EGUTEGIAKSAN VIATOR 2.B

1. GURE EGUTEGIA• Gure egutegiari “gregoriarra” deritzo.

Beti izan al da hala?Ez, egutegi julianotik ordezkatu zen 1.582an.

•Nondik dator gregoriarra?Gregorio XIII Aita Santuak jarri zuen Egutegi Juliotarraren desbideratzeak konpentsatzeko. Egutegi gregoriarra deitzen da Gregorio Aita Santuak ezarri zuelako, urte bisiestoak ezarri zuen 3 egun 40 urtean behin kenduz, eguzkiarekin bat etortzea lortzen zuen. 

2. EGUZKIA ETA ILARGIA

• Badira eguzki-egutegiak eta ilargi-egutegiak. Zer ezberdintasun dituzte? Aipatu ilargi-egutegia erabiltzen duten hiru kultura.

Ilargi-egutegia babilonioek erabiltzen zuten, 12 hilabete zituen eta 30 egun bakoitzak, hilabete batzuk gehitzen zioten, urtaroekin bat etortzeko. Erromatarrek aldatu zuten ilargi-egutegia eguzki-egutegiengatik. Erabaki zuten urteak 365 egun izatea, 12 hilabete eta bakoitzak 30 egun, 5 egun gehiagorekin. 238 k.l Tolomeo hirugarrenak 4 urtetik behin egun bat gehiago izatea erabaki zuen. Guk ilargi-egutegia erabiltzen dugu.Lehen zibilizazio guztiek ilargi-egutegiak erabiltzen zituzten: Adibidez: Mesopotamiarrak, Judutarrak, eta Grekoak. Ejiptoarrek eguzki-egutegia erabiltzen zuten.

3. UDA ETA NEGUA?

• Euskal Herrian uda denean, Argentinan negua da. Zergatik?

Lurra okertuta dagoelako.

Zuzen egongo balitz, eguzkiak

berdin joko luke leku guztietan.

Okertuta egonda, ipar hemisferioan

gertuago badago, hego hemisferioan

urrutiago egongo da.

4. 2005a, ZIUR?

• Urtarrilaren 1ean 2005ean sartuko gara. Baina ba al dakizue beste zenbait kulturatan beste egutegi batzuk erabiltzen dituztela?

Hebraitarra

Maia

Txinatarra

Etiopiarra

Musulmana

Indiarra

• Gai izango zinatekete esateko, adibidez, 2005eko urtarrilaren 1a zenbatgarren urtea izango den judutarrentzat?

Musulmanentzat?

1425 urtean egongo dira.

Hinduentzat? 2061ean egongo dira.

Txinatarrentzat? 4703 urtean egongo dira.

Tibetarrentzat? 2132 urtea izango da

5765a.

5. DIWALI

• Zer esan nahi du hitz honek hinduentzat?

Jai bat da, Lakshmi jainkosari (aberastasuna eta zorte onaren jainkosa) eskaintzak egiten zaizkio. Etxeak argiz bete eta oliozko argizariz betetzen dira.Haurrei oparitu eta familiak elkartu egiten dira.

• Zer hilabetean ospatzen da?

Urria eta azaroan ospatzen da, urtero,eta lau edo bost egun irauten ditu.

6. EID-UL-FITR• Zer esan nahi du hitz horrek

musulmanentzat?

Eid-ul-fitr: ospakizun bat da. Goizean esaldi berezi batzuk esan, eta, gosaltzean, baraua bukatzen da.Noiz ospatzen da? Shawwal hilabeteko lehenego hiru egunetan ospatzen da.

7. LOSAR • Zer esan nahi du hitz horrek tibetarrentzat?

Urte berri on esan nahi du tibetarrentzat.

• Noiz ospatzen da?

Azaroan. Gure 2005eko azaroan, haientzat 2132 urtea izango da.

8. TXIMINOAREN URTEA

• 2005eko urtarrilaren 1ean, txinatarrentzat Tximinoaren Urtea izango da oraindik. Ba al dakizue zer animalia dagokion hurrengo urteari eta noiz hasiko den?

2006an oilarraren urtea izango da. 2005eko otsailaren 9an hasiko da eta 2006ko urtarrilaren 29an bukatuko da.

• Zenbatgarren urtea izango da txinatarrentzat?

Txinatarrentzat 4703. urtea izango da

9. EUSKAL NEKAZARIEN

EGUTEGIA• Euskal Herrian, hilabeteen izenak

nekazaritzarekin eta naturarekin lotuta egon dira betidanik. Jarriko zenituzkete horren adibideak?

Urtarrila: Urta: akuatikoa – illa: urte baten zatia; euri asko egiten duen hila.Otsaila: Otsa: otsoa – illa: urte baten zatia,otsoen hila.Uztaila: Uzta: fruituak hartzea – illa: urte baten zatia, fruituak hartzen diren hila.Iraila: Ira. landare bat – illa: urte baten zatia, irak hazten diren hila.

10. OSATU 2005EKO EGUTEGIA

Solstizioak

Urtaroaren hasiera

Ilbeteak

Ilberriak

Ramadana

Urte txinatarra

Diwali

AUPA ARMIX

ETA SANVI 2.B