40

EKONOMIAREN DEFINIZIOA

JARDUERA EKONOMIKOA

ETA BALIABIDEAK

MERKATU EKONOMIA

(liburuaren 42. orrialdetik 57 orrialdera)

41

333... GGGAAAIIIAAA... JJJAAARRRDDDUUUEEERRRAAA EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAA...

MMMEEERRRKKKAAATTTUUU---EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIAAA

ERANTZUNAK

GALDERAK EGITEN DITUGU

1) Liburuko testuan (42. Orr) jarduera ekonomikoaren antolaketarekin lotutako kontzeptuak

aipatzen dira, besteak beste: balore-burtsa, merkatua, produkzioa, soldata, dirua,

globalizazioa, multinazionalak, …. Zer dakizu kontzeptu horiei buruz?

Beste termino batzuk aipatzen dira ere: kontsumoa, ongizate-estatua. Kontzeptu guzti hauek

badute amankomuneko zerbait?

Zer da Ekonomia?

2) Mapak eta argazkiek erakusten dutenez, alde handia dago elektrizitatearen kontsumoan

munduan zehar. Egizu horren iruzkina, eta azaldu zergatik gertatzen den.

3) Biztanleko eta urteko energia-kontsumoa oso desberdina da herri bakoitzean. Testua eta

grafikoa erabiliz, aipatu adibide esanguratsu batzuk.

Zer adierazten dute irudi hauek?

Zer egiten da hemen?

42

43

EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIAAA

GIZAKIOK BIZIRAUTEKO DITUGUN PREMIAK

ONDASUNAK

Gure premiak asetzeko hainbeste ondasun behar dugu. Bete ezazu hurrengo koadroa:

OINARRIZKO PREMIAK BIGARREN MAILAKO PREMIAK

3) Osa ezazu ondorengo taula behar den lekuan, ondasun ala zerbitzu den

senalatzeko, bat jarriz.

MODALITATEA ONDAS ZERB. MODALITATEA ONDAS ZERB.

Irakaskuntza Administrazio publikoa

Ilea moztea Patatak

……………………………………………….

………………………………………………

………………………………………………..

………………………………………………..

………………………………………………..

……………………………………………….

………………………………………………

………………………………………………..

………………………………………………..

………………………………………………..

44

Kotxe bat. Aurrezki Kutxa

Liburu bat Oinetakoak

Liburutegi publikoa Osasungintza

Aulki bat. Ogia

4- Osatu Ondasunaren definizioa:

Ondasuna ...............................................................................................................................................

............................................................................................................................. ...............................da.

5- Ondasunak nahiz zerbitzuak lortzeko zer egin dezakegu? Pentsa ezazu

dirurik gabeko gizarte batean bizi zarela, nola lortu behar duzuna?

1. EKONOMIA

1) Egin hiru esaldi EKONOMIA hitzarekin.

2) Zer esan nahi duzu esaldi horietan?

45

3) Zure ustez hurrengo zerrendatik zein gauza erlazionatuko zenuke ekonomiarekin? Argudiatu zergatik edo nola erlazionatzen dira Ekonomiarekin.

-Langabezia - Erostea -Merkataritza

- Elektrizitate produkzioa - Hezkuntza -Dirua

4) Egin zerrenda bat zehazten zertaz arduratzen den ekonomia zientzia bezala.

6- Orain egin dezakezue EKONOMIA-ren definizioa

46

333...111 JJJAAARRRDDDUUUEEERRRAAA EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAA EEETTTAAA BBBAAALLLIIIAAABBBIIIDDDEEEAAAKKK

Egin hurrengo eskema

Jarduera Ekonomikoa

Definizioa Beharrizanak Ondasunak

Baliabideak

Definizioa Baliabide Motak Faktoreak Ezberdinta sunak

Lurrak Klima Urak Lurpeak

47

333...222 EEERRRAAAGGGIIILLLEEE EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAAKKK

Egin 46 eta 47. Orrialdeetako materiaren eskema

48

AAATTTAAAZZZAAA

48 eta 49. Orrialdeetan oinarrituta egin dagokion KONTZEPTU MAPA

49

333...333 SSSIIISSSTTTEEEMMMAAA EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAAKKK

ATAZAK:

1- Zerda kapitalismoa? Zein bere jatorria? Zein ezaugarri ditu? Nola funtzionatzen du? Hau esta

beste galdera gehiago erantzuten, PPTko aurkezpen batean azaldu beharko duzue Sistema

kapitalista (klase erdia)

2- Zer da sozialismoa? Modu berean tokatzen zazizuenek PPt-ko aurkezpen batean azaldu

beharko duzue Sistemasozialista.

3- Begiratu Wikipedian edo beste iturri batetan zer den Merkatu-ekonomia (erderaz

Economía de Mercado), zeintzuk dira bere ezaugarriak eta zeintzuk, nahiz eta ezaugarri

horiek eduki, ez dira, derrigorrez, izan behar. (10 edo 15 lerrotan esan daiteke)

4- Zein erlazio dago merkatu ekonomia eta Liberalismoaren artean?

50

2. EKONOMIAZ SAKONTZEN

Orain badakizu zertaz doan ekonomia. Irakurri ondorengo esaldiak eta azaldu beren esanahia

a) Indiako nekazari gehienek biziraupeneko ekonomia dute.

*Zertan datza biziraupeneko ekonomia?

*Horrek zein ondorio du?

*Herri garatuetan zein da ekonomia mota nagusia?

*Zertan datza merkatu-ekonomia?

*Zein baldintza bete behar dira biziraupeneko ekonomiatik merkatu-ekonomiara

pasatzeko? Edo, merkatu ekonomia duen herriak zein ezaugarri ditu?

b) Jakingo zenuke azaltzen zein erlazio dagoen Ekonomia eta diruaren artean?

51

c) Zer da dirua?

52

TESTUAK

Zein sistema ekonomikoari dagozkion hurrengo testuak? Eman erantzun argudiatua

A)

B)

C)

Gremioak erabaki du ehungile guztiek, aurten, produkzioa jaitsi beharko dutela eta

kalitateei doagozkien, kalitate mota hiru besterik ez direla egingo.

Ehungile Gremioaren arau garrantzitsuenak hurrengoak izango dira:

a) Ehungile guztiak gremioaren erabakien menpe egongo dira.

b) Hirian gremioaren produkzioa bakarrik salduko da.

c) Prezioak finkatzea gremioaren eskumena izango da.

d) Produkzioaren kantitatea gremioak urtero finkatuko du, uztak eta beste

baldintzen arabera.

Gaur jakin da Volkswagen enpresak automobil beste planta bat itxiko duela 3000

langile lanpostuak murriztuz. Krisiari aurre egiteko, zuzendaritza kontseiluak erabaki

du produkzio plantak berrantolatzea. Modu berean automobil elektriko merkatu kutxa

konkistatu nahi du eta hurrengo udaberrirako eredu berri bat aterako duela iragarri du.

Bost urteko planaren barruan zehazten zen altzairuaren produkzioa 200.000 Tn urtean

izan beharko zen plana amaitzean. Azken bi urteotan produkzioa ez da heldu 60.000 Tn-

ra. Plana betetzeko altzairuaren produkzioa arindu beharko da. Horren arabera

gobernuak hurrengoa erabaki du:

- Estatuko produkzio planta guztietan lanordua 9ordutik 10 ordukoa izatera

pasatuko da.

- Hilabetean igande bat ere lan egingo da, edo horren ordez egunero 30 minutu

gehiago lan egingo dira.

- Hemendik sei hilabetera produkzioaren martxa berrikusiko da eta bete beharko

diren aldaketak zehaztuko dira.

53

GARAPEN IRAUNKORRAREN ALDE

ATAZA

Liburuko 57. Orrialdean dituzun datuekin egin hurrengoa:

1- Aztarna ekologiko handiena sortzen duten lehenengo hamar herrialde eta aztarna ekologiko txikienetako beste hamar herrialde mapamundian adierazi, hurrengo bi adierazle kontuan hartzen, horretarako behar diren baliabideak edota ikurrak asmatu eta erabili beharko dituzu:

- Janaria eta basoko produktuak

- Energia

2- Zure hitzak erabiliz, azaldu zer neurtzen duen aztarna ekologikoak eta zergatik garrantzitsua den hori ezagutzea.

3- Mapan adierazitakoak zer esan nahi du? Azaldu ezberdintasun horiek, euren zergatiak eta ondorioak.

4- Neurtu zure aztarna. Hori egiteko, galdera sorta sinple bati erantzun diezaiokezu helbide honetan:

www.miliarium.com/Formularios/HuellaEcologicaA.asp

Ondoren, egin hobetzeko proposamen zerrenda.