Ekosistema hezitzailea - Hasiera

zumaiako herri eskola • zum

aiako institutua • zum

aialhi.euszum

aiabhi.eus

Ekosistemahezitzailea

2018ko apirila • 19. zenbakia

ZUMAIAKO HERRI ESKOLA ZUMAIAKO INSTITUTUA HH 2tik LH1 mailaraAita Mari, 44tel: 943 861 037

LH2tik LH6raSagarbidea, 1tel: 943 861 693

email: [email protected]: zumaialhi.eus

DBH - Batxilergoak - ZikloakAita Mari, 45tel: 943 860 809 - 943 862 320 fax: 943 860 810email: [email protected]: zumaiabhi.eus

Aldizkarian parte hartu nahi baduzue, artikuluak idatzi edo proposatu, edozein gairi buruzko kezkak plazaratu, abisuak eman, iritziak bota... gurekin harremanetan ipini.

Si queréis participar en la revista, ya sea escribiendo o proponiendo artículos, planteando dudas sobre cualquier tema, dar avisos, opiniones... poneos en contacto con nosotros.

aurkibideaJolastokia birpentsatzera goaz! ........................ 3XXI. mendeko haurrak prestatzeko bidean ...... 4Plazeretik hazi eta hezi ...................................... 6Tailer hezitzaileak ................................................. 8Ikasleen foroa ................................................... 10Sare hezkuntza .................................................. 12Erronka motor kooperatiboak, gorputz hezkuntzan .......................................... 14Tertulia literarioak ............................................. 16Zer-nola ari gara hezten? ................................. 18Zumaia zuri ....................................................... 19Girotze barnetegiak ........................................... 20Fernando Morillo idazlearekin solasean ........... 21Poemak ............................................................. 21DBH, Batxi eta Zikloak Iruditan ......................... 22Azterkosta 17, Ibaialde 18 ............................... 24Boligrafo erabiliak jasotzeko kanpaina .......... 24Bosgarren bidaia Saharara!! ............................ 25Geoparkea eta zementua .................................. 26Hizkuntza diagnostikoa ................................... 26Quid pro quo ..................................................... 27Ikasgela, euskararen arnasgune ..................... 28Lur azpitik zerurainoko bidaia ........................... 30Artea ikusten Guggenheimen ............................ 32Lanbide heziketa duala .................................... 33Ikasle ohiak gure artean .................................. 34Erasmus +, aukerak baliatuz ........................... 35Batxilergoko ikasleen auto-robot lasterketa ....................................... 35Scarlett, our new language assistant ............. 36Batxilergoko ikasleak Madrilen ....................... 38Vasconiae Iuvenes Romae ............................... 39

editorialaEKOSISTEMA HEZITZAILEA

Hemen dator Zumaiako Herri Eskolak argitaratzen duen aldizkariaren 19. alea. Gure hezkuntzakomunitateak orain arteko lanari jarraipena eman nahi dio eta erronka berriei aurre egin. Jar

dun horien isla dira aldizkarian hurrengo orrietan jasotzen diren hainbat lan: tailer hezitzaileak, tertulia literarioak, teknologia berriak...

Aipamen berezia egin nahi diogu 2Ongizate Proiektuari. Proiektu honetan, Euskal Herriko Unibertsitateko adituen gidaritzapean, ikasleek, gurasoek, irakasleek, Berritzeguneko ordezkariek eta langile ez dozenteek osatzen dugun ekosistema hezitzailea indartzen ari gara.

Horrekin batera, azpiegiturak berritzeko unea iritsi da eta epe laburrean patioak berritzeari ekingo diogu Udala, Hezkuntza Saila eta Bakeola elkartearen lankidetzarekin.

Asko dugu oraindik egiteko baina, era berean, pixkanakapixkanaka urrats berriak egiten eta sendotzen ari gara.

Denok gara beharrezkoak, denok ikasten dugu elkarrekin eta elkarrengandik.

ZHE zuzendaritza

ECOSISTEMA EDUCATIVO

Os presentamos el 19º ejemplar de la revista que publica Zumaiako Herri Eskola.

Nuestra comunidad educativa pretende afrontar nuevos retos dando continui-dad al trabajo realizado hasta ahora. Para ello se llevan a cabo diferentes activi-dades, tales como talleres educativos, tertulias literarias, nuevas tecnologías…

Queremos resaltar el proyecto 2Ongizate, en el cual todos los miembros de nuestra comunidad educativa (alumnado, padres-madres, referentes del Be-rritzegune, profesorado, trabajadores no docentes) trabajamos conjuntamen-te para encauzar y reforzar nuestro ecosistema educativo, bajo la supervisión de expertos de la Universidad del País Vasco.

En la misma línea, estamos mejorando nuestras infraestructuras, y tenemos prevista la remodelación de los patios de la escuela, con la colaboración del ayuntamiento de Zumaia, el Departamento de Educación y la asociación Bakeola.

Todavía falta mucho por hacer, y es por ello que debemos continuar trabajan-do y dando nuevos pasos para impulsar y fortalecer el proyecto. Todos somos necesarios, y aprendemos juntos, los unos de los otros.

Dirección de ZHE

editorial

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .

gurasoak

3

Jolastokia birpentsatzera goaz!Hainbat eta hainbat gai ditugu guraso elkartean martxan, eskola komunitateari ekarpenak egin eta beste eragileekin batera eskutik helduta eskolako errealitatea aberastu eta hobetzeko asmoz. Komunitate bat osatzen dugu, eta asko dira irakasle eta zuzendaritzarekin batera lantzen ari garen arloak, haienari gure ikuspegi, errealitate eta sentsibilitateak gehituz.

Gai horietako bat JOLASTOKIA da. Azken urteotan maiz izan dugu gai honen inguruko hausnarketa eta jarrera kritikoa, eta eskola irtenbideak bilatzen ikusi badugu ere, gaia modu integralean garatzeko zailtasunak izan dira. Zentzu askotan aldaketak egiten ari garen honetan, jolastokiaren gaian ere oinarri berdinetatik abiatu eta haurra erdigunean jarrita lanketa sakon bat egitera goaz, komunitate osoa, modu integralean.

Jolastokiak heziketan duen garrantzia aldarrikatu nahi dugu, eta horretan bat egin dugu irakasle eta zuzendaritzako kideen ikuspegiarekin. Espazio hezitzailea da, bertan harremanak eta ekimenak modu librean egiten dira, pertsonen arteko erabakiak hartzen dira eta gatazkak sortu eta kudeatzen dira, eta hori guztia modu autonomoan, ahal bada. Garbi dugu elkarbizitzan eta ekinbide horietan aldagai ugari daudela, baina espazioak egoera batzuk erraztu eta beste batzuk zailtzen ditu. Denon artean gune hezigarriagoak lortzeko espazio egokiak sortzeko helburuz jarri gara martxan.

Hausnarketa prozesu honetan guztiok izango dugu zer esana, guztiok jarri beharko dugu begirada gure seme alaben jolastoki ereduan. Ordu ugari eta batez ere esanguratsuak pasatzen dituzte bertan, eta gaur egungo espazioak bideratzen duen jolas ereduak hainbat helbururi erantzuten ote dien begiratu behar dugu:

4 Harreman onak sortzen laguntzen ote du?4 Kooperazioa bultzatzen ote du?4 Errespetuan oinarritutako harremanak errazten ote

ditu?4 Haurren gaitasun askotarikoak garatzeko modua

ematen ote du?4 Genero ikuspegitik, aniztasuna errespetatzen ote du?4 Generoa edozein dela, pertsonen arteko bizikidetza

bermatzen ote du?4 Modu librean beren harreman eta ekinbideak gestio

natzeko aukera ematen ote du?

Azkenaldian entzun dugu ikastetxe batzuetan jolastokian material eta gune naturalei, baratzari, jolas tradizionalei, jolas libreari edota jolas kooperatiboei leku handiagoa eskaintzen ari zaiela, eta kirol esparruari, berriz, orain arte izan duen nagusitasuna kentzen. Bide horrek lehen egindako galderei modu egokiagoan erantzuten ote dien aztertu nahi dugu eta horretara gatoz Bizikidetza batzordean martxan jarritako prozesuarekin. Jada sentsibiliza

zioa lantzeko lehen bilera burutu da eta honako pauso hauek emango dira jarraian:

1. Diagnostikoaa. Nolako jolastokiak dauzkagu gure ikastetxean?b. Nork erabiltzen ditu? Noiz? Eta zertarako?c. Zer balorazio egiten dute ikasleek? Familiek? Hezi

tzaileek (irakaslebegiraleek, eskola kiroleko begiraleek…)?

Familia guztien ekarpena jasotzeko galdetegi batzuk eskainiko dira, eta galdetegi horiek semealabekin batera betetzea interesgarria litzatekela iruditzen zaigu.

2. Espazioaren berrantolaketaa. Beharrak aztertu: zer errealitaterekin topatu gara?b. Lehentasunak jarri agertu diren beharrei.c. Zer eredu daude egoera hauei aurre egiteko?

Aztertutako errealitatetik lehentasunak jarriko ditugu, eta eredu berriak aztertuko, beste toki batzuetan behar horiei nola erantzun zaien jakiteko. Ideia horietatik guztietatik, Zumaian zer egin nahi dugun adostuko dugu, eta plangintza bat zehaztuko, eragile ezberdinak inplikatuz.

3. Ekin diezaiogun lanaria. Udalak aurreikusita duen egitasmoa garatuko du

orain arte agertutako beharrak aintzat hartuta eta ahal den koordinazio handienarekin.

b. Ahal den neurrian, auzolanean ekimen batzuk egitea proposatuko dugu: ikas komunitateak parte har dezan bere eraikuntzan.

Adostutako plana gauzatzeari ekingo zaio. Eragile bakoitzak bere arduratik, baina koordinazio zuzena ahalbidetuz.

Bidean jarri gara. Garbi dugu guztiok garela beharrezkoak komunitate izaera honetan sakondu eta emaitza aberatsagoak lortzeko. Gurekin batera aritzeko aukera duzue familia guztiek, eta lerro hauen bidez gonbidapena luzatu nahi dizuegu. Galdetegia iristen zaizuenean, aprobetxatu zuen ekarpena egiteko aukera, eta horretaz gain gaia gehiago sakondu nahi baduzue, beso zabalik hartuko zaituztegu. Benetan, eskertuko dugu!!

Aurrera goaz!!

Son muchos los temas en los que la asociación de madres y padres de la escuela colabora, haciendo así la comunidad educativa más participativa y plural.Uno de estos temas es la reforma del patio escolar. Este espacio es sin duda de gran importancia educativa, y por ello buscamos que favorezca la cooperación, las buenas relaciones, la igualdad, el respeto, el desarrollo de las capacidades... Se abre pues un proceso participativo en el que las familias también tendrán su voz.

Haur eta Lehen HezkuntzaM

ARRA

ZKIA

K: R

UBEN

FRA

NCIA

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .4

Haur eta Lehen Hezkuntza

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 5

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .6


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 7


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .8

TAILER HEZITZAILEAK TALLERES EDUCATIVOSLos talleres educativos cum-plen una función educativa basada en la práctica. Esta estrategia pedagógica favo-rece un espacio para la coo-peración donde lo importante es construir y afianzar lazos afectivo-emocionales entre el alumnado, y a la vez desarrollar competencias artísticas. Los talleres que se han organi-zado este curso en segundo de Educación Primaria son: Mode-lado, Títeres y Telares.Las competencias básicas y transversales que se trabajan son: Competencia Artística, Competencia para aprender y pensar, Competencia para con-vivir y Competencia para la ini-ciativa y la creatividad.

“Tailer” hitza entzuten dugunean, lantegia etortzen zaigu burura, baina hezkuntza munduan tailerrak “hezitzaileak” dira.

Praktikan oinarritzen den estrategia pedagogiko honen bidez ikasleek gaitasun ezberdinak elkarekintzan, EGI-TEN IKASIZ, lortzen dituzte: Lan-kidetzan ikasten dute, beraien arteko harremanak sendotzea ahalbideratuz.

Aurtengo ikasturtean, Lehen Hezkuntzako bigarren mailan, ondorengo oina rrizko konpetentziak eta zehar-konpetentziak oinarritzat hartuz, Arte Hezkuntza konpetentzia, Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia, Elkar-bizitzarako konpetentzia, Ekimenerako eta ekiteko konpetentzia, hiru tailer antolatu dira:

4 Tailerretan, jarduera praktiko batzuk egiteko helburuarekin, haurren taldekatze berriak (talde malguak) egiten dira.

4 Lan talde bakoitzean gela guztie-tako ikasle desberdinak elkartzen dira.

4 Ikasturtea amaitzean haur bakoi-tzak hiru jarduera praktiko desberdin eta hiru lan talde desberdi-netan aritzeko aukera izango du.

Laburbilduz, ikasleek lan praktiko bat egitearekin batera mailako ikasle desberdin askorekin harreman afektibo -emozional berriak egiteko aukera izango dute. Izan ere, Arte Hezkuntza arloari lotutako gaitasu-nak lantzeaz gain, tailerra bizitza espe-rientzia bihurtuko da haurrentzat.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 9


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .10

1989ko azaroaren 20an, Nazio Batuen Batzar Nagusiak, Umeen Eskubideei buruzko Hitzarmenaren testua onartu zuen eta hurrengo urtean sartu zen indarrean. Bertan, 12., 15. eta 17. artikuluetan aipatzen da umeak bere iritziak era librean emateko, errespetatuak izateko eta beraiengan eragina izango duten prozeduretan entzunak izateko, biltzeko eta informazioa jasotzeko eskubidea dutela.

Eskolako helburu nagusia umeen ongizatea lortzea eta bere garapen integralean laguntzea da. Baina, hau guztia kontuan izanik, eskolako bizimoduan Haur eta Lehen Hezkuntzako umeen parte hartzea nahikoa al da? Hobetu al daiteke ikasleen parte hartzea? Beraiengan eragina dute eskolan hartzen diren erabaki guztiak baina, beraien iritzia zein neurritan hartzen da kontuan? Galdera hauek eta gehiago egin genituen eta ikusi genuen gelan, ikasle guztien iritziak jasotzeko, erabakiak denen arteko hartzeko, ardurak bana tzeko... hainbat prozedura sistematizatuta dituztela. Baina eskolako erabaki eta antolaketa orokorrean berriz, ikasleen parte hartzea ez zegoela orokortuta, noizbehinka galdeketaren bidez zenbait gairen inguruko iritziak jasotzera mugatzen zela. Azpimarratu zen ere, urte hauetan, Eskolako BEHATOKIAk aztertu dituen gaietan (jangela, atariak, kirola…) ikasleei pasa zaien galdeketen erantzunak eta jasotako proposamenak zuten mamia.

Guzti honetatik ondorioztatu genuen ikasleen iritziak jasotzeko era sistematizatua ez zegoela eta ikasleen inplikazioa bermatzeko zerbait antolatzen hasi behar genuela.

Zer egin? Gure ikasleak ez dira txikiegiak? … Horretan geundela, Ikasleen Foroa sortzea proposatu zen eta 201415eko udaberrian hasi zen martxan. Lehen hezkuntzako 4., 5. eta 6. mailetako gelako bi ordezkari dira parte hartzen dutenak,

guztira 22 ikasle. Ikasturtean zehar hilean behin biltzen dira eta Ikasketa Burua eta Aholkulariak dira koordinazio eta moderatze lanak egiten dituztenak.

Ikasleen Foroa, hitzak dioen moduan, ikasleak beraien artean eztabaidatzeko eta ideiak proposatzeko lekua da. Gelako ikasle arduradunen zeregina gelako nahiak eta ideiak jaso, Foroan azaldu eta Foroko proposamenak geletara eramatea da. Honez gain, Sagarbide eraikuntzan dauden LH2 eta LH3ko ikasleen geletara joaten dira Foroan hartzen diren erabakiak edota lantzen diren gaiak azaltzera. Horrela, txikienek ere Foroen informazioa jasotzen dute.

Ikasleen Foroan aztertzen diren gaiak ikasleek aukeratzen dituzte. Gela bakoitzak bere proposamenak helarazten ditu, Foroan denak bildu eta ikasle bakoitzaren bozketaren bidez aukeratzen da. Orain arte bi gai zabal aztertu ditugu: “Eskolako sartuirteerak eta pasabideak” eta “Eskolako kide guztien arteko errespetua”. Besteak beste honako ekintzak burutu dira:

• Sartuirteeretako arauak aztertu. • Ikasleak arauak gogoratzeko ekintzetan parte hartu.• Pasabideak txukuntzeko proposamenak egin. (Dagoene

ko eskatu zituzten neurri batzuk bete dira.) • Errespetuzko jarrerak, tratu onak identifikatu eta indar

tzeko hiru aukeratu. • Eskola jazarpena zer den aztertu eta geletan azaldu.• Eskola jazarpenaren egunean bideoa egin.

Ikasturte honetan beste urrats bat eman dugu, Ikasleen Foroko ordezkari batzuk, eskola komunitate osoak (guraso, langile eta ikasle) parte hartzen duen beste Foro edota organoetan parte hartzea. Hala nola, 2ONGIZATE Foroan bi ikasle parte hartzen hasi dira.

IKASLEEN PARTE HARTZEA BULTZATZEN IKASLEEN FOROA

Kideek ongi ulertu dezaten, informazioa antolatu eta ondo azaldu behar dute.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 111111

Ekintza hauek burutzen dituzten bitartean gure ikasleak hainbat konpetentzia garatzen ari dira. Besteak beste:

• Komunikatzeko konpetentzia. Kideek ongi ulertu dezaten, informazioa antolatu eta ondo azaldu behar dute.

• Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentziak. Lantzen diren hainbat kontzeptu ulertu, eguneroko errealitatean identifikatu eta azaldu nahi dutena ondo antolatu behar dute.

• Elkarbizitzarako konpetentzia. Parte hartzearen eta hartutako erabakien erantzukizunaren garrantziaz ohartu, bestea entzun eta kontrako iritziak errespetatu eta erabakiak hartzeko era demokratikoak erabili behar dituzte.

• Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia. Hartu dituzten ardurak planifikatu eta burutu behar dituzte.

• Izaten ikasteko konpetentzia. Ikaslea gelako egoeratik kanpo ibiliko da, egoera berriei aurre egiteak norberaren gaitasunak hobeto ezagutzeko, arduraren garrantziaz jabetzeko eta bere autoestimua igotzeko balioko dio.

• Gizarterako eta herritartasunerako konpetentzia. Eskolako bizitzan parte hartzeak, gaien inguruan iritzi desberdinak entzuteak, pentsamendu kritikoa garatzeak eta akordioetara iristeko bideak lantzeak gizarteko partaide aktiboa izateko oinarriak lantzen ditu.

Eskolako guraso, ikasle eta langileok osatzen dugun komunitatea “ekosistema hezitzailea” dela esaten dugu, nahi dugun eskola osatzeko denok garelako beharrezkoak, denon parte hartzea beharrezkoa delako eta denok, elkarrekin eta elkarrengandik, ikasten dugulako. Bide honetan urrats desberdinak ematen ari gara eta Ikasleen Foroa da horietariko bat. Oraindik asko dugu egiteko, eskolako bizitzan hobekuntzak ez baitira inoiz bukatzen, baina pixkanaka urrats berriak ematen eta sendotzen ari gara.

Ikasleen Foroa moderatzen eta koordinatzen ari garenok ikasleekin batera ikasten ari garela esan behar dugu eta bide hau sendotzen jarraitu behar dugula ziur gaude. Parte hartzen duten ikasle guztiei MILA ESKER!!!

LA PARTICIPACIÓN DEL ALUMNADO DE PRIMARIA : FORO DEL ALUMNADO.

En este ecosistema educativo que formamos las familias, el alumnado y el profesorado de Zumaiako Herri Eskola estamos avanzando en los diferentes ámbitos que influyen en la educación. La participación es uno de estos ámbitos.

En el curso 2014-15 empezó en marcha el Foro del alumnado con el objetivo de potenciar la participación e implicación de estos en la vida escolar. Los alumnos-as de 4, 5 y 6 de primaria eligen los temas a debatir y los representantes de cada clase se reúnen mensualmente a lo largo del curso escolar, con la jefa de estudios y las consultoras. La función de los representantes de cada clase es recoger las propuestas, exponerlas en el Foro y a su vez informar a la clase de lo debatido.

La implicación del alumnado es muy activa y este curso dos representantes del alumnado de primaria están participando en el proyecto “2ONGIZATE” en el que participa toda la comunidad de Zumaiako Herri Eskola.

Creemos que esta experiencia de participación del alumnado de primaria es enriquecedora para toda la comunidad y para el propio alumnado. Todavía tenemos mucho camino por recorrer pero os aseguramos que las que estamos llevando la labor de coordinación en el Foro estamos aprendiendo mucho junto con nuestro alumnado. Muchas gracias a todos-as los alumnos-as que participáis.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .12


Zumaiako Herri Eskolak ibilbide luzea egin du informazio eta komunikazio teknologietan. Urte dexente daramatzagu gai hau lantzen eta hainbat proiektutan partu hartu izan dugu.

Aurten Sare Hezkuntza proiektuan sartu gara: Lehen Hezkuntzan eta baita Bigarren Hezkuntzan ere.

“Sare Hezkuntza Gelan” berrikuntza proiektua da, ikaskuntzairakaskuntza prozesuetan informazio eta komunikazio teknologien uztarketa bultzatzen duena.

Oinarrizko hezkuntza amaitzen duen ikasleak konpetentzia digitala eta mediatikoa eduki behar du; hau da, egungo gizarteak eskatzen duen alfabetizazio edo trebakuntza funtzional osoa. Konpetentzia hori eskuratu ahal izateko, beharrezkoa da baliabide digitalak normalizaturik egotea, irakatsi eta ikasteko prozesuetan eta egoeretan, diziplina‐arlo guztiguztietan.

Helburua da IKTak ikasgelen egunerokoan txertatzea

ikaskuntza esanguratsua bihurtzeko eta teknologien erabilpen egokia egiten dakiten pertsonak formatzeko.

Proiektu honekin aurten hasi gara eta 20182019 ikasturtera arte iraungo du. Lehen hezkuntzan Goi zikloan ezarri dugu eta Bigarren hezkuntzan Lehenengo zikloan. Unitate didaktiko digitalak sortu, praktikan jarri eta ebaluatuko dira, hau guztia baliabide digitalak eta metodologia berritzaileak bultzatuz.

Lehen eta Bigarren hezkuntzan sustatuko denez, koordinazio bilerak egingo ditugu esperientziak partekatzeko eta bide hau elkarrekin jorratzeko.

Proiektu honen ezaugarrietako bat irakasleon formazioa da eta bi ikasturte hauetan gogor ekingo diogu atal honi. Formazio plan bat egina dugu etengabeko prestakuntzari ekiteko.

Helburua da IKTak ikasgelen egunerokoan txertatzea ikaskuntza esanguratsua bihurtzeko eta teknologien erabilpen egokia egiten dakiten pertsonak formatzeko.

En Zumaiako Herri Eskola, llevamos años participando en proyectos relacionados con las tecnologías de la información y la comunicación, para integrarlas en la escuela. Estos dos próximos años vamos a tomar parte en un proyecto que ha puesto en marcha el Departamento de Educación llamado “Sare Hezkuntza Gelan”. En principio comenzaremos en el ciclo superior de Primaria y en el primer ciclo de Secundaria, y poco a poco lo extenderemos a otros niveles de enseñanza.

El proyecto de innovación educativa “Sare Hezkuntza Gelan” tiene como finalidad principal: Impulsar la utilización de las metodologías, tecnologías, materiales y recursos digitales en el proceso de enseñanza-aprendizaje en el aula, para llevar a cabo un cambio metodológico en los centros educativos.Una de las características del proyecto es la formación del profesorado, la cual vamos a impulsar con mayor ímpetu que hasta ahora.


tel.: 943 14 31 [email protected]

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

a3_ZHE.pdf 1 21/3/17 9:34

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 131313

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .14

Ez da lehen aldia ZHE aldizkarian Lankidetza Gorputz Hezkuntzan gaiaren gainean aritu garela. Aurreko zenbakietan Ipuin Motor Kooperatiboari eta Aronsonen puzzleari buruz jardun izan baitugu.

Lankidetzako estrategia metodologikoak anitzak dira, eta oraingo honetan, Erronka Motor Kooperatiboei buruz hitz egitera gatoz. Baina zer da Lankidetza? Hitz gutxitan zehazteagatik, elkarrengandik ikastea da, elkarri lagunduta hel-buru komun bat lortzeko.

Zer dira Erronka Motor Kooperatiboak?Berak esaten duen bezala ekintza motorrak dira, baina taldeerronka bezala aurkeztuta, eta irtenbide anitzekoak; horrek, motibazioa pizten du haurrengan. Gainera, taldeak hel buru komun bat du; denen parte hartze eta laguntzarekin lortu behar dutena, ez dago beste biderik, denen artean lan eginda lortu behar dute.

Horrela, talde-kohesioa indartzeaz gain, ikasle bakoi-tzaren pentsatzeko, komunikatzeko eta elkarri laguntze-ko gaitasunak garatzen dira.

Zeri eman garrantzia Erronka Motor Kooperatiboetan?Taldearentzat garrantzitsuena irtenbidea aurkitzea bada ere, ikasleek barneratu behar dutena irtenbide hori aurki tzeko jarraitu duten bidea edo prozedura da, eta prozedura hau bizitzako beste edozein arazo-egoeraren korapiloa aska-tzeko baliogarria izango zaie:

Irakurri/entzun---Pentsatu---Konpartitu---Ekin

ERRONKA MOTOR KOOPERATIBOAK, GORPUTZ HEZKUNTZAN

Erronka motak Kontuan hartzen den baldintzaren araberakoak: talde handia edo txikia, eduki mota, abenturazkoa edo sormenezkoa, entrenamendurako edo erreala, sinpleak edo konbinatuak…

Erronkaren aurkezpena

Ikasleei erronkaren helburua argi azaldu behar zaie. Baita erronka hori baldintzatzen duten arauak ere.

Erronken ordena Erronka sinpleenekin edo Jolas kooperatiboekin hastea komenigarria da; batez ere, taldekideak hobeto ezagutzeko.

Ikasleen adina Erronka baino gehiago, arauak adin bakoitzari egokituta egon behar dira.

Irakaslearen papera Irakaslea laguntzailea da aurkikuntzaren bitarteko irakaskuntza mota honetan. Prozedura ondo ikasi eta jarraitzen dutela ziurtatu behar du. Ekintzaren ziurtasuna bermatu behar du.

Talde hausnarketa eta ebaluazioa

Oso garrantzitsua: prozedura ongi eraman duten aztertzeko, talde-kohesioa bermatzeko, bakoitzaren papera garatzeko, sentimenduak azaltzeko…Ebaluazioa: Irakasleak bete behar duen lorpenen “jarraipen orrian”, eta ikasleek bete behar dituztenak: “autoebaluazio orria”, eta “koebaluazio orria”.

Ikasle bakoitzaren pentsatzeko, komunikatzeko eta elkarri laguntzeko gaitasunak garatzen dira.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 15

Irakaslearen lana da, prozedura hau ondo irakastea: landu eta haurrek ikas dezaten, edozein egoeratan erabiltzeko.

Prozedura hau ongi jarraituta ikasleak hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatuko dira, ikasten eta pentsatzen ikasiko dute, elkarbizitzan moldatuko dira, ekimenerako eta ekiteko espiritua landuko dute, eta iza-ten ikasiko dute. Hau da, oinarrizko zehar-konpetentzia guztiak, eta diziplina barruko konpetentzia motorra lan-duko dituzte. Zer eduki kontuan Erronka Motor Kooperatiboetan?Erronka Motor Kooperatiboekin lan egiten dugunean, badaude hainbat atal kontuan eduki beharrekoak; hauek ondo egituratzean egon daitekeelako saioaren arrakasta edo porrota.

Zein da gure asmoa Erronka Motor Kooperatiboekin?Hasieran aipatu dugun bezala, ez da lehen aldia metodologia kooperatiboari buruz hitz egiten duguna, eta gure lanean erabiltzen duguna: Ipuin Motor Kooperatibarekin osatu-tako unitate didaktikoak, Aronsonen puzzlearekin egitu-ratutako unitatea, jolas kooperatibo eta erronka koopera-tiboak hainbat saiotan txertatuta… erabili izan ditugu.

Baina oraingoan, gure asmoa, Erronka Motor Kooperati-boekin lan egiteko prozedura lantzea da maila guztietan; eta horretarako, Lehen Hezkuntzako lehen mailatik hasi eta 6. mailaraino adinari egokitutako Erronka Motor Kooperatiboekin osatutako Unitate Didaktikoak sortuko ditugu.

Aurten 6. mailan Erronka Motor Kooperatiboekin lan egiten hasi gara saio batzuetan, baina Unitate Didaktikoaren egitura erabili gabe. Guretzat erronka, hori hobetu eta sistematizatzea da, Unitate Didaktiko ezberdinak sortuta: 4 saioekin osatutako unitateak. Saio bakoitzaren hasieran jolas kooperatiboan jardun, eta ondoren, talde txikietan antolatuta hainbat erronka proposatuz, talde handiaren-tzat prestatutako erronka batekin bukatzeko. Baina prozeduran jarrita garrantzia, horrela lortuko baitugu: talde- kohesioa eta, ikasle bakoitzaren pentsatzeko, komunika-tzeko eta elkarri laguntzeko gaitasunak garatzea.

DESAFÍOS COOPERATIVOS EN EDUCACIÓN FÍSICA

Si anteriormente habíamos escrito sobre estrategias metodológicas cooperativas como los cuentos motores cooperativos, el puzle de Aronson, o juegos cooperativos…, en esta ocasión, vamos a hacerlo sobre los desafíos físicos cooperativos. Dichos retos presentan múltiples soluciones, que deben ser resueltos desde el principio con la cooperación de todas y todos; lo cual incidirá en la cohesión del grupo, y en el desarrollo de las capacidades de pensamiento, comunicación y ayuda mútua de cada uno-a.

Pero donde realmente queremos hacer hincapié es en el proceso que deben llevar a cabo para solucionar el desafío:

Leer/escuchar---Pensar---Compartir---Actuar.

Siguiendo estos pasos, además de trabajar la competencia motriz específica, desarrollaremos las competencias básicas transversales.

Como hemos señalado anteriormente, hasta ahora, hemos trabajado con diferentes estrategias cooperativas, y de vez en cuando incluíamos en nuestras sesiones algún que otro desafío; pero este curso hemos realizado algunas sesiones en 6º íntegramente con desafíos físicos cooperativos.

De esta forma nuestra intención es planificar y llevar a cabo una unidad didáctica por curso (de 1º a 6º) donde la estrategia cooperativa mediante desafíos y resolución de problemas ayude a todas y todos a aprender cooperando y cooperar aprendiendo.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .16

Baina, zer dira tertulia literarioak?Berdintasunean oinarritutako solasaldiak dira. Ikasle guztiek aldi berean liburu bera irakurtzea ezaguera eta esanahi kolektiboa eraikitzeko bide bat da.

Kapituluz kapitulu liburu klasiko hauen bitartez iraku-rri dugunaren inguruan eztabaidatu eta esperientziak konpartitzen ditugu.

Nola antolatzen dira?Testua irakurri ondoren pasarte bat aukeratzen dugu, ados gaudelako, edo ez, ulertzen ez dugulako, zerbait gogora ekarri digulako…

Azpimarratu egiten dugu eta txostenean zergatik aukeratu dugun idazten dugu.

Saioan, txandaka, aukeratutako paragrafoak irakurtzen ditugu, ozenki, eta aukeraketaren arrazoia azaltzen dugu. Azken finean iruzkin bat da, baina ez testuiruzkina, iruzkin pertsonala.

Gero, solaskideren batek, besteren batek esandakoari buruzko zer edo zer esan nahi badu, edo irakurritako paragrafoari buruzko komentario pertsonala egin nahi badu, une egokia da egiteko. Ez dago zertan adostasunetara heldu beharrik, norberak bere ikuspuntua azaltzen du eta denok ikasten dugu. Solasaldiaren helburua ez da besteak konbentzitzea, hausnarketa eta elkarrizketa oparoagoa bideratuko dituzten argudioak aurkeztea baizik.

Tertulia kideen betebeharrak zeintzuk dira?• Testua aldez aurretik irakurtzea.• Gutxienez, pasarte bat aukeratzea besteekin

konpartitzeko.• Aukeraketaren arrazoiak azaltzea.• Besteen iritziak errespetatzea.

TERTULIA LITERARIOAK BERDINTASUNEAN OINARRITUTAKO SOLASALDIAK

Nork ez ditu ezagutzen Oliver Twist, Robinson Crusoe, Gulliverren bidaiak edota Lurraren bihotzeraino bezalako klasikoak?

Aurten 6. mailan tertulia literarioak antolatu ditugu.Literatura klasikoaren bidetik abentura zirraragarriak bizitzeko

aukera izaten ari gara.

Ikasle guztiek aldi berean liburu bera irakurtzea ezaguera eta esanahi kolektiboa eraikitzeko bide bat da.

Irakurri dugunaren inguruan eztabaidatu eta esperientziak konpartitzen ditugu.

TERTULIAS LITERARIASDiálogos basados en la igualdad

Quién no conoce obras clásicas como Oliver Twist, Robinson Crusoe, Los viajes de Gulliver o Viaje al centro de la tierra.

Este curso hemos comenzado con las tertulias dialógicas en 6º curso.

El objetivo es el de crear un espacio de lectura compartida.

Cada semana vamos leyendo un capítulo del libro y en clase compartimos los sentimientos, dudas y experiencias que nos ha producido la lectura.

Los requisitos para poder participar son: - Haber leído el capítulo. - Señalar algún pasaje que nos haya gustado o llamado

la atención. - Respetar las opiniones de los demás.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 1717


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 17

ZERNOLA ARI GARA HEZTEN?

Azken 15 urteetan, ikertzaileek atera dituzten estatistiketan agertu da, haurretan ematen ari diren buruko gaixotasunak etengabeko igoera zorrotzean doazela.Estatistikek diote:

• 5 ikasletik 1ek buruko osasun arazoak dituela.• Nerabezaroen depresio mailan, %37ko igoera egon dela.• Bere buruaz beste egiten duten 1014 urteko haurren ko

puruan %200eko igoera egon dela.Zer gertatzen ari da? Zer egin dugu gaizki?Gaur egungo umeek estimulu gehiegi dauzkate, opari material gehiegi eta gurasoak:

• Guraso barkabera eta permisiboak, umeek mundua gobernatu eta arauak jartzen uzten dutenak.

• Teknologietan oraina galtzen ari direnak.• Semealabek irabazi gabe eta merezi gabe, guztia lortzen

uzten dutenak.• Elikagai desorekatuak eta lo desegokia eskaintzen dute

nak.• Bizitza lasaiegia eskaintzen dutenak.• Haurrei bere denbora eskaintzen ez dakitenak.

Gure haurrak zoriontsu, osasuntsu eta orekatuak nahi baditugu, oinarriak eta ohiturak aztertu behar ditugu. Aldaketak eginez gero, berehala ikusten dira emaitzak. Zer egin dezakete guraso hauek?

• Ez utzi semealabei agintzen, arau eta limiteak jarri, zure semealaba seguruago sentituko da.

• Helduak gurasoak dira, ez eskaini berak NAHI duena, baizik eta berak BEHAR duena.

• Elikagai orekatuak eta lo ohitura batzuk eskaini.• Emozionalki libreak eta laguntzeko prest egongo direnak.• Guraso arduratsuak.• Semealabei ardura eta erantzukizuna erakutsiko dietenak.• Kalean, aire librean, elkarrekin ekintzak antolatuko dituz

tenak.Bizitza elkarrekin egin eta elkarrentzako! Aldaketak egin behar dira, ez badugu gure semealaben belaunaldiak porrot egitea nahi!

Artikulu originalaren egilea: Dr. Rojas Marcos

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .18

Hay una tragedia silenciosa que se está desarrollando hoy por hoy en nuestros hogares, y concierne a nuestras más preciosas joyas: nuestros hijos. ¡Nuestros hijos están en un estado emocional devastador! En los últimos 15 años, los investigadores nos han regalado estadísticas cada vez más alarmantes sobre un aumento agudo y constante de enfermedad mental infantil que ahora está alcanzando proporciones epidémicas:

Las estadísticas no mienten:• 1 de cada 5 niños tiene problemas de salud mental• Se ha notado un aumento del 37% en la depresión

adolescente• Se ha notado un aumento del 200% en la tasa de

suicidios en niños de 10 a 14 años

¿Qué es lo que está pasando y qué estamos haciendo mal?Los niños de hoy están siendo sobre-estimulados y sobre-regalados de objetos materiales, pero están privados de los fundamentos de una infancia sana, tales como:• Padres emocionalmente disponibles• Límites claramente definidos• Responsabilidades• Nutrición equilibrada y un sueño adecuado• Movimiento en general pero especialmente al aire

libre• Juego creativo, interacción social, oportunidades

de juego no estructurados y espacios para el aburrimiento

En cambio, estos últimos años se les ha llenado a los niños de:• Padres distraídos digitalmente• Padres indulgentes y permisivos que dejan que los

niños “gobiernen el mundo” y sean quienes pongan las reglas

• Un sentido de derecho, de merecerlo todo sin ganárselo o ser responsable de obtenerlo

• Sueño inadecuado y nutrición desequilibrada• Un estilo de vida sedentario• Estimulación sin fin, niñeras tecnológicas,

gratificación instantánea y ausencia de momentos aburridos

¿Qué hacer?Si queremos que nuestros hijos sean individuos felices y saludables, tenemos que despertar y volver a lo básico. ¡Todavía es posible!


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 19

Haur eta Lehen HezkuntzaZ U M A I A Z U R IElur malutak erortzen dira, desegiten dira, bustia da… ai, ai, ai!!!

Oinez ibili, elur gainetik aztarnak utzi… guau!!!

Elurra hartu eta zanpatu eskuen artean, bola gogorra egin, gero honekin elur panpina egiteko.

Eskuak busti… hau duk hau!!!

Esperientzia polita!!!

A zer nolako poza, emozioak, sentsazioak… GOZAMENA!!!

Hemen zuekin partekatu nahi dugun unetxoa.

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .20

DBH, Batxi eta Zikloak

Ikasturtea hasi bezain laster, DBH 1eko ikasle guztiak Euskal Girotze Barnetegietara joan ziren. Barria (Araba), Lemoiz (Bizkaia) eta Segurako (Gipuzkoa) aterpetxeetan egon ziren lau egunez eta sekulako bizipen sortarekin itzuli ziren. Egonaldi honen helburua bikoitza izan zen. Batetik, euskaldun gisa ahalduntzea eta kontzientziatzea, hizkuntzaren erabilera indartzeko. Eta, bestetik, talde kohesioa sendotzea, elkar ezagutzeko jolas, dinamika eta erronken bidez. Bai ikasle, bai guraso eta bai irakasleen aldetik ere oso balorazio ona izan zuen ekimenak.

GIROTZE BARNETEGIAK

Euskaldun gisa ahalduntzeko eta kontzientziatzeko balio izan digu.

A principio de curso, los/as alumnos/as de 1º de ESO pasaron 4 días en diversos albergues dentro del programa girotze barnetegiak (In-ternados de inmersión).

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 21

FERNANDO MORILLO IDAZLEAREKIN

SOLASEAN

Joan den urtarrilaren 11n, idazleak ikastetxeetan programaren barruan, Fernando Morillo idazle azpeitiarra etorri zitzaigun bisitan ikastetxera eta DBHko 4. mailako ikasleekin solasean aritu zen, honetaz eta hartaz. Batez ere gazte literatura landu duen idazle honek idatzitako Ortza darra sutan nobela irakurria zuten ikasleek aurretik.

Irakurritako liburuaz gain, beste kontu bitxi askori buruz hitz egin zuen Morillok: irudimenaren garrantzia, autokontrola, meditazioa, bizitzari aurre egiteko tresnak... Labur esanda, ezinezkoa dirudiena lor daitekeela ikusarazten saiatu zen; maiz ikasleek originaltasunik ez dutela uste dute, blokeoak dituzte, lotsak..., eta sormenaren bitartez muga horiek gainditu litezkeela azaldu zien, ezagutzen ez dutenera iristeko zer nolako indarra duten erakusten saiatu zen. Saioa oso entretenigarria izan zen, oso atsegina, eta guztiok oso gustura egon ginen.

Muga guztiak gainditu ditzakegula ikasi dugu.

Dentro del programa ESCRITORES EN EL AULA, el escri-tor azpeitiarra Fernando Morillo impartió una charla a los/as alumnos/as de 4º de la ESO.

AL ESTAR CONMIGO

Al estar conmigote enfadas

te desenfadasmil emociones acaparas

Al estar conmigome ignoras

lloraspero mi sonrisa te mejora

Al estar conmigo

suspirassonríes

y me dices te amocuando te ríes

Diana Guaramato

ITSASOA


Anonimoa

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .22


Canfranc

Beisbola

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 23


Laboratorium museoa

Pasaia

Alan Kennedy

Zientzia astea

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .24

Urtero moduan, Azterkosta eta Ibaialde programetan parte hartzen ari gara DBH 3 eta 4ko BiologiaGeologia ikasleok. Helburua Zumaiako kostaldearen eta ibaierreken ur kalitatea neurtzea da. Euskal Herri osoko ikerketa handi baten parte ere bagara.

Abenduaren hasieran Biologiako DBH 4ko ikasleak Azterkosta programan aritu ginen. Zumaiako bost puntu aukeratu genituen: Itzurun hondartzan bi, kirol kaia, Urola ibaiaren amaierako pantalana eta Santiago hondartza. Bertan, analisi kimikoak egin genituen: nitrato eta fosfatoak, pHa eta disolbaturiko oxigenoa, eta beste hainbat parametro.

Bakterio koliformeak neurtzeko ur lagin bat ere hartu genuen eta, hiru egunez inkubatzen izan ondoren, laborategian aztertu genituen emaitzak. Azkenik txostenak bete eta Ingurumen Hezkuntzarako INGURUGELAra bidali genituen.

Ur kalitatea onargarria dela iritzi genion orokorrean, ez ordea kirol kaiaren inguruan.

Udaberri aldera DBH 3ko ikasleek Ibaialde programan hartuko dute parte. Orduan ere prozedura bera jarraituko dugu eta ea zein emaitza lortzen ditugun…

Aurtengo ikasturtean, erabilitako boligrafoak jasotzeko kanpaina abiatu dugu Agenda 21en aldetik. Gela guztietan kutxak jarri ditugu eta ikasleek erabiltzen dituzten eta jadanik balio ez duten boligrafoak bertan uzten dituzte. Agenda 21eko arduradunek jasotzen dituzte eta ondoren Zarauzko tren geltokian dagoen edukiontzian sartu, izan ere Euskotrenek abiatutako kanpaina baten barruan antolatu dugu ekintza hau.

Ezin aipatu gabe utzi ZIG gelako ikasle eta irakasleak, kutxa politpolitak egin baitizkigute gelan jartzeko. Eskerrik asko benetan!

AZTERKOSTA 17, IBAIALDE 18

BOLIGRAFO ERABILIAK JASOTZEKO KANPAINA

Siguiendo la tradición anual, los/as alumnos/as de Biologia y Geología de 3º y 4º de ESO han participado, dentro de una campaña a nivel de Euskal Herria, en los programas Azterkosta e Ibaialde cuya finalidad es el análisis de las aguas costeras y fluviales.

Dentro de la campaña organizada por Euskotren, se ha lanzado una actividad de recogida de bolígrafos usados, en cajas hechas por los alumnos de ZIG/AAT.


DBH 4ko ikasleak Aljerian kokatuta dauden Saharako errefuxiatukanpamentuetara doaz, Darahli 2018 proiektua gauzatzeko asmoz.

2006, 2009, 2012, 2015 eta aurten 2018ko martxoan, bosgarren aldiz, Saharako bidea hartuko dute 38 ikasle eta bi irakaslek.

Makina bat lan egin eta hainbat ekintza eraman dute aurrera; esaterako, janaria eta eskolamaterialak biltzeko kanpainak, elkartasun astea antolatu, sentsibilizaziolanak prestatu eta aurkeztu, Gabonetako otarra eta errifak saldu…

Horrez gain, Tindufeko saharar errefuxiatukanpamenduetara bidaiatzeko aukera izango dutenez, bertan gauzatuko dituzten zenbait proiektu prestatu dute; besteak beste, Zug herriko udaletxea eta Haur Eskola pintatzea eta elektrizitatea ipintzea, Lehen Hezkuntzako eskola batean tailerrak antolatzea (antzerkia, dantzak, kirolak, pintura eta eskulanak...)

Ea guztiontzat esperientzia ona den eta benetan hemen duguna gehiago baloratzen eta zaintzen ikasten dugun.

BOSGARREN BIDAIA SAHARARA!!

Este quinto viaje solidario que realizaremos en marzo 38 alumn@s de 4º ESO y dos profesores a los campamentos de refugiados saharauis de Tinduf (Argelia) pretende dar a conocer de primera mano la situación en que vive la población saharaui de los campamentos, educarles en los valores de la solidaridad, la tolerancia, la cooperación, el compromiso…, y culminar los diferentes proyectos en los que estamos trabajando.

Esperientzia honenbidez, elkartasuna,tolerantzia, lankidetza eta elkarbizitza landu nahi ditugu.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .26

GEOPARKEA ETA ZEMENTUA

HIZKUNTZA DIAGNOSTIKOA

Zumaiako Herri Eskolako Currriculum Aniztasuneko Programaren baitan, 2 urteko taldeak ditugu. Lehen urtea DBH 3an integratua dago, ikastordu gehienak bi eremutan daude —gizartehizkuntza eta zientziateknologia eremuetan— eta bi irakaslerekin jarduten dugu. Gainerako aukera eta hautazko ikasgaiak 3. mailako talde arruntekoekin batera egiten ditugu.

Ikasturtearen bigarren aldi honetan, proiektu bidezko metodologian sakondu nahi dugu. Gure asmoa bi eremuetan era koordinatuan jardunez, ikasedukiak eta ebaluatzeko irizpideak bilduko dituen proiektu bat garatzea da; hari nagusia Zumaiako Geoparkearen ezagutzan sakontzea izango da; hain zuzen ere, garai batean Zumaia eta inguruetan garrantzi ekonomiko handia izan zuen zementu naturalaren ekoizpenaren berri izatea.

Helburu horrekin informazioaren teknologia berriak erabiliko ditugu dokumentatzeko eta baita jarduera hori ezagutu zutenen testigantzak jasotzeko. Seguru ZIIZekoek egin duten lan handia oso baliagarria izango zaigula. Irteerak prestatuko ditugu baliabide mineralak nondik erauzten ziren ikusteko: harrobiak, ikatzmeategiak, garraio teleferikoak eta fabrika zaharrak. Ikasiko dugunarekin txostena prestatu eta ikastetxean zabaltzeko ahalegina egingo dugu.

Euskara indartzeko Ulibarri programan sartuta dago aspalditik ZHE eta lau urtetik behin ikastetxe guztiari hizkuntza diagnostikoa pasatzen zaio. Hain zuzen ere, ikasturte honetan Hizkuntza Normalkuntza batzordeko kideak burubelarri dabiltza zeregin horretan. Ikasle eta irakasle guztiei galdetegi bereziak pasatu dizkiete euren umetako hizkuntza, orain duten gaitasuna, gurasoek dakizkiten hizkuntzak eta beste hainbat datu biltzeko. Datu denak bildu dituzte, eta aste hauetan ondorioak ateratzen ari dira. Ikasturtea amaitu aurretik prest egongo da 20182022 Normalkuntza Plana.

Dentro del programa de Diversificación Curricular, en su primer curso, se profundiza en el trabajo por proyectos, centrados en el conocimiento y estudios del Geoparke y la producción de cemento natural, actividad importante en el pasado de la zona.

Los miembros de la Comisión de Normalización Lingüística, dentro del programa Ulibarri, están realizando el diagnóstico lingüístico del Instituto.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 27

Ez da hain erraza, baina balio du azaltzeko esan nahi dudana. Aurten Zumaiako Institutuan ZIGeko ikasleak geletan sartzen dira zenbait ordutan. Horrekin, integrazioa lortu nahi dugu. Egia esan, Zumaian oso ohituak daude irakasleak eta ez digute eragozpenik jartzen esaten diegunean ZIGeko ikasleak euskara, gizarte, filosofia edo beste ikasgai batean sartuko direla. Hauek dira aurtengo gaiak baina beste guztietan ere parte hartu izan dugu (soinketa, mate, gazte, plastika…).

Hala ere, aurten beste aukera berri bat sortu dugu. Laugarren mailako ikasle batzuk —4.B, DK eta plastikakoak hain zuzen— gurekin lanean ari dira. Horra quid pro quo. Haiek gure gelan koadro handi bat egiten ari dira gurekin. Batak bestea ezagutzeko ariketa egokia iruditu zitzaigun eta koaderno batean idazten dute sentitzen dutena. Orain arte dena positiboa eta emankorra izan da. Beste aldetik, koadroa eskolak erosiko die (100 euro) eta diru hori ikasketa bidaiarako izango da. Aldi berean, eskulanak egiten aritu dira eta gurekin batera saldu dituzte Gabonetako azokan (beste 100 euro).

26 urteotan harremana sortu da gure artean. Denon moduan, ZIGeko ikasleen artean batzuk besteak baino zabalagoak dira eta lagunak egin dituzte geletan. Gelako ikasleek afari eta bazkarietara gonbidatu izan dituzte, hau baita integrazioaren helburuetako bat. Denok ikasi dugu.

Eskerrik asko Zumaiako Institutuko irakasle guztioi beti parte hartzeagatik gure proiektuan. Eskerrik asko Zumaiako Institutuko ikasleei ulertzeagatik batzuetan espazio gehiago behar dugula, arreta gehiago behar dugula, etab... Eta eskerrik asko Zumaiako herriari hemen gaudelako. Jarraitu nahiko genuke proiektu honekin. Ea bada…

QUID PRO QUOZUK NIRI EMAN, NIK ZURI EMAN

Este curso, en la búsqueda de una mayor integración de los alumnos del Aula de Aprendizaje de Tareas, además de la habitual participación en aulas ordinarias de distintos niveles, han sido alumnos/as de 4ºB de ESO quienes se han integrado en el aula de Aprendizaje de Tareas en la realización de una labor conjunta.

Ikasturte honetan, are gehiago ezagutu dugu elkar.


IKASGELA,EUSKARAREN ARNASGUNE

Zer dira arnasguneak? Zergatik dira hain garrantzitsu? Zer egoeratan bizi da euskara? Zer egin dezakegu hizkuntza bizi eta osasuntsua izan dezagun? Galdera horiei eta beste hainbati erantzun nahian, Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak bideratuta, joan den azaroan Batxilergoko lehenengo mailako ikasleentzat bi trebakuntzasaio antolatu ziren gure ikastetxean. Saio horiek antolatzeak bi helburu nagusi ditu: batetik, arnasguneen eta hizkuntza ekologiaren kontzeptuak ikasgelan lantzea eta, bestetik, hizkuntzaren biziberritzean zer egin dezakegun ikusaraztea.

UEMAko euskara teknikari Maddi Gallastegi Osa zumaiarraren eskutik, Udalerri Euskaldunen Mankomunitatearen historiari gainbegiratu azkarra eman ondoren, arnasguneei buruz aritu ziren hizketan lehenlehenik ikasleak, euskararen habitat naturalei buruz, alegia. Maddi Gallastegiren ustez, garrantzitsua da arnasguneek —euskarak nagu-sitasuna duen guneek— gure hizkuntza-ohituretan izan de-zaketen eraginaz jabetzea. Izan ere, Maddik dioenez, iner-tziaz euskaraz bizitzetik kontzientziaz euskaraz bizitzera jauzi eginez gero, eta gure hizkuntzarekiko jarrera aktiboa baldin badugu, antena efektu bat eragin dezakegu Euskal Herrian, efektu biderkatzaile bat proboka dezakegu.

Zumaian euskarak bizi duen egoera ere aztertu zuten, hain zuzen ere azken urteotan euskararen ezagutzak eta etxeko nahiz kaleko erabilerak herrian jasan dituzten al

daketen estatistikak. Batxilergoko ikasle Laura Iparragirreren iritziz, orokorrean emaitzak kezkagarriak ez badira ere, egoera hobetzeko beharra ikusi dugu. Izan ere, umeek, oro har, elkarrekin hitz egitean gaztelaniara oso erraz jo-tzen dutela diote Jone Lertxundi eta Naia Unanue ikasleek.

Zer harreman dugu euskararekin?Norberaren hizkuntzabiografia eta hizkuntzaohituren inguruko hausnarketa ere egin zuten ikasleek, hau da, dakiz kigun hizkuntzei gure eguneroko jardunean ematen diegun erabilerari buruzkoa, aintzat hartuz gertuko etxea

“Kontzientziaz euskaraz bizi eta gure hizkuntzarekiko jarrera aktiboa baldin badugu, antena efektu bat eragin dezakegu ingurukoengan, efektu biderkatzailea proboka dezakegu”.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .28

edo lagunartea, administrazioa nahiz komunikabideak, eta literatura zein musika kontsumoak. Hausnarketa horren ondorio gisa, Batxilergoko ikasle Lierni Aizpuruak eta Maite Aramendik oso argi dute Zumaia euskararentzat ar-nasgunea dela. Halere, Zumaian euskara erabili arren, he-rritik kanpo lehen hitza gaztelaniaz egiteko ohitura handia dugula aitortu dute Jonek eta Naiak.

Hiztunok hizkuntzekin dugun harremanaz gain, hizkuntzek euren artean duten harremanaz egindako hausnarketaren ondorio gisa, euskara ez dela hizkuntza ahu-la diote Jonek eta Naiak, nahiz eta inguruko hizkuntza indartsuek ahuldu egiten duten. Lauraren ustez, berriz, globalizazioak hizkuntzetan ondorio larriak ekar ditzake, esate baterako, kasu askotan ingelesak gainerako hizkun-tzak baztertu egiten ditu.

Testuinguru horretan, euskararen iraupena eta hedapena bermatu ahal izateko, ulertu eta eguneroko jardunean aplikatu behar diren hainbat printzipio azaldu zizkien Maddik ikasleei:

Berdintasuna. Hizkuntza gutxituari egoera guztietan erabilia izateko aukera eman behar zaio, ekitatea bilatuz.

Subsidiaritatea. Euskaraz egin daitekeena ez dago zertan erdaraz egin, gainontzeko hizkuntzek euskararen osagarri behar dute izan eta ez haren zapaltzaile.

Elkartasuna. Hizkuntza ahuleko zein sendoko hiztunen arteko elkartasuna lortu behar da.

Errespetuzko Elkarbizitza. Lekuan lekuko hizkuntza jakin eta erabiltzeko bideak eskaini behar dira, hizkuntzaren erabilera bermatuz.

Hausnarketa, balorazioa eta ondorioakAntolatutako trebakuntzasaioetan landutakoaren ondorio gisa, euskararen aldeko neurriak hartzea ezinbestekoa dela dio Batxilergoko ikasle Julen Beristainek, arnasguneen garrantzia nabarmentzetik eta sustatzetik hasita. Euskara hizkuntza gutxitua denez eta gaztelaniarekiko diglosian dagoenez, hiztunok euskarari oxigenoa eman behar dio-gu, eta hiztun bakoitzaren jarrerak ingurukoengan eragin apal baina etengabea du. Lierni eta Maiteren ustez, berriz, horrelako ekimenek begiak zabaltzen laguntzen digute, maiz gure usteek eta errealitateak ez baitute bat egiten, eta hiztunon jarrerak hizkuntzaren etorkizunean izan le-zakeen garrantziaz jabetzen gara.

UEMAko euskara teknikari Maddik saio hauek era-ginkorrak izan daitezkeela uste du; izan ere, gazteak dira gure herriaren etorkizuna eta garrantzitsua da ikasleek kontzientzia hartzea, gai hauen inguruan sentsibilizatzea eta haiei tresna batzuk ematea, bizi duten errealitate sozio-linguistikoa irakurri ahal izateko.

Azkenik, gure ama-hizkuntza izan ala ez, euskarak be-rari uztartuta dagoen kulturara hurbiltzeko eta dastatze-

ko aukera eskaintzen digula dio Julenek. Eta, bere ustez, ordainetan, hiztunon betebeharra da euskararen egoera ezagutzea eta ulertzea, horren arabera hizkuntzaren heda-pen nahiz sendotzearen alde jokatzeko. Ezinbestean, Negu Gorriak taldeak ozenki esaten zuen modu berean sentitzen gara gu ere:

“Hiztunok euskarari oxigenoa eman behar diogu”.

Se han celebrado dos sesiones de trabajo con los/as alumnos/as de 1º de Bachillerato, impulsadas por la Man-comunidad de Municipios Euskaldunes, con el objetivo de puntualizar los conceptos de ecología lingüística y ar-nasgune; y sobre las tareas posibles para lograr que el euskera reviva.

EUSKALDUNAK GARA

ETA HARRO GAUDE!!!


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 29

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .30

LUR AZPITIK ZERURAINOKO BIDAIA

Otsailaren 21eko eguerdiko 12:00etan hasi zen gure bidaia, Aita Mariko eraikinaren aurrean hiru egunetan gure garraiobide izango zen autobusera igotzean. Zirrara nabari zen, azterketak bukatu berri eta etxetik kanpora lagunekin egun batzuk pasatzera gindoazenen emozioa. Jakara heldu arte aurretik genituen orduak betetzeko abestiak eta hizketaldiak ez ziren falta izan, ez eta kontsolen konpainia ere.

Helmugara iristean, 16:00ak aldera, aterpetxean maletak utzi, antolatu eta Jakako zentrorantz abiatu ginen, katedralerantz. 17:00etan hasi zen bisita gidatua, ideia onegia izan ez zena, agian. Artea (Erromanikoa batez ere) eta historiari buruzko informazio gehiegi goiz hartan bertan azterketa astetik atera ginen zientzietako ikasleontzat. Dena errazago eramateko ahaleginak kontuan hartzekoak izan ziren gidaren partetik, baina ezin izan zituen ekidin gutako batzuen aharrausiak eta, betaurrekoekin disimulatu nahian, elizako lokuluxkak. Gainera, hango hotzak ere ez zigun askorik lagundu. Hala ere, baziren gustukoak suertatu zitzaizkigun datu eta kontakizunak, Juan de Antxieta eskultore azpeitiarrak eginiko erretaula bat dagoela, organoa katedralaren aldarean kokatzen den bakarra dela, Jakan bi kanpai dituztela —elizakoa eta zibila—, Santiagora zihoazen erromesek katedralaren sarrerako horma ukitzen zutela...

Lehen egunarekin amaitzeko, denbora librean herritik bueltatxo bat eman ondoren, afariaren garaia iritsi zen. Aspaldian jan genuen janaririk txarrena probatu genuen. Batzuek errepidearen beste aldean zegoen McDonald’sera joan behar izan zuten gosez. Behin tripak beteta, bakoitza

bere gelara. Gaueko hamabietarako isiltasuna nagusitu zen korridoreetan, deskantsuari bide emanez.

Ostegunari indarrez heldu nahian, goizean goiz jaiki eta gosaltzera jaitsi ginen jangelara: kafea, gailetak eta tostadak. Segidan, arropa asko jantzi, autobusera igo eta Canfranceko bidea hartu genuen. Hainbat ekintza egin genituen bertan. Lehena eta gure bidaiaren aitzakia nagusia zena: Canfranceko lurrazpiko laborategia ezagutzea. Mundu mailan laborategi oso garrantzitsua da berau, batez ere materia ilunaren inguruko esperimentuetan oinarritzen dena. Horrek eskatzen dituen baldintzengatik mendi azpian 800 metrotan kokatzen da, hara heltzeko bide bakarra tunel batetik izanik.

Baina, behin Canfrancera joanda, ez ginen laborategia soilik ikusita bueltatuko. Geltoki Internazionala ere bisitatu genuen, antzerki eta dantza artean bertako historia ezagutuz, gerrei eta askatasunari buruzkoak aipatu gabe ezin utzita.

15:45ean elkartu ginen berriro, “Paseo de los melancólicos” delakoan barrena paseotxo bat emanez. Handik goraxeago Bigarren Mundu Gerraren ondoren Espainiako erregimen totalitarioaren aurka zeuden herrialdeen inbasio posible bati aurre egiteko eraikitako bunkerretan barrena ibili ginen. Izotzagatik irristatuta hartutako zenbait ipurdiko ez ziren atzean geratu. Eta hotza eta elurra ere bidelagun izan genituen, noski. Horretxegatik lehenago itzuli ginen herrira, autobusa hartu eta aterpetxearen epelean sartzeko.

2. Batxilergoko fisika eta kimikako ikasleak


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 31

Ostiralari hasiera emateko, goizeko 08:00etan gosaltzera jaitsi ginen, eta hau bukatzean 08:45ean elkartu ginen Huescara joateko. Ordubete inguruko bidaiaren ondoren Espacio 0.42 izeneko planetariora iritsi ginen. Bertan, Eguzki sistemaren sorrera eta bertako planetei buruzko dokumental batekin egin ziguten ongietorria. Behin bideoa amaitutakoan, kanpora irten ginen eta bertan bi suziri jaurti genituen zerurantz. Suziriak material sinpleekin eginda zeuden: plastikozko freskagarri botila, kartulina eta gomaespumazko baloi txiki bat. Lehendabizi jaurti genuen kohetearen botila, airez soilik bete genuen eta bigarrena, berriz, litro bat ur eta airez. Bi koheteek altuera handia hartu zuten, baina batek besteak baino askoz ere gehiago. Ba al dakizu zein izan zen altuera handiena hartu zuena? Jakin nahi

izanez gero, Institutuko web orrialdean bideotxo bat duzu erakusgarri! Bidaia osoa laburbilduta dagoen bideo bat da, benetan interesgarria.

Suzirien jaurtiketa amaitutakoan, puntapuntako teleskopioak erabiliz eguzkiaren irudiak ikusi genituen. Eguzkiaren behaketa amaitzean, bi talde txikitan banatu eta simulaziogela batera eraman gintuzten, bertan Jupiterrera bidaia izango litzatekeena bizi genuen, horrek dakartzan turbulentziak eta guzti. Aulkietan eseri eta betaurreko berezi batzuk banatu zizkiguten, pantailako irudiak 3D moduan ikus genitzan.

Gure azken ekintzatik irtendakoan, Coso Real saltokigunean bazkaldu genuen. Guztion tripak bete ondoren, etxera itzultzeko ordua iritsi zen. Lokuluxkaz, kantuz eta gitarraz beteriko autobus hartan igaro genituen itzulerako lau orduak, bidaia zoragarri honi bukaera emateko.

Ikasle eta irakasleen arteko erlazio oso ona nabaritu zen bidaiako momentu guztietan. Eskertzekoa izan da esperientzia hau bizitzeko aukera eman izana, gorabehera txiki batzuk alde batera utzita giro paregabean guztiaz gozatzeko aukera izan baitugu.

Hemos visitado el laboratorio subterráneo de Canfranc, pionero en el estudio de la materia oscura del universo.

Canfranceko lurrazpiko laborategia ezagutu dugu, mundu mailan oso garrantzitsua, materia ilunaren inguruko esperimentuetan oinarritzen dena.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .32

Batxilergo 2ko Marrazketa Artistikoa eta Artearen Historiako ikasle eta irakasleak Bilbo hiriaren ikur bilakatu den Guggenheim museora joan gara egun pasa, artea ikusten ikastera.

Eskultura moduan bideratu zuen Gehryk konposizioa eta sentsazio hori areagotu da lainoak harrapatu gaituenean. Iraupen gutxikoa, baina harrigarria. Fujiko Nakaya japoniarraren 08025 eskulturak itsuitsu agurtu gaitu. Horrela hasi dugu bisita: ikuskizunarekin esperimentatzen.

Segidan, barneko espazio ikusgarrian lurrean eserita, David Hockney britainiarraren erretratuak ikusi ditugu. Hockneyk 80 urterekin behin eta berriz gai berdina irudikatu du: gizakia bere osotasunean, aulki berean eserita.

Argazkikamera desafiatuz, gizon eta emakume horien kolore, forma, postura, keinu, jantzi eta izaera ezberdinak ikusten disfrutatu dugu.

Ondoren Anni Albersen “Bista Ukitu” izeneko erakusketaren txanda izan da. Berlindarra aitzindaria izan zen fiber act edo ehungintzaartean. Bauhaus eskolako izaera liberala izan arren, Albersek gizonezkoentzako mundu batean egin behar izan zuen bidea: eta asmatu egin zuen.

Hamaika oihal ikusi eta gozatu egin dugu harien testura, kolore eta formarekin. Arretaz begiratu ditugu klip, kako edota azkoinaz egindako bitxiak ere.

Diseinatzaile bikain honek sortu digun interesarekin amaitu dugu bisita.

ARTEA IKUSTEN GUGGENHEIMEN

Artea ezagutuz, hobeto ezagutzen dugu geure burua.

Los/as alumnos/as de Dibujo Artístico e Historia del Arte de 2º de Bachillerato acudieron al museo Guggenheim de Bilbao, donde, además de ver la obra del arquitecto Gehry, disfrutaron de las esculturas de Fujiko Nakaya, los retratos de David Hockney y la exposición “Tocar la vista” de Anni Albers.


Lanbide Heziketa Dualak ikas-prozesuak konbinatzen ditu enpresa eta ikastetxeetan, batzuen eta besteen arteko lankidetzaren bitartez.

Andrea Hamill eta Lydia Fernandez Goi Mailako Administrazio eta Finantzak zikloko bigarren mailako ikasleak dira. Aurten Lanbide Heziketa dualaren programan sartu dira, eta esperientzia honi buruzko galdera batzuk egin dizkiegu.

Zer da Formakuntza Duala?Andrea: Ikasteko beste modu bat da. Ikasketak eta lana uztartzen ikasten da. Bizitza bera ere antolatzen ikasten da, izan ere, lanetik atera eta eskolako lanak egin behar dira, eta horretarako antolatu beharra dago. Ez da hiru hilabeteko praktika soil bat, azken finean urtebete ematen duzu enpresan lanean, eta horrek errealitatera gehiago hurbiltzen zaitu.

Zein enpresatan ari zarete eta zein da egiten duzuen or-dutegia?Lydia: Nik ORTIZen egiten dut lan. Goizean klasea dudanean, arratsaldez bakarrik egiten dut, 15:00etatik 18:30era. Bestela, goizetan 09:00etatik 13:30era eta arratsaldeetan 15:00etatik 18:00etara.Andrea: REINERren, Itziarren ari naiz. Egunero 12:30etik 17:00etara egiten dut. Ordubete dugu bazkaltzeko. Goizean klasera etortzen naiz 12:00ak arte, eta gero lanera.

Gogorra egiten al zaizue ikastea eta aldi berean lan egitea?Lydia: Bai. Egunean ordu asko dira, goizeko klase orduei gero arratsaldeko lan orduak gehitzen zaizkie. Andrea: Beno, niri ez zait hain gogorra egiten. Egia da nik 3 klase ordu bakarrik jasotzen ditudala, eta gero nik etxean berreskuratu behar ditut ordu horiek, baina ondo ari naiz eramaten.

Gomendatuko al zeniekete LH duala beste ikasleei?Lydia: Bai, dudarik gabe. Asko ikasten da, eta gainera, klasean ikusten duzun guztia ondoren lanean ikusten duzu. Eta horrela errazago da gero ikasteko. Andrea: Nik adibidez kontabilizatu egiten dut, fakturatu egin, eskariak hartu… denetarik egiten dut. Benetako enpresa batean aplikatzen dut klasean ikasten ari naizena. Hori oso aberasgarria da niretzat.

LANBIDE HEZIKETA DUALA

“Benetako enpresa batean aplikatzen dut klasean ikasten ari naizena. Hori oso aberasgarria da niretzat.”

Las alumnas de Formación Dual del Ciclo Superior de Administración y Finanzas, Andrea Hamill y Lydia Fernandez, cuentan su experiencia en esta modalidad docente que combina los procesos formativos en la empresa con los del Instituto.

Andrea Hamill eta Lydia Fernandez


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 33

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .34

Martxoaren 2an hainbat ikasle ohi ikastetxean izan ditugu, Batxilergoko 2. mailako ikasleekin, unibertsitatean eta goi mailako heziketazikloetan izaten ari diren esperientziei buruz hitz egiteko. Zehatz aipatu dizkigute, besteak beste, hasierako sarrera, giroa, irakasle eta ikasleen arteko harremanak, jakintzagaiak, praktikak, bekak, garraioa, aurreiritziak bete zaizkien ala ez, eta abar.

Hauek izan ditugu bisitan: Aitor Ibarguren (psikologia), Amaia Urteaga (logopedia), Ane Duran eta Aisling Bux (kriminologia), Iker Uranga (fisika), Nahia Etxabe (LEINN) eta Pello Etxabe (goi mailako automoziozikloa).

Aurtengo bigarren mailako ikasleen galderak eta zalantzak argitzen saiatu ondoren, mokadu txiki bat dastatu dugu irakasleekin batera. Urtero moduan, benetan saio interesgarria izan da denontzat, eta aurten informazioa jaso dutenek datorren ikasturtekoei zabalduko diete!

Ikasle ohiak gure artean

Ex-alumnos de nuestro centro, que actualmente están estudiando en la universidad y ciclos superiores, se han reunido con los alumnos de segundo de bachiller, para ayudarles en su elección futura y aclarar sus dudas.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 35

Ohitura onak mantendu beharra dagoenez, aurten ere Administraritza eta Finantzetako bi ikasle Irlandara joanak dira beren ziklo amaierako praktikak egitera Erasmus+ programaren baitan. Itziar Elsok eta Alex Elolak urduri bezain ilusionaturik hartu zuten otsailaren 27an Bilbotik Dublinera eramango zituen hegaldia, gero autobusez Carlowraino iristeko. Bertan zain zuten Carol, gure Irlandako “bazkidea”, ongietorria egin eta bertan dauden bitartean beren egonaldiaz arduratzen dena.

Hiru hilabete zirraragarri bertako kultura ezagutu, bizi eta hizkuntzan trebatzeko, zertara joan diren ahaztu gabe, noski. Atzerritik Irlandara ikasketak egitera doazen ikasleei zerbitzua ematen dien “Equinox Education Services” enpresan ari dira biak lanpraktikak egiten, enpresaren eguneroko kudeaketan lagunduz eta, zailtasunak zailtasun, beren prestakuntzan ordainezina den eskarmentua berenganatuz.

Itzulitakoan izango dute zer kontatua: lanean pasatako estualdiak, harreman berriak, St. Patrick eguna Dublinen (nola galduko ba!)... Hau guztia, beren lanaukerak indartuz, gero eta gehiago baitira beren lantaldeetan ingelesez dakiten pertsonak behar dituzten enpresak.

Gure aldetik, Irlandan zein beste Europako herrialde batean izan, aukera honi eusteko apustua aspaldian egina dugu, esperientziak erakutsi baitigu ikasleen formazioan inola ere ordezkatu ezin den esperientzia baten aurrean gaudela, eta horrela jarraitzeko asmoa dugu etorkizunean ere.

Batxiler Teknologikoan aritzen diren ikasleek erakusketa aparta egin zuten Robotika ikasgaian landutako robotekin. Santo Tomas egunean “Robot lasterketa Tximista” antolatu zuten eurek muntatutako eta programatutako robotekin. Bluetooth bidez gidatutako robotek hartu zuten lasterketan parte, eta horrez gain, epailearen robotak bideokamera bat zeraman, une oro, bideo transmisioa epaileari transmititzeko.

Ikusten duzuen moduan, prestazio anitzeko robotak dira. Bluetooth bidez gidatuak izateaz gain, hamaika programa desberdin landu dezakete: besteak beste, une oro inguruko argazki eta bideoa transmititu, aurreko edo alboetako oztopoak saihestu, lurrean margotutako bide bat jarraitu, ultrasoinu sentsoreen bidez aurreko objektuak detektatu eta distantzia adierazi (alarma piztuz) edo ahots pertsonalizatuaren bidez aginduak eman: aurrera, atzera, geldi, ezkerrera eta abar (artzaintxakur bati moduan).

Izan ere, asko dira autorobot honek dituen sentsoreak eta transmisoreak: ultrasoinu sentsorea radar gisa lana egiteko; 2 infragorri sentsore, alboetako eta aurreko oztopoak saihesteko; 2 argisentsore, argitasunaren arabera robota alde batera edo bestera gidatzeko; infragorri sentsore bikoitza lurrean, marraztutako bide bat jarraitzeko; soinutxartela ahozko aginduak jarraitzeko; eta “bluetooth txartela”, ipod edo telefono mugikor bati irudiak transmititzeko zein urrutiko aginduak jasotzeko.

AUKERAK BALIATUZ

BATXILERGOKO IKASLEEN

AUTOROBOT LASTERKETA

Beharra bezalakorik ez dago, gauzak ikasteko.

Este año también vamos a hacer nuestras prácticas de trabajo en Irlanda, dentro del proyecto Erasmus+

Los/as alumnos/as de Tecnología Industrial de Bachillerato, dentro del tema Robótica, llevaron a cabo la “Carrera Tximista de Robots”, mediante bólidos controlados por Bluetooth y vigilados por un robot juez que recogía y transmitía todos los detalles del evento.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .36

OUT OF ALL THE PLACES YOU´VE VISITED, WHICH IS YOUR FAVOURITE? I am so lucky in that all the places I have had the chance to visit have been beautiful and special in their own way. I cannot choose a favourite! However, one of the most special places I have visited, in terms of culture and landscape, is Nepal. Living high up in the mountains and waking up to see Everest appear behind the clouds, illuminated orange by the morning sun, was one of the most overwhelming experiencesl Chile and Ecuador are also places which amazed me with their beautiful landscapes, especially Patagonia. Zumaia has also to be a favourite. I could go on forever!

WHAT DO YOU LIKE THE MOST AND THE LEAST ABOUT ZUMAIA/THE BASQUE COUNTRY? Zumaia and the Basque Country keep surprising me with their breathtaking landscapes and quirky cultural celebrations (Octopus day for example!) There are many things I love about this place, but if I have to choose I would say the coast. Every time I walk along the cliff top of Algorri my breathe is literally taken away. What do I like least probably the amount of bread that I have started eating since living here! My normal breakfast has changed from “Porridge” to toast and jam !

BEING SO YOUNG, HOW HAVE YOU MANAGED TO TRAVEL SO MUCH? My father had a campervan and so l would travel with him and my brother from a young age. I think that being exposed to different cultures and languages since very little made me eager to travel more when I was older and as soon as I had the chance I took it. I have always been good at saving money and “Coachsurfing” has been a fantastic way for me to travel with little money. lf you are really passionate about travelling and want to see the world then there is nothing stopping you, there are so many ways to travel with little money and you will be amazed at how kind and generous people are. The kindest and most generous people I have met in my life are usually the poorest.

WHAT IS THE MAIN DIFFERENCE BETWEEN ENG-LAND AND THE BASQUE COUNTRY?One of the biggest differences is the timetable: in the UK we eat lunch at 1pm and dinner is at 6pm. I was shocked when one of my students told me she eats dinner sometimes at 1pm when I am in bed at that time! ln the UK it is not usually safe for children to play outside late, and even if it is safe

it is not in the culture to do that. I feel that I live a lot more freely here, I spend much more time outside in the street and in doing so I feel safe. I love that my son is growing in this culture and that he has the freedom to play outside without me worrying about his safety. ln Zumaia I feel that everyone looks after each other, it’s really lovely.

WHAT ARE BASQUE PEOPLE LIKE?Basque people are strong, proud, loyal people. My grandmother is Basque and always said that I have to be proud for having Basque blood in me. I am very proud! Many people say that Basque people are more reserved and take longer to open up, and that may be the case compared to people in the south of Spain for example, but compared to people in the UK I find that not true at all. Ever since I arrived here with my family, people have only gone out of their way to make us feel good, we are so grateful!

“Nire amama zierbenarra zen. 1936an, 7 urterekin, itsasontziz joan behar izan zuen Britainia Handira, Francoren erregimenetik eta gerratik ihesi.”

SCARLETT, OUR NEW LANGUAGE ASSISTANT


FOR HOW LONG HAVE YOU BEEN PLANNING TO LIVE HERE?When I arrived in Zumaia I was completely overwhelmed at how beautiful it is! I also felt like I was reconnecting with my Basque roots and it has been an incredible experience reuniting with my family here. My husband and our little boy are also so happy here and we all feel very much at home! People spend all their lives looking for a place like Zumaia to settle down in and we feel so lucky that we have found it so early in life. Right now we don´t plan on going anywhere!

WAS IT DIFFICULT TO LEAVE YOUR FAMILY AND YOUR COUNTRY BEHIND?Leaving Britain to come and live in Zumaia has not been difficult at all! Firstly, I am here with my husband and my little boy and secondly it has always been my dream to live here and reconnect with my Basque family. However, I do miss the food. I miss being able to go to the pub at the weekend to have a fry up (fried English breakfast). My family are so happy that we live in Zumaia because when they visit us they have the luxury of being in such a beautiful place.

DID YOU EVER IMAGINE YOURSELF LIVING AS YOU DO?My grandmother, originally from Zierbena, was one of thirteen brothers and sisters, and in 1936 when she was 7 years old, she was forced to leave her home and board a boat to the UK, leaving her family, home and country behind to seek refuge from Franco’s regime and the war. My grandmother

would tell me many stories about this tough experience and I knew that at some point in my life I would like to come and live here and discover her country. So in many ways I did imagine myself living as I do, I just didn’t realise that I would get to this point in my life so young, settled down with my family and living my dream! I think it’s absolutely incredible and special that finally I can learn the language that my grandmother was never allowed to learn, “Euskera”.

DO YOU THINK OUR ENGLISH LEVEL IS GOOD?I think your English level is very good ! Before I came to the Basque country I never imagined there would be so much demand for learning English. I think it’s fantastic that children are exposed to different languages from such an early age and I am very impressed that most of my students here are trilingual!

HOW WOULD YOU SUM UP YOUR EXPERIENCE HERE…So far my experience here has just been fantastic. On the one hand, all the teachers here have been so kind and made me and my family feel so welcome, in just a few months we have settled in and feel completely at home. I think we can definitely thank Arantxa Urkidi and Antton Garikano for that. Also the students are all so diverse and vibrant and they are a pleasure to teach (usually!). On the other hand, we feel that living in Zumaia really is the best thing for our little boy and he’s already trilingual and not even two years old! We have completely fallen in love with Zumaia and the people here.

2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 37


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B .38

Hiru egun zoragarriInstitutuko lehen mailako Batxilergoko ikasleok Madrilera irteera bat egin genuen, azaroaren 30etik abenduaren 2ra.

Bidaia institutuan bertan hasi zen, goizeko zortzietan. Zumaiatik Zumarragara joan ginen autobusez eta han trena hartu genuen Madrileraino. Iritsi orduko bi metro hartu eta ostatura joan ginen. Denborarik galdu gabe, hiria ezagutzeari ekin genion.

Lehenik, Plaza Mayor, austriar garaiko erdigunea, Puerta del Sol ezagutu genituen, eta jarraian Reina Sofia museora abiatu ginen. Garbi geneukan zein artelan ikustera joan ginen bertara: Picassoren Gernika. Denoi “izugarria” iruditu zitzaigun. Koadroaz gain, inguruko azalpenak eta dokumentuak ikusi genituen.

Artea, iraganaren sarbideHurrengo goizean Las Letras auzoa, Retiro Parkea, Gran Vía eta beste kale batzuetan barrena ibili ginen. Arratsaldean Prado Museora joan ginen eta gidarien azalpenekin egin genuen barneko ibilbidea. Artista garrantzitsuenen margolanak azaldu zizkiguten: Velazquezen Meninak; Goyaren 1808ko maiatzaren 3ko fusilatzeak; Grecoren Eskua bular gainean duen zalduna eta Boscoren Atseginen baratzea.

Antzerkia, ez genuen espero horrelakorik. Errepikatzeko modukoaBisita amaitutakoan, auzo berriak ezagutzeko eta hirian zehar bueltaka ibiltzeko parada izan genuen. Gau hartan denok elkarrekin afaldu genuen eta antzerkia ikustera Malasaña au

zora joan ginen. The Jamming izeneko obra dibertigarria ikusi genuen Maravillas antzokian.

Hirugarren eta azken eguna iritsi zen. Azken ibilaldiak, bisitaldiak, erosketak… egiteko aprobetxatu genuen. Laurak aldera hartu genuen trena, eta Zumarragan jaitsi ginenean, autobusa zain geneukan arren, ezin izan genuen bertara igo kalean elurrarekin jolastu gabe. Izan ere, Madrilen ginen bitartean hemen elurra egin zuen.Benetan esperientzia gomendagarria eta gogoangarria izan da, bizikidetza lantzeko ere aski baliagarria.

BATXILERGOKO IKASLEAK MADRILEN

“Madrilera egindako bidaiak artearen balioan pentsatzeko balio izan dit. Gu baino lehenago bizi izan direnengandik ikasteko aukera da artea.”

Los alumnos de 1º de Bachillerato hicieron una salida a Madrid donde visitaron la zona de los Austrias, el museo Reina Sofía, el museo del Prado, el parque del Retiro, así como la ciudad. La última noche acudieron al teatro Maravillas a disfrutar de la obra The Jamming.


2 0 1 8 K O A P I R I L A • 1 9 . Z E N B . 39

VASCONIAE IUVENES ROMAE

Azterketa aste gogor baten ondoren, Italiarako bidea hartu genuen Arte eta Latineko irakasle eta ikasleok.

Ostiralean hasi zen gure 5 eguneko bidaia. Autobus eta hegazkinean ordu ugari pasa ondoren, Erromara iritsi ginen. Blu hotelean hartu genuen ostatu, Termini geltokitik gertu, hiri erdigunean.

Larunbatean Florentziako bidea hartu genuen trenez. Batzuek lehen mailan bidaiatzeko luxua izan genuen. Zorionez, eguraldia lagun, klasean praktikan jarritakoa ikusteko aukera izan genuen; besteak beste, hain ezagun diren Uffizi Galeriak, Ponte Vecchio eta Santa Maria del Fiore.

Gainerako egunak Erromako inguruak bisitatzeko izan ziren.

Igandean, Vatikanoko sarrera dohainik zenez, San Petri basilika bisitatzeaz gain, museoko Kapera Sixtinoa edo Michelangelo eta Rafaelen hainbat artelan ikusi genituen. Arratsaldean Trastevere auzo xarmantetik ibili ginen eta izugarrizko euri zaparrada izanagatik ere, bertatik hurbil dagoen Espainiaren enbaxadako Bramanteren tenpleteko suzko kuxin goxoez gozatu genuen.

Astelehenean, Erroma zuri zein txundigarriak esnatu gintuen. Horrela ekin genion hain eder zeuden eraikuntza eta monumentu garrantzitsuak ikusteari; hala nola, Fontana di Trevi, non gurari bat eskatuz txanpon bat jaurti genuen, edota Santa Maria della Vittoria, Panteoia, Piazza Navona, Sant’Ignazio di Loyola eliza eta Piazza di Spagna.

Asteartean, azken eguna genuela eta, Koliseoa bisitatzea erabaki genuen, erromatar garaitik (K.a. II K.o. V) zutik dirauen anfiteatroa. Bertan Zesarren foroan ibili ginen eta

bazkalostean batzuek deskantsatu bitartean, gainerakoek Egiaren Ahoan eskua sartu genuen, baita greziar eragineko Venusi eskainitako Tholos tenplu biribila ikusi ere.

Italiar gastronomia ere aipagarri dugu: pizza nahiz pastaz ase ditugu gure barrenak, eta 6° C arteko hotzak ez digu eragotzi izozkiak jatea.

Oro har, talde txikia izanik lasai ibili gara. Taldelana, harreman ezin hobeak irakasle nahiz ikasleen artean eta poza egun osoan zehar.

Irakasle nahiz ikasleen artean harreman ezin hobea eta poza izan dugu egun osoan zehar.

Roma nos ha vuelto a enamorar con su belleza, esta vez acentuada, aún más si cabe, por la nieve.

Irati Azpiazu • Jon Elizalde


Ekosistema hezitzailea - Hasiera

Documents

Transcript of Ekosistema hezitzailea - Hasiera