El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Sexto grado de … · Aslika 1: Divisibilidad de Números...
Transcript of El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Sexto grado de … · Aslika 1: Divisibilidad de Números...
El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Sexto grado de Educación Básica, es
propiedad de la Secretaría de Estado en el Despacho de Educación, fue elaborada en
el marco de la emergencia nacional COVID-19, como material complementario en
respuesta a las necesidades de seguimiento al proceso enseñanza aprendizaje en
centros educativos gubernamentales de Honduras, C. A.
Presidencia de la República
Secretaría de Estado en el Despacho de Educación
Subsecretaría de Asuntos Administrativos y Financieros
Subsecretaría de Asuntos Técnico Pedagógico
Dirección General de Currículum y Evaluación
Subdirección General de Educación
Dirección Departamental de Educación de Cortés
Subdirección General de Educación para Pueblos Indígenas y Afrohondureños
Revisión de estilo y adaptación
Centro Regional de Formación Permanente Valle de Sula
Estephany Paola Gutiérrez Yanes
Revisión Curricular
Subdirección General de Educación Básica
Riccy Barrientos
Lilian Elizabeth Gradiz
Revisión técnica grafica pedagógica
Dirección General de Innovación Tecnológica y Educativa
Traductor
Jurben Eude Gabriel
Diseño y Diagramación
Dirección General de Modalidades Educativas
Eleazar Tomé Escobar
Yadira Figueroa Alvarenga
Carlos Humberto Alvarado Lozano
©Secretaría de Educación
1ª Calle, entre 2ª y 4ª avenida de
Comayagüela, M.D.C.,
Honduras, C.A.
www.se.gob.hn
Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas, Sexto grado
Edición única 2020
Distribución gratuita – Prohibida su venta
Presentación
Ante la emergencia nacional generada por Covid-19, niños, niñas,
adolescentes, jóvenes, padres, el Secretario de Educación, ponen a
disposición este estudio y herramienta de trabajo para el ciclo I, II y III de
Educación Básica (1 ° a 9º grado) que le permitirá continuar sus estudios de
forma regular, garantizando que pueda quedarse en casa y al mismo
tiempo obtener los conocimientos pertinentes y desarrollar sus habilidades.
Papá, mamá, tutor o gerente y maestro lo ayudarán a revisar cada lección
y aclarar cualquier duda que pueda tener. Su trabajo es desarrollar las
actividades, ejercicios y se pueden llevar a cabo con los recursos
disponibles y que se plantean en el cuaderno de trabajo, de manera
ordenada, creativa y limpia, para luego presentarlos a sus maestros
cuando regresemos al Centro Educativo.
Secretaría de Estado en el Despacho de Educación
ICONOS:
Icono Indicador
Mani nani luwan ra smankanka nani ba kupiam kraukanka .
Naha ra diara nani daukma wisi swin nani ba daukma sa.
Diara nani kumkra raitpali daukaya nitsa kaka wan wima .
Pliskam pain kum sakma naha nani warka nani ba auyam pa
daukma lahma wan wima.
Wan wima baha stadi taki sinska laka tanka ba dukiara .
Turi plamaika ulbanka bukka pliki kaikanka tanka.
Wan wis ulbanka kau tara ba
Plikanka
➢ ASLIKA 1: NUMBA NANI BA DAKBI SAKANKA / DIVISIBILIDAD DE NÚMEROS
LISIN 1: Regla de divisibilidad de 9 y 11………………………………… . …. 7
LISIN 2: El M.C.D y el m.c.m de más de dos números…………………. …. 8
➢ ASLIKA 2: ÁNGULOS
LISIN: Construyamos la bisectriz de un ángulo….…………..……….. ……. 11
➢ ASLIKA 3: NÚMEROS DECIMALES
LISIN 1: Hagamos conversión entre fracciones y números decimales… 16
LISIN 2: Multipliquemos por números decimales….……………………….. 18
LISIN 3: Dividamos entre números decimales ……………………………… 23
➢ ASLIKA 4: ÁREA
LISIN 1: Calculemos el área de polígonos regulares. …………………….. 30
LISIN 2: Calculemos el área del circulo……………………………………… .32
➢ ASLIKA 5: DAKBA BARA PURA PRAKAI BAHA NUMBA NANI WITHKA BA\
ADICIÓN Y SUSTRACCIÓN DE FRACCIONES
LISIN 1: Sumemos fracciones ……………………………………………. …… 39
LISIN 2: Restemos fracciones …………………………………………………... 41
LISIN 3: Propiedades de la adición. ………………………………………….. 42
1
Numba Nani/ 6 Grado
Aslika 1: Divisibilidad de Números
Dia land takia lukiba :
✓ Land palisa dakbisakai tanka paliba 2,3,5,9,10 y 11
✓ nu pali kayasa naha M.C.D y el m.c.m.
Ulbanka nani slinbi waya ba:
✓ Lección 1:
Naha ki dakbi sakaya tanka ba 9 y 11.
✓ Lección 2:
naha M.C.D bara m.c.m numba wal wina kau ai purara
Dia dukia nani baku nitsa:
Ulbai bukka, ulbaika dusa bara burbai ka sin.
Dia daukayas m aba naha ulbanka nani slinbaya ba
Diara yuska yabi nani dukia land pali takaya sa kaka wan wisa naha nani
dukia ba sut daukaya sa:
✓ Naha wark nani ba sut daukan kaya sa.
✓ Taim kam yabayas sma naha nani ulban sut takrikan naha ulbanka
ta bila nani nahara wan winba .
✓ Tuktan nani ba purakaiki bara yulakahban kaya sa warka nani winba
kasak daukbia ba dukia ra.
✓ Pain land takras sa kaka kli kli yas daukbia warka ba.
✓ Ulbanka nani kumkum ba pain tanka briras sa kaka almuk kum mita
tabai kanka yabaya sa.
2
Numba Nani/ 6 Grado
Baiki sakanka dauku ba taim kau numba kum takaski sa kaka kaisa nina ba iuya nina
yabai ispel bila kat (residuo),nanara pain yawan ba dakbi skuya bara numba 9 ba
pura prakanka bara dakbisakan ka ba 9 ba wal mankuma bara kau and mai takski ba
iuya wiyaya sip.
Nakusa sipsa wiyaya 11 bara 9 dakma kaka kau 2 takaskisa baha ba sika sipsa yawan
wiyaya yuya kumsa (reciduo)
Sampla kum
(1)524 (2) 6795
5+2+4=11 6+7+9+5=27
11+9= 1 residuo 2 27+9=3
521 no es multiplo de 9 6795 es un múltiplo de 9.
Smalkan ka 1:
Baiki sakai tanka paliba 9 bara 11
Bapanka ba :
- Land pali kaya sa dakbisakanka tanka ba 9 bara 11 wal
Kaisa sakiaya dakbi sakankatanka 9 bara 11.
• Kaisa naha numbika na 9 nahki baiki sakia tanka ba land takaia
¿Cuánto es el residuo de\ rakanka an takaskan saki 413÷9?
Naha ba lika numba 3 dakbi sakanka tanka wal kak aitali a palisa
3
Numba Nani/ 6 Grado
Warka nani # 1
Nahki daukaiba: naha nani warka n aman ulbainkam bukka ra daukma.
Man tuktikan bara makas naha nani ba daukbia:
Dakbi sakaia tanka kasak ba wal ulma 2, 3, 5, 9,10 y 11.
¿wan wis numba3 ani nani ba sipsa dakbi sakaia sip ba?
214 325 208 4527 3002
Warka nani# 2
Nahki daukaiba: man ulbaikam bukka ra naha nai warka na dauks .
Naha numba nani na wina: 2827, 576, 396, 48719, 6588, 5192, 783.
Sakaiasma 9 y 11 numbika wal daikbi sakaia sip nani ba
Naha numbika nani tila wina : 84, 225, 264, 480, 582, 585, 603, 825, 2,502,
4,842, 5,061, 5,918, 7,865
Ssakaisma 2, 3, 5, 9, 10 y 11: dakbi sakaia sip nani numbika ba
Kaisa naha ddakbi sakanka tanka palai kasak ba numba 11 dakbi sakanka
/ Vamos a encontrar la regla de divisibilidad del 11.
Baha baiki sakankaraa 11 numbika ba yuya taskiba sim satka kaya sa baha
dibit munuma bara numba 11 ba puraprakanka ba kumka nani ba bara
dusa kum ra baukan nani ba . wibia kaka baha numba 11 ba sin pura
prakanka ba ay bailka bani raulban kaya sa sampla.
4
Numba Nani/ 6 Grado
Madikanka 2: kaisa manki kaikaia el M.C.D y el m.c.m
Dia lân takaiba:
- Nutakaia M.C.D bara m.c.m numba wal wina ai purara.
• Kaisa manki kaikaia M.C.D
• Manki kaikaia M.C.D.
a. Kaisa numba kum dibit munai sip kum sakaia yuya kum sin swiras
numbika 24,36,bara 60. Nanra numba wal ra yuska yabaia sipsa
naha na 5to manka ra land takan sa.
• Nanara dakbi sakanka kumi nani ba pliki kaikaysa 36 bara 60
numbika ra dakbi sakaia sip nani numbika ba dakbi sakaiaka
numbika 24 ba numba kau silpi sa ninka ra dakbi sakaika numbi ka
kau tara ba wal takrikanka ya bisa.
BAHA dakbisakanka 24,36,bara 60 ba
sika 12 sa
Tanka II. yuska yabaia nahki slinbaia sa ba numba ailama numbi ka nani
ba
24=2x2x2 x3
36=2x2 x3x3
60=2x2 x3 x5
Dakbi sakanka =2x2 x3
Divisor de 24 24 12
¿Divisior de 36? Apia Au
¿Divisor de 60? Apia Au
5
Numba Nani/ 6 Grado
Baha dakbi sakaia numbika nani 24,36 bara 60 ba M.C.D b asa.
Aslika 2: kaukanka nani /ángulos
Dia land takai luki ba :
• Kuakanka nani baiki sakanka nani tanka ba
Ulbanka nani ba slinbaia ba:
• Silin 1: kaisa kuakanka nani baikanka nani kum paskaya
Dia dukia nani yus munaia ba:
Ulbai bukka, bara ulbaia dusa bara burbaika.
Naha ulbanka ba nahki daukayasma ba
Naha ulbanka ra smalkanka kasak kum land takma dukiara luki ulbanka
nani ba wisa:
• Nahara wark nani ba sut daukayasma.
• Taimkam mankayasma naha nani ra wark swin nani ba alki daukaya
dukiara.
• Tuktan nani bara tabaikanka yabaya sa naha nani warka ba kasak
dauk bia ba dukiara .
• Sip pain land takras saka kli kli yas daukbia baha warka nani ba.
• Ulbanka nani ulbi kruhma nani bila ra ulban nani ba kau tihu pali sa
bamna almuk kum aiskaiki tabaikaya sa baha tukta bara
6
Numba Nani/ 6 Grado
• Kaisa manki kaikaya (m.c.m) dakbisakia nani ba
Kaisa plikikaikaia (m.c.m)dakbi sakia naha numbika 24,36 bara 60
✓ Tanka I. pliki kaikaya nahki dibit munaia sin satka numbi wal 24 bara
36 baha 60 dahbi sakai ba wal kan baha kau numba tara sa, ai
dahkbi sakaika kau silpi ba wal takrikanka yabisa.
60
multiplos
ka
60 120 180 240 300 360
24
multiplos
ka
Apia Au Apia Au Apia Au
36
multiplos
ka
Apia Au Apia Au Apia Au
Naha dakbi sakanka m.c.m 24,36,60 numbika dakbi sakanka nani ba ssika
360
Nahka wala ba lika slinbaiya sipsa naha nunbika nani ba .
24= 2x 2x 2x 3
36= 2x2 x x 3 x3
60= 2x2 x3 x5
m.c.m = 2x2 x 2x3x3x5 =360
numba bani ba aimaya kat alahbaya sa
7
Numba Nani/ 6 Grado
Warka nani # 1
Nahaki daukai ba: ulbaikan bukka ra naha nani warkka nani ba
daukma , dakbi sakanka kum dauki bara numbika wal dahbi ba wan
wima ani ba sa.
(1) 15, 21 y 63 (2) 12, 56 y 84 (3) 9, 14 y 55
(4) 21, 22 y 45 (5) 6, 15, 21 y 33
Entre los niguie84, 225, 264, 480, 582, 585, 603, 825, 2,502, 4,842, 5,061,
5,918, 7,865
encuentre los que son divisores de 2, 3, 5, 9, 10 y 11:
Lisin 1: kaika baha nani kuawanka marka wapni tadinkan ka nani ba
paskaya
Dia land taya luki ba:
Naha nani kuakanka nani tanka pali ba pliki kaiki sa.
baha paskanka wapni ba kaisa bail bail dakbi sakaya
naha paskan ka nani ba yusmunaia compas .
Wan kupia
kraukaya:
Wapniklakaika: naha na
lika wapni klakaika sa kan
witin ba wal ulbanka
takumi wapni klakisa insra
marka nani ba sut awina
ra ulban sa
Kruhma klakaiaka:
naha dukia sisarh
talika na witin ba wal
sipsa krukma kasak
pai nani paskaya
sipsa
Kumadura paskanka:
naha lika kumadura
paskra satka sa kan witin
ba wal diara ailal marka
munai sip s aba mita
8
Numba Nani/ 6 Grado
Kul manka 4to r adiara nani land takanba kaisa wan kupia kraukaya.
Ángulo/wapni wal kahma dinkan:
naha lika wapni klakanka wal ai
kahma ta alan dinkan sa .
¿naha nani paskan k aba nina wan wis?
Manki kasi naha nani paskanka yarka nani ba .
9
Numba Nani/ 6 Grado
¡MUY BIEN! Ya construimos el ángulo de 50°
Osvaldo ba ai yula watla kum daukaya
luki wauhtaya ra paskisa bara paski
danhdaukan baha klarka nani wal
sakuna takrikanka ba lika utla bahna ba
wina paski takrikan sa.
Witin wansa ulbanka wapni kum paskaya ninka ra baha tadimanka ba mitil
pali kat takasbia wantsa baha utla bahna ba. Kaisa nahki lain wapni lukaia
ba luki kaikaya
¿baha wapni kum klakaihma nahki sa?
Baha wapni klakanka ba mitil mitil baiki sa.
Baha klakanka ba nina bisectriz makisa .
Wapni ka ba OC ba sika bisectriz bara
kuwanka AOB.
Warka nani #1
Nahki daukaiba: ulbai bukka ra naha nani warka ba dauks.
1. Nanara wan wis naha nani paskanka ba daukaya sa kaka paskanka nani
daukaya dukia:nani ba sa. Wapni klakanka/regla, kumadura
paskanka/compas, kruhma klakaika/compas, naha nani ba paski wan wis
nahki yusmunaya sipsa albani ba
2. Con la ayuda de un transportador construya un ángulo recto, agudo y
obtuso/
Kumadura paskanka wal klakanka satka wal dauk kau kuwan ka bara kau
prawi kum wal.
3. Construya los ángulos de 45°, 110°, 130°, 80° y 30° utilizando el transporta/
Kuawanka paskayasma 45°, 110°,130°,80°,bara 30° albani drawanka ba
pitka kat kumadura paskanka wal yusmuns.
•
ACTIVIDAD #1
4. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
10
Numba Nani/ 6 Grado
Wauhtaya ni kaisa klakanka bisetriz wi klakanka kum daukaya.
Nahara kaisa kuawanka nani bisectriz ka sakaia baha kumadura paskanka
ba wal
(compas) yuska wabaia.
Kumadura paskanka ba su ai marka nani brisa insra ulbansa baha nani
numbika ba yawan yus munaia naha nani kuawanka sut paskai kaka, isi
pali sa naha nani marka ba klakai tanka ba.
Bisectriz wiba sika baha kuakanka nina ángulo wiba mitilka baikaya ba sika
bisectriz makisa.
Medir el
ángulo.
Encontrar la
medida del
ángulo AOB.
Medir la mitad
del ángulo
AOB.
Trazar la
bisectriz OC.
11
Numba Nani/ 6 Grado
Nanara kaisaklakanka bisectriz kum mark munai kumadura paskanka wal
daukay
Warka nani #2
Nahki daukaiaba : ulbaia bukkam ra naha nani warka na dauks.
1. Naha turka na wan wis dia dukia sa bisectriz ba .
2. Kawan ka 100° y 70°. Bara kumadura paskanka wal (compas)ba wal
mitilka saks (bisectriz ).
3. Naha nani marka mitilka saks kumadura paskanka wal praki kaiki
85°, 40° y 160°.
4. Kaisa kuwanka 140° paskaya. Nanara mitilka saks kumadura
paskanka(transportador) bara kruhma paskaika(compas) wal baha
mitilka ba saks(bisectriz)
5. Ulbai bukka ra ta dinkan ka yumpa paskaiyasma (triángulo) ba ninkara
kumadura paskanka(compas ) wal mitilka saks ta bani ra
Construir el ángulo DOE y sobre los lados del ángulo trazar un arco con centro en el vértice O para obtener los puntos F y G.
Con la misma abertura del arco anterior trazar dos arcos, uno del punto G y otro del punto F para obtener el punto H.
Trazar la recta desde O hasta H y así obtenemos la bisectriz OH del ángulo DOE.
12
Numba Nani/ 6 Grado
Aslika 3:aiwinakat baiki sakan numbika nani/numero decimales
Dia land takbia luki ba:
✓ Ai wina kat baikisakaia numbika nani ba kaisa numba piskara baiki
sakia/ Convierten números decimales en fracciones y viceversa.
✓ Kaisa yawan yu bani ra yusmini ba numbika sahwanka wal land
takaya/Resuelven ejercicios de la vida real que involucran la
multiplicación de números decimales.
✓ Usan calculadoras o computadoras para comprobar las
multiplicaciones con números decimales.
Ulbanka nani slinbaia ba:
Lisin 1: kasia piskara baikaya numba nani ba bara aiwina kat baikaya
numbika nani ba sinwal/Hagamos conversión entre fracciones y números
decimales.
Lisin 2: sahwaya ai wina kat sakanka numbikaa nani wal/Multipliquemos
por números decimales.
Dia dukia nani yusmunaisa:
Ulbai bukka, ulbia dusa, bara burbaika nani
Ulbanka nani ba nahki slinbai ba
Yuska yabia landka takisna kaka naha ulbanka nani ba wisa naha nani
dukia na:
✓ Warka nani daukbia swinba sut daukayasa.
✓ Taim kam mankayasma naha nani warkana daukikaya ulbanka nani
ba.
✓ Tuktan nani ba yulakahbi lakikai tabaikaya sa naha nani warkka na
dauk biakat kasak daukbia dukiara.
✓ Warkka nani ba pain land takras sa kaka klikli daukaya sa.
13
Numba Nani/ 6 Grado
✓ Ulbanka nani kruhma ra ba almuk kum tabaikan ka yabaya sa tuktan
nani pain tanta ka briars sa kaka
Lisin 1: kaisa numba ai wina kat baiki saki nani bara piskara baiki land
takaya.
Dia land takbia ba :
- Numba nani piskara baikaya.
- Ai wina kat baikaya nummbika nani ba numbasatka walka nani ra
lakaya..
1. Numba nani ba ai wina kat baiki sankanka nani ba wina piskara
baikaya/Convierta los números decimales en fracciones y las fracciones
en números decimales.
Kaisa wan kupia
kraukaya:
porque la unidad está dividida en 100 partes iguales y se ha
tomado una. Kum brih 100 lakisa baikisakisa numba nani
porque la unidad está dividida en 1000 partes iguales y se
ha tomado una. Numba nani ba piskara baiki sakisa
Pura bara muntara numbika ba wal ba sut baiki sakaia sa
kan ai praiska kau maya kat sakia ba mihta.
Siempre expresemos las
fracciones en su mínima
expresión/alwis taim yabai sipsa
numba piskara baiki bara
numba aiwina katsakan
numbika
14
Numba Nani/ 6 Grado
Naha nani numbika piskara na ai wina kat baiki sakan ka numbi nani
dauks.
Warka nani #3
Nahki daukaya ba: ulbai bukkam ra naha nani wark kan a dauks.
1. Naha nani ai wina kat baiki sakan ka numbi nani na piskara
baikaya numbika ra lakaya :
a) 0.23 b) 0.35 c) 0.275 d) 2.48
e) 0.584
2. Convierta las siguientes fracciones en números decimales:
a) 3
4 b)
23
50 c) 3
307
500 d)1
33
40
e) 471
125
Raitka ba:
a) 0.75 b) 0.46 c) 3.614 d) 1.825 e) 4.568
Raika ba:
a) 23
100 b)
7
20 c)
11
40 d) 2
12
25 e)
73
125
15
Numba Nani/ 6 Grado
LECCIÓN 2: sahwaya ai wina kat baiki sakanka numbi ra
Dia land takai luki ba :
-kakaira takai nahka saahwayanumba ai wina kat baiki saki nani bara
nahki last numba sakaia .
-nahki numba kum ai wina kat baiki saki ba sahwaya numba wala aiwina
kat baiki saki numbika ba wal.
-nahki numba nani ba wal kuawanka nani ba saitka sakai
Wan kupia
kraukaya:
1. Manki kaiks
2. Sim satak ka wal maya numbika saks
Yabal yari kum pint munisa yusmunan 2 l. pitka yusmuna baha 1m yarka
pit pint munaia dukiara
1. ¿pint litro and nit palisa 3m pint munaia kaka?
2. ¿pint litro and nitsa ki baha 2.3 metros pitka yarka kum pint
munaya kaka?
16
Numba Nani/ 6 Grado
#2 praki kaiks naha lukanka nani paskanba ba pliki nubika ba sakaia kaka.
Juan: bisbanka ni yuska yab
María: kaikayasma pint laya and pali nitsa 0.1 m lain ka kum ra
yusmunaiaba.
Carlos: lakikakri pint laya ba nitsa 22m lainka yarka kum pitka
Kaisa Carlos nathka ba laki kaikaya
Naha natka wal sipsa ai wina kat baiki sakan ka numbika nai sahwaya
numba rait pali ba witniskara.
17
Numba Nani/ 6 Grado
Pint ba 2.1 L kum yus munisa 1 lain ka kum ¿pint laya litru and nitsa 2.3 m lainka mark munaia kaka?
#1 Escriba el PO.
#3 kaisa klaya wina manki kaikaya naha numbika nani na 2.1 x 2.3
#2 kaisa numba nani ba baha raunka bila ra ulbaia numbika raitka
sakumaba.
18
Numba Nani/ 6 Grado
WARKKA NANI #4
NAHKI DAUKAYA BA: ulbaikam bukka ra daukma naha nani sahwaiya
ai wina kat baiki sakanka numbika nani :
a) 2.6 𝑥 3.1 b) 1.2 𝑥 3.2 c) 23.4 𝑥 1.8 d)
4.7 𝑥 2.6
ACTIVIDAD #1
6. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
Klaya wina manki kaikanka naha 2.1 x 2.3
1) Manki kaikaya sa naha numbika na yakan baaku baha lamara
munta marka siksalpia ba kaikras baku .
2) Saiwina kat baiki sakanka numbika nani wan aihkika bail ra atia
plapisa sahwanka sawaika nani numbika sut .
2. ¿makabi walisa naha nani yarka bani/Cuántos centímetros cuadrados miden de
1 𝑚𝑚2?
Naha nani natka ni bila marka ba saks /Encuentre el
área de este rectángulo de la siguiente manera
1. ¿Cuántos cuadrados cuantos rectángulos de 1 mm x 1 mm hay en este
rectángulo?
PO: 23 x 21 = 483 R: Hay 483
cuadrados
Mide 0.01 𝑐𝑚2 porque hay 10 x 10 = 100 cuadrados de 1 𝑚𝑚2 de área
en un cuadrado de 1 𝑐𝑚2 de área.
3. Naha nani warka ba pain asikai ki dauks/Exprese el área del rectángulo en 𝑐𝑚2
483 𝑐𝑚2
19
Numba Nani/ 6 Grado
Se puede calcular el área del rectángulo con la misma fórmula
“base x altura” aun cuando las medidas de los lados estén
representadas con números decimales.
R: El área del rectángulo es de 14.84𝑐𝑚2
Fórmula para encontrar el área rectángular
𝒃𝒂𝒔𝒆 𝒙 𝒂𝒍𝒕𝒖𝒓𝒂
Yarka bara pura bahna ba wal sahwaya /Calcule el área de este
rectángulo aplicando la fórmula
Base = 5.3 cm Altura = 2.8 cm
5.3 cm
2.8 cm
PO : base x altura 5.3 cm x 2.8 cm
5 . 3 x 2 . 8 4 2 4 1 0 6 1 4. 8 4
WARKA NANI #5
Nahki daukaya ba: wark bukka ran aha nani na dauks
1) Bila saitka marka saka ya/ Calcule el área de los siguientes
rectángulos.
20
Numba Nani/ 6 Grado
ACTIVIDAD #4
1. Encuentre el área de los siguientes rectángulos:
WARKA NANI BA #6
Nahki daukaya ba : ulbaia bukka ra dauks nana nani warka na .
1. Yu bani asiki ba ai prisanka aikisa Lps 8.50 ¿baku sa kaka yua
15 bilara lala and brikamna? Raitka ba Lps 127.50
2. Camilo ba lukisa tasba piska rectangular kum atkaia
lukisayarka ba 12.3 mbila tarkika ba 15.8 m brisa. ¿tasbaya bila
ba and brisa/Cuál será el área del terreno?
raitkaba/Respuesta Lps 194.34 𝑚2
3. Truk kum plapisa 8.5 km awar kum bilara . ¿ kilómetros and
plapaia asipsa awar 6 bilara?raitkaba/ Respuesta Recorre 51
km.
•
• Trasportador
21
Numba Nani/ 6 Grado
KAISA BAIKI SAKAYA AI WINA KAT BAIKI SAKANKA NUMBINANI
WAL/dividamos entre números decimales
Naha nani aisanka turka ba lamla ra dinkis dakisakaya tanka turka sa bara
bukkam ra sin ulbayasma. / Recordar los terminos o partes de la division
(copiar en el cuaderno)
Lisin 3: kaisa baiki sakaya ai wina kat baiki saki numbi ka nani
wal
Land takbia luki ba:
-kakaira takaya nahki baikisakaya ba numba ba barra nathka nani ba wal.
Wan kipua kraukan ka kum 10 ba 100.numbika wal sahwanka bara aiwina
kat baikisaki numbika aikuki sakuya bara dia taksa
23.5 × 10 = 235
46.91 × 10 = 469.1
37.8 × 10 = 378
45.961 × 100 = 4596.1
651.23 × 100 = 65123
*naha numbika nani 10 bara 100 na wal sahwaya manki kaiki ba taim baha ai wina kat
baikki saki nummbika wal baha marasiksa ba (punto)ai pliska ba wina ai aihkara wal apia
sakaka yumpa pit plapisa, apu numbica (0) ba wal brisa kaka wal pitka plapisa.
22
Numba Nani/ 6 Grado
Naku nathka nina wal sipsa baikisakanka kum daukaya / Pasos para
resolver una división con números decimales.
1. Nanara kaisa naha nani baikisakan laki kaikaya(pas ba dia ba dauka
ya sa baha baiki sakaika ba numba rait pali kum kaaya sa baha
ninkara sahwaya numba 10 apia kaka100 ba ninkara yaka ai pliska
wal plapayasa baha punto decimal wi yaba baiki sakaika ba sin
naha nani pliska yaka plapaiba man lamlara nukyasma ani ba ni ba
ai pliska ba
• Nanara baiki sakaika ba numba decimal kum brisa kaka sahwayasa
numba 10 ba wal
• Nanara baiki sakaika aba numba wal brisa kaka decimal atia
sahwayasa numba 100 atia wal.
23
Numba Nani/ 6 Grado
1.
2.
3.
Dia land takbia luki ba:
-baiki sakaya numba nani ba wal samtaim takisa.
Tadi baiki saki kaya sa baha rakanka numbika
Nani ba apu takbia kat.
✓ Baiki sakaya rakanka numbika ba apu takbia kat /División de decimales
hasta que el residuo sea cero.
24
Numba Nani/ 6 Grado
✓ Baiki sakanka numba ai wina kat dakbisaki numbi ka nani baiki
sakaika ba kau ailal baikisakai ka numbi ka ba wal/ división de
decimales. Divisor mayor que el divicendo.
Nukaya sa baiki sakaya ba ai wina kat dakbisaki numbika nanba numba 10
wal sahwisa(wan lukanka kat, baiki sakaika wihki numbika wina dakbaiba)
bahku lika numba raaitkum tikisa baha baiki sakaika ba
baikisakaika ba kau tara sa kaka baikaiba wina baha taim numba 0 wal
takrikankaya sa ba pura manki numbi ka ba
Wark nani #1
Nahki daukaya ba: warkam bukka ra daukaya naha nai warka
nani ba .
ACTIVIDAD #1
5. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
25
Numba Nani/ 6 Grado
Warkka nani #1
Ahki daukaya ba: ulbaikan bukka ra naha nani warka na dauks.
Naha baikisakanka nani na dauks baha numba yuya apu tasbia kat 0 takbia kat.
ACTIVIDAD #1
6. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
✓ Numba 0 ba amankaya yuya numbika baku, aiwina kat baikisakan
wal.
baiki sakaika numbika ba kau apu sakaka numba 0 ba mankaisa tadi baiki
saki baku lika baha numba ba mita kau baikaya wankisa ahkia nnumba 0
takbia bakat kau baiki sakaya apu takbia bakat.
26
Numba Nani/ 6 Grado
Numba yakan kum baara numba aiwina kata baiki sakanka numbi wal
baikisakanka ba/ División de un numero natural entre un decimal
Laki pain kais nahki numba yakan kum bara numba ai wina kat baiki saki numbika
ba baikisa ki sa taim numba10 bara 100 pas taura mankaya sa
ACTIVIDAD #1
Instrucciones: ulbai kan bukka raaa naha nani warka na dauks.
1. Naha nani warka na dauks
1. Res olver las siguientes divisiones, hasta que el residuo se
haga 0
ACTIVIDAD #1
7. Describa el equipo de geometría para construir figuras y
represéntelo mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
27
Numba Nani/ 6 Grado
Aslika 4: bila marka/ Área.
Dia land takbia luki ba:
✓ Naha nani tanka wan rayaka yua nani bani yuska takiba
kaikayapuligun marka.
Ulbanka nani slinbai ba:
✓ Lisin 1: puligun bilka marka ba kaisa saki kaikaya /Calculemos el área
de polígonos regulares
✓ Lisin2: Kaisa kruhkma bilka ba saki kaikaya/Calculemos el área de
circulo.
Dia yusmunai ba :
Ulbai bukka,ulbai dusa,burkaika.
Nahki nani nani ulbanka ba slinbi waya tanka mai kisa
Naha nani ulbanka na kasak pali land takaya sa kaka naha nani wan wiba
daukaya sa:
✓ Wark nani sut ba daukan kaya sa.
✓ Taim manka sma naha nani ulbanka na ta kriki kaya
✓ Tuktan nani bara tabaiki kaya sa naha nani warka na sut pain dauk
bia ba lahma.
✓ Pain land takras sa kaka klikli sin warka ba daukaya sa land pali
takbia lahma.
✓ Ulbanka nani barasa kruhma bilara nani ba almuk kum aisikaiki tanka
pain bri tuktan ra ilp munkaya sa.
28
Numba Nani/ 6 Grado
naha sampla ki nara baiki sakaika bara baiki ba wal 100
nummbikara sahwisa kan 1.25 ba numba wal brisa ai wina
kat baiki saki numbika nani.
warkka #1
nahki daukaya ba : ulbaikan bukka ra naha nani warka na dauks.
1. Naha nani baiki sakanka na dauks.
2. Res olver las siguientes divisiones, hasta que el residuo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
8. Describa el equipo de geometría para construir figuras y
represéntelo mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
29
Numba Nani/ 6 Grado
Lisin 1: Puligun bilka ba marka munai/ Calculemos el área de polígonos
regulares.
Dia land takbia lukiba:
-manki kaikaya bailkamatlalkahbi marka tanka /
Calcular el área de un hexágono regular.
30
Numba Nani/ 6 Grado
• Manki kaikaya puligun marka ba/ Calculemos el área
de un polígono regular
• Bailka paskaya puligun marka nani bail bani ba simp
yarka bri nani baDibujar las partes o elementos de un poligono
regular
• Pain laki kaikaya baha aputima bara sin wan wis baha ba dia dukia
sa /Poner atencion en la apotema y definirlo.
31
Numba Nani/ 6 Grado
• kaisa ulbi skaya baha dauki tanka ulbanka ba /Copiar la formula
para calcular el area de polignos regulares
• Naha bila bailka marka sakaya samplika na pain laki kaikaya bail
bani marka michikachika bara mitil marka ba nina apotema ba sin
mi, ninka kara ai bailka and brisa sa ki?
Warka nani #1
Instrucciones: naha nani warka na bukkan ra dauks.
1. Manki kaikaya bila bailka marka nani ba naha puligun ani ba
wal/Calcular el área de los siguientes polígonos regulares
3. Baiki saakaya numba 0 takbia kat/Resolver las siguentes
diviciones hasta que el reiduo se haga 0
•
32
Numba Nani/ 6 Grado
ACTIVIDAD #2
Instrucciones: ulbaikan bukka ra naha nani warka na dauks.
1. Marka munai bila saitka/Calcular el área
LISIN 2:
Calculemos el área de un circulo
DIA LAND TAKBIA LIKIBA:
-kruhmika bila bailka sakaya bara purmul ka paskaya/
Encontrar el área de círculos y construir la formula.
KRUHMA NANI BARA AITURKA WAL/EL CIRCULO Y SUS ELEMENTOS.
33
Numba Nani/ 6 Grado
1. pain kais nahki kruhma nani ba sat wala takiba aipaskanka ba
2. ulbaia sa naha kruhma nani bilka marka sakaya ba / Escribir la
formula para calcular el area de un circulo
3. wan kupia krauki kaya nah marka na 𝝅 = 𝟑. 𝟏𝟒𝟏𝟓, pitka ai numbi ka
brisa sakuna 3.14 baman yus munaya .
4. kupian krauki bas naha kruhma kum bila bailka ba bakriki kum
baman sa baha ba mita kruhma ma ba ai wina ra dubil pit
brisa/Recordar que el radio es la mitad del diametro y que el
diametro es dos veces el radio.
34
Numba Nani/ 6 Grado
5. Ulbi saki brih man sinskam ra dinkayas ma naha nani dukia na/Copiar
y memorizar las siguientes afirmaciones.
Warka nani #1
Naha ki daukaya ba: naha nani warka n aman bukkam ra dauks.
1. Mankikaikaya bila marka ba naha nani kruhmika ra/Calcular el área
de los siguientes círculos (dibujarlos en el cuaderno)
4. Res olver las siguientes divisiones, hasta qu e el resid
5.
6.
7. uo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
10. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
Warka nani #2
Nahki daukaya ba: ulbaikan bukka ra naha nani warka na dauks.
1. Makabiwalan ka nani ba wan wis
✓ Bila ba walwal pit tara sa kaka marka wilwi tawan ba
nahki pitka sa ki/Cuando el radio es cuatro veces más
¿Cuántas veces más es la circunferencia?
✓ Bila bail ba walwalpit sa kaka nahki pit ka sa kruhmabila
bailka ba/ Cuando el radio es cuatro veces más
¿Cuántas veces más es el área?
✓
8. Res olver las siguientes divisiones, hasta qu e el resid
9.
10.
11. uo se haga 0
35
Numba Nani/ 6 Grado
Kruhma bailka kum manki kaikaya/Calcular de
sector de un circulo
Warka nani #1
Nahki daukaya ba: ulbaikan bukka ra naha nani warka na dauks.
12. Res olver las siguientes divisiones, hasta qu e el resid
13.
14.
15. uo se haga 0
36
Numba Nani/ 6 Grado
Land takan ba rait ka wan wisa.
Wark nani
Nahki daukaya ba: ulbaikam bukka ra naha nani warka na dauks .
1. Puligun bailka nani ba manki kaikaya/Calcular el área de los
siguientes polígonos
2. Kruhma nani bilka bailka manki kaikaya/Calcule el área de los
siguientes círculos
3. Kaisa naha daukbia makabiba daukaya.
16. Res olver las siguientes divisiones, hasta qu e el resid
17.
18.
19. uo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
37
Numba Nani/ 6 Grado
Aslika 4: pura praki bara dakbi numbi nani wal wark takaya
Dia land takbia lukiba:
✓ Pura praki bara dakbai piskara baiki numbika wal yua bani ra yusmini
nani numbika.
✓ Wan rayaka ra yus muni nani numbikak yus munaia piskara baiki nani
ba wal.
Ulbanka nani slinbai ba:
Lisin 1: Piskara baiki pura prakaya
Lisin 2: Piskara baiki dakbaya
Lisin 3: Pura prakaia tanka nani.
Dia dukia nani yus munai ba:
Ulbaika bukka,ulbai ka dusa,bara burrbaika.
Nahki daukaya naha nani ulbanka nani ba
Naha nani smalkanka na pain pali land takaya sa kaka wan wisa naha nani
dukia na daukbia:
✓ Nara wark nani wan win ba sut daukaya sa.
✓ Taim kam mankaia sma naha nani warka na sut daukaya dukiara .
✓ Baha tukata era ta baikaya wark nani kum kum ba laki kaiki kaya
pain daukbia dukiara.
✓ Kau pain land takras sa kaka klikli daukaya pain land takbia kat.
✓ Baha wark ka nani ulbi prakan ba almuk nani ilp ka nitsa.
38
Numba Nani/ 6 Grado
39
Numba Nani/ 6 Grado
Lisin 1:
Pura prakai piskara baiki numbika
Dia land takbia lukiba:
- Piskara baiki maya numbika sat sat pura prakaya/ Sumar fracciones
propias con diferente denominador
Piskara baikaia numbika nani puraprakanka bara maya
numbika nanni ba sat sat wal/Suma de fracciones con distinto denominador
Nahki ddaukaya ba ulbayasma bara patka daukaya ba sin
40
Numba Nani/ 6 Grado
Munta numbika ba wal sinsat api na mi ta numba sahwaya numbika kau
silpi ba pas sakaya /Como los denominadores (4 y 6) no son iguales
entonces:
Primero se debe calcular el minimo comun multiplo de los denominadores:
es 12 (o puede ser el producto entre ellos 24)
Nanara munta numbika ba pas sahwaya baha numba 12 ra lakaya ba wal
pas kan pura numbika ba sin baha numbika ba wal sahwaisa (naha sinska
laka ba lika baha munta numbika nani ba aikuki sin satka atia kabia
dukiara)pas piskara baiki saki numbika ba ai lamara nani ba wal sahwaya
sa./Ahora vamos a multiplicar los denominadores por el numero con el que
se convertiran en 12 , el numerador tambien se multiplica por ese mismo
numero. (la idea es que los denominadores se hagan iguales) (la primera
fraccion tres cuartos se multiplica por 3 arriba y abajo y la segunda
fraccion un sexto se multiplica por 2 arriba y abajo)
3
4+
1
6=
3 × 3
4 × 3+
1 × 2
6 × 2=
Nanara sahwaya laki kaikaya (igual wi marka ba wina takrikaya)
3 × 3
4 × 3+
1 × 2
6 × 2=
9
12+
2
12=
Ninkara maya numbika aikuki baku sim satka pura prakaia piskara baikaia
numbika nani wal/Finalmente aplicar la regla para sumar fracciones con
igual denominador
9
12+
2
12=
9 + 2
12=
11
12
Nu kayasma naha klata mankuma bara slinbai sipsa kaka /Recordar que
al terminar se debe simplificar la fraccion cuando se pueda.
2. Kupian krauki kaya naha na ba ku sin daukaya dakbaihma taim,
ninkara piskara baikaya numbika sakaka sait sait wark takaya /
Recordar que este procedimiento es igual para las restas, ademas si
las fracciones son mixtas simplemente se trabaja la parte entera por
separado.
41
Numba Nani/ 6 Grado
• Puraprakaia piskara baiki numbika wal/Suma de fracciones
mixtas
1. Kaikaya nahki pura prakai numba piskara baikaya tanka ba/Ver el
procedimiento para sumar fracciones mixtas
3 5
9+ 4
2
7= 3 + 4 = 7
5
9+
2
7=
5 × 7
9 × 7+
2 × 9
7 × 9=
35
63+
18
63=
35 + 18
63=
53
63
7 53
63
WARKA NANI #1
NAHKI DAUKAYA BA: Ulbaikam bukka ra naha nani warkana dauka.
1. Resolver las siguientes sumas de fracciones
20.
21. uo se haga 0
•
ACTIVIDAD #1
14. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
Warka nani#1
Nahki daukaya ba: ulbaikam bukka ra naha nani warka na dauks
1. Dauks naha piskara baikaia numbika puraprakanka numbika
nani ba /Resolver las siguientes sumas de fracciones mixtas.
•
ACTIVIDAD #1
42
Numba Nani/ 6 Grado
Lisin 2: Restemos fracciones
Dia land takbia lukiba:
- Dakbai piskara baiki mayara numbika nani ai sat ka wala wala
ba/Restar fracciones propias con diferente denominador.
• Dakbaia piskara baiki numbika nani/Resta de fracciones
1. Lakikais dahbai tanka nani ba sim satka sa puraprakaia tanka
nani ba wal/Verificar que la resta de fracciones emplea el mismo
procedimiento que la suma
sampla/Ejemplo
El mcm de 9 y 6 es 18
7
9−
3
6=
7 × 2
9 × 2−
3 × 3
6 × 3=
14
18−
9
18=
5
18
Warka nani ba #1
Nahki daukaya bas: ulbaikam bukka ra naha nani warka na dauks.
2. 1. Naha nani piskara baiki dakbaia numbika nani ba
daukaya/Resolver las siguientes restas con fracciones.
•
ACTIVIDAD #1
16. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
43
Numba Nani/ 6 Grado
Lisin 3: Propiedades de la adición
Dia land takaya luki ba :
- Aslika prakaia tanka bara aikuki dakbi sakaia tanka nani ba
/Confirmar que las propiedades conmutativas y asociativa son
válidas con las fracciones y reconocer la identidad de la adición con
cero.
- Pura prakaia ai tanta/Propiedades de la adición
1. laki kaikaya puraprakai baha piskara
baiki numbika ba nit apu sa wapni
manka yaba/Verificar que para sumar
fracciones no importa el orden en que
se coloquen.
2. Ulbaia baha pura prakaia piskara baiki numbika nani tanka/Copiar las
propiedades que son validas con la suma de fracciones
a) Ai tila manki numbika tanka/Propiedad conmutativa
b) Asla takaia ai tanka /Propiedad asociativa
c) Mitil kat numbika ba 0 /Elemento neutro 0.
Warka nani #2
3. 1. Dakbaia warka nani ba daukaia/Resolver las siguientes
restas.
•
ACTIVIDAD #1
17. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
44
Numba Nani/ 6 Grado
1. Resolver las siguientes sumas con fracciones, primero en un orden y luego
intercambiando las cantidades
a) 3
5+
4
7 =
4
7+
3
5
b) 6
10+
3
8 =
3
8+
6
10
Puraprakai bara dakbai baha piskara baiki sakuna maya
ranumbika sim satka taim/Suma y resta de fracciones con igual
denominador
1. un kaya puraprakai bara
piskara baiki maya sim numbika
tanjaRecordar la suma y la resta
de fracciones con igual
denominador
wArka nani #1
Nahaki daukaya ba : warkan bukka nani ra slinbi dauks
22. Naha dakbi sakan ka na dausk yuya ba 0 kat waya s
ACTIVIDAD #1
18. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
45
Numba Nani/ 6 Grado
2. nukaya piskara baiki numbika ba purapraki apia dakbaiasakuna
numba kumi nani ba pas ninkara piskara baiki numbika nani
/Recordar que en las fracciones mixtas, se suman o se restan primero
las partes enteras y luego las fracciones propias asi
𝟐𝟑
𝟏𝟎+ 𝟒
𝟒
𝟏𝟎= 𝟐 + 𝟒 (
𝟑 + 𝟒
𝟏𝟎) = 𝟔
𝟕
𝟏𝟎
Warka baku nani #1
Nahki daukaya ba: ulbaikan bukka ra naha nani warka na dauks.
Pura prakai nunbika nani na daukaya sa
ACTIVIDAD #1
19. Describa el equipo de geometría para construir figuras y represéntelo
mediante un dibujo
• Regla
• Compás
• Trasportador
46
Numba Nani/ 6 Grado
Warka nani
Dia kaukaisma ba: wark nani bukka ra ulbisak naha nani warka
silpi na.
1. Pura prakai warka nani na slinbai sa
2. Dakbai warka nani na slinbi daukaya sa
3. . kaisa naha tanka ba slinbi kaikai nahki daukai ba
Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Sexto grado de
Educación Básica
Impreso y publicado por la Secretaría de Educación
en el marco de la emergencia nacional COVID-19
Tegucigalpa, M.D.C., Honduras, C.A.
2020