ELKARRIZKETA: ALAZNE PETUYA ESPERIENTZIA: IRAKURKETA …. alea.pdf · 85. zenbakia. 2004ko otsaila...

hik hasihh

E L K A R R I Z K E T A : A L A Z N E P E T U YA •E S P E R I E N T Z I A : I R A K U R K E T A E T AP L A S T I K A • E S P E R I E N T Z I A : M I R O •H A U R E T O R K I N E N H I Z K U N T Z A •B E U R K O : I R R AT I A E TA M I N T Z A M E N A

854 euro • 2004ko OTSAILA euskal heziketarako aldizkaria

0-3 urteko haurraketa euren eskolak

GAIA

85. zenbakia. 2004ko otsaila ❘ hik hasi ❘ ‚‚‚3

5 editoriala6 kronika

8 gaia

0-3 URTEKO HAURRAK ETA EURENESKOLAK

18 elkarrizketaALAZNE PETUYA

26 esperientzia...eta Miróren koadro bat jakintza iturribihurtu zen

28 esperientziaIrakurketa eta plastikaVillabonako Erniobea instituta

29 kultura eta hizkuntza aniztasuna eskolanHaur etorkinei hizkuntza nola irakatsi.Oinarrizko prestakuntzak eta jokabideakUri Ruiz Bikandi

33 berriak

40 Muga guztien gainetik... euskaraz!Irratia, mintzamena lantzeko makinaBarakaldoko Beurko institutua

Argitaratzailea:XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408

Fax: 943/ 372 154; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa: [email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690 Erredakzio burua:Ainhoa AzpirozErredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Ixiar Eizagirre Erredakzio batzordea: Mikel Estonba, Mari Karmen Irastorza, Kristina Mardaraz, Josi Oiarbide, Fito

Rodriguez, Maite Saenz, Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe. Aholkulkariak: Jaione Apalategi, Abel Ariznabarreta, Bego a Bilbao, Mariam Bilbatua, Felix BasurkoAines Duafau, Xabier Isasi, Irene Lopez-Go i, Izaskun Madariaga, Kepa Perez Urraza, Lore Erriondo, Idoia Fernandez, Amaia Vazquez, Lontxo Oihartzabal, Juanjo

Ota o eta Pruden Sudupe. Administrazioa: Arantxa Goiburu. Diseinua: TRAM¥Graf!k Maketazio, aurreinpresioa: Xangorin.Inprimategia: ANtzA S.A.L.Azaleko irudia: Oiartzungo Udal Haur Partzuergoa. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila . Kopurua: 3.500 alehik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke.hik hasik ez ditu bere gain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

aurkibidea8

gaia0-3 URTEKO HAURRAK ETA

EUREN ESKOLAKEAEn 0-3 urteko dekretuak adin tarte hori arautu du.

Askotariko iritziak sortu dira horren inguruan.Nafarroan, bestalde, dekretuaren zain darraite.

Bateko eta besteko iritziak bildu ditugu gai honetan.

HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACION,UNIVERSIDADES E INVESTIGACION

18elkarrizketa

ALAZNE PETUYA Seaskako Pedagogia zuzendariarekin pedago-

giaz, gogoeta egin beharraz, formazioaz,Iparraldeko egoeraz eta hainbat gauzei buruz

aritu gara ele xume eta pausatuen artean.

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoaz

Izena..........................................1. Deitura................................

2. Deitura ...............................Tel.:............................................

Helbidea .....................................................Posta Kodea................

Herria....................................Herrialdea...........................

Ikastetxea...................................Herria......................................

IFZ-NAN ......................................................................................

Aurrezki Kutxa edo Bankua

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

HARPIDETZA SARIAK

(BEZ barne)

40 euro

hik hasiEuskal

heziketarakoaldizkaria

Errekalde hiribidea, 59Aguila eraikina 1. solairua

20.018 DONOSTIA. GIPUZKOA

Tel: 943/ 37 14 08Faxa: 943/ 37 21 54

hik hasikzure parte-hartzea

ezinbestekoa duharpide zaitez!

40 eur40 euro uro urteantean10 aldizkari eta prezio bereziak topaketetan eta argitaratzen ditugun gainontzeko materialetan

www.hikhasi.com


editoriala

Aspaldikoa da publikotasunari bu-ruzko hausnarketa Euskal Herrian.

1977an “Euskal Eskola Publikoa”aldarrikatu zuten ikastolek Loiolanegindako batzarrean. Garai hartan,Euskal Herriak bere botere politikoalortzen zuenean, indartzen eta trinko-tzen ari zen ikastola eredua egokia izanzitekeela pentsatzen zen etor zitekeenadministrazio berriarentzat .

1997ko urtarrilean, hau da, duela 25urte sare publikoko sektore berritzaile-tik “Alternativa a la enseñanza” ida-tzian eskola publikoaren eredu berribat proposatzen zen: “Euskal EskolaPublikoa”. Horrela zioen: “Procedien-do a una planificación auténticamen-te democrática de todo el sistema edu-cativo, con un control de todas las ins-tancias directamente implicadas en él,con auténtica gestión democrática delos centros, quienes gozando de auto-nomía hacen realidad el pluralismoideológico”.

1983an bi lege proposamen agertu

ziren Gasteizko parlamentuan. Aldebatetik, EIKE legea zeritzona. Horrek,bi sare publiko sortzen zituenaren kri-tika jaso zuen . Eta beste aldetik, EEPAlegea, herritik sortutako ikastolen izae-ra ez errespetatzearen eta asimilaziohutsa zekarrenaren kritika jaso zuena.

1988an Gasteizko parlamentuak“Ikastolak eta Herri-Eskola biltzeko” le-gea onartu zuen. Bertan hau zioen:“Hezkuntza-sareen birrantolakuntza,esparru honetan, herri-eskolen sareaeta ikastolena elkartzeko bide gisa uler-tzen da, horren azken ondorioa bata-besteak elkarri egindako ekarketezaberastutako Herri-Eskola izanik”.

1993an “Euskal Eskola Publikoa-ren” legea onartu zuen Gasteizko parla-mentuak. Lege horrek ez zituen ikasto-letatik egin ziren ekarpenak jaso eta on-dorioz, legea ez onartzea erabaki zutenikastolek batzar orokorrean.

Gure ustez, lege hark ez zion eskolaereduari erantzun, administrazio ere-duari baizik. Hiru sare izatetik bitara

HHeezzkkuunnttzzaarreenn eeggiitteekkoo nnaagguussiieettaakkooaa bbaazztteerrkkeettaarreenn aauurrkkaa jjookkaattzzeeaa ddaa

Oteitzak halazioen: Herri bakoi-tzak, garai histo-riko bakoitzak be-zala, haur eredubat ez ezik, gizakieredu bat ere be-har du haurrarierakusteko .

pasatzea zeukan helburu.Gaur egun, ia hamaika urte pasa di-

renean, publifikatu ez ziren ikastolaktrinkotzen diraute, Euskal Herri osokozentroak Europa mailako elkarte bate-an juridikoki batuz. Aldi berean, publi-fikatu ziren batzuk Sortzen-Ikasbatuaz-en elkartetik autonomiadun eskolapubliko berria aldarrikatzen dute.

Horrek guztiak ez al du adieraztenduela 25 urte eskola publikotik bertatikeskatzen zena? Eta ez al du erakustenikastolek euren sorreratik garatu duteneskola ereduak ez direla administrazio-en aldetik kontuan hartu?

Hezkuntzaren egiteko nagusieta-koa bazterketaren aurka jokatzea bada,anitza izatea, denoi erantzutea, eskolabarneratzailea garatzea; hau da, ikaslebakoitzaren ahalmenetik eta ezintasu-netik abiatzea eta aukera berdintasunaizatea, zergatik ez antolatu sentsibilita-te desberdinak jasoko dituen hezkun-tza publiko eredu berria denok tokiaizan dezagun?

otsaila

6 ❘ hik hasi ❘85. zenbakia. 2004ko otsaila

kronikaB a k o i t z a k b e r e e s p a r r u a n

Euskal Unibertsitatea-ren legea berriz eztabaidan

Araba, Bizkaia eta GipuzkoakoUnibertsitatearen lege proposamenaeztabaidatzen hasiko dira berriz ereEusko Legebiltzarrean. Prozesua otsai-laren 2an hastekoa da, eta iaz hitzartu-tako azken testutik abiatuko dira; ale-gia, hirukoaren jatorrizko testua eta So-zialista Abertzaleen, PPren eta PSE-EE-ren zuzenketa partzialak biltzen dituentestuak behar duela izan oinarria. Pro-zesua hasi eta partidu politikoek aste-beteko epea izango dute zuzenketakaurkezteko. Gero Eusko Legebiltzarre-ko Hezkuntza eta Kultura batzordeakhartuko du eztabaida.

Euskal Unibertsitate Legeaonartzeko bigarren saiakera izango dahau. Joan den abenduan Eusko Lege-biltzarrean bozkatu zuten, lehen aldiz,lege proposamena, baina gehiengoriklortu gabe. Izan ere, EAJ, EA eta IU-

EBren hirukoak lege proposamenaidatzi eta osatzeko prozesuan zehar tal-de politikoekin lortutako akordioakbertan behera gelditu ziren. PPk etaPSE-EEk euren zuzenketak eta ekarpe-nak erretiratu zituzten, eta horren oste-an, Sozialista Abertzaleekin lortutakoakordioa bertan behera utzi zuen hiru-koak.

Hilabete geroago, urtarrilaren21an, Eusko Legebiltzarrak ezohikoosoko bilkura egin zuen, eta bozketazlegearen tramitazio berria onartu zu-ten. EAJk, EAk eta IU-EBk tramitazioa-ren alde bozkatu zuten; PPk eta PSE-EEk aurka; eta SA abstenitu egin zen.Berriz ere Euskal Unibertsitatearen le-ge proposamena lantzen hasiko dira,beraz, baina baldintza batekin: ponen-tziak iazko urte amaieran hitzartutakotestutik abiatu beharko dutela; alegia,SAren, PPren eta PSE-EEren zuzenketapartzialak ere biltzen dituen testutik.

Sindikatuek begi onez ikusi dutetramitazioa onartu izana eta oraingoanbehin betiko legea egingo den itxaro-penarekin daude. EILAS, ELA eta LABsindikatuentzat legea ez da Euskal He-rriak behar duena, hots, ez ditu beraieknahi lituzketen puntu guztiak biltzen;baina ezer ez edukitzea baino hobe de-la irizten diote. Behintzat, irakasle kon-tratatuen egoera eta euskalduntze pro-zesua kudeatzeko aukera irekitzenduela diote.

Erlijio kontuekin dabiltza estatuespainiarra zein frantsesa, eta

Euskal Herrian eragina dute,halabeharrez. Estatu

espaniarrean Gizarte, Kulturaeta Erlijioa ikasgaia arautzeko

Errege Dekretua ezarri da.Horren aurrean, EILAS

sindikatuak helegitea aurkeztuzuen iazko irailean.

Sindikatuaren ustez,konfesionala ez den estatu laiko

batean erlijioa derrigorrezkoaizatea, aukera erlijiosoa derrigor

adierazi behar izatea eta dekretuhorietako beste hainbat osagai

ez dira legezkoak. EspainiakoAuzitegi Gorenak onartu egin duhelegitea. Horrez gain, EILASek

kanpaina bati ekingo diolaadierazi du, “oinarrizko

eskubideen kontrako neurria”dela azaltzeko.

Bien bitartean, estatufrantsesean bestelako neurriak

hartu dituzte. FrantziakoGobernuak onartu du eskoletan

erlijio ikurrak erabiltzeadebekatzen duen legea.

Otsailaren 3an aurkeztu zutenAsanblada Nazionalean eta

prozesuak aurrera darrai, jendeakalera atera arren prostesta

egitera.


s o k a t i k t i r a k a e t a t i r a k a

Sakon erroturiko gizon -edo emakume-bat da bizitzaren eta artearen egi hilezko-rretan sar daitekeena. Deserrotze kosmo-politak oso bakanetan erdiesten du balioz-ko lorpenik inongo eremutan.Brunett James

D ereduaren aldeko el-karreratzea egin duteIru eko Patxi Larrain-zar ikastetxeko kideek

Iruñeko D eredukoPatxi Larrainzarikastetxeko kideek eta Sortzen-Ikasba-tuaz elkarteak elkarreratzea egin zuteneuskarazko ereduaren alde. Nafarroa-ko Gobernuko Eskola eta Lanbide Hez-kuntzako zuzendari nagusi Fermin Vi-llanueva Arrotxapea auzoko CardenalIlundain ikastetxera joan zen, eta egunhori aprobetxatu zuten aipatu elkarre-ratzea egiteko. Viilanuevak CardenalIlundain ikastetxe berria bisitatzenzuen bitartean, Patxi Larrainzar ikaste-txekoek eta Sortzen-Ikasbatuazekoekeuren zentroaren egoera salatu nahiizan zuten. Gelak beteta daudela eta es-kola berria behar dela aldarrikatu zu-

Haurrei tratu txarrak ematendizkietela esanaz, Gasteizko haur

eskola baten aurkako salaketa jarridu langile ohi batek. Langile ohiak

adierazi duenez soinu-frogak erebaditu, ustez haurrei emandako

tratu txarrak jasotzen dituztenak.Salaketa dela eta, Gasteizko

Adingabeen Fiskaltza haur eskolaaztertzen ari da.

Zentroko zuzendaritzak publikokiukatu egin du tratu txarrik egon

denik. Salaketa “oinarririk gabekoakusazio faltsu, sinestezin eta

iraingarritzat” jo du zuzendaritzak,eta gaineratu du salaketa hori lan

gatazkak eduki zituztelako jarriduela langile ohi horrek. Langile

horren eta eskolaren arteko auzialehendik abokatuen esku omen

dago. Eskolak dio, ustezko tratutxarrei buruzko zurrumurruen berri

jakin bezain pronto, haurrengurasoekin zenbait bilera egin

zituztela. Eskertu egin die gurasoei,“presioak eta tentsioa” jasanda ere

eskolarekiko izan duten“konfiantza”. Zuzendaritzak

ziurtatu du Justiziarekin“elkarlanean” ariko dela, “berrironormaltasun osoa lortu nahian”. Haur eskolak 9 urte daramatza

lanean, eta zentroaren izena isileanmantentzeko eskatu du

zuzendaritzak, “haurren eskubideakzaindu ahal izateko”. Zentro

pribatua da, Eusko Jaurlaritzarendiru laguntza jasotzen duena.

Eusko Jaurlaritzako HezkuntzaSailak kasuari buruzko txostena

egin du, eta ondorioen berri gutxibarru emango duela esana du.

ten. Baina Nafarroako Gobernuak bereeskaera ez duela aintzat hartzen adiera-zi zuten, “ez baitu ezer egiten D eredua-ren alde”. Cardelan Ilundainen I ereduaeskaintzen dute; hots, ingelesa eta gaz-telania nahasten dituena.

Bestalde, elkarreratzea ez, bainabilkura egin zuten Arabako, Bizkaikoeta Gipuzkoako 12 ikastetxetako gaz-tetxoek Eusko Legebiltzarrean. 12 eta16 urte bitarteko gazteek emakumeenaurkako indarkeria gaia eztabaidatuzuten ezohiko osoko bilkuran, Unicefelkartearen ekimenari jarraiki.

Legebiltzarrera joan aurretik, ema-kumeen kontrako indarkeriaz gogoetaegiten aridu dira azken hilabeteetan.Atera duten ondorioetako bat zera izanda: eskolan landu beharreko gaia dela,leku egokia dela irizten baitute.

Erasotzaileei jarri beharreko “zigo-rren gaineko legedia” izan zuten azter-gai, baina ez ziren horretan soilik geldi-tu. Haratago joanez, lege osoa prestatubehar dela gaineratu zuten, genero in-darkeria arazo publikotzat jo behar de-larik, eta ez pribatutzat.

Horrelako gai interesgarri eta kez-kagarri baten inguruko iritzia eman etairtenbideak proposatzeaz gain, lan horiguztia aurrera eramateko gaitasunaerakutsi zuten. Agian helduek bainoerrespetu eta ganora gehiago erakutsizutela baiezta daiteke.

GAIA


0-3 urteko haurraketa euren eskolak


G

Etxeko txikien heziketaeta zainketa, zainketa etaheziketa. Euskal Autono-mia Erkidegoan etapa horiarautu duen behin-behine-ko dekretua ezagutzen daeta Nafarroan oraindikzain daude. Azkenaldianzeresan ugari ematen arida eta iritzi askotarikoaksortu dira. Familiak, hezi-tzaileak, administrazioa,udalak, adituak... denekdute zerbait esateko. Gaizabala eta korapilatsuada, helduleku ugari ditue-na, ikuspegi eta interesenarabera gauzak era bateraedo bestera ikusten baiti-ra. Horixe bera islatzen di-gute hurrengo orrietakoiritziek. Denak bateratzeneta asetzen dago lana.

297/2002 dekretua, abenduaren17koa, Euskal Autonomia Erkidegoanzero urtetik hiru urtera bitarteko hau-rren Haur Eskolak 2002-2003 eta2003-2004 ikasturteetan arautzen di-tuena.

Horrela dio hainbeste zeresaneman duen dekretuak. 0-3 urte bitarte-ko hezkuntza etapa arautu gabe zego-en, eta dekretu horrek arautu egin du,baina behin-behinerako. Esan nahibaita, bertan zehaztutako guztiak izae-ra iragankorra eta esperimentala duelaeta 2002-2003 eta 2003-2004 ikasturtee-tara mugatuko dela. Gauzak horrela,2004-2005 ikasturterako dekretu berriaaterako da, behin-betikoa izango dena.

Urteetan zehar eztabaidatu denbehin-behineko dekretua Eusko Jaurla-ritzako lau Sailen artean egina da: Hez-kuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila,Etxebizitza eta Gizarte Gaietarako Saila,Nekazaritza eta Arrantza Saila eta Enple-gu eta Gizarte Segurantza Saila.

Dekretuaren xedea da Seme-Alabakdituzten Familiei Laguntzeko Erakundearteko Planean egindako aurreikuspe-nak betetzea. Plan horren helburu nagu-sia familia bizitzaren eta laneko bizitza-ren arteko elkar ulertzea lortzea da.

Horrela bada, dekretuak EAEn 0-3etapa antolatzeko irizpideak ezarri di-tu: helburuak, kalitatearen baldintzak(hezkuntza proiektua, ratioak, hiz-kuntz trataera, ordutegia eta egutegia,hezitzaileak eta instalazioak), zentroentitulartasuna eta baimen prozedurak.Dekretuak lehen zegoena eta sortzenari den berria bateratzea du xede, bien-tzat balio behar du. Zentzu horretan,dekretuarekin batera arau ugari ari diragaratzen.

Nafarroan, ordea, oraindik ez dutedekreturik egin eta horren zain daude.Lehen zirriborroa egina dago eta orain

bigarrena egin da. Itxura guztien arabe-ra, maiatzerako dekretua egina egongodela dirudi.

Iparraldean egoera bestelakoa da.Ez dago dekreturik eta Hezkuntza Mi-nisteritzarentzat hezkuntza 3 urterekinhasten da. Adin horren azpitik daudenhaurrak haurtzaindegietara edo zain-tzaileen etxeetara eramaten dituzte, etabatez ere zerbitzu asistentzial bezalahartzen da, nahiz eta alderdi hezitzaile-an ere arreta jarri.

Edonola ere, orain arte 0-3 etapaarautu gabe egon arren, hainbat es-kaintza existitzen dira egun:

- Udal haur eskolak: udalaren es-kuetan daudenak EAEn, Nafarroannahiz Iparraldean.

- Haur eskola pribatuak: instituziopublikoen eskuetan ez dauden 0-3kozentroak izango lirateke eta Euskal He-rri osoan daude.

- Eskola pribatu kontzertatuak:ikastetxe kontzertatuek zabaldutakogelek osatzen dute (La Salletarrek, ikas-tolek...). Batzuetan 2-3 gelak izaten di-ra, eta beste batzuetan 0-3. Orain arte0-3ko gutxi egon dira, baina dekretua-ren ondoren gehiago ari dira zabaltzen.Iparraldean ez dago horrelakorik.

- Eskola publikoak: eskola publiko-etan dauden 2-3 urteko gelek osatzendute EAEn eta Nafarroan. AñorgakoAmasorrain ikastola da 0-3 daukan ba-karra, publifikatu aurretik ere bazeuka-lako. Gainontzekoek 2-3 soilik dute,Gasteizkoek izan ezik. Hor udal haureskolek eskaintzen dute etapa hori, etaikastetxe publikoek ez.

- Etxe pribatuetako zaintzaileak:haur talde txiki bat etxean jaso eta zain-tzen duten gizon-emakumeak dira. Ba-dute prestakuntza eta titulua eta eurenlanari jarraipena egiten zaio. Horrelakokasuak Iparraldean topa ditzakegu.

Etxeko txikienen eskolatzea hizpide


EAEko dekretuaren gaineko iritziakJakina denez, EAEn 0-3 urte bitarteko

haurren haur eskolak arautzeko dekre-tuaren ezarpena ez da oharkabean pasaeta kirtika ugari jaso ditu. Ez da ase-betetzen ari sortu ziren espektatibak; ezarlo sindikaletik, ez Haur Eskolen Koor-dinakundearen aldetik, ez gurasoen al-

detik... guztien aldetik entzun dira kexak.Punturik kritikatuenak hauek izan

dira:- Ikuspegi hezitzailea/asistentziala- 0-3 zikloaren puskatzea- Publikoaren eta pribatuaren arte-ko desoreka

- Ordutegia- Finantziazioa eta diru laguntzak- Kuotak- Eskola maparik ezaHaur Eskolen Koordinakundearen

eta Adarra Pedagogi Taldeareniritziak jaso ditugu jarraian.

Betiko haur eskolen iritzia jasotzenGipuzkoako Haur Eskolen Koordinakundea

Gaur egungo egoeran pentsatzenhasita, lehen lehenengo sentsazioafrustrazioarenada. 0-3ko Dekretua ba-dugu, baina zertan geratu da hainbes-te amestu dugun Haur Hezkuntza,Haur Hezkuntzarik izango badugubehintzat?

Inondik ere ez da eraman gaiaHaur Eskolen Koordinakundeak (bes-te kolektibo askorekin batera) azkenurte luze hauetan jorratutako ildotik.Pauso batzuk eman dira, eta zilegi dahoriek aipatzea, gure kezka eta minakazaltzen hasi aurretik. Dekretuarenondorioz:

1) 0-3ko ardura legez definituagoageratu da, lehen airean baitzegoen.

2) Finantziazio handiagoa izangodugu eta, ondorioz, biziraupena ziurta-tuagoa.

3) Sare publikora pasa ahal izate-ko zirrikitua ireki zaie pribatu modurafuntzionatzen zuten haur eskola his-torikoei.

4) 0-3ko plaza gehiago izango direnhorretan, gizarteari eskainitako zerbi-tzua areagotu egingo da.

Baina, hori horrela bada ere, hasie-ran aipatutako frustrazio sentsazioahandiegia da haur eskolen gaitik tirakaibili garenontzat.

Eusko Jaurlaritzak PPren KalitateLegea (LOCE) aurreikusi du egin duenDekretuan eta horren aldeko apustuaegin ere bai, argi eta garbi. Tamalgarria

da, kontuan hartzen badugu gainera,gure Erkidegoan genuen egoerak (es-kolatze maila altuena duen erkidegoadelako) gauza txukun bat egitea erraz-ten zuela. Jaurlaritzak aukera hori gal-tzen utzi du kontzienteki eta 0-3ko De-kretua era esperimentalean ezarri baduere, beldur gara hemendik aurreraematen joango diren pausoek egoeraokertu besterik ez ote duten egingo. Pe-naz diogu, baina gure sentsazioa dabehingoz gauzak txukun egiteko ge-nuen aukera hori, betiko galdu dugula.Eta hemen gizartea izan da galtzaile,baina, inor baino gehiago, haurra.

Dekretua ez da joan hasieran abiatuzen bidetik, haurra helburu hartuta etahezkuntza haurraren eskubide uni-bertsala dela aintzat hartuta. Aitzitik,gure Dekretuan beste interes batzuknabarmendu dira: ekonomia, jaiotzetasa, landa garapen politika..., eta horiguztia suspertzeko, haurren existen-tziak sortzen duen arazoari irtenbidea

eman beharrean izan dira. Nola ulertubestela, adibidez, landa eremuetakohaurren eta gainerako haurren arteanegin dituzten bereizketak? Zer dirahaiek, bigarren mailakoak? Zer dela etahaientzat kualifikazio gutxiko hezitzai-leak eta definizio eskaseko zentroak?

Kalitatea. Zenbat aldiz entzun dio-gu gure Hezkuntza sailburuari kalita-tezko haur eskolak zabalduko dituzte-la? Kalitateaz hitz egiten hasteko oina-rrizko baldintza bat bete beharra dago,Jaurlaritzak bermatuko ez duena: ira-kasle/ikasle kopuru eramangarria ezar-tzea. Eramangarria haurrak hezitzerairisteko. Hori bezain sinplea da.

Guk urte askotako esperientziatikdiogu Jaurlaritzak ezarri dituen ratioe-kin ezinezkoa dela heziketa lan bat egi-tea, ezin izango dugulako horretarakogirorik sortu hainbeste haurrekin. Eu-ropako nazio aurreratuen ereduari be-giratu diotela diote, hori lau haizeetaraozenki zabalduz. Datuak alderatukoditugu, eta irakurleak epai dezala.

ADIN JAURLARITZAKO HAUR ESKOLEN EUROPANTARTEA DEKRETUAN KOORDINAKUNDEAK

0-1 8 5 4

1-2 13 8 6

2-3 18 12 8

Irakasle bezala eskarmenturik ez baldin baduzu kopuru horiek baliosteko, jar zaitez guraso pape-rean, ea balio dizun hilabetetako haur bakar baten erreferentziak, 8 haur txikiren aurrean irakasle batekegin dezakeena balioesteko, adibidez.


GGAIA0-3 urteko haurraketa euren eskolak

Gizarteari iruzurra. Hezkuntza sail-buruak zabaldu duen beste ideia hona-koa da: Jaurlaritzak irekiko dituen haureskolek familia eta lana uztartzea izan-go dutela helburu. Horretarako, badiru-di edozein eskaintzak balio izango due-la: haur eskolek gurasoen beharrak ase-tuko dituzte 12 orduz irekita egonez,gauez ere irekiko dira behar izanez ge-ro, ordutegi malgua izango dute, es-kaintza mota ugari egongo dira... Age-rraldi bakoitzean gauza berri eta utopi-koagoak entzuten dizkiogu, gaur egun-go egoera ekonomikoan bete ezin izan-go direnak. Lau sosekin egin nahi dute-na txapuza hutsa da, eta hori aurretik ba-dakite. Gainera, zer irtenbide emangodiote eskola/ikastoletako 2 urteko hau-rren gurasoek duten ordutegi zabalarenpremiari? Eta 3, 4 eta 5 urtekoen guraso-ei? Horiei ere zergatik ez? Edo haur ho-riek oso autonomoak dira helduaren la-guntzarik gabe moldatzeko?

Dekretua inposaketa bat izan da.0-3 urte bitarteko heziketan eskarmen-tua genuenoi ez zaigu entzun, eta urte-en poderioz mamitu eta egoki zela (bai-ta Europan ere) frogatuta zegoen haurtxikientzako gure heziketa eredua ezda jaso ere egin.

Dekretu honek 30 urte atzera ga-ramatza. Aspaldian gaindituta zegoenasistentzia kontzeptua da berriz ere in-darrean jarri dutena eta hori atzerapau-so penagarria izan da; norbaitek esan-go lukeen bezala, inboluziohutsa.

Dekretu honek 0-3 zikloa puskatudu eta pedagogia aldetik eredu dese-gokia bultzatu. Eskoletan 2 urteko ge-lak soilik onartzeak, pedagogia arloaneredu desegokitara garamatza. 2 urte-ko geletan eredu eskolarra da ezartzendena (kolektibo askok desegokitzat jo-tzen dutena, besteak beste, haurrenerritmoak errespetatzeko zailtasun

handia ekartzen duelako), eta 0-2kotartea erabat eskas geratzen da hezike-taren proiektua gutxieneko batzuekinbiribiltzeko.

Ez gaude, ez, pozik Dekretu hone-kin. Guraso gehiegi (eta askotariko in-teresak) ditu, hainbeste Sailen arteanardurak banatuta, eta gainera, udalenerabakien baitan uzten du maila handi

batean etorkizuna. Horrek ahuldu egindu abian jarri den proiektua. Proiektuaforcepsekin jaio da eta denbora askobaino lehen larrialdietako zainketa me-dikua beharko du itxuratzeko. Etorki-zuna hobetuko ote zaigu? Orain duteaukera atera behar duten dekretu be-rriarekin gauzak zuzentzen hasteko. Ezal da okerrago geratuko, baldinbaitere!

Adarra PedagogiaTaldearen iritzia

Eusko Jaurlaritzak haur eskolakarautzeko behin-behineko dekretua ar-gitaratu zuen 2002. urtean. Bertan bi urte-ko epean, eta ebaluazio baten ondoren,erabaki berriak hartuko zirela zehaztenzen. Dagoeneko 2004. urtean gaude etaaraudi hori honako arrazoi hauengatikerrefusatzen dugula adierazi nahi dugu:

- Dekretuak eskola pribatuetan pla-zak sortzea laguntzen du eta zentro pu-blikoetan lehen zikloa eskaintzea era-gozten du.

- Epe laburrean dagoeneko funtzio-natzen duten haur eskoletatik abiatuta,eskaintza areagotzea bermatuko dueneranskin ekonomikorik ez du dekre-tuak.

- Dekretuak ez du integrazio sozialikbultzatzen, ez baitu laguntzarik gabekotalde soziokulturalen aldeko neurririkezartzen.

Egungo araudia onartezin bihurtzenduten arrazoiak salatzeaz gain, HaurHezkuntza hezkuntza sistemako lehen


maila izan dadin nahi bada, zuzendubehar diren beste alderdi batzuk ere ba-daude:

1. Dekretu horrek ez du ez baliabide-etarako ez administrazioen arteko koor-dinaziorako neurri zehatzik ezartzen le-hen zikloko plazen eskaintza nahikoaizan dadin. Ez du egoeraren diagnosti-korik aurkezten epe labur edo ertaineraneurriak hartzeko. Ez du zehazten pro-posatzen duen titularitate publikokohaur eskolen eredua nolakoa izangoden. Ez du 0-3ren eskaintzaren hedadu-ra aipatu ere egiten. Ez du argitzen fami-liek zein instituziotara jo behar duten.Eta urteetan zehar LOGSEren baldintzakbete dituzten zentroen jarraipenik ez dubermatzen.

2. Dekretuak zentro pribatuei bainoez die egiten mesederik. Eskaintza pri-batuan lehen zikloa hedatzeko lagun-tzak bultzatzen ditu, eta aldi berean, es-kola publikoari gizartearen beharretaraegokitzea eragozten dio. Eskaintza pri-batuari legalki bere eskaintza lehen hila-beteetatik Batxilergora arte luzatzekoaukera ematen dio, eta Hezkuntza Saila-ren menpe dauden zentroetan 3 urtezazpiko haurrei erantzuteko aukera ken-tzen du.

3. Dekretuak ez du egungo eskain-tzaren aniztasuna (publikoak, priba-tuak, kooperatibak…) aintzat hartzen,ez eta aurreikusten duen eskaintzarenmaparik aurkezten ere. 3 urtez azpikoseme-alaben familiek ez dakite nora jo,eta zentro publiko bat hautatzen baldinbadute, Haur Hezkuntzako 2. zikloanbeste zentro batean egin beharko duteberriro ere matrikula. Egun, Lehen Hez-kuntzako haurren erdia baino gutxiagojoaten da zentro publikoetara, eta priba-tuarekiko diferentzia hori handitu egitenda Bigarren Hezkuntzan. Zergatik ezegin mapa bat haur eskolak Lehen Hez-kuntzako ikastetxeekin lotzeko, horiek

Bigarren Hezkuntzako ikastetxeekin lo-tzen diren bezala?

4. Dekretuak 2. mailako zentroakezartzen ditu herri txikietan. Nekazariguneetarako Zerbitzu Asistentzialak etaHezkuntza Zerbitzuak aipatzen dira 3urtez beherako haurrentzat eta Nekaza-ritza eta Arrantza Sailaren txosten batenbaitan daude. Nekazari herriak ez diren4.000 biztanle baino gutxiagoko herriugari daude, eta nekazari gunekoak izanarren, 3 urtez beherako haurrentzakokalitatezko eskaintza bakarrak haur es-kolen kalitate parametroek aurreikustendutena izan beharko luke. 3 urtez azpikohaur guztiek ez dute eskolan kokatuta-ko hezkuntza eskaintzarik behar, baina0-3 eskaintza publikorik ez dagoen herritxikietan eskolak egokitu behar du be-har sozialei erantzuteko.

5. Dekretuak ez du integrazio sozia-lik bultzatzen. Euskal Autonomia Erki-degoan behar eta eskaera anitzeko fami-lia eredu askotarikoak daude. Eskaintzapublikoak zabala (derrigorrezkoa izangabe), malgua (asistentziala izan gabe,baldin eta asistentziala izatea hezkuntzaproiekturik ez edukitzea ulertzen bada)eta desberdintasun sozialak gainditzekomodukoa izan beharko luke. Badirudidekretu honekin ez dela egingo edozeinegoera ekonomikotik eskuragarri izan-go den antzeko eskaintza eskola publi-koan eta pribatuan. Hezkuntza Sailak gi-zarteko eta egungo familietako beharreierantzuteko erantzukizuna dauka etabaita eskaerarik egiten ez dutenen etaantolatzeko gaitasunik ez dutenen be-harrei erantzuteko ere.

6. Dekretua anbiguoa da 2 urteko ge-len auzian. Egun ia 300 zentrok dituzte biurteko gelak. Horrenbestez, dekretu ho-nek neurri ekonomikoei buruzko gehi-garri bat eduki beharko luke. Era berean,eskaintza publikoa indartu egiten delaziurtatu beharko luke, gauzatze epe ze-

hatzak ezarri beharko lituzke, eta zikloosoa arautu bitartean 2 urteko neska-mu-tilak ongi zainduak egongo liratekeelabermatu beharko luke.

7. Dekretua koherentea da LOCEre-kin eta 3 urtez azpiko haurrentzako zer-bitzuen izaera asistentziala indartzen du.Eskola eskaintza guztiak familien eta gi-zartearen beharretara egokitu beharkoluke, baina betiere hezkuntza proiektubatetik abiatuta. Oinarri teorikoak, es-ku-hartzearen helburuak, kriterio meto-dologikoak, irakasleen zeregina…, ho-riek guztiak hezkuntza zentroak eta bes-te zentroak bereizten dituzten ezauga-rriak dira.

8. Dekretuak ez du bultzatzen bereingurunean egokitutako haur eskolarik.Ez da kudeaketa eredurik proposatzeneta ez dira aipatu ere egiten funtziona-mendu planak eta zentroek berenproiektuak aurrera eramateko behar du-ten autonomia. Eta noski, erabat bazter-tzen dira familien parte-hartzea, kide ani-tzeko zuzendaritza, beste zerbitzu sozio-hezitzaileekin, kulturalekin eta osasune-koekin batera aritzea eta abar.

9. Dekretuak ez ditu 1.004 dekretuakezartzen zituen gutxieneko baldintzakgainditzen, eta premiazkoa da neska-mutil bakoitzeko metroen baldintzak al-datzea. Adin horietan espazioa baliabi-de garrantzitsuetakoa da, horren baitanbaitago lasaitasuna sortzea, ekintzakegiteko aukera, txokoak sortzea etaaniztasunari erantzuteko bitartekoakantolatzea. Hezitzaile/ikasle ratioei da-gokienez, beharrezkoa da aurreko do-kumentuetara itzultzea. Dokumentuhoriek 0-3an esperientzia duten profe-sionalek onartu zituzten eta Europakoparametroei loturik daude; hau da, 5, 8eta 12 neska-mutil 0, 1 eta 2 urtekoen tal-deetan, hurrenez hurren. Adin desberdi-netako haurrak elkartu behar diren zen-troetan zenbaki horiek berrikusi egingodira edo hezitzaile gehiago jartzeko au-kera aztertuko da.

10. Dekretuak ez du hizkuntza ere-duen eskema zorrotza gainditzen. Es-kola bakoitzeko hizkuntza proiektuakegiteko garaian, kontuan hartu beharda derrigorrezko hezkuntza bukatze-rako elebitasuna lortu behar dela. Ho-rregatik, ereduek ezin dute mugiezi-nak izan; inguruneari, familia bakoi-tzari eta haur bakoitzari egokitu beharzaizkie.


Abel Ariznabarreta Hezkuntza sail-buruordea buru belarri dabil 0-3 dekre-tuaren ezarpena bideratzen ere. Dekre-tuaren inguruan egin eta entzun direnhainbat kritiken inguruko iritzia eskatudiogu.

Dekretuak sare publikoaren eta pri-batuaren arteko desoreka bultzatzenduela salatu dute gurasoek, sare publi-koko irakasleek eta abarrek. Zer diozuhorri buruz?

Lehenengo eta behin, jendeak esa-ten duenean titulartasun pribatuko 0-2ko eta 0-3ko eskaintza zabaltzen ari de-la, ez da zuzena. Zabaltzen baino gehia-go baimentzen ari gara. Orain arte titu-lartasun pribatuko zentroek ez zuteninolako baimenik behar irekitzeko, etaorain, dekretuak dio baimena beharrez-koa dutela finantzazioa lortzeko. Beraz,orain baimen horiek lortzen ari dira, bai-na ez dira zentro berriak, ez dira plaza be-rriak, haur horiek lehen ere hor zeuden.

Orain sortzen ari garen eskaintza be-rria titulartasun publikokoa da. Par-tzuergoaren bitartez urtean 1.000 plazaberri sortuko dira eta horrekin desorekaapurtzen ari gara.

Gainera, gizarte honetan badagobeste eztabaida bat ere. Zer ulertzen du-gu publiko erta pribatu kontzeptuekin?Ez da titulartasuna soilik, eta are gutxia-go gure errealitatean, hezkuntza ez pu-blikoa eta ez pribatua ez den izugarrizkoesperientzia daukagunean. Gizarte mai-lan antolatzeko eta sare propio bat anto-latzeko gai izan gara eta eskaintza etazerbitzu publiko izugarria izan da. Gai-nea, alderdi askotan aitzindaria izan da,ez hizkuntzaren aldetik soilik, baita pe-dagogian ere. Orduan, publiko-pribatukontzeptu hertsi hori gainditu egin be-har dugu. Europan bueltatxo bat emaneta ikusiko dugu publikoa deitzen denguztia ez dela administrazioarena.

0-3 etapa izan arren, azkenean ez alda bitan banatu eta 0-2 eta2-3 gelditu?

LOGSE bera egiterakoan izugarriz-ko eztabaidak egon ziren eta 0-3/3-6erabakia zorizkoa izan zen. Zergatik ezegin 0-2, 2-4 eta 4-6? 0-3 ez da berez hau-rraren garapenean etapa finko bat, horiargi dago. Askoz ere etapa txikiagoekfuntzionatzen dute. LOGSE egiterakoanhelburua zen 3 urtekoen eskolatze oro-korra lortzea, eta horregatik ipini zen ba-naketa hori. Badirudi behin erabaki bathartu eta ezin dela aldatu. Ez, ez. Hori au-keratako bat da, baina mementoan ba-lioetsi behar da.

Orduan, guk errealitate bat dauka-gu:2-3 eskolan daukagu eta ongi finka-tuta. Prozesua modu nahiko naturaleanegin da, ez da batera traumatikoa izan.Onartua dago eta balorazioa ere positi-boa da. Beraz, pena litzateke orain horidesmuntatzen hastea.

Dekretuak ratioak aldatu ditu etaaurreko haur eskoletakoak bainookerragoak dira. Ez al da atzerapau-soa?

Gauza bi esan behar dira. Bata, orainarte zegoena inork ez zuela kontrola-tzen. Hori garbi gera dadila. Nork dakizer ratio zeuden? Administrazioak ezzuen kontrolatzen, eta hemendik aurre-ra bai.

Bigarrena 8-13 ratioa gehienezkoada, baina errealitatean gutxiagorekin aridira zabaltzen.Unitate bakoitzeko 1,5e-kin jokatzen dugu kalkulu guztietarako.Horrek ez du esan nahi zortzi haurrekopertsona bakar bat egongo denik. Ordu-tegiak ez dira denentzat berdinak eta li-neala; une batean haur bat egongo da,gero bi, gero hiru eta gero berriz bi.

Ratioena urtero-urtero negoziatzenda. Hau abiapuntua da; goazen balioes-tera.

0-3ko eskola mapa falta dela ereentzun da behin eta berriz.

Mapa badago eta dinamikoa da. Lehe-nengo zegoenaren gaineko mapa errealaegin genuen, inork ez baitzuen kontrola-ten zer zegoen. Horren arabera, barema-zio bat egin genuen eta 1etik 6rako lehen-tasunak jarri ditugu. Hori mapa bat da etaurtero-urtero eguneratuko dugu.

Partzuergoko kuotak garestiakomen dira.

Garestia da hezkuntzatik begiratuta,baina orokorrean gizartean beste zerbi-tzu publiko batzuk ordaintzen ditugu.Dena dela, lehen tartea garestia da (180euro), baina besteak ez hainbeste: 150 eta135 euro. Azken batean, helburu oroko-rra familia eta lana bateratzea da eta lane-an dabiltzanentzat da. Beraz, suposatzenda sarrera batzuk badituztela. Hala ere, le-henengo sartu direnei garestitxo aterakozaie, baina beste arlo batzuetan konpen-tsatuko dugu. Joera jaistea izango da.

0-3, hezitzailea ala asistentziala?Hori baliosteko beti 2-3 tartea har-

tzen dugu eta hori eskolan dago, 5 ordu-koa da eta guztiz eskolarra. Eta gizarteakez du hori eskatzen. 2-3ak ez die gizarte-aren beharrizanei erantzuten. Leku ba-tzuetan eskolan Partzuergoak ematendituen zerbitzuak ematea eskatu dute.

Bestalde, Partzuergoan, nahiz eta or-dutegi malgua izan, beste batzuk finko-ak izango dira, ez da inor aterako eta sar-tuko eta ordu horietan hezkuntzaproiektua gauzatuko da. Horrekin hez-kuntza alderdia bermatu egiten da.

Abel Ariznabarreta: “Hezitzailea eta asis-tentziala, biak eskatzen ditu gizarteak”

Abel ARIZNABARRETAEusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuordea



Zenbat buru hainbat aburuHaurreskolak Partzuergoaren era-

gina udalek, gurasoek, haurrek... naba-ritu dute, eta denetariko iritziak daude.

EUDEL euskal udalen elkarteak etaHezkuntza Sailak protokolo bat sinatuzuten 2003ko azaroaren 21ean bien ar-teko lankidetza bideratzeko haur esko-len kudeaketari eta 0-3 urteko hezkun-tza eta laguntza zerbitzuari begira. Horidela eta, EUDELek gertutik jarraitu dubai dekretuaren ezarpena eta bai Par-tzuergoaren eraketa.

EUDELen ustez, dekretua dela eta,lehendik zeuden haur eskolek lankide-tza hitzarmenak egin dituzte Hezkun-tza Sailarekin, eta ondorioz finantzaegonkortasuna lortu dute. Zenbait ka-sutan, jasotzen zuten diru laguntza%100ean igo dela aipatzen du, eta kasubakanen batean %700.

Beste hainbat gauza ere hobetu di-rela aditzera eman du EUDELek. Esatebaterako, Partzuergoa sortu aurretik

zeuden haur eskolei lau urteko epeanPartzuergoan sartzeko aukera zabalduzaie. Haur eskolen eskaintza publikoaere igo egin da. Eta guztiaren ondorioz,haur eskolen eskaintza publikoareneredua ezarri da.

Haurreskolak Partzuergoan sartuden udaletako bat da Ispaster. 630 biz-tanle inguruko Bizkaiko herri honetanireki den haur eskolara 6 haur joaten di-ra. Jesus Lekerikabeaskoa alkateakhaur eskola irekitzeko arrazoi nagusiaherriko eskolaren biziraupena deladio. “Herriko eskola ixteko arriskuaikusten genuen haur gutxi zeudelako.Gainera, inguruko herrietan haur es-kolak badaudenez, haurrak hara era-maten badituzte, gero hango eskoletangelditzeko arriskua dago. Beraz, ho-rren aurrean, haur eskola ezartzeazen gure eskola irekita mantentzekoaukera bakarra”.

Horrela, Partzuergoan sartzea era-

baki zuten, bestela udalak bere kabuzezin baitzien aurre egin gastu guztiei.Irailerako egoitza prest zeukan udalak,baina Partzuergoa oraindik abian jarrigabe zegoenez, udalak eta guraso es-kolak beren ardurapena ireki zuten.Irailetik abendura arte horrela egon zi-ren eta orduan hasi ziren Partzuergokolangileak.

Gurasoak pozik daude zerbitzuare-kin, baina ez ordaindu behar dutenkuotarekin, oso altua delako eta bekakez direla nahikoak. “Adibidez, gurasobiak eta seme edo alaba bateko fami-liak, hau da, hiru kideko familiak, dirulaguntza jasotzeko ez du 17.000 eurobaino gehiagoko sarrerarik eduki be-har urtean. Guraso biek lan egiten ba-dute, gehieneko hori erraz pasatzenda. Horregatik, Ispasterren ez dakiguinork diru laguntzarik jasoko duen.Izenez publikoa da haur eskola, bainaordaindu behar duguna ikaragarria

Haurreskolak Partzuergoa EuskoJaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitateeta Ikerketa Sailak, Nekazaritza etaArrantza Sailak eta Araba, Bizkaia etaGipuzkoako 37 udalek osatu dutenpartzuergoa da. Herri horietan 0 eta 2urte bitarteko haurrentzako haur esko-lak sortu dituzte.

Herri gehienak txikiak dira, lenen-dik adin horietako haurrentzat eskain-tzarik ez zuten lekuak. Dena dela, he-mendik aurrera udal gehiago ere sartu-ko dira. Izan ere, urtero 1.000 plaza berrisortzeko asmoa agertu du Partzuergo-ak. Maite Larrañaga Haurreskolak Par-tzuergoko gerenteak hala adierazi digu:“Hasieran 31 herri sartu ziren, bainaune honetan 37 dira, eta horien arteanBilbo eta Gasteiz. Horietan ere jadanik

martxan ditugu haur eskola berriak”.Finantziazioari dagokionez, udalek

eraikina jarri dute eta garbitasuna etazainketa ere beraien ardurapean ego-nen da. Gainontzekoa Partzuergoareneskuetan dago.

Partzuergoko kuota guztiak berdi-nak dira: haurra 4-8 ordu bitartean ego-ten bada 180 euro, eta 4 ordu baino gu-txiago egoten bada 135 euro. Etxebizi-tza eta Gizarte Gaietarako Sailak erren-taren araberako bekak emateko deial-dia egin berri du. Udal haur eskoletan,aldiz, adin tarte bakoitzerako kuotadesberdinak izan ohi dituzte.

Mementoz orain arteko udal haureskolak ez dira Partzuergoan sartuko.Izan ere, helburua plaza berriak sortzeada, eskaintza handitzea. Dena dela,

udal haur eskolei Partzuergoan sartze-ko aukera irekita utzi da. Hala ere, ez dahain erraza izango, hezitzaileen lankontratuak, baldintzak, titulazioak etaabar desberdinak baitira.

Edonola ere, herritarrek eta udal ba-koitzak erabaki beharko du hori, abanti-lak eta desabantailak aztertuz. Finantzia-zio aldetik, esate baterako, desberdinta-sun handirik ez da egongo. Hots, udalen-tzat ez da merkeagoa izango Partzuergo-an sartzea. Langileen kasuan, Haurres-kolak partzuergoan dauden udalek ezdute langilerik kontratu beharko, Par-tzuergoak egingo baitu hori. Adibidez,Gasteizen irekiko diren haur eskola be-rriak Partzuergoaren bitartez irekiko diraeta langileak ez dira beste haur eskoletanbezala udaleko langileak izango.

Haurreskolak Partzuergoaren eskaintza berria


da”dio Ainhoa Garate gurasoak. “Zen-bait herritan jendea atzera bota da”.Ispasterrren, ordea, ez, baina alkateakdioenez, “aldameneko herrian merke-ago diren haur eskoletara joatekoarriskua dago, eta beraz, hasierakoarazora itzultzen gara”.

0-3 etapa izan arren, 2 urteko hau-rren kasuan zer gertatzen den ere aipa-tu digu. “Eskola publikoa dagoen he-rrietan 2 urteko haurrak hara bidera-tzen dira eta haur eskolek 0-2 urteko-entzako zerbitzua baino ez dute es-kaintzen. Eskolako eta haur eskolakoordutegia eta baldintzak desberdinakdira eta gurasook nahiago dugu haureskola. Baina gurasoon iritzia ez daaintzat hartzen; gurekin ez dute ezer-tarako kontatzen”.

DonostiakoAtegorritxo haur esko-la irabazi asmorik gabeko elkarte batekjarri zuen abian orain dela 30 urte ingu-ru. Urte hauetan guztietan diru lagun-tzak jaso izan ditu, baina kostata egindiote aurre. “Donostian bost haur esko-la gaude egoera honetan eta orainHaurreskolak Partzuergoan sartzekoasmotan gabiltza. Guk hainbat bal-dintza jarri ditugu. Udalak onartu di-tu eta orain ikusi egin beharko da Par-tzuergoak zer dioen”.

Partzuergoan sartuz gero, langileenegoera hobetu egingo dela diote. “Pri-batu bezala ezin dugu gelditu ez dugu-lako inolako babesik. Orain diru la-guntzak jasotzen ditugu, baina itotagaude, egoera larrian. Lan baldintzakere hobetu egingo zaizkigu eta hobera-ko izango dela pentsatzen dugu”.

Kuoten aldetik, ez da alde handirikegongo, orain 198 euro ordaintzen bai-tute janaria barne. “Partzuergoko haureskoletan 190 eurokoa jarri dute, etahori ez da eskaintza publikoa. Zentzuhorretan, gai asko daude hitz egitekoeta eztabaidatzeko”.

Hernaniko haur eskolaren arduraudalak dauka, hots, udal haur eskolada. Dekretuaren eraginez hainbat gaieztabaidatzen eta planteatzen ari dira,eta horretarako udala haur eskolako ar-duradunekin, herriko beste ikastetxee-tako zuzendariekin eta gurasoekin bil-tzen da. Txema Mercado zinegotziak

azaldu digunez, Partzuergoan sartzekoaukera irekita dago, “baina hori denonartean aztertu eta eztabaidatu behar-ko dugu”.

Zarautzen dagoeneko udalak Par-tzuergoan sartzeko urratsak eman ditu.Ondorioz, hemendik aurrera udalaeraikinaren mantenuaz soilik ardura-tuko da eta langileak, kudeaketa etaabar Partzuergoaren esku geldituko di-ra. Horrez gain, udal haur eskolaren es-kaintza ere aldatu egingo da: orain arte0-3 urteko haurrak egoten ziren, eta da-torren irailetik aurrera 0-2 urtekoak soi-lik egongo dira; 2 urtekoek herriko-ikastetxeetara jo beharko dute. Halaadostu dute udalak eta herriko eskolek,baina baldintza batekin: eskola bakoi-tzean zerbitzu asistentzialeko gela bat-irekitzea. Patxi Coira haur eskolakolangile eta udaleko Ezker Batuko zine-gotziari gaizki iruditzen zaio 0-3 etapapuskatzea eta orain arte ondo funtzio-natzen zuen haur eskolaren ereduaezabatzea. “Irtenbiderik onena ikaste-txe bakoitzak 0-3 osotasunean eduki-tzea eta haur eskolaren lehengo ere-dua ikastetxe publikoarekinbatera manten-tzea

izango litzateke; eta ratioak manten-tzea”.

Gasteizko egoera desberdina da.Hango udal haur eskolek orain artebezala udalaren ardurapean jarraitu-ko dute, baina sortzen diren berriakPartzuergoaren barruan sortuko dira.Zuriñe Sanz Lopez de Heredia EILASsindikatuko kidearen iritziz “horrekinudal haur eskolen sarea geldiaraziegingo da, horrek dituen ondorioe-kin”. Izan ere, hemendik aurrera sarepublikoko haur eskoletan hiru auke-ra egongo dira: udaleko 17 haur esko-lak, Hezkuntza Ordezkaritzak ikaste-txe batzuetan ireki dituen 2 urtekohaurren 7 gela, eta Partzuergoak 0-2urtekoentzat irekiko dituen eskolaedo gelak. “Zalantza asko sortzenzaizkigua hiru ereduak elkarrekinnola biziko diren pentsatzen jartze-an. Izan ere, desberdinak dira matri-kulaziorako eta baremaziorako iriz-pideak, kuotak eta ratioak, hezitzai-leen lan baldintzak, eskoletako egute-gi eta ordutegiak, zerbitzuak (janto-kiak...)... Arazoak sortuko dira, za-

lantzarik ga-be”.



Nafarroan gauzak zehazteke daude

Egoera legalaUne honetan Nafarroan legalki hu-

tsune bat dago 0-3 urteko haurrentzakozentroen araudiari dagokionez. Bada-kigu Dekretu Foral bat prestatzen ari di-rela Nafarroako 0-3 urteko zentro ba-tzuen egoera arautzeko eta 2004komaiatzean argitaratzea aurreikustendela. Era berean, badakigu HezkuntzaDepartamentua parte hartzen ari dela,baina zentro horiei Ongizate SozialekoDepartamentuak emango die baimenadministratiboa.

Bien bitartean, 2001eko abuztua-ren 2ko Ongizate Sozialeko Nafarroa-ko Institutuko Gerente ZuzendariarenEbazpena dago. Bertan zenbait baldin-tza zehazten dira udalek 0-3 zentroakirekitzeko hitzarmenak egin ditzaten.

Ebazpen horri bi kritika egiten diz-kiogu:

a) Haur eskola publikoetako haurbaten urteko kostua 8.000 euro inguru-koa da batez beste. Nafarroako Gober-nuak, zerbitzua merketzeko asmoz,4.500 euroko kostua ezarri du. Gastuhorren %42 gobernuak finantzatzendu, %33 familiek eta %25 udalek. Uda-len bideragarritasun eza eta eskaera so-zial altua ikusirik, udalak zentro horienkudeaketa kanpoko enpresa pribatueneskuetan uztera behartuta ikusten dira.

b) Hezitzaileen titulazioei dagokie-nez, aukera anitz irekitzen dira, eta zen-baitetan titulurik gabe eta bi urteko es-perientziarekin soilik lan egitea onar-tzen da. Modu berean, ez ditu zehazteneraikinen baldintza egokiak (adibidez,zentroei ez zaie barruko patiorik eska-tzen). Ratioak, berriz, honakoak dira:urtebete baino gutxiagoko taldean 8haur; 1-2 urteetan 12 haur; eta 2-3 urtee-tan 16 haur. Ebazpen honetan ez dira ai-patzen ez langileen ordezkapenak ezprestakuntzarako lan orduz kanpokodenbora.

Badakigu zenbait alderdi politikokesperantza gehiago pizten duten pro-

posamenak egin dituztela, baina UPN-CDNren gehiengo absolutuak denageldiarazten du.

Nafarroako Herriaren Babeslea 3urtez azpiko haurren eskolatzearenbaldintzei buruzko txosten bat egitenari da. Eta noski, baldintza horiek ez du-te bat egiten Gobernuak pentsatuta di-tuenekin.

0-3 heziketa zikloaren pla-taforma Nafarroan

Nafarroako Gobernua 0-3 zikloanegiten ari den ekintzek kezkatuta,adostasun eta babes handiko platafor-ma bat eratu dugu, haurrek jaiotzen di-ren unetik bertatik hezkuntzarako du-ten eskubidea (eta ez asistentziala) de-fendatzeko, beste behin ere. Oso kez-katuta gaude, eta Nafar Gobernuarenjokaera salatu nahi dugu publikoki, zei-nak oraindik ez duen arautu hezkuntzaziklo hori.

Plataforma osatzen dugunak hauekgara: Infancia aldizkariko erredakziokontseilua; Atarrabiako, Antsoaingoeta Barañaingo udal haur eskolak, Iru-ñeko udal haur eskoletako eta Nafarro-ako Gobernuko haur eskoletako langi-leak; 0-3ko beste zentroetako langileaketa gurasoak; NUPeko Giza eta GizarteZientzietako Fakultateko Dekanotzaeta Psikologia eta Pedagogiako Depar-tamentua; Herrikoa Guraso Elkartea;Sortzen-Ikasbatuaz; eta CCOO, ELA,LAB, STEE-EILAS eta UGT sindikatuak.

Memento honetan Nafarroan 0-3 zi-kloak duen egoerari buruzko txostenkritiko bat egiten ari gara. Haur txikienhezkuntza eskubideari buruzko kon-tzientziazio soziala bultzatzeko egunbat ere antolatzen ari gara.

Honako hauek dira egiten dituguneskariak:

1. Neska-mutil guztiek dute, jaiotze-tik, hezkuntzarako eskubidea.

2. Hezkuntza DepartamentuakHaur Hezkuntzako 0-3 lehen zikloa le-

geedodekretu foralbaten bidez arautzea nahi dugu, hez-kuntza etapa horren ezaugarrietaraegokituz.

3. Hezkuntza Departamenduakbeha ditzala -gehienez hiru urteko epe-an- 0-3 urteko haurrentzat irekitakozentro guztiak, gutxieneko baldintzakbetetzen dituzten edo ez jakiteko.

4. Nafarroako Gobernuak eskaineta finantza ditzala behar diren plazakopuruak udalekin hitzarmenak egi-nez (hauek enpresa pribatuekin kon-tratuak egin beharrik izan ez dezatenedota hitzarmen horrek udalak ekono-mikoki ito ez ditzan, egun gertatzenden bezala).

5. Hezkuntza Departamentuak eus-karazko zein gaztelaniazko eskaereierantzun diezaiela; eta baita sor daitez-keen behar bereziei ere.

6. Nafarroako Gobernuak jarrai de-zala Europako Batzordeko Haurtzaro-aren Arreta Sareak zehaztutako ildoaezarritako kalitate helburuak bete dai-tezen (profesionalen prestakuntza,langileen lan baldintzak...).

BukatzekoBadakigu Nafarroako egungo ego-

era politikoa zaila dela. Edonola ere,gero eta kontzientzia sozial handiago-dago haurren hezkuntza aukeren gai-nean. Manifestazioak, kontzentrazioaketa komunikabide sozialen inplikazioabiderkatzen ari dira.

Horrek guztiak balio dezala 0-3Haur Hezkuntzaren benetako kalitateahobetzeko.


Edozein irakasle postuetarako be-zala, haur txikiekin lan egiteko ere pres-tatu egin behar da, eta horretarako au-kera bat baino gehiago dago gaur egun.Haurreskolak Partzuergoko hezitzailelanpostuak betetzeko, titulazioari dago-kionez, hiru hauetako bat izatea eskatuda: Haur Hezkuntzako irakaslea, HaurHezkuntzako goi mailako teknikaria etalanda eremuetako Hezkuntza etaAsistentzia Zerbitzuetako-HAZ hezi-tzaileentzat zuzendutako homologazioikastaroaren lehen zatia egina eduki-tzea.

Irakasle tituluaIrakasle Eskoletan eskuratzen den

unibertsitate titulua da. Irakasle titulua-ren barruan espezialitate askotarikoakdaude, eta bat Haur Hezkuntzakoa da.Donostiako Irakasle Eskolako irakasleLuis Mari Elizalderen ustez titulu horidutenek ez dute formazio egokia 0-3 ur-teko haurrekin aritzeko. “Ikasketak etatitulazioa ez daude etapa horretara be-har hainbeste egokituta. Orokorrean ezdago sentsibilitaterik eta erantzunik 0-3arekiko. Edukiak eta programak 3-6tarterako prestatuta daude. 0-3arenpresentzia testimoniala da unibertsita-tean gaur egun”. Praktikak egiteko ga-raian ere, gehienek 3-6 urtekoekin egi-ten dituzte.

Zorionez, gauzak aldatzen hasitadaude. Azken urteotan etapa horren in-guruko ikerketa tesi pare bat egin da etairakasle horiek 0-3 etapari buruzko edu-kiak sartzen hasi dira euren programe-tan. Era berean, dekretuaren eraginez e-ta administrazioak hartu duen finantzia-zio bidearen ondorioz, sektore hori za-baltzen hasi da eta lanpostuak ere sortu-ko dira. Hori ikusirik, formazio osagarribatekin hasteko asmoa dute Donostia-ko Irakasle Eskolan. Ikasketa plagin-tzen barruan, ikasleek %10 nahi dutenaikasteko balia dezakete. Bada, %10 hori,hautazko beste ikasgaiak eta praktikal-diak 0-3 etapari eskainiz gero, 400 ordu-ko prestakuntza osatuko lukete, eta

Haur Hezkuntzako titulua jasotzeazgain, formazio osagarri baten agiria es-kuratu. “Antolaketa goitik behera alda-tu gabe, 20-25 lagun formazio horrekinirtetea lortuko genuke”.

Mondragon Unibertsitateko Huma-nitate eta Hezkuntza Zientzien Fakulta-teko Alex Barandiaran baikorragoagertzen zaigu. “0-3 etapari arreta jar-tzen zaiola pentsatzen dut. Hala ere,egia da orain arte gutxi ikertu den adintartea izan dela. Horregatik, orain delahiru urte Hazitegi proiektua jarri ge-nuen martxan eta gauza interesga-rriak egiten ari gara. Etapa hori iker-tzen ari gara eta ateratzen ditugun on-dorioak prestakuntzan integratzen di-tugu”.

Haur Hezkuntzako goi mailako tek-nikaria

Titulu hori eskuratzeko Lanbide He-ziketako ziklo bat ikasi behar da. Bertangai teorikoak ikasteaz gain, praktikakegiten dira, bai 0-3 urteko haurrekin etabai 3-6 urtekoekin. Baina lortzen dutentituluarekin 0-3 urtekoekin soilik aritu li-tezke hezitzale bezala; 3-6 urtekoekinlaguntzaile bezala baino ez. IrungoPlaiaundi lanbide eskolako Jon Zelaiairakasleak esan digunez, ez dago osogarbi 0-3 edo 3-6 tartea den beraiei da-gokiena, baina orain arte 0-6 osoa hartuizan dute.

Homologazio ikastaroaLanda eremuetako Hezkuntza eta

Asistentzia Zerbitzuetako-HAZ hezi-tzaileentzat zuzendutako homologazioikastaroa ez da ohiko formazio eskain-tza bat, salbuespen bat baizik. Mementokonkretu batean eta arazo zehatz bati ir-

tenbidea emateko sortu da.Herri txikie-tan lan egingo zuten pertsonak bermatubehar zirela ikusirik, eta bertako pertso-na batzuk lan hori egiteko prest zeudelajakinik, Hezkuntza Sailak eta Mendikoilanda garapenerako erakundeak per-tsona horiei formazio bat ematea eraba-ki zuen eta unibertsitateetara jo zuen.“Guk erronkari baietz esan genion” dioLuis Mari Elizaldek. “Ez zitzaigun plan-teamendua gustatu, denbora gutxi ze-goelako. Guk gure ikasleen 2.000 or-duekin konparatzen genituen forma-zioaren 250 orduak, eta nahiko larda-tsa iruditzen zitzaigun. Baina tira, au-rrera egin genuen premia sozial batikusi genuelako eta erantzun akademi-ko zintzo bat ematen ahalegindu ga-ra”. Ikastaroa bukatu ostena, emaitzare-kin gustura gelditu dira.

Orain arteko profesionalen espe-rientzia

Nahiz eta orain haur eskola gehiagoireki, urte luzeetako esperientzia dutenhaur eskolak eta profesionalak hor ditu-gu. Luis Mari Elizalderen ustez “profesio-nal eta talde horien lana eta esperien-tzia luzea ez dira aintzat hartu etaaprobetxatu orain arte. Urteetako espe-rientzia luzea duten lan taldeek prota-gonismo handia eta lidergo pedagogi-koa izan beharrean, azken orduan etaatzeko atetik ari dira sartzen Partzuer-goan. Agian haur eskolak martxan jar-tzeak izango du lehentasuna, baina ge-ro profesional horien esperientzia etaprestakuntza aprobetxatu egin behar-ko lirateke, bai Partzuergoan eta baiunibertsitatean. Ezagutza oso ona du-te, gauzak eztabaidatu dituzte etaproiektu asko dituzte”.

Nolako da hezitzaileen formazioa?



alaznepetuya

E

Gogoeta egitea oso garrantzi-

tsua da. Zergatik egiten ditugu

gauzak, egin nahi ditugulako,

modan daudelako edo...?

Seaskako Pedagogia zuzendaria


alaznepetuya

E

Seaskak betidanik izan du be-re ildo pedagogikoa. Zertan oina-rritzen da ildo hori?

Gure ildo pedagogikoak EuskalHerriko Ikastolen mugimenduakfinkatuak dituen ildo pedagogiko-ekin lotura du, elkarlanean aritzenbaikara. Dena dela, egia da estatufrantsesean egon izan diren etadauden ezagutzen eragina ere jasodugula. Ikerketa pedagogikoan ur-teetan aitzindari izan da estatu fran-tsesa, eta horren kume ere bagara.

1976an Seaskan sartu nintzene-an, ikastolen hautu pedagogikoagarai hartako pedagogiekin bat ze-torren: pedagogia aktiboa, Frei-net…

Orduko hautuak gaur egunmantentzen al dira ala gauzak al-datu egin dira?

Orokorki pedagogia munduangauzak aldatu egin dira. Geroztikikerketek beste ildo, beste metodo,beste jakitate batzuk ekarri dituzte.Beraz, hastapeneko hautuak gara-tzen joan gara eta beste ildo peda-gogiko batzuk jorratzen ere bai.

Zein dira gaur egun erreferen-te pedagogikoak?

Aipatu dudan bezala ikastolaproiektuan badaude pedagogiko-ki esanahi handia duten hautuak,hala nola hezkuntza komunitatea-

22 urtetan Baionako etaMiarritzeko ikastoletan ira-kasle izan ondoren, azkenlau urteotan SeaskakoBaionako bulegoan dabil Pe-dagogia arduradun lanetan.Jaiotzez bilbotarra izanarren, 28 urte daramatzaIparraldean, eta ongi bainohobeto ezagutzen du euska-razko irakaskuntzaren ibil-bidea.Pedagogiaren garran-

tziaz jabetzeaz gain, horriburuz gogoeta egiteko be-harraz ohartuta dago Alaz-ne. Gogoeta hori bultzatze-ko eta bideratzeko akuilu la-na egiten duela esan daite-ke. Izan ere, eskola batenadar ugari ukitzen eta baldi-tzatzen ditu hezkuntza pe-dagogiak edo hezkuntzaproiektuak. Seaskaren ibilbideaz eta

estatu frantseseko hezkun-tzaren egoeraz mintzatze-ko astia ere izan dugu.

Azkeneanzer da

garrantzitsuena,programak edocurriculumak

betetzea ala gureikasleen hezkuntzaeta prestakuntza?Programak bere

baitan dugarrantzia alaikasleak du

garrantzia? Nikuste dut une

honetan hemengoirakasleak prestdaudela gogoeta

hori egiteko


re-na, hez-

kuntza proiektuarena, izaera es-kualdunarena eta eskola berritzaileeta eraldatzailearena. Horiek dira,beste batzuen artean, gure oinarriz-ko erreferenteak. Horrez gain, ira-kaskuntzaren praktika pedagogi-koari dagokionez, azken hamarka-detan eragina izan duten korronte-ak ere erreferente izan ditugu, kon-truktibismoa eta sozio konstrukti-bismoa, Piaget, Vigotski eta Brune-rrekin. Horrez gain, erreferentetzathar ditzakegu estatu frantseseanikerketa pedagogikoa garatzen du-ten GFENko eta CRAPSeko taldeaketa kognitibismoan koka dezake-gun Gogo Erabilketa, beste ba-tzuen artean. Pedagogo bezala es-tatu frantsesean honako hauek ai-pa ditzakegu: Philippe Meirieu, Je-an-Pierre Astolfi, Odette Bassis, An-toine de La Garanderie, ArmelleGeninet, Marie-Claude Grandgillotedo Philippe Perrenoud, beste as-koren artean.

1990an Hezkuntza Ministeri-tzarekin ikastolen ezagutza pro-zesua abiatu zen eta 1994an Se-askak eskola gisa onarpena lortuzuenean, pedagogikoki aldaketa-rik ekarri al zuen?

Egia da memento bateanproiektu pedagogikoan noraezeangelditu ginela, jauzi kualitatibo etakuantitatibo bat eman zelako. Or-dura arte ikastolak ez ginen eskolabezala ezagutuak; elkarteak ginen,baina ez eskolak. Beraz, akordioasinatu zelarik eskolaren ezagutzaizan genuen.

Ordura arte curriculuma He-goaldeko curriculumekin edoirakasleek egiten zutenarekinSeaskak finkatzen zuen. Bai-na aurrerantzean HezkuntzaMinisteritzako programakedo curriculumak bete etagaratu beharra zegoen. Au-rretik ere zaintzen genituen,zeren eta gure haurrak he-men bizitzeko eta hemen au-rrera ateratzeko hezten geni-tuen. Nolanahi ere, batzuen iri-tziz gure nortasunaren ezauga-rri batzuk “galdu”, edo beharba-da “ahaztu” egin genituen.

Zein nortasun ezaugarri ziren“ahaztu” ziren haiek?

Pedagogia mailan, lehen aipatuditudan erreferenteak nolabait eza-batzen joan ginen “normalkuntza”bidean sartzerakoan. Gure prakti-karen azterketa, hezkuntza komu-nitatearen gogoeta pedagogikoaeta gure antolaketa orokorra bide-an ahaztu zitzaizkigu, “pixka bat”.Batetik bestera pasa izanaren senti-mendua badago. Programa bete-tzeak hartu zuen garrantzi gehienamemento batez.

Eta horrek zer ondorio ekarridu?

Programa horiek eskatzen du-ten azaleko paper kontuekin, edobeste era batera esanda, formalta-sunarekin, ahanzten dugu funtse-an duten mezu pedagogiko eta di-daktikoa, hein handian oso egokiairuditzen zaidana. Pertsonalki, ustedut programek eskatzen dutena ezdela arazo; uste dut programei tra-taera bat eman behar zaiela eta gau-za biak orekatzen ahal direla. Bainahorretarako, programen ezagutzaona izan behar da. Gauzak ondoezagutzen dituzunean baliatzenahal dituzu; aldiz, ez dituzuneanezagutzen maiz baliatzen zaituzte.Eta hor garrantzi handiena irakasle-en prestakuntzak dauka nire iritziz.Gauza guztien oinarrian irakasleen

prestakuntza dago. Irakasleak ongiprestatuak baldin badaude, gai ba-dira programa edo curriculum horiongi baliatzeko, ez dago arazorik.Arazoa da pedagogikoki eta meto-dologikoki ez jakitea curriculumhorrek eskatzen dizuna eta zerga-tik, zuk irakasle eta kolektibo beza-la hautuak egiteko; orduan, gaindi-tuta zaude.

Gaur egun, orokorrean, irakas-leek menperatzen al dituzte curri-culum edo programa horiek alagaindituta daude?

Nik uste dut Iparraldean me-mento batean izan dela gainditzesentimentu hori. Azkenean zer dagarrantzitsuena, programak bete-tzea ala gure ikasleen hezkuntzaeta prestakuntza? Programak berebaitan du garrantzia ala ikasleak dugarrantzia? Nik uste dut une hone-tan hemengo irakasleak prest dau-dela gogoeta hori egiteko.

Programa Hezkuntza Ministe-ritzak ezartzen du. Hori derrigo-rrez bete behar da ala badago Se-askaren ikuspegitik eta euskalikuspegitik gauza gehiago erelantzeko modua?


E

Programa horiek bete egin be-har dira, baina molda daitezke. Etaguk moldatu egiten ditugu euskalcurriculuma garatu nahi dugulako.

1995ean definitu zenuten Se-askaren hezkuntza proiektua.Zein dira bere ezaugarri nagusie-nak?

Iparraldean Seaska beste esko-letatik bereizten duena eta hezkun-tza proiektuaren lehen ezaugarriahizkuntza da, euskara eta euskal-duna izatea. Estatu frantsesean eus-karaz D eredua dugun bakarrak ga-ra. Beste hizkuntza gutxituetan erebadaude murgiltze ereduak, bainaeuskaraz bakarrak gara.

Seaskaren ezaugarri pedagogi-koei dagokienez, Seaskarenak ez,baina ikastolen mugimendu osoa-renak aipatuko nituzke: hezkuntzakomunitatearen ikuspegia eta horriematen zaion garrantzi handia,zentzuari garrantzia ematen dionpedagogia, pertsona eta bere gara-pena osotasunean eta besteekin el-karlanean hartzen duen pedago-gia, sormena eta jakin-mina aintzathartzen dituen pedagogia, proiek-tuan oinarritutakoa…

1995az geroztik aldaketarikegin al zaio hezkuntza pedagogiahorri? Eguneratzen al duzue ala le-hen zehaztu zen bezala dago?

Bai ikastolak eta bai Seaskakakbeti gogoeta pedagogiko baten il-doan sartuak gara. Horregatik,orain berrikusten ari gara. Zeren etanahitaez gizartea aldatzen da, ikas-tolak aldatzen dira eta hautu peda-gogikoak ere aldatzen dira. Ez dagoezer egonkorra denik, gauzak alda-tzen joaten dira. Eta uste dut ikerke-ta horretan etengabe jardun behardugula gure izaeran eta praktikanfuntseskoa dena ez galtzeko eta ga-ratu behar dena garatzeko. Eta horiegiten eta bultzatzen saiatzen gara.

Berrikuspen hori ikastola guz-tiekin egiten duzuela aipatu duzu.Nola antolatzen eta bideratzen du-zue?

Foro ezberdinak ditugu eta gurenahia da lan hau hezkuntza komu-nitatea osatzen duten kolektiboe-kin egitea. Mementoko zuzendarieta irakasleekin hasi dugu. Urteanzehar, bi “pedagogia egun” deitzenditugunak ditugu. Horietan, ikasto-letako irakasle guztiak biltzen ditu-gu. Azken urteetan hezkuntzaproiektuaren gogoetari eman dio-gu lehentasuna, hots, gogoeta pe-dagogikoari.

Helburua, beraz, proiektu horiberrikustea da: ikastolak nola joandiren praktika pedagogikoa gara-tzen, zer egiten den… Zeren ba-tzuetan gauzak egiten ditugu, bai-

alaznepetuya

Etengabekogogoeta egitendugu hezkuntzapedagogiaren

inguruan eta ustedut hori

funtsezkoa delagure izaeran eta

praktikanfuntsezkoa denaez galtzeko eta

garatu behar denagaratzeko


na ez dugu gogoetarik egiten; etagogoeta egitea ere oso garrantzi-tsua da. Atzera begiratzea eta egitenduguna zergatik egiten dugun jaki-tea garrantzitsua da; hau da, zerga-tik egiten dugu, egin nahi dugulakoala modan dagoelako edo...? Beraz,nolabait ohartu gabe egiten ditu-gun hautuen gogoeta egiten dugu.

Zenbat lagun zabiltzate Seas-kako pedagogia taldean eta zerzeregin dituzue?

Seaskatik gizarte egiturek es-kaintzen ez dituzten zerbitzu ba-tzuk bideratzen ditugu. Esate bate-rako, hemen ez dago Berritzegune-rik edo ILZ aholkularitza zerbitzu-rik, eta lan horren zati bat betetzendugu.

Gaur egun bi pertsona ditugu gu-re ikastoletan zailtasun bereziak di-tuzten haurren jarraipena egiteko.Badago beste bat integrazio arazoakdituzten haurrekin aritzen dena.

Formazio arloan bi aritzen gara,eta hor prestakuntza mota bat bai-no gehiago eskaintzen ditugu. Ba-tetik hastapeneko formazioa. Esta-tu frantsesean irakasle izateko, li-zentzia bat atera behar da lehenda-bizi, eta ondoren, oposaketak egin.Sare bakoitzak bere irakasleakprestatzen ditu oposaketetara aur-kez daitezen eta prestakuntza horrideitzen diogu hastapeneko forma-zioa. Bestetik, Bigarren Hezkun-tzako irakasleen formazioa dugu.Lizentziadunak izan arren, presta-kuntza pedagogikorik ez dute iza-ten. Beraz, irakasle horientzako erebi urteko formazioa prestatzen du-gu. Azkenik, formazio jarraia ereeskaintzen dugu. Horrez gain, Ikas-tolen Elkarteko beste proiektuetanere parte hartzen dugu, koordina-tzaile bat dugu Euskal Soin Jardue-rarentzat eta beste bat Euskaraz Bi-zirentzat.

Formazio jarraiari dagokionez,zein irizpideren arabera egiten du-zue eskaintza?

Lehenik beharren detekzioaegiten dugu eta ondoren beharreierantzuten saiatzen gara. Baina for-makuntzaz gogoeta orokor bat da-ramagu arlo horrek behar duen tra-taera finkatzeko eta gure hezkuntzaproiektuerekin koherentea izateko.

Zein dira azken urteotan naba-ritzen diren beharrik azpimarraga-rrienak?

Irakasleengandik azken urtee-tan programen inguruko eskakizu-nak dira gehienak, metodologia etagaien trataerari buruzkoak.

Beste sareetan ba al dago Se-askan dagoen mugimendu peda-gogikorik?

Bai, badago gogoeta pedagogi-koa, uste dut eskola guztietan da-goela eta gauza onak egiten dira.Baina iruditzen zait gurean oroko-rragoa dela, mugimenduak oroko-rrean duen ikuspuntu bat badela.Irakasleen formazioan adibidez;beste sareetan lanorduetan egitendituzte, eta guk maiz oraindik landenboratik kanpo egiten dugu etairakasleak etortzen dira. Gurasoeninplikazioa ere handia da. Horrekdenak zerbait erakusten du.

Hezkuntza pedagogiaz gain,ikastola bakoitzak bere eskolaproiektua du. Nolakoa da?

Eskola proiektua HezkuntzaMinisteritzaren galde bat da. Urtee-

tan eskoletan irakasleek bakarkaegiten zuten lan, norberak bere ge-lan, eta hortik kanpo gertatzen zenaez zen sobera bere arazoa. Estatufrantseko Hezkuntza Ministeritzak1989an “Loy d’application 89” jarrizuen. Horrek, alde batetik irakas-kuntza prozesua ez zuen ordura ar-te egiten zen bezala urteka bana-tzen, zikloka baizik, irakasleen ar-teko elkarlana bultzatzeko asmoz,beste batzuen artean. Ondorioz,programaren helburuak ez diragehiago urteka finkatuak, ziklokabaizik. Eta horrek eskatzen du zi-kloen eta irakasleen arteko lan bat,programa horien helburuak nolalanduko eta lortuko diren ikusteko.

Beste aldetik, proiektuarenideia horrekin eskolak ere proiektubat behar du eta proiektu horretanpartaide behar dira bai irakasleak,bai ikasleak, bai gurasoak, eta baibeste langileak; hau da, hezkuntzakomunitatea.

Beraz, eskolako proiektuarenhelburua da eskolari helburu batematea. Eskolak bere beharrak etanahiak aztertzen ditu, eta horienarabera gai bat hautatzen du eta es-kola guztiak gai horren ingurukohiru urteko proiektu bat egiten du.Urteka gauzatuko du, baina hiru ur-teko helburu batekin.

Nork egiten du?Irakasleek egiten dute hezkuntza

komunitateko beste partaideekin.


Orduan, eskola proiektua era-biltzen den zerbait da, bizia, ala ar-mairuan egoten den dokumen-tua?

Ez da dokumentu bat izan be-har. Dokumentuaz gain, eskolari,irakasle taldeari, ikasleei, eskolabezala gai edo helburu bat ekarrikodion zerbait izan behar du. Saiatzengara dokumentuari ahal den leku-rik txikiena uzten eta praktikan es-katzen duenari bere tokia ematen.Helburua ez da dokumentu bat egi-tea. Helburua da hezkuntza komu-nitateko indarrak denontzat onura-garria izan daitekeen gai baten in-guruan mobilizatzea. Beraz, doku-mentua zenbat eta sinpleagoa izanhobe, errazki irakurtzeko eta geroerrazki jartzeko praktikan.

Iparraldeko egoera larriaz jaki-tun, nolakoa da ikastoletako ge-letako egoera?

Aski da Eusko Jaurlaritzaren az-ken inkesta soziolinguistikoarenemaitzak irakurtzea, Iparraldeaneuskarak gero eta leku gehiago gal-tzen duela ikusteko, gero eta gu-txiago hitz egiten dela eta egoera la-rria dela. Badakigu Iparraldean ha-markada batzuetan euskarak guz-tiz gibelerat egin duela. Ikastoletanditugun haurren hein handi batetxean frantsesez hitz egiten dute-la; bai kostaldean, baina barnealde-an ere gero eta gehiago. Eta horiarazo larria da, zeren eta murgiltzesistema ongi da, baina gelaren 3/4edo gehiago erdaldunak direneanhizkuntzari trataera berezi bateman behar zaio. Orain dela 20-25urte egiten genuena edo oraindikbarnealdeko herri batzuetan egindaitekeena ezin da egin gaur egunbeste zenbait gelatan. Lehen bi edohiru erdaldun zeuden besteekinbatera euskara eta euskaraz ikas-ten. Orain alderantzizkoa gertatzenda. Beraz, hizkuntzari trataera be-rezia eman behar zaio, bai Iparral-dean eta bai Hegoaldeko zenbaitlekutan, pentsatzen dut.

Eta ba al dakizue zein deneman beharreko trataera hori?

Trataera ez da beti erraza inpli-kazio pertsonala eskatzen duela-ko.

Hizkuntzaren erabilerari etamaterialei dagokienez, baduguIkastolen Elkarteak egindakoa.Material horrek metodologia batproposatzen du, eta metodologiahorrek hein batean gelan aurki dai-tezkeen egoera anitzei erantzutendie. Haur euskaldunak baldin badi-tuzu, ez dago arazorik. Erdi eta erdibaldin badituzu edo taldean hiruedo lau euskaldun galdu baldin ba-dituzu, beste proposamen batzukbadaude hizkuntza ikuspegi ko-munikatibo batetik landuz egoerahorri hein batean nola erantzun ja-kiteko. Eta azken urteetan egin di-ren ikerketa eta beste proposame-nak ere badaude.

Nire bizipen pertsonalean oina-rrituta, irakasle bezala oso zaila de-la deritzot. Ama ikastolan edo Le-hen Hezkuntzan komunikazio bi-zia eta naturala egin nahi duzularik,zaila da haur gehienak erdaldunakbadira. Horrek, lehenik gogoeta es-katzen du, benetako gogoeta peda-gogikoa ikusteko nola erantzunhor dituzun behar anitzei. Eta biga-rrenik, irakasle bezala benetako in-plikazioa eskatzen du, ondo eginnahi baldin baduzu, bederen.

Gero ere ez da lan erraza. Euska-ra ikasten dute, baina jarioan, abe-rastasunean… ez dira berdinakikastolatik kanpo ingurune euskal-dunean bizi diren haurrak eta ingu-rune erdaldunean bizi direnak.

E

alaznepetuya

Murgiltzesistema ongi da,baina gelaren 3/4

edo gehiagoerdaldunak

direnean hizkun-tzari trataera

berezi bat emanbehar zaio. Oraindela 20-25 urteegiten genuena

edo oraindikbarnealdeko herribatzuetan egin

daitekeena ezin daegin gaur egunbeste zenbaitgelatan


Euskaraz Bizi proiektua eta horre-lako ekimen gehiago behar ditugueuskararen erabilera eta kalitateasegurtatzeko.

Gizartean euskararen aldekomugimendu ugari egon dira: eus-kal departamenduaren aldeko al-darrikapena, Batera plataforma,Elgar-ensemble mugimendu poli-tiko berria… Horrek eraginik ba aldu Seaskaren lanean?

Lanean ez dut uste. Funtsezkoarazoa euskararen ofizialtasuna da.Ez da ofiziala, ez da ezagutua, etadenok dakigu bidea oso zaila dela.Badakizue zer gertatu zen Baiona-ko auzitegian demoekin. Bada, ho-ri gizarte arazo orokorra da. Gau-zak horrela, bideak aurkitu beharditugu gure proiektua eta gure hel-buruak betetzeko.

Estatu frantseseko beste hiz-kuntza gutxituen egoera nolakoada?

Egoera hoberean gu gara bre-toiekin, okzitandarrekin eta katala-nekin konparatuz. Alsaziarrekindesberdina da. Alemaniatik osohurbil daude eta horrek indartzenditu. Oso zabaldua dago, baina ezdute murgiltze sistema, B ereduadute. Hala ere, badugu harremana.

Dena dela, hizkuntza, antolake-ta eta indar aldetik garatuenak gugara. Gure herria mugaz bi aldeeta-ra hedatzen delako eta elkarlaneanari garelako.

Ikasturte hasieran administra-zioari 93. lanpostua eskatzen ari-tu zineten. Nola bukatu zen aferahori?

Postu erdi bat gehiago lortu ge-nuen eta orain aurtengo negozia-ketetan zer gertatzen den ikusi be-harko dugu. Zeren eta urtero nego-ziatzen ditugu postu horiek admi-nistrazioarekin.

Nolakoa da administrazioare-kin daukazuen harremana?

Urtero berdintsua da. Aurtengojarrera orokorrean ezkorra izan da.Eskoletan lanpostu asko itxi dituztebai ikastetxe pribatu konfesionale-tan eta bai publikoan; postuak itxidituzte edota ez dituzte postuakeman… Jarrera orokorrean izan daezkorra, ez gurekin soilik. Postugarbiketa orokor bat egin dute di-rua murrizteagatik.

Estatuak hezkuntza eztabaidaprozesu bat ireki du. Zer iritzi du-zue horren inguruan?

Planteatu duten eztabaida esko-laren egoeraz gogoeta egiteko da.Hemen, ordea, eskolaren ikuspe-gia ez da Hegoaldekoa bezalakoa.Hemen, errepublikarentzat, existi-tzen den eskola bakarra berea daeta bere eskolarako planteatu dueztabaida. Eztabaida guneetan par-te hartzeko eskatu digute eta halaegin dugu, baina beraientzat eskolaeuren eskola da. Gainera, nire us-tez, hartu behar diren erabakiakhartuta daude. Demokratizazio ku-tsu bat eman nahi diote eta horrega-tik abiatu dute eztabaida.

Edonola ere, errepublikaren es-kolak indar handia du. Ez dakitesan ote daitekeen gaur egun pixkabat noraezean dagoe-nik, baina eskola horigizartean dago, eta gi-zartean arazoak dau-denez, arazo horiekeskolan ere badaude.

Zein dira arazo ho-riek?

Bat baino gehiagodira, baina mementohonetan integrazioaaipatuko nuke. Adibi-dez, erlijio ikurra era-mateko debekuare-kin benetan azpiandagoen arazo bat es-taltzen ari dira: zer denintegrazioa, zer asimi-lazioa, emakumearentokia, zer ikuspegire-

kin tratatu gizarte arazo horiek, zertrataera eman kulturaniztasunari…Parisen, Marseellan edo Lyonenfrantses eskoletara joaten direngazteak daude, frantsesa mendera-tzen dutenak edo ez, baina etxekohizkuntza, kultura ez dute frantse-sa. Eta estatuak hor du benetakoarazoa. Gizarte arazo bat da, eta es-kola arazo, eskolaren izate politikoeta sozialarengatik.

Seaskako ikastoletan hauretorkinik ba al dago?

Ez, gaur egun Iparraldean ez da-go etorkinen migraziorik. Daudenetorkinak Frantziatik etortzen dire-nak dira. Horien artean gutxi ba-tzuk euskaraz ikasi nahi dutelakohautatzen dute ikastola, eta trataeraberezia eman behar zaiela, badaki-gulako gizartean euskarak oso lekugutxi duela. Bestalde, haur adopta-tuak baditugu, eta horiei ere eran-tzun bat eman behar zaie. Horrega-tik, Ikastolen Elkartean etorkinengaia lantzeko talde bat sortu da etahorretan parte hartzen dugu.


Esperientzia

ditu. Zenbat aldiz erregela hau?” etahaurrek “hiru aldiz” erantzun diote.Beraz, lurrean erregelarekin hiru mar-ka egin eta zeloaz marra bat osatu dute.Zabalerarekin gauza bera egin dute ge-ro. Lauki zuzena itxi dutenean, ikasleakigerileku bat dela esanez saltoka hasidira, laukitik sartu-irtenean.

Guk ere koadro bat eginnahi dugu

Koadroaren izenburua zein denesan die irakasleak: “La canción de lasvocales”. Euskaraz nola deituko diotenerabaki dute gero: “bokaleen kanta”.Eta bost bokalak zein diren gogoratudute ondoren. Koadroa egin zenekourtean kokatu dute euren burua. Ira-kasleak hala esan die: “1967. urteanmargotu zuen. Koadro honek nik bai-no urte bat gehiago dauka, eta nik 34urte ditut. Zenbat urte ditu koadro-ak?”.

Koadroaren sakoneko kolorean ja-rri dute arreta gero: erabat beltza da.“Tamaina hau margotzeko lan han-dia izan zuen Mirók” aipatu du irakas-leak. Eta orduantxe “guk ere egin ahaldugu?” bota du Leirek. Irakasleak za-lantzak ditu: “Bai? Nola? Ez daukaguhain handia den paperik”. Baina Ivanikonponbidea bururatu zaio: “ba beitu,hartzen ditugu paper txiki asko horre-la” (eta koadroaren area betetzen hasida). “Bai eta gero zeloz itsasten dugu”errematatu du Iñigok. Ideia biribiltzenlagundu die irakasleak: “eta orri txikiak(A4) jarri ordez, handiagoak (A3) jar-tzen baditugu, lan handiagoa ala txi-kiagoa izanen dugu?”. “Txikiagoa” ja-betu dira ikasleak. Etxerako ordua da,

Lau urteko haurrak dira espe-rientzia honetako protagonistak.Iru eko Mendillorri IV eskolakoirakasleek kontatu digute. Mir renkuadro batek ( La canci n de las vo-cales ) erakarri zituen haurrak, ar-giak eulia nola. Interes-zentro ho-nen bidez hainbat esparru lantzeapentsatu dute irakasleek, Neme-rosvky autorea jarraituz: batetikplastikaren esparruan sakondukodute, forma eta koloreetan errepa-ratuz. Bestetik hizkuntza landukodute, artelanaren izenburuak ireki-tzen dituen bideetan sartuta, etabaita gurasoei erakusketarako bida-liko dieten gonbidapen oharrarekinere. Matematika alorrari dagokio-nez, artelanaren neurriak eta for-mak edukiko dituzte kontuan.

Miróri buruzko liburu batean hau-rrei arreta piztu die koadro batek. Aregehiago harrituko dira errealitateanzenbateko tamaina duen jakiten dute-nean. Liburuan neurriak ageri dira, etahaurrek tamaina hori irudika dezaten,lurrean zintarekin neurri bereko laukiaegiten saiatuko dira. Metro bateko erre-gela ekarri dute gelara. Lehenik, 4 urte-ko haurrak metro bat “zenbat” den jabedaitezen, irakasleak halaxe galdetu die:“gu metro bat baino altuagoak ala ba-xuagoak gara?”. Eta denek erregelare-kin neurtu dute euren burua.

Miróren koadroak zenbat neurtzenduen adierazi die irakasleak, arbeleanidatziz eta ahoskatuz: “Miróren koa-droak zabaleran hiru metro neurtzen

...eta Miróren koadro batjakintza iturri bihurtu zen

baina arratsaldean jarraituko dute hasi-tako lanarekin. Denak emozionatutadoaz, pentsatuz “rodilloarekin” edoarrabolarekin orri asko beltzez margo-tu behar dituztela.

Horizontala eta bertikalaMargotzen hasi baino lehen, zenbat

orri margotu beharko dituzten galdetudie irakasleak. “Asko”da ikasleen eran-tzuna. Eta lauki zuzenaren azalera orrizbetetzen hasi dira; bakoitzak orri bathartu eta bere txanda itxaroten du. Bai-na azaleran orriak paratzean… “Orriakmarratik kanpo ateratzen dira (jabetuda irakaslea). Zer gertatzen da? Goize-an ez zitzaigun hala gertatzen”. De-nek utzi diote orriak jartzeari, eta koa-droari begira geratu dira. Ivan kontura-tu da: “orriei buelta eman behar diegu,horrela” eta bertikalean zeuden orriakhorizontalean jarri ditu. Hala, marra ba-rruan sartzen zirela ikusita, lagunek orriguztiak behar bezala jarri dituzte.

Arrabolaz orriak beltzez margotzenhasi dira gero. Iritsi da etxerako garaia,eta ez dakite ziur nahiko paper margo-tu ote duten. Kontatu eta 26 orri margo-tzera iritsi dira. “Zer uste duzue, orrinahikoa ala gutxitxo margotu ditugu-la?” galdetu du irakasleak. Batzuen us-tez 26 orri asko dira, pasatu egin dira.Besteen ustez oraindik gehiago behardira. Hori bihar jakingo dute.

KalkuluaAtzokoan bezala, gaur ere ez dira

ados jartzen nahikoa orri margotu otedituzten edo gehiago beharko diren.Beraz froga egin dute, koadroaren areamargotutako paperez betez. Gehiago


behar dira. “Zenbat gehiago?” irakasle-ak. “Ez dakit” da erantzuna. “20 gehia-go?” orduan irakasleak, eta haurrekezetz, hainbeste ezetz. Bakoitzak usteduen kopurua botatzen du. Frogarenbidez, zazpi orri gehiago beharko di-tuztela ikusi dute, eta kopuru hori ze-hatz asmatu dutenak oso pozik jarri di-ra. Bada arazo bat, ordea: zazpigarrenorria ez da osorik sartzen. “Zer eginendugu?” irakasleak. “Moztu” esan dunorbaitek. Kasualitatez A4 tamainakoorriarekin froga egin, eta justu sartzenda hutsune horretan.

Lana banatu dute, beraz. Talde ba-tek falta diren zazpi orriak margotukoditu, eta beste taldea orriak itsasten ha-siko da. Itsatsi aurretik orri guztiei buel-ta eman diete, zeloa nabari ez dadin.Bukatu dute azkenean. Koadro osoaribuelta eman, eta harro begiratu dioteeuren lanari.

Izenburuari tirakaKoadroaren izenburua “Bokaleen

kanta” da. Miróren artelana ongi begi-ratu eta bost kolore daudela konturatudira. Talde osoak erabakiko du bokalbakoitzari zer kolore dagokion. A zuriaizango da, E morea, I gorria, O laranjaeta U berdea. Haur bakoitzari bokal bategokituko zaio, irakasleak banatu diz-kien txarteletan. Bokaleen ordena ja-rraituz deitu ditu haurrak, eta txandairistean haur bakoitzak Miróren artela-netik kolore horretako tanto edo orba-netatik nahi zuena aukeratu du, ondo-ren orban hori bera ikasgelako koadro-an kokatzeko. Kosta egin zaie gelakokoadroan orban bakoitza kokatzea,baina, aldi berean, oso baliagarria izanda oinarrizko kontzeptuak lantzeko.Proportzioak zaindu behar izan dituz-te, liburuan ikusitako orbanak handituegin behar baitzituzten ikasgelako koa-droan jartzerakoan.

Non jarri koadroa?Euren gelan bertan zintzilikatu nahi

dute, baina gelako altuera neurtu etakoadroa baino baxuagoa dela kontura-tu dira. Julen ez zen fidatzen halere, etaeskailera baten bila joan dira frogaegiteko. Hau desengainua; gelan ez dasartzen! Ivanek guraizeekin laster kon-pondu nahi zuen arazoa. Agian, berti-kalki jarri ordez, horizontalki jartzen

badugu sartuko da. Iñigoren ideia onaizan da, baina Miróren lanarekiko fidel-tasuna gorde behar zutela azaldu dieirakasleak.

Gelan ezin jarri eta eskolan barnaibili dira leku egoki baten bila. Koadroahara-hona eramatea ez denez oso ero-soa, metroko erregelarekin joan dira,eta haurrek gustuko duten leku bakoi-tza neurtzen jardun dute: “hiru erregelaeta pixkatxo bat” zen neurria. Azkene-an aurkitu dute non jarri: eskaileratakopasalekuan.

Handiek artelana apurtzenbadute, zer?

Horman paratuta, harrituta geldi-tu dira denak efektuarekin: izugarri al-datzen da koadro bera lurrean ikusiedo horman zintzilikatuta ikusi. Hau-rrak harro-harro daude. Julenek zain-dari gisa gelditu nahi du lana inork

apurtu ez dezan. Egia da, besteekapurtzen badute, zer? Gelaz-gela joa-tea pentsatu dute, nahiz lotsa pixkabat izan,eta eskolako handiei azaldudiete zer lan egin duten eta errespetadezatela eskatu diete.

Mir gure etxeanGurasoak koadroa ikustera gonbi-

datu dituzte, denen artean asmatuta-ko ohartxo baten bidez. Gurasoekizugarri parte hartu dute eta Interne-ten, aldizkarietan eta liburuetan infor-mazioa bilatzen arituak dira haurrekeskolara ekar zezaten.

Artea gelara hurbildu da, eta badiru-di Miróren izena eta margotzeko mo-dua ez zaiela ahaztuko, ikasturtean ze-har ere bere izena behin eta berriz azal-du baita. Gainera, lana denen arteanegiteak taldea batu du eta identifikatuegin dira euren lanarekin.•


Institutuko gazteen artean ira-kurtzeko zaletasuna piztea, horixeizan da esperientzia honen helburua.Bi ikasgairen artean elkarlana egindute horretarako: euskarako esko-letan egindako irakurketa lanari,plastikako eskoletan eman diote se-gida. Emaitza: gustuko liburuei bu-ruzko triptiko erakargarriak jarri di-tuztela erakusketan, institutuko ko-rridorean. Ikasleak zoratzen daudeeuren lanak hartu duen kolorearekineta sortu duen arretarekin. Euskara-ko irakasleak, Mila Izetak, kontatudizkigu esperientzia honen xeheta-sunak.

Institutuko ikasle gazteen arteanoso zaila da irakurtzeko zaletasuna etaohitura sortzea. Formula magikorik ezdago, baina klabe batzuk badira, Mila-rentzat oinarrizko direnak: “Batetik,irakurtzeko aukera ematea. Alegia,irakurketari denbora eskaintzea ge-lan, eta ikasleei aukera ematea hartu

duten liburua gustatu ez bazaie utzieta beste bat hartzeko. Bestetik, gelakogiroak ere eragin izugarria du. Ingu-rukoek asko irakurtzen badute, eta ha-lako liburua izugarri gustatu zaielaesaten entzuten badituzu, horrek ereanimatu egiten zaitu gehiago irakur-tzera”.

Mila Izetarekin institutuko 3. eta 4.mailako ikasleek euskara lantzen dute.Ebaluazio bakoitzean liburu jakin batirakurri beharra dute eta horri buruzkolana egin. Lanak ezberdinak izan ohi di-ra: hasi ohiko azterketa lanetik (istorio-aren laburpena, pertsonaien deskriba-pena, hizkuntzaren azterketa eta iritzipertsonala emanez), eta irakurritako li-buruaren amaiera aldatzera, edota ira-kurtzen hasi aurretik, izenburuak zer is-torio iradokitzen dien kontatzera.Behin nahitaezko liburu hori irakurrita(“Kutxidazu bidea, Ixabel” izan da az-kena ), nahi adina liburu irakur ditzake-te, kopuru batera derrigortu gabe. Ira-kurketa plazera izan dadin, ikasleariberari sortu zaion beharra, eta ez lana.Horretarako, baina, tentazioa sortu be-

har, irakurtzearen aldeko giroa sortubehar ikasgelan.Triptikoak izan daitez-ke amu bat.

Triptikoak, ikaskideentzaterreferentzia

Plastikako eskoletan triptikoak di-seinatzen ikasi dute. Paper berezia har-tu, zaharkitu itxura emateko kafez blai-tu, eta ondoren nork bere irudimenezbusti: orri lehorrak itsatsi, hondar-alezformak sortu, ertzak erre, purpurinaeman... Institutuko korridorea erakus-tazoka bihurtu da. Ikasleek harro begi-ratzen diote nork bere lanari.Triptikoakikusita jabetzen dira zenbat irakurri du-ten,izenburu bakoitzaren atzean zer is-torio eta zein idazle ezagutu duten, zeinliburu den gomendagarri. Era berean,ikaskideen triptikotan beste hamaika li-bururen erreseinak irakur ditzakete,eta lagunaren iritzia ere bai, gida mo-duan oso baliagarria dena liburu batedo bestea hautatzeko. Elkarri irakur-tzera gonbidatzea, horixe da sortu du-ten giroa.•

Esperientzia

Irakurketa eta plastikaVillabonako Erniobea institutua


Aldaketa garaia da gurea.Orain arte sekulan izan ez direnmudantzak ari dira gertatzenmunduan -eta gurean ere bai-. Ga-rai berri baten hasieran gaude,dudarik gabe. Eta sasoi hori,orain, gure eskoletan hasi da haz-ten. Beti bezala, etorkizuna, neu-rri batean, gure esku dago, belau-naldi berriak prestatzen ditugunirakasleon esku. Gizaki guztion

oinarrizko berdintasunean sine-tsi dugunok eta giza eskubideaklege ditugunok, etorkinen seme-alabak euskal hiritar oso izatekoeta, aldi berean, herentziaz da-torkiena gordetzeko duten esku-bidea defendatzen dugu.

Eskolak bizitzarako prestatzen dituhaurrak, bizitza sozialak jarriko dizkienbaldintzei era onenean erantzutekoprestatu ere. Herri honetako bizitza so-ziala bi hizkuntzetan egiten da, eta es-kolak bi hizkuntza horietan bizitzekoprestatzen ditu belaunaldi berriak.

Hori dela eta, azken honetan galde-ra bat maiz ari da planteatzen: “etorki-nen haurrei gure hizkuntza irakastekoorduan, zein dira kontuan izan beharditugun oinarrizko prestakuntzak etajokabideak?”

Niri dagokidanez, zenbait bueltaeman eta gero, ondorio batera iritsinaiz: ez dakit galdera horrek zentzurikba ote duen. Hau da, hizkuntza berri batikasteari dagokionez, ba al dago des-berdintasunik etorkinen eta berton

jaiotakoen seme-alaben artean? Eta al-derik balego, non? Ene aburuz, oro har,bigarren hizkuntza irakasterakoan, al-dea ez da orain arte gure ikasle izan di-renen artean egon daitekeena bainohandiagoa: hau da, haur bakoitza dife-rentea izan arren, aldi berean denak di-ra berdinak, hizkuntzak ikasteko auke-ra bertsuak dituzte.

Etorkinen haurrei dagokienez, be-rezi izatekotan, ikaskuntzan eraginaizan dezaketen faktore sozial gutxi ba-tzuetan dira berezi. Alde batetik, haienfamilien ahulezia soziala da, hemengoparametroen ezagutza eskasaren etaharreman sozial urrien ondorioz, ikas-kuntzaren arrakastaren kontra joka le-zakeen faktorea. Bestalde, etorkinenhaurrak bertakoenak baino behartua-go egoten dira bizimodua aurrera ate-ratzera, ikastera, aurreratzera. Berenherrialdea utzita, horretarako etorri di-ra-eta gurasoak horren urrunera.

Baina gure begiradan aurki daitekealderik garrantzitsuena, eraginik han-dien izan dezakeen aldea: nola begira-tzen ditugun, iritzia nola osatzen dugunaurrez, hau da, haurra ia ezagutu ere

Uri RUIZ BIKANDIEHUko Gasteizko Irakasle Eskolako irakaslea

kultura eta hizkuntzaaniztasuna eskolan

Haur etorkinei hizkuntza nola iraka-tsi. Oinarrizko prestakuntzak etajokabideak

1

1 Artikulu hau “Aniztasunaren tratamendua: etorkinak hezkuntza sisteman (I)” ikastaroan (EHUko Udako Ikastaroak. Donostia. 2003) emandakoaren laburpenada. Uri Ruiz Bikandirekin harremanetan jartzeko e-posta: [email protected]


Hizkuntza ikaskuntzaren al-de nagusiak

Behar horiek motibatzen dute edo-zein ikasketa, eta hizkuntzarena erebai. Ikasketa horretan, pertsonaren laualde daude bereziki inplikatuta, gutxie-nez. Horietaz mintzatuko gara ondo-ren, horien inguruan irakasleak zere-gin handia baitauka.

- Alde kognitiboa: ezagutzak(“munduari buruzko ezagutza” deitzendenak) eta adimenak hizkuntzarenikaskuntzan eragina badaukate, bainaez dira ikaskuntzaren faktorerik han-dienak. Bestalde, ezagutza (txikia izandaitekeena) eta ezagumena (handiaizan daitekeena) ez dira nahastu behar:baserriko mundutik, herri txirotuetatikedota eskualde ez industrializatuetatikdatozenek ez dituzte gure mundukogauza asko ezagutzen. Ez dira baina,horregatik, atzeratuagoak.

Gure lana ikasle horiei dituzten eza-gutza beharrak betetzen laguntzea da.Hizkuntza eta munduaren ezagutza es-tuki lotuta doazenez, ez dugu hizkun-tza garatu arte zain egon behar edukiakemateko. Ikasgaien bidez ikas dezake-te hizkuntza, baldin eta gaiak interesga-rriak badira eta behar duten laguntzaematen badiegu. Horregatik, gaieksendoak eta erakargarriak izan behardute hasieratik beraientzat, ez inora ezdoazen ezagutza gutxiko denbora-pa-

Hizkuntza berribat ikasteari

dagokionez, ba aldago desberdin-

tasunik etorkineneta berton jaiota-

koen seme-ala-ben artean? Eta

alderik balego,non?

egin gabe, hasiera-hasieratik beraren-gandik espero duguna da benetan al-dea marka dezakeena. Izan ere, hel-duen espektatibek ikasleen arrakastamugatzen dute. Irakasleon subjektibita-tea eta aurreiritziak giltzarri dira, bada,haurren arrakastan. Haien etxekoen ja-rrera baikorrari gurea lotzen badiogu,emaitza onak atera ahal izango dituzte.

Hezkuntzaren helburuakBigarren hizkuntzen irakaskuntzaz

dakigunok, murgiltze programak prak-tikara eramaten ari garenok, munduanglosaxoian etorkinen inguruan egin-dako ikerkuntzetatik ikasi dugu batikbat. Ikasle berri horiei bigarren hizkun-tza irakasteak orain arte egin dugunasakontzea eskatu digu eta prozesuezkontzienteago egingo gaituzte, gure la-nean hobetzera bultzatuz.

Izan ere, neurri handi batean gureeskuetan egongo da haur horiek aurre-ra ateratzea, ahalik eta hobekien hez-tea. Hau da:

- Emozionalki haztea, beren ahal-men guztiak garatzea eta beren burua-rekiko irudi ona izatea, pertsona hel-duak eta orekatuak izan daitezen.

- Sozialki integratzea eta harremansozial onak izatea, eskubide eta bete-behar guztiak dituzten hiritar senti dai-tezen.

- Intelektualki eta fisikoki garatzeaezagutza maila gorenera hel daitezeneta izan nahi dutena izateko aukerakizan ditzaten.

- Bizimodua aurrera ateratzekoprestatzea.

Helburu sozioafektibo eta intelek-tual horiek ondo lortzeko, hemengohizkuntzak menderatu behar dira.Menderatuko dituzte, baldin eta, Ausu-belek dioenaren ildotik, edozein per-tsona ikastera bultzatzen duten fun-tsezko sei behar asetzeko aukerak bal-din badituzte. Behar horiei erantzunegokia ematea litzateke eskolaren ze-regin nagusietako bat:

1.-Arakatze beharra, “mendiazbestaldera” begiratzeko beharra, eza-gutza frogatzekoa: pertsonak dakienabaino harantzago jakiteko gogoa iza-ten du, ezagutzen ez duen jendea, gau-zak eta abar ezagutzeko gogoa.

2.-Maneiatzeko beharra, inguru-nean eragin eta bertan aldaketak sor-tzeko beharra da gizakiok duguna: bes-te gauza batzuen artean, hizkuntza be-ra maneiatzeko beharra, esateko mo-duak probatu beharra....

3.-Jarduteko beharra, mugimenduaneta jardunean -burukoan zein fisikoan-aritzeko beharra: arakatzea, esperimenta-tzea, saiatzea... beharrezkoa dugu.

4.-Estimulatua izateko beharra, in-guruneak, sentimenduek, pentsamen-duak eta ideia askotarikoek eragitekobeharra: harreman sozial berriak izate-ko beharra du pertsonak, jende, gertae-ra eta esperientzia askotarikoak bizi-tzekoa, hizkuntza berria maneiatze-koa, gauzak probatzekoa…

5.-Ezagutza beharra: arakatzeak,maneiuak, jarduerak eta estimulazioakemandako ondorioak prozesatzekoeta barneratzeko beharra; kontraesa-nak argitzeko, arazoei irtenbidea ema-teko eta ezagutza sistema sendoak to-patzeko beharra; pentsatzeko, azalpensendoak izateko, nork bere buruan ko-herentzia bilatzeko beharra.

6.-Autobaieztapenaren beharra:besteek guk ezagutzeko, onartzeko etaaintzakotzat hartzeko beharra.

Horiek dira ikastera bultzatzen etamotibatzen gaituzten barne beharrak.Ikasteak hortxe dauka erroa. Eskolakbehar horiei erantzun behar die, bideeman behar die.


sak edota memorizatzeko zentzugabe-keriak. Irakaskuntza esperimentalaeginez gero, hobeto lagunduko diegu.Espektatiba altuak izan behar dituguikasle horiekin eta beraien ahalmene-tan konfiantza eduki.

- Alde komunikatiboa: ikasleek pa-rekoekin eta helduekin komunikatze-ko aukerak izan behar dituzte, ugari.Ikasle alofonoak helduak gidatutakoelkarrizketa asko izan behar ditu eta ira-kaslea arduratzen dela sentitu behardu, berarekin emozionalki inplikatutadagoela.

Elkarren arteko ulermena ziurtatze-ko, komeni da irakasleak estrategia as-ko eta onak erabiltzea, eta beste ikasle-ak heztea eta prestatzea gure hizkuntzaondo ez dakitenekin komunikatzenikas dezaten. Ikaskuntzan aurrera eginahala, komunikazio maila igotzen etaadierazpidea zorrozten irakatsi behardiegu, bereziki eskolako zereginetanondo maneiatzeko beharrezkoa denhizkuntza irakatsiz.

- Alde soziala: harreman sozialenkalitateak hizkuntzaren ikaskuntzangarrantzi handia dauka. Haurrak zen-bat eta lotura gehiago eta estuagoa izanbere parekoekin, hobe. Beraz, gelakoeta eskolako sare sozialetan integratze-ko bideak erraztu behar zaizkio. Horre-tarako, taktika eta jokabide asko izanditzake irakasleak, bere jokabidea gil-tzarri baita ikaslea laster gelako partai-de eta besteen pareko senti dadin: era-giketak prestatzerakoan, espazio etadenborak atontzerakoan eta gelako ze-regin guztietan hiztun berria kontuanizango du.

- Alde emozionala: haurrak estima-tua dela jakin behar du, irakaslea ardu-

ratzen dela, aurrera ateratzen lagundunahi diola eta garrantzitsua dela bere-tzat. Hori oso garrantzizkoa da ikasleakbere buruarengan konfiantza izan de-zan.

Bere familia, erlijio, ohitura eta aba-rrei lotutako gaiez hitz egiterakoan,haurrak irakaslea interesatuta dagoelaantzeman behar du, eta den bezalaonartzen duela sentitu ere bai. Aldi be-rean, irakasle inplikatuak erronka be-rriak jarriko dizkio, laguntza eta maita-suna eman bai, baina eskatu ere egingodio. Ikasleak ahal duela jakinda, zorro-tza izango da.

Haurrak, bere aldetik, eskakizunsendoak egiten zaizkiola jakin behardu, baina larri badabil, laguntza izangoduela.

Oro har, alde kognitiboak, emozio-nalak, sozialak eta komunikatiboakikasleak bere buruarekiko duen iru-dian dute eragina eta hori ona izatea be-harrezko baldintza da aurrera jotzeko,lortu nahi dena lortzeko.

Haurraren hezkuntzan inplikatutadagoen irakasleak horiek guztiak kon-tuan izan beharko lituzke eta irakas-kuntza sendo planifikatu beharko luke:

zerbait berria irakasten duten gai eta ze-regin interesgarriak, erronka intelek-tuala planteatzea eta parekoekin inte-gratzea ahalbidetzen diotenak. Hiz-kuntza horietan irakatsiko zaio ikaslea-ri, eta hizkuntza horretan ikasiko duikasleak: zeregin interesgarrietan adie-razpide ona bilatzen saiatzean.

Amaitzeko, hona hemen, laburki, bi-garren hizkuntzaren irakaskuntzari da-gokionez, oinarrizko jokabide batzuk:

Irakaslearen oinarrizko jo-kabide batzuk

1.- Ikasle bakoitzaren behar eta be-rezitasunei begiratu. Haren buruareki-ko irudi ona bultzatzea oinarrizko pre-mia dela argi izan.

2.- Segurtasun afektiboa eman, bi-garren hizkuntzan adierazteko egitenzaion akuilatzearen norainokoa neur-tuz.

3.- Haurraren ama hizkuntza eta be-rezitasun kulturalak balioetsi eta uler-tzen saiatu.

4.- Betiere elkarren arteko ulerme-na ziurtatu, ikasleak hizkuntza moduguztietan erabiltzera bultzatuko dituz-ten estrategiak erabiliz.

5.- Irakaslearekiko harreman per-tsonala erraztuko duten testuinguruegokiak sortu eta binakako eta talde txi-kietako elkarreragina ziurtatzeko ikas-gelako lana programatu.

6.- Zeregin guztietan ikaslearen in-teresa inplikatu. Oinarrizko adierazpi-deak menderatuz doan neurrian,erronka kognitiboa handitu.

7.- Ez pilatu oztopoak: adierazpideberriak zeregin ezagunen inguruan ira-katsi.

8.- Zereginak planifikatu, hizkun-tza formen inguruan arreta periferikoaeta arreta fokatua eskatzen duten zere-ginak txandatuz.

9.- Ikasleen errakuntzei jaramonegin zenbait jokabide eta estrategia era-biliz.

10.- Ikasleei teknika eta tresna ego-kiak eskaini beren hizkuntza arazoezgero eta kontzienteago izan daitezen,horien irtenbidea gero eta era autono-moagoan har dezaten beren gain.•

Helduen espekta-tibek ikasleen

arrakasta muga-tzen dute,

Irakasleon sub-jektibitatea gil-

tzarri da.


HitzaldiakHitzaldiak

Irakurleen txokoaIrakurleen txokoa

Kultura eta hizkuntza aniz-tasuna eskolan gaiaren inguru-ko kezkei erantzunak emateko,interesgarriak gerta daitezkeenHITZALDIAK

Barakaldoko Berritzegune-an haur etorkinen inguruan hain-bat hitzaldi antolatu dira:

- Ikasleria etorkinari eskola-ren erantzuna. Gelako esperien-tziak. Nola islatzen da gelan (o-tsailaren 11n)

- Etorkinek ahotsak. Bizitutakoesperientziak (otsailaren 17an)

- Ikasleria etorkinari eskolarenerantzuna. Kanpoko laguntza(otsailaren 18an)

- Etorkina. Aukera bat nire gelan(martxoaren 2an)

www.gaztenet.com/barakaldob04Tel.: 94 4 902 3 00

Congress on Language Diver-sity, Sustainability and Peace

Non: BARTZELONANoiz: 2004ko maiatzaren 20tik

23rawww.linguapax.org

Language, Attitudes and E-ducation in Multilingual cities

Non: BRUSELANoiz: 2004ko maiatzaren 27tik

[email protected]

I Congreso Internacional“TIC y Autonomía Aplicadas alAprendizaje de las Lenguas”

Non: CastellónNoiz: 2004ko maiatzaren 26tik

28rawww.taaal.uji.es

Txoko hau zeurea duzu, irakurle, eta bi aukera luzatzen dizkizugu: galderak egiteaeta erantzunak ematea.

** Haur etorkinen irakaslea naiz Barakaldoko ikastetxe batean. Ikasturte honetan hasi naiz beraiekin beharrean.Gai honen inguruan ez nekien ezer, eta gauetik egunera, haur etorkinen euskara laguntzaile bihurtu naiz. Hainbat ikas-taro eta hitzalditara joaten nabil, ea zer edo zer laguntzekorik esango didaten edo esperantzarekin, baina, egia esan,benetan balio izan didaten gauza gutxi entzun ditut orain arte! Denok ere, nahiko galduta gabiltzala iruditzen zait. Halaere, bada behin eta berriro entzuten ari naizen esaldi bat hitzaldietan, ikastetxean, nire egoera berdinean dauden ira-kasleei, atal honetako partaideei… eta sutan jartzen nau: “haur etorkinei euskara irakasteko ez dugu material didak-tikorik, eta horrela, oso zaila edo ia ezinezkoa zaigu euskara irakastea”. Egia da, bai, ni aurten sartu naizela mundu ho-netan, baina orain arte haur etorkinekin izan dudan esperientziagatik, nik uste dut kexu hori erosotasunak eragiten di-gun kexua baino ez dela. Izan ere, hori diotenek, pentsatu al dute noizbait pertsonok hizkuntzak nola ikasten ditugun?Material didaktikoa benetan hain garrantzitsua ote da? Edo ez ote dute garrantzi gehiago material didaktikoak bainoirakasleek haur horiekiko dituzten jarrerek? Eta pentsatu ote dute azken 30 urteotan haur erdaldunak euskal ikaste-txeetan nola euskaldundu diren? Material didaktiko horiek, moldaketa urri batzuk eginda, ez al dute balio kasu horre-tarako? Haur hori ikasgelan eroso, gustura, integratua sentitzeak, ez ote du haur horrengan gure hizkuntza ikastekoeragin handiagoa izango material didaktiko ona izateak baino? Gu haur horren lekuan jarriko bagina hizkuntza berri batikasteko, zer izango zatekeen garrantzitsuena?… Eta… Zer da irakaskuntza? Irakaskuntzak, irakasle izateak, zer in-plikatzen du?

Nik oraindik ez dut esperientzia gehiegi arlo honetan, baina nik uste dut, sarriegi -eta ez haur etorkinekin soilik-, ira-kasleok erosotasunean erortzen garela, eta irakaskuntza lanbide eta bokazio ez bada, zuhaitz horrek fruitu gutxi ema-ten ditu!

MAITE

Kultura eta hizkuntza aniztasunaren inguruko kezkak, galderak eta zalantzak badituzu, idatz iezaguzu bi helbide haue-takoren batera: [email protected] [email protected] bide berri honekin, dauzkagunkezkak denon artean eta elkarri gure esperientziak kontatuz bidera ditzakegu. Anima zaitez!

Bide eginean jarraitzen

dugu zuen ekarpenekin

eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu

nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa

duen edonoren parte-

hartzea gustu handiz

hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa

euskal hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

Berriakotsaila


Berriak

“Ekonomia soziala irakaskun-tzan, herri onurako zerbitzua” izenbu-rupean burutu ziren Ikastolen Elkar-tea/Partaideren II. Topaketak Bilbon.Ikastolen egoera eta egungo gizarteanduten lekua izan dira hizpide nagusiak.Ikastolei eguneroko jardueran sortzenzaizkien arazoetatik abiatuta, etorkizu-nari begira irtenbide eta alternatiba pro-pioak mahaigaineratu nahi izan dira.

Horretarako, bi egunetan zehar gi-zarte ekonomiaren izaera eta ezaugarrifilosofiko edo teknikoak eztabaidatu di-ra. Oro har, kooperatibismoa eta publi-ko/pribatu dikotomia izan dira ardatzak.

Lehenengoari dagokionez, EAEkoikastolen %85 kooperatibak direla kon-tuan izanik eta beste batzuk kooperati-ba izateko prozesuan sartuta daudelajakinik, kooperatiben legedia aztertuda, bai Euskal Herrian eta bai Europan.

Bigarrenik, publiko/pribatu diko-tomia gainditzeko beharra aipatu dabehin eta berriz. Eta baita publikotasu-naren definizioa zuzentzeko beharraere. Ikastolei dagokionez, gizartetiksortutako ekimena direnez eta zerbitzupublikoa eskaintzen dutenez, adminis-trazioaren aldetik eskola publikoek du-ten tratamendu bera eduki beharko lu-

ketela aldarrikatu zuten, batez ere fi-nantziazioari eta arlo ekonomikoari da-gokionez.

Publikotasuna gaitzat hartuta eginzen mahai inguruan iritziak entzutekoaukera izan zen. Partaidekoek, hez-kuntza zerbitzu publikoa kudeatzenduten guztientzat eskubideak ez ezik,betebeharrak ere eskatu zituzten etaeuren txostenean zehaztu dituzte.EIEF-FEREko kide Mikel Badiolak esanzuen egokiena gizarte eragileek eta ad-ministrazioak kontratua sinatzea dela,zerbitzu publikoa eragileen eskuetanuzteko. Horrela, ikastetxe publiko so-zialak eta pribatu sozialak egongo lira-teke; denak eskubide eta finantziazioberdinarekin, baina denak desberdi-nak. Eusko Ikastolen Batzako RamonMadariagak gizartearen eskaerei lotu-tako eredua defendatu zuen.

Horrekin batera, eskola itun berribat egiteko eskaera egin zuten. Izanere, azkeneko eskola ituna 1997ra ar-tekoa zen eta geroztik ez da ezer egin.Horrekin batera, eskola sistema osoaarautuko duen lege bat falta dela adie-razi zuten, Euskal Eskola PublikoarenLegea esparru publikora mugatzenbaita.

Publikotasuna ez datitulartasunean neurtzen

Euskararen lurra jorratuzHerririk herri: Euskal Herritik

Europara euskararen lurra jorra-tuz jardunaldiak

Basauri-Galdakaoko Berritzegu-neak, Eusko Jaurlaritzako HezkuntzaSailak eta Gorbeialde Elkarteak jar-dunaldiak antolatu dituzte martxoa-ren 22, 23 eta 24rako.

Jardunaldiek bi xede dizute: bate-tik, eskualde horretako ikastetxeekhezkuntza eta hizkuntza normalkun-tzarako elkarlanean garatu dituztenesperientzien berri ematea; eta beste-tik, Europan gizartearen erronka be-rriei erantzuteko egindako hainbatesperientzia interesgarri aurkeztea.

Jardunaldietan parte hartzekomatrikula doan da, baina joan nahidutenek mezu bat bidali behar [email protected] helbi-dera otsailaren 27an baino lehen hur-rrengo datuekin: izen-abizenak, tele-fonoa, NAN (agiria jasotzeko), egu-nak, helbidea (agiria bidaltzeko).

Informazio gehiagorako: www.herririkherri.comTel: 94 456 51 16


Sortzen-Ikasbatuazek “Eskola pu-blikoa hausnarketan” jardunaldia eginzuen urtarrilaren 17an. Ikastetxeetakoordezkariak eta hainbat gizarte eragilebildu ziren bertan egungo eskola publi-koaren gaineko hausnarketarekin ja-rraitzeko. Izan ere, Sortzen-Ikasbatua-zek iaz hasi zuen hausnarketa prozesua

eta maitzera arte luzatuko da.Hausnarketa horrekin Euskal He-

rrian adostu eta Euskal Herrirako balia-garria izango den eskola publikoareneuskal eredua definitu nahi dute. Ho-rretan jardun dira hainbat ikastetxetakoirakasle, guraso eta ikasleak eta euskaleskola publikoak eduki beharko lituz-

Sortzen-Ikasbatuazen hausnarketakaurrera jarraitzen du

keen ezaugarri nagusiak adostu dituz-te: euskalduna eta ele aniztuna; euskalcurriculum propioa; ikastetxeen bene-tako autonomia pedagogian zein ku-deaketan; 0 urtetik aurrera erabat finan-tzatua; eskolako komunitate osoarenparte-hartzea; lan esparru berria etapropioa; balio aurrerakoiak; laikoa,hezkidetzailea, kultur aniztuna; etahezkuntza eragileen arteko elkarlana.

Horrekin batera, jardunaldian bestez enbait puntu ere agertu ziren. Besteakbeste, euskal eskola publikoak prota-gonismoa hartu behar duela eta lehenplanora atera behar duela, administra-zioak zer esango zain egon gabe. Ikas-leek euren presentzia eta parte-hartzeabermatzeko eskaera ere egin zuten.

Falta diren ekarpenak bildu ostean,hurrengo hilabeteetan behin betikotxostena osatu eta maiatzean aurkeztu-ko dute.

Euskal Herriak Bere Eskolaherriekimenak euskal hezkuntza mugi-menduaren nazio mintegiak antolatuditu otsailaren 7rako. Eibarko Uni-bertsitate Laboralean izango dira etaegitaraua honakoa izango da:

* 9:30ean osoko bilkura- Mintegien aurkezpena- “Inposaketarik ez! Euskal He-

rriak bere hezkuntza” ekimenarenbalorazioa.

* 10:30ean lehenengo gaia:Protokoloa

- Ariketa teoriko-praktikoa lan tal-deka.

* 12:15ean bigarren gaia: hez-kuntza mugimendua

- Hausnarketa eta eztabaida lantaldeka.

* 13:45ean bazkaria* 15:30ean osoko bilkura- Goizeko ondorioen aurkezpena.- Euskal curriculumaren aldeko

kanpainaren aurkezpena.

*16:00etan hirugarren gaia:euskal curriculuma

- Kanpainaren diseinua lan taldeka.

*18:00etan mintegien amaiera

Mintegiak hezkuntzarekiko inte-resa duen herritar orori zuzendutadaude eta, bereziki, euskal hezkun-tza komunitatearen parte direnei.Parte hartu nahi duenak izena emate-arekin nahikoa du, eta honako bidehauek erabil ditzake:

- EHBEko kide bati eman.- E-postaz: [email protected] Telefonoz: 696 200 570Mintegien gastuei aurre egiteko

(bazkaria barne) 12 euro (6 euro lan-gabetuek eta ikasleek) sartu behar di-ra Euskadiko Kutxako kontu korron-te honetan: 3035 0086 61 0860027919

Hezkuntza mugi!

Argitalpenak

Behinola GALTZAGORRI ELKARTEA

Haur eta Gazte Literatura Aldizka-ria da Behinola. Azaroan 9. alea aterazuen. Mariasun Landaren ibilbideariburuzko artikuluaz gain, biziki interes-garria da Kiko Ruizek idatzitako bestehau ere: “Didaktismoa, pedagogia etaeduki ideologikoen eragina 90eko ha-markadako haur literaturan”. Aldizka-rian liburuen erreseinak eta ikastarozein lehiaketen berri ere ematen da •

Genero, nazio eta nazio hez-kuntza: ikastoletako irakasleria

Milagros Amurrio Vélez EHU

Liburu honetan euskal nazioaren e-raikuntzan emakumezkoek edozeinnazionalismorentzat nazio identitateaigortzeko eta zabaltzeko funtsezkoaden eremuan, hezkuntzan, izandakopartaidetza aztertzen da. Ikastoletakoune historikoetan aritutako emakume-en esperientziak eta kontakizunak bil-duz islatzen da•

UEU euskal kulturgintzan.Hasierako urteak 1973-1984

Mikel Aizpuru UEU

Mikel Aizpuru Historian doktoreada, eta EHUko irakaslea. Liburu hone-tan UEUren bilakaera jasotzen du, hasi1973an Donibane Lohizunen sortu ze-netik (Frankismoaren azken urteetaneuskal kulturak bizi zuen loraldiarenerdian), eta atzo arte. Azken 30 urteo-tan euskal gizarteak eta euskalgintzakbizi izan dituzten aldaketen lekuko ga-rrantzitsua bilakatu da UEU•

Bizarzuri pirataren altxorraAskoren artean TTARTTALO

Sei urteko haurrei zuzenduta dagoliburua. Bizarzuri piratak, altxorra me-dio, abentura dibertigarrietan sartukogaitu. Baina istorioan zehar, hainbat jo-ko eta denborapasa agertzen zaizki-gu,irakurlea jolasera bultzatzen dute-nak. Haurraren arreta eta irakurtzekozaletasuna lantzeko material baliaga-rria da. Abenturak gogoko dituztenhaurrentzat neurri-neurrikoa da, baitaarreta lantzea behar dutentzat ere•

Max bazterrak nahastenLaida Martinez

IBAIZABALMax bederatzi urteko mutikoa da.

Hitz-totela. Aita itsasontziko kapitainada eta amona, ama eta arrebarekin bizida. Batzuetan bazterrak nahasten ditukonturatu gabe, eta denak haserretzenzaizkio. Gauzak gehiago nahastukodira oraindik auzoan sorgin bat aurkituduela iruditzen zaionean. Zortzi urte-tik aurrerakoentzat idatzia da. Ipuinak“Lazarillo Saria” jaso zuen 2002an•

Chattering-solasean-

Askoren arteanGAIAK

Eguneroko esamolde ingelesak bil-tzen ditu, euskarara eta gaztelaniaraitzulita. Erregistro anitz ageri dira: jasoa,arrunta, lagunartekoa eta trauskila. Esa-moldeak bost zatitan daude ordenatu-ta: adimen-egoerak eta emozioak, adis-kidantza sentimenduak, kontrako sen-timenduak eta ekintzako hizkera. Inge-lesa ikasi/irakasteko egokia da•


Idatz ezazu Bargotako Aztiarenidazlan berri batDuela bi urte Interneten eta li-

buru formatuan argia ikusi zuenBargotako Aztiak. Harrazkeroweb orriak 2.600 bisitari inguru i-zan ditu eta liburuaren hirugarrenargitalpena ateratzear dago. Tek-nologia Berriak eta liburuak kon-trajarriak ez daudenaren seinaleeta froga da, ezbairik gabe.

“Johanes, Bargotako aztia” Bia-nako Erentzun ikastolako irakasle taldebatek egindako material didaktikoa da,Félix Cariñanos historiagilearen tes-tuak oinarrritzat harturik. NafarroakoGobernuaren Hezkuntza Departa-mentuko Euskara Zerbitzuak lagunduzuen egitasmoa gauzatzen.

Bargotako Aztiaren egitasmoarenhelburuetako bat haur, gazte eta hel-duei Nafarroako kultura hobeto ezagu-tzeko baliabideak eskaintzea da. Baitaikastetxeetan teknologia berrien era-bilpena bultzatzea ere. Aldi berean, ira-kurketa eta idazketa era atsegin batezlantzea du xede. Eta azkenik, Internetbaliatuz, haur eta gazteen sormena bul-tzatzea.

Horretarako, 2001eko azaroaren21etik webgune bat dago martxan:www.pnte.cfnavarra.es/bargotako-aztia/ . Webgune horretan BargotakoAztia pertsonaiaren inguruko informa-zio zabala dago; besteak beste, Johane-si buruzko 20 elezahar eta irakasleen-tzako gida didaktikoa. Gida didaktiko-an prosamen pedagogikoak eta jardue-ra zehatzak eskaintzen dira, berezikiLehen Hezkuntzaren 3. zikloan etaDBHko 1. zikloan lantzeko.

Webguneak izan dituen 2.600 bisi-tarietatik gehienak europarrak dira,baina Ameriketatik eta Australiatik ereiritsi dira.

Web orriarekin batera, Txalapartaargitaletxeak liburu formatuan argita-ratu zuen Johanesen istorioa. Orain, biurte pasata, lehenbiziko bi argitarape-

nak agortuta daude eta hirugarrena bi-dean da. Nahiz eta edukiak Internetenegon, liburua ongi saldu da, eta horrekfrogatzen du Internet eta liburua ez di-rela elkarren etsai eta ez daudela kon-trajarririk; aitzitik, elkarren osagarriak i-zan daitezkeela. Bargotako Aztiarenwebgunetik liburua eros daiteke.

Gida didaktikoan proposatzen denjarduera bati jarraiki, ikasleek idazla-nak egiteko aukera daukate. Gaia gelanlantzearekin batera, ikasleek gaiareninguruko idazlan berri batzuk sor ditza-kete, eta ondoren idazlan horiek bidal-tzen ahal dituzte eta web orrian zintzili-katuak izanen dira.

Horrek guztiak balio erantsia ema-ten dio liburuari eta eskoletan eta insti-tutuetan lantzeko tresna eraginkorrabihurtzen du. Bargotako Aztiaren itzalaluzatuz doa.

Zumalakarregi Museoak XIX. men-dea karikaturetan. Umorea, distortsioaeta kritika soziala erakusketa jarri duikusgai Donostiako Koldo Mitxelenakulturuneko Ganbara aretoan. XIX.mendean karikaturagileak, irudia era-biliz, garai hartan irakurtzen eta idaztenez z ekien publikoarengana iritsi ziren,eta orduko pentsamoldea eta gertaerakezagutzeko aukera ematen diguteorain.

Museoak hezkuntza maila desber-dinei eta denbora libreko eta bestelako

erakundeei egokitutako bisitaldi gida-tuen programa berezia ere prestatu du.Eta erakusketaz gain, Interneten era-kusketa birtuala ere ikus daiteke.

Erakusketa martxoaren 13a arteegongo da ikusgai.

Informazio gehiagorako:Zumalakarregi museoaKixkitza UgarteburuTel: 943 889 [email protected]


Berriak

NIZE (Nafarroako IkastetxeetakoZuzendaritzakideen Elkartea) Nafarro-ako D ereduko 55 ikastetxe publikota-ko zuzendaritza kidez osatua dago,bertan 7.400 ikasle eta 733 irakasle bil-tzen direlarik.

Elkartearen helburuen artean, berepartaideen lanaren koordinazioa erraz-tea dago, hezkuntza komunitatekosektore guztien ekarpenen bidez, kali-tatezko eskola publiko euskaldun batlortzeko, non ikasleen formazio inte-grala, ikastetxeetako kudeaketa demo-kratikoa eta parte-hartzailea eta euska-ra eta euskal kulturaren sustapena egu-neroko lanaren ardatzak izan beharkodiren.

Azken garaian Nafarroako Gober-nuko Hezkuntza Departamentuak ga-ratu dituen hezkuntza planak eta Kali-tatearen Legeak islatzen dituenak, ho-nako helburu horien kontra doazelauste dugu. Hori dela eta, honako doku-mentu hau kaleratzea erabaki dugu,burututako aldaketek eta etorriko zaiz-kigunek eraman gaitzaketen egoerariburuzko lehenengo hausnarketa gisa.

Aldaketen dinamikaNafarroako Hezkuntza Departa-

mentuak egoki deritzazkion ildoakbultzatzen baditu ere, guk, gainontze-ko eragileak bezala, horretan zer esa-nik badugula uste dugu:

Gure ustez, Nafarroako ikastetxeguztietako hezkuntzan eragina eduki-ko duten proposamenek gutxienekobaldintza batzuk bete beharko lituzke-te, besteak beste:

- Aldez aurretik ezarritako Hezkun-tza Legeen aplikazioak ebaluazio sako-na beharko luke. Horren bitartez, berealde onak eta gabeziak ikertu eta azter-tuko lirateke.

- Hezkuntza sistemaren azterketa-tik lortutako emaitzen ebaluazioan in-

plikaturik egon beharko lukete hez-kuntzan aktiboki aritu eta Legeak eza-rritako helburuak urte luzez aurreraeramaten saiatu diren profesionaleketa guraso elkarteek.

- Ebaluazio sakon horretatik ondo-rioztatu beharko lirateke hobetu beha-rreko ezaugarriak eta ildo sendoak .

Hezkuntza sistemak etengabekoaldaketak jasaten ditu Nafarroan. Ad-ministrazioak berak sortu eta bultza-tzen dituen egitasmo eta aldaketa lega-lak bata bestearen atzetik pilatzen dira,aurrekoen eraginkortasuna frogatzekodenborarik eman gabe. Hezkuntzanere, egitasmo batek bere denbora be-har du hausnarketa egin ondoren prak-tikara eramateko eta etengabeko eba-luazioaren prozesuan egokitzeko. Ho-bekuntzarako jokaera horrek ez du ze-rikusirik Gobernutik etengabe sortzendiren asmo aldakorrekin eta arau uhol-dearekin.

Irakasle eta gurasoekin kontatu ga-be eta aurretik ikastetxeetan egindakohezkuntza proiektuak eta proiektu cu-rricularren balorazioa aztertu gabe, ne-kez izan daitezke arrakastatsuak hobe-kuntzarako asmoak.

Haurraren garapenaAzken hilabete hauetan Adminis-

trazioak behin eta berriro erakutsi duenikuspuntuan ikasleen garapena modumurritzean agertzen da. Ikuspuntu ho-rrek eragin ezkorra eduki du egindakoebaluazioan, eta hemendik aurrera sor-tuko diren moldaketa curricular askomakurtuko ditu.

Hondar urteetan Hezkuntza Zien-tzien eta Psikologiaren zein Pedagogia-ren ekarpenak gure eginez, Haur etaLehen Hezkuntzan haurren komunika-zio, memoria, pentsaera logikoa, irudi-mena eta ingurunearekiko ezagutza-ren ahalmenak garatzea xedea izan du-

Nafarroako ikastetxeetako zuzendariok kezkatuta gaudegobernua hartzen ari den neurriekin

OharraHik Hasiren “Heriotza”monogra-

fikoan Tere Azkaratek proposamendidaktikoen itzulpenetan lagunduzuen eta Patxi Izagirre egileak horrenberri eman nahi izan du.

Gurasoentzako hitzaldiakIrungo Txingudi ikastolan

Otsailak 5Generoaz dugun iritziak seme-

alaben heziketan duen eragina.Txingudi ikastolako gurasoek eran-tzundako inkestaren emaitzetatikabiatuta aztertuko da gaia.

Hizlariak: Itziar Alonso, EHUkoirakaslea eta Manuel Sanchez de Mi-guel, Psikologian doktorea.

Otsailak 12Idazkera onak postura ona eska-

tzen du.Gurasoeak zeresan eta zere-gin handia dugu ondo idazteko ohi-turaren garapenean.

Hizlaria: Irune Ibarra, psikolo-goa, grafologoa eta EHUko irakaslea.

Lekua: Txingudi ikastolako bi-deo gela

Ordua: 19:00


gu. Horrek esan nahi du, prozesu ho-rretan haurren garapen orokorra ber-matu behar dugula eskoletan.

Azken urte hauetan, ikasleenganbereizten diren bost ahalmenen gara-pena izan dugu helburu:

- Kognitiboak: identifikatzea, uler-tzea, aplikatzea, aztertzea, garatzea,ebaluatzea...

- Motrizak: mugitzea, koordinatzea,adierazpen fisikoa, eusteko gaitasuna,indarra, orientazioan aritzea...

- Afektiboak: kontzientzia hartzea;aukeratzen, erabakitzen eta erantzutenjakitea; baloratzea, balioak izaten etaantolatzen jakitea...

- Harremanak: taldea ezagutzea; ja-so eta mandatuak bidaltzea; entzuteko,ideiak komunikatzeko, kritikak onar-tzeko eta egiteko gaitasuna edukitzea; e-rantzukizuna eta konpromisoa lantzea.

- Giza harremanak: gizartearekikokontzientzia hartzea, harremanak sor-tzea, laguntza eskaintzea eta konpro-misoak hartzeko gaitasunak berma-tzea...

Etaparen bukaeran gure ikasleekbost ahalmen horietan garapenak era-kutsi behar dituzte eta, ohi denez, ho-rrek izan beharko luke Lehen Hezkun-tzaren bukaeran ebaluatzeko oinarria.

Nafarroako Hezkuntza Departa-menduak duela bi ikasturte eginikohezkuntza sistemako ebaluazioanikasleen ahalmen mota baten zati txikibat aztertu zuen (matematika eta lengo-aiaren bi galdetegietan kontzeptuzkoedukiak identifikatzeko, ulertzeko etaaplikatzeko galderak besterik ez baitzi-ren proposatzen). Aurten ere 2. eta 6.mailetan antzeko asmoak ditu. Diru-dienez, gure ikasleen gaitasunak adie-razi ahal izateko beste motatako des-kriptoreek ez dute izanen inolako ga-rrantzirik, esate baterako: kontzientziahartzeko, taldean lan egiteko eta eran-tzukizuna garatzeko direnak.

Beraz, eginiko sistemaren kanpokoazterketa pobrea bezain maltzurra iru-ditzen zaigu hezkuntza zaharkitua etakonpetitiboaren alde jokatzen duela-ko. Gure iritziz ez dago kalitatea bultza-tzerik ikuspuntu kamuts horietatikabiatuz.

Ikastetxeen autonomiaLegeak ikastetxeei aitortzen dien

autonomiari dagokionez, hobekuntzaprozesuetan ikastetxeen inplikazioabultzatzeko eragile guztiei hitza ema-tea ezinbestekoa dela adierazi nahi du-gu. Aginte hutsa ezin da gure gizarteanhezkuntzaren aldaketak gauzatzekoprozedura izan. Irakasleen prestakun-tza profesionala eta familien parte-har-tze sakona , besteak beste, gutxienekobaldintzak dira benetako autonomiagauzatzeko.

Badirudi, hemendik aurrera Nafa-rroako ikastetxeok ahaztu egin behar-ko ditugula egindako proiektu eta lanpropioak Hezkuntza Departamentuakbere kasa egin dituen asmoak indarre-an jarriko direlako.

Iruditzen zaigu hezkuntzan egitas-mo berri batek bere giza baliabide pro-pioak eta formazio berezia behar ditue-la. Administrazioak badu horren berri,beste etapatan planak aurrera eramannahi izan dituenean aspektu horiek erekontuan hartu eta planifikatu egin baiti-tu. Haur eta Lehen Hezkuntzan, ema-ten duenez, ez dago baldintza hori be-tetzeko asmorik.

Bestalde, LOCEren ezarpenak arlo-en curriculumetan erakarriko dituen al-daketak ikusita (esaterako, zeharkakogai berriak sartzeko asmoa edo ordute-gien araudietako aldaketak), lehenikastetxe bakoitzaren errealitatea ikusi-ta egokitzeko ziren aukera guztiak de-sagertzen dira. Dena zorrotz arautzenda moldaketarako aukerrik txikienaezabatuz. Irakasleen kultura profesio-nala garatu ordez kamustu egiten dagure lanbideari beste garai iluneko ere-duak ezarriz.

Ikastetxeen barne harremanei da-gokienez, bestalde, aldatzera datozenegitasmo berriek ( zuzendarien aukera-keta eskolaren testuingurutik ateratzeaedo Eskola Kontseiluen gaitasunakmurriztea), hemendik aurrera ikastetxepubliko bakoitzak Administrazioareki-ko izango duen menpekotasuna azpi-marratzen dute .

Kanpoko ebaluaketak iragarri di-ren moduan, gainera, ikastetxe bakoi-

tzaren balizko aukeraketa didaktikoakahulduko ditu, programazioak bukae-rako ebaluaketaren arabera moldatze-ko joera hartuko duelako.

Ikastetxearen autonomia curricula-rra erabat ezabaturik eta akiturik geldi-tzen dela ondorioztatzen dugu aurre-koarekin.

Ikastetxearen bizitza ga-ratzea

Bukatzeko, orain arte ikastetxeetanegindako lanarekin jarraitu nahi dugu-la eta honetan saiatuko garela adierazinahi dugu. Gure ikastetxeetan ildohauetan ahaleginak egingo ditugu:

- Irakaskuntza publikoan giza balia-bideak eta materialak eskatuko dituguazken urteetan nabarmentzen ditugungabeziak ikusita: eraikin eskasak etazaharkituak kasu askotan, ikasleen in-tegraziorako irakasle falta, behar bere-zietarako baliabideeen eskasia,..

- Etengabeko aldaketen aurreanhezkuntza sistemak lasaitasuna etahausnarketa gehiago behar ditu. Gureesparrutik giro hori sortzeko konpro-misoa hartzen dugu.

- Ikastetxe bakoitzak arduraz etailusioz bere ezaugarriak kontuan har-tuz, hezkuntza proiektuak garatzekoegin duen historia eta gaitasuna bultza-tuko dugu.

- Ikasleak bere osotasunean hezte-ko dugun konpromisoa azpimarratunahi dugu, gaitasun motrizak, afektibo-ak edo harremanetarakoak landuz etaez kognitiboak soilik.

- Irakasleen kultura profesional ire-kia eta berritzailea garatzeko premiaazpimarratuko dugu guregan, Admi-nistraziotik etsipena, pasibitatea eta la-naren garrantziaren galera bultzatzendenean.

- Ikastetxeko komunitatean barneparte-hartzea landu eta zabaldu behardugu asmo, kritika eta gatazkak modueraikitzailean aztertzeko. Ikasle, ira-kasle edo familiek bide ugari eta irekiakedukitzea ezinbestekoa da ikastetxeenbizitza garatzeko.

NIZE(Nafarroako Ikastetxeetako Zuzendaritzakideen Elkartea)


Irratia, mintzamena lantzekomakinaBarakaldoko Beurko institutua

Beurko institutuan, gurasoetan %3da euskalduna. Ikasleek euskaraz egi-teko duten eremu ia bakarra eskola da.Mariano Belloso Euskara irakaslearenhitzetan, “hemen sortu den arazoa era-bilera da. Ikasleek duten euskara mai-la ez da txarra, baina gero euren arte-an ez dute euskaraz egiten”.

Mintzamena lantzea eta erabileraakuilatzea zen, bada, Euskara minte-giaren kezka nagusia. Beste kezka batere bazuten, ordea: euskarari dagoz-kion ekimenak zergatik bideratu ohi di-ren Euskara mintegitik soilik, izatez,irakasle guztiak direnean hizkuntza ira-kasle.

Muga guztien gainetik...euskaraz!

Barakaldok 100.000 biztanleinguru ditu. Horietatik %10ak da-ki euskaraz. Herri barruan dago-en D ereduko institutu bakarrada Beurko institutua. 520 ikasledabiltza bertan. Institutuak ha-rremanak ditu herrian euskarasustatzeaz arduratzen diren tal-deekin: AEK-k institutuan bertaneskaintzen ditu ikastaroak, EGAtitulua ateratzeko eta hizkuntzaeskolako azterketa prestatze-ko. Sasiburu euskara taldeko-ek ere herriko egoerari buruzkohitzaldiak eskaintzen dituzte,ikasleak kontzientzia daitezeneuren egoeraz, eta Alazipoeuskarazko musika eskolarekinere harremanetan daude. Beurko institutua duela 7 urte

hasi zen Hizkuntza Normalkun-tza Plana lantzen. Lehen urra-tsa, dokumentu denak euskara-tzea eta harreman denak euska-raz egitea izan zen. Gurasoekoharrak bi hizkuntzatan edo eus-kara hutsean jasotzen dituztejada. Lehenengoz, eskola kon-tseilua euskara hutsean egindute aurten.

Juanjo Arrizabalaga

Mariano Belloso


Irratia iruditu zitzaien tresnarik ego-kiena euskara gazteen ahotik patiorazabaltzeko, eta ikasgelan ere oihartzu-na izateko. Gainera, hainbat ikasgaitanpresta zitezkeen irratsaioak, irakasledenen inplikazioa lortuz, eta diziplinaarteko loturan oinarritutako ikas-pro-zesuak indartuz.

Irakasleen prestakuntza Hiru urte joan dira irratia muntatze-

ko urratsetan hasi zirenetik. Euskaramintegiak lehenik zuzendaritzari aur-keztu zion proiektua. Ondoren, klaus-troan planteatu, honek baietza eman,eta martxan jarri ziren.

Irratiari buruzko formazioa jaso-tzea etorri zen gero. Klaustroak ikastarotxiki bat egiteaz gain, trebatu nahi zutenirakasleek irratiko profesionalen esku-tik jaso zuten ikastarorik, baita beste es-koletako esperientzien berri izan ere.Berritzegunetik baliatu zituzten aukerahoriek.

Jakina, irratia entzuteko, leheniktxanpon hotsa behar: gela bat egokitubeharra zegoen eta intsonorizatu, irratitresneriak erosi, ordenagailuak, boz-gorailuak patiorako... Hiru urtetan pix-kanaka egindako inbertsioak izan dira,denera 9.000 euro inguru kosta zaizkie-tenak. Diru laguntzarik gabe ez luketehalako proiekturik aurrera ateratzerik i-zango. Eusko Jaurlaritzatik, NOLEGAproiektuaren bidez, zenbait laguntzaeskuratu dituzte muntaiarako.

Irratia: informazioa ehun-tzen ikasteko gela

Oso garbi zuten irratia ez zutelahautazko ikasgai gisa eskaini nahi, edotailer gisa; izan ere, irakasleek ez zutennahi irratia ikasle batzuk soilik proba-tzerik. Pixkanaka, ikasle denak bertatikpasatzea zen nahi zutena .

Irratigintza hainbat modutan landudute ziklo bakoitzean. 1. zikloan, Eus-karako eskoletan bikoizketak lortu di-tuzte: alegia, euskarako lau saiotatikbat hartzen dutela mintzamena lantze-ko, eta saio horretan bi irakasle aritzendirela gela berean, taldea bitan banatu-

ta mintzamena errazago lantzeko.Bi-koizketatan, ikasleak zazpi lagunekotaldetan banatu eta eskaletak presta-tzen dituzte. Taldeek hautatzen dituztegaiak; albisteak izan ohi dira sarri. Bes-te talde batzuk gai monografikoetarajotzen dute (“Prestige”, “piercing-a”,“tabakoa” eta gisako gaiak). Informa-zioa bilatu, sintesia egin, irratirako mo-duko testua idatzi eta, gelan sarritan en-tseatu ondoren, irratira joaten dira gra-batzera. Irratian aspektu tekniko ba-tzuk ere irakasten zaizkie.

Talde bat irratian den bitartean, bes-te ikaskideek irratsaioa entzuten dute,ondoren zer iruditu zaien komentatze-ko; zer gustatu zaien, akatsak non egondiren... Ikaskideek saioa entzunda jasoduten inpresioa jakin ondoren, bestezinta bat entzuten dute: irratsaioa gra-batu bitartean egindako froga, akats,


zu-zenketaeta errepikapendenak biltzen dituen zinta. Eta konpa-ratu egiten dute ea grabatu bitarteanegindako akats denak, irratiz bota du-ten azken grabazioan zuzendu dituz-ten edo ez. “Eurentzat lan hori oso ga-rrantzitsua da- dio Mariano Bellosoirakasleak-egindako akatsak zuzen-tzen ikasten dutelako, eta ikaskideeklaudoriorik, lorerik botaz gero euren-tzat balio bikoitza dutelako hitzok, ira-kasleak esanda baino” .

Bigarren ziklokoa libreagoa izatenda, ikasleak autonomoagoak baitira.Saioak ikasleek bakarrik prestatu ohidituzte, bai Euskarako eskoletan tarte-txo bat hartuz, edo baita... jolasordue-tan ere! Motibazioa badagoen seinale!Informazioa eurek bilatu ohi dute (In-ternetek asko errazten baitu lan hori),nahiz eta irakasleen laguntza ere badu-ten behar dutenerako. Aparailuak ereeurek bakarrik maneiatzen dituzte. La-gun koadrila zabal bat bada uhinetaraitsatsita gelditu dena, eta jolasorduoroirratira jotzen dute; patioan ere entzu-ten da, anplifikadoreen bidez, eurensaioa. Nola ez, adin horretan hain gus-tuko dutena egiten dute: musika saioa.Musika gazteak erakartzeko imana da,eta jolasordutan patiora euskara era-matea behintzat lortu dute.

Futbito emankizunak, irratinobelak, gai monografikoak...

Iaz 30 irratsaio inguru grabatu zituz-ten. Ez zaie ahaztu, institutuan eginda-ko futbito txapelketa zuzenean emanzutenekoa, “Champions”en abesti etaguzti (eta pentsa kirol emankizun ba-tek eskatzen duen hitz jarioa zer den!).Baina gehien gustatu zaien irratsaioa,Barakaldora metroa iritsi zenean egin

zutena da. Eneko As-pe, Batxilergoko 2.mailako ikasleak(eta irratizale amo-rratuak) halaxekontatzen digu:

”Herriko metro sa-rrera batera joan gi-

nen, jendea elkarrizketa-tzera. Grabagailua eta bideo

kamera bat ere eraman genuen. Osoondo pasa genuen; jendea laguntzekopronto zegoen”. Kale elkarrizketatangozatu zuten arren, aurretik lan handiaegin behar izan zuten. Elkarrizketatze-ko euskaldun jendea bilatu beharkozutenez,lehenengo Barakaldon euska-raren egoera zein den aztertu zuten, ja-kiteko zer adinetako jendea izan zite-keen eurek behar zutena. Elkarrizketaknola egin ere landu zuten.

Bizkaia irratitik ere hots egin diete,eskolen artean antolatzen duten irra-tsaio lehiaketan parte har dezaten. Irratinobela bat prestatzen ari dira lehiaketa-rako, beste zenbait gai monografikozgain. Motibazioa piztu du dei horrek ere.

Lorpenak eta trabakGustura daude hiru urteotako espe-

rientziarekin. Mariano Bellosoren hi-tzetan, “platoan dauden artean behin-tzat euskaraz egiten dute. Eta hori jadaez da gutxi, aurrerapauso handia daguretzat”. Bestetik, hizkuntza lantzendute: ongi ahoskatzen ikasten dute, on-

Barakaldo•

gi irakurtzen, informazioa ongi idazten(irakurri eta lehenengoan uler dadin).Eta gainera, informazioaren gizarte ho-netan hain garrantzitsua dena ikastendute: informazioa bildu, garrantzitsue-na hautatu, sintesia egin eta azkenikzeure irakurketa eskaintzea. Alegia,ikasten ikasi dutela irratiaren bidez, etaberezko motibazio batek tirata; irratiaikasleentzat imana baita, eurentzat ezda “lanerako lekua”, gustuko tokia bai-zik. Horren adibide da, jolasorduetaneuren borondatez sartzen direla irra-tian, gustuko musika jarri bitartean eus-kara aireratuz patio osora. Irakasleeidagokienez, nahiz Euskara mintegikohiru irakasleek hartu duten, batez ere,irratiaren ardura (Juanjo Arrizabalagak,Mariano Bellosok eta Belen Oleagor-diak), beste alorretako irakasleak erehasi dira pittinka-pittinka gerturatzen.Ingeleseko irakasle batek eta Kimikakobeste batek jada irratsaioren bat presta-tu omen dute ikasleekin, euren gaieninguruan.

Trabak ere badituzte, ordea: den-bora da bata, irratsaio bakoitza ongiprestatzeak ordu asko eskatzen baitu.Bestetik, bat-batekotasuna eta hizkun-tza ez-formala bultzatzeko ere mugakdituzte. Denei bezala, gazteoi ere mi-krofonoak errespetua sartzen die, etainprobisazioari tartea uztea, edota la-gunarteko hizkera sortzea ez da erraza.Horietxek omen aurrera begirakoerronkak. •

ELKARRIZKETA: ALAZNE PETUYA ESPERIENTZIA: IRAKURKETA …. alea.pdf · 85. zenbakia. 2004ko otsaila...

Documents

Transcript of ELKARRIZKETA: ALAZNE PETUYA ESPERIENTZIA: IRAKURKETA …. alea.pdf · 85. zenbakia. 2004ko otsaila...