ECONOMÍA - edu.xunta.galC3… · claves da realidade contemporánea. Os problemas económicos son...

ECONOMÍA1º BACHILLERATO

IES VILAR PONTEDEPARTAMENTO DE ECONOMIA

CURSO 2019 - 2020

1

ÍndiceA) INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

B) CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE. CONCRECIÓN QUE RECOLLA ARELACIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES DA MATERIA QUE FORMAN PARTE DOSPERFÍS COMPETENCIAIS.

C) CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS PARA O CURSO.

D) CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE DE:

E) CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA.

F) MATERIAIS E RECURSOS DIDACTICOS QUE SE VAN A UTILIZAR:

G) CRITERIOS SOBRE CUALIFICACIÓN DO ALUMNADO.

H) INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE.

I) ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACION DAS MATERIASPENDENTES.

J) ORGANIZACIÓN DOS PROCEDEMENTOS QUE LLE PERMITAN AO ALUMNADO ACREDITAR OSCOÑECEMENTOS NECESARIOS EN DETERMINADAS MATERIAS, NO CASO DO BACHARELATO.

K) DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTARCOMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS.

L) MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE.

M) CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS QUE SE TRABALLARÁN NO CURSO.

N) ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES PROGRAMADAS POR CADA DEPARTAMENTODIDÁCTICO.

Ñ) MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS ENRELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE AULA

2

A) INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

Estamos nun Instituto de Secundaria que imparte:

1) Catro liñas de ESO ofertando en 4º as dúas opcións:-Ensinanzas académicas nas que se oferta Economía.-Ensinanzas aplicadas nas que se oferta Iniciación a Actividade Emprendedora eEmpresarial.2) Bacharelato cun grupo en 1º nos que se oferta Economía como troncal de opción. En 2º,tamén outro grupo, ofértase Economía da Empresa como troncal de opción e Fundamentosde Administración e Xestión como especifica de opción.Tanto a Economía de 1º BAC como aEconomía da Empresa de 2º de BAC ofértanse como especificas si non foron elixidas comotroncais.

O ser humano, tanto individual como colectivamente, vese sempre abocado a establecerprioridade entre as súas necesidades e a decidir cales delas, e en que medida, vai satisfacercos recursos limitados dos que dispón. A ciencia económica pon á súa disposición unha amplagama de instrumentos e solucións que perseguen a asignación eficiente deses recursosescasos entre as alternativas posibles.

Ao longo da historia configuráronse distintos sistemas económicos que, desde unhadeterminada interpretación da realidade, cos coñecementos científicos e a tecnoloxíadispoñibles e, sobre todo, desde certos valores, deron resposta aos problemas básicos daEconomía: que, como e para quen producir. A coexistencia e diálogo — enfrontamento enmoitas ocasións — entre estes sistemas, abriron novas perspectivas que permitiron onacemento de solucións máis flexibles.

A medida que a Humanidade conquista metas máis ambiciosas na súa loita pola dignidade dapersoa, esta toma conciencia máis clara das consecuencias das súas decisións económicas eesixe máis aos centros de decisión económica, en relación con problemas que afectan obenestar social e á súa calidade de vida. Por citar tan só algúns exemplos: o paro, os dereitosdos traballadores, a conservación do medio ambiente, a distribución desigual da riqueza ou adefensa dos consumidores e da competencia fronte a certas prácticas empresariais.

A conciencia dos países desenvolvidos viuse convulsionada por problemas que, como ainmigración ilegal, o tráfico e a explotación de persoas, o racismo e a xenofobia, afunden assúas raíces no profundo abismo que separa aos países ricos dos pobres, no que se veu achamar a confrontación do Norte rico co Sur pobre aludindo ás zonas xeográficas que ocupanambos os bloques. Actualmente levántanse voces cada vez máis potentes e reputadas fronte aconceptos e receitas económicas ortodoxas excesivamente ríxidos e reclaman, máis alómesmo da solidariedade, solucións aos problemas da débeda exterior, transferencia detecnoloxía, globalización da economía, proteccionismo dos países ricos, etc.— que impiden aeses pobos saír do subdesenvolvemento e a miseria.

De aí a necesaria referencia a sólidos valores éticos no deseño das políticas económicas e natoma de decisións.

A Economía inclúese dentro das Ciencias Sociais. A súa adecuada comprensión leva arelacionala con disciplinas como a Historia, a Xeografía, a Psicoloxía ou a Filosofía, enparticular coa Ética. Tamén garda relación con disciplinas doutros currículos como a Estatística,as Matemáticas ou a Informática.

A Economía fornece un potente aparello conceptual que permite analizar e comprender asclaves da realidade contemporánea. Os problemas económicos son presentados en relación cocontexto sociocultural no que se atopa o alumno.

Os distintos medios de comunicación, non só a prensa especializada, recollen a diarionumerosas noticias de carácter económico. Iso permite seleccionar as noticias, datos eindicadores publicados relevantes para o tema que se trate nese momento e adoptar unhametodoloxía activa na clase..

É necesario que o estudante coñeza o significado preciso dos conceptos económicos e que osempregue cun dominio suficiente como para interpretar adecuadamente datos, expor e analizaros problemas económicos e deseñar as correspondentes solucións. Nesta tarefa utilizarase a

3

formalización mediante a linguaxe matemática, dentro do nivel alcanzado polo alumno nestadisciplina, e a análise gráfica. Para a confección destes datos utilízanse paquetes informáticos,en particular a folla de cálculo, e se acede, a través de Internet, a bases de datos relevantes.

Dimensión formativa da Economía

As principais achegas da Economía á formación dos alumnos son as seguintes:• Como ciencia social que é, a Economía precisa de actitudes reflexivas e críticas ante osproblemas que se expoñen, máxime cando moitos deles son parte inherente da vida adulta decalquera persoa. O conflito entre a perspectiva económica e a ética debe resolverse a favordesta última ou, en todo caso, promovendo unha actitude crítica á vez que xusta e solidaria porparte do alumnado.• Proporcionar aos alumnos instrumentos e ferramentas de análises acordes coas súascapacidades para identificar e analizar os problemas económicos básicos.• A materia levará discusións sobre as diferentes formas de solucionar os problemas, queimplicarán o desenvolvemento da capacidade de diálogo entre os grupos partidarios dunhas ououtras teses. De tales discusións deberán saír, dunha maneira tolerante, consensos queservirán aos alumnos para valorar devandito diálogo, como forma de achegarse ao melloressolucións achegadas entre todos os compoñentes dun grupo.• As ciencias auxiliares coas que se relaciona na súa aplicación e interpretación de problemascotiáns e reais, completan e enriquecen a visión global da Economía como ciencia social.• A comprensión dos problemas económicos e as súas diferentes interpretacións non podendeixar de lado valores como a solidariedade, a tolerancia, o traballo en equipo, a postura críticaante o consumismo, o respecto ao medio ambiente, etc.

B)CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIASCLAVE. CONCRECIÓN QUE RECOLLA A RELACIÓN DOS ESTÁNDARESDE APRENDIZAXE AVALIABLES DA MATERIA QUE FORMAN PARTE DOSPERFÍS COMPETENCIAIS

Figuran detalladas na programación de aula.

C)CONCRECION DOS OBXECTIVOS PARA O CURSO

A materia de Economía de Bacharelato ha de contribuír a que o alumnado desenvolva osseguintes obxectivos :• Explicar o concepto de Economía como ciencia que se ocupa da administración de recursosescasos en relación coas necesidades que os individuos teñen deles.• Diferenciar tipos de escaseza e necesidades, así como bens e servizos.• Relacionar a escaseza económica coa necesidade de tomar decisións económicas que, portanto, teñen un custo de oportunidade.• Explicar o papel que desempeñan as diversas actividades económicas.• Identificar e desenvolver o papel que desempeñan os factores de produción e os axenteseconómicos no desenvolvemento da actividade económica.

D)CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE DE:

1ºTemporalizaciónA temporalización de unidades que a continuación se indica é meramente orientadora, postoque a lexislación vixente contempla que esta é unha das decisións que dependen de cadadepartamento didáctico; ademais, os profesores responsables, previa xustificación eaprobación por parte do seminario, poden variar as liñas xerais na medida en que asnecesidades dos seus alumnos así o xustifiquen.A proposta que se fai para as diferentes unidades didácticas, do total de 140 horas, é aseguinte:Unidade 1: 10 horasUnidade 2: 10 horasUnidade 3: 10 horasUnidade 4: 10 horasUnidade 5: 10 horas

4

Unidade 6: 8 horasUnidade 7: 10 horasUnidade 8: 10 horasUnidade 9: 10 horasUnidade 10: 8 horasUnidade 11: 10 horasUnidade 12: 8 horasUnidade 13: 10 horasUnidade 14: 8 horasUnidade 15: 8 horas

2º GRADO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA:

Todos os estándares teñen o mesmo grao mínimo de consecución (50%)

3ºPROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN:

- ORDINARIA

Observación sistemática- Observación directa do traballo no aula.- Atención as explicacións do profesor.- Rexistro anecdótico persoal para cada un dos alumnos.

Analizar as producións dos alumnos- Caderno de clase.- Resumos.- Actividades en clase (problemas, exercicios, respostas a preguntas, etc.).- Producións escritas.- Traballos monográficos.

Avaliar as exposicións orais dos alumnos- Debates.- Postas en común.- Diálogos.- Entrevista.- Exposición dos traballos.

Realizar probas específicas- Exames escritos segundo figura no apartado G

Terceira avaliación- Realización de actividades de repaso dos temas correspondentes á 1ª e 2ª avaliación máistemas 7 – 8. Realización dun traballo de Prensa económica on line.

- EXTRAORDINARIA:En setembro o exame será de toda a materia ( Temas do 1 ao 8) e ademais o profesor esixiráos traballos non presentados. Igual para todos os alumnos facendo especialmente fincapé noscontidos mínimos.

E) CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA

Para desenvolver as capacidades e habilidades, a metodoloxía docente concretarase a travésdos distintos tipos de actividades e dos diferentes xeitos de presentar os contidos en cadaunidade didáctica. Consideramos que estes medios son o mellor elemento para espertar ointerese sobre un tema, motivar, contextualizar un contido e transferir a súa aprendizaxe aoutros ámbitos da súa vida cotiá.O expresado anteriormente traducirase na aula desenvolvendo as unidades de acordo coseguinte esquema de traballo:

- Introdución á unidade de traballo co fin de motivar aos alumnos -as.Exposición por parte do profesor dos contidos que se van traballar, co fin de proporcionar unhavisión global da unidade que axude aos alumnos a familiarizarse co tema que se vai a tratar.

- Análise dos coñecementos previos dos alumnos-as.

5

A través dunha serie de preguntas iniciais en cada unidade, o profesor realizará unhaavaliación preliminar dos coñecementos de partida dos alumnos. Deste xeito, o alumnadoentrará en contacto co tema e o profesor identificará os coñecementos previos que posúe ogrupo, co que poderá introducir as modificacións necesarias para atender as diferenzas e,sobre todo, para previlas.

- Exposición de contidos e desenvolvemento da unidade.O profesor desenvolverá os contidos esenciais da unidade didáctica, mantendo o interese efomentando a participación do alumnado.Cando o estime oportuno, e en función dos intereses, demandas, necesidades e expectativasdos alumnos, poderá organizar o tratamento de determinados contidos de forma agrupada, oureestruturalos, de maneira que lles facilite a realización de aprendizaxes significativas.

- Traballo individual dos alumnos-as desenvolvendo as actividades propostas.Os alumnos realizarán distintos tipos de actividades, para asimilar e reforzar o aprendido. Estasactividades sucédense no desenvolvemento dos contidos, afianzando os conceptos principais ea xeneralización dos mesmos. Todo iso realizado baixo a supervisión persoal do profesor, queanalizará as dificultades e orientará e proporcionará as axudas necesarias.

- Traballo en pequenos grupos para fomentar o traballo cooperativo.Os alumnos levarán a cabo actividades en pequenos grupos para desenvolver un traballocooperativo que lles servirá tamén para mellorar a iniciativa e a investigación. A continuación,pódense comentar as liñas de investigación, as dificultades, os erros atopados, mediante unhadiscusión en clase moderada polo profesor e consistente nunha posta en común dos grupos.Con este tipo de actividades estaremos fomentando as competencias propias do Bacharelato.

- Variedade de instrumentos didácticos.A presenza de distintos formatos (libro do alumno, recursos dixitais; textos continuos edescontinuos; cadros, gráficas, esquemas, etc.) no proceso de ensino-aprendizaxe contribúe adesenvolver as capacidades e as habilidades do alumnado, así como a enriquecer a súaexperiencia de aprendizaxe e comprensión.

- Técnicas específicas da materia.Os proxectos e investigacións que se propoñan na aula servirán para presentar as distintastécnicas que se empregan no estudo da materia. Estas técnicas axudarán aos alumnos aexperimentar e reflexionar sobre os diferentes tipos de métodos e instrumentos utilizados, nonsó nesta materia, senón tamén, noutros contextos nos que poida ser relevante o seucoñecemento e utilización.

- Resumo e síntese dos contidos da unidade.Ao finalizar cada lección intentarase vincular os contidos estudados na unidade, mediante unmapa conceptual, cos conceptos principais e a relación entre eles; desta forma, sintetizaranseas principais ideas expostas e repasarase aquilo que os alumnos comprenderon.

Avaliación:- Análise de producións: caderno, comentarios, (Rúbricas)- Exposicións orais.- Probas escritas.- Traballos individuais e en grupo.- Observación do traballo na aula.

En resume o traballo de clase será o seguinte:- Explicación do tema utilizando cadros sinópticos, e comparativos, presentacións.- Resolución das actividades propostas no libro.- Resolución de actividades fotocopiadas propostas polo profesor.- Comentarios de noticias actuais da prensa.- Exposición individual dos traballos realizados polos alumnos.- Debate na clase sobre as gravacións de programas televisivos.- Debate na clase sobre películas proxectadas na clase.

F) MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS QUE SE VAN A UTILIZAR:- Libro de texto recomendado Economía de Anxo Penalonga da editorial Mc Graw Hill.- Material bibliográfico principalmente relacionado coa estrutura económica de Galicia.- Fotocopias de actividades propostas pola profesora.

6

- Fotocopias de prensa con noticias actuais.- Gravacións de programas televisivos de temas actuais como debates, presupostos, etc.- Películas.- Páxinas web.- Pizarra dixital.- Prensa económica.- Calculadora non programable.- Aula virtual na que terán a súa disposición as presentacións, enlaces a pax web, exercicios..- Presentacións elaboradas polo profesor/a.

G) CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN DO ALUMNADO E NORMAS DEREALIZACIÓN DAS PROBAS/EXAMES

AVALIACIÓN ORDINARIA

1.- A materia divídese en unidades didácticas.2.- Cada dúas unidades farase unha proba escrita.3.- Despois de cada proba escrita poderase facer unha recuperación, se procede. A notamáxima desta recuperación non poderá ser superior a un seis (6).4.- A nota da avaliación configurarase do seguinte xeito:a) A nota media de todas as probas escritas realizadas no correspondente trimestre si todoseles estivesen superados(mínimo nota de 5). Esta nota media suporá o 65% da nota deavaliación.b) A nota media de todos os traballos realizados no trimestre sempre que estivesensuperados(nota mínimo de 5). A nota dos traballos estará formada pola realización do traballode acordo coas normas dadas polo profesor así como da súa exposición na clase. Terá unpeso dun 25% na nota da avaliación. En relación con este apartado cabe sinalar dúascircunstancias: - De non realizarse traballo algún, este 25% pasará a incrementar a porcentaxe de nota quesupoñen as probas escritas (así o valor da nota do exame será dun 90%) - Se a profesora propuxera algún traballo puntual sobre a estrutura económica de Galicia,sobre prensa económica, ou visita a empresa ou IGE, poderá subir ata 1 punto a nota daavaliación.Si un alumno/a tivese algunha proba escrita ou traballo non superado non poderá supera-laavaliación.c) A observación do traballo na aula. Terá un peso do 10% na nota da avaliación e terá enconta a atención as explicacións do profesor, realización das actividades, a participación, etc enbase aos seguintes criterios que se rexistrarán no caderno de aula.d) Reducirase a nota da avaliación ata un máximo de dous puntos do seguinte xeito: - 0,10 puntos pola primeira chamada de atención por interromper a explicación do profesor/a( por falar sen permiso, manexar o móbil, levantarse, pasar material, etc.), faltar á clase senxustificación, falta de puntualidade, etc. - 0, 15 puntos pola segunda chamada de atención (polas mesmas razóns expostas no puntoanterior) - 0. 25 puntos pola terceira, a cuarta e a quinta chamada de atención respectivamente, polascausas antes citadas ou similares.5.- Recuperación dunha ou varias avaliacións non superadas: Aquel alumno que teña algunha avaliación suspensa deberá realizar actividades de reforzo damateria non superada, os exercicios propostos ó resto do alumnado e un traballo de Prensaeconómica on line. As recuperacións que deberan facerse na 3ª avaliación, correspondentes a anterioresavaliacións, compensarase coa realización das tarefas encomendadas.6.- A cualificación final A nota da avaliación ordinaria de xuño será a media aritmética das dúas primeiras avaliaciónssempre que estivesen superadas máis os puntos (1,2 ..) acadados na 3ª sempre que ditastarefas se realicen de forma dilixente.AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA A proba extraordinaria de setembro farase sobre a totalidade da materia impartida no cursocorrespondente á 1ª e 2ª avaliación ( Temas del 1 al 8) independientemente de que durante ocurso tivera algunha unidade superada.

7

Esta proba escrita constará de exercicios prácticos e teóricos que recollerán os aspectos máisimportantes da materia que se recolle na programación.O peso desta proba na cualificación será do 100% e o alumno deberá obter nela unhacualificación igual ou superior a 5.

NORMAS DE REALIZACIÓN E CORRECCIÓN DAS PROBAS/EXAMES:

A realización das probas e exames responderá aos seguintes criterios:

- En cada proba figurará a puntuación que se lle vai dar a cada pregunta.

− É obrigatorio escribir con bolígrafo. Non se admitirán exames feitos con lapis.

− Non é necesario responder as preguntas seguindo a orde numérica, pero deberá quedarclaro cal é o exercicio que se está a facer e non intercalar respostas doutros exercicios.

− A ausencia de explicacións na solución repercutirá negativamente na súa valoración, podendo chegar a ter unha puntuación de cero se só se aporta a solución numérica sen ningunha explicación. Reciprocamente, aínda que o resultado non sexa correcto, teranse en conta a presentación e desenvolvemento do problema.

− Tamén se valorará a orde, ortografía, claridade e limpeza coa que está realizado o exame, podendo restarse 1 punto como máximo por este concepto.

− Unha cualificación por debaixo de 5 puntos na/s proba/s correspondentes desenvolvidasdurante cada unha das avaliacións trimestrais é motivo suficiente para ter cualificaciónnegativa no correspondente trimestre.

− A ausencia non xustificada a un exame é motivo de suspenso na avaliación. Pola contra, nocaso de non poder asistir a un exame por un motivo xustificado, o profesor poderá estableceroutra data para facelo, ou determinar unha cualificación en función dos datos que ten doalumno ata ese momento.

- O alumnado acudirá aos exames coa melena recollida, se fora o caso.

- Non poderá presentarse con ningún elemento que impida a visibilidade das orellas a efectosde que o profesor poida ver si están utilizando algún sistema para copiar.

- Tampouco se permitirá o uso doutros aparellos como reloxos, calculadoras, móbiles ecalquera outro dispositivo que poida servir para copiar.

- No caso de que o profesor/a observara que algún alumno/a fai uso dalgún sistema para copiarnunha proba ou exame suporá o suspenso automático no dito exame e non se lle realizará oexame de recuperación previsto nesta programación aínda que manterá o dereito á avaliaciónfinal.

H) INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICADOCENTE1.- Avaliación do proceso de ensino e de práctica docente Escala (Indicadores de logro)

Proceso de ensino: 1 2 3 4

1.- O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado? 2.- Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreza a aprendizaxe? 3.- Conseguiuse motivar para conseguir a súa actividade intelectual e física? 4.- Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado? 5.- Contouse co apoio e implicación das familias no traballo do alumnado? 6.- Mantívose un contacto periódico coa familia por parte do profesorado? 7.- Tomouse algunha medida curricular para atender al alumnado con NEAE? 8- Tomouse algunha medida organizativa para atender al alumnado con NEAE? 9.- Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado? 10.- Usáronse distintos instrumentos de avaliación? 11.- Dáse un peso real á observación do traballo na aula?

12.- Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo?

8

Práctica docente: 1 2 3 4

1.- Como norma xeral fanase explicacións xerais para todo o alumnado 2.- Ofrécese a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa? 3.- Elabóranse actividades de distinta dificultade atendendo á diversidade

4.- Elabóranse probas de avaliación de distinta dificultade para os alumnos con NEAE? 5.- Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar? 6.- Intercálase o traballo individual e en equipo?

5.- Poténcianse estratexias de animación á lectura e de comprensión e expresión oral? 6.- Incorpóranse ás TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe 7.- Préstase atención aos temas transversais vinculados a cada estándar?

8.- Ofrécese ao alumnado de forma inmediata os resultados das probas/exames,etc? 9.- Coméntase co alumnado os fallos máis significativos das probas /exames, etc? 10.- Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus fallos?

11.- Cal é o grao de implicación nas funcións de titoría e orientación do profesorado? 12.- Realizáronse as ACS propostas e aprobadas? 13.- As medidas de apoio, reforzo, etc establécense vinculadas aos estándares 14.- Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación,.. ?

I) ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO,RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES

Non procede pois os alumnos que cursan 1º BAC non poden ter materias pendentes.

J) ORGANIZACIÓN DOS PROCEDEMENTOS QUE LLE PERMITAN AOALUMNADO ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS ENDETERMINADAS MATERIAS, NO CASO DO BACHARELATO

Non procede, esta materia so se cursa en 1º de Bac

K) DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OUCOLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOSSEUS RESULTADOS

Realízase ao comezo do proceso para obter información sobre a situación de cada alumno ealumna, e para detectar a presenza de erros conceptuais que actúen como obstáculos para aaprendizaxe posterior. Isto levará unha atención ás súas diferenzas e unha metodoloxíaadecuada para cada caso. Só se pretende coñecer o punto de partida para adaptarse ao niveldo alumnado. Non terá consecuencia algunha para o alumnado nos resultados da avaliación.

L) MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE

A actual lexislación contempla o tratamento específico que se debe prestar aos alumnos que,polas súas circunstancias e capacidades, así o precisen e, en consecuencia, realizar asadaptacións curriculares oportunas. Por iso o texto introduce os contidos de forma construtiva eprogresiva. En todo caso, compete ao profesor adecuar os contidos que se propoñen áscaracterísticas e capacidades do alumnado. É no proceso avaliador onde resulta máis fácilrealizar este tratamento diferenciado. Mediante a utilización das actividades, serán detectadasas carencias do alumnado e implementaranse as tarefas e procedementos oportunos paralograr os obxectivos específicos para cada alumno. Ademais das actividades de tipocomentario de texto que se propón no libro do profesor e no propio libro de texto, cada unidadedidáctica presenta:• Esquema conceptual de contidos e ideas principais.• Resumos cos conceptos fundamentais.• Actividades con diferentes graos de dificultade.

9

• As actividades que se presentan ao final de cada unidade tamén se poden graduar en canto ádificultade das respostas.

M) CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS QUE SETRABALLARÁN NO CURSO

A Economía transcende a categoría de ciencia racional e está presente en multitude de trazose comportamentos humanos.

Educación ao consumidorNas primeiras unidades do libro estúdase o consumo como actividade económica necesariapara a satisfacción das necesidades humanas, e aos consumidores ou familias como axenteseconómicos fundamentais. A Unidade 1 aborda a existencia das asociacións de consumidores como resposta aos abusose poder das empresas. Na Unidade 5 estúdase a publicidade como medio de comunicación de masas entreconsumidores e empresas, á vez que se reflexiona sobre a súa utilización para influír sobre ademanda das familias.Na unidade 9 trátase o consumo en clave macroeconómica. En todo caso, procúrase deslindaros conceptos de consumo e consumismo.

Os problemas dos países en vías de desenvolvementoSon abordados na Unidade 15. Alúdese aos factores que orixinan as desigualdades entrenacións e que deron lugar a dous grandes grupos de países, ricos e pobres, e sobre todo áresponsabilidade dos primeiros na acentuación do problema dos segundos.

Educación para a igualdade de oportunidadesAo estudar os mercados de factores, e en especial o mercado de traballo na Unidade 8,tratouse o tema das desigualdades desde un punto de vista laboral.

Formación e orientación laboralA Economía penetra aos alumnos no que vai ser o seu destino na maior parte dos casos: omundo da empresa. Na maioría das unidades insistiuse nesta parcela en concreto para que oalumno coñeza máis de preto a unidade básica de produción así como o sistema de economíamixta ao que, tarde ou cedo, incorporarase como traballador ou empresario. Nalgunhas unidades, pero especialmente na Unidade 8, fálase da formación profesional comoalternativa válida para o acceso ao mundo laboral.

Educación ambientalA educación ambiental é tratada de forma especial nas Unidades 2 e 6. Os efectos negativosque sofre o medio natural como consecuencia do consumismo e os métodos de produción dasempresas reclaman a reflexión e posicionamento dos alumnos para lograr o desenvolvementosustentable.

N) ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARESPROGRAMADAS POR CADA DEPARTAMENTO DIDÁCTICO

- PROPOSTA DE TRABALLOS COMPLEMENTARIOS PARA ECONOMÍA

Traballo primeiro trimestre : a bolsa (simulación)Obxectivos: - Que o alumno coñeza o funcionamento da Bolsa. - Que o alumno coñeza os títulos que nela se negocian. - Que o alumno coñeza e se familiarice coa linguaxe bursátil. - Que o alumno poida planear nun futuro a inversión dos aforros familiares en Bolsa coscoñecementos mínimos.Bases: - O traballo será individual. - O Capital inicial e ficticio será de 50.000 €. - A duración será ata quince días antes da avaliación. - As ordes de compra venta daránselle o profesor o día anterior co seguinte formato:

10

DATA NºTÍTULOS NOMETÍTULO

COMPRA –- VENDA

COTIZACIÓN( mirará naprensa do díaseguinte)

- O mínimo de ordes de compra-venda será de oito espazadas durante o trimestre. Unhaorde será a correspondente a unha data a pesares de que sexan varios títulos. - Puntuará: Que se empregue todo o capital, que se mova para conseguir máis plusvalíasseguindo as evolucións diarias dos títulos.

CONTIDOCadro resume nº 1

DATA NºTÍTULO

S NOMETÍTULOS

ORDENCOMPRAVENDA

COTIZACIÓN TOTALACUMULADO

(diñeiro queteño seninvestir)

Cadro resume nº2

NomeTítulo

Nº DataCompra

Cotiz.Compra

TotalCompra

DataVenta

Cotiz.Venta

TotalVenta

PlusvalíaMinusvalía

Plusvalíaacumulada

Datos básicos das empresasEvolución das cotizacións das empresasEvolución do IBEXFONTES DE INFORMACIONInternet, prensa diaria, prensa económica.

NOTA:

Os alumnos que non entreguen ou suspendan o traballo da primeira avaliación deberán: 1.- Empezar, de novo, o traballo da bolsa. 2.- Entregar dez artigos de prensa, un por semana, que deberán incluír o resume e unhanota na que se indique: nome do periódico, data e tema:Poderán ser os seguintes:PIB, IPC, ACCIONS...,FONDOS DE INVERSIÓN, MONOPOLIOS, COMPETITIVIDAD,OLIGOPOLIO, MERCADOS, DISTRIBUCIÓN DA RENTA, CONTAMINACION E EMPRESA,BENS PUBLICOS E NON RENTABLESDeberá entregar como mínimo un artigo dos temas anteriores.A nota máxima será de 5 e a cualificación será sobre 5.

Segundo trimestre: estrutura económica galegaObxectivos: Que o alumno coñeza o seu entorno económico.Bases: - O traballo será individual:

11

A cada alumno asignaráselle unha actividade para que busque datos sobre a súa relevancia enGalicia, que factores produtivos utiliza, que empresas, onde se encontran, programas dedesenvolvemento, etc - Os alumnos deberán expoñer os traballos en clase, deberán utilizar presentacións congráficos, mapas etc. Para completar o traballo deberán presentar un vídeo, fotos, datos sobreunha das empresas. - Fontes de información: Internet, libros, instituto de relacións laborais, informes Caixas,bancos, IGE, INE, consellerías etc.

SECTOR PRIMARIO 1.-Introdución (produción, situación xeográfica , tamaño do sector, emprego..... ) 2.- A cada alumno asignaráselle unha actividade de forma que ningún traballo se repita.

Actividades polas que está formado o sector primario:

Agricultura:- Tipos de produción.- Denominacións de orixe.- Empresas mais importantes- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Gandería:- Tipos de produción.- Denominacións de orixe.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Minería e canteiras:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Silvicultura:- Tipos de produción- Empresas mais importantes- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Pesca, e acuicultura:- Tipos de pesca- Empresas mais importantes- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

O alumno deberá presentar e explicar en detalle unha empresa da actividade, utilizando porexemplo: vídeo, fotos, etc. do sistema produtivo empregado.

12

É obrigatoria a utilización de mapas e gráficos, coa fonte da que proceden e data, para explicarcada actividade. Cada gráfico deberá ser comentado.

3.- Investigación, programas de desenvolvemento, axudas estatais, comunitarias.... 4.- Evolución e desenvolvemento do Sector. 5.- Situación do sector galego en España e Europa. 6.- Bibliografía: é obrigatorio utilizar a pax. do IGE , Consellería correspondente, Institutode Relación Laborais e demais que crea conveniente.

SECTOR SECUNDARIO 1.- Introdución(produción, situación xeográfica , tamaño do sector, emprego..... ) 2.- A cada alumno asignaráselle unha actividade de forma que ningún traballo se repita.

Actividades polas que está formado:

Eléctricas:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Construción:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......) Madeira:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Téxtil:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Automóbil:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Naval:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza:

13

Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Alimentación:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Siderurxia:- Tipos de produción.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Outras:O alumno deberá presentar e explicar en detalle unha empresa da actividade, utilizando porexemplo vídeo, fotos etc do sistema produtivo empregado.É obrigatoria a utilización de mapas e gráficos, coa fonte da que proceden e data, para explicarcada actividade. Cada gráfico deberá ser comentado.

3.- Investigación, programas de desenvolvemento, axudas estatais, comunitarias.... 4.- Evolución e desenvolvemento do Sector. 5.- Situación do sector galego en España e Europa. 6.- Bibliografía: é obrigatorio utilizar a pax. do IGE, Instituto de Relación Laborais,Consellería correspondente e demais que crea conveniente.

SECTOR TERCIARIO 1.- Introdución(produción, tamaño do sector, emprego..... ) 2.- A cada alumno asignaráselle unha actividade de forma que ningún traballo se repita.

Actividades polas que está formado:

Transporte:- Tipos.- Empresas mais importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Comercio:- Tipos.- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Turismo y ocio:- Tipos (camiño de Santiago, balnearios, cultural, sendeirismo, praias, neve...)- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......)

14

Capital (maquinaria.......)

Financeiras:- Tipos (bancos, caixas, cooperativas de crédito..)- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Comunicación:- Tipos (prensa, radio,tv., revistas, dixital..)- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Servizos a empresas:- Tipos (leasing, publicidade, seguros, asesorías fiscais, xurídicas...)- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......)- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......) Administración pública:- Tipos (estatal, autonomía, local..)- Empresas máis importantes.- Situación xeográfica......- Factores produtivos que utiliza: Terra (modalidade, cantidade,.....) Traballo (poboación activa, idades, ......) Capital (maquinaria.......)

Outras:O alumno deberá presentar e explicar en detalle unha empresa da actividade, utilizando porexemplo vídeo, fotos etc do sistema produtivo empregado.É obrigatoria a utilización de mapas e gráficos, coa fonte da que proceden e data, para explicarcada actividade. Cada gráfico deberá ser comentado.

3.- Investigación, programas de desenvolvemento, axudas estatais, comunitarias.... 4.- Evolución e desenvolvemento do Sector. 5.- Situación do sector galego en España e Europa. 6.- Bibliografía: é obrigatorio utilizar a pax. do IGE, Instituto de Relación Laborais ,Consellería correspondente e demais que crea conveniente.

Terceiro trimestre: prensa económicaObxectivos: Que o alumno coñeza a prensa económica que se ofrece no mercado, nos organismosoficiais, empresas privadas etc., Que saiba comentar artigos con contido económico.Bases: Cada alumno conseguirá unha publicación distinta para poder intercambiar entre os seuscompañeiros. Tamén utilizará a prensa dixital con un peso do 25% Una vez comezado o intercambio, cada alumno comentará un artigo de cada publicaciónfacendo ademais unha breve ficha da publicación (tema principal, a que público se dirixe,periodicidade etc, ) Cada alumno anotará o seu nome no artigo para que non sexa repetido. Os artigos serán sobre os seguintes temas: - requisitos de constitución dunha franquicia.

15

- noticia sobre algunha franquicia. - unha idea emprendedora. - dúas ofertas de emprego ( a ser posible sobre o mesmo traballo) - dous activos financeiros interesantes para os aforros das familias. - unha fonte de financiamento. - actualidade.

NORMAS XERAIS SOBRE OS TRABALLOS DE ECONOMÍA

1.- Para os alumnos que non presentaron algúns dos traballos esixiráselles o mesmotraballo ou outro substitutivo, no caso da primeira avaliación, para aprobar a materia queconsistirá no seguinte:Entregar dez artigos de prensa, un por semana, que deberán incluír o resume e unha nota naque se indique: nome do periódico, data e tema. Poderán ser os seguintes temas:PIB, IPC, ACCIÓNS...,FONDOS DE INVERSION, MONOPOLIOS, COMPETITIVIDAD,OLIGOPOLIO, MERCADOS, DISTRIBUCIÓN DA RENDA, CONTAMINACION E EMPRESA,BENS PÚBLICOS E NON RENTABLES. Deberá entregar como mínimo un artigo dos temasanteriores. A nota máxima será de 5 e a cualificación será sobre 5. 2.- Si o profesor, que imparte a materia nun curso concreto, considera oportuno non esixiralgúns dos traballos poderá facelo. 3.- Prazo de entrega: quince días antes da avaliación. Cada día de retraso a puntuaciónrestará 0,25 o primeiro día, despois será 0,5 por día e así progresivamente durante a primeirasemana. Non se admitirá a entrega dos traballos unha semana despois da data fixada. 4. -Contará entre o 25% ao 30% da nota. 5.- Para aprobar a avaliación será imprescindible aprobar o traballo.

- ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES: 1. Visita ó IGE en Santiago para que lles expliquen como se obteñen os datos económicose como se manexan. 2. Visita a unha empresa.

Obxectivo:

- Que os alumnos coñezan o proceso produtivo de algunha empresa do noso entorno. - Que se familiaricen co mundo empresarial. - Que comprendan mellor os contidos da materia. - Que analicen e recollan datos de: sector económico, actividade, forma xurídica,,tecnoloxía , medidas para coidar o medio ambiente etc.

PREPARAR PREVIAMENTE A VISITA:Deberá dedicarse unha clase a comentar información da empresa (vídeos etc)que deberánbuscar os alumnos, de forma que cando realicen a visita coñezan a empresa.

UTILIZACIÓN DA VISITA:Cada alumno deberá escribir un artigo sobre a visita, en galego, en dúas páxinas, benredactadas, e con fotografías. Deberá gardalo en formato dixital porque o seleccionadoparticipará na revista do IES e no Blog. O profesor seleccionará os mellores que lles poderásubir a nota da avaliación ata un punto. Os non seleccionados terán unha puntuación menor.Contido do artigo: Nome da empresa, forma xurídica, nº empregados, situación, actividade....Descrición do proceso produtivo empregando fotos.Descrición das materias primas empregadas e demais factores produtivos, empregando fotos.Descrición dos produtos terminados, empregando fotos.Comercialización dos produtos terminados.Medidas que adopta para o coidado do medio ambiente, esgotamento dos recursos naturais...

Ñ) MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DASPROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOSACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA

2.- Mecanismo avaliación e modificación de programación didáctica Escala (Indicadores de logro) 1 2 3 4

1.- Deseñáronse unidades didácticas ou temas a partir dos elementos do currículo?

16

2.- Secuenciáronse e temporalizáronse as unidades didácticas/temas/proxectos? 3.- O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e temporalización? 4.- Engadiuse algún contido non previsto á programación? 5.- Foi necesario eliminar algún aspecto da programación prevista? 6.- Secuenciáronse os estándares para cada unha das unidades/temas 7.- Fixouse un grao mínimo de consecución de cada estándar para superar a materia? 8.- Asignouse a cada estándar o peso correspondente na cualificación ? 9.- Vinculouse cada estándar a un/varios instrumentos para a súa avaliación? 10.- Asociouse con cada estándar os temas transversais a desenvolver? 11.- Fixouse a estratexia metodolóxica común para todo o departamento? 12.- Estableceuse a secuencia habitual de traballo na aula? 13.- Son adecuados os materiais didácticos utilizados? 14.- O libro de texto é adecuado, atractivo e de fácil manipulación para o alumnado? 15.- Deseñouse un plan de avaliación inicial fixando as consecuencias da mesma? 16.- Elaborouse unha proba de avaliación inicial a partir dos estándares?

17.- Fixouse para o bacharelato un procedementos de acreditación de coñecementos previos? 18.- Establecéronse pautas xerais para a avaliación continua: probas, exames, etc. 19.- Establecéronse criterios para a recuperación dun exame e dunha avaliación 20.- Fixáronse criterios para a avaliación final? 21.- Establecéronse criterios para a avaliación extraordinaria? 22- Establecéronse criterios para o seguimento de materias pendentes? 23.- Fixáronse criterios para a avaliación desas materias pendentes? 24.- Elaboráronse os exames tendo en conta o valor de cada estándar? 25.- Definíronse programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares? 26.- Leváronse a cabo as medidas específicas de atención ao alumnado con NEE? 27.- Leváronse a cabo as actividades complementarias e extraescolares previstas? 28.- Informouse ás familias sobre criterios de avaliación, estándares e instrumentos?

29.- Informouse ás familias sobre os criterios de promoción? (Artº 21º, 5 do D.86/15) 30.- Seguiuse e revisouse a programación ao longo do curso 31.- Contribuíuse desde a materia ao plan de lectura do centro? 32.- Usáronse as TIC no desenvolvemento da materia?

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE AULA

TEMA 1: A RAZÓN DE SER DA ECONOMÍA

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS

17

1.1. Definir e relacionar os conceptos básicosda economía: ciencia económica, necesidade,escaseza, factor produtivo, ben, servizo.1.2. Explicar o concepto de escaseza relativa.1.3. Explicar para que serve a economía.1.4. Clasificar distintos bens e necesidades.1.5. Explicar as actividades económicasbásicas.1.6. Enumerar e definir os tipos de recursosprodutivos, de necesidades e de bens.1.7. Relacionar o estudo da economía coariqueza de distintos países.1.8. Explicar a economía como un conxuntode decisións interdependentes.1.9. Explicar a importancia do custo deoportunidade nas nosas decisións e no logroda eficiencia.1.10. Explicar as funcións dos axenteseconómicos.

Competencia matemática(Obxectivos 4, 5 e 7)Competencia en comunicaciónlingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6 , 7, 8, 9 e 10)Competencia no coñecemento e ainteracción co mundo natural(Obxectivos 1, 2, 3 e 4)Tratamento da información ecompetencia dixital(Obxectivos 5 e 8)Competencia social e cidadá(Obxectivos 2, 3, 7, 8 e 10)Competencia artística e cultural(Obxectivo 1)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 8, 9 e 10)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6 , 7, 8, 9 e 10)

Temporalización: 10 SESIÓNS LECTIVAS

TEMA 1: A RAZÓN DE SER DA ECONOMÍABloque 1: Que é a economía?

Contidos Criterios de avaliación Estándares deaprendizaxe

INDICADORES DE AVALIACIÓN /Tipo de actividade outarefa

1.1. Economía e escaseza relativa.

1.2. Economía: definición.

Crit.LLE.1.1. Identificar a escasezaeconómica como concepto crave doque emana a definición daeconomía como ciencia.

Est.LLE.1.1.1. Identifica asatisfacción de necesidadesilimitadas como o fin último daeconomía.

1. Explica o concepto de escasezarelativa.2. Explica para que serve aeconomía. Poden realizarseactividades de avaliación inicialbaseadas no debate a partir dosinterrogantes económicos básicos.

Est.LLE.1.1.2. Define os conceptosbásicos como desenvolvemento dadefinición de ciencia económica: ciencia económica, necesidade, benrecursos produtivos, custo deoportunidade, escaseza.

1. Explica o concepto de escasezarelativa.2. Explica para que serve aeconomía. Poden realizarseactividades de avaliación inicialbaseadas no debate a partir dosinterrogantes económicos básicos.

Bloque 2: Elixir é renunciar: o custo de oportunidade


INDICADORES DEAVALIACIÓN / Tipo

de actividade ou tarefa

2.1. A necesidade de elixir.

2.2. O custo de oportunidade.

Crit.LLE.2.1. Identificar anecesidade de elixir como principioque orixina o custo de oportunidade.

Est.LLE.2.1.1. Identifica o binomiode ideas escasez-elección comodeterminante da peculiaridade dascuestións económicas.

1. Identifica a necesidade de elixircomo punto de partida docomportamento económico..

Est.LLE.2.1.2. Define e aplica anoción de custo de oportunidadecomo valor económico medible encantidades monetarias.

1. Aplica o concepto de custo deoportunidade a situaciónsrelevantes da súa vida persoal.

Actividade 4, p. 11

18

TEMA 1: A RAZON DE SER DA ECONOMÍABloque 3: Necesidades, bens e servizos



3.1. Necesidades primarias esecundarias.

3.2. Clases de bens e servizos.

Crit.LLE.3.1. Caracterizar os bens eservizos como satisfactores denecesidades de diversa índole.

Est.LLE.3.1.1. Diferenza entrenecesidades primarias esecundarias.

1. Aplica a distinción entrenecesidades de diferente prioridadea situacións relevantes da vidacotiá.Actividade 7, p. 13

Est.LLE.3.1.2. Establece e utilizadiversas clasificacións de bens aefectos de facilitar o seucaracterización económica.

1. Diferenza entre bens materiais einmateriais (servizos).2. Diferenza entre bens económicose libres.3. Diferenza entre bens intermediose finais.4. Diferenza entre bens públicos eprivados.Actividade 5, p. 13

Bloque 4: Actividades económicas: consumo, produción e distribución




4.1. Consumo.

4.2. Produción.

4.3. Distribución.

Crit.LLE.4.1. Diferenciar produción,distribución e consumo como tresfases consecutivas da actividadeeconómica.

Est.LLE.4.1.1. Establece os trazosque caracterizan a produción,adistribución e o consumo comomomentos diferenciados daactividade económica.

1. Aplica a distinción entreprodución, distribución e consumo asituacións relevantes da vida cotiá.

Est.LLE.4.1.2. Identifica o caráctersucesivo de produción, distribucióne consumo como tres fases dunproceso motivado pola procura desatisfacción de necesidades.

1. Concibe a economía comociencia que estuda a produción,distribución e consumo de bens eservizos que satisfan necesidades.Actividade 9, p. 15

TEMA 1: A RAZÓN DE SER DA ECONOMÍABloque 5: Os decisores da economía



5.1. As familias.

5.2. As empresas.

4.3. O sector público.

Crit.LLE.5.1. Recoñecer osdiferentes axentes que interveñenna actividade económica e distinguiro seu papel complementario para ofuncionamento da economía dunpaís.

Est.LLE.5.1.1. Caracteriza afamilias, empresas e sector públicocomo axentes que toman decisiónsmotivadas polo principio deracionalidade económica.

1. Aplica a racionalidade económicaa situación relevantes da vida cotiá,tanto no caso de familias como deempresas e sector público.Actividade 10, p. 18.

Est.LLE.5.1.2. Identifica osobxectivos de cada tipo de axenteeconómico, así como os factoresque inflúen na súa toma dedecisións.

1. Establece a importancia relativada renda e as preferencias doconsumidor na toma das súasdecisións.2. Establece a importancia relativada maximización do beneficio edoutros obxectivos na toma dedecisións da empresa.Actividade 13, p. 18.

Est.LLE.5.1.3. Establece a estruturado sector público por ámbitos deinfluencia xeográfica.

1. Identifica o tipo de decisiónseconómicas que toman os diversosniveis da Administración e outrasentidades públicas.

Bloque 6: O estudo da economía




6.1. Microeconomía emacroeconomía.

6.2. Economía positiva e economíanormativa.

Crit.LLE.6.1. Aplica a distinciónentre microeconomía emacroeconomía á caracterizaciónde problemas ou situacións derelevancia económica.

Est.LLE.6.1.1. Define a noción demodelo económico comorepresentación simplificada darealidade económica.

1. Establece a utilidade desimplificar a realidade a efectos deanalizala.Actividade 14, p. 20.

Est.LLE.6.1.2. Diferenza entremicroeconomía e macroeconomía,establecendo o ámbito de estudo deambas as sub-disciplinas.

1. Recoñece as principais cuestiónsque se abordan desde amicroeconomía.2. Recoñece as principais cuestiónsque se abordan desde a

19

macroeconomía.

Est.LLE.6.1.3. Delimita o papel daeconomía positiva e da economíanormativa na análise económica.

1. Establece a complementariedadede economía positiva e economíanormativa en procesos deargumentación económica relativosa situacións relevantes.Actividade 15, p. 20

TEMA 2: ORGANIZACION E CRECEMENTO

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS2.1. Enumerar e definir os tipos de recursosprodutivos de necesidades e de bens.2.2. Definir e representar a fronteira deposibilidades de produción.2.3. Explicar a importancia da tecnoloxía nasposibilidades de produción.2.4. Relacionar o custo de oportunidade coafronteira de posibilidades de produción.2.5. Explicar o crecemento económico comoampliación de posibilidades produtivas.2.6. Expor as preguntas económicas básicaspara a organización económica.2.7. Explicar os sistemas económicos comodiferentes respostas a estas preguntas.2.8. Analizar as vantaxes e inconvenientesdos sistemas económicos en situaciónscotiás.2.9. Explicar o fluxo circular da renda comorelación entre os axentes e funcionamentoda economía.

Competencia matemática(Obxectivos 2, 3, 4 e 5)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9)Competencia no coñecemento e a interacción comundo natural(Obxectivos 1, 2, 5, 7 e 8)Tratamento da información e competencia dixital(Obxectivos 3 e 8)Competencia social e cidadá(Obxectivos 3, 4, 5, 6, 7 e 8)Competencia artística e cultural(Obxectivo 7)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 4, 6 e 8)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9)

Temporalización : 10 SESIÓNS LECTIVAS

TEMA 2: ORGANIZACIÓN E CRECEMENTOBloque 1: Os recursos produtivos e a renda



1.1. Os recursos produtivos.

1.2. A renda.

Crit.LLE.1.1. Caracterizar osrecursos produtivos comoelementos básicos na produción edistribución, por cuxos servizos sonremunerados.

Est.LLE.1.1.1. Identifica e clasificaos diferentes tipos de recursosprodutivos en función da súafunción económica.

3. Explica o concepto de recurso.4. Distingue entre recursos naturais,traballo e bens de capital.Exercicio 1, p 48.

Est.LLE.1.1.2. Establece a relaciónentre a función económica dosrecursos produtivos e a renda comoremuneración dos mesmos.

3. Explica o concepto de rendacomo remuneración pola utilizaciónde factores produtivos.Pode preguntarse en clase porexperiencias dos alumnos nas quese lles compensou dalgún modo porcontribuír nalgunha tarefa na casa.

Bloque 2: As posibilidades de produción




2.1. A tecnoloxía.

2.2. A fronteira de posibilidades deProdución.

Crit.LLE.2.1. Comprender e utilizara fronteira de posibilidades deprodución como representación dasopcións económicas dispoñiblesdadas a tecnoloxía e a dotación de

Est.LLE.2.1.1. Relaciona atecnoloxía coas posibilidades deprodución dunha economía.

2. Define tecnoloxía como forma decombinación de recursosprodutivos.3. Analiza e compara tecnoloxías através do concepto de eficiencia.4. Establece a relación entre atecnoloxía dispoñible e asposibilidades de produción dunhaeconomía.Actividade 3, p. 32

20

recursos produtivos.Est.LLE.2.1.2. Define e aplica anoción de custo de oportunidadecomo valor económico medible encantidades monetarias.

2. Representa, define e interpreta afronteira de posibilidades deprodución.3. Calcula o custo de oportunidadee relaciónao con l a fronteira deposibilidades de produción.4. Identifica combinacións deprodución eficientes, ineficientes eimposibles ou inalcanzables.Actividade 4, p. 32

TEMA 2: ORGANIZACIÓN E CRECEMENTOBloque 3: O crecemento económico



3.1. Causas do crecemento.

3.2. Crecemento e FPP.

Crit.LLE.3.1. Explicar o crecementoeconómico diferenciando as súascausas, e interpretar o fenómeno através do modelo da fronteira deposibilidades de produción.

Est.LLE.3.1.1. Calcula aprodutividade dos factores e écapaz de avaliar a súa mellora,situándoa como causa docrecemento económico.

2. Calcula a produtividade dosfactores e a súa evolución temporala través de exemplos numéricos.3. Establece a relación entre amellora da produtividade e ocrecemento económico.Actividade 5, p. 34

Est.LLE.3.1.2. Emprega o modeloda fronteira de posibilidades deprodución para representar ecomprender o fenómeno docrecemento económico.

5. Representa graficamente ocrecemento económico en termosde desprazamento da FPP.Actividade 9, p. 34

Bloque 4: Os sistemas económicos


INDICADORES DEAVALIACIÓN /

Tipo de actividade ou tarefa

4.1. O sistema deeconomía de mercado.

4.2. O sistema deeconomía de planificacióncentralizada. 4.3. O sistema deeconomía mixta.

Crit.LLE.4.1. Identificar os problemaseconómicos básicos dunha sociedade erazoar a forma de resolvelos nun sistemaeconómico, valorando dun modo crítico osdistintos modos de resolver as cuestiónsbásicas da economía que deron lugar asistemas económicos diversos ao longo dahistoria.

Est.LLE.4.1.1. Explica aspreguntas económicas básicaspara a organización económica ea súa relación coacaracterización dos distintossistemas económicos.

2. Identifica o tres interroganteseconómicos básicos que afronta aorganización económica (que producir,como e para quen).3. Explica os sistemas económicos comodiferentes respostas aos interroganteseconómicos básicos (que producir, comoe para quen). Pode exporse en clase undebate de modo que os alumnosacheguen o seu punto de vista sobrecomo na sociedade actual respóndese ostres interrogantes.

Est.LLE.4.1.2. Identifica ostrazos distintivos da economíade mercado, do sistema deplanificación centralizada e daeconomía mixta, valorando asvantaxes e as limitacións do trestipos de sistemas económicos.

2. Describe las características do sistemade economía de mercado.3. Identifica as limitacións do sistema deeconomía de mercado, formulandohipótese sobre as súas causas.4. Describe as características do sistemade planificación centralizada.5. Identifica as limitacións do sistema deplanificación centralizada como factorescrave que contribuíron ao seudesmantelamento.6. Identifica o rol do estado naseconomías mixtas a través das funciónsconcretas que ten asignadas nestesistema.Actividade 11, p. 37. Actividades 12-15,p.40

TEMA 2: ORGANIZACIÓN E CRECEMENTOBloque 5: O fluxo circular da renda

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeINDICADORES DE AVALIACIÓN /Tipo de actividade ou tarefa

5.1. O modelo dofluxo circular darenda.

Crit.LLE.5.1. Explicar o fluxo circular darenda como relación entre os axentes efuncionamento da economía.

Est.LLE.5.1.1. Emprega o modelo dofluxo circular da renda para recoñeceros diferentes axentes que interveñen naactividade económica e distinguir o seupapel complementario para ofuncionamento da economía dun país.

2. Explica e representa o fluxo circular darenda como a relación entre os axenteseconómicos.3. Explica as consecuencias no fluxocircular da renda de cambios na políticadas empresas e decisións do SectorPúblico.Actividade 16 e 17, p. 42

21

TEMA 3: PRODUCIÓN E DISTRIBUCIÓN

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS3.1. Explicar o concepto de produción erepresentalo graficamente.3.2. Explicar a tecnoloxía como resposta acomo producir.3.3. Definir e calcular os custos daprodución.3.4. Definir e calcular a produtividadecomo medida da eficiencia produtiva.3.5. Definir o concepto de economías deescala e a súa relación cos custosunitarios.3.6. Explicar a importancia da función dedistribución.3.7. Recoñecer e definir distintas canles dedistribución.3.8. Definir os criterios para clasificarempresas.3.9. Definir e resumir nun esquema oscompoñentes dunha empresa.

Competencia matemática(Obxectivos 1, 3, 4, e 5)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9)Competencia no coñecemento e ainteracción co mundo natural(Obxectivos 2, 5 e 6)Tratamento da información e competenciadixital(Obxectivos 1, 2, 3, 4 e 5)Competencia social e cidadá(Obxectivos 1, 2, 5, 6, 7, 8 e 9)Competencia artística e cultural(Obxectivos 1, 6 e 7)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 1, 2, 6 e 7)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9)


TEMA 3: PRODUCIÓN E DISTRIBUCIÓNBloque 1: División do traballo e coordinación



1.1. A división do traballo e osmecanismos de coordinación

Crit.LLE.1.1. Caracterizar á empresacomo entidade especializada quecoordina a produción e distribución debens e servizos.

Est.LLE.1.1.1. Identifica aespecialización e o consecuenteaumento da produtividade comoprincipais vantaxes da división dotraballo.

5. Describe os aspectos sobre oscales é preciso formar acordos paraRealizar intercambios.Actividade 1, p 51

Est.LLE.1.1.2. Establece a función daempresa, o mercado e o diñeiro comoelementos de coordinación dedecisións de axentes económicos eelementos favorecedores da divisióndo traballo.

1. Sitúa o papel da empresa comoCoordinadora de persoas e derecursos produtivos, establecendoos motivos polos cales fomenta aespecialización.Actividade 2, p.51

Bloque 2: Perspectivas sobre a produción


INDICADORES DEAVALIACIÓN /


2.1. A perspectivafuncional-utilitaria.

2.2. A perspectivaTécnica.

Crit.LLE.2.1. Describir a finalidade daprodución dentro do esquema do fluxocircular da renda, así como o contido desteproceso e os seus beneficios.

Est.LLE.2.1.1. Explica o conceptode produción como creación devalor engadido.

5. Describe e utiliza o concepto de valorengadido como utilidade suplementaria quea produción achega. Pode pedirse aosalumnos que dean exemplos de tarefascotiás que engaden valor a un ben, comocociñar alimentos ou pasar o ferro á roupa.

Est.LLE.2.1.2. Caracteriza atecnoloxía como conxunto deprocedementos relacionados coaprodución, e determina a súafunción no progreso empresarial.

5. Define tecnoloxía como conxunto deprocedementos e equipos que combinanfactores con fins produtivos.6. Describe a empresa como sistema quefornece bens e servizos utilizandotecnoloxías e recursos produtivos.Actividade é 3 e 4,p. 53

22

TEMA 3: PRODUCIÓN E DISTRIBUCIÓNBloque 3: Como producir?


INDICADORES DE AVALIACIÓNTipo de actividade ou tarefa

3.1. Que tecnoloxíaempregar?

3.2. Que combinación derecursos seleccionar?

Crit.LLE.3.1. Establecer arelación entre tecnoloxía eeficiencia, utilizando aprodutividade como criterio paradeterminar esta última.

Est.LLE.3.1.1. Identifica atecnoloxía máis eficiente baixo adobre perspectiva técnica eeconómica.

4. Define o concepto de eficiencia e a súarelación coa tecnoloxía.5. Diferenciar eficiencia técnica e eficienciaeconómica.Actividade 6, p. 55

Est.LLE.3.1.2. Calcula aprodutividade dos diversos factorese utiliza esta noción como indicadorpara determinar cal é a tecnoloxíamáis eficiente.

6. Calcula e compara as produtividades dosfactores asociadas a dúas tecnoloxías dadas.Exercicio 3, p. 68

Bloque 4: Custos da produción

Contidos Criterios de avaliaciónEstándares deaprendizaxe


4.1. O custo produtivo.

4.2. Clases de custos.

4.3. A lei dosrendementosdecrecentes.

4.4. As economías deescala.

Crit.LLE.4.1. Relacionar os custosde produción, a lei dosrendementos decrecentes e aseconomías de escala.

Est.LLE.4.1.1. Clasifica e calcula osdiversos tipos de custos que afrontanas empresas na súa actividadeprodutiva.

4. Calcula os custos totais como a suma decustos fixos e custos variables.5. Obtén a cifra de beneficios dunha empresacomo diferenza entre os seus ingresos totais eos seus custos totais.6. Calcula os custos medios ou unitarios apartir dos custos totais.7. Aplica a noción de custo marxinal aexemplos sinxelos de cálculos conincrementos.Exercicios 4 e 5, p. 68

Est.LLE.4.1.2. Vincula a lei dosrendementos decrecentes e oconcepto de economías de escala coanoción de custo.

7. Establece o concepto de rendementomarxinal a partir das nocións de ingresomarxinal e custo marxinal.8. Conceptualiza a lei dos rendementosdecrecentes como una limitación aoincremento indefinido da produción para unhatecnoloxía dada.9. Establece a relación entre tecnoloxía eeconomías de escala.10. Recoñece a coexistencia de economías deescala coa lei de rendementos decrecentes.Actividade 7 e 8, p. 58

TEMA 3: PRODUCIÓN E DISTRIBUCIÓNBloque 5: Distribución



5.1. Función dadistribución.

5.2. Outros sistemas dedistribución.

Crit.LLE.5.1. Explicar as funciónsda distribución, os tipos decanles e de intermediarios.

Est.LLE.5.1.1. Describe a función dedistribución na súa concreción máishabitual a partir da noción de canle dedistribución.

4. Recoñece o significado da canle dedistribución como elemento básico en torno aocal se desenvolve a función de distribución daempresa.5. Explica a diferenza entre canles dedistribución propios e alleos.6. Distingue entre intermediarios almacenistase comerciantes polo miúdo.Actividades 9 e 10, p. 59

Est.LLE.5.1.2. Coñece os sistemas dedistribución de máis recentes, eformula xuízos argumentados sobre asúa idoneidade para sectoresconcretos.

1. Identifica os elementos dun contrato defranquías, e explica o funcionamento destetipo de canle de distribución.2. Describe o funcionamento de canles dedistribución como a teletenda, a venda porInternet ou a venda mediante máquinasautomáticas.Exercicio 8, p. 69

Bloque 6: Clases de empresas

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeINDICADORES DE AVALIACIÓN /


6.1. Tipos deempresas.

Crit.LLE.6.1. Describir os distintos tiposde empresas de acordo con varioscriterios.

Est.LLE.6.1.1. Clasifica as distintasformas de empresas de acordo coasúa actividade produtiva, a titularidadedo seu capital e a súa estruturaxurídica.

1. Diferenza entre empresas do sectorprimario, secundario e terciario.2. Diferenza entre empresas públicas eprivadas.3. Diferenza entre empresarios individuais,Sociedades Limitadas, Sociedades Anónimase outras formas de sociedade.Actividade 11 e 12, p. 61

23

Bloque 7: Compoñentes da empresa



7.1. Elementosdunha empresa.

Crit.LLE.7.1. Describir os distintoselementos que compoñen unha empresadesde o punto de vista do seufuncionamento.

Est.LLE.7.1.1. Clasifica oscompoñentes da empresa en relacióncoa súa representación naorganigrama da mesma e o seu papelno ciclo de compra e venda.

1. Diferenciar o papel dos recursos humanos edo capital no funcionamento da empresa.2. Distingue as áreas principais que integran aorganización máis habitual nas empresas.3. Clasifica os distintos compoñentes dacontorna empresarial segundo pertenzan ácontorna xeral ou ao específico.Actividade 13 e 15, p. 62

TEMA 4:O FUNCIONAMENTO DO MERCADO

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS4.1. Definir o concepto de mercado e a súarelación co diñeiro.4.2. Identificar as novas formas de diñeiroe a súa relación co desenvolvemento dosmercados.4.3. Definir o concepto de demanda esaber desprazala en función dos cambiosnos seus factores condicionantes.4.4. Definir o concepto de oferta e saberdesprazala en función dos cambios nosseus factores condicionantes.4.5. Saber representar o equilibrio demercado e as súas alteracións4.6. Explicar a tendencia ao equilibrio queexiste en situacións de desequilibrio.4.7. Saber calcular a elasticidade dademanda e explicar as súasconsecuencias para oferta e demanda.4.8 Analizar o funcionamento de mercadosreais e observar as súas diferenzas cosmodelos, así como as súas consecuenciaspara os consumidores, empresas ouestados.

Competencia matemática(Obxectivos 3, 4, 5, 6 e 7)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)Competencia no coñecemento e a interacción comundo natural(Obxectivos 1, 4 e 8)Tratamento da información e competencia dixital(Obxectivos 3, 4 e 7)Competencia social e cidadá(Obxectivos 2, 6 e 8)Competencia artística e cultural(Obxectivos 1, 2, 5 e 8)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 2, 6 e 8)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)


OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIASTEMA 4:O FUNCIONAMENTO DO MERCADO

Bloque 1: O mercado e o diñeiro



24

1.1. Elementosfundamentais do mercado.

Crit.LLE.1.1. Establecer a oferta, ademanda e o diñeiro comoelementos indispensables para aexistencia de mercados.

Est.LLE.1.1.1. Define mercadocomo conxunto de actividades decompravenda dun determinadoproduto realizadas entre oferentese demandantes.

6. Describe a interacción que se produce entreoferentes e demandantes nun mercado paraacordar un prezo e unha cantidade compradae vendida.Actividade 1, p. 71

Bloque 2: A demanda

Contidos Criterios deavaliación

Estándares de aprendizaxeINDICADORES DE AVALIACIÓN /


2.1. Os factores quecondicionan ademanda.

2.2. A curva dademanda.

Crit.LLE.2.1. Identificar osfactores condicionantes dademanda e representalagraficamente.

Est.LLE.2.1.1. Explica a relación entre acantidade demandada dun ben e o prezodoutros bens.

6. Diferenza entre bens complementarios esubstitutivos achegando exemplos.7. Clasifica bens en inferiores, normais ou deluxo.Actividades 3 e 4, p. 74

Est.LLE.2.1.2. Constrúe e interpreta acurva de demanda dun mercado a partir dedatos matemáticos ou información sobre oproduto ou servizo demandado.

1. Constrúe a curva de demanda porinterpolación a partir de pares de datoscantidade-prezo.2. Interpreta en termos económicos a pendentenegativa da función de demanda.Actividade 5, p. 74

TEMA 4:O FUNCIONAMENTO DO MERCADOBloque 3: A oferta

ContidosCriterios deavaliación Estándares de aprendizaxe

INDICADORES DE AVALIACIÓN /Tipo de actividade ou tarefa

3.1. Os factores quecondicionan a oferta.

3.2. A curva deoferta.

Crit.LLE.3.1. Identificar osfactores condicionantes daoferta e representalagraficamente.

Est.LLE.3.1.1. Describe os elementos queinflúen na oferta dunha empresa.

6. Identifica o prezo do ben en cuestión, oscustos dos recursos produtivos e os obxectivosempresariais como factores condicionantes daoferta das empresas.7. Indica mediante exemplos as consecuenciasde variacións en cada un dos factoresdeterminantes da oferta sobre esta última.Actividade 7, p. 77

Est.LLE.3.1.2. Constrúe e interpreta acurva de oferta dun mercado a partir dedatos matemáticos ou información sobre oproduto ou servizo ofrecido.

7. Constrúe a curva de oferta por interpolación apartir de pares de datos cantidade-prezo.8. Interpreta en termos económicos a pendentepositiva da función de oferta.Exercicio 6, p. 77. Exercicio 8, p. 91

Bloque 4: O equilibrio do mercado


4.1. A interacciónentre oferta edemanda: o equilibriode mercado.

Crit.LLE.4.1. Construír einterpretar analiticamente oequilibrio de mercado.

Est.LLE.4.1.1. Determina graficamente oequilibrio como punto de intersecciónentre curvas de oferta e demanda.

8. Interpreta graficamente o equilibrio demercado como punto de coincidencia dos plansde produtores e consumidores.9. Calcula o punto de equilibrio como intersecciónde curvas de oferta e demanda obtidas porinterpolación a partir de pares de datoscantidade-prezo.Exercicio 9, p. 91

TEMA 4:O FUNCIONAMENTO DO MERCADOBloque 5: Os cambios nas condicións de mercado


Estándares deaprendizaxe


5.1.Cambios noutrosfactores que afectaná demanda.

5.2. Cambios noutrosfactores que afectaná oferta.

Crit.LLE.5.1. Explicar osefectos que levan cambios

nas condicións de mercadodistintas do prezo sobre o

comportamento da oferta e

a demanda.

Est.LLE.5.1.1. Identifica os factoresque provocan desprazamentos nacurva de demanda, e distingue oscambios nas condicións de mercadoque provocan expansión da demandadaqueles que causan unhacontracción da mesma.

7. Diferenza entre movementos ao longo da curva dedemanda e desprazamentos da curva de demanda.8. Explica os efectos das variacións no prezo dos bensrelacionados, a renda dispoñible e as preferencias sobrea curva de demanda.9. Interpreta graficamente os efectos dos cambios nascondicións de demanda como desprazamentos da curvade demanda.Actividade 12, p. 83

Est.LLE.5.1.2. Identifica os factoresque provocan desprazamentos nacurva de oferta, e distingue aquelescambios nas condicións de mercadoque provocan expansión da ofertadaqueles que causan unhacontracción da mesma.

3. Diferenza entre movementos ao longo da curva deoferta e desprazamentos da curva de oferta.4. Explica os efectos das variacións nos custos deprodución e nos obxectivos empresariais sobre a curvade oferta.5. Interpreta graficamente os efectos dos cambios nascondicións de demanda como desprazamentos da curvade demanda.Exercicio 3, p. 90

25

TEMA 5:TIPOS DE MERCADO

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS5.1. Identificar os criterios que distinguenos mercados.5.2. Explicar as barreiras que existen nosmercados.5.3. Explicar as características dosprincipais tipos de mercado.5.4. Distinguir e explicar a estratexia máisconveniente para a empresa en cadamercado.5.5. Identificar en noticias de actualidade otipo de mercado.5.6. Analizar a evolución da tipoloxía dosmercados actuais.

Competencia matemática(Obxectivos 1 e 4)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5 e 6)Competencia no coñecemento e a interacción comundo natural(Obxectivos 2 e 6)Tratamento da información e competencia dixital(Obxectivos 5 e 6)Competencia social e cidadá(Obxectivos 2, 4 e 5)Competencia artística e cultural(Obxectivos 2 e 6)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 4, 5 e 6)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5 e 6)


TEMA 5:TIPOS DE MERCADOBloque 1: O mercado e a competencia


1.1. Competenciaperfecta ecompetenciaimperfecta.

Crit.LLE.1.1. Clasificar os distintostipos de mercado en función do graode competencia que presentan.

Est.LLE.1.1.1. Caracteriza acompetencia perfecta, a competenciamonopolística, o oligopolio e omonopolio como tipos de mercado decrecente grao de concentración.

7. Diferenciar os mercados de competenciaperfecta daqueles de competenciaimperfecta.8. Reflexionar criticamente sobre asconsecuencias que ten a falta decompetencia sobre o funcionamento dosmercados.Actividade 1 e 2, p. 93

Bloque 2: Os criterios para clasificar os mercados


Estándares de aprendizaxe INDICADORES DE AVALIACIÓN /Tipo de actividade ou tarefa

2.1. O grao deconcentración e ainfluencia no prezo.

2.2. As barreiras dunmercado.

Crit.LLE.2.1. Clasificar osdistintos tipos de mercadoatendendo ao seu grao deconcentración, á capacidadede cada empresa para influírno prezo, á transparencia nainformación e á existencia ounon de barreiras de entrada esaída.

Est.LLE.2.1.1. Clasifica os mercados decompetencia perfecta e imperfectaatendendo ao dobre criterio do seu grao deconcentración e a capacidade de cadaempresa para influír no prezo.

8. Caracteriza os mercados de competenciaperfecta, competencia monopolística, oligopolio emonopolio atendendo ao seu grao deconcentración e á capacidade de cada empresapara influír no prezo.Exercicio 1, p. 110

Est.LLE.2.1.2. Compara os diversosmercados atendendo ao grao dehomoxeneidade do produto, á intensidadeda competencia, ao grao de transparenciae ao grao de liberdade de entrada ou saídade competidores.

3. Identifica o grao de homoxeneidade do produtonun mercado, comparándoo con outrosmercados.4. Determina o grao de competencia dunmercado determinado.5. Identifica o grao de transparencia dainformación nun mercado, comparándoa conoutros mercados.Actividade 3, p. 96

Est.LLE.2.1.3. Identifica as barreiras deentrada e saída nun mercado, e establecea relación entre estas e a intensidade dacompetencia.

1. Identifica e diferenza barreiras de entrada e desaída como elementos presentes nalgúnsmercados, establecendo hipóteses sobre asconsecuencias no grao de competencia nosmesmos.2. Identifica as vantaxes en custos, adiferenciación de produto e os investimentos decapital como barreiras de entrada, propondoexemplos reais das mesmas.Exercicio 2, p.110

26

TEMA 5:TIPOS DE MERCADO

Bloque 3: O mercado de competencia perfectaContidos Criterios de

avaliaciónEstándares de aprendizaxe INDICADORES DE AVALIACIÓN /


3.1. Características domercado decompetencia perfecta.

3.2. A evolución domercado decompetencia perfecta.

Crit.LLE.3.1. Identificar ascaracterísticas que definenaos mercados decompetencia perfecta,establecendo a relación deestas coa evolucióntemporal deste tipo demercados.

Est.LLE.3.1.1. Describe os trazosdistintivos dos mercados de competenciaperfecta.

8. Identifica a liberdade de entrada e saída, o grannúmero de empresas prezo-aceptantes, ahomoxeneidade do produto, a forte competencia e atransparencia de prezos como elementos distintivosdos mercados de competencia perfecta.Actividade 5, p. 98

Est.LLE.3.1.2. Utiliza os elementos através dos cales se caracterizan osmercados de competencia perfecta paraestablecer e xustificar a evolución queestes mercados experimentan.

9. Determina si un mercado de competenciaperfecta atópase en fase de crecemento,saturación, estancamento ou estabilización.10. Describe e explica cada unha do catro fasespolas que atravesan os mercados de competenciaperfecta utilizando as nocións de competidor,beneficio, entrada e saída de empresas.Actividade 8, p. 98

Bloque 4: A competencia monopolística


4.1. O funcionamentodos mercados decompetenciamonopolística

Crit.LLE.4.1. Explicar ofuncionamento dos mercados decompetencia monopolística apartir das súas características

esenciais.

Est.LLE.4.1.1. Utiliza os elementos através dos cales se caracterizan osmercados de competencia monopolísticapara explicar o funcionamento destesmercados.

10. Identifica a existencia de gran cantidade deprodutores e a diferenciación de produto comotrazos distintivos dos mercados de competenciamonopolística.11. Explica o comportamento das empresas nosmercados de competencia monopolística,especialmente no relativo a imaxe de marca epublicidade.Actividade 9, p. 100

TEMA 5:TIPOS DE MERCADOBloque 5: O oligopolio


Estándares de aprendizaxe INDICADORES DE AVALIACIÓN /Tipo de actividade ou tarefa

5.1. O funcionamentodos oligopolios.

Crit.LLE.5.1. Identificar ascaracterísticas que definenaos mercados de oligopolio,establecendo a relacióndestas co funcionamentodeste tipo de mercados e,especialmente, co fenómenoda colusión.

Est.LLE.5.1.1. Describe os trazos quedistinguen aos oligopolios, e explica ofuncionamento dos mesmos cando nonten lugar a colusión.

10. Identifica a existencia de poucas empresas, ahomoxeneidade do produto e a existencia debarreiras de entrada como elementos distintivos dosmercados de oligopolio.11. Describe as políticas de anticipación, as guerrasde prezos e o liderado en prezos como opciónsestratéxicas das empresas que compiten nunoligopolio.Actividade 11, p. 102

Est.LLE.5.1.2. Describe o tipo deacordos aos que adoitan chegar asempresas que deciden cooperar enmercados de oligopolio, explicando ocomportamento e os incentivos dasempresas baixo acordos de colusión.

6. Define o concepto de cártel a partir da noción decolusión.7. Reflexiona razoadamente sobre os incentivosque teñen as empresas que operan en mercados deoligopolio para chegar a acordos de colusión e pararompelos.Exercicio 12, p. 102

Bloque 6: O monopolio


6.1. O funcionamentodo monopolio.

Crit.LLE.6.1. Explicar ofuncionamento dos mercados demonopolio a partir das súascaracterísticas esenciais.

Est.LLE.6.1.1. Utiliza os elementos através dos cales se caracterizan osmercados de monopolio para explicar ofuncionamento destes mercados.

1. Identifica determinados tipos de barreiras deentrada como elementos que orixinan aexistencia de monopolios.2. Diferenza o monopolio natural e o monopoliolegal.3. Explica o comportamento de mercado daempresa monopolista en función da elasticidadeda demanda con respecto ao prezo.Actividade 13 e 14, p. 104

27

TEMA 6:OS FALLOS DO MERCADO

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS6.1. Explicar as distintas causas quepoden facer que falle o mercado.6.2. Explicar a inestabilidade cíclica edescribir a capacidade estabilizadora daspolíticas macroeconómicas.6.3. Presentar o concepto de benspúblicos, describindo o papel do sectorpúblico na súa provisión.6.4. Analizar as externalidades positivas enegativas na produción e no consumo.6.5. Presentar a contaminación como unfallo de mercado de consecuenciasmundiais.6.6. Describir o papel das políticaspúblicas, e especialmente da políticaambiental, fronte ás externalidadesnegativas.6.7. Evidenciar as implicacións dacompetencia imperfecta e describir ocontido das políticas de defensa dacompetencia.6.8. Recoñecer a magnitude dadesigualdade da renda, así como o sentidoda política distributiva.

Competencia matemática(Obxectivos 6 e 8)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)Competencia no coñecemento e a interacción comundo natural(Obxectivos 1, 2, 4, 5 e 6)Tratamento da información e competencia dixital(Obxectivos 2, 4 e 7)Competencia social e cidadá(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)Competencia artística e cultural(Obxectivos 1 e 5)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 1, 5 e 8)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS


TEMA 6:OS FALLOS DO MERCADOBloque 1: As limitacións do mercado


1.1. Os fallos domercado.

Crit.LLE.1.1. Explicar o conceptode fallo de mercado.

Est.LLE.1.1.1. Caracteriza os fallos demercado como situacións nas que omecanismo de mercado produceresultados ineficientes.

9. Identifica situacións reais nas que se producenfallos de mercado.Actividade 1, p. 113

Bloque 2: A inestabilidade dos ciclos económicos



2.1. Os cicloseconómicos.

2.2. A intervención dosector público: políticamacroeconómica(función estabilizadora)

Crit.LLE.2.1. Explicar ocontido das políticasmacroeconómicas fronte áinestabilidade cíclica daeconomía.

Est.LLE.2.1.1. Describe os cicloseconómicos como alternancia entre fasesexpansivas e recesivas da economía.

9. Caracteriza a inestabilidade cíclica comoexpresión das flutuacións da economía.10. Valora as consecuencias de que o Estadointerveña ou non no caso dunha crise económica.Actividade 3, p. 115

Est.LLE.2.1.2. Recoñece o potencialestabilizador das políticasmacroeconómicas fronte ás flutuaciónsda economía.

6. Describe mecanismos concretos polos que osector público, a través das políticasmacroeconómicas, poder activar unha economíaen crise.Actividade 4, p.115

28

TEMA 6:OS FALLOS DO MERCADOBloque 3: A existencia de bens públicos


3.1. Concepto deben público.

3.2. A intervencióndo sector público:subministración debens públicos.

Crit.LLE.3.1. Explicar ocomportamento do Estado naprovisión de bens públicosatendendo ás característicasdestes.

Est.LLE.3.1.1. Distingue os benspúblicos dos privados a través daspeculiaridades no seu consumo.

9. Diferenza entre ben excluible e non excluible,propondo exemplos de ambos.10. Diferenza entre ben rival e non rival,propondo exemplos de ambos.11. Aplica os conceptos de excluibilidade erivalidade para identificar bens públicos.Actividade 5, p. 116

Est.LLE.3.1.2. Identifica a necesidade deimplicación do sector público nasubministración de bens públicos, edistingue as diferentes formas deefectuala.

11. Argumenta a necesidade de intervención dosector público na provisión de bens públicossobre a tendencia do mercado a producir unhacantidade insuficiente dos mesmos.12. Diferenza entre a produción propia, aadquisición a empresas ou a subvención comomecanismos utilizados polo Estado para asubministración de bens públicos.Exercicio 6, p. 128

Bloque 4: As externalidades



4.1.Concepto deExternalidade.

4.2. A intervencióndo sector público:Política ambiental.

Crit.LLE.4.1. Clasificar os diferentestipos de externalidades ecaracterizar as políticas ambientaiscomo actuacións fronte aexternalidades negativas.

Est.LLE.4.1.1. Recoñece a importanciadas externalidades nas actividadeseconómicas de produción e consumo.

12. Diferenza entre externalidade positiva eexternalidade negativa.13. Diferenza entre externalidade na produción eexternalidade no consumo.Actividade 7 e 8, p. 119

Est.LLE.4.1.2. Identifica as principaisliñas de actuación do sector público enmateria ambiental como políticas fronte aexternalidades negativas.

1. Describe as principais medidas tomadas polosector público fronte á contaminación.2. Explica as reaccións posibles das empresasfronte ás políticas ambientais.3. Describe os compoñentes económico, social eambiental do desenvolvemento sustentable.Actividades 9 e 10, p. 119

TEMA 6:OS FALLOS DO MERCADOBloque 5: A competencia imperfecta



5.1. Vantaxes dalibre competencia.

5.2. A intervencióndo sector público:defensa da librecompetencia.

Crit.LLE.5.1. Describir exustificar as principais políticasde defensa da competencia.

Est.LLE.5.1.1. Caracteriza os efectosnegativos da competencia imperfectacomo ausencia dos elementos positivosda competencia perfecta.

12. Identifica a ausencia de innovación, a escasezade competidores e o escaso acceso a bens ouservizos dun mercado como síntomas da falta decompetencia no mesmo.Actividade 11, p. 120

Est.LLE.5.1.2. Describe a intervencióndo sector público, especialmente através de la Comisión Nacional daCompetencia, para defender a librecompetencia.

8. Recoñece as tarefas de instrución, arbitraxe,fomento da transparencia e elaboración de informesque desempeña a Comisión Nacional daCompetencia.Actividade 12, p. 120

Bloque 6: A distribución desigual da renda


Estándares de aprendizaxeINDICADORES DE AVALIACIÓN /Tipo de actividade ou tarefa

6.1. A desigualdade nadistribución da renda.

6.2. A intervención dosector público: políticamacroeconómica(función redistribuidorada renda)

Crit.LLE.6.1. Recoñecer amagnitude da desigualdadeda renda, así como aspolíticas destinadas areducila.

Est.LLE.6.1.1. Clasifica as diferentespolíticas públicas con efectosredistributivos da renda.

4. Identifica a distribución desigual da rendacomo resultado negativo do mecanismo demercado.5. Describe as políticas macroeconómicas conmaiores efectos sobre a distribución do ingreso.6. Explica os fundamentos do Estado debenestar, así como os seus instrumentos depolítica macroeconómica e as súas limitacións.Actividade 13, p. 122.Actividades 1- 4 do texto de apoio, p.123

29

TEMA 7:OS INDICADORES ECONÓMICOS: A PRODUCIÓN

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS7.1. Describir as variables críticas dunhaeconomía.7.2. Comprender as variables que miden ocrecemento económico.7.3. Comprender a importancia de que osindicadores macroeconómicos melloren.7.4. Definir o PIB e as súas características.7.5. Explicar os métodos de cálculo doPIB.7.6. Explicar os límites do PIB para medir onivel de vida.7.7. Explicar os efectos da inflación noPIB.7.8. Calcular magnitudes derivadas do PIBencadradas no sistema de contabilidadenacional.

Competencia matemática(Obxectivos 4, 5, 7 e 8)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)Competencia no coñecemento e ainteracción comundo natural(Obxectivos 1, 2, e 6)Tratamento da información e competenciadixital(Obxectivos 4, 5, 7 e 8)Competencia social e cidadá(Obxectivos 1, 3 e 6)Competencia artística e cultural(Obxectivos 1 e 6)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 3, 6 e 8)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8)


TEMA 7:OS INDICADORES ECONÓMICOS: A PRODUCIÓNBloque 1: A perspectiva macroeconómica



1.1. Variablescríticas daeconomía.

1.2. Importanciados indicadoreseconómicos.

Crit.LLE.1.1. Identificar asvariables críticas da economía econceptualizar a macroeconomíacomo a disciplina que trata doseu estudo.

Est.LLE.1.1.1. Formula as cuestiónsfundamentais que afectan o conxunto daeconomía.

10. Identifica produción, emprego, prezos ecrecemento como variables esenciais da economía.11. Define macroeconomía como a disciplina queestuda a economía no seu conxunto, encontraposición á microeconomía.Actividade 1, p. 133

Est.LLE.1.1.2. Recoñece a relación entrevariables e indicadores, e identifica osmáis importantes.

1. Identifica o PIB, as taxas de desemprego e o IPCcomo indicadores de produción, emprego e prezos,respectivamente.2. Reflexiona criticamente sobre as limitacións dosindicadores anteriores e describe o IDH comoexemplo de indicador que pretende superaralgunhas delas.3. Razoa as consecuencias positivas do control dainflación, da redución do desemprego e daexistencia de crecemento económico.Actividade 2, p. 133

30

TEMA 7:OS INDICADORES ECONÓMICOS: A PRODUCIÓNBloque 2: A produción: o Produto Interior Bruto (PIB)



2.1. Características doPIB.

2.2. Métodos paracalcular o PIB.

2.3. Diferenza entre oPIB nominal e o real.

2.4. Limitacións do PIB.

2.5. A ContabilidadeNacional.

Crit.LLE.2.1. Describir ascaracterísticas do PIB convistas a calcular devanditoindicador.

Est.LLE.2.1.1. Define o PIB como valormonetario de todos os bens e servizosfinais producidos por un país nunperíodo de tempo.

11. Describe o conxunto de elementos que seinclúen na definición do PIB, así como aqueles quequedan excluídos deste indicador.Exercicio 3, p. 148

Crit.LLE.2.2. Calcular o PIBpola triple vía do gasto, ovalor engadido e a renda.

Est.LLE.2.2.1. Calcula o PIB polométodo do gasto en bens e servizosfinais.

7. Concibe o PIB como suma dos diversoscompoñentes da demanda agregada.8. Calcula o PIB polo método do gasto a partir dedatos estatísticos.Exercicio 5, p. 148

Est.LLE.2.2.2. Calcula o PIB polométodo do valor engadido.

1. Concibe o PIB como suma dos valores engadidosdas diversas ramas da economía.2. Calcula o PIB polo método do valor engadido apartir de datos simplificados.Exercicio 7, p. 148

Est.LLE.2.2.3. Calcula o PIB polométodo dos ingresos ou da renda.

1. Concibe o PIB como suma das diversas rendaspagas nunha economía.2. Calcula o PIB polo método da renda a partir dedatos simplificados.Actividade 3, p. 141

Crit.LLE.2.3. Describir aslimitacións do PIB e utilizaroutros indicadores que ocomplementan, entre elesos provenientes daContabilidade Nacional.

Est.LLE.2.3.1. Concibe as limitacións doPIB como consecuencia do modo en quese define e constrúe este indicadoreconómico.

1. Identifica elementos concretos da economía quenon son medidos polo PIB, como a economíamergullada, as externalidades ou calidade dos bensproducidos.2. Detecta a incapacidade do PIB e do PIB percápita para dar conta da desigualdade nadistribución da renda.Actividade 6, p. 141

Est.LLE.2.3.2. Coñece e calcula osindicadores máis importantes recollidosna Contabilidade Nacional.

1. Define e interpreta en termos económicos osindicadores de Produto Nacional Bruto, RendaNacional e Renda Persoal Dispoñible.2. Calcula o Produto Nacional Bruto, RendaNacional e Renda Persoal Dispoñible a partir dedatos simplificados.Exercicio 17, p. 148

TEMA 8:OS INDICADORES ECONÓMICOS: EMPREGO E PREZOS

OBXECTIVOS DE UNIDADE COMPETENCIAS8.1. Comprender a importancia dodesemprego como un dos problemaseconómicos máis importantes.8.2. Definir a política de emprego polo seuobxectivo de combater o desemprego.8.3. Coñecer, calcular e interpretar osindicadores básicos de emprego.8.4. Coñecer e utilizar as estatísticas deemprego.8.5. Clasificar os diversos tipos dedesemprego e determinar as políticas deemprego relacionadas con eles.8.6. Comprender a importancia da inflacióncomo problema económico.8.7. Explicar as causas e consecuenciasda inflación.8.8. Coñecer, calcular e interpretar o IPC.8.9. Explicar en termos xerais as forzasque inflúen na economía dun país.

Competencia matemática(Obxectivos 3, 4 e 8)Competencia en comunicación lingüística(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9)Competencia no coñecemento e a interacción comundo natural(Obxectivos 2 e 9)Tratamento da información e competencia dixital(Obxectivos 1, 3, 4, 6 e 8)Competencia social e cidadá(Obxectivos 1, 2, 6, 7 e 9)Competencia artística e cultural(Obxectivos 1 e 9)Competencia para aprender a aprender(Obxectivos 1, 3, 4, e 9)Iniciativa e espírito emprendedor(Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9)


31

TEMA 8:OS INDICADORES ECONÓMICOS: EMPREGO E PREZOSBloque 1: A política de emprego



1.1.Característicasda poboación.

1.2. Estatísticas deEmprego.

1.3. Clases dedesemprego.

Crit.LLE.1.1. Construírindicadores de emprego a partirdos datos de actividade,emprego e paro.

Est.LLE.1.1.1. Constrúe indicadores deemprego a partir de fontes estatísticasoficiais.

12. Diferenza entre poboación total, poboaciónactiva e poboación desempregada.13. Calcula taxas de actividade, de paro e deocupación a partir de datos estatísticos.14. Coñece e é capaz de consultar a Enquisa dePoboación Activa, o rexistro de afiliación áSeguridade Social e as series estatísticas do SEPE.Actividade 3, p. 156

Crit.LLE.1.2. Analizar ofenómeno do desempregosegundo as súas orixes diversase describir as principais medidasde política de emprego.

Est.LLE.1.2.1. Explica as clases dedesemprego e os seus efectos sobre aeconomía, así como as políticas deemprego.

1. Diferenza entre desemprego cíclico, estacional,estrutural.2. Explica os efectos do desemprego nunhaeconomía.3. Describe as principais políticas de emprego enfunción das clases de desemprego que buscanreducir.Actividade 2 e 4, p. 156

TEMA 8:OS INDICADORES ECONÓMICOS: EMPREGO E PREZOSBloque 2: O nivel medio de prezos: a inflación



2.1. Causas dainflación.

2.2.Consecuenciasda inflación.

2.3. Medición dainflación.

2.4. Outros tiposde inflación.

2.5. Limitacións doIPC.

Crit.LLE.2.1. Definir a noción deinflación, establecer as súascausas e prever as súasconsecuencias.

Est.LLE.2.1.1. Analiza unha situación deinflación establecendo as súas causas.

12. Describe a inflación de demanda e diferenza assúas causas.13. Describe a inflación de custos e diferenza assúas causas.Actividade 7, p. 163

Est.LLE.2.1.2. Explica as consecuenciasda inflación en termos de gruposprexudicados e grupos beneficiados porela.

1. Explica por que os traballadores, pensionistas,aforradores e empresas exportadoras son osprincipais colectivos prexudicados por situacións deinflación.2. Explica como os procesos inflacionariosbenefician aos debedores en xeral.3. Valora os efectos globais da inflación en termosdunha maior incerteza.Actividade 6, p. 163

Crit.LLE.2.2. Calcular einterpretar indicadores deinflación a partir do IPC,valorando as limitacións desteindicador.

Est.LLE.2.2.1. Describe o IPC e a súacomposición, e calcula taxas de inflacióna partir de series estatísticas desteindicador.

9. Describe o IPC como indicador do nivel xeral deprezos composto a partir dunha cesta da compra.10. Constrúe un índice de prezos ao consumosimplificado a partir de datos de prezos econsumos.11. Calcula taxas de inflación a partir de series dedatos do IPC.Exercicio 11, p. 170

Est.LLE.2.2.2. Describe e utilizaindicadores de prezos complementariosdo IPC como medio para liquidar aslimitacións de leste.

3. Describe o IPC harmonizado como estándar paracomparacións internacionais de niveis de prezos.4. Explica a inflación subxacente como indicador daevolución dos prezos a longo prazo.5. Identifica as principais limitacións do IPC comoíndice de prezos.Exercicio 5, p. 163

TEMA 8:OS INDICADORES ECONÓMICOS: EMPREGO E PREZOSBloque 3: A realidade económica dun país


3.1. Perturbaciónsexternas, forzasinternas do mercadoe intervención dosector público.

Crit.LLE.3.1. Describir a relaciónentre as forzas que inflúen naeconomía e os obxectivos eresultados das políticas públicas.

Est.LLE.3.1.1. Establece a relaciónmulticausal entre a realidade económicadun país, as súas variables críticas e osobxectivos en materia de políticamacroeconómica.

1. Identifica as perturbacións externas, as forzasinternas do mercado e a intervención do sectorpúblico como as principais forzas que inflúen narealidade económica dun país.2. Describe a causalidade entre as forzas queinflúen na economía, as variables críticas e adefinición dos obxectivos ou a concreción dosresultados da política macroeconómica.Actividades 9 e 10, p. 164

32

ECONOMÍA - edu.xunta.galC3… · claves da realidade contemporánea. Os problemas económicos son...

Documents

Transcript of ECONOMÍA - edu.xunta.galC3… · claves da realidade contemporánea. Os problemas económicos son...