e s t e e d o z e i n n a -

z i o a r t e k o k o n b e n t z i o , i t u n e d o h i t z a r m e n .

Page 25: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

24. artikulua Es ta tu K i d e e k , K o n b e n t z i o h o n e t a n a i t o r t u r i k o e s k u b i d e -

ak b e t e - b e t e a n b u r u t z e k o , naz io m a i l a n b e h a r r e z k o izan d a i -

t e z e n n e u r r i g u z t i a k h a r t z e k o k o n p r o m e z u a h a r t z e n d u t e .

25. artikulua 1. K o n b e n t z i o h a u Es ta tu g u z t i e k i z e n p e t z e k o i rek i ta

e g o n g o d a .

2. Naz io B a t u e n Idazkar i N a g u s i a i z e n d a t z e n d a K o n -

b e n t z i o h o n e n g o r d a i l u z a i n .

3. K o n b e n t z i o h a u b e r r e s p e n a r i l o t u r i k d a g o . B e r r e s -

t e k o t r e s n a k N a z i o B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r e n e s k u t a n g o r -

d a i l a t u k o d i r a .

4. K o n b e n t z i o h a u Es ta tu g u z t i e n a t x i k i m e n d u r a i r ek i t a

d a g o . A t x i k i m e n d u a Naz io B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r e n e s k u -

t a n a t x i k i m e n d u t r e s n a ba t g o r d a i l a t u z e g i n g o d a .

26. artikulua 1. Es ta tu K i d e e t a k o e d o z e i n e k K o n b e n t z i o h o n e n b e r r i -

k u s p e n a e s k a t u a h a l i z a n g o d u n o i z n a h i , N a z i o B a t u e n

Idazkar i N a g u s i a r i z u z e n d u t a k o j a k i n a r a z p e n i d a t z i a r e n b i t a r -

tez .

2. Naz io B a t u e n Ba tzar O r o k o r r a k e r a b a k i k o d i t u e s k a -

b i d e h o r r i b u r u z , h a l a b a d a g o z k i o , h a r t u b e h a r izan d a i t e z e n

n e u r r i a k .

27. artikulua 1. K o n b e n t z i o h a u i n d a r r e a n s a r t u k o d a Naz io B a t u e n

Idazkar i N a g u s i a r e n e s k u t a n h o g e i g a r r e n b e r r e s p e n e d o

a t x i k i m e n d u t r e s n a g o r d a i l a t u d a d i n e g u n e t i k has i e ta h o -

g e i t a h a m a r g a r r e n e g u n e a n .

2. H o g e i g a r r e n b e r r e s p e n e d o a t x i k i m e n d u t r e s n a g o r -

d a i l a t u a izan o n d o r e n K o n b e n t z i o a b e r r e t s i e d o b e r a r i a t x i k i

d a k i o n Es ta tu b a k o i t z a r e n t z a t , K o n b e n t z i o a i n d a r r e a n s a r t u -

ko d a Es ta tu h o r r e k b e r e b e r r e s p e n e d o a t x i k i m e n d u t r e s n a

g o r d a i l a t u d u e n e g u n e t i k has i e ta h o g e i t a h a m a r g a r r e n e g u -

n e a n .

Page 26: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

28. artikulua 1. Naz io B a t u e n Idazkar i N a g u s i a k j a s o e ta j a k i n a r a z i

e g i n g o d i e Es ta tu g u z t i e i , b e r r e s p e n e d o a t x i k i m e n d u a e g i t e -

ko u n e a n E s t a t u e k a d i e r a z i t a k o e r r e s e r b e n t e s t u a .

2. Ez d a o n a r t u k o K o n b e n t z i o h o n e n x e d e e ta h e l b u -

r u a r e k i n b a t e r a e z i n a izan d a d i n e r r e s e r b a r i k .

3. E d o z e i n e r r e s e r b a k e n d u a h a l i z a n g o d a e d o z e i n

u n e t a n Naz io B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r i z u z e n d u t a k o be ra r i z -

ko j a k i n a r a z p e n b a t e n b i t a r t ez , e ta h o n e k h o r r e n b e r r i e m a n -

g o d i e Es ta tu g u z t i e i . J a k i n a r a z p e n h o n e k e r a g i n a i z a n g o d u

j a s o d a d i n u n e a n .

29. artikulua 1. Bi Es ta tu K i d e r e n e d o g e h i a g o r e n a r t e a n , K o n b e n -

t z i o h o n e n i n t e r p r e t a z i o e d o a p l i k a z i o a r i b u r u z , s o r t u e ta ne -

g o z i a z i o b i d e z k o n p o n ez d a d i n e d o z e i n e z t a b a i d a t a r t e k a r i -

t z a r e n m e n p e j a r r i k o da h a i e t a k o b a t e k e s k a t u t a . Se i h i l a b e -

t e k o e p e a n , t a r t e k a r i t z a e s k e a r e n a u r k e z p e n e g u n e t i k k o n t a -

t z e n h a s i t a , a l d e a k t a r t e k a r i t z a h o r r e n e ra r i b u r u z a d o s ja r -

t z e n ez b a d i r a , a l d e e t a k o e d o z e i n e k N a z i o a r t e k o J u s t i z i a

G o r t e a r e n e r a b a k i p e a n j a r r i a h a l i z a n g o d u e z t a b a i d a ,

G o r t e a r e n E s t a t u t u a r i a t x i k i z a u r k e z t u t a k o e s k a b i d e b a t e n b i -

t a r t ez .

2 . Es ta tu K i d e o r o k b e r e b u r u a a r t i k u l u h o n e n 1 . l e r r o -

a l d e a k d i o e n a r i l o t ze ra b e h a r t u r i k ez d a g o e l a a l d a r r i k a t u

a h a l i z a n g o d u K o n b e n t z i o h a u i z e n p e t u e d o b e r r e t s i e d o b e -

ra r i a t x i k i t z e k o u n e a n . G a i n e r a k o Es ta tu K i d e a k ez d i r a l e r r o -

a l d e h o n e k b e h a r t u r i k e g o n g o e r r e s e r b a h o r i e g i n d u e n

eze in Es ta tu K i d e r e n a u r r e a n .

3. A r t i k u l u h o n e t a k o 2. l e r r o a l d e a n a u r r i k u s t e n d e n

e r r e s e r b a ad ie raz i a d u e n e d o z e i n Es ta tu K i d e k a tze ra k e n d u

a h a l i z a n g o d u n o i z n a h i , Naz io B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r i h o -

r r e n b e r r i e m a n e z .

30. artikulua K o n b e n t z i o h a u , b e r e t e s t u a k , a r a b i e r a , t x i n e r a , e s p a i n e -

r a , f r a n t s e s , i n g e l e s e ta e r r u s i e r a z ida tz iak , o r o b a t k a u t o a k

d i r e l a , N a z i o B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r e n e s k u t a n g o r d a i l a t u -

ko d a .

H O R R E N L E K U K O T Z A E M A N E Z , a z p i a n a g e r i d i r e n e k ,

b e h a r beza la b a i m e n d u t a , s i n a t u e g i t e n d u t e K o n b e n t z i o

h a u .

33

Page 27: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

E USTATUKIDEEN ADITASUNPEAN JARRITAKO GAIAK GOMENDIO OROKORRAK ETAIRUZKINAK*

Page 28: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

* 2 1 . a r t i k u l u a r e n 1 . l e r r o a l d e a n eza r t zen d e n a r e n a r a b e r a : « B a t z o r d e a k . . . i zae ra o r o k o r r e k o

i r a d o k i z u n e t a g o m e n d i o a k e g i n a h a l i z a n g o d i t u , Es ta tu K i d e e k h e l a r a z i t a k o t x o s t e n e ta d a -

t u e n a z t e r k e t a n o i n a r r i t u a k »

Page 29: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

1. Gomendio orokorra (bosgarren bilkuraldia, 1986)

K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a a u r k e z t u t a k o le-

h e n t x o s t e n e k a u r k e z p e n e g u n e r a a r t e d a g o e n e g o e r a b i l d u

b e h a r k o d u t e . A u r r e r a n t z e a n , l e h e n t x o s t e n a a u r k e z t u b e h a r

zen d a t a r e n o n d o r e n g o lau u r tez b e h i n g u t x i e n e z a u r k e z t u

b e h a r k o d i r a t x o s t e n a k , e ta K o n b e n t z i o a b e t e - b e t e a n a p l i k a -

t zeko a u r k i t u a k d i r e n e r a g o z p e n a k e ta e r a g o z p e n h a u e k

g a i n d i t z e k o h a r t u a k d i r e n n e u r r i a k b i l d u b e h a r k o d i t u z t e .

2. Gomendio orokorra (seigarren bilkuraldia, 1987)

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

K o n t u a n izan ik , Es ta tu K i d e e n h a s i e r a k o t x o s t e n b a t z u e k ,

K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a a u r k e z t u t a k o e k , d a -

g o k i o n Es ta tu K i d e a n b a l i a g a r r i z e g o e n i n f o r m a z i o a O r i e n -

t a b i d e e i a tx i k i z b e h a r beza la a d i e r a z t e n ez b a i t z u t e n , Batzor -

d e a k b e r e e g i n k i z u n e a n z a i l t a s u n a k a u r k i t u a k z i t u e l a ,

G o m e n d a t z e n d u :

a) Es ta tu K ideek , K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a -

b e r a t x o s t e n a k p r e s t a t z e r a k o a n , 1983ko a b u z t u a n o n a r t u t a -

ko O r i e n t a b i d e O r o k o r r e i (CEDAVV/C/7) j a r r a i d i e z a i e t e l a

t x o s t e n e n e r a , e d u k i e ta d a t e i d a g o k i e n e a n ;

b) Es ta tu K i d e e k 1 9 8 6 a n o n a r t u t a k o g o m e n d i o o r o k o -

r ra r i j a r r a i d i e z a i o t e l a , h o n a k o a r e n a r a b e r a :

« K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a a u r k e z t u t a k o

l e h e n t x o s t e n e k a u r k e z p e n e g u n e r a a r te d a g o e n e g o e r a b i l -

d u b e h a r k o d u t e . A u r r e r a n t z e a n , l e h e n t x o s t e n a a u r k e z t u be -

h a r zen d a t a r e n o n d o r e n g o lau u r tez b e h i n g u t x i e n e z au rkez -

t u b e h a r k o d i r a t x o s t e n a k , e ta K o n b e n t z i o a b e t e - b e t e a n a p l i -

ka tzeko a u r k i t u a k d i r e n e r a g o z p e n a k e ta e r a g o z p e n h a u e k

g a i n d i t z e k o h a r t u a k d i r e n n e u r r i a k b i l d u b e h a r k o d i t uz te .»

c) Es ta tu K i d e b a t e n t x o s t e n a o s a d e z a n i n f o r m a z i o

g e h i g a r r i a Idazkar i t za r i b i d a l t z e a , t x o s t e n h o r i a z t e r t u a izan

b e h a r d e n b i l k u r a l d i a has i b a i n o g u t x i e n e z h i r u h i l a b e t e le-

h e n a g o .

37

Page 30: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

3. Gomendio orokorra (seigarren bilkuraldia, 1987)

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

A i n t z a t h a r t u t a E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a

Ezaba tzeko B a t z o r d e a k , 1983az g e r o z t i k , Es ta tu K i d e e n 3 4

t x o s t e n az te r t u d i t u e l a ,

A i n t z a t h a r t u t a g a i n e r a , t x o s t e n a k g a r a p e n - m a i l a ezber -

d i n e t a k o E s t a t u e t a t i k e t o r r i a k d i r e n a r r e n , g r a d u e z b e r d i n e z

e m a k u m e a r i b u r u z k o au r r i r i t z i z ko i de iak a g e r t z e n d u t e n a l -

d e r d i a k d i t u z t e l a , s e x u a n o i n a r r i t u t a k o d i s k r i m i n a z i o a i r a u -

naraz i e ta K o n b e n t z i o a r e n 5. a r t i k u l u a r e n a p l i k a z i o a e r a g o z -

t e n d u t e n f a k t o r e s o z i o k u l t u r a l e i z o r za i zk ienak ,

Eske e g i t e n d ie Es ta tu K i d e g u z t i e i , e m a k u m e a r e n g i za r t e

b e r d i n t a s u n a r e n p r i n t z i p i o a b e t e - b e t e a n a p l i k a t z e a e r a g o z -

t e n d u t e n a u r r i r i t z i a k e ta p r a k t i k a k e z a b a t z e k o l a g u n g a r r i

izan d a i t e z e n h e z k u n t z a e ta z a b a l k u n t z a p r o g r a m a k b e n e t a n

h a r d i t z a t e n .

4. Gomendio orokorra (seigarren bilkuraldia, 1987)

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko Ba -

t z o r d e a k ,

A z t e r t u a k d i t u e l a , b e r e b i l k u r a l d i e t a n , Es ta tu K i d e e n t x o s -

t e n a k ,

Be re kezka a g e r t z e n d u e l a K o n b e n t z i o a r e n x e d e e ta h e l -

b u r u a r e k i n , a n t z a , b a t e r a e z i n a k z i r en e r r e s e r b a k o p u r u h a n -

d i a r e k i k o ,

B e g i o n e z h a r t z e n d u Es ta tu K i d e e n e r a b a k i a , h o t s , N e w

Y o r k e n , 1 9 8 8 a n , e g i n g o d e n h u r r e n g o b i l k u r a l d i a n e r r e s e r -

bak az te r t zeko e r a b a k i a , e t a , h o r r e t a r a k o , Es ta tu K i d e i n t e r e -

s a t u guz t i e i i r a d o k i t z e n d ie e r r e s e r b a h a u e k , a t ze ra k e n t z e k o

a s m o z , b e r r i k u s d i t z a t e l a .

5. Gomendio orokorra (zazpigarren bilkuraldia, 1988) Aldi baterako neurriak

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko Ba -

t z o r d e a k ,

O h a r t u t a , Es ta tu K i d e e n t x o s t e n e k , s a r r e r a o h a r p e n e k e ta

e r a n t z u n e k a g e r i a n j a r t z e n d u t e n e z , l ege d i s k r i m i n a t z a i l e a k

ezez ta tu e d o a l d a t z e a r i d a g o k i o n e a n a u r r e r a p e n n a b a r m e -

nak l o r t u b a d i r a e r e , K o n b e n t z i o a b e t e - b e t e a n a p l i k a t z e k o

x e d a p e n a k h a r t u e ta g i z o n e ta e m a k u m e a r e n a r t e k o b e r d i n -

t a s u n a b e n e t a n s u s t a t z e k o n e u r r i a k s a r t u b e h a r r a k i r a u n b a -

d i r a u e l a ,

38

Page 31: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

G o g o r a r a z i z K o n b e n t z i o a r e n 4.1 a r t i k u l u a ,

G o m e n d a t z e n d u Eska tu K i d e e k a l d i b a t e r a k o n e u r r i b e r e -

z iak a r e a g o e r a b i l d i t z a t e l a , e s a t e r a k o , ek in t za p o s i t i b o a , le-

h e n t a s u n e z k o t r a t a e r a e d o k u o t a - s i s t e m a k , e ta h o r i e m a k u -

m e a r e n i n t e g r a z i o a , h e z k u n t z a n , e k o n o m i a n , p o l i t i k a n e ta

e n p l e g u a n a l e g i a , a u r r e r a e g i n a r a z t e k o .

6. Gomendio orokorra (zazpigarren bilkuraldia, 1988) Mekanismo nazional eraginkorra eta publizitatea

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o

B a t z o r d e a k ,

A z t e r t u a k d i t u e l a K o n b e n t z i o k o Es ta tu K i d e e n t x o s t e n a k ,

e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k e z a b a t z e a -

ri b u r u z k o a k ,

O h a r t u t a Naz io B a t u e n Ba tzar O r o k o r r a r e n 1987ko a z a r o -

a r e n 3 0 e k o 42 /60 e r a b a k i a ,

G o m e n d a t z e n d ie Es ta tu K i d e e i :

1 . M e k a n i s m o , e r a k u n d e e d o p r o z e d u r a n a z i o n a l e r a -

g i n k o r r a k ezar r i e d o i n d a r d i t z a t e l a , g o b e r n u - m a i l a a l t u a n

e ta b a l i a b i d e e g o k i a k , b e h a r a d i n a k k o n p r o m e z u e ta a g i n t e a

e rab i l i z , h u r r e n g o e t a r a k o :

a) G o b e r n u a r e n p o l i t i k a g u z t i e k e m a k u m e a r i e k a r r i k o

d i z k i o t e n o n d o r i o e i b u r u z a h o l k a t z e k o ;

b) E m a k u m e a r e n e g o e r a o r o k o r r a i k u s k a t z e k o ;

c) D i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e r a zuzen d a i t e z e n p o l i t i k a

b e r r i a k g e r t a t z e n l a g u n t z e k o e ta e s t r a t e g i a k e ta n e u r r i a k e r a -

g i n k o r t a s u n e z a p l i k a t z e k o .

2. K o n b e n t z i o a , Es ta tu K i d e e k 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a

a u r k e z t u t a k o t x o s t e n a k e ta B a t z o r d e a r e n t x o s t e n a k Es ta tu

i n t e r e s a t u e n h i z k u n t z e t a n z a b a l t z e k o n e u r r i a k ha r d i t z a t e l a .

3. Idazkar i N a g u s i a r i e ta I n f o r m a z i o P u b l i k o r a k o Sa i l a r i

K o n b e n t z i o a r e n e ta B a t z o r d e a r e n t x o s t e n e n i t z u l p e n a k e g i -

t e k o l a g u n t z a eska d i e z a i o t e l a .

4. E u r e n h a s i e r a k o e ta a l d i z k a k o t x o s t e n e t a n g o m e n -

d i o h o n i b u r u z h a r t u t a k o n e u r r i a k b i l d i t z a t e l a .

7. Gomendio orokorra (zaz-pigarren bilkuraldia, 1988) Baliabideak

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko Ba -

t z o r d e a k ,

O h a r t u t a Ba tzar O r o k o r r a r e n 40 /39 e ta 41 /108 e r a b a k i a k

e t a , zehazk i , 42 /60 e r a b a k i a r e n 14. l e r r o a l d e a , b e r t a n e s k a -

39

Page 32: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

t z e n ba i t za ie B a t z o r d e a r i e ta Es ta tu K i d e e i B a t z o r d e a r e n g e -

r o k o b i l e r a k V i e n a n e g i t e a r e n a r a z o a az te r t zea ,

G o g o a n izan ik Ba tzar O r o k o r r a r e n 42 /105 e r a b a k i a e t a ,

zehazk i , b e r e 1 1 . l e r r o a l d e a , b e r t a n eska t zen b a i t z a i o Idazkar i

N a g u s i a r i Naz io B a t u e n Giza E s k u b i d e e n Z e n t r o a r e n e ta

I dazka r i t za ren G i za r t e G a r a p e n e ta G i z a l d e k o G a i e t a r a k o

Z e n t r o a r e n a r t e k o k o o r d i n a z i o a h o b e t z e a , g iza e s k u b i d e e i

b u r u z k o i t u n e n a p l i k a z i o a r i e ta i t u n e t a n a u r r i k u s t e n d i r e n o r -

g a n o e n z e r b i t z u e n p r e s t a z i o a r i d a g o k i o n e a n , a l e g i a ,

G o m e n d a t z e n d i e Es ta tu K i d e e i :

1 . G e n e v a k o Giza E s k u b i d e e n Z e n t r o a r e n e ta V i e n a k o

G iza r te G a r a p e n e ta G i z a l d e k o G a i e t a r a k o Z e n t r o a r e n a r t e k o

k o o r d i n a z i o a i n d a r t z e k o p r o p o s a m e n a k b u l t z a t z e n j a r r a i d e -

za te l a , B a t z o r d e a r i z e r b i t z u a k e g i t e a r i d a g o k i o n e a n .

2. B a t z o r d e a N e w Yo rk e ta V i e n a n b i l t z e k o p r o p o s a m e -

n e n a l d e e g i n d e z a t e l a .

3. B a t z o r d e a k K o n b e n t z i o a k e m a t e n d i z k i o n e g i n k i z u -

nak b e t e t z e n l a g u n d i e z a i o t e n b a l i a b i d e e ta z e r b i t z u e g o k i a k

e d u k i t z e a e t a , zehazk i , B a t z o r d e a r i b e r e b i l k u r a l d i a k p r e s t a -

t z e n e ta b i l k u r a l d i e t a n l a g u n d i e z a i o n l a n a l d i o s o k o p e r t s o -

na la e d u k i t z e a b e r m a t z e k o b e h a r izan d a i t e z e n n e u r r i e g o -

k iak ha r d i t z a t e l a .

4. T x o s t e n a k e ta m a t e r i a l o s a g a r r i a k , Naz io B a t u e n h iz-

k u n t z a o f i z i a l e t a r a , b a n a t z e k o e ta B a t z o r d e a k az te r t zeko g a -

r a i a n , i tzu l d a i t e z e n , Idazkar i t za r i g a r a i z h e l a r a z i k o za izk io la

b e r m a d e z a t e l a .

8. Gomendio orokorra (zazpigarren bilkuraldia, 1988) Konbentzioaren 8. artikuluaren aplikazioa

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o Ba -

t z o r d e a k ,

A z t e r t u a k d i t u e l a Es ta tu K i d e e k K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i -

k u l u a r e n a r a b e r a a u r k e z t u t a k o t x o s t e n a k ,

G o m e n d a t z e n d ie Es ta tu K i d e e i b e s t e n e u r r i zuzen ba t zuk

h a r d i t z a t e l a K o n b e n t z i o a r e n 4 . a r t i k u l u a r i a t x i k i z ,

K o n b e n t z i o a r e n 8. a r t i k u l u a r e n b e t e - b e t e k o a p l i k a z i o a l o r t u

e ta e m a k u m e a r i , g i z o n a r e k i k o b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n e ta

i n o l a k o d i s k r i m i n a z i o r i k g a b e , b e r e g o b e r n u a n a z i o a r t e k o

m a i l a n o r d e z k a t z e k o e ta n a z i o a r t e k o e r a k u n d e e n z e r e g i n e a n

e s k u h a r t z e k o a u k e r a k b e r m a t z e k o x e d e z .

40

Page 33: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

9. Gomendio orokorra (zortzigarren bilkuraldia, 1989) Emakumearen egoerari buruzko estatistikak

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

A i n t z a t h a r t u t a i n f o r m a z i o e s t a t i s t i k o a guz t i z b e h a r r e z k o a

d e l a e m a k u m e a k K o n b e n t z i o k o Es ta tu K i d e e t a k o b a k o i t z e a n

d u e n e g i a z k o e g o e r a u l e r t z e k o ,

Ikus i i zan ik B a t z o r d e a k az te r t zeko t x o s t e n a k a u r k e z t e n d i -

t u z t e n Es ta tu K i d e e t a r i k a s k o k e s t a t i s t i k a r i k e m a t e n ez d u t e -

l a ,

G o m e n d a t z e n d ie Es ta tu K i d e e i aha l d e n g u z t i a e g i n d e -

za te la b e r e n n a z i o k o z e r b i t z u e s t a t i s t i k o e k , naz io z e n t s u a k

e ta b e s t e g i za r t e e ta e k o n o m i i n k e s t a b a t z u k p l an i f i ka t zeaz

a r d u r a t z e n d i r e n e k , g a l d e s o r t a k z e n b a k i a b s o l u t u e i e ta po r -

t z e n t a i e i d a g o z k i e n d a t u a k s e x u a r e n a r a b e r a bere iz i aha l iza-

t e k o m o d u a n e g i t e n d i t u z t e l a b e r m a t z e k o , ba l i a t za i l e i n t e r e -

s a t u e k e r raz l o r t u aha l d e z a t e n e m a k u m e a k i n t e r e s a t z e n

za ien s e k t o r e z e h a t z e a n d u e n e g o e r a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o a .

10. Gomendio orokorra (zortzigarren bilkuraldia, 1989) Emakumearen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko Konbentzioaren onarpenaren hamargarren urteurrena

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

A i n t z a t h a r t u t a 1989ko a b e n d u a r e n 18an b e t e t z e n d e l a

e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o

K o n b e n t z i o a r e n o n a r p e n a r e n h a m a r g a r r e n u r t e u r r e n a ,

A i n t z a t h a r t u t a g a i n e r a h a m a r u r t e h a u e t a n a g e r i a n j a r r i

d e l a K o n b e n t z i o a Naz io B a t u e k o n a r t u r i k o t r e s n a e g i n k o r r e -

n e t a k o b a t d e l a b e r e Es ta tu K i d e e n g i z a r t e e t a n bi s e x u e n ar-

t e k o b e r d i n t a s u n a b u l t z a t z e k o ,

G o g o r a r a z i z 6. g o m e n d i o o r o k o r r a , m e k a n i s m o n a z i o n a l

e r a g i n k o r r a r i e ta p u b l i z i t a t e a r i b u r u z k o a , B a t z o r d e a k b e r e

z a z p i g a r r e n b i l k u r a l d i a n a d i e r a z i a ,

G o m e n d a t z e n d u , K o n b e n t z i o a r e n o n a r p e n a r e n h a m a r -

g a r r e n u r t e u r r e n a d e l a - e t a , Es ta tu K i d e e k h o n a k o h a u e k e g i n

a h a l i za tea az te r d e z a t e l a :

1. E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k

ezaba t zea r i b u r u z k o K o n b e n t z i o a r i p u b l i z i t a t e a e m a t e k o p r o -

g r a m a k , a re h i t za l d i ak e ta m i n t e g i a k e r e , b u r u t z e a , h i z k u n t z a

n a g u s i e t a n , e ta K o n b e n t z i o a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o a e m a t e a

e u r e n h e r r i e t a n .

2. E u r e n h e r r i e t a k o e m a k u m e e n e r a k u n d e e i K o n b e n -

t z i o a r i e ta b e r o n e n a p l i k a z i o a r i b u r u z k o p u b l i z i t a t e k a n p a i n e -

41

Page 34: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

t a n l a g u n d e z a t e n e ta g o b e r n u e z k a n p o k o e r a k u n d e e i n a z i o ,

h e r r i a l d e e ta n a z i o a r t e k o m a i l e t a n K o n b e n t z i o a r i e ta b e r e

a p l i k a z i o a r i p u b l i z i t a t e a e m a t e k o bu l t za e g i n d i e z a i e t e n d e i

e g i t e a .

3. K o n b e n t z i o a r e n p r i n t z i p i o a k e t a , b e r e z i k i , b e r e 8. ar-

t i k u l u a , h o t s , e m a k u m e a k N a z i o B a t u e n j a r d u e r a m a i l a g u z -

t i e t a n e ta N a z i o B a t u e n s i s t e m a n p a r t e h a r t z e a r i b u r u z k o a ,

b e t e - b e t e a n a p l i k a t z e n d i r e l a z a i n t z e k o n e u r r i a k h a r t z e a b u l -

t za t zea .

4 . N a z i o B a t u e n Idazkar i N a g u s i a r i eske e g i t e a K o n -

b e n t z i o a r e n h a m a r g a r r e n u r t e u r r e n a o s p a t z e k o , h o n a k o

h a u e k d i r e l a b i d e : e r a k u n d e e s p e z i a l i z a t u e k i n e l k a r l a n e a n ,

K o n b e n t z i o a r i e ta b e r e a p l i k a z i o a r i b u r u z N a z i o B a t u e n h iz-

k u n t z a o f i z ia l g u z t i e t a n i n p r i m a t u r i k o m a t e r i a l e n e ta b e s t e l a -

k o e n a r g i t a l p e n e t a z a b a l k u n t z a , e t a t e l e b i s t a r a k o

K o n b e n t z i o a r i b u r u z k o d o k u m e n t a l e n p r e s t a k u n t z a , ba i e ta

N a z i o B a t u e n V i e n a k o B u l e g o k o G i z a r t e G a r a p e n e t a

G i z a l d e k o G a i e t a r a k o Z e n t r o a r e n E m a k u m e a r e n

A u r r e r a p e n e r a k o S a i l a r i , Es ta tu K i d e e k , B a t z o r d e a r e n t x o s -

t e n a e g u n e r a t u e ta a r g i t a r a t z e k o , e m a n d a k o i n f o r m a z i o a r e n

a n a l i s i ba t p r e s t a t z e k o b e h a r r e z k o b a l i a b i d e a k he la raz i z ,

t x o s t e n h o r i l ehenb i z i z a r g i t a r a t u ze la r i k N a i r o b i n 1 9 8 5 e a n

e g i n d a k o M u n d u K o n f e r e n t z i a r a k o , h o t s , N a z i o B a t u e n

E m a k u m e a r e n t z a k o L o r p e n a k : B e r d i n t a s u n a , G a r a p e n a e ta

Bakea A z t e r t u e ta E b a l u a t z e k o K o n f e r e n t z i a r a k o (A /CONF.

116/13) .

11. Gomendio orokorra (zortzigarren bilkuraldia, 1989) Txostenak aurkezteko beharkizunei buruzko aholku tekniko Zerbitzuak

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o B a -

t z o r d e a k ,

G o g o a n izan ik , 1989ko m a r t x o a r e n 3 r a k o , 96 E s t a t u k b e -

r re t s ia zu te l a E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z -

t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a ,

K o n t u t a n i zan ik e g u n h o r r e t a r a a r t e 60 h a s i e r a k o t x o s t e n

e ta 19 b i g a r r e n a l d i z k a k o t x o s t e n h a r t u a k z i r e l a ,

Ikus iz 36 h a s i e r a k o t x o s t e n e ta 36 b i g a r r e n a l d i z k a k o

t x o s t e n , b e r a n d u e n i k , 1989ko m a r t x o a r e n 3 a n a u r k e z t u a k

b e h a r z i re la b a i n a a r t e a n j a s o a k ez z i r e l a ,

O h a r t u e ta a i t o r t u z N a z i o B a t u e n Ba tza r O r o k o r r a r e n

43 /115 e r a b a k i a k , b e r e 9. l e r r o a l d e a n , Idazkar i N a g u s i a r i ,

d a u d e n b a l i a b i d e e n m u g e n b a r r u a n e ta a h o l k u z e r b i t z u e n

42

Page 35: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

p r o g r a m a r e n l e h e n t a s u n a k k o n t u a n h a r t u t a , g iza e s k u b i d e e i

b u r u z k o n a z i o a r t e k o t r e s n e i a tx i k i z t x o s t e n a k a u r k e z t e k o b e -

h a r k i z u n a k b e t e t z e k o z a i l t a s u n i k l a r r i e n a k a g e r t z e n d i t u z t e n

h e r r i e n t z a t , g a i k u n t z a i k a s t a r o b e r r i a k a n t o l a t z e a e s k a t z e n

d i o l a ,

G o m e n d a t z e n d ie Es ta tu K i d e e i a h o l k u t e k n i k o z e r b i t z u e n

p r o i e k t u a k b u l t z a t u e ta l a g u n t z e a , e ta b e r t a n l a n k i d e izan

d a i t e z e l a , b a r n e d a u d e l a e s k a d e z a t e n E s t a t u K i d e e i

K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a k o t x o s t e n e n au r -

k e z p e n a r i b u r u z k o b e h a r k i z u n a k b e t e t z e n l a g u n t z e k o g a i -

k u n t z a m i n t e g i a k e r e .

12. Gomendio orokorra (zortzigarren bilkuraldia, 1989) Emakumearen kontrako indarkeria

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

A i n t z a t h a r t u z K o n b e n t z i o a r e n 2 , 5, 1 1 , 12 e ta 16. a r t i k u -

l uek b e h a r t u e g i t e n d i t u z t e l a Es ta tu K i d e a k e m a k u m e a r i , f a -

m i l i a n , l a n e a n e d o g i za r t e b i z i t zako bes te e d o z e i n e s p a r r u -

t a n g e r t a d a d i n n o l a n a h i k o i n d a r k e r i a t i k b a b e s t e r a ,

K o n t u t a n i z a n i k E k o n o m i e t a G i z a r t e K o n t s e i l u a r e n

1988/27 e r a b a k i a ,

G o m e n d a t z e n d i e Es ta tu K i d e e i B a t z o r d e a r e n t z a k o e u r e n

a l d i z k a k o t x o s t e n e t a n h o n a k o i n f o r m a z i o h a u b i l t zea :

1 . E m a k u m e a r i e g u n e r o k o b i z i t zan n o l a n a h i k o i n d a r k e -

r ia s a r r i t i k b a b e s t e k o i n d a r r e k o l e g e r i a ( i n d a r k e r i a s e x u a l a ,

f a m i l i b a r r u k o t r a t u t x a r r a k , e r a s o s e x u a l a l a n t o k i a n , e t a b .

b a r n e d i r e l a ) .

2. I n d a r k e r i a h o r i e r a u z t e k o h a r t u a k d i r e n b e s t e n e u r r i

b a t z u k .

3. E r a s o a k e d o t r a t u t x a r r a k j a s a t e n d i t u z t e n e m a k u -

m e e i l a g u n t z e k o ze rb i t zuak .

4. E m a k u m e a r e n k o n t r a k o n o l a n a h i k o i n d a r k e r i a r e n

s a r r i t a s u n a r i e ta i n d a r k e r i a j a s a t e n d u t e n e m a k u m e e i b u r u z -

ko d a t u e s t a t i s t i k o a k .

13. Gomendio orokorra (zortzigarren bilkuraldia, 1989)Ordainketa berdina balio bereko lanagatik

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

G o g o r a r a z i z L a n a r e n N a z i o a r t e k o E r a k u n d e a r e n 100 .

H i t z a r m e n a , h o t s , b a l i o b e r e k o l a n a g a t i k g i z o n e z k o e n e ta

e m a k u m e z k o e n l a n a r e n a r t e k o o r d a i n k e t a b e r d i n t a s u n a r i

43

Page 36: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

b u r u z k o a , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k

e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o k o Es ta tu K i d e e t a r i k g e h i e n - g e h i e n e k

b e r r e t s i a izan d e n a ,

G o g o r a r a z i z , ha labe r , 1983az g e r o z t i k , Es ta tu K i d e e n 51

h a s i e r a k o t x o s t e n e ta b o s t b i g a r r e n a l d i z k a k o t x o s t e n az te r t u

d i t u e l a ,

A i n t z a t h a r t u z , Es ta tu K i d e e n t x o s t e n e k b a l i o b e r e k o la -

n a g a t i k o r d a i n k e t a b e r d i n a i za tea ren p r i n t z i p i o a h e r r i a s k o -

t a k o l e g e r i a n o n a r t u a izan d e l a a d i e r a z t e n b a d u t e e re , b e h a -

r rezkoa d e l a o r a i n d i k p r i n t z i p i o h o r i p r a k t i k a n a p l i k a t z e a , l an

m e r k a t u k o s e x u e n a r t e k o be re i zke ta g a i n d i t z e k o x e d e z ,

G o m e n d a t z e n d ie e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o

e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o k o Es ta tu K i d e e i :

1. O r a i n d i k e g i n ez d u t e n Es ta tu K i d e e i L N E a r e n 100.

H i t z a r m e n a b e r r e s t e k o b i h o t z e m a t e a ; e m a k u m e a r e n k o n t r a -

ko d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a b e t e -

b e t e a n a p l i k a t z e k o h e l b u r u z .

2. S e x u a r i d a g o k i o n e z i r i zp ide n e u t r a l a k o i n a r r i , l anak

e b a l u a t z e k o s i s t e m a k a z t e r t u , b u l t z a t u e ta h a r t u a h a l i za tea

a in t za t ha r d e z a t e l a , g a u r e g u n e m a k u m e a k n a g u s i d i r e n e k o

lan e z b e r d i n e n b a l i o a e ta g a u r e g u n g i z o n a k n a g u s i d i r e n e k o

l a n e n b a l i o a k o n p a r a t z e k o b i d e e m a n d e z a t e n s i s t e m a k a le -

g i a , e ta l o r t u t a k o e m a i t z a k E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i -

m i n a z i o a Ezaba tzeko B a t z o r d e a r e n t z a k o e u r e n t x o s t e n e t a n

b i l d i t z a t e l a .

3. A p l i k a z i o m e k a n i s m o a k s o r t z e k o , a h a l d e n n e u r r i a n ,

l a g u n d e z a t e l a e ta b i d e z k o h i t z a r m e n k o l e k t i b o e t a k o a l d e e n

a r t e a n , b a l i o b e r e k o l a n a g a t i k o r d a i n k e t a b e r d i n a i z a t e a r e n

p r i n t z i p i o a r e n a p l i k a z i o a l o r t z e k o a h a l e g i n a k bu l t za d i t z a t e l a .

Batzordearen bosgarren bilkuraldian adierazitako oharpen orokorrak

Es ta tu K i d e e n g a n d i k j a s o t a k o t x o s t e n a k e ta i n f o r m a z i o a k

a z t e r t u o n d o r e n , B a t z o r d e k o k ide a s k o k a g e r t u z u t e n h o n a k o

i r i tz i h a u :

1. M u n d u k o b i z t a n l e r i a r e n p o r t z e n t a i a h a u n d i ba t b a -

s e r r i a l d e e t a n b iz i d e n e z g e r o , g a r r a n t z i t s u a d a Es ta tu K i -

d e e k , b e r e n h a s i e r a k o t x o s t e n e t a n e d o g e r o k o t x o s t e n e t a n ,

h o n a k o i n f o r m a z i o h a u b i l t zea :

a) E m a k u m e a k b a s e r r i a l d e e t a n d u e n e g o e r a , e m a k u -

m e a k Es ta tu K i d e a r e n b i z t a n l e r i a o s o a n d u e n p o r t z e n t a i a

b a r n e ;

44

Page 37: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

b) A l d a k e t a k e m a k u m e a r e n e g o e r a n e ta b e r e e g o e r a -

r e n e b o l u z i o a , K o n b e n t z i o a r e n a p l i k a z i o a r e n o n d o r i o z ;

c) Po l i t i ka o r o k o r r a r i b u r u z k o l e g e g i n t z a e ta a d m i n i s -

t r a z i o k o p r o g r a m a e d o n e u r r i a k , K o n b e n t z i o a r e n 14. a r t i k u -

lua be tez o n a r t u a k , e s a t e r a k o , ga i h a u e t a n :

i) Z u z k i t u t a k o a u r r e z a i n t z a z k o e ta j a r d u n a l d i o s o k o

o s a s u n z e r b i t z u a k ;

ii) F a m i l i a r e n p l a n g i n t z a ;

i i i) A l f a b e t a t z e p r o g r a m a k e ta e s k o l a n a h i z esko laz k a n -

p o k o h e z k u n t z a p l a n a k ;

iv) G a i k u n t z a , e l k a r l a g u n t z a p r o g r a m a k e ta a z p i e g i t u r a k

eza r t zea , e s a t e r a k o , k o o p e r a t i b a k ;

v ) E m a k u m e a r i , n o r b a n a k o a d e n a l d e t i k , e m a n d a k o

k r e d i t u a k e ta m a i l e g u a k ( h a s i e r a k o kap i t a l m o d u a n ) ;

e m a k u m e a r i b e r e i z e n e a n k o n t r a t u a k i z e n p e t z e k o

e ta e g i t e k o g a i t a s u n a o n a r t z e a , e m a k u m e a r e n ber -

m a t z a i l e , e m a k u m e a o n u r a d u n e d o m e n p e k o d e n

a l d e t i k , d i h a r d u e n b e s t e r e n p a r t a i d e t z a r i k g a b e ;

v i ) L u r r a r e n j a b e t z a ;

v i i ) E m a k u m e a r e n lan e ta b i z i t zako b a l d i n t z a k e r r a z t e k o

t e k n o l o g i a e g o k i a k .

2 . Es ta tu K i d e e k a i n t za t h a r t u b e h a r k o l i t uzke te e m a k u -

m e a k , a d m i n i s t r a z i o p u b l i k o a r e n e r a b a k i a k h a r t z e k o m a i l a n

e ta Naz io B a t u e n n a h i z p o l i t i k a , e k o n o m i a , g i za r t e e ta k u l t u r

g a i e t a n a r i t z e n d i r e n b e s t e n a z i o a r t e k o e r a k u n d e e ta o r g a -

n i s m o b a t z u e n a u r r e k o o r d e z k a r i t z a o f i z i a l e t a n , p a r t e ha r t ze

h a n d i a g o a iza tea l o r t z e k o n e u r r i a k .

3. O r a i n d i k e g i n ez d u t e n E s t a t u K i d e e k a i n t za t h a r t u

b e h a r k o l uke te b e r d i n t a s u n a r e n k o n t r a k o o z t o p o a k , g i z o n a r i

e ta e m a k u m e a r i e g o z t e n za ien e g i n k i z u n a r i b u r u z k o k o n t -

z e p t u e s t e r e o t i p a t u e t a n o i n a r r i t z e n d i r e n a u r r i r i t z i , o h i t u r a

e d o p r a k t i k e n o n d o r i o z k o a k , g a i n d i t z e k o e ta p o r t a e r a e r e d u

s o z i o k u l t u r a l a k a l d a t z e k o n e u r r i e g o k i a k h a r t u a h a l i za tea .

H a s i e r a k o t x o s t e n e a n e d o g e r o k o t x o s t e n e t a n m o t a h o n e t a -

ko n e u r r i e i b u r u z k o a i p a m e n b e r e z i a k e g o n b e h a r k o l i r a teke .

4. H a s i e r a k o t x o s t e n e a n , e d o g e r o k o t x o s t e n e t a n , g i z o -

n a r e n e ta e m a k u m e a r e n a l o k a i r u e ta l a n g a b e z i a m a i l a r i b u -

r u z k o i n f o r m a z i o a b i l d u b e h a r k o l i t za teke , ba i e ta l a n g a b e -

z iar i e ta o r d a i n k e t a m a i l e n e z b e r d i n t a s u n a r i a u r k a e g i t e k o

n e u r r i e i b u r u z k o a e re .

45

Page 38: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

14. Gomendio orokorra (bederatzigarren bilkuraldia, 1990) (1) genitalen mutilazioa

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

K e z k a t u r i k g e n i t a l e n m u t i l a z i o a r e n p r a k t i k a k e ta e m a k u -

m e a r e n o s a s u n e r a k o k a l t e g a r r i a k d i r e n b e s t e t r a d i z i o z k o

p r a k t i k a b a t z u e k j a r r a i t z e n d u t e l a k o ,

A t s e g i n e z ikus iz p r a k t i k a h o r i e k d a u d e n h e r r i b a t z u e k , e ta

e m a k u m e e n n a z i o k o e r a k u n d e b a t z u e k , g o b e r n u e z k a n p o k o

e r a k u n d e e k e ta e r a k u n d e espez ia l i za tuek , e s a t e r a k o , O s a s u -

n a r e n M u n d u k o E r a k u n d e a k , Naz io B a t u e n U m e e n t z a k o

F o n d o a k , e ta G iza E s k u b i d e e n B a t z o r d e a e ta b e r o n e n D is -

k r i m i n a z i o e i A u r r e H a r t z e k o e t a G u t x i e n g o a k B a b e s t e k o Az -

p i b a t z o r d e a k , a r a z o a az te r t zen j a r r a i t z e n d u t e l a e t a , zehazk i ,

g e n i t a l e n m u t i l a z i o a b e z a l a k o t r a d i z i o z k o p r a k t i k e k e m a k u -

m e e i e ta u m e e i o s a s u n a l d e t i k o e ta b e s t e l a k o o n d o r i o l a r r i ak

d a k a r z k i e t e l a o n a r t u d u t e l a ,

A x o l a z o h a r t u t a e m a k u m e e n e ta u m e e n o s a s u n a r i d a r a -

g i o t e n t r a d i z i o z k o p r a k t i k e i b u r u z k o B e r r i - e m a i l e B e r e z i a r e n

a z t e r l a n a (2) , e ta t r a d i z i o z k o p r a k t i k e i b u r u z k o L a n t a l d e Bere -

z i a ren a z t e r l a n a (3) ,

A i t o r t u r i k e m a k u m e a k e u r a k n e u r r i g a r r a n t z i t s u a k har -

t zen ar i d i r e l a e m a k u m e e n e ta u m e e n o s a s u n e ta o n g i z a t e -

rako k a l t e g a r r i a k d i r e n p r a k t i k a k b e r e i z t e k o e ta p r a k t i k a h o -

r i en a u r k a e k i t e k o ,

S i n i s t u t a g o b e r n u e k l a g u n d u e ta b u l t z a t u b e h a r d i t u z t e l a

e m a k u m e a k e ta t a l d e i n t e r e s a t u g u z t i a k h a r t z e n ar i d i r e n

n e u r r i g a r r a n t z i t s u a k ,

Kezka h a u n d i z i kus iz g e n i t a l e n m u t i l a z i o a b e z a l a k o p rak -

t i ka k a l t e g a r r i a k i r a u n a r a z t e k o l a g u n g a r r i d i r e n ku l t u r , t r a d i -

z io e ta e k o n o m i p r e s i o e k j a r r a i t z e n d u t e l a ,

G o m e n d a t z e n d ie Es ta tu K i d e e i :

a) N e u r r i e g o k i e ta e r a g i n k o r r a k h a r d i t z a t e l a , g e n i t a l e n

m u t i l a z i o a e r a u z t e r a z u z e n d u a k . N e u r r i h o r i e k h o n a k o h a u

b i l d u a h a l i z a n g o l u k e t e :

i) U n i b e r t s i t a t e e k , m e d i k u e d o e r i z a i n e n e l k a r t e e k ,

e m a k u m e e n n a z i o k o e r a k u n d e e k e t a b e s t e l a k o e r a -

k u n d e e k t r a d i z i o z k o p r a k t i k a h o r i e i b u r u z k o o i n a r r i z -

ko d a t u a k b i l d u e ta z a b a l t z e a ;

ii) G e n i t a l e n m u t i l a z i o a e ta e m a k u m e a r e n t z a t k a l t e g a -

r r i d i r e n b e s t e p r a k t i k a b a t z u k e z a b a t z e a r e n a l d e a r i t -

zen d i r e n e m a k u m e e n e r a k u n d e e i , naz i o e ta t o k i

m a i l a n , l a g u n t z e a ;

Page 39: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

i i i) Po l i t i ka r i p r o f e s i o n a l e i , m a i l a g u z t i e t a k o e r l i j i o e ta

k o m u n i t a t e b u r u z a g i e i , h e d a b i d e e i nah i z a r t e a d i e -

r a z p i d e e i b a r n e , b i h o t z e m a t e a g e n i t a l e n m u t i l a z i o a

e r a u z k e t a r i b u r u z k o p e n t s a m o l d e a a l d a t z e n l a g u n

d e z a t e n ;

iv) I r a k a s k u n t z a e ta g a i k u n t z a p r o g r a m a e ta m i n t e g i

e g o k i a k a n t o l a t z e a , g e n i t a l e n m u t i l a z i o a k g e r t a r a z -

t e n d i t u e n a razoe i b u r u z k o i k e r k e t e n o n d o r i o e t a n o i -

n a r r i t u a k ;

b) B e r e n n a z i o k o o s a s u n p o l i t i k e t a n g e n i t a l e n m u t i l a -

z ioa o s a s u n l a g u n t z a p u b l i k o a r e n p r o g r a m e t a t i k e r a u z t e k o

e s t r a t e g i a e g o k i a k sar d i t z a t e l a . E s t r a t e g i a h o r i e k o s a s u n ar -

l o k o p e r t s o n a l a k d u e n e r a n t z u k i z u n be rez ia b i d u l aha l i zan-

g o l uke , t r a d i z i o z k o e m a g i n e n a b a r n e , g e n i t a l e n m u t i l a z i o a -

ren e r a g i n k a l t e g a r r i a k aza l tzear i d a g o k i o n e z ;

c) Naz io B a t u e n s i s t e m a k o e r a k u n d e e g o k i e i l a g u n t z a ,

i n f o r m a z i o e ta a h o l k u a eska d i e z a i e t e l a , t r a d i z i o z k o p r a k t i k a

k a l t e g a r r i a k e z a b a t z e k o e g i t e n d i r e n a h a l e g i n e i l a g u n t z e k o ;

d) B e r e n B a t z o r d e a r e n t z a k o t x o s t e n e t a n , e m a k u m e a -

r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e r a g u z t i a k e z a b a t z e k o

K o n b e n t z i o a r e n 10 e ta 12. a r t i k u l u e n a r a b e r a , g e n i t a l e n m u -

t i l a z i o a e z a b a t z e k o h a r t u d i t u z t e n n e u r r i e i b u r u z k o i n f o r m a -

z ioa sa r d e z a t e l a .

15. Gomendio orokorra (bederatzigarren bilkuraldia) Hartutako inmuno-eskasia-ren sindromeari (HIES) aurre hartzeko eta aurka egiteko nazio estrategietan emakumearen kontrako diskriminazioa galarazi beharra

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

A z t e r t u i zan ik b e r e a d i t a s u n p e a n j a r r i t a k o i n f o r m a z i o a ,

h o t s , h a r t u t a k o i n m u n o - e s k a s i a r e n s i n d r o m e a r e n (HIES)

p a n d e m i a m u n d i a l a k e ta H I E S a r e n k o n t r a k o b o r r o k a e s t r a t e -

g i e k e m a k u m e a r e n e s k u b i d e e n e r a b i l e r a r e k i k o izan d e z a k e -

t e n e r a g i n e i b u r u z k o a ,

K o n t u t a n izan ik O s a s u n a r e n M u n d u k o E r a k u n d e a k e ta

Naz io B a t u e n b e s t e e r a k u n d e , o r g a n o e ta o r g a n i s m o b a -

t zuek , g i z a k i a r e n i n m u n o e s k a s i a r e n b i r u s a r i (GIB) b u r u z ,

p r e s t a t u r i k o t x o s t e n a k e ta m a t e r i a l a k e t a , zehazk i , Idazkar i

N a g u s i a k E m a k u m e a r e n L e g e e ta G i za r t e E g o e r a r e n Batzor -

d e a r i , h a r t u t a k o i n m u n o - e s k a s i a r e n s i n d r o m e a k (HIES) e m a -

k u m e a r e n a u r r e r a p e n e a n d i t u e n e r a g i n e i b u r u z , a u r k e z t u t a -

47

Page 40: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

ko a g i r i a (4) e ta G e n e v a n , 1 9 8 9 k o u z t a i l a r e n 26 t i k 2 8 r a , e g i n -

d a k o HIES e ta G iza E s k u b i d e e i b u r u z k o N a z i o a r t e k o K o n t s u l -

t a r e n A z k e n A g i r i a (5) ,

O h a r t u t a O s a s u n a r e n M u n d u B a t z a r r a r e n 1 9 8 8 k o m a i a -

t z a r e n 13ko W H A 41 .24 e r a b a k i a , h o t s , g i z a k i a r e n i n m u n o e s -

k a s i a r e n b i r u s a k (GIB) k u t s a t u t a k o p e r t s o n e n e ta H IESak j o -

t a k o g a i x o e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a g a l a r a z i b e h a r r a r i b u -

r u z k o a , G iza E s k u b i d e e n B a t z o r d e a r e n 1989ko m a r t x o a r e n

2 k o 1989/11 e r a b a k i a , o s a s u n a r l o k o d i s k r i m i n a z i o r i k ezar i

b u r u z k o a , e t a ba tez e re 1 9 8 9 k o a z a r o a r e n 3 0 e k o Pa r i sko

A d i e r a z p e n a , E m a k u m e , U m e e ta H IESar i b u r u z k o a ,

O h a r t u t a O s a s u n a r e n M u n d u k o E r a k u n d e a k 1 9 9 0 e k o

a b e n d u a r e n 1ean i z a n g o d e n H I E S a r e n k o n t r a k o M u n d u k o

B o r r o k a E g u n a r e n g a i a « E m a k u m e a e ta H iesa» i z a n g o d e l a

i r a g a r r i z u e l a ,

G o m e n d a t z e n d i e Es ta tu K i d e e i :

a) I n f o r m a z i o a h e d a t z e k o n e u r r i a k a r e a g o t z e a , j e n d e a r i

G i z a k i a r e n i n m u n o e s k a s i a r e n b i r u s a r e k i n (GIB) e ta H IESa re -

k in i n f e k z i o a h a r t z e a r e n a r r i s k u a , ba tez e r e e m a k u m e e ta

u m e e n t z a k o a , e ta h a u e i d a k a r z k i e t e n e r a g i n a k j a k i n a r a z t e k o ;

b) H I E S a r e n k o n t r a k o e k i n t z a p r o g r a m e t a n , e m a k u m e -

e n e ta u m e e n e s k u b i d e e ta b e h a r r i z a n e i a r r e t a be rez i a e m a n

d i e z a i e t e l a , ba i e ta e m a k u m e a r e n u g a l k e t a f u n t z i o a r e k i n e ta

g i za r t e b a t z u e t a n d u e n m e n p e k o j a r r e r a r e k i n z e r i k u s i a d u t e n

f a k t o r e e i e r e , h a u d e l a e ta be rez i k i z a u r k o r r a b a i t a g i z a k i a r e n

i n m u n o e s k a s i a r e n b i r u s a r e n (GIB) i n f e k z i o a r e k i k o ;

c) E m a k u m e a k o s a s u n a r e n o i n a r r i z k o l a g u n t z a n p a r t a i -

de t za e k i n k o r r a izan d e z a n a r d u r a d a i t e z e l a e ta a r d u r a - e m a i -

le , o s a s u n - l a n g i l e e t a G I B a r e k i k o i n f e k z i o a r i a u r r e h a r t z e a r e n

a r l o k o hez i t za i le d i r e n a l d e t i k , b e t e t z e n d u t e n z e r e g i n a a r e a -

g o t z e k o n e u r r i a k ha r d i t z a t e l a ;

d ) K o n b e n t z i o a r e n 12. a r t i k u l u a be tez p r e s t a t z e n d i t u z -

t e n t x o s t e n e t a n , H IESak e m a k u m e a r e n e g o e r a n d i t u e n e r a -

g i n e i b u r u z k o i n f o r m a z i o a e ta g i z a k i a r e n i n m u n o e s k a s i a r e n

b i r u s a k e d o H IESak j o t a k o e m a k u m e e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a -

z ioa g a l a r a z t e k o h a r t u a k d i t u z t e n n e u r r i a k b i l d i t z a t e l a .

Page 41: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

16. Gomendio orokorra (X) Baserrialde eta hirialdeko famili enpresetan ordainik gabe lan egiten duten emakumeak

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

G o g o a n izan ik e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e r a

g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a r e n 2. a r t i k u l u a r e n c) i daza t i a

e ta 1 1 . a r t i k u l u a r e n c ) , d ) e ta e) i daza t i ak e ta e m a k u m e a r e n

e g o e r a r i d a g o z k i o n es ta t i s t i ke i b u r u z k o 9. g o m e n d i o o r o k o -

rra ( z o r t z i g a r r e n b i l k u r a l d i a , 1989) ,

K o n t u t a n i zan ik Es ta tu K i d e e t a n e m a k u m e e n p o r t z e n t a i a

a l t u b a t e k o r d a i n i k , g i za r t e s e g u r a n t z a r i k e ta g i za r te p r e s t a -

z i o r i k g a b e , f a m i l i a k o g i z o n e z k o b a t e n j a b e t z a k o a k izan o h i

d i r e n e n p r e s e t a n , lan e g i t e n d u e l a ,

Ikus iz E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o

B a t z o r d e a r i a u r k e z t e n za i zk i on t x o s t e n e k , o r o har , ez d u t e l a

f a m i l i e n p r e s e t a n o r d a i n i k g a b e lan e g i t e n d u t e n e m a k u m e -

e n a r a z o a a i p a t z e n ,

Ba iez tuz lan o r d a i n g a b e a K o n b e n t z i o a r e n a u r k a k o a d e n

e m a k u m e a r e n u s t i a p e n e ra ba t d e l a ,

G o m e n d a t z e n d ie Es ta tu K i d e e i :

a) B e r e n B a t z o r d e a r e n t z a k o t x o s t e n e t a n , f a m i l i e n p r e -

s e t a n o r d a i n i k g a b e lan e g i t e n d u t e n e m a k u m e e n lege e t a

g i za r t e e g o e r a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o a sar d e z a t e l a ;

b) F a m i l i a r b a t e n j a b e t z a k o e n p r e s e t a n o r d a i n i k , g i za r -

te s e g u r a n t z a r i k e ta g i za r t e p r e s t a z i o r i k g a b e lan e g i t e n d u -

t e n e m a k u m e e i b u r u z k o d a t u e s t a t i s t i k o a k b i l d u e ta d a t u

h a u e k B a t z o r d e a r e n t z a k o t x o s t e n e t a n sar d i t z a t e l a ;

c) F a m i l i a r b a t e n j a b e t z a k o e n p r e s e t a n h o r r e l a k o p r e s -

t a z i o a k j a s o g a b e lan e g i t e n d u t e n e m a k u m e e i o r d a i n k e t a ,

g i za r t e s e g u r a n t z a e ta g i z a r t e p r e s t a z i o a k b e r m a t z e k o b e h a -

r rezko n e u r r i a k h a r d i t z a t e l a .

17. Gomendio orokorra (X) Emakumearen etxeko lan ordaingabea neurtzea eta hainbatzea eta nazio ekoiz-pen gordinean aitortzea

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

G o g o a n izan ik e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e r a

g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a r e n 1 1 . a r t i k u l u a ,

G o g o r a r a z i z N a i r o b i k o e m a k u m e e n a u r r e r a p e n e r a k o

e t o r k i z u n e r a n z k o e s t r a t e g i e n 120. l e r r o a l d e a (6),

Ba iez tuz h e r r i b a k o i t z a r e n g a r a p e n e a n l a g u n t z e n d u e n

e m a k u m e a r e n e t x e k o l an o r d a i n g a b e a r e n n e u r k e t a e ta h a i n -

b a k e t a , l a g u n g a r r i i z a n g o d i r e l a e m a k u m e a k eg i t ez b e t e t z e n

d u e n e k o n o m i e g i n k i z u n a a g e r i a n j a r t z e n ,

49

Page 42: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

S i n i s t u t a n e u r k e t a e ta h a i n b a k e t a h o r i e k e m a k u m e a r e n

a u r r e r a p e n a r i d a g o z k i o n b e s t e p o l i t i k a b a t z u k a d i e r a z t e k o

o i n a r r i a e s k a i n t z e n d u t e l a ,

O h a r t u t a Naz io B a t u e n Es ta t i s t i ka B a t z o r d e a r e n 25 . b i l k u -

r a l d i a n , K o n t u N a z i o n a l e n S i s t e m a r i e ta e m a k u m e a r i b u r u z -

ko es ta t i s t i kak p r e s t a t z e a r i d a g o k i e n e z , i z a n d a k o e z t a b a i d a -

ke tak ,

G o m e n d a t z e n d i e E s t a t u K i d e e i :

a) E m a k u m e a r e n e t x e k o lan o r d a i n g a b e a n e u r t u e ta

b a l o r a t z e k o i ke r ke tak e ta a z t e r l a n e s p e r i m e n t a l a k b u l t z a t u

e ta l a g u n d u d i t z a t e l a , e s a t e r a k o , e t x e e i b u r u z k o i n k e s t a n a -

z i o n a l e n p r o g r a m e n b a r r u a n d e n b o r a r e n e r a b i l e r a r i b u r u z k o

i n k e s t a k e g i n e z e t a e t x e k o z e r e g i n e t a n e t a l a n m e r k a t u a n

e r a b i l i t a k o d e n b o r a r i b u r u z k o e ta s e x u e n a r a b e r a b e r e i z i t a k o

es ta t i s t i kak b i l d u z ;

b) E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k

e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a r e n x e d a p e n e i e ta N a i r o b i k o e m a k u -

m e e n a u r r e r a p e n e r a k o e t o r k i z u n e r a n z k o e s t r a t e g i e i a t x i k i z ,

e m a k u m e a r e n e t x e k o lan o r d a i n g a b e a h a i n b a t z e k o e ta naz io

e k o i z p e n g o r d i n e a n s a r t z e k o n e u r r i a k h a r d i t z a t e l a ;

c) K o n b e n t z i o a r e n 18. a r t i k u l u a r e n a r a b e r a au rkez d i -

t z a t e n t x o s t e n e t a n , e m a k u m e a r e n e t x e k o lan o r d a i n g a b e a

n e u r t u e ta b a l o r a t z e k o e g i n d a k o i ke r ke te i e t a a z t e r l a n e s p e r i -

m e n t a l e i b u r u z k o i n f o r m a z i o a e ta lan h o r i k o n t u n a z i o n a l e t a -

ra s a r t z e k o l o r t u a k d i r e n a u r r e r a p e n e i b u r u z k o a sar d e z a t e l a .

18. Gomendio orokorra (X) Emakume ezgaituak

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o Ba -

t z o r d e a k ,

A i n t z a t h a r t u z , zehazk i , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i -

naz io e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a r e n 3. a r t i k u l u a ,

A z t e r t u i zan ik Es ta tu K i d e e n 60 a l d i z k a k o t x o s t e n b a i n o

g e h i a g o e ta i kus i i zan ik t x o s t e n h o r i e k e m a k u m e e z g a i t u e i

b u r u z k o i n f o r m a z i o u r r i a e s k a i n t z e n d u t e l a ,

K e z k a t u r i k e m a k u m e e z g a i t u e n e g o e r a g a t i k , b i z i t zen d u -

t e n e g o e r a r i l o t u r i k o d i s k r i m i n a z i o b i k o i t z a j a s a t e n b a i t u t e ,

G o g o r a r a z i z N a i r o b i k o e m a k u m e e n a u r r e r a p e n e r a k o

e t o r k i z u n e r a n z k o E s t r a t e g i e n 296 . l e r r o a l d e a (7) , b e r t a n , « i n -

t e r e s b e r e z i k o e g o e r a k » e p i g r a f e p e a n , e m a k u m e e z g a i t u e i

t a l d e z a u r k o r i r i z ten za ie l a .

50

Page 43: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Bere a l d e k o t a s u n a ad ie raz i z E z i n d u e n t z a k o M u n d u k o

Ek in tza P r o g r a m a r i (1982) (8) ,

G o m e n d a t z e n d i e Es ta tu K i d e e i b e r e n a l d i z k a k o t x o s t e -

n e t a n e m a k u m e e z g a i t u e i b u r u z e ta b e r a u e n e g o e r a b e r e z i a -

ri a u r r e e g i t e k o h a r t u a k d i r e n n e u r r i e i b u r u z k o i n f o r m a z i o a

b i l t z e a , h e z k u n t z a e ta e n p l e g u r a , o s a s u n z e r b i t z u e t a r a e ta g i -

za r te s e g u r a n t z a r a i r i s t eko nah i z g i za r t e e ta k u l t u r b i z i t zako

e s p a r r u g u z t i e t a n p a r t e h a r t z e k o b e r d i n t a s u n a b e r m a t z e k o

n e u r r i be rez ie i b u r u z k o a b a r n e .

Oharrak (1) A g i r i h a u ez da i tzu l i o f i z i a l k i .

(2) E /CN .4 /Sub .2 /1989 /42 .

(3) E /CN.4 /1986 /42 .

(4) E / C N . 6 / 1 9 8 9 / 6 / A d d . 1 .

(5) H R / A I D S / 1 9 8 9 / 3 .

(6) Nazio Batuen Hamarrurteko Emakumearentzako

Lorpenak: Berdintasuna, Garapena eta Bakea

Aztertu eta Ebaluatzeko Mundu Konferentziaren

Txostena, Nairobi, 1985eko uztailaren 15etik 25ra

( N a z i o B a t u e n A r g i t a l p e n a , s a l m e n t a Zk . S.85. IV.10) ,

I. kap . , A . za t i a .

(7) Nazio Batuen Hamarrurteko Emakumearentzako

Lorpenak: Berdintasuna, Garapena eta Bakea Aztertu

eta Ebaluatzeko Mundu Konferentziaren Txostena,

Nairobi, 1985eko uztailaren 15etik 25ra ( N a z i o

B a t u e n A r g i t a l p e n a , s a l m e n t a Zk . S.85. IV.10) , I. kap . ,

A . za t ia .

(8) A / 3 7 / 3 5 1 / A d d . 1 e ta A d d . 1 /Zuzenk. 1 , e r a s k i n a , V I I I .

za t i a .

51

Page 44: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

19. Gomendio orokorra (11. bilkuraldia) Emakumearen kontrako indarkeria (1)

Aurrekariak 1. D i s k r i m i n a z i o e ra ba t d u g u e m a k u m e a r e n k o n t r a k o

i n d a r k e r i a , e m a k u m e a r i e s k u b i d e a k e ta a s k a t a s u n a k g i z o n a -

rek i ko b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n e r a b i l t z e k o g a i t a s u n a la r r i k i

e r a g o z t e n d i o n a .

2. B a t z o r d e a k g o m e n d a t u e g i n z u e n , 1 9 8 9 a n , E s t a t u e k

b e r e n t x o s t e n e t a n i n d a r k e r i a r i b u r u z e ta i n d a r k e r i a t r a t a t ze -

ko h a r t u t a k o n e u r r i e i b u r u z k o i n f o r m a z i o a b i l t zea (12. g o -

m e n d i o o r o k o r r a , z o r t z i g a r r e n b i l k u r a l d i a ) .

3. H a m a r g a r r e n b i l k u r a l d i a n , 1991n e g i n d a k o a n , e r a -

bak i zen 1 1 . b i l k u r a l d i k o zat i ba t 6. a r t i k u l u a e ta e m a k u m e a -

r e n k o n t r a k o i n d a r k e r i a r i , e m a k u m e a r e k i k o e r a s o s e x u a l a r i

e ta u s t i a p e n a r i b u r u z k o b e s t e a r t i k u l u b a t z u k e z t a b a i d a t u e ta

az te r t zeko e r a b i l t z e a . Ba tza r O r o k o r r a k b e r e 1 9 9 0 e k o a b e n -

d u a r e n 18ko 45 /155 e r a b a k i a n d e i t u t a k o Giza E s k u b i d e e i b u -

r u z k o M u n d u K o n f e r e n t z i a 1993an e g i n i z a n a r e n o n d o r i o z

h a u t a t u zen g a i a .

4. B a t z o r d e a k o n d o r i o ba t a t e r a z u e n , h o t s , Es ta tu K i -

d e e n t x o s t e n e k ez z u t e l a b e t i b e h a r beza la i s l a d a t z e n e m a k u -

m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a r e n , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o

i n d a r k e r i a r e n e ta g iza e s k u b i d e nah i z f u n t s e z k o a s k a t a s u n e n

h a u s p e n e n a r t e k o l o t u r a h e r t s i a . K o n b e n t z i o a r e n b e n a z k o

a p l i k a z i o a k Es ta tu K i d e e k e m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e -

r i a r e n a l d e g u z t i a k e z a b a t z e k o n e u r r i p o s i t i b o a k h a r t z e a es-

ka tzen d u .

5. B a t z o r d e a k i r a d o k i e g i n z ien Es ta tu K i d e e i b e r e n

l ege e ta p o l i t i k a k a z t e r t z e r a k o a n , e ta K o n b e n t z i o a r e n a r a b e -

r a k o t x o s t e n a k a u r k e z t e r a k o a n , k o n t u a n izan z i t za te la Ba tzo r -

d e a k e m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e r i a r i b u r u z e g i n d a k o

h o n a k o o h a r p e n o r o k o r h a u e k .

Oharpen Orokorrak 6. K o n b e n t z i o a r e n 1 . a r t i k u l u a n d e f i n i t z e n d a e m a k u -

m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a . D i s k r i m i n a z i o a r e n d e f i n i -

z i o a n s a r t z e n d a s e x u a n o i n a r r i t z e n d e n i n d a r k e r i a , h o t s ,

e m a k u m e a r e n k o n t r a , e m a k u m e a d e l a k o , z u z e n t z e n d e n e d o

52

Page 45: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

n e u r r i g a b e k i d a r a g i o n i n d a r k e r i a . S a r t z e n d i r a g o r p u t z , b u r u

e d o s e x u i zae rako ka l te e d o o i n a z e a s o r t z e n d u t e n e g i n t z a k ,

e g i n t z a h o r i e n m e h a t x u a k , d e r r i g o r t z e a e d o a s k a t a s u n a

k e n t z e k o b e s t e e ra ba tzuk . E m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e -

r iak K o n b e n t z i o a r e n x e d a p e n zeha t zak h a u t s d i t zake , x e d a -

p e n h o r i e t a n i n d a r k e r i a be ra r i z a i p a t u e d o ez.

7. E m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e r i a , e m a k u m e a r i

b e r e g iza e s k u b i d e e ta f u n t s e z k o a s k a t a s u n e n e r a b i l e r a g u -

t x i t u e d o d e u s e z t a t z e n d i o n a , g i za e s k u b i d e e i b u r u z k o n a z i o -

a r t e k o z u z e n b i d e a r e n e d o i t u n b e r e z i e n a r a b e r a , d i s k r i m i n a -

z ioa d a K o n b e n t z i o a r e n 1 . a r t i k u l u a n u l e r t z e n d e n m o d u a n .

E s k u b i d e e ta a s k a t a s u n h a u e t a n h o n a k o h a u e k sa r t zen d i r a ,

b e s t e a k b e s t e :

a) Biz i tza e s k u b i d e a ;

b) O i n a z e e d o t r a t u e d o z i g o r anker , ezg i za t i a r e d o l o -

t s a g a r r i r i k ez j a s a t e k o e s k u b i d e a ;

c) B a b e s e r a k o e s k u b i d e a n a z i o a r t e k o e d o naz io b a r r u -

ko g a t a z k a a r m a t u a r e n d e n b o r a n , g i z a l d e k o a r a u e n b e r d i n -

t a s u n b a l d i n t z e t a n ;

d ) P e r t s o n e n a s k a t a s u n e ta s e g u r t a s u n e r a k o e s k u b i -

d e a ;

e) L e g e a r e n b a b e s b e r d i n e r a k o e s k u b i d e a ;

f) F a m i l i a r e n b a r r u k o b e r d i n t a s u n e r a k o e s k u b i d e a ;

g ) A h a l d e n g o r p u t z e ta b u r u o s a s u n a r e n m a i l a r i k a l -

t u e n e r a k o e s k u b i d e a ;

h) E n p l e g u b a l d i n t z a zuzen e ta f a b o r a g a r r i e t a r a k o es -

k u b i d e a .

8. K o n b e n t z i o a h e r r i a g i n t a r i e k e r a b i l i t a k o i n d a r k e r i a r i

a p l i k a t z e n za io . I n d a r k e r i a e g i n t z a h a u e k , g i za e s k u b i d e e i b u -

ruzko n a z i o a r t e k o z u z e n b i d e a r e n e ta b e s t e i t u n b a t z u e n a r a -

b e r a , E s t a t u a r e n b e t e b e h a r r e n h a u s p e n a izan d a i t e z k e ,

K o n b e n t z i o h o n e n h a u s p e n a izateaz g a i n e r a .

9. A l a b a i n a , a z p i m a r r a t u b e h a r d a , K o n b e n t z i o a r e n

a r a b e r a , d i s k r i m i n a z i o a ez d e l a m u g a t z e n g o b e r n u e k e d o

b e r e n i z e n e a n b u r u t u t a k o e g i n t z e t a r a - i kus b i tez 2. a r t i k u l u a -

ren e) e ta f ) i daza t i ak e ta 5. a r t i k u l u a - . E s a t e r a k o , K o n b e n -

t z i o a r e n 2. a r t i k u l u a r e n e) i d a z a t i a r e n a r a b e r a , Es ta tu K i d e e k

g a i n h a r t z e n d u t e e d o z e i n p e r t s o n a , e r a k u n d e e d o e n p r e s a k

e m a k u m e a r e n k o n t r a e g i n d a k o d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o

b e h a r r e z k o n e u r r i a k h a r t z e a . G iza e s k u b i d e e i b u r u z k o n a z i o -

a r t e k o z u z e n b i d e a r e n e ta b e r a r i z k o i t u n e n a r a b e r a , E s t a t u a k

e g i n t z a p r i b a t u e n e r a n t z u l e e re izan d a i t e z k e , b e h a r r e z k o

Page 46: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

a x o l a z h a r t z e n ez b a d i t u z t e e s k u b i d e e n h a u s p e n a g a l a r a z t e -

ko e d o i n d a r k e r i a e g i n t z a k i ke r tu e ta z i g o r t z e k o e ta ka l t eo r -

d a i n a e m a t e k o n e u r r i a k .

Konbentzioaren xedapen zehatzei buruzko oharpenak

2 eta 3. artikuluak 1 0 - B i g a r r e n e ta 3. a r t i k u l u e k d i s k r i m i n a z i o e r a g u z t i a k

e z a b a t z e k o b e h a r k i z u n z a b a l a eza r t zen d u t e , 5. a r t i k u l u t i k

1 6 . e r a i n o a g e r t z e n d i r e n b e r a r i z k o b e h a r k i z u n e z g a i n e r a .

2.f), 5 eta 10.C) artikuluak 1 1 . T r a d i z i o z k o j a r r e r e k , h o t s , e m a k u m e a r i m e n p e k o

i r i tz i e d o e g i n k i z u n e s t e r e o t i p a t u a k e m a t e n d i z k i o t e n e k , i r a u -

naraz i e g i t e n d u t e i n d a r k e r i a e d o d e r r i g o r t z e a d a r a m a t e n

p r a k t i k e n h e d a p e n a , e s a t e r a k o , f a m i l i a b a r r u k o i n d a r k e r i a

e ta t r a t u t x a r r a k , d e r r i g o r r e z k o ezkon t zak , e z k o n t s a r i ask ie -

zak a u r k e z t e a g a t i k o h i l ke tak , a z i d o b i d e z k o e r a s o a k e ta g e n i -

t a l e n m u t i l a z i o a . A u r r i r i t z i e ta p r a k t i k a h a u e k e m a k u m e a r e n

k o n t r a k o i n d a r k e r i a j u s t i f i k a t z e r a i n o i r i t s i d a i t e z k e , e m a k u -

m e a b a b e s t e k o e d o m e n p e r a t z e k o m o d u b a t b e z a l a .

E m a k u m e a r e n g o r p u t z e ta b u r u o s o t a s u n a r e k i k o i n d a r k e r i a

h o r r e k d u e n e r a g i n a , h a r e n g iza e s k u b i d e e ta f u n t s e z k o as-

k a t a s u n e n e g i a z k o g o z a m e n , e r a b i l e r a e ta a re e z a g u p e n a

e re g a l a r a z t e a d a . O h a r p e n h o n e t a n e m a k u m e a r e n k o n t r a k o

e g i a z k o i n d a r k e r i a e d o i n d a r k e r i a r e n m e h a t x u a k a z p i m a r r a -

t z e n d i r e n a r r e n , h a u e n o i n a r r i z k o o n d o r i o e s t r u k t u r a l e k la-

g u n d u e g i t e n d u t e e m a k u m e a r i m e n p e k o e g o e r a b a t e a n

e u s t e n , p o l i t i k a n p a r t a i d e t z a u r r i a e d u k i e ta b e h e m a i l a k o

h e z k u n t z a e t a , g a i k u n t z a e ta e n p l e g u - a u k e r a g u t x i izan d e -

z a n .

12. J a r r e r a h a u e k l a g u n d u e g i t e n d u t e , h a l a b e r , p o r n o -

g r a f i a h e d a t z e k o e ta e m a k u m e a , p e r t s o n a ba r i k , s e x u o b j e t u

beza la i r u d i k a t z e k o e ta b e s t e l a k o m e r k a t a l u s t i a p e n a e g i t e -

k o . H o r r e k , a ld i b e r e a n , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e r i a

b u l t z a t z e n d u .

54

Page 47: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

6. artikulua S e i g a r r e n a r t i k u l u a n e s k a t u e g i t e n zaie Es ta tue i

e m a k u m e e n t r a t u e ta e m a k u m e a r e n p r o s t i t u z i o a r e n u s t i a -

p e n e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o n e u r r i a k h a r d i t z a t e l a .

14. P o b r e z i a k e ta l a n g a b e z i a k u g a l d u e g i t e n d i t u z t e

e m a k u m e e n t r a t u r a k o a u k e r a k . Ezar r i ta d a u d e n m o d u e z g a i -

n e r a , b a d a u d e s e x u u s t i a p e n e ra b e r r i a k , e s a t e r a k o , s e x u t u -

r i s m o a , g a r a b i d e a n d a u d e n h e r r i e t a k o e m a k u m e a k h e r r i g a -

r a t u e t a k o e t x e k o l a n g i l e k o n t r a t a t z e a e ta g a r a b i d e k o h e r r i e -

t a k o e m a k u m e e n e ta a t z e r r i t a r r e n a r t e a n h i t z a r t u t a k o ez-

kon t zak . P rak t i ka h a u e k b a t e r a e z i n a k d i r a e s k u b i d e b e r d i n t a -

s u n a r e k i n e ta e m a k u m e e n e s k u b i d e e n e r r e s p e t u e ta d u i n t a -

s u n a r e k i n , e ta e m a k u m e a k j a r t z e n d i t u z t e i n d a r k e r i a e ta t r a -

t u t x a r r a k j a s a t e k o a r r i s k u e g o e r a b e r e z i e t a n .

15. P o b r e z i a k e ta l a n g a b e z i a k b e h a r t u e g i t e n d i t u z t e ,

ha labe r , e m a k u m e a s k o , e ta a re n e s k a t o a k e r e , p r o s t i t u z i o a n

a r i t ze ra . P r o s t i t u t e k i n d a r k e r i a j a s a t e k o a r r i s k u be rez ia d u t e ,

b a z t e r r e r a t z e n d i t u e n b e r e n e g o e r a ez -z i l eg iaga t i k . B o r t x a -

k e t a r e n e ta i n d a r k e r i a r e n a u r k a k o l e g e a r e n b a b e s a b e h a r

d u t e , b e s t e e m a k u m e b a t z u e k b e z a l a x e .

16. G e r r e k , g a t a z k a a r m a t u e k e ta l u r r a l d e e n o k u p a z i o -

ak sa r r i a s k o t a n e r a m a t e n d u t e p r o s t i t u z i o a , e m a k u m e e n

t r a t u a e ta e m a k u m e a r e n k o n t r a k o s e x u e r a s o a k u g a l t z e r a ,

n e u r r i b a b e s l e e ta z i g o r t z a i l e be rez iak ha r t zea b e h a r de la r i k .

11.artikulua 1 7 - E n p l e g u a r e k i k o b e r d i n t a s u n a b e n e t a n k a l t e t u a g e r t a

d a i t e k e e m a k u m e e k , e m a k u m e a k i za teaga t i k , b e r e n g a n a ze-

hazk i z u z e n d u t a k o i n d a r k e r i a j a s a n b e h a r d u t e n e a n , e s a t e r a -

k o , e s e t s a l d i s e x u a l a l a n t o k i a n .

18. E s e t s a l d i s e x u a l e a n s e x u i zae rako p o r t a e r a k s a r t z e n

d i r a , e s a t e r a k o , k o n t a k t u f i s i k o a k e ta k e i n u a k , s e x u i zae rako

o h a r p e n a k , p o r n o g r a f i a e r a k u s t e a e ta s e x u eskae rak , a h o z -

k o a k ze in e g i t e z k o a k . M o t a h o r r e t a k o p o r t a e r a l o t s a g a r r i a

izan d a i t e k e , e ta o s a s u n e ta s e g u r t a s u n a razo b i h u r t u e r e ;

d i s k r i m i n a t z a i l e a d a e m a k u m e a k n a h i k o a r r a z o i d i t u e n e a n

b e r e ezezkoak l a n a r e k i k o a razoak , a re k o n t r a t a z i o e d o i g o e -

r a r e k i k o a k , eka r l i ezazk iokee la p e n t s a t z e k o , e d o k o n t r a k o

l a n - g i r o a s o r t z e n d u e n e a n .

55

Page 48: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

12. artikulua H a m a b i g a r r e n a r t i k u l u a n o s a s u n z e r b i t z u e t a r a k o

i r i s t eko b e r d i n t a s u n a b e r m a d e z a t e n n e u r r i a k h a r t z e a e s k a -

t z e n za ie Es ta tu K i d e e i . E m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e r i a k

a r r i s k u a n j a r t z e n d i t u b e r e o s a s u n a e ta b e r e b iz i t za .

20 . E s t a t u b a t z u e t a n , e m a k u m e e n e t a u m e e n o s a s u n e -

rako k a l t e g a r r i d i r e n p r a k t i k a k e g o t e n d i r a , k u l t u r a k e ta t r a d i -

z ioak i r a u n a r a z t e n d i t u z t e n a k . P rak t i ka h o r i e n a r t e a n sa r t zen

d i r a h a u r d u n e m a k u m e e n t z a k o m u r r i z k e t a d i e t e t i k o a k , se -

m e e n h o b e s p e n a e ta g e n i t a l e n m u t i l a z i o a .

14. artikulua 2 1 . B a s e r r i a l d e e t a k o e m a k u m e e k i n d a r k e r i a j a s a t e k o

a r r i s k u h a n d i a g o a k i za ten d i t u z t e , b a s e r r i a l d e k o k o m u n i t a t e

a s k o t a n e m a k u m e a r e n m e n p e k o e g i n k i z u n a r i b u r u z k o t r a d i -

z iozko j a r r e r e k d i r a u t e l a k o . B a s e r r i a l d e k o k o m u n i t a t e e t a k o

n e s k a t o e k i n d a r k e r i a e g i n t z a k e ta s e x u u s t i a p e n a j a s a t e k o

a r r i s k u be rez i a i za ten d u t e b a s e r r i a l d e k o k o m u n i t a t e a h i r i e -

t a n l ana b i l a t z e k o u z t e n d u t e n e a n .

16. artikulua (eta 5. artikulua) 22 . N a h i t a e z k o es te r i l i zaz i oak e ta a b o r t u a k e r a g i n ka l -

t e g a r r i a d u t e e m a k u m e a r e n g o r p u t z e ta b u r u o s a s u n e r a k o

e ta h a u t s i e g i t e n d u t e e m a k u m e a k b e r e s e m e - a l a b e n k o p u -

rua e ta t a r t e k a l d i a e r a b a k i t z e k o d u e n e s k u b i d e a .

23 . F a m i l i a r e n b a r r u k o b o r t x a k e t a d u g u e m a k u m e a r e n

k o n t r a k o i n d a r k e r i a r e n e ra r i k m a l t z u r r e n e t a k o a . G i za r t e guz -

t i e t a n g e r t a t z e n d a . F a m i l i h a r r e m a n e t a n , e d o z e i n a d i n e t a k o

e m a k u m e e i n o l a n a h i k o i n d a r k e r i a k j a s a n a r a z t e n za izk ie , ba r -

ne d i r e l a zau r i ak , b o r t x a k e t a , b e s t e l a k o s e x u e r a s o b a t z u k

e ta b e s t e i n d a r k e r i a e ra b a t z u k , b u r u i zae rako i n d a r k e r i a k e ta

b e s t e l a k o a k , t r a d i z i o z k o j a r r e r e k i r a u n a r a z t e n d i t u z t e n a k .

I n d e p e n d e n t z i a e k o n o m i k o r i k ezak b e h a r t u e g i t e n d i t u e m a -

k u m e a s k o i n d a r k e r i a z k o h a r r e m a n e t a n i r a u t e r a . G i z o n e k

b e r e n f a m i l i e r a n t z u k i z u n e i u k o e g i t e a i n d a r k e r i a e ta h e r t s a -

p e n e ra ba t izan d a i t e k e . I n d a r k e r i a h o n e k a r r i s k u a n j a r t z e n

d u e m a k u m e a r e n o s a s u n a e ta o z t o p a t u e g i t e n d i o f a m i l i b i -

z i tzan e ta b iz i tza p u b l i k o a n b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n e s k u

h a r t z e k o b e r e g a i t a s u n a .

56

Page 49: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Gomendio zehatza 2 4 - A u r r e k o o h a r p e n e n a r g i t a n , E m a k u m e a r e n k o n t r a -

ko D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a t z o r d e a k h o n a k o h a u g o -

m e n d a t z e n d u :

a) Es ta tu K i d e e k n e u r r i e g o k i e ta e r a g i n k o r r a k h a r d i -

t za te l a s e x u a n o i n a r r i t u r i k o e ta e g i n t z a p u b l i k o ze in p r i b a -

t u e t a n e r a b i l t z e n d e n n o l a n a h i k o i n d a r k e r i a r i a u r k a e g i t e k o ;

b) E s t a t u a k , f a m i l i a r e n b a r r u k o i n d a r k e r i a r e n e ta t r a t u

t x a r r e n , b o r t x a k e t a r e n , s e x u e r a s o e n e ta e m a k u m e a r e n k o n -

t r a k o b e s t e l a k o i n d a r k e r i a r e n a u r k a k o l egeek e m a k u m e guz -

t i a k b a b e s t u e ta b e r e n o s o t a s u n e ta d u i n t a s u n a e r r e s p e t a

d i t z a t e n a r d u r a d a i t e z e l a . B i k t i m e i b a b e s e ta l a g u n t z a ze rb i t -

zu e g o k i a k e s k a i n i b e h a r za izk ie . E z i n b e s t e k o a d a f u n t z i o n a -

r io j u d i z i a l a k , l e g e a b e t e a r a z t e a z a r d u r a t z e n d i r e n f u n t z i o n a -

r i oak e ta b e s t e f u n t z i o n a r i o p u b l i k o b a t z u k g a i t z e a , K o n b e n -

t z i o a r e n b e n e t a k o a p l i k a z i o a l o r t u a h a l i za teko ;

c) E s t a t u e k i n d a r k e r i a r e n h e l m e n , z io e ta e r a g i n e i b u -

ruz e ta i n d a r k e r i a r i a u r r e h a r t z e k o e ta e r a n t z u t e k o n e u r r i e n

e r a g i n k o r t a s u n a r i b u r u z k o e s t a t i s t i k e n b i l k e t a e ta i k e r l a n a k

b u l t z a d i t z a t e l a ;

d) N e u r r i e r a g i n k o r r a k h a r d a i t e z e l a k o m u n i k a b i d e e k

e m a k u m e a e r r e s p e t a t u e ta e m a k u m e a r e n g a n a k o e r r e s p e t u a

bu l t za d e z a t e n ;

e) Es ta tu K i d e e k a u r k e z t e n d i t u z t e n t x o s t e n e t a n j a r r e -

r e n , o h i t u r e n e ta p r a k t i k e n i zaera e ta h e l m e n a nah i z s o r t z e n

d u t e n i n d a r k e r i a m o t a z e h a z t e a . E s t a t u e k i n d a r k e r i a e z a b a -

t z e k o h a r t u a k d i t u z t e n n e u r r i e i e ta l o r t u t a k o e m a i t z e i b u r u z

i n f o r m a t u b e h a r d a ;

f ) J a r r e r a e ta p r a k t i k a h a u e k g a i n d i t z e k o n e u r r i e r a g i n -

k o r r a k h a r d a i t e z e l a . E s t a t u e k e m a k u m e a r e n b e r d i n t a s u n a

e r a g o z t e n d u t e n a u r r i r i t z i a k e z a b a t z e k o l a g u n g a r r i izan d a i -

t e z e n h e z k u n t z a e ta i n f o r m a z i o p u b l i k o a r e n p r o g r a m a k eza-

r r i b e h a r k o d i t u z t e (3. g o m e n d i o a , 1987 ) ;

g) A u r r e h a r t z e k o e ta z i g o r t z e k o n e u r r i zeha tzak har -

t z e a , e m a k u m e e n t r a t u a e ta s e x u u s t i a p e n a e z a b a t z e k o ;

h) E s t a t u e n t x o s t e n e t a n azal d a i t e z e l a a razo h o r i e n

g u z t i e n m a g n i t u d e a e ta n e u r r i a k , z i g o r - x e d a p e n a k b a r n e , e ta

p r o s t i t u z i o a n a r i t u e d o t r a t u a e ta s e x u u s t i a p e n a r e n b e s t e

e ra b a t z u k j a s a t e n d i t u z t e n e m a k u m e a k b a b e s t e k o h a r t u a k

d i r e n a u r r e h a r t z e k o e ta b i r g a i t z e k o n e u r r i a k . N e u r r i h o r i e n

e r a g i n k o r t a s u n a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o a e re e m a n b e h a r k o d a ;

i) S a l a t u e ta o r d a i n t z e k o n e u r r i e r a g i n k o r r a k a u r r i k u s -

t e a , k a l t e o r d a i n a b a r n e ;

57

Page 50: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

j ) E s t a t u e k b e r e n t x o s t e n e t a n e s e t s a l d i s e x u a l a r i e ta

e m a k u m e a e s e t s a l d i s e x u a l e t i k e ta l a n t o k i k o b e s t e i n d a r k e -

r ia e d o h e r t s a p e n e ra b a t z u e t a t i k b a b e s t e k o h a r t u a k d i r e n

n e u r r i e i b u r u z k o d a t u a k b i l d i t z a t e l a ;

k) E s t a t u e k , e t xe b a r r u k o i n d a r k e r i a , b o r t x a k e t a k , s e x u

e r a s o a k e ta e m a k u m e a r e n k o n t r a k o b e s t e i n d a r k e r i a e ra ba t -

zuk j a s a t e n d i t u z t e n e i z u z e n d u t a k o z e r b i t z u a k ezar r i e d o

bu l t za d i t z a t e l a , g o r d e l e k u a k , be rez i k i g a i t u t a k o o s a s u n - l a n -

g i l e e n e n p l e g u a , b i r g a i k u n t z a e ta a h o l k u a b a r n e ;

I) E s t a t u e k p r a k t i k a h a u e i a m a i e r a e m a t e k o n e u r r i a k

h a r d i t z a t e l a e ta B a t z o r d e a k g e n i t a l e n m u t i l a z i o a r i b u r u z

e g i n d a k o g o m e n d i o a k (14. g o m e n d i o a ) k o n t u a n izan d i t za te -

la o s a s u n a r i d a g o z k i o n g a i e i b u r u z k o i n f o r m a z i o a a u r k e z t e -

r a k o a n ;

m ) E s t a t u a k e r n a l m e n e ta u g a l k e t a r e k i k o h e r t s a p e n a

g a l a r a z t e k o n e u r r i a k a p l i k a t z e n a h a l e g i n d a i t e z e l a , ba i e ta

e r n a k u m e e k , j a i o k u n t z a r e n k o n t r o l a r e n g a i a n z e r b i t z u e g o k i -

r ik ez d a g o e l a k o , m e d i k u n t z a p r o z e d u r a a r r i s k u g a r r i a k , a b o r -

t u e z l e g e z k o a k k a s u , b i l a t ze ra b e h a r t u r i k e g o n ez d a i t e z e n

s e g u r t a t z e k o e r e ;

n) E s t a t u e k a razo h o r i e n n o r a i n o k o a r i b u r u z k o i n f o r -

m a z i o a e m a n e ta h a r t u a k d i t u z t e n n e u r r i a k e ta l o r t u t a k o

e m a i t z a k a d i e r a z d i t z a t e l a ;

0) E s t a t u e k b a s e r r i a l d e e t a k o e m a k u m e a k i n d a r k e r i a r e n

b i k t i m e n t z a k o z e r b i t z u e t a r a i r i s tea b e r m a d e z a t e l a e t a , b e h a -

r rezko izanez g e r o , k o m u n i t a t e b a k a r t u e i ze rb i t zu be rez iak

e m a n d a k i z k i e l a ;

p) I n d a r k e r i a t i k b a b e s t e k o n e u r r i e k e n p l e g u r a k o g a i -

k u n t z a e ta a u k e r a k e ta e t x e k o e n p l e g a t u e n lan b a l d i n t z e n be -

r r i k u s p e n a b i l d i t z a t e l a ;

q ) Es ta tu K i d e e k i n f o r m a z i o a e m a n d e z a t e l a b a s e r r i a l -

d e e t a k o e m a k u m e e n a r r i s k u e i , j a s a n a r a z t e n za izk ien i n d a r -

k e r i a r e n e ta t r a t u t x a r r e n h e l m e n e ta i zae ra r i , d i t u z t e n la -

g u n t z a r e n e ta b e s t e l a k o z e r b i t z u e n b e h a r r i z a n e i e ta ze rb i t zu

h o r i e t a r a i r i s t eko a u k e r a r i , e ta i n d a r k e r i a e z a b a t z e k o n e u -

r r i e n e r a g i n k o r t a s u n a r i b u r u z ;

r) F a m i l i a r e n b a r r u k o i n d a r k e r i a r e n a r a z o a k o n p o n t z e -

ko b e h a r d i r e n n e u r r i e n a r t e a n , h o n a k o h a u e k a g e r d a i t e z e l a :

1) Z i g o - z e h a p e n a k b e h a r d i r e n k a s u e t a n e ta e r r e k u r t s o

z ib i l ak e t x e b a r r u k o i n d a r k e r i a r e n k a s u a n ;

Page 51: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

i i) O h o r e a r e n d e f e n t s a , f a m i l i a k o e m a k u m e e i e r a s o t z e -

ko e d o b e r e n b i z i t za ren k o n t r a a t e n t a t z e k o j u s t i f i k a -

t za i l e g i s a , ezaba d e z a n l e g e r i a ;

i i i ) F a m i l i a r e n b a r r u k o i n d a r k e r i a r e n b i k t i m e n s e g u r t a -

s u n a b e r m a t z e k o z e r b i t z u a k , g o r d e l e k u a k e ta a h o l k u

e ta b i r g a i k u n t z a p r o g r a m a k b a r n e ;

iv) E t xe b a r r u k o i n d a r k e r i a r e n e r r u d u n e n t z a k o b i r g a i -

k u n t z a p r o g r a m a k ;

v ) I n t zes tu e d o a b u s u s e x u a l a r e n k a s u a izan d u t e n f a -

m i l i e n t z a k o l a g u n t z a z e r b i t z u a k ;

s) E s t a t u e k e t x e b a r r u k o i n d a r k e r i a r e n e ta a b u s u se -

x u a l a r e n h e l m e n a r i e ta h a r t u a k d i t u z t e n a u r r e h a r t u , z i g o r t u

e ta z u z e n t z e k o n e u r r i e i b u r u z k o i n f o r m a z i o a e m a n d e z a t e l a ;

t) E s t a t u e k , e m a k u m e a k b e r e n g a n a k o i n d a r k e r i a r e n

k o n t r a e r a g i n k o r t a s u n e z b a b e s t e k o , b e h a r izan d a i t e z e n

n e u r r i j u r i d i k o g u z t i a k e ta b e s t e l a k o a k ha r d i t z a t e l a , b e s t e a k

b e s t e , h o n a k o h a u e k :

i) E m a k u m e a n o l a n a h i k o i n d a r k e r i a t i k , f a m i l i a b a r r u k o

i n d a r k e r i a t i k e ta t r a t u t x a r r e t a t i k , s e x u e r a s o t i k l a n -

t o k i k o e s e t s a l d i s e x u a l e t i k b a r n e , b a b e s t e k o n e u r r i

j u r i d i k o e r a g i n k o r r a k , b a r n e d i r e l a z i g o r - z e h a p e n a k ,

e r r e k u r t s o z ib i l ak e ta k a l t e o r d a i n e i b u r u z k o x e d a p e -

nak ;

ii) A u r r e h a r t z e k o n e u r r i a k , b a r n e d i r e l a i n f o r m a z i o p u -

b l i k o e ta h e z k u n t z a p r o g r a m a k , g i z o n a r e n e ta e m a -

k u m e a r e n e g i n k i z u n e i e ta e g o e r a r i b u r u z k o j a r r e r a k

a l d a t z e k o ;

i i i) B a b e s n e u r r i a k , b a r n e d i r e l a g o r d e l e k u a k , a h o l k u ,

b i r g a i k u n t z a e ta l a g u n t z a z e r b i t z u a k , i n d a r k e r i a j a s a -

t e n d u t e n e d o j a s a t e k o a r r i s k u a n d a u d e n e m a k u m e -

en tza t ;

u) E s t a t u e k e m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r k e r i a e ra guz -

t ie i b u r u z k o i n f o r m a z i o a e m a n d e z a t e l a , e ta i n d a r k e r i a e ra

b a k o i t z a r e n s a r r i t a s u n a r i e ta i n d a r k e r i a h o r r e k b i k t i m a d i r e n

e m a k u m e e n g a n d i t u e n e r a g i n e i t>uruz d i t u z t e n d a t u g u z t i a k

sa r d i t z a t e l a ;

v ) E s t a t u e n t x o s t e n e t a n , e m a k u m e a r e n k o n t r a k o i n d a r -

k e r i a r e n a r a z o a g a i n d i t z e k o h a r t u a k d i r e n l e g e z k o , a u r r e

h a r t z e k o e ta b a b e s t e k o n e u r r i e i e ta n e u r r i h o r i e n e r a g i n k o r -

t a s u n a r i b u r u z k o i n f o r m a z i o a sar d a d i l a .

59

Page 52: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

20. Gomendio orokorra (11. biikuraldia) Konbentzioari buruz adierazitako erreserbak (2)

1. B a t z o r d e a k g o g o r a r a z i z u e n Es ta tu K i d e e n L a u g a -

r r e n B i l k u r a k K o n b e n t z i o a r e k i k o a d i e r a z i t a k o e r r e s e r b e i b u -

ruz h a r t u t a k o e r a b a k i a 28.2 a r t i k u l u a r e n a r a b e r a , e r a b a k i

h o r i on i r i t z i z j a s o a izan ze la B a t z o r d e a r e n 4. G o m e n d i o o r o -

k o r r e a n .

2. B a t z o r d e a k g o m e n d a t u e g i n z u e n , 1993an e g i n g o

d e n Giza E s k u b i d e e i b u r u z k o M u n d u K o n f e r e n t z i a r e n a n t o l a -

k u n t z a r e n e s p a r r u a n , Es ta tu K ideek :

a) G iza e s k u b i d e e i b u r u z k o b e s t e i t u n b a t z u e k i k o a d i e -

raz i t ako e r r e s e r b e n b a l i o z k o t a s u n a r e n e ta e r a g i n j u r i d i k o e n

a razoa a g e r d e z a t e l a ;

b) E r r e s e r b a h o r i e k , g iza e s k u b i d e e i b u r u z k o i t u n g u z -

t i e n a p l i k a z i o a i n d a r t z e k o , b e r r i r o az te r d i t z a t e l a ;

c) K o n b e n t z i o a r e k i k o e r r e s e r b a k a g e r t z e k o p r o z e d u r a

b a t , g i za e s k u b i d e e i b u r u z k o b e s t e i t u n b a t z u e t a n d a u d e n e -

k in p a r e k a g a r r i a , s a r t u a h a l iza tea a i n t za t ha r d e z a t e l a .

3. Iradokizuna: Giza Eskubideei buruzko Mundu Konferentzia (1993) (3)

1. E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a E z a b a t z e k o

B a t z o r d e a k e s k a t u e g i t e n d u Giza E s k u b i d e e n M u n d u K o n f e -

r e n t z i a r e n p r o g r a m a n e m a k u m e a r e n b e r d i n t a s u n a r e n g a i a

b e t e - b e t e a n i s l ada d a d i l a , g iza e s k u b i d e e n e ta f u n t s e z k o as -

k a t a s u n e n g o z a m e n a r i d a g o k i o n e a n , e t a , zehazk i , e m a k u m e -

a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n -

t z i o a k b e r m a t z e n d i t u e n e s k u b i d e e n e ta g i za e s k u b i d e e i b u -

ruzko b e s t e n a z i o a r t e k o t r e s n a b a t z u e k b e r m a t z e n d i t u z t e -

n e n a r t e k o l o t u r a h e r t s i a .

2. Ga i h o r r e t a n , n a b a r m e n a r a z i b e h a r d a e m a k u m e a -

ren b e r d i n t a s u n a a razo g a r r a n t z i t s u a d e l a g iza e s k u b i d e e n

e s p a r r u a n e t a , h e l b u r u h o r r e k i n , a r r e t a e m a n b e h a r za i o ,

g i za e s k u b i d e e i b u r u z k o i t u n e ta k o n b e n t z i o e t a n a u r r i k u s i t a -

ko a p l i k a z i o m e t o d o e ta m e k a n i s m o e t a n , a razo h a u b e n e t a n

a i n t za t h a r t u a izan d e n e k o n e u r r i a r i .

3. B a t z o r d e a k Idazkar i N a g u s i a r i eska t zen d i o , a h a l d e n

n e u r r i a n , Ba tzar O r o k o r r a r e n 46 /116 e r a b a k i a r e n 5. l e r r o a l -

d e k o a) i d a z a t i a r e n a r a b e r a Giza E s k u b i d e e i b u r u z k o M u n d u

K o n f e r e n t z i a r a k o p r e s t a d a d i n d o k u m e n t a z i o a n , e m a k u m e a -

ren i k u s p e g i a sa r d a d i n a r d u r a t z e a .

4. B a t z o r d e a k i r a d o k i e g i t e n d u Naz io B a t u e n Idazkar i

N a g u s i a k n e u r r i a k ha r d i t za la N a z i o B a t u e n L a n b i d e H e z k u n -

60

Page 53: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

t za e ta I k e r k e t e t a r a k o I n s t i t u t u a k e ta Giza E s k u b i d e e n Z e n -

t r o a k p r e s t a t u a d u t e n g iza e s k u b i d e i b u r u z k o t x o s t e n a k au r -

kez teko E s k u l i b u r u a , a h a l b a i t l a s t e r r e n , Naz io B a t u e n h iz-

kun t za o f i z ia l g u z t i e t a r a i tzu l d a d i n e ta e m a k u m e a r e n k o n t r a -

ko d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o k o Es ta tu

K i d e g u z t i e i e m a n d a k i e n .

5. B a t z o r d e a k Idazkar i N a g u s i a r i i r a d o k i t z e n d i o e m a -

k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k e z a b a t z e k o

K o n b e n t z i o a r i e ta B a t z o r d e a r e n z e r e g i n a r i b u r u z k o a r g i t a l -

p e n ba t p r e s t a t z e a , g iza e s k u b i d e e n b e s t e t r e s n a e ta o r g a n o

b a t z u e i b u r u z k o F o l i e t o b e r r i - e m a i l e e n a n t z e r a k o a .

21. Gomendio orokorra (13. bilkuraldia) Berdintasuna senar-emaz-teen artean eta famili ha-rremanetan

1. E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k

e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a k (Ba tza r O r o k o r r a r e n 34 /180 e r a b a -

k ia , e r a s k i n a ) g i z o n a r e n e ta e m a k u m e a r e n g i za r te e ta f a m i -

l i a ren b a r r u k o e s k u b i d e b e r d i n t a s u n a b a i e z t e n d u . K o n b e n -

t z i o a k leku n a b a r m e n a d u g iza e s k u b i d e e i b u r u z k o n a z i o a r t e -

ko i t u n e n a r t e a n .

2. Bes te k o n b e n t z i o e ta a d i e r a z p e n b a t z u e k e re e m a t e n

d i e t e g a r r a n t z i a f a m i l i a r i e ta e m a k u m e a k b a r r u a n d u e n e g o -

e r a r i . H a u e n a r t e a n d a u d e Giza E s k u b i d e e n A d i e r a z p e n U n i -

b e r t s a l a -Ba tza r O r o k o r r a r e n 217 A e r a b a k i a (II I)-, E s k u b i d e

Z i b i l e ta P o l i t i k o e i b u r u z k o N a z i o a r t e k o I t u n a -2200 A e r a b a -

kia ( X X I ) , e r a s k i n a - , E m a k u m e E z k o n d u a r e n N a z i o t a s u n a r i

b u r u z k o K o n b e n t z i o a -1040 e r a b a k i a (XI ) , e r a s k i n a - , e z k o n t -

z a r a k o b a i m e n a r i , e z k o n t z e k o g u t x i e n e z k o a d i n a r i e ta ez-

k o n t z e n e r r e g i s t r o a r i b u r u z k o K o n b e n t z i o a -1763 A e r a b a k i a

(XVI I ) , e r a s k i n a - e ta d a t x e k i o n G o m e n d i o a -2018 e r a b a k i a

( X X ) - e ta N a i r o b i k o e m a k u m e e n a u r r e r a p e n e r a k o e t o r k i z u -

n e r a n z k o E s t r a t e g i a k (4).

3. E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k

e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o a k g o g o r a r a z i e g i t e n d i t u a i p a t u k o n -

b e n t z i o e t a a d i e r a z p e n e t a n f i n k a t u r i k d a u d e n e m a k u m e a r e n

e s k u b i d e a l i e n a e z i n a k , b a i n a a re u r r u n a g o d o a k u l t u r a k e ta

t r a d i z i o e k g i z o n e n e ta e m a k u m e e n p o r t a e r a e ta p e n t s a m o l -

d e a n g a r r a n t z i h a u n d i a izan d e z a k e t e l a , e ta e m a k u m e a r e n

f u n t s e z k o e s k u b i d e e i eza r t zen za izk ien m u g a p e n e t a n e r a g i n

n a b a r m e n a izan e ta h a i e n e r a b i l e r a e r a g o z t e n d u t e l a a i t o r -

t zen d u e n e a n .

61

Page 54: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Alirrekariak 4 - Ba tza r O r o k o r r a k , b e r e 44 /82 e r a b a k i a n , 1994 u r t e a

f i n k a t u d u F a m i l i a r e n N a z i o a r t e k o U r t e a . B a t z o r d e a k a b a g u -

n e a e r a b i l i n a h i d u e m a k u m e a k f a m i l i a r e n b a r r u a n f u n t s e z k o

e s k u b i d e a k e r a b i l t z e a k d u e n g a r r a n t z i a a z p i m a r r a t z e k o ,

e g i n g o d i r e n naz io o s p a k i z u n a k l a g u n d u e t a b u l t z a t u k o d i -

t u z t e n n e u r r i e t a k o b a t d e n a l d e t i k .

5. F a m i l i a r e n N a z i o a r t e k o U r t e a o s p a t z e k o e ra h a u a u -

k e r a t u a d u e l a , B a t z o r d e a k K o n b e n t z i o a r e n h i r u a r t i k u l u az-

t e r t u n a h i d i t u , e m a k u m e a k f a m i l i a r e n b a r r u a n d u e n e g o e r a -

r a k o g a r r a n t z i be rez i a b a i t u t e :

9. artikulua 1 - Es ta tu K i d e e k g i z o n e n e s k u b i d e a k e u r a k e m a n g o

d i zk ie te e m a k u m e e i b e r e n n a z i o t a s u n a h a r t u , a l d a t u e d o

k o n t s e r b a t z e k o . B e r m a t u e g i n g o d u t e , zehazk i , a t z e r r i t a r b a -

t e k i n e z k o n d u t a e g o t e a r e n e d o , s e n a r - e m a z t e b a r r u a n , s e n a -

r rak b e r e n a z i o t a s u n a a l d a t z e a r e n o n d o r i o z , e m a z t e a a u t o -

m a t i k o k i b e r e n a z i o t a s u n a a l d a t u , a b e r r i g a b e b i h u r t u e d o ez-

k o n t i d e a r e n n a z i o t a s u n a h a r t z e r a b e h a r t u r i k ez e g o t e a .

2. Es ta tu K i d e e k g i z o n a r e n e s k u b i d e a k e u r a k e m a n g o

d i z k i o t e e m a k u m e a r i s e m e - a l a b e n n a z i o t a s u n a r i d a g o k i o n e -

a n .

Iruzkina 6. N a z i o t a s u n a f u n t s e z k o a d a g i z a r t e a n b e t e - b e t e a n

e s k u h a r t z e k o . O r o har, E s t a t u e k h e r r i a n j a i o t z e n d i r e n e i

e m a t e n d i e t e b e r e n n a z i o t a s u n a . N a z i o t a s u n a , h a l a b e r , h e r r i

b a t e a n e g o i t z a i za teaga t i k h a r t u e d o g i z a l d e k o a r r a z o i e n g a -

t i k e m a n d a i t e k e , a b e r r i g a b e a r e n k a s u a n b e z a l a . H e r r i t a r t a -

s u n i k ez d u e n e m a k u m e b a t e k ez d u b o t o e m a t e k o e s k u b i d e -

r ik, ez d u k a r g u p u b l i k o e t a n a r i t ze r i k e ta g i z a r t e p r e s t a z i o r i k

e ta e g o i t z a a u k e r a t z e k o e s k u b i d e r i k g a b e e re e g o n d a i t e k e .

E m a k u m e h e l d u b a t e k b e r e n a z i o t a s u n a a l d a t z e k o g a i t a s u n a

izan b e h a r k o l u k e , e ta ez l i t za ioke b e r e n a z i o t a s u n a n a g u s i -

ker iaz k e n d u b e h a r e z k o n t z a r e n e d o h o n e n d e s e g i t e a r e n o n -

d o r i o z , e d o s e n a r r a k e d o a i tak n a z i o t a s u n a a l d a t z e a r e n o n -

d o r i o z .

62

Page 55: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

15. artikullia 1 - Es ta tu K i d e e k g i z o n a r e k i k o b e r d i n t a s u n a a i t o r t u k o

d i o t e e m a k u m e a r i l e g e a r e n a u r r e a n .

2. Es ta tu K i d e e k g i z o n a r e n g a i t a s u n j u r i d i k o b e r b e r a

a i t o r t u k o d i o t e e m a k u m e a r i ga i z i b i l e t a n , e ta g a i t a s u n h o r i

e r a b i l t z e k o a u k e r a b e r b e r a k e re . Z e h a z k i , k o n t r a t u a k i z e n p e -

t z e k o e ta o n d a s u n a k a d m i n i s t r a t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a k a i -

t o r t u k o d i z k i o t e e m a k u m e a r i , e ta t r a t a e r a b e r d i n a e m a n g o

d i o t e j u s t i z i a k o g o r t e e t a k o e ta a u z i t e g i e t a k o p r o z e d u r a - a l d i

g u z t i e t a n .

3. E m a k u m e a r e n g a i t a s u n j u r i d i k o a m u g a t z e n d u e n

e d o z e i n k o n t r a t u e d o e r a g i n j u r i d i k o d u n b e s t e e d o z e i n t r e s -

na p r i b a t u r i b a l i o g a b e i r i t z i ko za io l a o n a r t z e n d u t e Es ta tu

K ideek .

4. Es ta tu K i d e e k e s k u b i d e b e r b e r a k a i t o r t u k o d i zk ie te

g i z o n a r i e ta e m a k u m e a r i , p e r t s o n e n a s k a t a s u n e z i b i l t zeko

e s k u b i d e a r i e ta e u r e n e g o i t z a e ta b i z i l e k u a a u k e r a t z e k o a s k a -

t a s u n a r i b u r u z k o l e g e r i a r i d a g o k i o n e a n .

Iruzkina 7. E m a k u m e a k k o n t r a t u ba t e g i t e k o i n o l a k o b i d e r i k ez

d u e n e a n , ez e ta f i n a n t z a k r e d i t u e t a r a i r i s t e k o r i k e r e , e d o

b e r e s e n a r r a r e n e d o g i z o n e z k o a h a i d e b a t e n b a i m e n e d o

b e r m e a r e k i n so i l i k e g i n d e z a k e e n e a n , u k a t u e g i t e n za io b e r e

a u t o n o m i a j u r i d i k o a . H o n e n m o d u k o e d o z e i n m u r r i z k e t a k

e r a g o t z i e g i t e n d i o o n d a s u n e n j a b e b a k a r r a iza tea e ta ez inez-

ko e g i t e n d i o b e r e n e g o z i o e n l ege a d m i n i s t r a z i o a e d o bes te

e d o z e i n k o n t r a t u m o t a e g i t e a . Izaera h o r r e t a k o m u r r i z k e t e k

b e n e - b e n e t a n m u g a t z e n d u t e e m a k u m e a r e n g a i t a s u n a , b e r e

b e h a r r i z a n e i e d o b e r e a r d u r a p e k o f a m i l i a r r e n b e h a r r i z a n e i

e r a n t z u t e k o g a i t a s u n a .

8. H a i n b a t h e r r i t a n legez m u g a t u r i k d a g o e m a k u m e a -

ren a u z i t a r a k o g a i t a s u n a , e d o a h o l k u j u r i d i k o r a i r i s t eko d u e n

auke raz e t a a u z i t e g i e t a n k o n p o n b i d e a l o r t z e k o g a i t a s u n a z

m u g a t u r i k . Bes te h e r r i b a t z u e t a n , l e k u k o d o a z e n e m a k u m e e i

e d o a u r k e z t e n d i t u z t e n f r o g e i , g i z o n e z k o l e k u k o e i b a i n o

e r r e s p e t u e d o g a r r a n t z i g u t x i a g o e m a t e n za ie . Lege e d o o h i -

t u r a h o r i e k m u g a t u e g i t e n d u t e b e n e t a n e m a k u m e a r e n e s k u -

b i d e a , h o t s , o n d a r e a r e n zat i b e r d i n b a t l o r t u e d o k o n t s e r b a -

t z e k o e s k u b i d e a , e ta g u t x i e t s i e g i t e n d u t e o s a t z e n d u e n ko -

l e k t i b i t a t e k o k ide l o k a b e , a r d u r a d u n e ta b a l i o t s u a d e n a l d e t i -

63

Page 56: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

ko j a r r e r a . He r r i ek , b e r e n l e g e e n b i t a r t ez , e m a k u m e b a t e n

g a i t a s u n j u r i d i k o a m u g a t z e n d u t e n e a n , e d o g i z a b a n a k o e i

e d o e r a k u n d e e i b e s t e h o r r e n b e s t e e g i t e n uz ten d i e t e n e a n ,

u k a t u e g i t e n d i o t e e m a k u m e a r i g i z o n a r e k i k o b e r d i n t a s u n es -

k u b i d e a e ta m u g a t u e g i t e n d i o t e b e r e b e h a r r i z a n e i e d o b e r e

a r d u r a p e k o f a m i l i a r r e n e i e r a n t z u t e k o g a i t a s u n a .

9 . E g o i t z a r e n k o n t z e p t u a , " c o m m o n l a w " d u t e n h e r r i e -

t a n , p e r t s o n a b a t e k biz i n a h i izan e ta b e r e j u r i s d i k z i o p e a n j a -

r r i ko d e n h e r r i a r i d a g o k i o . E g o i t z a , l e h e n b a t e a n , u m e b a t e k

b e r e g u r a s o e n b i t a r t e z h a r t z e n d u , b a i n a h e l d u a r e n b i z i t zan

p e r t s o n a b a t n o r m a l e a n biz i d e n h e r r i a e ta i r a u n k o r k i b iz i tze-

ko a s m o a d u e n h e r r i a a d i e r a z t e n d u . N a z i o t a s u n a r e n k a s u a n

b e z a l a , E s t a t u K i d e e n t x o s t e n a k a z t e r t z e r a k o a n i k u s t e n d e -

nez, e m a k u m e ba t i ez za io be t i b e r e e g o i t z a l e g e a r e n a r a b e -

ra a u k e r a t z e n u t z i k o . E m a k u m e h e l d u b a t e k b e r e e g o i t z a

n a h i e r a r a a l d a t z e k o g a i t a s u n a izan b e h a r k o l u k e , n a z i o t a s u -

na e re b e z a l a x e , b e r e e g o e r a z ib i l a d e n a d e l a . G i z o n a r e n b a l -

d i n t z a b e r d i n e t a n e g o i t z a a u k e r a t z e k o e m a k u m e a r e n e s k u b i -

d e a r e n m u r r i z k e t a o r o k a u z i t e g i e t a r a i r i s t eko a h a l b i d e a m u -

g a t u d i e z a i o k e b iz i d e n h e r r i a n e d o , a s k a t a s u n e z e ta b e r e ka-

buz , h e r r i b a t e r a s a r t u e d o h o n e t a t i k i r t e t e n e r a g o t z i .

10. A l d i b a t e r a k o , b e s t e h e r r i b a t e a n b iz i e d o lan e g i t e n

d u t e n e m a k u m e m i g r a t z a i l e e i b e r e n e z k o n t i d e , b i z i k i de e d o

s e m e - a l a b e k i n b a t z e k o e s k u b i d e a k , g i z o n a r e n a k e u r e n a k ,

e m a n b e h a r k o l i t za izk ieke.

16. artikulua 1. Es ta tu K i d e e k n e u r r i e g o k i g u z t i a k h a r t u k o d i t u z t e

e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a e z a b a t z e k o e z k o n t z a

e ta f a m i l i h a r r e m a n e i d a g o z k i e n a razo g u z t i e t a n e t a , zehazk i ,

h o n a k o h a u e k s e g u r t a t u k o d i t u z t e g i z o n e ta e m a k u m e e n ar-

t e k o b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n :

a) E z k o n t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a ;

b) E z k o n t i d e a a s k a t a s u n e z a u k e r a t z e k o e ta b e r e e r a b a -

k i m e n a s k e e ta b e r e b a i m e n o s o a z s o i l i k e z k o n t z e k o e s k u b i -

d e b e r b e r a ;

c) E s k u b i d e e ta e r a n t z u k i z u n b e r b e r a k e z k o n t z a b i t a r t e -

a n e ta e z k o n t z a d e s e g i n e z g e r o ;

d ) E s k u b i d e b e r b e r a k g u r a s o d i r e n a l d e t i k , b e r e n e g o e -

ra z ib i l a d e n a d e l a , s e m e - a l a b e k i n z e r i k u s i a d u t e n g a i e t a n ;

s e m e - a l a b e n i n t e r e s a k a r d u r a r i k b e h i n e n a i z a n g o d i r a k a s u

g u z t i e t a n ;

i4

Page 57: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

e) S e m e - a l a b e n k o p u r u a e ta j a i o t z e n a r t e k o a l d i a a s k a -

t a s u n e z e ta a x o l a z e r a b a k i t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a k , ba i e t a

e s k u b i d e h o r i e k e r a b i l i a h a l i za teko i n f o r m a z i o , h e z k u n t z a

e ta b a l i a b i d e e t a r a i r i s t e k o a k e r e ;

f ) E s k u b i d e e ta e r a n t z u k i z u n b e r b e r a k s e m e - a l a b e n t u -

t o r e t z a , k u r a t e l a , za in tza e ta a d o p z i o a r i d a g o k i o n e z , e d o a n -

t z e r a k o e r a k u n d e e i d a g o k i e n e z , k o n t z e p t u h a u e k n a z i o k o le-

g e r i a n a g e r t z e n d i r e n g u z t i e t a n ; s e m e - a l a b e n i n t e r e s a k ar -

d u r a r i k b e h i n e n a i z a n g o d i r a kasu g u z t i e t a n ;

g ) N o r b e r a r e n e s k u b i d e b e r b e r a k s e n a r r a e ta e m a z t e a

d e n a l d e t i k , b e s t e a k b e s t e , a b i z e n a , l a n b i d e a e ta o g i b i d e a

a u k e r a t z e k o eskub idea , -

h) E z k o n t i d e b a k o i t z a r e n t z a k o e s k u b i d e b e r b e r a k o n d a -

s u n e n j a b e t z a , e r o s k e t a , k u d e a k e t a , a d m i n i s t r a z i o , g o z a m e n

e ta e r a b i l e r a r i d a g o k i o n e z , d o h a i n e z nah iz k o s t u b i d e z .

2. U m e e n e z k o n t i t z e k e ta e z k o n t z a k ez d u t e i n o l a k o

e r a g i n j u r i d i k o r i k i z a n g o e ta b e h a r r e z k o n e u r r i g u z t i a k h a r t u -

ko d i r a , a re l e g e g i n t z a z k o a k e re , e z k o n t z e k o g u t x i e n e z k o a d i -

na f i n k a t z e k o e ta e z k o n t z a e r r e g i s t r o o f i z ia l b a t e a n i n s k r i b a -

t zea n a h i t a e z k o a izan d a d i n .

Iruzkina

Bizitza publiko eta pribatua 1 1 . H i s t o r i k o k i , g i z a k i a r e n j a r d u e r a , b iz i tza p u b l i k o e ta

p r i b a t u a n , e ra e z b e r d i n e z h a r t u d a , e ta h o r r e n a r a b e r a a r a u -

p e t u d a . G iza r te g u z t i e t a n , e m a k u m e e k , t r a d i z i o z b e r e n e g i n -

k i z u n a k e s p a r r u p r i b a t u a n e d o e t x e k o a n b e t e d i t u z t e l a r i k , l u -

z a r o i kus i d i t u z t e j a r d u e r a h o r i e k m e n p e k o a k b a i l i r a n t r a t a -

t u a k .

12. J a r d u e r a h o r i e k g i z a r t e a r e n b i z i r a u p e n e r a k o b a l i o

o r d a i n g a i t z a d u t e n e z g e r o , j a r d u e r a h a u e i l ege e d o o h i t u r a

e z b e r d i n a k e ta d i s k r i m i n a t z a i l e a k a p l i k a t z e a k ez d u j u s t i f i k a -

z i o r i k i za te r ik . Es ta tu K i d e e n t x o s t e n e k a g e r i a n j a r t z e n d u t e

o r a i n d i k b a d a u d e l a , e g o n , d e j u r e b e r d i n t a s u n a ez d u t e n h e -

r r iak . H o r r e k i n e r a g o t z i e g i t e n za io e m a k u m e a r i b a l i a b i d e e -

t a r a i r i s t eko b e r d i n t a s u n a e ta f a m i l i a n e ta g i z a r t e a n e g o e r a

b e r d i n t a s u n a e d u k i t z e n . A r e d e j u r e b e r d i n t a s u n a e g o n d a

e r e , g i z a r t e g u z t i e t a n e m a t e n za izk io e m a k u m e a r i e g i n k i z u n

e z b e r d i n a k , m e n p e k o i r i z ten za ienak . H o n e l a , h a u t s i e g i t e n

d i r a j u s t i z i a e ta b e r d i n t a s u n a r e n p r i n t z i p i o a k , zehazk i K o n -

b e n t z i o a r e n 16. a r t i k u l u a n e ta 2 , 5 e ta 24 . a r t i k u l u e t a n e re

a g e r i d i r e n a k .

Page 58: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Familia era ezberdinak 1 3 - F a m i l i a r e n e ra e ta k o n t z e p t u a a l d a t u e g i t e n d a

Es ta tu ba te t i k b e s t e r a e ta a re , Es ta tu ba t b e r e a n , h e r r i a l d e

ba te t i k b e s t e r a e re . H a r t z e n d u e n e ra d e n a d e l a e ta h e r r i k o

o r d e n a m e n d u j u r i d i k o a , e r l i j i o a , o h i t u r a e d o t r a d i z i o a d i r e -

nak d i r e l a , f a m i l i a b a r r u k o e m a k u m e a r e n t r a t a e r a , l ege a u -

r r e a n nah i z p r i b a t u a n , p e r t s o n a g u z t i e n t z a k o b e r d i n t a s u n a -

ren e ta j u s t i z i a r e n p r i n t z i p i o e i a t x i k i b e h a r za ie , K o n b e n t z i o -

a r e n 2. a r t i k u l u a k eska t zen d u e n b e z a l a x e .

Senar-emazte poligamoak 14. Es ta tu K i d e e n t x o s t e n e t a n a g e r i a n j a r t z e n d a , h a l a -

ber, p o l i g a m i a h a i n b a t h e r r i t a n p r a k t i k a t z e n d e l a . S e n a r -

e m a z t e p o l i g a m o a k h a u t s i e g i t e n d u e m a k u m e a r e n g i z o n a -

rek i ko b e r d i n t a s u n e s k u b i d e a , e ta e m a k u m e a r e n t z a t nah i z

b e r e a r d u r a p e k o f a m i l i a r r e n t z a t h a i n izan d i t zake s e n t i p e n

e ta f i n a n t z a o n d o r i o l a r r i ak , ezen h o r r e l a k o s e n a r - e m a z t e a k

g o g o g a b e t u e ta d e b e k a t u b e h a r d i r e l a . B a t z o r d e a k k e z k a t u -

r ik i k u s t e n d u e s k u b i d e b e r d i n t a s u n a b e r m a t z e n d u e n k o n s -

t i t u z i o a d u t e n Es ta tu K i d e b a t z u e k s e n a r - e m a z t e p o l i g a m o a k

o n a r t z e n d i t u z t e l a p e r t s o n a r e n e s k u b i d e a r i e d o o h i t u r a z k o

z u z e n b i d e a r i a tx i k i z . H o n e k h a u t s i e g i t e n d i t u e m a k u m e a r e n

k o n s t i t u z i o z k o e s k u b i d e a k e ta K o n b e n t z i o a r e n 5. a r t i k u l u a -

ren a) i daza t i ko x e d a p e n e n a u r k a k o a d a .

16. artikulua, 1. lerroaldea, a) eta b) idazatiak

15. He r r i g e h i e n e k k o n s t i t u z i o a k e ta n a z i o k o l e g e a k

K o n b e n t z i o a r e k i n ba t d a t o z e l a j a k i n a r a z t e n b a d u t e e re , o h i -

t u r a , t r a d i z i o a e ta lege h a u e n be te t ze r i k eza , eg iaz , K o n b e n -

t z i o a r e n a u r k a d o a z .

16. E z k o n t i d e a a u k e r a t z e k o e ta a s k a t a s u n e z e z k o n t z e k o

e s k u b i d e a f u n t s e z k o a d a e m a k u m e a r e n b iz i tza e t a , g i zak ia

d e n a l d e t i k , b e r e d u i n t a s u n e ta b e r d i n t a s u n e r a k o . Es ta tu

K i d e e n t x o s t e n a k az te r tze t i k o n d o r e z t a t z e n d e n e z , b a d i r a

e m a k u m e e k l e h e n e d o b i g a r r e n e z k o n t z a b e h a r t u a k e g i t e n

uz ten d u t e n h e r r i a k , g i z a t a l d e j a k i n b a t z u e n o h i t u r a , e r l i j i o s i -

n i s m e n e d o j a t o r r i e t n i k o e t a n o i n a r r i t u r i k . Bes te h e r r i b a -

t z u e t a n , e m a k u m e a r e n e z k o n t z a a n t o l a t z e n uz ten d a o r d a i n

e d o a b a n t a i l e n t r u k e , e ta b e s t e b a t z u e t a n , e m a k u m e b a t z u e n

p o b r e z i a k b e h a r t u e g i t e n d i t u a t z e r r i t a r r e k i n e z k o n t z e r a f i -

n a n t z a s e g u r t a s u n a l o r t z e k o . A r r a z o i z k o m u r r i z k e t a zeha tz

66

Page 59: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

b a t z u k , e s a t e r a k o , e m a k u m e a r e n a d i n t x i k i a n e d o b e r e ez-

k o n t i d e a r e k i k o o d o l k i d e t a s u n e a n o i n a r r i t z e n d i r e n a k , k e n d u -

t a , b a b e s t u e ta l e g e a r e n a r a b e r a be tea raz i b e h a r d a e m a k u -

m e a r e n e s k u b i d e a , e z k o n d u k o d e n e ta no iz e ta n o r e k i n ez-

k o n d u k o d e n e r a b a k i t z e k o e s k u b i d e a , a l e g i a .

16. artikulua, 1. lerroaldea, 1 7 - Es ta tu K i d e e n t x o s t e n e n az te rke ta b a t e k e r a k u s t e n

c) idazatia d u e n e z , h e r r i a s k o k e z k o n t i d e e n e s k u b i d e e ta b e h a r k i z u n a k

eza r t zen d i t u z t e e u r e n o r d e n a m e n d u j u r i d i k o e t a n " c o m m o n

l a w " d e l a k o a r e n p r i n t z i p i o e n a p l i k a z i o a n o i n a r r i t u r i k , K o n -

b e n t z i o a n a d i e r a z t e n d i r e n p r i n t z i p i o e i a t x i k i b e h a r r e a n .

Ezkon tza r i b u r u z k o l egezko e ta o h i t u r a z k o a r a u e n a n i z t a s u n

h o r r e k g a r r a n t z i h a u n d i k o o n d o r i o a k d i t u e m a k u m e a r e n t z a t ,

b e h i n e ta be r r i z s e n a r - e m a z t e b a r r u k o e g o e r a e ta e r a n t z u k i -

z u n e n b e r d i n t a s u n e r a k o e s k u b i d e a m u g a t z e n d i o t e n a k .

S e n a r - e m a z t e b a r r u k o e s k u b i d e e n m u g a p e n a izan d a i t e k e

s e n a r r a e t x e k o b u r u t z a t e ta e r a b a k i a k h a r t z e a r e n a r d u r a d u n

n a g u s i t z a t h a r t z e k o k a u s a , e t a , be raz , h a u t s i e g i t e n d i t u

K o n b e n t z i o a r e n x e d a p e n a k .

18. G a i n e r a , e g i t e z k o l o t u r a b a t i , o r o har, ez za io i n o l a -

ko b a b e s j u r i d i k o r i k e m a t e n . H o r r e l a k o h a r r e m a n e t a n biz i d i -

r e n e m a k u m e e i l egeak g i z o n e k i k o b a l d i n t z a b e r d i n t a s u n a

b a b e s t u b e h a r k o l ieke f a m i l i b i z i t zan e ta i r a b a z i e n e ta o n d a -

s u n e n b a n a k e t a n . E m a k u m e h o r i e k g i z o n e k i k o e s k u b i d e e ta

b e h a r k i z u n e n b e r d i n t a s u n a izan b e h a r k o l uke te s e m e - a l a b e n

e d o b e r e n a r d u r a p e k o f a m i l i a r r e n a r d u r a e ta haz ie ra r i d a g o -

k i o n e a n .

16. artikulua, 1. lerroaldea, 1 9 - B o s g a r r e n a r t i k u l u a r e n b) i d a z a t i a n x e d a t z e n d e -

d) eta f) idazatiak n e z ' n e r r ' 9 e n ' e n e ' < g u r a s o e k s e m e - a l a b e n a r d u r a , b a b e s e ta

m a n t e n u a r e k i k o e r a n t z u k i z u n a k k o n p a r t i t z e n d i t u z t e l a o n a r -

t z e n d u t e . « S e m e - a l a b e n i n t e r e s a k a r d u r a r i k b e h i n e n a i zan-

g o d i r e l a » k o p r i n t z i p i o a U m e a r e n E s k u b i d e e i b u r u z k o K o n -

b e n t z i o a n s a r t u d a (Ba tza r O r o k o r r a r e n 44/25 e r a b a k i a , e ras -

k ina) e t a , d i r u d i e n e z , zaba l o n a r t z e n d a . A l a b a i n a , h e r r i ba t -

zuek p r a k t i k a n ez d u t e e r r e s p e t a t z e n s e m e - a l a b e n g u r a s o e i

e g o e r a j u r i d i k o b e r a e m a t e a r e n p r i n t z i p i o a , be rez i k i e z k o n -

d u t a ez d a u d e n e a n . L o t u r a h o r i e t a k o s e m e - a l a b e k ez d u t e

67

Page 60: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

be t i s e n a r - e m a z t e b a r r u a n j a i o t a k o e n e g o e r a j u r i d i k o a b e r a

i za ten e t a , a m a k d i b o r t z i a t u r i k e g o n e d o b a n a n d u t a b iz i d i r e -

n e a n , a i ta a s k o k ez d i t u z t e b e r e n s e m e - a l a b e n a r d u r a , b a b e s

e t a m a n t e n u a r e n e r a n t z u k i z u n a k k o n p a r t i t z e n .

20 . K o n b e n t z i o a n aza l t zen d i r e n e s k u b i d e e ta b e h a r k i -

z u n k o n p a r t i t u a k l e g e a r e n a r a b e r a ezar r i a h a l izan b e h a r d i r a

e t a , b i d e z k o a d e n e a n , s e m e - a l a b e n t u t o r e t z a , k u r a t e l a , z a i n -

tza e ta a d o p z i o a r e n e r a k u n d e j u r i d i k o e n b i t a r t ez . Es ta tu

K i d e a k a h a l e g i n d u b e h a r k o l i r a t eke , b e r e n l e g e e n a r a b e r a , b i

g u r a s o e k , b e r e n e g o e r a z ib i l a d e n a d e l a e d o s e m e - a l a b e k i n

b iz i izan e d o ez, s e m e - a l a b e k i k o e s k u b i d e e ta e r a n t z u k i z u n

b e r b e r a k izan d i t z a t e n .

16. artiklllua, 1. lerroaldea, 2 1 . S e m e - a l a b e n haz ie ra e ta h e z k u n t z a r i l o t u r i k o e m a -

e) idazatia k u m e a r e n b e h a r k i z u n e k e r a g i n a d u t e h e z k u n t z a r a , e n p l e g u -

ra e ta b e r e g a r a p e n p e r t s o n a l a r i d a t x e z k i o n b e s t e j a r d u e r a

b a t z u e t a r a i r i s t eko d u e n e s k u b i d e a n , l a n - z a m a b i d e g a b e a

ezar tzeaz g a i n e r a . S e m e - a l a b e n k o p u r u a k e ta t a r t e k a l d i a k

a n t z e r a k o o n d o r i o a d u t e e m a k u m e a r e n b i z i t z a n , e ta e r a g i n a

d u t e b e r e g o r p u t z e ta s e n t i p e n o s a s u n e a n nah i z b e r e s e m e -

a l a b e n e a n e re . A r r a z o i h a u e n g a t i k , e m a k u m e a k b a d u b e r e

s e m e - a l a b e n k o p u r u a e ta t a r t e k a l d i a e r a b a k i t z e k o e s k u b i -

d e a .

2 2 . T x o s t e n b a t z u e t a n h e r t s a p e n - p r a k t i k a k a z a l t z e n

d i r a , e m a k u m e a r e n t z a t o n d o r i o l a r r i ak d i t u z t e n a k , e s a t e r a k o ,

h a u r d u n a l d i , a b o r t u e d o es te r i l i zaz io b e h a r t u a k . S e m e - a l a -

b a r i k e d u k i t z e a r e n e d o ez e d u k i t z e a r e n e r a b a k i a k , h o b e s g a -

r r i r o e z k o n t i d e e d o b i z i k i d e a r e k i n k o n t s u l t a e g i n d a h a r t u be -

ha r d i r e n a r r e n , ez d i r a , haa t i k , e z k o n t i d e a k , a i tak , b i z i k i deak

e d o g o b e r n u a k m u g a t u r i k e g o n b e h a r . N e u r r i a n t i s o r g a r r i

e ta f i d a g a r r i e i b u r u z k o e r a b a k i ba t j a k i n a r e n g a i n e a n ha r t ze -

k o , e m a k u m e e k n e u r r i a n t i s o r g a r r i e i e ta b e r e n e r a b i l e r a r i

b u r u z k o i n f o r m a z i o a izan b e h a r d u t e , ba i e ta s e x u h e z k u n -

t z a r a e ta f a m i l i a r e n p l a n g i n t z a z e r b i t z u e t a r a i r i s tea b e r m a t u -

r ik e d u k i e re , K o n b e n t z i o a r e n 10. a r t i k u l u a r e n h) i d a z a t i a n

x e d a t z e n d e n beza la .

23 . A d o s t a s u n zaba la d a g o e r n a l m e n a r e n b o r o n d a t e z k o

e r r e g u l a z i o a e g i t e k o n e u r r i e g o k i e z b a l i a t z e k o a s k a t a s u n a

d a g o e n e a n , f a m i l i a r e n k ide g u z t i e n o s a s u n a , g a r a p e n a e ta

o n g i z a t e a h o b e t z e n d i r e l a k o a n . G a i n e r a , z e r b i t z u h o r i e k h o -

68

Page 61: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

b e t u e g i t e n d i t u z t e b i z t a n l e r i a r e n b iz i tza ka l i t a te o r o k o r r a e ta

o s a s u n a , e ta d e m o g r a f i h a z k u n d e a r e n b o r o n d a t e z k o e r r e g u -

laz ioa l a g u n g a r r i d a i n g u r u g i r o a r i e u s t e n e ta e k o n o m i e ta g i -

za r te g a r a p e n e u s k o r r a e r r e a l i t a t e e g i t e n .

16. artikullia, 1. lerroaldea, 24- F a m i l i a e g o n k o r r a b e r d i n k i d e t a s u n , j u s t i z i a e t a

g) idazatia r j e r e k | d e e t a k o b a k o i t z a r e n g a r a p e n o s o a r e n p r i n t z i p i o e t a n

o i n a r r i t z e n d e n f a m i l i a d a . Beraz , s e n a r r a k e ta e m a z t e a k b e -

ren l a n b i d e e d o z e r e g i n a a u k e r a t z e k o e s k u b i d e a izan b e h a r

d u t e n o r b e r a r e n g a i t a s u n , t r e b e t a s u n e d o h e l b u r u e n a r a b e -

ra , K o n b e n t z i o a r e n 1 1 . a r t i k u l u a r e n a) e ta c) i d a z a t i e t a n x e -

d a t z e n d e n beza la . G a i n e r a , p e r t s o n a b a k o i t z a k k o m u n i t a t e -

a r e n b a r r u a n b e r e n o r b a n a k o t a s u n a e ta n o r t a s u n a b a i e z t e k o

i zena a u k e r a t z e k o e s k u b i d e a izan b e h a r d u , g i z a r t e k o g a i n e -

r a k o k i d e e n g a n d i k b e r e i z t e k o m o d u k o a . L e g e a k e d o o h i t u r a k

e m a k u m e ba t , e z k o n t z a e d o e z k o n t z a r e n d e s e g i t e a d e l a - e t a ,

b e r e i zena a l d a t z e r a b e h a r t z e n d u t e n e a n , u k a t u e g i t e n zaiz-

k io e s k u b i d e h o r i e k .

16. artikulua, 1. lerroaldea,

h) idazatia

25. A r t i k u l u h o n e t a n a d i e r a z t e n d i r e n e s k u b i d e a k b a t

d a t o z 15. a r t i k u l u a r e n 2. l e r r o a l d e a n a d i e r a z t e n d i r e n e k i n ,

h a u e n o s a g a r r i d i r a e ta Es ta tue i e m a k u m e e i k o n t r a t u a k h i -

t z a r t z e k o e ta o n d a s u n a k a d m i n i s t r a t z e k o e s k u b i d e b e r b e r a k

a i t o r t u b e h a r r a eza r t zen d i e t e .

26 . H a m a b o s g a r r e n a r t i k u l u a r e n 1. l e r r o a l d e a n , g i z o -

n a r e k i k o b e r d i n t a s u n a b e r m a t z e n za io e m a k u m e a r i l e g e a r e n

a u r r e a n . E m a k u m e a r e n o n d a s u n e n j a b e t z a , a d m i n i s t r a z i o

e ta e r a b i l e r a r a k o e s k u b i d e a f u n t s e z k o a da e m a k u m e a k f i -

n a n t z a i n d e p e n d e n t z i a e d u k i aha l i za teko , e ta h e r r i a s k o t a n

b e r e b i z i k o g a r r a n t z i a d u e m a k u m e a k b i z i b i d e a l o r t u , e t x e

e g o k i a e d u k i e ta b e r e b u r u a e ta b e r e f a m i l i a m a n t e n d u a h a l

i za teko .

27 . N e k a z a r i t z a r e n e r r e f o r m a r a k o e d o l u r r a j a t o r r i e t n i -

ko e z b e r d i n e k o t a l d e e n a r t e a n b a n a t z e k o p r o g r a m a b a t g a -

ra tzen ar i d i r e n h e r r i e t a n , a x o l a h a u n d i z e r r e s p e t a t u b e h a r

d i r a e m a k u m e a r e n e s k u b i d e a k , b e r e e g o e r a z ib i l a g o r a - b e -

h e r a , h o t s , b i r b a n a t u a d e n l u r r e t i k g i z o n a r e n zat i b e r d i n a

e d u k i t z e k o e s k u b i d e a k .

69

Page 62: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

28. He r r i g e h i e n e t a n e m a k u m e e z k o n g e e d o d i b o r t z i a -

t u e n k o p u r u n a b a r m e n a e g o t e n d a , b a k a r r e a n f a m i l i a ba t

m a n t e n t z e a r e n b e h a r k i z u n a izan d e z a k e t e n a k . A g e r i k o a d e -

nez , ez d a o s o e r r e a l i s t a g i z o n a k so i l i k b e r e f a m i l i a k o e m a k u -

m e a k e ta u m e a k m a n t e n d u b e h a r d i t u e l a e ta b e h a r k i z u n h o r i

z i n t z o t a s u n e z b e t e k o d u e l a k o p r e m i s a n o i n a r r i t z e n d e n e d o -

ze in d i s k r i m i n a z i o . O n d o r i o z , d i s k r i m i n a t z a i l e a d a , e z k o n t z a

e d o ezkon tzaz k a n p o k o h a r r e m a n a d e u s e z t u e d o a h a i d e ba t

h i l t z e r a k o a n , g i z o n a r i o n d a r e a r e n zat i h a n d i a g o a e m a t e n

d i o n lege e d o o h i t u r a o r o , e ta o n d o r i o l a r r i ak i z a n g o d i t u d i -

b o r t z i a t u , be re b u r u a e ta b e r e f a m i l i a m a n t e n d u e ta p e r t s o -

na b u r u j a b e legez d u i n t a s u n e z b i z i t zeko e m a k u m e a r e n g a i -

t a s u n p r a k t i k o a r e n g a i n e a n .

29 . E s k u b i d e h a u e k g u z t i a k e m a k u m e a r e n e g o e r a z i b i -

la g o r a - b e h e r a b e r m a t u b e h a r k o l i r a teke .

Ezkontideen jabetza 30 . ESadira e z k o n t z a e d o e g i t e z k o h a r r e m a n b a t e a n , e d o

e z k o n t z a e d o h a r r e m a n h o r i a m a i t z e n d e n e a n , e m a k u m e a r i

g i z o n a r e n j abe tza -za t i b e r d i n e r a k o e s k u b i d e a o n a r t z e n ez

d i o t e n he r r i ak . He r r i askok o n a r t z e n d u t e e s k u b i d e h o r i , b a i -

na b a d a i t e k e e m a k u m e a r e n e s k u b i d e a z b a l i a t z e k o g a i t a s u n

p r a k t i k o a lege a u r r e k a r i e k e d o o h i t u r a k m u g a t u r i k e g o t e a .

3 1 . L e g e a k e s k u b i d e h o r i e k e m a k u m e a r i e m a t e n bad i z -

k io e re e ta a u z i t e g i e k a p l i k a t z e n b a d i t u z t e e r e , e z k o n t z a b i t a r -

t e a n e d o d i b o r t z i o a r e n u n e a n e m a k u m e a r e n j a b e t z a k o a k d i -

r en o n d a s u n a k g i z o n a k a d m i n i s t r a t u a k izan da i t ezke . Es ta tu

a s k o t a n , a re o n d a s u n e r k i d e g o a r e n a r a u b i d e a o n a r t z e n d u -

t e n e t a n e r e , ez d a g o e m a k u m e a r i k o n t s u l t a t u b e h a r r i k ez-

k o n t z a k o e d o e g i t e z k o h a r r e m a n e k o bi k i d e e n j a b e t z a k o a k

d i r e n o n d a s u n a k s a l d u e ta b e s t e e ra b a t e a n b e s t e r e n t z e n d i -

r e n e a n . H o n e k m u g a t u e g i t e n d i o e m a k u m e a r i o n d a s u n a r e n

b e s t e r e n t z e a e d o s a l m e n t a r e n o n d o r i o z k o s a r r e r a k k o n t r o -

la tzeko g a i t a s u n a .

32 . H a i n b a t h e r r i t a n , e z k o n - j a b e t z a b a n a t z e r a k o a n , g a -

r ran tz i h a n d i a g o a e m a t e n zaie e z k o n t z a b i t a r t e a n o n d a r e a r i

e g i n d a k o f i n a n t z a e k a r p e n e i b e s t e e k a r p e n b a t z u e i b a i n o ,

h o t s , s e m e - a l a b e n h e z k u n t z a r i , a h a i d e z a h a r r e n a r d u r a r i e ta

e t x e k o l anak e g i t e a r i b a i n o h a n d i a g o a . S a r r i t a n , f i n a n t z a z k o -

70

Page 63: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

ak ez d i r e n e m a k u m e a r e n e k a r p e n h o r i e k p o s i b l e e g i t e n

d u t e s e n a r r a k s a r r e r a k l o r t u e ta b e r e k a p i t a l a g e h i t z e a .

G a r r a n t z i b e r d i n a e m a n b e h a r k o l i t za ieke f i n a n t z a z k o ekar -

p e n e i e ta f i n a n t z a z k o a k ez d i r e n e i .

33 . H e r r i a s k o t a n , e z k o n t z a r e n a n t z e r a k o h a r r e m a n b a -

t e n b i t a r t e a n m e t a t u r i k o o n d a s u n e k ez d u t e e z k o n t z a b i t a r t e -

a n e s k u r a t u t a k o o n d a s u n e n l ege t r a t u b e r d i n a . B e t i , h a r r e -

m a n a a m a i t z e n d e n e a n , e m a k u m e a k g i z o n a k b a i n o askoz

e re zat i t x i k i a g o a j a s o t z e n d u . E m a k u m e e z k o n d u e d o e z k o n -

g e a k , s e m e - a l a b a d u n e d o s e m e - a l a b a r i k g a b e a k , e ra h o n e -

t a n d i s k r i m i n a t z e n d i t u z t e n j a b e t z a r i b u r u z k o l egeak e ta o h i -

t u r a k i n d a r g a b e t u e ta ga la raz i b e h a r d i r a .

Oinordetzak 34 . Es ta tu K i d e e n t x o s t e n e t a n , e m a k u m e a r e n e g o e r a r i

d a r a g i o t e n o i n o r d e t z a - e s k u b i d e e i d a g o z k i e n l egezko e d o

o h i t u r a z k o x e d a p e n e i b u r u z k o i r u z k i n a k s a r t u b e h a r k o l i ra te -

ke, K o n b e n t z i o a n e ta Naz io B a t u e n E k o n o m i e ta G iza r te

K o n t s e i l u a r e n 8 8 4 ( X X X I V ) D e r a b a k i a n x e d a t z e n d e n beza la .

H o n e t a n , Es ta tue i g o m e n d a t z e n z i t za ien g i z o n e ta e m a k u -

m e e n o i n o r d e t z a - e s k u b i d e e n b e r d i n t a s u n a b e r m a t z e k o be -

h a r r e z k o n e u r r i a k h a r t z e a , e ta b a t z u e k e ta b e s t e e k , k a u s a -

t z a i l e a r e k i k o a h a i d e t a s u n g r a d u b e r a r e n b a r r u a n , h e r e d e n -

t z i an zat i b e r d i n a e ta o i n o r d e t z a - h u r r e n k e r a n l e r r u n b e r a

izan b e h a r d u t e l a x e d a t z e n z u e n .

X e d a p e n h o r r e k ez d u ap l i kaz io o r o k o r r i k i zan .

35. He r r i a s k o t a n , o i n o r d e t z a e ta o n d a s u n e n g a i e t a k o

l e g e r i a k e ta p r a k t i k a k d i s k r i m i n a z i o l a r r i ak s o r t a r a z t e n d i t uz -

te e m a k u m e a r e n k o n t r a . T r a t a e r a e z b e r d i n t a s u n h o n e n o n -

d o r i o z , e m a k u m e e k s e n a r r a r e n e d o a i t a r e n o n d a r e a r e n zat i

t x i k i a g o a j a s o d e z a k e t e , h a u e n h e r i o t z a g e r t a t u z g e r o , g i z o n

a l a r g u n e k e ta s e m e e k b a i n o . Z e n b a i t k a s u t a n , z e n d u a r e n o n -

d a r e a r e n p e n t s u t a n s a r r e r a j a k i n b a t z u k j a s o t z e k o e s k u b i d e

m u g a t u e ta k o n t r o l a t u ba t b a i n o ez za io a i t o r t z e n e m a k u m e -

a r i . S a r r i t a n , a l a r g u n t s a r e n o i n o r d e t z a - e s k u b i d e e k ez d u t e

e z k o n t z a b i t a r t e a n e s k u r a t u t a k o o n d a s u n e n j a b e t z a r e k i k o

b e r d i n t a s u n a r e n p r i n t z i p i o a i s l a d a t z e n . X e d a p e n h o r i e k

h a u t s i e g i t e n d u t e K o n b e n t z i o a e ta i n d a r g a b e t u b e h a r k o l i r a -

t e k e .

71

Page 64: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

16. artikulua, 2. lerroaldea 36. V i e n a n , 1993ko e k a i n a r e n 14t ik 2 5 e r a , e g i n d a k o

G iza E s k u b i d e e i b u r u z k o M u n d u K o n f e r e n t z i a n o n a r t u z i r e n

V i e n a k o A d i e r a z p e n e ta Ek in tza P r o g r a m a n (5) , n e s k a t o e n -

tza t d i s k r i m i n a t z a i l e e ta k a l t e g a r r i a k z i r e n i n d a r r e k o l ege e ta

a r a u d i a k i n d a r g a b e t z e r a e ta o h i t u r a e ta p r a k t i k a k e z a b a t z e r a

e s t u t u z i t za ien E s t a t u e i . H a m a s e i g a r r e n a r t i k u l u a r e n 2. l e r r o -

a l d e a k e t a U m e a r e n E s k u b i d e e i b u r u z k o K o n b e n t z i o a k g a l e -

razi e g i t e n d i e t e Es ta tue i a d i n n a g u s i t a s u n e r a i r i t s iak ez d i -

r en p e r t s o n e n a r t e k o e z k o n t z a b a i m e n d u e d o o n a r t z e n .

U m e a r e n E s k u b i d e e i b u r u z k o K o n b e n t z i o a r e n t e s t u i n g u -

r u a n , « u m e i r i z ten za io 18 u r t e t i k b e h e r a k o g i zak i o r o r i , a p l i -

k a g a r r i z a i o n l e g e a r e n a r a b e r a a d i n n a g u s i t a s u n e r a l e h e n a -

g o i r i t s ia b a d a s a l b u » . D e f i n i z i o h a u g o r a - b e h e r a , e ta V ie -

n a k o A d i e r a z p e n a r e n x e d a p e n a k g o g o a n izan ik , B a t z o r d e -

a r e n i r i tz iz e z k o n t z e k o g u t x i e n e z k o a d i n a 18 u r t e k o a izan be -

h a r d a , ba i g i z o n a r e n t z a t ba i e m a k u m e a r e n t z a t . G i z o n a e ta

e m a k u m e a e z k o n t z e n d i r e n e a n , b e h a r k i z u n g a r r a n t z i t s u a k

h a r t z e n d i t u z t e b e r e n g a i n . O n d o r i o z , ez l i t za teke h e l d u t a s u n

e ta j a r d u t e k o g a i t a s u n o s o e t a r a i r i t s i b a i n o l e h e n e z k o n t z a

p e r m i t i t u b e h a r k o . O s a s u n a r e n M u n d u k o E r a k u n d e a r e n esa -

n e t a n , a d i n g a b e a k , be rez i k i n e s k a t o a k , e z k o n d u e ta s e m e -

a l a b a r i k d u t e n e a n , b e r e n o s a s u n a k e r a g i n k a l t e g a r r i a k j a s a n

d i t zake e ta b e r e n h e z k u n t z a o z t o p a t u r i k g e r t a t z e n d a . H o r r e n

o n d o r i o z , m u g a t u r i k g e r a t z e n d a b e r e n e k o n o m i a u t o n o m i a .

37 . H o n e k e m a k u m e a r i p e r t s o n a l k i e r a g i n ez ez ik , b e r e

g a i t a s u n e n g a r a p e n a e ta i n d e p e n d e n t z i a m u g a t u e ta e n p l e -

g u r a k o i r i s tea m u r r i z t u e re e g i t e n d u , b e r e f a m i l i a r i e ta b e r e

k o m u n i t a t e a r i e r a g i n k a l t e g a r r i a k s o r t z e n d i zk i e l a .

38 . He r r i b a t z u e t a n e z k o n t z e k o a d i n e z b e r d i n a k ezar-

t z e n za izk ie g i z o n e i e ta e m a k u m e e i . X e d a p e n h o r i e k , oker ,

e m a k u m e a r e n a d i m e n g a r a p e n a r e n e r r i t m o a g i z o n a r e n a z

b e s t e l a k o a d e l a , e d o , e z k o n t z e n d e n e a n , b e r e g u r p u t z e ta

a d i m e n g a r a p e n a r e n a l d i a k g a r r a n t z i r i k ez d u e l a s u p o s a t z e n

d u t e n e z g e r o , x e d a p e n h o r i e k i n d a r g a b e t u b e h a r k o l i r a teke .

Bes te h e r r i b a t z u e t a n , n e s k a t o e n e z k o n t i t z a k e d o , b e r e n ize-

n e a n , f a m i l i a r r e k h a r t u t a k o k o n p r o m e z u a k o n a r t z e n d i r a .

N e u r r i h o r i e k , K o n b e n t z i o a r e n a u r k a e g o t e a z g a i n e r a , h a u t s i

e g i t e n d u t e e m a k u m e a k e z k o n t i d e a a s k a t a s u n e z a u k e r a t z e k o

d u e n e s k u b i d e a .

39 . Es ta tu K i d e e k e z k o n t z a g u z t i e n i n s k r i b a p e n a e re es -

ka tu b e h a r d u t e , z i b i l e n a n a h i z e r l i j i o o h i t u r a e d o l e g e e i a t x i -

kiz e g i n d a k o e n a . Era h o r r e t a n , E s t a t u a K o n b e n t z i o a b e t e a -

Page 65: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

raz teaz a r d u r a t u a h a l i z a n g o d a e ta e z k o n t i d e e n a r t e k o ber -

d i n t a s u n a , e z k o n t z e k o g u t x i e n e z k o a d i n a , b i g a m i a e d o p o l i -

g a m i a r e n d e b e k u a e ta s e m e - a l a b e n e s k u b i d e e n b a b e s a eza-

r r i e re .

Gomendioak

Emakumearen kontrako

indarkeria

40. E m a k u m e a k f a m i l i b i z i t zan d u e n l ek ua az te r t ze rako -

a n , B a t z o r d e a k a z p i m a r r a t u e g i n n a h i d u e m a k u m e a r e n k o n -

t r a k o i n d a r k e r i a r i b u r u z k o 19. g o m e n d i o o r o k o r r a r e n x e d a -

p e n a k ( 1 1 . b i l k u r a l d i a ) (6) g a r r a n t z i h a u n d i k o a k d i r e l a e m a -

k u m e a k b e r e e s k u b i d e a k e ta a s k a t a s u n a k g i z o n a r e k i k o be r -

d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n e r a b i l i a h a l izan d i t z a n . G o m e n d i o

o r o k o r h o r i a p l i k a t z e r a e s t u t z e n za ie Es ta tu K i d e e i , e m a k u -

m e e k , b iz i tza p u b l i k o a n ze in f a m i l i a b a r r u k o a n , b e r e s e x u a

d e l a - e t a i n d a r k e r i a r i k j a s a n b e h a r ez d e z a t e n , i n d a r k e r i a h o -

r rek b e r e n g i z a b a n a k o - e s k u b i d e e ta a s t a s u n a k e ra l a r r i an

k e n t z e n ba i t i zk ie .

Erreserbak 4 1 . B a t z o r d e a k l a r r i t u r i k i kus i d u 16. a r t i k u l u a r i , b e r e

o s o a n e d o zat i b a t e a n , e r r e s e r b a k a g e r t u d i z k i o t e n Es ta tu

K i d e e n k o p u r u a , be rez i k i 2 . a r t i k u l u a r i e re e r r e s e r b a a g e r t u

d i o t e n e a n , e r r e s e r b a h o n e n a l d e , a r t i k u l u h a u be te t zea f a m i -

l iar i b u r u z k o i k u s p e g i a r r u n t b a t e n a u r k a e g o n d a i t e k e e l a ,

h e r r i k o k u l t u r e d o e r l i j i o s i n i s m e n e t a n e d o e r a k u n d e e k o n o -

m i k o e d o p o l i t i k o e t a n o i n a r r i t u t a k o i k u s p e g i b a t e n a u r k a ,

ad i e raz i d u t e l a r i k .

42 . H e r r i h a u e t a r i k a s k o k f a m i l i a r e n p a t r i a r k a - e g i t u r a

s i n e s t e a r i e u s t e n d i o t e , a i t a , s e n a r r a e d o s e m e a e g o e r a h o -

b e a n j a r t z e n d i t u e n e g i t u r a . H a i n b a t h e r r i t a n , s i n i s k e r a f u n -

d a m e n t a l i s t e k e d o p u n t t a k o b e s t e s i n i s k e r a b a t z u e k , e d o

e k o n o m i eskas iak , a n t z i n a k o b a l o r e e ta t r a d i z i o e t a r a i t zu l -

t zea b u l t z a t u d u t e e t a , o n d o r i o z , e m a k u m e a k f a m i l i a n d u e n

l ekuak t x a r r e r a j o d u n a b a r m e n k i . Bes te b a t z u e t a n , be r r i z , g i -

za r te m o d e r n o ba tek , b e r e e k o n o m i a u r r e r a p e n e r a k o e ta ko -

m u n i t a t e o s o a r e n o n e r a k o , h e l d u g u z t i e n p a r t a i d e t z a , b e r e n

s e x u a g o r a - b e h e r a b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n , b e h a r d u e l a

o n a r t z e n d a e ta t a b u e ta i de i a a t z e r a k o i e d o p u n t t a k o h a u e k

a r i a n - a r i a n g o g o g a b e t u d i r a .

73

Page 66: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

43. Bi e ta h i r u g a r r e n e t a , b e r e z i k i , 24 . a r t i k u l u e n a r a b e -

r a , B a t z o r d e a k e s k a t u e g i t e n d ie Es ta tu K i d e g u z t i e i e t a p a b e -

rr i b a t e r a a p u r k a - a p u r k a a u r r e r a e g i t e a e t a , e m a k u m e a r e n

e t x e k o e z b e r d i n t a s u n a r e n i r i tz iak e t s i - e t s i a n g o g o g a b e t u z ,

h e r r i b a k o i t z a k b e r e e r r e s e r b a k , be rez i k i K o n b e n t z i o a r e n 9,

15 e ta 16. a r t i k u l u e k i k o a k , a tze ra ken d i t z a l a .

44. Es ta tu K i d e e k e t s i - e t s i an g o g o g a b e t u b e h a r d u t e le-

g e e k , e r l i j i o z u z e n b i d e a k , p r i b a t u a k e d o o h i t u r a z k o z u z e n b i -

deak b a i e z t e n d u t e n g i z o n e ta e m a k u m e a r e n a r t e k o e d o z e i n

e z b e r d i n t a s u n i r i t z i , e ta e r r e s e r b a k , 16. a r t i k u l u a r e k i k o a k b e -

rez ik i , a t ze ra ken d a i t e z e n e t a p a b a t e r a n t z a u r r e r a e g i n .

45 . B a t z o r d e a k , h a s i e r a k o t x o s t e n e n e ta g e r o k o e n az-

t e r k e t a o i n a r r i , K o n b e n t z i o k o Es ta tu K i d e e t a r i k b a t z u e t a n ,

e r r e s e r a b a r i k g a b e b e r r e t s i e d o o n a r t u a z u t e n e t a n , l ege b a -

t zuk , f a m i l i a r i b u r u z k o a k be rez i k i , K o n b e n t z i o a r e n x e d a p e n e i

eg iaz a t x i k i t z e n ez z i tza izk ie la i kus i z u e n .

46 . Es ta tu h o r i e t a k o l egeek , e m a k u m e a r e n t z a t d i s k r i -

m i n a t z a i l e a k d i r e n a r a u , o h i t u r a e ta g i za r t e e ta k u l t u r a u r r i r i -

t z i e t a n o i n a r r i t u r i k o n e u r r i a s k o d i t u z t e o r a i n d i k . A i p a t u a r t i -

k u l u e k i k o e g o e r a be rez i h o r r e n o n d o r i o z , B a t z o r d e a k e r a g o z -

p e n a k a u r k i t z e n d i t u e m a k u m e a k Es ta tu h o r i e t a n d u e n e g o e -

ra e b a l u a t u e ta u l e r t z e k o .

47. B a t z o r d e a k , be rez i k i K o n b e n t z i o a r e n 1 e ta 2. a r t i k u -

l u e t a n o i n a r r i t u r i k , e s k a t u e g i t e n d ie Es ta tu K i d e h o r i e i b e h a -

r rezko a h a l e g i n a k e g i n d i t za te l a a razo h o r i e i b u r u z k o eg i t ez -

ko e g o e r a az te r t zeko , e ta o r a i n d i k e m a k u m e a r e n k o n t r a k o

x e d a p e n d i s k r i m i n a t z a i l e a k d i t u z t e n e u r e n n a z i o k o l e g e e t a n

b e h a r r e z k o a l d a k u n t z a k sar d i t z a t e l a .

TxOStenak G o m e n d i o o r o k o r h o n e t a n a g e r i d i r e n i r u z k i n e n la-

g u n t z a z , Es ta tu K i d e e k b e r e n t x o s t e n e t a n h o n a k o h a u e g i n

b e h a r d u t e :

a) He r r i ak , K o n b e n t z i o a r e k i k o e r r e s e r b a g u z t i a k , b e r e -

zik i 16. a r t i k u l u a r e k i k o a k , k e n t z e k o a u r r e r a p e n e t a n l o r t u a

d u e n e t a p a a d i e r a z t e a .

b) Be re l egeak 9 , 1 5 e ta 16. a r t i k u l u e n p r i n t z i p i o e k i n ba t

o t e d a t o z e n a d i e r a z t e a e t a , e r l i j i o z u z e n b i d e e d o p r i b a t u a g a -

t i k e d o o h i t u r a z k o z u z e n b i d e a g a t i k , l e g e a e d o K o n b e n t z i o a

b e t e t z e k o e r a g o z p e n i k o t e d a g o e n e re .

74

Page 67: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Legeria 49. Es ta tu K i d e e k l e g e a k a l d a r r i k a t u e ta be tea raz i b e -

h a r k o d i t u z t e , K o n b e n t z i o a r i , be rez i k i 9 , 15 e ta 16. a r t i k u l u e i ,

e g o k i t z e k o b e h a r r e z k o a izan d a d i n e a n .

Konbentzioa betetzeko ^O. G o m e n d i o o r o k o r h o n e t a n a g e r i d i r e n i r u z k i n e n la -

bultzagarria g u n t z a z , e t a 2 , 3 e ta 24. a r t i k u l u e t a n x e d a t z e n d e n a r e n a r a -

b e r a , Es ta tu K i d e e k K o n b e n t z i o a r e n p r i n t z i p i o a k e r a b a t b e -

te t zea b u t t z a t z e k o n e u r r i a k s a r t u b e h a r k o l i t uzke te , be rez i k i

e r l i j i o z u z e n b i d e a e d o p r i b a t u a e d o o h i t u r a z k o z u z e n b i d e a

p r i n t z i p i o h o r i e n a u r k a d a u d e n e a n .

22. Gomendio orokorra (14. biikuraldia)

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a -

t z o r d e a k ,

Ikus iz e m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o e ra g u z t i a k

e z a b a t z e k o K o n b e n t z i o k o Es ta tu K i d e a k , Ba tza r O r o k o r r a k

e s k a t u t a , 1995ean b i l d u k o d i r e l a K o n b e n t z i o a r e n 20 . a r t i k u -

lua z u z e n t z e n d e n a z t e r t z e k o ,

G o g o r a r a z i z b e r e a u r r e k o e r a b a k i a , h a m a r g a r r e n b i l k u -

r a l d i a n h a r t u t a k o a , b e r e e g i n k i z u n a r e n e r a g i n k o r t a s u n a

z a i n d u e ta Es ta tu K i d e e k a u r k e z t u r i k o t x o s t e n e n a z t e r k e t a r e n

b e r a n d u t z a g e h i t z e a g a l e r a z t e r a z u z e n d u a ,

G o g o r a r a z i z K o n b e n t z i o a Es ta tu K i d e r i k g e h i e n e k b e r r e -

t s i a d u t e n g iza e s k u b i d e e i b u r u z k o t r e s n e t a k o ba t d e l a ,

A i n t z a t h a r t u t a K o n b e n t z i o a r e n a r t i k u l u a k e m a k u m e a r i ,

b e r e e g u n e r o k o b i z i t zan e ta g i za r t e e ta E s t a t u a r e n e s p a r r u

g u z t i e t a n , d a g o z k i o n f u n t s e z k o g i za e s k u b i d e e i b u r u z ar i d i -

r e l a ,

K e z k a t u r i k B a t z o r d e a r e n lan b o l u m e n a g a t i k , b e r r e s p e n

k o p u r u g o r a k o r r a r e n e ta m e t a t u r i k e ta az te r t zeko za in d a u -

d e n t x o s t e n e n o n d o r i o a d e n a , I. e r a s k i n e a n a g e r i a n j a r t z e n

d e n e z ,

Kezka tu r i k , ha labe r , Es ta tu K i d e e n t x o s t e n a k a u r k e z t e n

d i r e n e t i k az te r t u a r t e k o a l d i l u z e a g a t i k , E s t a t u e k t x o s t e n a k

e g u n e r a t z e k o i n f o r m a z i o g e h i g a r r i a e m a t e a b e h a r r e z k o a d e -

la r ik ,

G o g o a n i zan ik E m a k u m e a r e n k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a

Ezaba tzeko B a t z o r d e a g iza e s k u b i d e e i b u r u z k o i t u n b a t e n

75

Page 68: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

o n d o r i o z s o r t u izan e ta b e r e K o n b e n t z i o a k b i l k u r a k e g i t e k o

a l d i a m u g a t z e n d i o n o r g a n o b a k a r r a d e l a , e ta b e r e b i l k u r a l -

d i a , I I . e r a s k i n e a n i s l a d a t z e n d e n e z , g iza e s k u b i d e e i b u r u z k o

i t u n e n o n d o r i o z s o r t u a k d i r e n o r g a n o g u z t i e n a r t e t i k , l a b u -

r r e n a d e l a ,

O h a r t a r a z i z b i l k u r a l d i e n i r a u p e n a r e n m u g a p e n a , K o n -

b e n t z i o a n a g e r t z e n d e n e z , b e n e t a k o o z t o p o b i l a k a t u d e l a

B a t z o r d e a k , K o n b e n t z i o a r e n a r a b e r a , b e r e e g i n k i z u n a k e r a -

g i n k o r t a s u n e z be te aha l i za teko ,

1 . G o m e n d a t z e n d u Es ta tu K i d e e k b e g i o n e z ha r d e z a -

t e l a K o n b e n t z i o a r e n 20 . a r t i k u l u a z u z e n t z e a , B a t z o r d e a r e n

b i l k u r a l d i a r i d a g o k i o n e z a l e g i a , u r t e a n b e r e e g i n k i z u n a k

K o n b e n t z i o a r i a t x i k i z e r a g i n k o r t a s u n e z be te a h a l i za teko b e -

h a r izan d a d i n d e n b o r a l d i a n b i l d u aha l izan d a d i n , m u r r i z k e -

t a be rez i r i k g a b e , Ba tzar O r o k o r r a k ezar d i t z a n a k izan ezik ;

2. G o m e n d a t z e n d u , ha labe r , Ba tzar O r o k o r r a k , z u z e n -

tze p r o z e s u a a m a i t u b i t a r t e a n , s a l b u e s p e n e z , B a t z o r d e a r i

b a i m e n a e m a n d i e z a i o l a 1 9 9 6 a n h i r u n a a s t e b e t e k o i r a u p e -

n e k o bi b i l k u r a l d i t a n b i l t z e k o , e ta b i l k u r a l d i a u r r e t i k o l a n t a l -

d e e n l ana e g i n d a k o a n ;

3. G o m e n d a t z e n d u , g a i n e r a , Es ta tu K i d e e n b i l e rak B a -

t z o r d e k o L e h e n d a k a r i t z a r e n a h o z k o t x o s t e n a j a s o deza la

B a t z o r d e a k b e r e e g i n k i z u n a k b e t e t z e k o a u r r e e g i n b e h a r

d i e n z a i l t a s u n e i b u r u z ;

4. G o m e n d a t z e n d u Idazkar i N a g u s i a k Es ta tu K i d e e n

e s k u r a j a r d e z a l a , b e r a u e n b i l e r a n , B a t z o r d e a r e n lan b o l u -

m e n a r i b u r u z k o b i d e z k o i n f o r m a z i o g u z t i a , ba i e ta g iza e s k u -

b i d e e i b u r u z k o i t u n e n o n d o r i o z s o r t u a k d i r e n g a i n e r a k o e k i n

a l d e r a t u z k o i n f o r m a z i o a e re .

Oharrak E z t a b a i d a r a k o , i kus b e d i V. k a p i t u l u a . (2) E z t a b a i d a r a k o , i kus b e d i V. k a p i t u l u a . (3) E z t a b a i d a r a k o , i kus b e d i V I . k a p i t u l u a . (4) I kus b e d i Nazio Batuen Hamarrurteko Emakume-

arentzako Lorpenak: Berdintasuna, Garapena eta Bakea Aztertu eta Ebaluatzeko Mundu Konferentzi-aren Txostena, Nairobi, 1985eko uztailaren 15etik 25ra ( N a z i o B a t u e n A r g i t a l p e n a , s a l m e n t a Z k . S.85. IV.10) , I. kap . , A . za t ia .

(5) A / K O N F . 157/24 ( I . Z a t . ) , I I I . k a p . (8) Ikus b e d i Batzar Orokorraren Agiri Ofizialak, berro-

geita zazpigarren bilkuraldia, 38. Eraskina (A /47 /38 ) , I. kap .

76

Page 69: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

E U MAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUNAREN KULTURARANTZ HEZKUNTZAREN BITARTEZ

Page 70: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

Atarikoa I r a k a s k u n t z a A r l o k o D i s k r i m i n a z i o e n k o n t r a k o B o r r o k a r i

b u r u z k o K o n b e n t z i o a ( 1 9 6 0 ) , E m a k u m e a r e n k o n t r a k o

D i s k r i m i n a z i o Era g u z t i a k Ezaba tzeko K o n b e n t z i o a (1979) ,

e ta e m a k u m e a r e n a u r r e r a p e n e r a k o e t o r k i z u n e r a n z k o Es t ra -

t e g i a k ( N a i r o b i , 1985) o n a r t u o n d o r e n , naz io e ta n a z i o a r t e k o

a d i e r a z p e n a s k o t a n ba iez tu d a e m a k u m e a r e n h e z k u n t z a k p o -

l i t i k a , g i z a r t e e ta e k o n o m i b i z i t z a r a k o d u e n g a r r a n t z i a .

G u z t i e n t z a k o H e z k u n t z a r i b u r u z k o M u n d u K o n f e r e n t z i a k

(1990) de i ba t e g i n z ien E s t a t u k o b u r u e i e ta n a g u s i e i m a i l a r i k

a l t u e n e k o e k i m e n a k ha r z i t za ten h e z k u n t z a r e n a l d e , e ta b e r e -

z ik i n e s k a t o e ta e m a k u m e e n h e z k u n t z a r e n a l d e . R io d e

J a n e i r o k o I n g u r u g i r o e ta G a r a p e n a r i b u r u z k o K o n f e r e n t z i a k

(1992) a z p i m a r r a t u e g i n z u e n e m a k u m e a k i n g u r u g i r o a r e n

b a b e s e a n b e t e t z e n d u e n e g i n k i z u n a r e n g a r r a n t z i a . B i z tan le -

r ia e ta G a r a p e n a r i b u r u z k o N a z i o a r t e k o K o n f e r e n t z i a k ( K a i r o ,

1994) a g e r i a n j a r r i z u e n e m a k u m e a r e n h e z k u n t z a r e n , u g a l -

ke ta r i d a g o z k i o n e s k u b i d e e n e ta d e m o g r a f i h a z k u n d e a r e n

k o n t r o l a r e n a r t e a n d a g o e n k o e r l a z i o a . Giza e s k u b i d e e n a r l o -

ko h e z k u n t z a r a k o Naz io B a t u e n H a m a r r u r t e k o a k , 1995eko

u r t a r r i l a r e n 1ean has i zenak , l e h e n t a s u n a e m a t e n d i o g i z o n

e t a e m a k u m e e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a r i . K o p e n h a g e k o

G iza r te G a r a p e n a r i b u r u z k o M u n d u Ba tza r rak (1995) a g e r i a n

j a r r i d u be r r i z e re e m a k u m e e i e ta n e s k a t o e i h e z k u n t z a r a k o

a u k e r a k e m a n b e h a r r a . T e s t u i n g u r u h o n e t a n , E m a k u m e a r e n

k o n t r a k o D i s k r i m i n a z i o a Ezaba tzeko B a t z o r d e a k e ta U N E S -

CO e r a k u n d e a k h e z k u n t z a r e n b a l i o u n i b e r t s a l a r e k i k o f e d e a

ba iez ten d u t e b e r r i r o , m u n d u o s o a n g i z o n e ta e m a k u m e e n

a r t e k o b e r d i n t a s u n a r e n k u l t u r a ba t s o r t z e k o b i d e a d e n a l d e -

t i k .

Gaurko egoera E m a k u m e a k o i n a r r i z k o h e z k u n t z a r a i r i s te r i k izan ez d u t e n

m i l a m i l i o i h e l d u e n % 6 0 d i r a , e ta n e s k a t o e k o i n a r r i z k o i r a -

k a s k u n t z a r a i r i s t e r i k izan ez d u t e n b i s e x u e t a k o 130 m i l i o i

u m e e n g e h i e n g o a o s a t z e n d u t e . E k o n o m i b e h a r r i z a n e k , t r a -

d i z i o a r e n p i s u a k e ta ga ra i z a u r r e k o e z k o n t z e k e ta h a u r d u n a l -

d iek b e h a r t u e g i t e n d i t u z t e n e s k a t o a k , g i z o n e z k o a k b a i n o

g e h i a g o , b e r e n i kaske tak uz te ra l e h e n i r a k a s k u n t z a z i k l oa

a m a i t u b a i n o l e h e n . G a r a b i d e a n d a u d e n h e r r i e t a n , b i g a r r e n

i r a k a s k u n t z a n d a u d e n n e s k a t o e n p o r t z e n t a i a m u t i k o e n a b a i -

Page 71: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

n o t x i k i a g o a d a . E ta , a re h e r r i g a r a t u e t a n e r e , n e s k a t o a k ar -

g i r o u r r i a g o d i r a i r a k a s k u n t z a t e k n i k o a n e ta z i e n t i f i k o a n . G o i

m a i l a k o i r a k a s k u n t z a r i d a g o k i o n e z , i r a k a s k u n t z a l a b u r r e a n

ba tez e re a u r k i t z e n d i t u g u e m a k u m e a k , ba i i n d u s t r i h e r r i e t a n

ba i g a r a b i d e a n d a u d e n h e r r i e t a n . Z i k l o h o n e t a n , e ta i ke rke -

t a n e re , e m a k u m e a k u g a r i a g o d i r a g i za r t e e ta l e t r e n a r l o a n

z ien tz ia e ta t e k n o l o g i a n b a i n o . I r a k a s k u n t z a k o l a n e a n g e r o

e ta e m a k u m e g e h i a g o a r i t zen d i r e n a r r e n , i n d u s t r i h e r r i e t a n

sa r r i a s k o t a n g e h i e n g o a d i r e l a , o s o g u t x i t a n b e t e t z e n d i t u z t e

g o i m a i l a k o a d m i n i s t r a z i o k a r g u a k .

Ez d a g o b a s e r r i a l d e e t a k o e m a k u m e e n t z a t s e x u b a t e k o

e ta b e s t e k o p e r t s o n e n a r t e k o e z b e r d i n t a s u n a r e n a l d e r d i n a -

b a r i a g o r i k . B a s e r r i a l d e k o e m a k u m e e k e ta n e s k a t o e k d i s k r i -

m i n a z i o b i k o i t z a j a s a t e n d u t e h e z k u n t z a f o r m a l a r e n m a i l a

g u z t i e t a n . D i s k r i m i n a z i o b i ko i t z h o n e k t a l d e z a u r k o r r a k i k u -

t z e n d i t u b e r e z i k i , e s a t e r a k o , e m a k u m e p o b r e a k , e t x e k o b u -

ruak , e z i n d u a k e d o z a h a r r a k , g u t x i e n g o e t n i k o e t a k o e m a k u -

m e a k , m i g r a t z a i l e a k , e r r e f u x i a t u a k e d o lekuz a l d a t u a k , e ta

p u n t t a k o d i s k r i m i n a z i o e g o e r e t a n b iz i d i r e n a k , i n d a r k e r i a , j o -

p u t a s u n e d o p r o s t i t u z i o e g o e r e t a n b i z i d i r e n a k k a s u .

E m a k u m e t a l d e h a u e k ez d u t e , e s a t e k o , h e z k u n t z a r i k ha r t ze -

ko b a t e r e a u k e r a r i k .

N a z i o a r t e k o e g o e r a k b e r e i z g a r r i d i t u , g a u r r e g u n , m u n d u

m a i l a k o k r i s i a l d i e k o n o m i k o i r a u n k o r r a , h e r r i a s k o r i e z a r r i t a -

ko d o i k e t a e s t r u k t u r a l e k o e ta zo r i t zu l ke tazko p o l i t i k a k , e ta

l e h i a k i d e t a s u n e k o n o m i k o a r e n l e h e n t a s u n a g i za r t e j us t i z i a r i

d a g o z k i o n a r d u r e n k a l t e t a n . A s k o d i r a e m a k u m e a r e n t z a k o

a u k e r a b e r d i n t a s u n a b u l t z a t z e k o e ta e m a k u m e a r e n g a i k u n -

tza i n d a r t z e k o p r o g r a m a r i k ez d u t e n h e r r i a k , e d o b e h a r r e z k o

b a l i a b i d e r i k e d o b o r o n d a t e p o l i t i k o r i k ez d a g o e l a k o , e d o g i -

z o n e z k o e i z u z e n d u t a k o p o l i t i k e n g a t i k , p r o g r a m a h o r i e k a p l i -

ka tzen ez d i t u z t e n a k . Z a b a l e z a g u n a d a e m a k u m e e n p a r t a i -

de t za m a i l a r e n e ta h e r r i e n g a r a p e n a r e n a r t e k o e r l az i o her -

t s i a . Beraz , g i z o n e n e ta e m a k u m e e n a r t e k o e z b e r d i n t a s u n a

d u g u h e r r i p o b r e e n e ta a b e r a t s e n a r t e k o d i f e r e n t z i a k l a r r i a -

g o t z e n d i t u z t e n f a k t o r e e t a k o ba t .

E m a k u m e a r e n k o n t r a k o d i s k r i m i n a z i o a r e n i r a u n k o r t a s u n

h o n e n a u r r e a n , o n d o r i o z k o g iza b a l i a b i d e e n z a r r a s t e l k e r i a r e -

k i n , B a t z o r d e a r e n e ta U N E S C O r e n i r i tz iz , p r e m i a z k o a d a n a -

z i o a r t e k o k o m u n i t a t e a k b i r b a i e z t u d e z a l a e m a k u m e a r e n hez-

k u n t z a k , f u n t s e z k o g iza e s k u b i d e a d e n a l d e t i k , b e t e t z e n d u e n

e g i n k i z u n e r a b a k i o r r a , e ta e k i n t z a r a k o p r i n t z i p i o a r g i a k e ta

Page 72: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

o n d o z e h a z t u a k h a r d i t z a l a . H e z k u n t z a d u g u a u r r e t i k o e ta

e z i n b e s t e k o b a l d i n t z a , e m a k u m e e k b e r e n h e r r i t a r t a s u n e s k u -

b i d e a b e t e - b e t e a n e ta b e n e t a n e r a b i l t z e a n a h i b a d a . G u z t i e n -

t z a k o h e z k u n t z a d a d e m o k r a z i a r a k o , t o l e r a n t z i a r a k o e ta n a -

z i o a r t e k o b a k e r a k o b e h a r r e z k o b e r d i n t a s u n a r e n k u l t u r a

eza r t zeko b i d e r i k o n e n a , k u l t u r a h o r r e n o i n a r r i z k o p r i n t z i p i o -

ak d i r e l a j u s t i z i a e t a g i zak i g u z t i a k l i b re e ta b e r d i n j a i o t z e n d i -

r e l a k o a i t o r m e n a .

EkintZarako printzipioak H e z k u n t z a r a k o e s k u b i d e a f u n t s e z k o g i z a e s k u b i d e

b a t d a , E s t a t u a k e m a k u m e g u z t i e i e t a g i z o n g u z t i e i

z e r b i t z u p u b l i k o b e z a l a b e r m a t u b e h a r d i e n a

H e z k u n t z a d u g u g i z a k i a r e n e s k u b i d e a l i e n a e z i n e t a k o b a t .

A u r r e t i a z k o e z i n b e s t e k o b a l d i n t z e t a k o a d a e m a k u m e e k b e -

ren b u r u a r e n g a n k o n f i d a n t z a h a r t u e t a g a i n e r a k o e s k u b i d e e -

t a r a i r i s t e k o a u k e r a e d u k i a h a l i za teko , h o t s : l ege a u r r e k o

b e r d i n t a s u n e r a , p a r t a i d e t z a p o l i t i k o r a e ta b o t o a s k a t a s u n e -

r a , p e n t s a m o l d e e t a i r i tz i a s k a t a s u n e r a , l a n e r a k o e s k u b i d e r a

e ta a i s i a r a k o e s k u b i d e r a . E s t a t u a k so i l i k b e r m a d e z a k e hez-

k u n t z a r a k o e s k u b i d e a z b e n e t a n g o z a t z e k o b e h a r d e n e p e l u -

z e r a k o e k i n t z a a k t i b o a .

B e r e i z t e a k o s o b a k a n k a e r a m a n d a i t e k e b e r d i n t a -

s u n e r a . N e s k a t o e k e t a e m a k u m e e k h e z k u n t z a m a i l a

e t a e r a g u z t i e t a r a i r i s t e k o a u k e r a i z a n b e h a r d u t e m u -

t i k o e t a g i z o n e k i k o b e r d i n t a s u n b a l d i n t z e t a n

H e z k u n t z a e ra be re i z i ak eza r t zeko Ku l t u r , f a m i l i e d o e r l i j i o

p r e s i o a k ez in o n a r t u z k o a k d i r a . H a r t u a h a l i z a n g o d i r a , h a a -

t i k , b e h i n - b e h i n e k o n e u r r i be rez i ak , b e h a r i zanez g e r o , b e n e -

t a k o b e r d i n t a s u n a l o r t z e k o e t a , h o r r e l a , e m a k u m e e i e ta n e s -

k a t o e i a u k e r a b e r b e r a k e m a t e k o . A l a b a i n a , m u t i k o e ta nes -

k a t o e k , g i z o n e ta e m a k u m e e k , o r o har, e s k o l a k o a s k a t a s u n

e r e m u a n izan b e h a r d i t u z t e h a r r e m a n a k , s e x u e n a r t e k o be r -

d i n t a s u n a ikas i e ta p r a k t i k a t z e k o e ta i r a k a s k u n t z a , h e z k u n -

t z a r e n a d m i n i s t r a z i o e ta k u d e a k e t a r e n m a i l a g u z t i e t a n p a r t e

h a r t z e k o a u k e r a b e r b e r a k i za teko .

81

Page 73: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

O i n a r r i z k o i r a k a s k u n t z a e t a f u n t s e z k o a r i t m e t i k a -

r e n e z a g u p e n a k e z i n b e s t e k o a k d i r a h e r r i t a r g u z t i e n

e r a b a k i m e n a b u l t z a t z e k o e t a , z e h a z k i , n e s k a t o e t a

e m a k u m e e n g a i t a s u n a k i n d a r t z e k o

E m a k u m e e n a l f a b e t a t z e a e p e l u z e r a k o n a z i o p r o g r a m a k

f i n a n t z a t u z l o r t u b e h a r d a , b e h a r r i z a n zeha tze i e r a n t z u n e ta

h a i e n kezkak k o n t u a n izan d i t z a t e n p r o g r a m a k , e m a k u m e e n

e u r e n p a r t a i d e t z a r e k i n . E m a k u m e e k d e n b o r a m u g a t u a d u t e

e k o i z p e n e a n e ta u g a l k e t a n b e t e t z e n d i t u z t e n e g i n k i z u n u g a -

r i e n g a t i k . H e z k u n t z a e z - f o r m a l a r e n p r o g r a m a k e m a k u m e a -

ren t za t , e g u n e r o k o b i z i t zan nah iz b e r e z e r e g i n e t a n , o n u r a g a -

r r i ak g e r t a d a i t e z e n m o d u a n a s m a t u b e h a r d i r a .

P r a k t i k a n j a r r i b e h a r d a e m a k u m e e i , h a u r t z a r o t i k

a d i n h e l d u r a a r t e , h e z k u n t z a i r a u n k o r r a e m a n e t a

e m a k u m e a r e n b i z i - z i k l o a r e n f a s e e z b e r d i n a k k o n t u -

t a n h a r t z e n j a k i n d e z a n h e z k u n t z a p o l i t i k a b a t

H e z k u n t z a i r a u n k o r h o n e k e n p l e g u r a k o i r i s t e z u z e n a

e m a n b e h a r d i e , e d o z e i n u n e t a n , e ta s i s t e m a o r o k o r r e a n b a -

l i o k i d e t a s u n a k e d u k i t z e k o a u k e r a e re . I r a k a s k u n t z a e z - f o r m a -

lak e d o p a r a l e l o a k , b e r e e r a g u z t i e t a n , o i n a r r i z k o , b i g a r r e n

e t a g o i - m a i l a k o i r a k a s k u n t z a r a k o i r i s tea e m a n b e h a r d u , e t a ,

g a i n e r a , h e z k u n t z a f o r m a l a r e n b a l i o b e r a o n a r t u b e h a r za i o ,

o r o har, l an m e r k a t u k o a teak i r ek i t zeko o r d u a n . E k o n o m i a u -

t o n o m i a r i k g a b e , e m a k u m e e k ez d u t e b e r e n e s k u b i d e e z

b e t e - b e t e a n ba l i a t ze r i k .

N e s k a t o e t a e m a k u m e g e h i a g o r i z i e n t z i e t a t e k n o -

l o g i i r a k a s k u n t z a e z - t r a d i z i o n a l e r a i r i s t e k o a u k e r a

e m a n d i e z a i e t e n b i d e a k b i l a t u e t a e r a b i l i b e h a r d i r a

Era h o r r e t a n , z ien tz i e ta t e k n i k a a u r r e r a p e n e z , s e x u e n ar -

t e k o b e r d i n t a s u n a r e n a r a z o a r e k i n z e r i k u s i a d u t e n n e u r r i a n ,

b a l i a t u ez ez ik , ba iz i k e ta z ien tz i e ta t e k n i k a e z a g u t z a s e n d o a k

b e h a r d i t u z t e n l a n b i d e e z b e r d i n e t a n a r i t u e re e g i n a h a l i zan -

g o d u t e , e s a t e r a k o , i k e r k e t a , i r a k a s k u n t z a , i n g e n i a r i t z a , e d o

k a r r r e r a t e k n i k o e t a n , e ta g i z o n e n l a n b i d e i b i l b i d e a k e u r a k j a -

r r a i t u e re .

Page 74: Emakumeen kontrako diskriminazio era guztiak ezabatzeko ...

S e x u e n a r t e k o b e r d i n t a s u n a , d i s k r i m i n a z i o r i k g a -

b e a , f u n t s e z k o a d a e z a g u t z a o r o g e r t a t z e e t a h e z -

k u n t z a r e n b i t a r t e z t r a n s m i t i t z e r a k o a n , a n t o l a k u n t z a ,

e g i t u r a e t a e d u k i a r e n i k u s p e g i t i k

L i b u r u a k , p r o g r a m a k , i r a k a s l e e n p r e s t a k u n t z a e t a i r akas -

k u n t z a k o m a t e r i a l a b e r r i k u s i a k izan b e h a r d i r a e m a k u m e a r i

b u r u z k o i ke r ke ta p r o g r a m e n e k a r p e n e n a r a b e r a , b e r t a t i k es-

t e r e o t i p o s e x i s t a k k e n t z e k o . I r a k a s k u n t z a n e g i n d a d i n g i za r t e

e k i n t z a , f u n t s e z , i kas leak , i r akas leak , e s k o l a k o z u z e n d a r i a k

e ta a d m i n i s t r a t z a i l e a k s e n t i b e r a t u , p r e s t a t u e ta b e r d i n t a s u -

n a r e n e ta a n i z t a s u n a r e n t o l e r a n t z i a r e n a l d e k o b a l o r e e n a l d a -

ke ta p r o z e s u r a g a i n e r a t z e a b e r m a t z e r a z u z e n d u t a e g o n b e -

h a r d a . E k i m e n h o r i e k f a m i l i e n , k o m u n i k a b i d e e n e t a e l k a r t e -

e n l a g u n t z a izan b e h a r d u t e , g i z a r t e d e m o k r a t i k o , p l u r a l i s t a

e ta zuzen b a t e r a n z k o t r a n t s i z i o a h a s t e a l o r t z e k o h e l b u r u z , g i -

zaki o r o r e n f u n t s e z k o e s k u b i d e e n e r r e s p e t u a b e r m a d e z a n

g i za r t e b a t e r a n t z , a l e g i a .

L e g e r i a e g o k i a r e n e z a g u t z a , o s a s u n a e t a u g a l k e t a -

r e k i n z e r i k u s i a d u t e n e s k u b i d e a k e m a k u m e a r e n a u t o -

n o m i a r e n o i n a r r i d i r a , e t a a u k e r a e m a t e n d i o t e , h e r r i -

t a r r a d e n a l d e t i k , b e r e e s k u b i d e a k e r a b i l i e t a b e h a r k i -

z u n a k b e t e t z e k o

E m a k u m e a r e n e s k u b i d e e i b u r u z k o h e z k u n t z a k a u k e r a

e m a t e n d i o t e h a r i l e g e r i a e g o k i a e z a g u t z e k o ez ez ik , ba iz ik

e ta b e r d i n t a s u n f o r m a l a l o r t u e ta n a z i o k o nah i z n a z i o a r t e k o

l egee i h e l d u a h a l i za teko t r e s n a p r a k t i k o a k e r a b i l t z e k o e re .

M e d i k u z e r b i t z u a k d o h a i n i k j a r r i b e h a r d i r a e m a k u m e e ta

n e s k a t o e n e s k u . F a m i l i a r e n p l a n g i n t z a r i e t a , s e x u a l i t a t e e ta

u g a l k e t a f u n t z i o e n i k u s p e g i t i k , e m a k u m e a r e n o s a s u n a r i b u -

r u z k o g u z t i a z e r b i t z u h o r i e t a n s a r t u r i k e g o n b e h a r d a .

G i z o n e t a e m a k u m e a r e n a r t e k o b e r d i n t a s u n e r a k o

h e z k u n t z a f u n t s e z k o b i d e a d a m u n d u o s o a n i n d a r k e -

r i a e r a g u z t i e n k o n t r a b o r r o k a t z e k o

Bake , e l k a r r i z k e t a , b e r d i n t a s u n e ta g izak i g u z t i e n e t a , be -

rez ik i , e m a k u m e e n d u i n t a s u n a r e n e r r e s p e t u a r e n b a l o r e a k

i r a k a s t e a d u g u f a m i l i a n , b iz i tza p u b l i k o a n e d o E s t a t u e n a r te -

a n g e r t a t z e n d e n i n d a r k e r i a r e n k o n t r a e r a g i n k o r t a s u n e z b o -

r r o k a t z e k o b i d e a .

83