Ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak

NAFARROAKO FORU KOMUNITATEKO

LEHEN HEZKUNTZAKO CURRICULUMA

2014ko 174. NAO, irailaren 5ekoa

2. orrialdea - 174. zenbakia 2014ko irailaren 5a, ostirala

60/2014 FORU DEKRETUA, uztailaren 16koa, Nafarroako Foru Komu-nitatean Lehen Hezkuntzako curriculuma ezartzen duena.

ZIOEN AZALPENA

Hezkuntzaren Kalitatea Hobetzeko abenduaren 9ko 8/2013 Lege Organikoak Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoa aldatu du.

Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren 6.bis artikulu berriaren arabera, Gobernuari dagokio, besteak beste, oinarrizko curriculuma diseinatzea, irakaskuntzako helburu, gaitasun, eduki, ebaluazio irizpide eta ikaskuntzako estandar eta emaitza ebaluagarrien aldetik, lege organiko honek aipatzen dituen titulazioek Estatu osoan ofizialtasuna eta balioa izanen dutela ziurtatzeko.

Lehen Hezkuntzako oinarrizko curriculuma otsailaren 28ko 126/2014 Errege Dekretuaren bidez onartu da. Nabarmentzekoa da hezkuntzaren erreforma honetan curriculumak antolaketa berria duela, arloak blokeka banatuta daudelarik: enborrekoak, espezifikoak eta autonomia erkidegoen konfigurazio askekoak. Enborreko arloen blokean bermatzen dira presta-kuntza sendoa eskuratzea eta ondoko etapetan ikasketei etekina ateratzen jarraitzea ahalbidetzen duten ezagutzak eta gaitasunak, ikasle guztiendako komunak izan behar duten eta, edozein kasutan, etapa bukaerako probetan ebaluatu beharko diren irakasgaietan.

Arlo espezifikoen blokeak autonomia handiagoa uzten du irakasgaien ordutegiak eta edukiak finkatzerakoan eta, orobat, irakasgaien eskaintza zehazteko. Azkenik, autonomia erkidegoen konfigurazio askeko blokeak autonomia maila handiena du eta bertan, hezkuntza administrazioek eta, bere kasuan, ikastetxeek berek diseinatutako irakasgaiak eskain ditzakete, hala nola, enborreko irakasgaien edo irakasgai espezifikoen zabalkuntzak.

Arlo bakoitzeko oinarrizko curriculuma eduki multzoetan, ebaluazio irizpideetan eta ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarretan antola-tu da eta, arlo guztietan, horiek erreferentzia gisa hartuko dira curricu-lumaren zehaztapenaren plangintzarako eta irakaskuntzaren programa-ziorako, etapari dagozkion helburuak eta gaitasunak erdiesteko xedearekin.

Zazpi gaitasun zehaztu dira, 2006ko otsailaren 18an Europako Parla-mentuak eta Kontseiluak etengabeko prestakuntzarako gaitasun giltzarriei buruz emandako 2006/962/EC Gomendioa aintzat harturik.

Gaitasunak ekintza eraginkor bat lortzeko batera mobilizatzen diren abilezia praktikoen, ezagutzen, motibazioen, balio etikoen, jarreren, emo-zioen eta beste zenbait osagai sozialen eta portaerarekin loturiko osagaien konbinazioa dira. Beraz, praktikako ezagutza bezala ulertzen dira, alegia, jardun sozialetan parte-hartze aktiboa izanez eskuratutako ezagutza gisa. Jardun sozial horiek, halakoak izanik, gara daitezke hezkuntza formalaren testuinguruan, curriculumaren bitartez, zein hezkuntza ez-formaleko eta informaleko testuinguruan.

Gaitasunak, hartara, askotariko testuinguru akademiko, sozial eta profesionaletan aplikatzen den “egiten jakitea” bezala kontzeptualizatzen dira. Testuinguru desberdinetara transferitu ahal daitezen, ezinbestekoa da gaitasunetan dagoen ezagutza ulertzea, eta ezagutza hori gaitasunak osatzen dituzten abilezia praktikoekin edo trebetasunekin lotzea.

Hezkuntzako araudi berriaren beste berritasun bat da gaitasun jakin batzuen eskuratze mailaren banakako ebaluazioa eginen zaiela ikasleei, bai hirugarren ikasmailan bai etapa bukaeran.

126/2014 Errege Dekretuko 3. artikuluan xedatutakoaren ondorioz eta kontuan hartuz Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko 13/1982 Lege Organikoko 47. artikulua eta abuztuaren 31ko 1070/1990 Errege Dekretua, irakaskuntza ez-unibertsitarioaren arloko eginkizun eta zerbitzuak Estatuko Administraziotik Nafarroako Foru Komu-nitatera eskualdatzea onetsi zuena, Nafarroako Gobernuak curriculum hau garatu du bere eskumenen esparruko lurralderako. Gizartearen eskakizun berriak aintzat hartzen dituen foru dekretu honek gaitasunetan oinarrituriko ikaskuntza indartzen du, gaitasunak curriculumeko elementuetan txertatuz, irakaslanean eta irakaskuntza eta ikaskuntzako prozesuan berrikuntza ekartzeko.

Gaitasunetan oinarrituriko ikaskuntzaren bereizgarriak dira zeharkako-tasuna, dinamismoa eta osotasuna. Gaitasunen irakaskuntza-ikaskuntza prozesua ezagutzaren arlo guztietatik jorratu behar da, eta hezkuntza erkidegoa osatzen duten instantzia desberdinen aldetik, eremu formaletan zein ez-formaletan eta informaletan; dinamismoa agerikoa da gaitasunak ez baitira une jakin batean eskuratzen eta handik aurrera aldagaitzak izaten, aitzitik, berezkoa dute garapen prozesu bat, non norbanakoak haien erabileran maila hobea eskuratzen doazen.

Curriculuma aldatzeko prozesu hau erdiesteko funtsezkoa da irakas-learen rola. Diziplinarteko ikuspegi batetik eta metodologia didaktikoko autonomia handiago batetik abiatuta, gai izan behar du arlo desberdinetan ikasitako ezagutzak aplikatzea ahalbidetuko duten ikaskuntza egoerak edo atazak diseinatzeko.

LOMCEk sarturiko aldaketak aukera bat izan daitezke etapa honen diagnostikoa egiteko, alde indartsuak zein alde ahulak azaleratzeko. Curriculum berria ezartzeko, oinarri gisa, indarrak mantenduko dira eta aurkitutako ahuleziak konpontzeko neurriei ekin beharko zaie. Diagnos-tiko honetatik abiatuta posible izanen da ikasle guztiendako arrakastara eramanen duten hobekuntza ildoak ezartzea.

Arretaren fokua haur bakoitzarengan jarri behar da, edozein direla ere haurraren gizarte jatorria, ingurua, zailtasunak, etab. Hark arrakasta erdiestea izan beharko da edozein hezkuntza plangintzaren jomuga nagu-sia, bai Hezkuntza Departamentuarena bai ikastetxeena, irakasleena eta familiena, horien inplikazioa ezinbestekoa delarik prozesu honetan.

Horregatik, Hezkuntza Departamentuarendako erronka eta helburua izan behar da ikasle guztiek prestakuntza maila egokiekin bukatzea Lehen Hezkuntza, ikaskuntza instrumentalei (hizkuntza, matematika, lan aztu-rak) dagokienez zein kultura orokorrari dagokionez. Halaber, Nafarroako Hezkuntza Administrazioarendako erronka eta helburua da baliabideak eraginkortasunez erabiltzea.

Hori horrela, Hezkuntzako kontseilariak proposaturik, Nafarroako Es-kola Kontseiluak aurrez irizpena eman duelarik, eta Nafarroako Gobernuak 2014ko uztailaren 16ko bilkuran hartutako erabakiarekin bat,

DEKRETATU DUT:1. artikulua. Xedea eta aplikazio esparrua.Foru dekretu honek Lehen Hezkuntzako curriculuma ezartzen du, eta

Nafarroako Foru Komunitateko ikastetxe publikoetan, ikastetxe pribatuetan eta ikastetxe pribatu itunduetan erabiliko da.

2. artikulua. Printzipio orokorrak eta pedagogikoak.1. Lehen Hezkuntza nahitaezkoa eta doakoa da. Sei ikasmaila ditu,

normalean sei urtetik hamabi urte bete bitarte egitekoak. Oro har, sei urte betetzen dituzten urte naturalean sartuko dira ikasleak Lehen Hezkuntzako lehen ikasmailara.

2. Lehen Hezkuntzak izaera orokor eta integratzailea du eta arloka antolatzen da. Arlo horiek hiru bloketan banatzen dira: enborrekoak, es-pezifikoak eta autonomia erkidegoen konfigurazio askekoak.

3. Garrantzi berezia emanen zaio ikasleen prestakuntza osorako mesedegarriak diren azturak, jarrerak eta balioak garatzeari.

4. Hezkuntza ekintza ikasleen esperientziak eta ikasketak batera-tzera zuzenduko da Lehen Hezkuntzan eta, lan erritmoei dagokienez, ikasleen banakako ezaugarrietara edota ikasketa estiloetara egokituko da ikasle orok helburuak erdiets ditzan eta bere ahalbideak muturreraino gara ditzan.

5. Etapa honetan ahalegin berezia eginen da honako hauetan:a) Ikasle bakoitzari modu prebentiboan arreta eman eta jarraipena

egitea, premiak goiz hautemanez; horretan guztian lagunduko dute etapako ikasmailetako bakoitzerako ezarri diren ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrek.

b) Banakako arreta.c) Premiak hauteman bezain laster errefortzu nahiz aberaste meka-

nismoak martxan jartzea.d) Familien beharrezko lankidetza eta inplikazioa.6. Tutoretzak zuzenduko du ikasleen hezkuntza prozesua, bai ba-

koitzarena, bai taldearena. Irakasle tutoreak bere tutoretzapeko ikasleen irakasle taldearen hezkuntzako esku-hartzea koordinatuko du eta harreman iraunkorra izanen du familiarekin, Hezkuntzarako Eskubidea arautzen duen uztailaren 3ko 8/1985 Lege Organikoaren 4.1. artikuluko d) eta g) letretan onartutako eskubideez baliatzea errazteko.

7. Irakurzaletasuna sustatzeko, egunero denbora tarte bat erabiliko da horretarako.

8. Atzerriko hizkuntzen irakaskuntzan lehentasuna emanen zaio ahozko adierazpenari eta ulermenari eta gaztelania edo, bere kasuan, euskara haien ikaskuntza prozesuan laguntzeko baino ez dira erabiliko.

3. artikulua. Xedeak.Lehen Hezkuntzaren xedea da ikasleek ahozko adierazpena eta

ulermena, irakurketa, idazketa eta kalkulua ikastea eta kulturaren oina-rrizko ideiak, bizikidetzako aztura, estudiatzeko eta lan egiteko aztura, zentzu artistikoa, sormena eta afektibitatea eskuratzea. Horrela, ikasleen nortasuna garatzen lagunduko duen prestakuntza integrala bermatu eta haiek Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzari etekina ateratzeko moduan prestatuko dira.

4. artikulua. Etaparen helburuak.Honako helburu hauek erdiestea ahalbidetuko dieten gaitasunak

haurrengan garatzen lagundu behar du Lehen Hezkuntzak:a) Bizikidetzaren balioak eta arauak ezagutu eta preziatzea, haien

arabera jokatzen ikasi, herritar gisa jarduteko prestatu eta giza eskubi-deak eta gizarte demokratiko batek berezko duen aniztasuna errespe-tatzea.

b) Taldeko nahiz bakarkako lanerako aztura, ikastean ahalegina egi-tekoa eta erantzukizunez aritzekoa, eta norberarengan konfiantza, zentzu

2014ko irailaren 5a, ostirala 174. zenbakia - 3. orrialdea

kritikoa, ekimena, jakin-nahia, interesa eta sormena ikasketa prozesuan, eta ekintzailetza.

c) Gatazkei aurrea hartu eta modu baketsuan konpontzeko tre-betasunak bereganatzea, horrela familian eta etxe barnean eta berekin harremanak dituzten gizarte taldeekin autonomiaz moldatzeko.

d) Kultura desberdinak eta pertsonen arteko desberdintasunak ezagutu, ulertu eta errespetatzea eta, halaber, emakume eta gizonen arteko eskubide eta aukeren berdintasuna, eta desgaitasunen bat duten pertsonak ez diskriminatzea.

e) Gaztelania eta, bere kasuan, euskara modu egokian jakin eta erabiltzea eta irakurtzeko aztura bereganatzea.

f) Atzerriko hizkuntza batean, gutxienez, oinarrizko komunikazio gai-tasuna bereganatzea, mezu errazak adierazi eta ulertzeko eta eguneroko egoeretan moldatzeko aukera emanen diena.

g) Matematikako oinarrizko gaitasunak garatu eta kalkuluko eragi-keta oinarrizkoak, geometria ezagutzak eta estimazioak egitea eskatzen duten problemak ebazten hastea, eta horiek guztiak eguneroko bizitzako egoeretan aplikatzeko gauza izatea.

h) Natur zientzien, gizarte zientzien, geografiaren, historiaren eta kulturaren oinarrizko alderdiak ezagutzea eta, orobat, ezagutzen hastea Nafarroaren geografia eta historia eta Nafarroa berezi egiten duten hiz-kuntzen, kulturen eta ohituren aniztasuna, Nafarroako Foru Komunitateko kide izatearen sentimendua garatzeko asmoz.

i) Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak ikasketarako erabiltzen hastea, eta jasotzen eta lantzen diren mezuen aurrean jarrera kritikoa hartzea.

j) Era askotako irudikapen eta adierazpen artistikoak erabiltzea, sentikortasun estetikoa, sormena eta artelanez eta arte adierazpenez gozatzeko ahalmena garatzea, eta ikusizko eta ikus-entzunezko propo-samenak gauzatzen hastea.

k) Higienea eta osasuna aintzat hartu, norberaren eta besteen gorpu-tza onartu, desberdintasunak errespetatu eta gorputz hezkuntza eta kirola garapen pertsonal eta sozialerako lagungarri gisa erabiltzea.

l) Landareak eta animaliak ezagutzea eta balioestea, bereziki Nafarroan daudenak, eta haiek zaintzearen, garapen iraunkorraren eta ingurumenarekiko errespetuaren aldeko portaerak hartzea.

m) Nortasunaren arlo guztietan eta besteekiko harremanetan ahal-men afektiboak eta indarkeriaren, edonolako aurreiritzi eta diskriminazioen eta estereotipo sexisten aurkako jarrera garatzea.

n) Bide hezkuntza eta zirkulazio istripuen prebentzioan eragina duten begirune jarrerak bultzatzea.

5. artikulua. Curriculuma.1. Curriculum bezala ezagutzen da irakaskuntza eta ikaskuntzako

prozesuak zehazten dituzten elementuen arauketa.2. Ondoko elementu hauek dira Lehen Hezkuntzako curriculuma

osatzen dutenak:a) Foru Dekretu honen 4. artikuluan ezarritako helburuak, etapa

bukaerarako ikasleek erdietsi beharko lituzketen lorpen orokor bezala ulertuta.

b) Ikasleek eskuratu beharreko gaitasunak, edukiak modu bateratuan aplikatzeko haien ahalmenen garapen bezala ulertuta, jarduerak behar bezala egiteko eta testuinguru batean kokatutako problemak eraginkor-tasunez ebazteko.

c) Helburuak lortzen eta gaitasunak eskuratzen laguntzen duten edukiak edo ezagutzen, abilezien, trebetasunen eta jarreren multzoa. Etapa honetako edukiak arloka antolatuta daude.

d) Ebaluazio irizpideak, gaitasunen eskuratze maila eta helburuen lorpen maila zehazteko balio dutenak. Arlo bakoitzak bere ebaluazio iriz-pideak ditu, arloan erdietsi nahi denaren araberakoak.

e) Ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak, ebaluazio irizpideen zehaztapen bezala ulertuta. Behagarriak, neurgarriak eta ebaluagarriak izan behar dute eta errendimendua edo erdietsitako lorpena mailakatzeko aukera eman behar dute. Halaber, proba estandarizatu eta konparagarriak diseinatzen laguntzen dute.

f) Metodologia didaktikoa, irakaslanaren deskribapena zein irakas-lanaren antolaketa barne hartzen dituena. Ikasleek ikasi eta gaitasunak eta helburuak lortu ahal ditzaten irakasleek, kontzienteki eta hausnarturik, antolatzen eta planifikatzen dituzten estrategien, prozeduren eta ekintzen multzoa da.

3. Irakasle taldeei dagokie metodologia didaktikoaren gaineko era-bakiak hartzea, ikasle guztien arrakasta erdiesteko ikuspegi egokienak bilatuz.

4. Arlo bakoitzerako edukiak, ebaluazio irizpideak eta ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak foru dekretu honen eranskinetan zehazten dira, Erlijio arlorako izan ezik.

5. Ikastetxeek foru dekretu honetan eta hauxe garatzeko arauetan ezarritako Lehen Hezkuntzako curriculuma aplikatuko dute.

6. artikulua. Etaparen antolaketa. Arloak.1. Enborreko arloen blokea: Ikasleek ondoko arlo hauek ikasi behar

dituzte ikasmaila guztietan:a) Natur Zientziak.b) Gizarte Zientziak.c) Gaztelania eta Literatura.d) Matematika.e) Atzerriko Lehen Hizkuntza.Bloke honetako arloei dagozkien eskola orduak, etapa osorako guztira

zenbatuta, ez dira izanen etapako ordutegi orokorreko eskola ordu guztien %50 baino gutxiago. Zenbaketa horretan, ez dira kontuan izanen ordutegi orokorrari aplika dakizkiokeen ordutegi luzapenak.

2. Arlo espezifikoen blokea: Ikasleek ondoko arlo hauek ikasi behar dituzte ikasmaila guztietan:

a) Gorputz Hezkuntza.b) Erlijioa, edo Balio Sozial eta Zibikoak, gurasoek edo legezko

tutoreek aukeratutakoaren arabera.c) Arlo hauetako bat gutxienez:1. Arte Hezkuntza.2. Atzerriko Bigarren Hizkuntza.3. Autonomia erkidegoen konfigurazio askeko arloen blokea: bloke

honen barruan Euskal Hizkuntza eta Literatura arloa ikasiko da, dagokion hizkuntza ereduagatik beharrezkoa den kasuetan. Bloke honen barruan ere arloren bat gehiago ikasi ahalko da, Hezkuntza Departamentuak arauz xedatzen duenaren arabera.

4. Arloen araberako banaketa horrek ez du deusetan galaraziko etaparen izaera osoa, helburuak lortzea eta gaitasunak eskuratzea bilatzen duelarik.

7. artikulua. Zeharkako elementuak.1. Etapako arlo batzuetan tratamendu berariazkoa ematea ezertan

galarazi gabe, arlo guztietan landuko dira irakurriaren ulermena, ahozko eta idatzizko adierazpena, ikus-entzunezko komunikazioa, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ekintzailetza eta hezkuntza zibiko eta konstituzionala.

2. Garapen jasangarriarekin eta ingurumenarekin, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak gaizki erabiltzearen ondoriozko arrisku egoerekin, larrialdien eta hondamendien aurkako babesarekin eta sexu esplotazioaren eta sexu abusuen arriskuekin loturiko edukiak sartzen dira Lehen Hezkuntzako curriculumean.

3. Halaber, sormenetik, autonomiatik, ekimenetik, talde lanetik, norbereganako konfiantzatik eta zentzu kritikotik abiatuta ekintzailetza garatu eta sendotzearen gaineko edukiak sartu dira, eta baita bide hez-kuntzaren eta segurtasunaren eta arriskuei aurrea hartzearen gaineko edukiak ere.

4. Ikastetxeek, irakaskuntzako programazioen bitartez eta Hezkuntza Departamentuak xedatzen duenaren arabera, gizonen eta emakumeen arteko berdintasun eraginkorra eta genero indarkeriaren, indarkeria terro-ristaren eta indarkeria, arrazismo eta xenofobia forma ororen prebentzioa sustatzen duten balioen garapena bultzatu beharko dute.

5. Era berean, ikastetxeek ekintzak burutuko dituzte ezein izaera edo egoera pertsonal edo sozial dela-eta diskriminazio-ezak eta tratu berdinta-sunak berezko dituzten balioak sustatzeko helburuarekin eta horretarako, beste neurri batzuen artean, edozein diskriminazio mota suposatzen duten portaera eta eduki sexistak eta estereotipoak ekidinen dituzte.

6. Ikastetxeek, Hezkuntza Departamentuak xedatzen duenaren arabera, ekintzak burutuko dituzte norberaren, familiaren eta gizartearen esparru guztietako gatazkak modu baketsuan konpontzeko eta prebeni-tzeko eta bizikidetza hobetzeko ikaskuntza sustatzeko helburuarekin eta, orobat, askatasuna, justizia, berdintasuna, aniztasun politikoa, bakea, demokrazia, giza eskubideekiko eta zuzenbide Estatuarekiko errespetua, terrorismoaren biktimekiko errespetua eta begirunea, indarkeria terrorista-rekiko gaitzespena eta indarkeria terroristaren eta indarkeria mota ororen prebentzioa sostengatzen dituzten balioak sustatzeko.

7. Ikastetxeek, proiektuen bitartez, ekintzak ezarriko dituzte progra-mazio informatikoko oinarrizko trebetasunak eskuratzeko eta hobetzeko helburuarekin.

8. artikulua. Gaitasunak.1. Ikasleek eskuratu beharreko gaitasunak honako hauek dira:1.–Hizkuntza komunikazioa.2.–Matematika gaitasuna eta zientzia eta teknologiako oinarrizko

gaitasunak.2.1.–Matematika gaitasuna.2.2.–Zientzia eta teknologiako oinarrizko gaitasunak.3.–Gaitasun digitala.4.–Ikasten ikastea.5.–Gaitasun sozial eta zibikoak.


6.–Ekimena eta ekintzailetza.7.–Kultura kontzientzia eta adierazpenak.2. Etapan zehar gaitasun hauen garapena indartuko da: hizkuntza

komunikazioa, matematika gaitasuna, eta zientzia eta teknologiako oina-rrizko gaitasunak.

3. Hizkuntza komunikazioko gaitasuna gainerako gaitasunak eskura-tzeko funtsezko faktorea denez, irakurtzeko estrategien eta testu idatzien ekoizpenaren irakaskuntzari tratamendu berezia emanen zaio. Gainera, egunero irakurtzeko denbora erreserbatu beharko da arlo guztietan, horrek deusetan galarazi gabe irakurketa sustatzeko behar beste saio gehigarri ezartzea.

4. Gaitasunak eraginkortasunez eskuratzeko eta curriculumean be-netan txertatzeko, ikasleei gaitasun bat baino gehiago aldi berean lantzeko aukera emanen dieten ikaskuntza jarduera integratuak diseinatuko dira, ikasia errealitateari aplika diezaioten.

9. artikulua. Atzerriko hizkuntzetan ematen diren ikasketak.1. Curriculumean aldaketarik ekarri gabe, curriculumeko arlo batzuk,

osorik edo zati batean, atzerriko hizkuntzan irakatsi ahalko dira, Hezkuntza Departamentuak ezarritako araudiaren arabera.

2. Ikasleek etapan zehar arloen terminologia propioa gaztelaniaz, atzerriko hizkuntzan eta, bere kasuan, euskaraz eskura dezaten ahalegina eginen da.

3. Curriculumeko arlo batzuk atzerriko hizkuntzan ematen dituzten ikastetxeek indarreko araudian ezarritako irizpideak aplikatuko dituzte ikasleak onartzeko. Irizpide horien artean ez da eskakizun linguistikorik izanen.

10. artikulua. Ebaluazioa.1. Ikasleek eskubidea dute ebaluazio objektibo bat izateko eta beren

dedikazioa, ahalegina eta errendimendua objektibotasunez baloratuak eta aitortuak izan daitezen. Hezkuntza Departamentuak eskubide hori bermatuko du.

2. Ebaluazio irizpideak eta ebaluatu beharreko ikaskuntzako estan-darrak erreferenteak izanen dira ikasle bakoitzak arloetako bakoitzean erdietsitako errendimendua mailakatzeko, bai eta dagozkion gaitasunen eskuratze maila eta helburuen lorpen maila zehazteko ere.

3. Ikasleen ikaskuntza prozesuen ebaluazioa etengabea eta orokorra izanen da eta ikasleen aurrerapena hartuko du kontuan, bai arlo bakoitzean bai arlo guztiak batera hartuta.

4. Etengabeko ebaluazio prozesuaren testuinguruan, ikaslearen aurrerapena egokia ez denean hezkuntza errefortzuko neurriak ezarriko dira. Neurri horiek ikasturteko edozein unetan hartuko dira, zailtasunak hauteman bezain laster betiere, eta ikasleak hezkuntza prozesuan aurrera jarraitzeko nahitaezkoak dituen gaitasunak eskuratzera zuzenduko dira.

5. Ikasleak Euskal Hizkuntza eta Literatura arloa ikastetik salbuetsiak izan daitezke, indarreko araudian xedatutakoaren arabera.

6. Maisu-maistrek, ikasleen ikasketaz gain, irakaskuntza prozesuak eta beren irakaslana ere ebaluatuko dituzte. Horretarako, lorpen mailaren adierazleak ezarriko dira irakaskuntzako programazioetan.

11. artikulua. Hirugarren ikasmailako banakako ebaluazioa.1. Hezkuntza Departamentuak agintzen duenaren arabera, Lehen

Hezkuntzako hirugarren ikasmaila amaitzean ikasle guztiei bana-banako ebaluazioa eginen diete ikastetxeek. Horren bidez, ahozko eta idatzizko adierazpenean eta ulermenean, kalkuluan eta problemak ebaztean behar diren trebetasunak, ahalmenak eta abileziak zer mailatan menderatzen dituzten egiaztatuko da, hizkuntza komunikazioko gaitasunaren eta ma-tematika gaitasunaren eskuratze mailarekin loturik.

2. Ebaluazioaren emaitza txarra bada, ikastetxeak neurririk egokienak hartu beharko ditu. Familiekin eta hezkuntza sostenguko baliabideekin elkarlanean zailtasunak konpontzen lagunduko duten emaitza kolektiboak edo indibidualak hobetzeko planetan finkatuko dira neurri horiek.

Artículo 12. Lehen Hezkuntzaren amaierako ebaluazioa.1. Lehen Hezkuntzako seigarren ikasmaila amaitzean, ikasle

guztiei bana-banako ebaluazioa eginen zaie. Horren bitartez, hizkuntza komunikazioko gaitasunaren, matematika gaitasunaren eta zientzia eta teknologiako oinarrizko gaitasunen eskuratze maila egiaztatuko da, baita etapako helburuen lorpena ere.

2. Ebaluazio horrek aipatutako gaitasunekin eta helburuekin loturiko ebaluazio irizpideak eta ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak baliatuko ditu erreferente bezala, eta Gobernuak probetarako ezarritako ezaugarri orokorren arabera eginen da. Gainera, Hezkuntza Departamen-tuak euskarazko hizkuntza gaitasunaren eskuratze maila egiaztatzeko proba diseinatuko du.

3. Ebaluazioaren emaitza maila hauen arabera adieraziko da: Gutxi-egi (GU) kalifikazio negatiboetan, eta Nahiko (NA), Ongi (ON), Oso Ongi (OO) edo Bikain (BI) kalifikazio positiboetan.

4. Ikasle bakoitzak lortutako maila txosten batean jasoko da. Txosten hori informazioa eta orientazioa emateko izanen da, ikasleek seigarren ikasmaila egin duten ikastetxearendako eta baita hurrengo ikasturtea eginen duten ikastetxearendako ere. Txostena gurasoei edo legezko tutoreei emanen zaie. Lortutako mailak adieraziko du aurrerapena eta ikaskuntza egokiak diren.

5. Ikasle guztiei 6. ikasmaila bukatutakoan egindako ebaluazioaren emaitzak txarrak badira, ikastetxeak neurririk egokienak hartu beharko ditu. Zailtasunak konpontzen lagunduko duten emaitza kolektiboak edo indibidualak hobetzeko planetan finkatuko dira neurri horiek.

6. Hezkuntza Departamentuak hobekuntza jarduerak burutu ahalko ditu horretarako ezarritako balioen azpiko emaitzak dituzten ikastetxeetan. Itunpeko ikastetxeetan, kasuan kasuko ituna arautzen duen legeari jarraituz jardunen da.

13. artikulua. Ikasmailaz igarotzea.1. Ikasmailetako bakoitza bukatzean, eta ebaluazio prozesuaren

ondorioz, irakasle taldeak ikasleak ikasmailaz igarotzeari buruzko erabakiak hartuko ditu, irakasle tutorearen informazioa eta iritzia bereziki kontuan hartuz.

2. Ikaslea hurrengo ikasmailara, edo hurrengo etapara hala dago-kionean, igaroko da irakasle taldeak uste badu helburuak lortu dituela eta kasuan kasuko gaitasunen eskuratze mailara iritsi dela. Horrela izan ezean, ikasleak beste urte bat egin beharko du ikasmaila berean. Neurri hau behin bakarrik har daiteke Lehen Hezkuntza osoan zehar eta, horre-kin batera, errefortzuko edo errekuperazioko eta sostenguko berariazko plan bat izan beharko da; ikastetxeak antolatuko du plan hori, Hezkuntza Departamentuak ezartzen duenaren arabera.

3. Hirugarren ikasmailako banakako ebaluazioaren eta Lehen Hez-kuntzaren amaierako ebaluazioaren emaitzak bereziki aintzat hartuko dira.

4. Errepikatzea ohiz kanpoko neurritzat joko da eta ikaslearen ikas-kuntza zailtasunak gainditzeko errefortzuko eta sostenguko gainerako neurri arruntak agortu ondoren hartuko da.

14. artikulua. Ebaluazio agiri ofizialak.1. Ikasketa espedientea, ebaluazio aktak, etapa amaierako eta hi-

rugarren ikasmailako ebaluazio txostenak, ikastetxe aldaketako txostena eta ikasketa historiala dira ebaluazio agiri ofizialak.

2. Agiri horien ordez bitarteko elektroniko, informatiko edo telema-tikoen bidez egindako haien baliokideak erabil daitezke, betiere hauen egiazkotasuna, segurtasuna eta kontserbazioa bermatua bada, eta Datu Pertsonalak Babesteari buruzko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Orga-nikoan, Herritarrek zerbitzu publikoetarako sarbide elektronikoa izateari buruzko ekainaren 22ko 11/2007 Legean, Nafarroako Foru Komunitateko administrazioan administrazio elektronikoa ezartzeko apirilaren 4ko 11/2007 Foru Legean eta horiek garatzen dituen araudian ezarritako baldintzak eta bermeak betetzen badira.

15. artikulua. Aniztasunari arreta.1. Hezkuntzako esku-hartzeak printzipio bezala hartu behar du

ikasleen aniztasuna, eta ikasle guztien hezkuntza garapena bakoitzaren premien araberako arreta pertsonalizatuarekin bateratu behar du.

2. Ikasteko zailtasunak hauteman bezain laster errefortzuko mekanis-moak jarriko dira martxan, antolaketaren nahiz curriculumaren eremuan. Neurri horien artean sar daitezke ikastalde arruntean sostengua jasotzea, taldekatze malguak edo curriculumaren egokitzapenak.

3. Ikasleen aniztasunaren arretarako ikastetxearen baliabideak anto-latzerakoan ekitateko, eraginkortasuneko eta osagarritasuneko irizpideei jarraituko zaie.

16. artikulua. Hezkuntza sostenguko premia berariazkoak dituzten ikasleak.

A) Printzipio orokorrak.1. Hezkuntza sostenguko premia berariazkoak dituzten ikasleek

kalitatezko hezkuntza jasotzeko aukera berdinak izan ditzaten, hezkun-tzako inklusioa, aukera berdintasuna eta diskriminazio eza, malgutasun neurriak eta alternatiba metodologikoak, curriculumaren egokitzapenak, irisgarritasun unibertsala eta beharrezkoak diren neurri guztiak sustatuko ditu Hezkuntza Departamentuak.

2. Hezkuntza Departamentuak beharrezkoak diren baliabideak eskainiko ditu, arrazionaltasuneko eta eraginkortasuneko irizpideekin, arruntaz bestelako hezkuntza arreta behar duten ikasleek beren ahalmen pertsonalak ahalik eta gehien garatu eta ikasle guztientzat ezarritako helburu orokorrak eta gaitasunak lortu ahal izan ditzaten. Ikasleek arreta horren beharra izan dezakete hezkuntza premia bereziak izateagatik, hezkuntza sisteman berandu sartzeagatik, ikasteko zailtasun berari-azkoak –besteak beste AFNH– izateagatik, adimen gaitasun handiak izateagatik, edota egoera pertsonaleko edo ikasketa historialeko gora-beherengatik.

3. Aurreko atalean aipatutako ikasleen hezkuntza premia berariazkoak goiz identifikatzeko behar diren baliabideak eta prozedurak ezarriko ditu Hezkuntza Departamentuak. Premia hori identifikatu bezain laster hasiko da arreta integrala, eta berariazko esku-hartzearen, normalizazioaren eta inklusioaren printzipioei jarraituko die.

4. Hezkuntza Departamentuak ikasle horiek curriculuma garatu ahal dezaten lagungarriak izanen diren irisgarritasun baldintzak eta sostengu baliabideak ezarriko ditu, eta ebaluazioak behar bezala eginen direla ziurtatzeko tresnak eta, behar denean, denborak eta sostenguak egoki-tuko ditu, 3. ikasmailako banakako ebaluaziorako eta etapa amaierako ebaluaziorako barne.


B) Hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleak.1. Atal honetan sartzen diren ikasleendako curriculumetik nabarmen

aldentzen diren egokitzapenak egin ahal izanen dira, helburuen eta gaita-sunen garapenik handiena bilatuz.

2. Etengabeko ebaluazioa egiterakoan erreferente gisa hartuko dira kasuan kasuko curriculum egokitzapenetan finkatutako elementuak eta egokitzapenaren xede diren ikasmaila eta arloetako ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak.

3. Malgutze-neurriak eta atzerriko hizkuntza irakasteko eta eba-luatzeko ordezko metodologiak ezarriko dira desgaitasunen bat duten ikasleentzat, batez ere, ahoz adierazteko zailtasunak dituztenentzat. Ego-kitzapen horiek ez dira inola ere kontuan hartuko lortutako kalifikazioak gutxiagotzeko.

4. Maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren 20.2 artikuluan aurre-ikusitakoaren arabera etapan urte bat gehiago egiteko aukera deusetan galarazi gabe, hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleek urte bat gehiago eman ahal izanen dute Lehen Hezkuntzako etapan eskolatuta ikastetxe arruntetan, betiere horrek haien gizarte eta hezkuntzako integrazioari mesede egiten badio.

C) Hezkuntza sisteman berandu sartzen diren ikasleak.1. Hezkuntza Departamentuak hezkuntza sistemarako sarbidea

bermatuko die nahitaezko eskolatze adineko ikasleei, beste herrialde batzuetatik datozelako edo beste edozein arrazoi dela-eta, hezkuntza sisteman berandu sartzen direnean.

2. Oro har, hezkuntza sisteman berandu sartzen diren ikasleak adi-nagatik dagokien ikasmailan eskolatuko dira. Dena dela, curriculumeko gaitasun mailan bi urteko edo gehiagoko atzerapena dutenak adinagatik dagokiena baino ikasmaila bat beherago eskolatu ahal izanen dira. Ikasle hauendako behar diren errefortzuko neurriak hartuko dira, eskolan inte-gratzen eta curriculumean duten atzerapena gainditzen laguntzeko eta ikasketei etekina ateratzen jarraitu ahal dezaten. Atzerapen hori gainditzen badute, adinagatik dagokien ikasmailan sartuko dira.

3. Ikastetxeko eskolatze hizkuntzan gabezia larriak badituzte, ikastal-de arruntean sartuko dira eta, hala dagokionean, ikastetxeak ikasle horiek behar dituen sostenguak ezarri ahal izanen ditu.

D) Adimen gaitasun handiko ikasleak.1. Adimen gaitasun handiko ikasleen eskolatzea indarreko araudiak

ezartzen duen moduan malgutuko da, halako ikasletzat hartuko direlarik behar den kualifikazioko langileek Hezkuntza Departamentuak xedatzen dituen baldintzekin identifikatutakoak. Beste jarduketa batzuen artean curriculuma aberasteko programen bidez burutuko den malgutze horren barruan sar daiteke bai goragoko ikasmailetako helburu eta gaitasunak eskuratzea, bai edukiak zabaltzea bai eta beste neurri batzuk hartzea ere.

2. Adimen gaitasun handiko ikasleen eta ikasteko bereziki motibatu-tako ikasleen ikasteko erritmoa eta estiloa aintzat hartuko dira.

17. artikulua. Ikastetxeen autonomia.1. Hezkuntza Departamentuak ikastetxeen autonomia pedagogiko

eta antolamenduzkoa bultzatuko du, irakasleen talde lana erraztuko du eta hezkuntza praktikatik abiatutako ikerketa lana eta etengabeko hobekuntzan oinarritutako ikuspegiak sustatuko ditu.

2. Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren 124.3 artikuluak esaten duenaren arabera, zuzendaritza taldeko kideak eta irakasleak agintari publikotzat hartuko dira eta Hezkuntza Departamen-tuak zainduko du beren eginkizunak gizarterako duen garrantziarekin bat datorren tratua eta begirunea jaso dezaten.

3. Zuzendaritza taldeak hezkuntza komunitateko kide guztien arteko giro positibo eta elkarlanekoa bultzatuko du.

4. Ikastetxeek aniztasunaren arretarako Hezkuntza Departamentuak ezarritako neurriak garatuko dituzte, neurri horiek beren ikasleen ezau-garrietara eta beren hezkuntza-errealitatera egokituz, guztien premiak asetzeko, bai ikasteko zailtasun handienak dituzten ikasleenak, bai ikasteko gaitasun edo motibazio handiena dutenenak. Horretarako, ikasleen ikasteko erritmo desberdinak aintzat hartzen dituzten, ikasleek beren kabuz ikas-teko gaitasuna laguntzen duten eta talde lana sustatzen duten metodoak erabakiko dituzte.

5. Halaber, ikastetxeek, beren autonomiaz baliatuz, esperimentazio-ak, lanerako planak, antolamendu moduak edo eskola ordutegia luzatzea erabakitzeko ahalmena dute, Hezkuntza Departamentuak ezarri bezala betiere, baina inola ere ezin ezarriko zaizkiei familiei edo Hezkuntza De-partamentuari ekarpen edo eskakizun bereziak.

18. artikulua. Etapa barruko eta Lehen Hezkuntzaren eta Derrigo-rrezko Bigarren Hezkuntzaren arteko koordinazioa.

1. Irakasle espezialisten kopurua handiagoa denez eta etapa ikasmailaka antolatuta dagoenez, etapa barruan irakasleak koordina-tzeko erak ezartzea komeni da. Bi koordinazio mota aurreikusiko dira, gutxienez:

a) Koordinazio horizontala, ikastalde bereko irakaskuntzan parte har-tzen duten irakasleendako ezarria. Honen helburua izanen da esku-hartze ildo koherenteak bai eta arazoen eta desegokitzapenen tratatamendua bermatzea, talde mailan, hala nola norbanako mailan.

b) Koordinazio bertikala, arlo bera ematen duten ikasmaila des-berdinetako irakasleendako ezarria. Honen helburua izanen da arloe-tako curriculumaren garapena bermatzea, ikasleek etapa bukaerarako ezarritako gaitasunak eta helburuak erdiets ditzaten. Koordinazio hauek eraginkorragoak izan daitezen, ikastetxeek, batetik, etapako 1. ikasmailatik 3. ikasmailara bitarteko irakasleekin egin ahal izanen dituzte eta, bestetik, 4. ikasmailatik 6. ikasmailara bitartekoekin.

2. Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara iragatea errazteko, arreta berezia emanen zaio bi etapen arteko koordinazioari.

19. artikulua. Familien parte-hartzea.1. Familiei informazioa emanen zaie ikasleak ikasketetan egiten duen

aurrerapenari zein sortzen diren balizko zailtasunei buruz.2. Tutoreen eta familien arteko koordinazioan ikuspegi prebentiboa

gailenduko da.3. Irakasle tutoreek familien inplikazioa eta elkarlana bilatuko dute

irizpide eta jarduketa koherenteak koordinatzeko.4. Halaber, ikastetxeek familiekin eta ikasleekin konpromisoak hartzea

sustatuko dute. Horietan zehaztuko da hezkuntzako aurrerabidea errazteko batzuk eta besteak zer jarduera egitera konprometitzen diren.

5. Ikastetxeetan guraso elkarteen lanaren alde eginen da. Hartara, ikastetxeko zuzendariak beren jardueretarako, prestakuntza jardueretarako barne, ikastetxeko instalazioak erabiltzen utziko die, indarreko araudian ezarritako baldintzetan.

XEDAPEN GEHIGARRIAK

Lehen xedapen gehigarria.–Nafarroako euskalkiak.1. Hezkuntza Departamentuak Nafarroako eskualde jakin batzuetan

mintzatzen diren euskalkiak irakastea eta eskolan erabiltzea sustatuko du, ikasketak euskaraz egiten dituzten edo euskara ikasten duten ikas-leendako.

2. Hezkuntza Departamentuak irakasleek Nafarroako euskalkiak jakiteko prestakuntza bultzatuko du eta, halaber, xedapen honen 1. puntuan ezarritakoa bete dadin behar diren ikasmaterialak egitea bultzatuko du.

Bigarren xedapen gehigarria.–Hizkuntzen tratamendu integratua.Curriculumeko hizkuntza guztien ikaskuntzari modu integratu eta ko-

ordinatuan ekin behar zaio, hizkuntzen ikaskuntza optimizatzeari begira, betiere haien curriculumaren, zeina foru dekretu honen II. eranskinean ezartzen den, eta gerora hura garatzen duten arauen arabera.

Hirugarren xedapen gehigarria.–Ariketa fisikoa eta dieta orekatua sustatzea.

1. Ariketa fisikoa eta dieta orekatua haurren portaeraren parte izateko neurriak hartuko ditu Hezkuntza Departamentuak.

2. Horretarako, ikastetxeekin batera, ikasleek kirola eta ariketa fisikoa egitea sustatuko du, bizimodu aktiboa, osasungarria eta autonomoa bul-tzatzeko garapen egokia bermatze aldera, eskumena duten erakundeen gomendioei jarraituz.

3. Ikastetxeetan horretarako hartzen diren neurriak diseinatu, koordi-natu eta ikuskatzeko ardura esparru horietan kualifikazio edo espezializazio egokia duten irakasleek hartuko dute.

Laugarren xedapen gehigarria.–Erlijio irakaskuntzak.1. Erlijio irakaskuntzak foru dekretu honen 6. artikuluan xedatutako-

aren arabera sartuko dira Lehen Hezkuntzan.2. Erlijio katolikoaren irakaskuntza Egoitza Santuaren eta Estatu

espainolaren artean izenpetutako Irakaskuntzari eta Kultura Gaiei buruzko Akordioan ezarritakora egokituko da. Nahitaez eskaini beharrekoa izanen da ikastetxeendako, eta borondatezkoa ikasleendako.

3. Beste erlijio batzuen irakaskuntza Estatu espainolak Espainiako Erlijio Erakunde Ebanjelikoen Federazioarekin, Espainiako Komunitate Israeldarren Federazioarekin eta Espainiako Batzorde Islamikoarekin egindako lankidetza akordioetan xedatutakora egokituko da eta, hala badagokio, beste erlijio-konfesio batzuekin izenpetzen diren akordioetan xedatutakora.

4. Erlijio katolikoaren irakaskuntzaren curriculuma eta Estatu espai-niarrarekin hezkuntza arlorako lankidetza hitzarmenak sinatzen dituzten gainerako konfesioen erlijioaren curriculumak elizaren hierarkiak eta erlijio bakoitzeko agintariek ezarriko dituzte, hurrenez hurren.

5. Testuliburuen eta ikasmaterialen erabileraren inguruan erabakitzea eta, hala egin behar denean, haiek ikuskatu eta onestea, kasuan kasuko agintari erlijiosoei egokituko zaie, Espainiako Estatuarekin izenpetutako akordioetan ezarritakoarekin bat etorriz.

6. Hezkuntza Departamentuak eta ikastetxeek behar diren neurriak hartuko dituzte, ikasturtearen hasieran, ikasleen familiei beren seme-alabek erlijio irakaskuntzarik jasotzea nahi duten ala ez adierazteko aukera izan dezaten bermatzeko.

7. Erlijio irakaskuntzaren ebaluazioa Lehen Hezkuntzako gainerako arloetakoak egiten diren bezalaxe eginen da eta haiek dituzten ondorio berdinak izanen ditu.

Bosgarren xedapen gehigarria.–Uztailaren 6ko 225/1998 Foru Dekretu-ko 10.10, 19.2 eta 29.8 artikuluen aldaketa. Haren bidez, Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza, Batxilergoa, Lanbide


Heziketa eta Lanbide Hastapeneko Programak irakasten dituzten ikastetxe publikoetako irakasleen lanaldia eta ordutegia erregulatu ziren.

Aipatutako artikuluak honela idatzita geldituko dira: “Ikasketaburuek, arestian azaldutako kontuak aintzat harturik, irakasleen ordutegia presta-tuko dute. Ordutegia prestatutakoan, ikastetxeko zuzendariak onartuko du. Hezkuntzako Ikuskapen Zerbitzuak ebatziko du horren inguruko zeinahi erreklamazio, gehienez 15 eguneko epean. Epe hori bukatuta espresuki ez bada ebazpenik eman, erreklamazioa ezetsitakotzat joko da.”

XEDAPEN INDARGABETZAILEA

Xedapen indargabetzaile bakarra.–Arauak indargabetzea.Foru dekretu honetan arautzen diren Lehen Hezkuntzako irakaskuntzak

osorik ezartzen direnetik, azken xedapenetako lehenak ezartzen duenaren arabera, indarrik gabe geldituko da martxoaren 19ko 24/2007 Foru Dekre-tua, Nafarroako Foru Komunitateko Lehen Hezkuntzako irakaskuntzarako curriculuma ezartzen duena.

2. Era berean, indarrik gabe gelditu dira foru dekretu honetan ezarri-takoaren kontrakoak diren maila bereko edo apalagoko xedapenak.

AZKEN XEDAPENAK

Azken xedapenetako lehena.–Ezartzeko egutegia.1. Foru dekretu honetan araututako Lehen Hezkuntzako irakaskun-

tzak 2014-2015 ikasturtean lehenengo, hirugarren eta bosgarren ikasmai-letarako ezarriko dira, eta 2015-2016 ikasturtean bigarren, laugarren eta seigarren ikasmailetarako.

2. 2014-2015 ikasturtean Lehen Hezkuntzako bigarren, laugarren eta seigarren ikasmailetarako martxoaren 19ko 24/2007 Foru Dekretuan eta hura garatzen duten arauetan ezarritakoari jarraituko zaio.

Azken xedapenetako bigarrena.–Arauen garapena.Hezkuntzako kontseilariari baimena ematen zaio foru dekretu hau bete

eta garatzeko behar diren xedapen guztiak eman ditzan.Azken xedapenetan hirugarrena.–Indarra hartzea.Foru dekretu honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta

biharamunean hartuko du indarra.Iruñean, 2014ko uztailaren 16an.–Nafarroako Gobernuko lehendakaria,

Yolanda Barcina Angulo.–Hezkuntzako kontseilaria, José Iribas Sánchez de Boado.


Natur Zientziek laguntzen digute bizi garen mundua ezagutzen, eta gure ingurunea eta gure eguneroko bizitzari aurrerapen zientifikoek eta teknologikoek egiten dizkioten ekarpenak ulertzen. Natur Zientzien bitartez lan zientifikora eta hark garapenari egiten dion ekarpenera hurbiltzen gara. Hori dela-eta, beharrezkoa da gure ikasleei prestakuntza zientifikoa ematea, gero eta zientifikoagoa eta teknologikoagoa den errealitate alda-korrean murgiltzeko beharrezkoak diren gaitasunak garatzeko laguntza izan dezaten.

Zientziaren garapena eta jarduera zientifikoa gizateriaren bilakaera ulertzeko ezinbestekoak diren gakoak dira. Gaur egun, zientzia ezinbesteko tresna da inguratzen gaituen mundua eta haren aldaketak ezagutzeko, baita gizakiekin, baliabideekin eta ingurumenarekin zerikusia duten alderdien gaineko jarrera arduratsuak garatzeko ere. Horregatik guztiagatik, ezagutza zientifikoak Lehen Hezkuntzako oinarrizko curriculumean sartzen dira eta ikasle guztien hezkuntzaren parte izan behar dute.

Natur Zientzien arloaren bitartez, ikasleak metodologia zientifikoaren estrategia nagusiak garatzen hasten dira, hala nola, gaitasun hauek: gal-derak egitea, problema identifikatzea, hipotesiak formulatzea, jarduerak planifikatzea eta egitea, informazio garrantzitsua behatzea, biltzea eta antolatzea, emaitzak sistematizatzea eta aztertzea, ondorioak ateratzea eta komunikatzea, elkarlanean arituz eta materialak eta tresnak modu egokian erabiliz.

Arloan kontzeptuak, prozedurak eta jarrerak daude, ikasleei laguntzen dietenak errealitatea interpretatzen errealitate horretan dauden problema desberdinei konponbidea bilatzeko, fenomeno naturalak azaldu eta aurresateko eta aurrerapen zientifikoen ondorioen aurrean jarrera kriti-koak garatzeko beharrari aurrea hartzeko. Natur Zientzien arloko lanak jarrera bat garatu nahi du, gaur egun aurrez aurre ditugun arazo handi-en aurrean haien kontzientzia har dezagun, haietan parte har dezagun eta erabaki argudiatuak har ditzagun, horren ondorioak balioesten la-gunduz.

Bestalde, Natur Zientzien edukiak beste arlo batzuetan proposatutako-ekin loturik daude. Beraz, haien arteko harremanak lantzea beharrezkoa da.

Oinarrizko curriculuma formulatzeko abiapuntu hau izan da eta horre-tan sartuta daude etapa honetan ikasleak dauden garapen kognitibo eta emozionala, bere pentsamenduaren zehaztapena, bere aukera kognitiboak, ikasteko eta berdinekin eta ingurunearekin harremanetan jartzeko duten

interesa eta, bidenabar, etaparen bukaeran pentsamendu abstrakturantz egindako urratsak.

Natur Zientzien arloan edukiak funtsezko zenbait kontzepturen inguruan antolatu dira: jarduera zientifikoaren hastapena, gizaki bizidunak, gizakia eta osasuna, materia eta energia, teknologia, objektuak eta makinak, aukeratutako eduki desberdinen arteko erlazioak ezartzen laguntzen duten kontzeptuak. Haren tratamenduak aukera eman behar die ikasleei aurrera egin dezaten ezagutza zientifikoaren ideiak eskuratzeko, antolatzeko eta egituratzeko, ezagutza hori osotasun artikulatu eta koherente moduan hartuz. Prozedurazko edukiei, <<egiten jakite>> teoriko eta praktikoare-kin zerikusia dutenei dagokienez, ikasleek jarduera zientifikoan ohikoak diren estrategia eta teknika batzuk ezagutzen eta erabiltzen hasi behar dute, hala nola, problemen behaketa, identifikazioa eta azterketa egiten, datuak biltzen, antolatzen eta lantzen, hipotesiak egiten, esperimentazioa diseinatzen eta garatzen, konponbideak bilatzen eta informazio iturriak erabiltzen, ahal dela lortutako emaitzetatik baliabide teknologikoek eta komunikazioak emandakoak sartuz.

Azkenik, jarrera eta balioen garapenerako, hautatutako edukiek norberarekiko eta besteenganako, naturarekiko, zientzia esperimentalen eta haien izaera sozialaren lan propioarekiko jakin-mina, interesa eta errespetua sustatu behar dituzte eta, orobat, lana taldean egiteko jarrera hartu behar dute.

Eduki bloke komun bat aurkeztu da, “Jarduera zientifikoaren hastape-na”, zeinetan gainerako blokeekin zerikusia duten prozedurak, jarrerak eta balioak sartzen diren (balio horiek zeharkakoak direnez modu integratu batean garatu behar dira).

Arloaren izaera dela-eta, formulatutako kontzeptu, prozedura eta jarrera arloetako edukiak eta, ikasteko estilo desberdinak kontuan hartuz, ikasgelan jarduerak eginen dira eta ikasleek haietan parte hartuko dute.

Era berean, gero eta garrantzitsuagoa denez, Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak nola erabili erakusten hasi behar zaie ikasleei, informazioa bila dezaten hura landu eta aurkeztu ahal izateko eta simulazio interaktiboak egiteko eta esperimentu bidez egitea zaila gertatzen den fenomenoak irudikatzeko.

Curriculumean ezartzen diren ebaluazio irizpide eta estandarrak Lehen Hezkuntzako helburu orokorretan adierazitako ahalmenen formulazio ebalu-agarria dira; gaitasun horiek arlo honetako funtsezko edukiekin lotuta daude eta ikasleek eskuratu behar dituzten gaitasunak erakusten dituzte.

I. ERANSKINA

Enborreko arloak

a) Natur Zientziak.

NATUR ZIENTZIAK

Lehen Hezkuntzako 1. maila

EDUKIAK EBALUAZIO IRIZPIDEAK EBALUATU BEHARREKO IKASKUNTZAKO ESTANDARRAK

1. BLOKEA. JARDUERA ZIENTIFIKOAREN HASTAPE-NAK.

Jarduera zientifikoaren hastapenak.Hurbilketa esperimentala zenbait alderdiri.Informazio iturri zuzenak eta zeharkakoak erabiltzea.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea

informazioa modu gidatuan bilatzeko.Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak, ikasgelan

eta ikastetxean.Zenbait material erabiltzea, segurtasun arauak kontuan

hartuz.Bakarkako lana eta taldeko lana.Proiektuen plangintza eta txostenen aurkezpena.Proiektuak eta lanak egitea.

1. Aurrez mugatutako gertaera edo fenomenoei buruzko infor-mazio garrantzitsua lortzea, gertakari natural eta sozialei buruzko iragarpenak egitea, behaketa zuzeneko eta zeharkako datuak integratuz oinarrizko iturriak aztertzetik abiatuta, eta emaitzen berri ematea.

2. Aburuak ezartzea, modu naturalean edo esperimentu edo esperientzia baten bitartez eragiten direnean gertatzen diren gertaeren gainean.

3. Emaitzak hitzez edo idatziz komunikatzea, euskarri grafi-koekin lagunduz.

4. Elkarlanean lan egitea, norberaren eta ikaskideen segur-tasuna zainduz, tresnak zainduz eta materialen erabilera egokia eginez.

5. Proiektuak eta lanak egitea eta txostenak aurkeztea.

1.1. Oso modu gidatuan, informazio zehatz eta garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, aztertzen du, ondorioak ate-ratzen ditu, bere esperientziaren berri ematen du, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta hitzez zein idatziz horren berri ematen du.

1.2. Komunikazioaren eta informazioaren teknologiak erabil-tzen hasten da, ikasten ikasteko eta komunikatzeko.

1.3. Liburutegiak, bideotekak, etab. erabiltzen ditu eta gelan eta ikastetxean erabilgarri dauden material bibliografikoen eta bestelako materialen zaintzan eta hobekuntzan laguntzen du.

2.1. Oso modu gidatuan esperimentu edo esperientzia txikiak egiten ditu, eta modu naturalean edo eraginda gertatzen diren gertaeren gaineko aburuak ezartzen ditu.

3.1. Eduki bloke bakoitzari dagokion hiztegia modu egokian erabiltzen du.

4.1. Lehen sorospenen jarduketak ezagutu eta azaltzen ditu, eta simulazio testuinguruetan irudikatzen ditu.

4.2. Ikasten ikasteko zenbait estrategia erabiltzen ditu, informa-zioa lortzeko galderak egiten ditu eta oharrak eskatzen ditu.

4.3. Lanak bakarka eta taldean egiteko estrategiak erabiltzen hasten da, gatazkak modu baketsuan ebazteko trebetasunak erakutsiz.

4.4. Elkarlanean lan egiten hasten da, bere segurtasuna eta ikaskideena, tresnak eta materialak zainduz.

4.5. .Laneko tresnen eta materialen erabilera eta segurtasu-nerako arauak ezagutzen eta errespetatzen ditu.

5.1. Behaketan berezkoak diren baliabideak erabiltzen hasten da, hala nola, tresna optikoak eta doitasunezkoak, dokumentu idatziak, irudiak, grafikoak kontsultatuz eta erabiliz.

5.2. Ekintzak eta atazak planifikatzen eta burutzen hasten da, autonomia eta ekimena erakutsiz.

5.3. Lanak modu ordenatuan eta argian aurkezten ditu, pape-rean eta modu digitalean.

5.4. Modu gidatuan, lanak eta proiektuak taldean egiten ditu eta animalien, landareen, elikagaien, uraren, jolasaren eta higienearen, istripuen eta abarren gaineko txostenak aurkezten ditu, paperean eta/edo modu digitalean, informazioa zuzenean, liburuetatik, Internetetik eta abarretik bilduz, eta ahoz komunika-tzen ditu egindako lanak, irudien eta ereduen arabera idatzitako testu laburren laguntzaz.



2. BLOKEA. GIZAKIA ETA OSASUNAGizakiaren gorputza. Gorputzaren zatiak.Elikagaiak: haien eginkizuna organismoan.Elikadura azturak. Dieta orekatua.Osasuna eta eritasuna. Praktika osasuntsuak.Eritasunei aurrea hartzeko azturak, etxean, ikasgelan eta

ikastetxean.Higiene pertsonala, atsedena, aisialdia eta gorputzaren

zainketa.Emozioak eta sentimenduak.

1. Gizakiaren gorputzaren eta haren ezaugarri nagusiak eza-gutzea, bizitza osasuntsu bat izateko estrategiak prestatzeko ezagutzak erabiliz.

2. Ongizatearen eta zenbait azturaren praktikaren arteko lotura ezagutu eta baloratzea: askotariko elikadura, higiene pertsonala, gehiegikeriarik gabeko ariketa fisiko erregulatua edo eguneroko atsedena.

3. Ongizatearen eta bere emozioen eta bere ikaskideenen identifikazioaren arteko lotura ezagutu eta baloratzea.

1.1. Gizakiaren zatiak identifikatu eta deskribatzen ditu, oinarri-tzat hartuz bere gorputza, laminak, atlasa, Internet, etab.

2.1. Elikadura osasuntsurako beharrezkoak diren elikagaiak identifikatzen ditu.

2.2. Dieta orekatu baten osagaietako batzuk ezagutzen ditu eta batzuen artean hautatzen ditu, erabakia argudiatuz.

2.3. Gorputzaren zainketarako azturak garatzen ditu, higiene pertsonala, atsedena, denbora librearen erabilera egokia eta gorputzaren zainketa baloratuz.

2.4. Egunero higiene eta garbitasun pertsonalerako jokabideak identifikatu eta agerian uzten ditu.

2.5. Bere gorputza eta gainerakoena onartzeko jokabideak erakutsi, identifikatu eta garatzen ditu.

2.6. Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak garatzen ditu, etxean, ikasgelan eta ikastetxean.

3.1. Norberaren eta ikaskideen emozioak eta sentimenduak identifikatzen hasten da, jokabide enpatikoak erakutsiz.

3. BLOKEA. IZAKI BIZIDUNAK.Izaki bizidunak. Landareak eta animaliak. Aldeak identifika-

tzea.Animaliak eta landareak zuzenean eta zeharka behatzea.

Ikus daitezkeen elementuen arabera sailkatzea, identifikatzea eta izendatzea.

Animalia mota desberdinen ezaugarriak eta bizitzeko mo-duak.

Animaliak eta landareak osatzen dituzten zatiak eta eginkizun nagusiak.

Animalia multzo nagusiak.Ingurune natural hurbileneko animaliak eta landareak.Gizakien eta animalien eta landareen arteko harremanak, eta

bizitzeko behar dituzten zainketak.

1. Izaki bizidunen behaketak egitea, informazio garrantzitsua lortzeko alderdiak planteatuz, behaketen aurretik eta behaketak egin bitartean.

2. Galdera egokiak egitea behaketa baten bidez informazioa lortzeko, eskura dituen tresnak erabiliz eta erregistroak eginez.

3. Oinarrizko irizpideez baliaturik, beren inguruko animalia nabarmenenak ezagutu eta sailkatzea, bai eta zenbait bidetatik lortutako informazioa aplikatuz ezagutzen diren beste espezie batzuk ere.

4. Behaketak egiteko tresna batzuk (esaterako, lupa) eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea, modu oso gidatuan.

1.1. Bizimodu asko behatu eta deskribatzen ditu eta izaki bizidunen (animaliak eta landareak) eta izaki bizidun horien eta objektu bizigabeen arteko alde batzuk identifikatzen ditu.

1.2. Animalien eta landareen behaketaz eta azterlanaz interesa erakusten du.

1.3. Etxeko animaliak eta landareak, eskola, parkea, eta abar, zaindu eta errespetatzeko azturak erakutsi eta garatzen ditu.

2.1. Animalien ezaugarri fisikoak eta portaera ildoak behatu, deskribatu eta lotzen ditu bizi diren inguruetakoekin, emandako ildoetatik abiaturik: ezkutatzeko (kamuflajea, kolore aldaketa, etab.), komunikatzeko (soinuak, usainak, markak, etab.), gorde-tzeko (habiak, gordelekuak, etab.).

3.1. Bere inguruneko animaliak behatzen ditu, zuzenean eta zeharka, identifikatuz, izendatuz eta sailkatuz osagai behagarriak erabiliz (non bizi dira?, nola sortzen dira?, zer jaten dute?) eta animalia multzo nagusietako batekoak diren edo ez kontuan hartuz.

3.2. Bere inguruneko zenbait zuhaitz identifikatu eta izendatzen ditu.

3.3. Zuhaitz baten atalik adierazgarrienak, eta sustraien, enborraren eta hostoen oinarrizko funtzioak izendatzen ditu .

3.4. Animalia oso adierazgarri baten atalak eta haietako bakoitzaren funtzioa identifikatzen ditu.

4.1. Lupa erabiltzen du animalien eta landareen alderdi jakinak ezagutu eta identifikatzeko.

4.2. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu gidatuan erabiltzen ditu, animalien eta landareen gaineko infor-mazioa bilatzeko.

4. BLOKEA. MATERIA ETA ENERGIA.Materia eta haren propietateak.Material motak. Oinarrizko irizpideen araberako sailkapena.Jarduera zientifikoaren hastapenak.Hurbilketa esperimentala zenbait alderdiri; erreakzio kimiko-

ak.Murriztea, berrerabiltzea eta birziklatzea.Energia aurreztea eta ingurumena babestea.

1. Objektuetan eta materialetan behagarriak diren aldaketak ezagutu eta zehaztea, hala nola, oxidazioa, lehortasuna, tamaina, kolorea, propietateak eta egoera aldatzea.

2. Eguneroko egoeretan, objektuen eta materiaren itxuran, egoeran edo tamainan erraz behagarriak diren zergati eta ondorio desberdinak deskribatzea.

3. Eguneroko egoeretan, objektuetan eta materialetan ger-tatzen diren aldaketa edo eraldaketetan ikusgai dauden zenbait zergati eta ondorio deskribatzea.

4. Energia aurrezteko eta ingurunea babesteko neurriak hartzearen garrantzia ezagutu eta baloratzea.

1.1. Zenbait materialek ingurumeneko agenteen aurrean egotean nozitzen dituzten aldaketak (oxidazioa, lehortasuna, tamaina, kolore, propietate eta egoera aldaketa...) behatzen, identifikatzen eta ahoz deskribatzen ditu.

2.1. Zenbait material behatu, identifikatu, deskribatu eta sail-katzen ditu, oinarrizko irizpide hauen arabera: agregazio egoera, testura, kolorea, forma, plastikotasuna, etab.

3.1. Ingurune fisikoko zenbait elementu eta baliabideren, zen-bait materialen ezaugarrien eta haien erabileren arteko erlazioa adibide jakinekin eta hurbilekoekin azaltzen du.

4.1. Ingurune fisikoko elementuak eta baliabideak behatu eta identifikatzen ditu (eguzkia, ura, airea, lurra, landaredia), pertsonen bizitzarekin harreman errazak ezarriz eta energia aurrezpenarekin eta ingurumenaren babesarekin lotuz.

4.2. Jarrera kontzienteak, banakakoak eta taldekoak garatzea hurbil dituen ingurumeneko arazo zehatzen aurrean:

4.3. Objektuak murriztu, berrerabili eta birziklatzen ditu, etxean, ikasgelan eta ikastetxean.

5. BLOKEA. TEKNOLOGIA. OBJEKTUAK ETA MAKI-NAK.

Makinak eta aparatuak. Makina eta aparatuen eta haien funtzionamenduaren behaketa.

Objektu sinpleak muntatu eta desmuntatzea.Lanbideak erabiltzen diren material, tresna eta makinen

arabera identifikatu eta deskribatzea.Materialak, substantziak eta tresnak erabiltzea ikasgelan eta

ikastetxean. Norberaren segurtasuna.Pertsonen eguneroko bizitza errazten duten aurkikuntza eta

asmakuntza teknologikoak.Informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera.

1. Makina eta objektu soilak muntatu eta desmuntatzea, eta azaltzea nola dabiltzan, zati bakoitzak zertarako balio duen, istri-puei aurrea hartzeko segurtasun neurri egokiak hartuz eta pieza bakoitzak prozesuan zertarako erabiltzen den kontuan hartuz.

2. Inguruko pertsonen lanbide eta ardura nagusiak identifikatu eta aipatzea.

3. Bere inguruko pertsonen lanak ezagutzea eta lanbide guztien garrantzia onartzea.

4. Segurtasun pertsonala eta materialen, substantzien eta tresnen erabilera zaintzen hastea, modu seguruan, ikasgelan eta ikastetxean.

1.1. Bere inguruko zenbait makina eta aparatu behatu, iden-tifikatu eta deskribatzen ditu.

1.2. Zenbait objektu eta aparatu soil muntatzen eta desmun-tatzen ditu (jostailuak, aizturrak, balantza, etab.), nola dabiltzan eta zati bakoitzak zertarako balio duen azalduz.

1.3. Bere eguneroko bizitzako zenbait objektu eta makinaren funtzionamendua behatzen eta aztertzen du, arriskua sor deza-keten zenbait elementu identifikatuz.

2.1. Lanbideak behatzen, identifikatzen eta deskribatzen ditu, erabiltzen dituzten materialak, tresnak eta makinak kontuan hartuz.

3.1. Bere inguruko pertsonen lanak beren eginkizunen arabera behatzen eta identifikatzen ditu, eta onartzen du lanbide guztien garrantzia, lanbide horiek gizarte ongizateari egindako ekarpena, lanbide horiek guztiek berekin dakarten erantzukizuna. Halaber, estereotipo sexistak identifikatzen ditu.

4.1. Substantzien, materialen eta tresnen erabilera egokia egiten du, etxean eta ikasgelan.

4.2. Norberaren segurtasunarekin eta energia aurreztearekin lotutako jokaerak identifikatu eta bereganatzea.

4.3. Ordenagailua modu egokian erabiltzen hasten da.





informazioa modu gidatuan bilatzeko eta hautatzeko.Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak, ikasgelan

eta ikastetxean.Zenbait material erabiltzea, haien funtzionamendua eta se-

gurtasun arauak kontuan hartuz.Bakarkako lana eta taldeko lana.Proiektuen eta lanen plangintza eta txostenen aurkezpena.Proiektuak eta lanak egitea.






1.1. Modu gidatuan, informazio zehatz eta garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, bere esperientziaren berri ematen du, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta hitzez zein idatziz horren berri ematen du.

1.2. Behaketan berezkoak diren baliabideak erabiltzen hasten da, hala nola, tresna optikoak eta doitasunezkoak, dokumentu idatziak, irudiak, grafikoak, maketak eta abar kontsultatuz eta erabiliz.

2.1. Modu gidatuan esperimentu edo esperientzia txikiak egiten ditu, eta modu naturalean edo eraginda gertatzen diren gertaeren gaineko aburuak ezartzen ditu.




4.1. Ikasten ikasteko zenbait estrategia erabiltzen ditu, informa-zioa lortzeko galderak egiten ditu eta oharrak eskatzen ditu.

4.2. Lanak bakarka eta taldean egiteko estrategiak erabiltzen hasten da, gatazkak modu baketsuan ebazteko trebetasunak erakutsiz.

4.3. Lehen sorospenen jarduketak ezagutzen ditu, eta simu-lazio testuinguruetan irudikatzen ditu.

4.4. Elkarlanean lan egiten hasten da, bere segurtasuna eta ikaskideena, tresnak eta materialak zainduz.

4.5. .Laneko tresnen eta materialen erabilera eta segurtasu-nerako arauak ezagutzen eta errespetatzen ditu.

5.1. Ekintzak eta atazak planifikatzen eta burutzen hasten da, autonomia eta ekimena erakutsiz.

5.2. Beregaina da ekintzen eta atazen plangintzan eta buru-tzapenean eta erabakiak hartzean ekimena du.

5.5. Modu gidatuan, lanak eta proiektuak banaka nahiz taldean egiten ditu eta animalien, landareen, soinuaren edo eduki bloke-etako beste gai batzuen gaineko txostenak aurkezten ditu, infor-mazioa iturri desberdinetatik (zuzenean, liburuetatik, Internetetik eta abarretik) bilduz, eta ahoz komunikatzen ditu egindako lanak, irudien eta ereduen arabera idatzitako testu laburren laguntzaz.


2. BLOKEA. GIZAKIA ETA OSASUNAGizakiaren gorputza. Ezaugarri nagusiak. Gorputzaren

zatiak.Arnasa hartzea bizitzeko funtzio gisa. Behar bezala arnasteko

ariketak.Elikatzeko ohitura osasuntsuak: dieta orekatua.Elikadura segurtasunaren oinarrizko alderdi batzuk.Osasuna eta eritasuna. Praktika osasuntsuak.Higiene pertsonala, garbitasuna, atsedena, aisialdia eta

gorputzaren zainketa.Eritasunei aurrea hartzeko azturak, etxean, ikasgelan eta

inguru hurbilean.Aldeak eta haien aukerak eta mugak onartzea.Sentimenduak eta emozioak.

1. Gizakiaren gorputzaren eta haren ezaugarri nagusiak iden-tifikatu eta baloratzea, bizitza osasuntsu bat izateko estrategiak prestatzeko ezagutzak erabiliz.

2. Arnasketa bizitzeko funtzio gisa onartzea.3. Ongizatearen eta zenbait azturaren praktikaren arteko lotura

ezagutu eta baloratzea: askotariko elikadura, higiene pertsonala, gehiegikeriarik gabeko ariketa fisiko erregulatua edo eguneroko atsedena.

4. Ongizatearen eta bere emozioen eta bere ikaskideenen identifikazioaren arteko lotura ezagutu eta baloratzea.

1.1. Gizakiaren gorputzaren atal nagusiak eta haren ezauga-rriak behatu, identifikatu eta deskribatzen ditu.

2.1. Arnasketa bizitzeko funtzio gisa identifikatu eta deskriba-tzen du, eta ongi arnasteko ariketak ezagutu eta egiten ditu.

3.1. Elikagaiak sailkatzen ditu, haien jatorriaren eta dietara egindako ekarpenaren arabera.

3.2. Elikadura aztura osasuntsuak identifikatzen ditu eta informazioa dieta orekatuen diseinuari aplikatzen dio.

3.3. Elikadura trastornoren bat identifikatu eta azaltzen du, eta haiei aurre egiteko zenbait jokabide eta estrategia deskribatzen ditu.

3.4. Higiene eta garbitasun pertsonalerako jokabideak erakus-ten ditu, eta higienea, atsedena eta denbora librearen erabilera egokia baloratzen ditu, gorputza zaintzeko eta bere gorputza eta besteenak onartzeko azturak garatzen ditu.

3.5. Bere aukerak eta mugak identifikatzen ditu, aldeak onartuz eta onarpen hori agerian jarriz.

3.6. Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak identifikatu eta garatzen ditu, ikasgelan eta ikastetxean.

4.1. Norberaren eta ikaskideen emozioak eta sentimenduak identifikatzerakoan aurrera egin du, jokabide enpatikoak era-kutsiz.

3. BLOKEA. IZAKI BIZIDUNAK.Izaki bizidunak eta izaki bizigabeak.Aldeak identifikatzea.Animaliak eta landareak zuzenean eta zeharka behatzea.Ikus daitezkeen elementuen arabera sailkatzea, identifikatzea

eta izendatzea.Animalia eta landareen ezaugarriak eta bizimoduak.Ingurune natural hurbileneko landareak eta animaliak.Landare eta animalia multzo nagusiak.Landareen eta animalien behaketaz eta azterlanaz interesa

izatea.Landareak eta etxe-abereak zaintzeko eta errespetatzeko

azturak: bizitzeko behar dituzten zainketak.Animalien eta landareen eta gizakien arteko erlazioak.

1. Behaketak egitea eta informazio garrantzitsua lortzeko alderdiak planteatzea, behaketen aurretik eta behaketak egin bitartean.

2. Behatzea eta informazioa lortzeko galdera egokiak egitea, zenbait tresna erabiltzea eta jarraibideen araberako erregistroak egitea.

3. Oinarrizko irizpideez baliaturik, bere inguruko landare eta animalia nabarmenenak ezagutu eta sailkatzea, bai eta zenbait bidetatik lortutako informazioa aplikatuz ezagutzen diren beste espezie batzuk ere.

4. Askotariko iturriak erabiltzea, batez ere informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz lortutakoak.

1.1. Bizimodu desberdinak behatu eta identifikatzen ditu, eta izaki bizidunen eta objektu bizigabeen arteko aldeak modu arrazoituan azaltzen ditu.

2.1. Bere inguruko landare eta animalien oinarrizko ezaugarriak behatu eta alderatzen ditu, askotariko iturriak erabiliz (IKTak, landare eta animalien gidak, etab.).

3.1. Bere inguruko landareak behatu, identifikatu, izendatu eta sailkatzen ditu: tamainarengatik, fruituengatik, erabilgarritasunaga-tik, hostoengatik, baita belar, zuhaixka eta zuhaitzetan ere.

3.2. Bere inguruko landareak irudien bidez behatu, identifikatu, izendatu eta sailkatzen ditu.

3.3. Zenbait landareren bereizgarri fisikoak eta portaera ildoak bizi diren inguruneekin lotu eta deskribatzen ditu (kamuflajea, kolore aldaketa, hosto mota, ur biltzea, etab.).

3.4. Bere inguruko animaliak emandako ildoetatik abiaturik sailkatzen ditu.

3.5. Landareen behaketaz eta azterketaz interesatzen da, animaliekin eta gizakiekin dituzten harremanei dagokienez.

3.6. Bere inguruko eta beste gune batzuetako gizakien, landareen eta animalien arteko harreman-patroi batzuk behatu, identifikatu eta deskribatzen ditu.

3.7. Landareak eta animaliak zaindu eta errespetatzeko jardunbide egokiak identifikatzen ditu eta praktikara eramaten ditu etxean, ikastetxean, parkean, baratzean...

4.1. Landareak behatu eta identifikatzeko iturriak erabiltzen ditu, bereziki informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz lortutakoak, oso modu zuzenduan.

4. BLOKEA. MATERIA ETA ENERGIA.Materia eta haren propietateak.Jarduera zientifikoaren hastapenak.Oinarrizko zenbait alderditara esperimentu bidez hurbiltzea;

indarrak eta magnetismoa.Soinua hautematea. Zarata eta zarataren ondoriozko kutsa-

dura.Energia aurreztea eta ingurumena babestea.Objektuak eta substantziak murriztu, berrerabili eta birzikla-

tzea.

1. Materialak propietate fisiko behagarrien bitartez behatu, identifikatu, bereizi eta sailkatzea.

2. Eguneroko egoeretan, objektuetan eta materialetan ger-tatzen diren aldaketa edo eraldaketetan ikusgai dauden zenbait zergati eta ondorio deskribatzea.

3. Jarduera zientifikoan hastea indarren aplikazioaren ondo-rioak aztertzeko esperimentuak eginez.

4. Jarduera zientifikoan hastea soinuaren hautematea azter-tzeko esperimentuak eginez. Zarata eta zarataren ondoriozko kutsadura.

5. Ingurune fisikoko eta haren baliabideetako elementu batzuk behatu eta azaltzea, eta ingurumena baloratzea.

1.1. Materialak propietate fisiko behagarrien arabera (usaina, zaporea, testura, pisua/masa, kolorea, gogortasuna, egoera, uretan disolbatzeko edo substantzia batekin erreakzionatzeko gaitasuna) behatu, identifikatu, bereizi eta sailkatzen ditu.

2.1. Materialen oinarrizko propietateek izaten dituzten des-berdintasunak behatu, identifikatu, aztertu eta deskribatzen ditu, propietate batzuk beren erabilerekin erlazionatuz, eta indarrek objektuen gainean, haien osagaietan eta norabidean izaten dituzten ageriko ondorioak ezagutzen ditu.

3.1. Mugimenduari dagokionez, indarraren kontzeptua modu intuitiboan behatu eta bereganatzen du.

3.2. Indarrak (ukipen indarrak eta urrutiko indarrak) norabide berean aplikatzearen ondorioak behatu, identifikatu eta azaltzen ditu, eta gertatutakoa deskribatzen du.

4.1. Soinuaren eta dardararen ezaugarri nagusiak behatu, identifikatu eta deskribatzen ditu.

4.2. Doinuaren, intentsitatearen eta tinbrearen ezaugarri nagusiak azaltzen ditu.

4.3. Komunikatzeko moduak kontrolatzen ditu bere ahotsaren eta intentsitatearen arabera, eta dagoen testuinguruetara ego-kitzen da: kalea, etxea, ikastetxea, gune publikoa, ezezagunen aurrean, etab.

4.4. Soinua bide desberdinetan transmititzearen ezaugarri nagusiak behatu, identifikatu eta azaltzen ditu eta kasu batzuen adibideak ematen ditu.

4.5. Zaratarik eza eta zarataren ondoriozko kutsadurarik eza-ren garrantzia baloratzen du eta haiei aurre egiteko jarduketak proposatzen ditu.

5.1. Inguru fisikoko eta haren baliabideetako zenbait elementu (eguzkia, airea, ura, lurra, harkaitzak, landaredia) behatu, identifi-katu eta aztertzen ditu, haien garrantzia eta ingurumena babesteko eta zaintzeko neurriak baloratuz.



5.2. Murgiltzen den tokietan, ingurumena zaintzeko neurri pertsonalak praktikan jartzen ditu.

5.3. Objektuak murriztu, berrerabili eta birziklatzen ditu, etxean, ikasgelan eta ikastetxean.


Makinak eta aparatuak. Makina eta aparatuen eta haien funtzionamenduaren behaketa. Objektu sinpleak muntatu eta desmuntatzea.

Lanbideak identifikatu eta deskribatzea, erabiltzen dituzten material, tresna eta makinen arabera.

Materialak, substantziak eta tresnak egoki erabiltzea, etxean. Norberaren segurtasuna.

Pertsonen eguneroko bizitza errazten duten asmakuntza teknologikoak.

Ordenagailu baten oinarrizko osagaiak identifikatzea.Informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera.

1. Objektu eta aparatu soilak muntatu eta desmuntatzea, haien funtzionamendua, piezak eta muntaketa-sekuentzia deskribatuz eta modu seguruan nola erabili azalduz.

2. Inguruko pertsonen lanak ezagutzea. Lanbide guztien beharra eta garrantzia baloratzea.

3. Segurtasun pertsonala, teknologien eta materialen erabilera, eta substantzien eta tresnen erabilera zaintzen hastea, modu seguruan, ikasgelan eta ikastetxean.

1.1. Inguruan objektu eta aparatu soilak behatu, identifikatu eta aztertzen ditu.

1.2. Objektu soilak (eskuargia, konpasa, bolaluma, jostailuak, etab.) muntatu eta desmuntatzen ditu, nola dabiltzan eta zati bakoitza zertarako erabiltzen den azalduz.

1.3. Objektu soilak modu gidatuan egiteko materialak, subs-tantziak eta tresnak erabiltzen ditu.

1.4. Jokabide seguruak ditu objektu soilak erabiltzerakoan nola haiek muntatu eta desmuntatzerakoan.

1.5. Objektu eta makinen funtzionamendua behatu eta azter-tzen du, arriskua sor dezaketen egoerak identifikatuz.

2.1. Inguruko pertsonek dituzten lanbide eta ardura nagusiak identifikatu eta adibidez adierazten ditu, egiten dituzten funtzio-en garrantzia, erantzukizuna eta gizarteari egindako ekarpena baloratuz eta estereotipo sexistak identifikatuz.

2.2. Erabilera orokorreko eta berriki asmatutako asmakuntza teknologikoak zerrendatzen ditu eta haien erabilgarritasuna deskribatzen du.

3.1. Materialak, substantziak eta tresnak erabiltzen ditu, istripuei aurrea hartzeko portaera egokiak hartuz.

3.2. Ordenagailu bateko oinarrizko osagaiak identifikatzen ditu, haien erabilera egokia eginez.

Lehen Hezkuntzako 3. mailaEDUKIAK EBALUAZIO IRIZPIDEAK EBALUATU BEHARREKO IKASKUNTZAKO ESTANDARRAK


Hurbilketa esperimentala zenbait alderdiri.Informazio iturri zuzenak eta zeharkakoak erabiltzea.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea

informazioa bilatu eta hautatzeko, eta ondorioak ateratzeko.Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak, ikasgelan


hartuz.Bakarkako lana eta taldeko lana.Proiektuen eta lanen plangintza eta txostenen aurkezpena.Lanak edo proiektuak egitea.





5. Proiektuak eta lanak egitea eta txosten bat aurkeztea.

1.1. Modu gidatuan, informazio zehatz eta nabarmena bilatu, hautatu eta antolatzen du, aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, bere esperientziaren berri ematen du, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta ahoz zein idatziz horren berri ematen du.


2.1. Oso modu gidatuan esperimentu edo esperientzia txikiak egiten ditu, eta modu naturalean edo eraginda gertatzen diren gertaeren gaineko aburuak ezartzen ditu.


4.1. Lehen sorospenen jarduerak ezagutu eta azaltzen ditu.4.2. Lanak bakarka eta taldean egiteko estrategiak erabiltzen

ditu, eta antolatu, garatu, azaldu eta gatazkak modu baketsuan ebazteko trebetasunak erakusten ditu.

5.1. Behaketan berezkoak diren baliabideak erabiltzen ditu, hala nola, tresna optikoak eta doitasunezkoak, eta dokumentu idatziak, irudiak, grafikoak, atlasak, gidak, etab. kontsultatu eta erabiltzen ditu.

5.2. Laneko tresnen eta materialen erabilera eta segurtasu-nerako arauak ezagutzen eta errespetatzen ditu.

5.3. Jarraibide testuak eta azalpen testuak prestatzen ditu, bere proiektuaren garapenaren berri emateko, ahoz eta idatziz.


5.5. Landareen eta animalien edo eduki blokeetako bestela-ko gaien gaineko proiektuak eta lanak egiten ditu, bakarka edo taldean, eta proiektu edo lan horien txostenak aurkezten ditu, paperean eta/edo euskarri digitalean. Horretarako, informazioa iturri desberdinetatik (zuzenean, liburuetatik, Internetetik) biltzen du, ahoz edo idatziz komunikatzen du, maketen, irudien, eske-men eta abarren laguntzarekin, aldez aurretik zehaztutako lan ereduaren arabera.

2. BLOKEA. GIZAKIA ETA OSASUNAGizakiaren gorputza. Gorputzaren kanpoko morfologia. Bizi-

tzaren etapetan gertatzen diren aldaketak.Elikagaiak. Dieten sailkapena, dieta orekatu batean duten

funtzioaren arabera.Elikadurako trastornoei aurrea hartzea.Osasuna eta eritasuna. Ohitura osasungarriak. Osasunerako

arriskuei aurre egitea eta antzematea. Praktika ez-osasuntsuak identifikatzea.

Garapen pertsonala. Bakarkako jarduerak eta taldeko jardu-eretan parte hartzea. Banakako erantzukizuna.

1. Elikatzeko ohitura batzuek, higieneak, ariketa fisikoak eta atsedenak norberaren osasunean eta garapenean dituzten ondorioak identifikatu eta azaltzea.

2. Osasunari eta nortasunaren garapen orekatuari kalte egiten dieten eta on egiten dieten jarduerak bereiztea, hala nola, elikagai jakin batzuk jatea.

3. Bere adin eta eraketari egokitutako bizitza estiloak ezagutu eta baloratzea.

1.1. Norbere gorputzaren kanpoko morfologia behatu, identi-fikatu eta deskribatzen du.

1.2. Bizitzako etapetako aldaketak behatu eta identifikatzen ditu, eta haren ezaugarri nagusiak deskribatzen ditu.

2.1. Elikadurako trastorno nagusien zergatiak identifikatzen ditu eta haiei aurrea hartzeko aztura osasuntsuak ezagutzen ditu.

2.2. Higienea izateko, atsedena hartzeko eta elikadura osasun-tsua izateko azturak identifikatu eta hartzea. Dieta orekatuen ezau-garriak ezagutzen ditu eta haiek prestatzeko erabiltzen ditu.

2.3. Osasunerako arriskuei aurrea hartu eta haiek hautemateko praktikak identifikatu eta deskribatzen ditu.

2.4. Elikadurarekin zerikusia duten zenbait eritasunen sinto-matologia identifikatu eta azaltzen du.

3.1. Garapen osasuntsuari kalte egiten dioten eta osasunez bizitzeko jokabide arduratsua oztopatzen duten praktika sozialen aurrean jarrera kritikoa du: sedentarismoa, obesitatea, tabakis-moa, alkoholismoa, garbitasun eza, etab.

3.2. Bere emozioak eta sentimenduak behatu eta identifikatzen ditu eta bere ikaskideenak errespetatzen ditu.

3.3. Aisia jarduerak, banakakoak edo taldekoak, modu auto-nomo eta sormenezkoan planifikatzen ditu.

3. BLOKEA. IZAKI BIZIDUNAK.Animaliak zuzenean eta zeharka behatzea, tresna egokiekin

eta ikus-entzunezko baliabideak eta baliabide teknologikoak erabiliz.

Izaki bizidunen sailkapena. Animalien erreinua.Animalia ornodunak eta ornogabeak.Hegaztiak, ugaztunak, narrastiak, arrainak, urlehortarrak.

Ezagutzea eta sailkatzea.Animalien nutrizioa, harremanak eta ugalketa.Animaliak bizitzeko funtzioen arabera sailkatzea.Abeltzaintza. Espezie batzuen hazkuntza aztertzea.Animalia guztien behaketaz eta azterketaz interesa izatea.Animaliak errespetatu eta zaintzeko azturak.

1. Animaliak identifikatu eta sailkatzea, irizpide zientifikoen ara-bera, muturreko egoeretan ere bizitza badagoela egiaztatuz.

2. Irizpide zientifikoak ezagutzea eta izaki bizidunak sailkatze-ko erabiltzea, hala nola, haien elikadura erregimena, ugaltzeko modua edo morfologia.

3. Espezie bat ezagutzea, gako edo ildo errazen laguntza-rekin.

4. Animalien bizi-formak askotarikoak direla ezagutzea, giza-kiek animalia horiek nekazaritzan erabiltzea eta haiek zaintzeko jarrerak garatzea.

1.1. Animaliak zuzenean eta zeharka behatzen ditu, ezagutzen ditu, haien oinarrizko ezaugarriak ezagutu eta azaltzen ditu eta ornodunetan eta ornogabeetan sailkatzen ditu.

1.2. Bere inguruko animaliak hegaztietan, ugaztunetan, na-rrastietan, arrainetan eta urlehortarretan sailkatzen ditu, haien oinarrizko ezaugarrietatik abiaturik.

1.3. Izaki bizidunak zuzenean behatzen ditu tresna egokiekin eta ikus-entzunezko baliabideak eta baliabide teknologikoak erabi-liz, informazioa biltzen du eta animaliak identifikatu eta sailkatzeko edo haien ezaugarri batzuk aztertzeko erabiltzen du.

1.4. Izaki bizidun guztiei behatzeko eta aztertzeko interesa izatea.

2.1. Animalien nutrizioaren, harremanaren eta ugalketaren funtzioak ezagutu eta azaltzen ditu.

2.2. Animaliak eta landareak bizitzeko funtzioen arabera sailkatu eta deskribatzen ditu.

3.1. Animaliak sailkatzeko gakoak eta gidak erabiltzen ditu.



3.2. Animaliarik esanguratsuenak sailkatzen ditu eta haien ha-bitataren arabera Nafarroako mapa batean jartzen ditu: pagadiak eta izeidiak; hariztiak eta artadiak; harkaitzak eta arroilak; ibaiak eta aintzirak; larreak eta estepak; herriak eta hiriak.

4.1. Abeltzaintzaren ezaugarri nagusiak identifikatu eta azal-tzen ditu. Espezie batzuen hazkuntza aztertzen du.

4.2. Abeltzaintza motak (intentsiboa, estentsiboa, ukuiluratua, erdiukuiluratua) ezagutzen ditu eta espezie batzuen hazkuntza eta ekoizpena deskribatzen du Nafarroan edo beste gune ba-tzuetan.

4.3. Modu aktiboan jokatzen du landareen eta animalien kontserbazioan eta zainketan.

4. BLOKEA. MATERIA ETA ENERGIA.Materia eta haren propietateak. Material motak: naturalak

eta artifizialak.Oinarrizko irizpideen araberako sailkapena.Aldaketa fisikoak: egoera aldaketak.Aldaketa fisikoak: egoera aldaketak.Aldaketa kimikoak: errekuntza.Gizarterako garrantzitsuak izan diren zenbait aurrerapen,

produktu eta material.Energia eta aldaketak. Energiaren iturriak eta erabilerak.

Energiak eguneroko bizitzan duen esku-hartzea. Energia iturriak planetan arduraz erabiltzea. Energia aurreztea.

Hondakinak sortzea, kutsadura eta ingurumenaren gaineko eragina.

Banakako eta taldeko jarrerak garatzea ingurumeneko zenbait arazoren aurrean.

1. Material mota desberdinak ezagutzea: naturalak eta artifizi-alak. Materialak sailkatzea oinarrizko irizpideen arabera.

2. Esperimentu errazak egitea nahasketak identifikatzeko.3. Zenbait aldaketa fisikotan, egoera aldaketatan eta aldaketa

kimikotan gertatzen diren oinarrizko printzipioak ezagutu eta apli-katzea esperientzia errazak egiterakoan: errekuntza.

4. Energia iturri komunak eta energia lortzeko prozedura eta makinak identifikatzea, energiaren erabilera praktikoen adibideak ezagutzea eta planetako energia iturrien erabilera arduratsuaren garrantzia baloratzea.

5. Energia iturririk ohikoenak identifikatzea eta energia egu-neroko bizitzako ohiko erabilerekin lotzea.

6. Prozesu fisiko behagarrietan beroa energia-transferentzia modura ezagutzea.

7. Energiaren eraldaketa sinpleak deskribatzea.8. Energia iturriak arduraz erabiltzeko banaka eta taldean izan

behar diren portaerak ezagutzea.

1.1. Material natural eta artifizialen artean dauden alde ba-tzuk behatu, identifikatu eta azaltzen ditu, eta haiek sailkatzeko aplikatzen ditu.

1.2. Esperientzia errazak planifikatu eta egiten ditu edozei-nek erabiltzen ahal dituen materialen propietateak eta energia aldaketetan izaten duten portaera aztertzeko, emaitzen gainean azalpenezko iragarpenak eginez.

2.1. Nahasketak identifikatzeko zenbait irizpide ezagutu eta aplikatzen ditu, eta esperientzia errazak egiten ditu.

3.1. Zenbait aldaketa fisikoren oinarrizko printzipioak identifika-tzen ditu eta egoera aldaketak aztertzeko esperientzia errazetan aplikatzen ditu.

3.2. Zenbait aldaketa kimikoren oinarrizko printzipioak iden-tifikatzen ditu eta errekuntza aztertzeko esperientzia errazetan aplikatzen ditu.

4.1. Energia iturririk ohikoenak (haizea, eguzkia, erregaiak, etab.) behatu, identifikatu eta deskribatzen ditu eta iturri horiek eguneroko bizitzan energiaz egiten duen erabilerarekin lotzen ditu: argia, autoa, sukaldea, lehorgailua, txigorgailua, jostailu elektronikoak, berokuntza, etab.

5.1. Energiak eguneroko bizitzako aldaketetan nola esku hartzen duen behatu eta azaltzen du.

5.2. Energiaren zenbait iturri eta erabilera identifikatzen ditu.5.3. Nafarroako energiaren gaineko lan bat egiten du. (Esa-

terako, energia eolikoaren gainean, haize-errota baten zatiak irudikatuz, haren funtzionamendua argazkiekin edo marrazkiekin, kokapenarekin, eskemekin eta abarrekin azalduz).

6.1. Prozesu fisiko behagarrietan beroa energia-transferentzia modura behatu, ezagutu eta azaltzen du.

7.1. Energiaren eraldaketa soil batzuk deskribatzen ditu, hala nola, errekuntza auto bat mugitzeko motor batean, energia elektrikoa lanpara baten funtzionamenduan, etab.

8.1. Energia iturriak arduraz erabiltzeko banaka eta taldean izan behar diren portaerak behatu, identifikatu eta azaltzen ditu.

8.2. Energia iturrien erabilera arduratsua identifikatu eta baloratzen du, planetan.

8.3. Hondakinak sortzen, kutsatzen eta ingurumenean eragina sortzen duten praktikak behatu eta identifikatzen ditu.

8.4. Jokabide arduratsuak erakusten ditu energia aurrezpe-nean, etxean, ikasgelan eta ikastetxean.


Makinak eta aparatuak. Zenbait operadore mekaniko eta haiek duten funtzioa ezagutzea.

Erraz egitekoa den objektu edo makinaren bat planifikatu eta egitea.

Aurrerapen zientifiko handien garrantzia bizi baldintzak hobetzeko.

Ingurumena errespetatzen duten aplikazio teknologikoak erabiltzearen garrantzia.

Testu tratamenduaren oinarrizko erabilera.Lanak paperean edo euskarri digitalean aurkeztea.Interneten informazioa gidatuta bilatzea.

1. Objektuen eta makinen zati nagusiak eta horietako bakoi-tzaren zereginak aztertzea, eta objekturen bat eraikitzeko prozesu erraz bat planifikatu eta gauzatzea, talde lanean parte hartzeko eta segurtasunaren zainketan elkarlanean arituz.

2. Makina baten zatiak eta haien zeregina azaltzen jakitea eta ezagutza horiek objektu edo aparatu baten eraikuntzan aplikatzea.

3. Aparaturen bat egiten elkarlanean lan egitea, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz eta bere segurtasuna eta bere ikaskideena zainduz, tresnak zainduz eta materialak egoki erabiliz.

1.1. Egunero erabiltzen diren zenbait makina ibiltzeko energia iturriak behatu eta ezagutzen ditu.

1.2. Operadore mekaniko batzuk (ardatza, gurpila, polea, plano makurtua, engranajea, balazta, etab.) identifikatu eta azaltzen ditu

1.3. Erraz eraikitzekoa den objektu edo makinaren bat planifi-katu eta egiten du, oinarrizko matematika eragiketak (objektu edo makina horren tamaina aldez aurretik kalkulatzea) eta eragiketa teknologikoak egiten ditu (batzea, ebakitzea, itsastea, dekora-tzea...), eta egindakoa azaltzen du.

2.1. Makina erraz baten zatiak (motorra, etengailua, poleak, palankak, gurpilak eta ardatzak, engranajeak, etab.) behatu, identifikatu eta azaltzen ditu.

3.1. Eskuratutako ezagutzak egitura edo aparaturen batean eraikuntza kooperatiboari aplikatzen dizkio, askotariko iturrietatik informazioa ateraz.

3.2. Aplikazio teknologikoen erabileraren garrantzia identifikatu, ezagutu eta deskribatzen du.

3.3. Asmakizun handi batzuen garrantzia eta bizi baldintzak hobetzeko eman duten laguntza ezagutu eta baloratzen du.

3.4. Tresnak, aparatuak eta makinak erabiltzeko eskuzko trebe-tasunen garrantzia identifikatu eta aintzat hartzen du, estereotipo sexistak gaindituz.

3.5. Testu tratamendua ezagutu eta erabiltzen du: testu ba-ten izenburua, formatua, testu bat artxibatu eta berreskuratzea, aldaketak, ordezpenak eta inprimatzea.

3.6. Paperean edo euskarri digitalean egindako lanen aur-kezpena zaintzen du.

3.7. Programatutako sekuentzia bat modu eraginkorrean jarraitzen du, informazioa Interneten aurkitzeko.





informazioa bilatzeko eta hautatzeko.Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak, ikasgelan


hartuz.Bakarkako lana eta taldeko lana.Proiektuen plangintza eta txostenen aurkezpena.Proiektuak eta lanak egitea.

1. Aurrez mugatutako gertaera edo fenomenoei buruzko informazio nabarmena lortzea, gertakari naturalei buruzko iragarpenak egitea, behaketa zuzeneko eta zeharkako datuak integratuz, askotariko iturriak aztertzetik abiatuta eta emaitzen berri emanez.





1.1. Informazio zehatz eta nabarmena bilatu, hautatu eta antolatzen du, aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, bere es-perientziaren berri ematen du, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta ahoz zein idatziz horren berri ematen du.

1.2. Behaketan berezkoak diren baliabideak erabiltzen ditu, hala nola, tresna optikoak eta doitasunezkoak, eta dokumentu idatziak, irudiak, grafikoak, etab. kontsultatu eta erabiltzen ditu.

2.1. Modu gidatuan esperimentu edo esperientzia txikiak egiten ditu, eta modu naturalean edo eraginda gertatzen diren gertaeren gaineko aburuak ezartzen ditu, prozesua erregistratzen du eta emaitza ahoz eta idatziz ematen du.




4.1. Lanak banaka eta taldean egiteko estrategiak erabiltzen ditu eta gatazkak modu baketsuan ebazteko trebetasunak era-kusten ditu.

4.2. Lehen sorospenen jarduketak ezagutzen ditu, eta simu-lazio testuinguruetan irudikatzen ditu.


5.2. Nekazaritzaren, abeltzaintzaren edo eduki blokeetako bestelako gaien gaineko proiektuak eta lanak egiten ditu, banaka eta taldean, euskarriak, egiturak, argazkiak, maketak, teknika digi-talak, etab. erabiliz, iturri desberdinetatik (zuzenean, liburuetatik, Internetetik) informazioa bilduz, eta egindako lana ahoz edo idatziz komunikatuz, azalpen-sekuentzia argi eta zehatzean.

5.3. Egitura edo makina erraz bat talde txikian planifikatu eta eraikitzen du (egitura edo makina horrek zeregin bat izanen du edo aurretiko baldintza bat beteko du).



2. BLOKEA. GIZAKIA ETA OSASUNAGizakiaren gorputza. Gorputzaren kanpoko morfologia.Zentzumenak: organoak eta zereginak. Harremana kanpoko

aldearekin. Zentzumenen organoen higiene azturak.Osasuna eta eritasuna. Aztura osasuntsuak (elikadura, hi-

gienea, ariketa fisikoa, atsedena, aisialdia, etab.) osasunerako arriskuei aurrea hartzea eta haiek hautematea. Jarrera kritikoa praktika ez-osasuntsuen aurrean.

Garapen pertsonala. Banako jarduerak eta taldeko jardueretan parte hartzea. Banakako erantzukizuna.

Sentimenduak eta emozioak.

1. Zentzumenak eta haiek kanpoko aldearekin duten erlazioan duten zeregina identifikatzea. Zentzumenen organoen higiene azturak.

2. Elikatzeko ohitura batzuek, higieneak, ariketa fisikoak eta atsedenak norberaren osasunean eta garapenean dituzten ondorioak identifikatu eta azaltzea.

3. Osasunari eta nortasunaren garapenari kalte eta on egiten dioten jarduerak identifikatu eta bereiztea.

4. Bere adinari eta eraketari egokitutako bizitza estiloak ezagutu eta baloratzea, gatazkak ebazteko gaitasuna balora-tzea, beregaina izanez, bere buruaz duen ezagutza edo bere estrategiak agertzea bere aisialdian jokabide osasuntsuak hartu behar dituenean.

1.1. Bere gorputzaren eta hurbileko beste pertsona batzuen kanpoko morfologia behatu, identifikatu eta deskribatzen du, behar den errespetuarekin.

1.2. Zentzumenak deskribatzen ditu eta pertsonen bizitzan duten rola eta garrantzia identifikatzen ditu.

1.3. Zentzumenen oinarrizko funtzionamendua labur azaltzen du, baita haien funtzionamendu zuzenari eragin diezaioketen zenbait eritasun ere.

1.4. Zentzumenek gainerakoekiko harremanei dagokienez duten garrantzia behatu, ezagutu eta azaltzen du.

2.1. Higienea izateko eta zentzumenak zaintzeko, atsedena hartzeko eta elikadura osasuntsua izateko azturak identifikatu eta hartzen ditu.

3.1. Dieta orekatuen ezaugarriak ezagutu eta aztertzen ditu, eta osasunerako arriskuei aurrea hartu eta hautemateko praktika osasuntsuak identifikatzen ditu.

4.1. Osasun fisiko, intelektual eta emozionalerako kaltegarriak diren gizarte praktiken aurrean jarrera kritikoa du.

4.2. Emozioak eta sentimenduak, beregan eta gainerakoengan, identifikatu eta deskribatzen ditu, arduraz jokatuz.

4.3. Aisia jarduerak, banakakoak eta taldekoak, modu autono-mo, arduratsu eta sormenezkoan planifikatzen ditu.

3. BLOKEA. IZAKI BIZIDUNAK.Landareak zuzenean eta zeharka behatzea, tresna egokiekin

eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.Izaki bizidunen sailkapena. Landareen erreinua. Onddoen

erreinua. Beste erreinu batzuk.Landareak: ezaugarriak, ezagutzea eta sailkapena.Nutrizioa, eta landareen ugalketa.Landareak bizitzeko funtzioen arabera sailkatzea.Belarrak, zuhaixkak eta zuhaitzak: animaliek eta pertsonek

aprobetxatzea.Nekazaritza. Labore batzuen azterketa: lehorreko lurrak, urez-

tatutako lurrak eta berotegiak. Nekazaritzaren eta abeltzaintzaren arteko erlazioa.

Landareen behaketaz eta azterlanaz interesa izatea.Modu aktiboan jokatzea landareen eta animalien kontserba-

zioan eta zainketan.Landareak zaintzeko eta errespetatzeko azturak.

1. Landareak irizpide zientifikoen arabera identifikatu eta sailkatzea.

2. Irizpide zientifikoak ezagutzea eta landareak sailkatzeko erabiltzea, hala nola, haien ugaltzeko modua edo morfologia.

3. Espezie bat ezagutzea, gako edo ildo errazen laguntza-rekin.

4. Landareen askotariko bizimoduen berri izatea, gizakiek landare horiek nekazaritzan erabiltzea eta haiek zaintzeko jarrerak garatzea.

1.1. Landareak behatu, identifikatu eta sailkatzen ditu, iriz-pide zientifikoen arabera, eta muturreko egoeretan ere bizitza badagoela egiaztatuz eta organismo bizidunen arteko bizi-zikloak konparatuz.

2.1. Landareak eta animaliak zuzenean edo zeharka behatzeko tresna egokiak eta ikus-entzunezko baliabideak eta baliabide teknologikoak erabiltzen ditu eta haiek identifikatu eta sailkatzeko ekintzak egiteko informazioa eskuratzen du.

2.2. Landareen ezaugarriak behatu, identifikatu eta ezagutzen ditu, eta sailkatu eta deskribatzen ditu: belarrak, zuhaixkak eta zuhaitzak.

2.3. Landareak sailkatu eta deskribatzen ditu, nutrizioaren, harremanen eta ugalketaren funtzioei dagokienez.

3.1. Bere inguruko landareak eta animaliak (pagadi bat, harizti bat, izeidi bat, pinadi bat, larre bat, galeria baso bat, estepa bat, etab.) zuzenean eta tresna egokien bitartez behatzen ditu eta giden bidez eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz identifikatu, sailkatu eta deskribatzen ditu.

4.1. Nekazaritzaren ezaugarri nagusiak behatu eta identifi-katzen ditu, lehorreko, ureztatutako edo berotegietako zenbait labore aztertuz edo deskribatuz.

4.2. Nekazaritzaren eta abeltzaintzaren erlazioa behatu eta deskribatzen du Nafarroako zenbait ustiategitan.

4.3. Modu aktiboan jokatzen du landareen eta animalien kontserbazioan eta zainketan.

4. BLOKEA. MATERIA ETA ENERGIA.Materialak aztertu eta sailkatzea haien propietateen arabe-

ra.Objektuak mugiarazten edo deformarazten dituzten indar

ezagunak identifikatzea, erakarpen edo aldarapen indarrak.Gorputzek argiaren aurrean duten jokabidea.Islapena eta errefrakzioa.Argi zuriaren deskonposizioa. Kolorea. Oinarrizko koloreen

identifikazioa.Energia eta aldaketak. Iturriak eta erabilerak. Energiak egune-

roko bizitzan duen esku-hartzea. Energia iturriak planetan arduraz erabiltzea. Energia aurreztea.

Gizarterako garrantzitsuak diren zenbait aurrerapen, produktu eta material.

Hondakinak sortzea, kutsadura eta ingurumenaren gaineko eragina.

Banakako eta taldeko jarrerak garatzea ingurumeneko zenbait arazoren aurrean.

1. Zenbait material haien propietateen arabera aztertu eta sailkatzeko irizpide batzuk ezagutu eta aplikatzea.

2. Energia iturri komunak eta hura lortzeko prozedurak eta makinak eta ingurumenean duten eragina identifikatzea.

3. Prozesu fisiko behagarrietan beroa energia-transferentzia modura ezagutzea.

4. Objektuak mugiarazten edo deformarazten dituzten indar ezagunak, erakarpen edo aldarapen indarrak, identifikatzeko esperientzia txikiak egitea.

5. Gorputzek argiaren aurrean duten jokabidea, islapena eta errefrakzioa, eta argi zuriaren deskonposizioa aztertzeko esperientzia txikiak egitea.

1.1. Objektu eta materialak behatu, identifikatu, konparatu, sailkatu eta ordenatzen ditu propietate fisiko behagarrietatik (pisua/masa, egoera, bolumena, kolorea, testura, usaina, era-karpen magnetikoa) abiaturik eta erabilerarako aukerak azaltzen ditu.

2.1. Energiaren kontzeptura, sortzen dituen aldaketetara, iturrietara eta erabileretara modu intuitiboan hurbiltzen da.

2.2. Energia iturririk ohikoenak (haizea, eguzkia, erregaiak, etab.) identifikatzen ditu eta eguneroko bizitzan duten erabilerare-kin eta beste herrialde batzuei erosi beharrarekin lotzen ditu.

2.3. Nafarroan energia ekoizteko zentroak (parke eolikoak, eguzki parkeak, errotak, presak, gas zentralak, etab.) kokatzen ditu eta nola funtzionatzen duten eta energia zentraletatik etxeetara, makinetara eta abarretara nola eramaten den ikertzen du.

2.4. Energiak eguneroko bizitzako aldaketetan nola esku hartzen duen behatu eta azaltzen du.

2.5. Energia iturrien erabilera arduratsuaren beharra baloratu eta azaltzen du bere inguruan eta planetan.

2.6. Energia erabiltzeak sortzen dituen hondakinen ekoizpena, kutsadura eta ingurumeneko eragina identifikatu eta azaltzen ditu.

2.7. Energia aurrezterakoan banakako arduraz jokatzen du.3.1. Bere inguruko prozesu fisiko behagarrietan beroa energia-

transferentzia modura behatu eta identifikatzen du.4.1. Objektuak mugiarazten edo deformarazten dituzten indar

ezagunak, erakarpen edo aldarapen indarrak, behatu eta azter-tzeko esperientzia txikiak planifikatu eta egiten ditu.

4.2. Grabitatearen kontzeptua modu intuitiboan lantzen hasi da.

5.1. Islapena eta errefrakzioa eta argi zuriaren deskonposizioa behatu eta aztertzeko esperientzia errazak planifikatu eta egiten ditu, emaitzen eta funtzionamenduaren gainean azalpenezko iragarpenak eginez egunero erabiltzen diren aplikazioetan eta emaitzak ahoz eta idatziz emanez.

5.2. Kolorearen ezaugarriak ezagutu eta azaltzen ditu, eta oinarrizko koloreak identifikatzen ditu.




Makinak eta aparatuak.Palanka: funtzionamendua, palanka motak eta haien erabilerak

eta aplikazioak.Palanka baten planifikazioa. Palanka bat egitea.Aurrerapen zientifiko handien garrantzia.Informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera.Testu tratamenduaren oinarrizko erabilera.Interneten informazioa gidatuta bilatzea.Lanak paperean edo euskarri digitalean aurkeztea.

1. Makina baten zatiak (poleak, palankak, gurpilak eta ardatzak, engranajeak, etab.) ezagutu eta azaltzea, eta zein da bakoitzaren funtzioa.

2. Makinen zati nagusiak eta horietako bakoitzaren zereginak, makina horiek ibiltzeko energia iturriak aztertzea, eta objekturen bat eraikitzeko prozesu erraz bat planifikatu eta gauzatzea, talde lanean eta segurtasunaren zainketan elkarlanean arituz.

3. Ezagutza horiek objektu edo aparaturen bat eraikitzeko lanean aplikatzea, oinarrizko eragiketa matematikoak aurretiazko kalkuluan, bai eta teknologikoak ere: lotu, moztu, dekoratu, etab., zuzen aplikatuz eta ondorioak zergatiekin lotuz.

4. Eraikitako objektua erakustea eta egindako urratsak azaltzen dituen testu bat prestatzea.

1.1. Operadore mekaniko batzuk (ardatza, gurpila, polea, plano makurtua, engranajea, balazta, etab.) eta haien zeregina behatu eta deskribatzen ditu.

1.2. Makina erraz baten zatiak (motorra, etengailua, poleak, palankak, gurpilak eta ardatzak, engranajeak, etab.). eta haien zeregina ezagutu eta azaltzen ditu.

1.3. Palanka baten zatiak ezagutu eta azaltzen ditu: funtziona-mendua, palanka motak eta haien erabilerak eta aplikazioak.

2.1. Makinek behar dituzten energia iturriak identifikatzen ditu.

2.2. Talde txikian, eraikitzen erraza den objektu edo makinaren bat planifikatu eta egiten du, diseinu globala edo piezakako disei-nua eginez, eta hura eraikitzen egindako prozesua azaltzen du.

2.3. Tresnak, aparatuak eta makinak erabiltzeko eskuzko trebetasunen garrantzia aintzat hartzen du, estereotipo sexistak gaindituz.

3.1. Talde txikian, palanka bat planifikatu eta egiten du, disei-nu globala edo piezakako diseinua eginez, eta hura eraikitzen egindako prozesua azaltzen du.

3.2. Ingurumena errespetatzen duten aplikazio teknologikoak erabiltzearen garrantzia onartu eta azaltzen du.

3.3. Asmakizun handi batzuen garrantzia eta bizimodua hobetzeko egiten duten ekarpena baloratzen du.

3.4. Tresnak, aparatuak eta makinak erabiltzeko eskuzko trebetasunak identifikatzen ditu eta haiek hobetzeko jokabideak aplikatzen ditu, estereotipo sexistak gaindituz.

4.1. Testu baten izenburua, formatua, testu bat artxibatu eta berreskuratzea, aldaketak, ordezpenak eta inprimatzea. Hori guztia eraikitako objektuaren aurkezpena egiteko erabiltzen du.

4.2. Paperean edo euskarri digitalean egindako lanen aur-kezpena zaintzen du.

4.3. Programatutako sekuentzia bat modu eraginkorrean jarraitzen du, informazioa Interneten aurkitzeko.




Jarduera zientifikoaren hastapenak. Hurbilketa esperimentala zenbait alderdiri.

Informazio iturri zuzenak eta zeharkakoak erabiltzea.Komunikabideak eta komunikazioaren teknologiak erabil-

tzea.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea,

informazioa bilatu eta hautatzeko, eta ondorioak aurkezteko.Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak, ikasgelan

eta ikastetxean.Behaketako tresnak eta laneko materialen erabilera, segurtasun

eta mantentze-lanetarako arauak ezagutu eta errespetatzea.Materialak erabiltzea, segurtasun arauak kontuan hartuz.Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien edo bestelako

gaien gaineko proiektuak eta lanak planifikatu eta burutzea, eta haiei buruzko txostenak aurkeztea.






1.1. Informazio zehatz eta garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, zuzeneko eta zeharkako iturrietan, aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, bere esperientziaren berri ematen du, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta ahoz zein idatziz horren berri ematen du.

1.2. Behaketan berezkoak diren baliabideak erabiltzen ditu, hala nola, tresna optikoak eta doitasunezkoak, eta dokumentu idatziak, irudiak, grafikoak kontsultatu eta erabiltzen ditu.

2.1. Esperimentu edo esperientzia txikiak egiten ditu, eta modu naturalean edo eraginda gertatzen diren gertaeren gaineko aburuak ezartzen ditu, prozesua erregistratzen du eta lortutako emaitza gainerakoei ahoz eta idatziz komunikatzen die hasierako hipotesiarekin alderatu ondoren.



4.2. Lehen sorospenen jarduerak ezagutu eta irudikatzen ditu.


5.1. Beregaina da ekintzen eta atazen plangintzan eta buru-tzapenean eta erabakiak hartzean ekimena du: atazak egin behar dituenean haien plangintza egiten du eta haiekin jarraitzen du, beharrezko laguntza bilatzen du.

5.2. Lanak modu ordenatuan eta argian aurkezten ditu, pa-perean eta modu digitalean. izenburuak, marjinak, orrialdeen zenbakitzea, ortografia, aurkibidea, etab.

5.3. Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien eta eduki blokeetako bestelako gaien gaineko proiektuak eta lanak egiten ditu eta proiektu edo lan horien txostenak aurkezten ditu, pape-rean eta/edo euskarri digitalean. Horretarako, informazioa iturri desberdinetatik (zuzenean, liburuetatik, Internetetik) biltzen du, ahoz eta idatziz ematen du, irudietan eta testu idatzi laburretan lagunduz, emandako ildoei jarraikiz.

5.4. Egitura edo makina erraz bat talde txikian planifikatu eta eraikitzen du (egitura edo makina horrek zeregin bat izanen du edo aurretiko baldintza bat beteko du).


2. BLOKEA. GIZAKIA ETA OSASUNAGizakiaren gorputza eta haren funtzionamendua.Anatomia eta fisiologia. Aparatuak eta sistemak.Bizitzeko funtzioak giza espeziean. Erlazioa (zentzumenen

organoak, nerbio sistema).Osasuna eta eritasuna. Giza organismoko aparatu eta sistemei

eragiten dieten eritasun nagusiak.Eritasunei aurrea hartzeko aztura osasuntsuak. Jokabide

arduratsua.Alkoholaren kontsumoaren ondorio kaltegarriak.Osasunean eragiten duten zientziaren aurrerapenak.Lehen sorospenetako oinarrizko jarduketak ezagutzea.Nortasun eta autonomia pertsonalak.Enpatia eta gainerakoekiko harremana.Erabakiak hartzea: irizpideak eta ondorioak.

1. Giza gorputzaren harremanetarako funtzioetan parte hartzen duten organo nagusiak identifikatu eta kokatzea eta horien eta osa-sun ohitura batzuen artean funtsezko lotura batzuk ezartzea.

2. Giza gorputzaren funtzionamendua ezagutzea: zelulak, ehunak, organoak, aparatuak eta sistemak: haien kokapena, forma, egitura, zereginak, zainketak, etab.

3. Bizitzako praktika batzuk gorputzaren funtzionamendu egokiarekin lotzea. Bizitzeko estilo osasuntsuak hartzea, beren bizimoduak, bai eskolan, bai eskolatik kanpo, osasunarentzat dituen ondorioak ezagutuz.

1.1. Giza gorputzaren (zentzumenen organoen, nerbio sistemaren) harremanetarako funtzioetan parte hartzen duten organo nagusiak behatu, identifikatu eta kokatzen ditu, haien arteko funtsezko harreman batzuk ezartzen ditu eta osasuneko higiene eta zainketarako aztura batzuk adierazten ditu.

2.1. Giza gorputzaren funtzionamenduaren ezaugarri batzuk identifikatu eta azaltzen ditu: zelulak, ehunak, organoak, aparatuak eta sistemak: kokatzen ditu, eta formaren, egituraren eta funtzioen arabera identifikatzen ditu.

3.1. Bizitzeko estilo osasuntsuak eta organo eta aparatuen zainketan eta funtzionamenduan dituzten ondorioak ezagutu eta azaltzen ditu.

3.2. Osasunari kalte egiten dioten praktika sozialak identifi-katzen ditu: alkoholismoa, sedentarismoa, tabakoa, eguzkitan egotea, obesitatea, elikadura txarra, etab.

3.3. Eritasunei aurrea hartzeko aztura osasuntsuak identifikatu eta azaltzen ditu eta jokabide arduratsua du.

3.4. Osasuna hobetzen duten zientziaren aurrerapen batzuk ezagutu eta azaltzen ditu.

3.5. IKTren laguntzarekin, eritasun arrunt baten gaineko iker-keta egiten du, eritasun hori zerk eragiten duen, haren sintomak, esperientzia propioak edo hurbilekoak azalduz, eta zientziak haren tratamenduan dituen aurrerapenak (botikak, kirurgia, txertoak, baleude).



3.6. Lehen sorospenen teknikak ezagutu eta erabiltzen ditu eta egoera simulatuetan irudikatzen ditu.

3.7. Beregaina da ekintzen eta atazen plangintzan, burutzape-nean eta erabakiak hartzean ekimena du, eta hartutako erabakien irizpideak eta ondorioak identifikatzen ditu.

3. BLOKEA. IZAKI BIZIDUNAK.Landareen egitura eta fisiologia. Fotosintesia.Animalien egitura eta fisiologia.Izaki bizidunen arteko harremanak.Elikagai kateak. Populazioak, erkidegoak eta ekosistemak.Gizakia eta biodibertsitatea.Espezieak desagertzea.Ekosistema baten ezaugarriak eta osagaiak. Ekosistemak:

goi mendia, oihana eta larrea, putzua, harkaitzak, ibaiak, soroak eta estepak, itsasertza eta hiria. Elikagai kateak.

Biosfera, izaki bizidunen habitatak.Izaki bizidun guztien behaketa eta azterketa zorrotzerako

interesa.Natura ingurunea aldatzen duten gizakiaren jarduketak.

1. Landareen egitura eta fisiologia eta fotosintesiaren ezaugarri nagusiak ezagutzea.

2. Izaki bizidunen arteko harremanak ezagutzea. Elikagai kateak. Populazioak, erkidegoak eta ekosistemak.

3. Ekosistema baten ezaugarriak eta osagaiak ezagutzea.4. Gizakiaren eta bioaniztasunaren arteko harremana ezagu-

tzea eta espezieen suntsipenaren zergatiak identifikatzea.5. Gizakiaren praktika zehatz batzuk natura ingurunea egoki

errespetatu eta zaintzearekin lotzea, bizi estilo kontsekuenteak hartuz, gizakiaren jarduketek planetan bizitzarako dituzten ondo-rioak ezagutuz, eskolan nahiz eskolatik kanpo.

6. Ezagutzea ingurumenean egindako aldaketek, bai prozesu naturalen ondoriozkoek bai gizakien jarduerak eragindakoek, izaki bizidunengan eta bizigabeengan eta Lurraren orekan eragin dezaketela.

1.1. Landareen egitura eta fisiologia ezagutu eta erlaziona-tzen ditu, fotosintesiaren ezaugarri nagusiak deskribatzen ditu eta fotosintesiak planetan izaki bizidunendako duen garrantzia onartzen du.

2.1. Izaki bizidunen arteko harreman nagusiak behatu eta identifikatzen ditu, kate trofikoen ezaugarriak deskribatzen ditu eta populazioa, erkidegoa eta ekosistema definitzen ditu.

3.1. Ekosistema baten ezaugarriak eta osagaiak behatu, identifikatu eta deskribatzen ditu. Ekosistemak: larrea, putzua, oihana, itsasertza eta hiria.

3.2. Nafarroako gune bateko ekosistema baten ezaugarri, osagai eta harreman nagusiak, banaka eta taldean, aztertu eta azaltzen ditu: Pirinioetako mendiak, oihanak, larreak eta ordokiak, ibaiak, harkaitzak, aintzirak, estepak eta laboreak, hiria, etab., eta egindako lanaren berri ahoz eta idatziz ematen du.

4.1. Gizakiaren eta bioaniztasunaren arteko harremana identifi-katzen du eta espezieen suntsipenaren zergatiak azaltzen ditu.

4.2. Gizakiaren jarduketen eta gune baten bioaniztasunaren arteko harremanak ezarri eta azaltzen ditu.

4.3. Espezieen suntsipenaren zergati batzuk azaltzen ditu eta hura galarazteko ekintza argudiatuak proposatzen ditu

5.1. Natura ingurunea aldatzen duten gizakiaren jarduketa batzuk identifikatu eta deskribatzen ditu.

5.2. Bere ingurunetik abiatuta, natura ingurunea aldatzen duten gizakiaren jarduketa batzuk ahoz eta idatziz azaltzen ditu: honda-kindegia, harrobia, zabortegia, autobidea, eraikinak, deforestazioa, suteak, dragatuak, landare edo animalia arrotzak sartzea, etab. eta natura defendatzen duten taldeen eta talde horiek Nafarroan eta Espainian egiten dituzten kanpaina eta jarduketa batzuen berri ematen du.

6.1. Izaki bizidun guztiei behatzeko eta aztertzeko interesa izatea.

6.2. Izaki bizidunak errespetatu eta zaintzeko azturak era-kusten ditu.

6.3. Naturaren aldaketek eta/edo gizakiaren jarduerek on-dorioak utzi dituzten gizakien bizitzari lotutako prozesuen infor-mazioa aztertu eta erregistratzen du: nekazaritza, abeltzaintza, deforestazioa, eskia, ureko jarduerak, ehiza, arrantza, furtibismoa, ibaien dragatuak, auzoberriak, etab., eta emaitzak ahoz eta idatziz komunikatzen ditu.

4. BLOKEA. MATERIA ETA ENERGIA.Materialak aztertu eta sailkatzea haien propietateen arabera.

Gizartearen aurrerapenerako zenbait aurrerapen, produktu eta materialen erabilgarritasuna.

Gorputz baten masa eta bolumena neurtzeko prozedurak.Fenomeno fisiko behagarriak dentsitate aldeen bidez azaltzea.

Flotagarritasuna likidoetan.Indarren eraginez gorputzen mugimenduan edo forman

aldaketak iragartzea.Energia kontzeptua. Energia motak.Energia iturriak eta lehengaiak: jatorria. Energia berriztagarriak

eta berriztaezinak. Alde onak eta txarrak.Garapen iraunkorra eta ingurumena.Esperientzia errazak planifikatu eta egitea edozeinek erabiltzen

ahal dituen materialen propietateak eta energia aldaketetan izaten duten jokabidea aztertzeko.

1. Zenbait material haien propietateen arabera aztertu eta sailkatzeko irizpide batzuk ezagutu eta aplikatzea. Gizartearen aurrerapenerako zenbait aurrerapen, produktu eta materialen erabilera ezagutzea.

2. Materiaren fenomeno fisiko eta kimikoen gaineko esperien-tziak eta ikerketa txikiak egitea: problemak planteatuz, hipotesiak eginez, beharrezko materiala hautatuz, eginez, ondorioak ateraz, emaitzen berri emanez.

3. Gizakiek lurraren baliabide naturalez egiten duten erabi-lera ezagutzea, eguneroko bizitzan erabilitako baliabide fisiko batzuk eta baliabide horiek, bereziki ura, kontserbatzeko beharra identifikatzea.

4. Maiz izaten diren kutsadura mota batzuen ondorioak zein diren eta nola aurre hartu edo murriztu ditzakegun jakitea.

1.1. Material batzuk beren propietateen arabera aztertu eta sailkatzen ditu (gogortasuna, disolbagarritasuna, agregazio egoera, eroankortasun termikoa).

2.1. Gorputz baten masa eta bolumena neurtzeko prozedura errazak ezagutu eta erabiltzen ditu.

2.2. Gorputz jakin batzuek ingurune likidoan duten flotagarri-tasunaren ezaugarri nagusiak identifikatzen ditu eta fenomeno fisiko behagarriren bat azaltzeko erabiltzen du, dentsitate-aldeen terminoetan.

2.3. Energia mota desberdinak identifikatu eta azaltzen ditu: mekanikoa, luminikoa, soinuzkoa, elektrikoa, termikoa eta kimikoa.

2.4. Indarren eraginagatik edo energia ekarpenengatik, gor-putzen mugimenduan, forman edo egoeran izan diren aldaketak iragartzeko esperientzia errazak egiten ditu, lortutako emaitzak azaltzeko iragarpenak eginez eta prozesuaren eta lortutako emaitzen berri ahoz eta idatziz ematen du.

2.5. Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien arteko al-deak, jatorria eta erabiltzeko abantaila eta desabantailak aztertu eta azaltzen ditu, eta garapen energetiko iraunkor eta ekitatibo baterako beharrezkoak diren ekintzen gaineko argudioak ematen ditu.

2.6. Laneko tresnen eta materialen erabilera, segurtasun eta kontserbaziorako arauak errespetatzen ditu.

3.1. Gizartearen gaur egungo jardueretan, ikerketa zientifiko berriak garapen teknologikoari aplikatuz prestatutako materia-len erabilera eta aplikazio nagusiak identifikatzen ditu: papera, pinturak, zuntzak, plastikoak, zeramikak, aleazioak, zementuak eta altzairuak.

4.1. Kutsadura mota arrunt batzuek airean, lurrean eta ure-tan sortzen dituzten eraginak identifikatu eta azaltzen ditu, eta kutsadura horiei aurrea hartzeko edo murrizteko ekintza batzuk azaltzen ditu.


Makinak eta aparatuak. Makina motak eguneroko bizitzan eat haien erabilgarritasuna.

Aparatu baten operadoreak aztertzea eta haiek aparatua eraikitzeko erabiltzea.

Modulatutako piezetatik abiatuz, izaera edo funtzio jakin bat betetzen duten egitura sinpleak egitea, arazo jakin bat konpon-tzeko.

Aurkikuntza eta asmakizun garrantzitsuak.Testu tratamendua. Lagundutako informazio-bilaketak egitea

sarean. Informazioaren eta komunikazioaren teknologien denbora kontrolatzea eta haien erabilera arduratsua egitea.

Prebentzio neurriak. Lehen sorospenak.

1. Eguneroko bizitzan erabilitako makina eta aparatu mota batzuk, haien erabilgarritasuna eta historia ezagutzea.

2. Objektu eta aparatuak eraikitzeko planifikazioa egitea au-rrez emandako helburu bat gogoan izanda, horretarako energia iturriak, operadoreak eta material egokiak erabiliz; beharrezkoa den eskuzko trebetasuna erakutsiko da eta batzuetan banakako lana eta beste batzuetan talde lana eginen. Halaber, eraikitako objektua eta haren gaineko txostena aurkeztuko dira, istripuei aurrea hartzeko neurriak kontuan hartuz.

3. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu eraginkor eta arduratsuan erabiltzea.

1.1. Objektuen eta makinen aplikazioetako baten bat identifika-tzen du, baita gizakien jarduerak errazteko duten baliagarritasuna ere.

1.2. Ikertzaile, asmatzaile eta zientzialarien biografiak irakurri eta azaltzen ditu.

1.3. Zientziaren aurrerapenak ondokoetan ezagutzen ditu: etxean eta eguneroko bizitzan; etxetresna elektrikoetan; elika-gaietan; hondakinetan; ehunezko zuntzetan; kulturan eta aisian; artean (pinturetan eta koloratzaileetan); musikan; zineman eta kirolean.

2.1. Operadoreak behatu eta aztertzen ditu informazioa lortze-ko eta objektu, aparatu edo makina bat eraikitzeko.

2.2. Emandako pieza modulatuetatik (zubia, txirrista, eskailera, etab.) abiaturik, problema bat ebazteko funtzio edo baldintza bat betetzen duen egitura erraz bat talde txikian planifikatu eta eraikitzen du.

2.3. Informazioaren teknologiek emandako baliabideak era-biltzen ditu, informazioa modu gidatuan bilatzeko, haren berri emateko eta proiektu edo lan bat elkarlanean egiteko.

2.4. Klaseko fitxategirako fitxa adierazgarriak prestatzen ditu, egitura edo makinak eraikitzean erabili dituen edo erabiltzen diren operadorerik ohikoenekin, prozesua azaltzeko argazkiekin edo krokisekin, egitura edo makina horiek erraz eraikitzeko.

3.1. Testu tratamendua modu autonomoan erabiltzen du (orrialde egokitzea, ilustrazioak edo oharrak sartzea, etab.).



3.2. Entretenimendu denbora informazioaren eta komunika-zioaren teknologiekin kontrolatu beharraz jabetzea eta horrek sortzen duen mendekotasuna.

3.3. Txosten bat prestatzen du, laneko plan baten erregistro-rako, eta ondorioen berri ahoz eta idatziz ematen du.

3.4. Erakusketa bat taldean muntatzen du, zeinetan agertuko diren objektu edo makina bat egiteko prozesua eta egindako lanen emaitza, eta lana nola egin duen ahoz eta idatziz azaltzen du: plangintzak, erabilitako materialak, zailtasunak, etab.




Jarduera zientifikoaren hastapenak.Hurbilketa esperimentala zenbait alderdiri.Informazio iturriak (zuzenekoak, liburuak) erabiltzea.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea,

informazioa bilatu eta hautatzeko, eta ondorioak aurkezteko.Eritasunei eta istripuei aurrea hartzeko azturak, ikasgelan

eta ikastetxean.Bakarkako lana eta taldeko lana.Zenbait material erabiltzea, segurtasun arauak kontuan

hartuz.Behaketako tresnak eta laneko materialen erabilera, segurta-

sun eta mantentze-lanetarako arauak errespetatzea.Proiektuak edo lanak (esaterako, zirkuitu elektriko bat eraiki-

tzea) planifikatu eta egitea, eta txostenak aurkeztea.





5. Proiektuak egitea eta txostenak aurkeztea.

1.1. Informazio zehatz eta garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, zuzeneko eta zeharkako iturrietan, aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, bere esperientziaren berri ematen du, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta ahoz zein idatziz horren berri ematen du.

1.2. Behaketan berezkoak diren baliabideak erabiltzen ditu, hala nola, tresna optikoak eta doitasunezkoak, eta dokumentu idatziak, irudiak, grafikoak kontsultatu eta erabiltzen ditu.

2.1. Esperimentu edo esperientzia txikiak egiten ditu, eta modu naturalean edo eraginda gertatzen diren gertaeren gaineko aburuak ezartzen ditu, lehen kasuan, beharrezkoa den materiala hautatuz, ondorioak ateraz eta emaitzak komunikatuz.

3.1. Landutako edukietako bakoitzari dagokion hiztegia egoki erabiltzen du.


4.2. Lehen sorospenen jarduerak ezagutu eta irudikatzen ditu.


5.1. Beregaina da ekintzen eta atazen plangintzan eta buru-tzapenean eta erabakiak hartzean ekimena du:


5.3. Zirkuitu elektriko baten edo eduki blokeetako bestelako gaien gaineko proiektuak egiten ditu eta txostena aurkezten du, paperean edo euskarri digitalean, informazioa iturrietatik (zuze-nean, liburuetatik, Internetetik) bilduz, baliabideak erabiliz eta egindako esperientziaren berri ahoz ematen du, irudi eta testu idatzien laguntzarekin.

2. BLOKEA. GIZAKIA ETA OSASUNA.Gizakiaren gorputza eta haren funtzionamendua.Anatomia eta fisiologia. Aparatuak eta sistemak.Bizitzeko funtzioak giza espeziean:–Nutrizioa (arnas, digestio, zirkulazio eta iraitz aparatuak).–Ugalketa (ugaltze aparatua).Osasuna eta eritasuna. Giza organismoko aparatu eta sistemei

eragiten dieten eritasun nagusiak.Eritasunei aurrea hartzeko aztura osasuntsuak. Jokabide

arduratsua.Drogen kontsumoaren ondorio kaltegarriak.Osasuna eta elikadura hobetzen dituzten zientziaren aurre-

rapenak.Lehen sorospenen oinarrizko jarduketak ezagutzea bere burua

eta besteenak laguntzeko.Nortasun eta autonomia pertsonalak. Besteekiko harremanak.

Erabakiak hartzea: irizpideak eta ondorioak.

1. Giza gorputzaren bizitzeko funtzioetan parte hartzen duten organo nagusiak identifikatu eta kokatzea, horien eta osasun ohitura batzuen artean funtsezko lotura batzuk ezarriz.

2. Giza gorputzaren funtzionamendua ezagutzea, zelulei, ehu-nei, organoei, aparatuei eta sistemei dagokienez: haien kokapena, forma, egitura, zereginak, zainketak, etab.

3. Bizitzako praktika jakin batzuk gorputzaren funtzionamendu egokiarekin lotzea, bizi estilo osasuntsuak hartuz eta bere bizimo-duak osasunerako dituen ondorioak zein diren jakinez.

1.1. Giza gorputzaren bizitzeko funtzioetan inplikatutako organo nagusiak identifikatu eta kokatzen ditu: nutrizioa (ar-nas, digestio, zirkulazio eta iraitz aparatuak). Aparatu horien eta osasun aztura jakin batzuen arteko funtsezko harreman batzuk ezartzen ditu.

1.2. Giza gorputzaren bizitzeko funtzioetan inplikatutako or-gano nagusiak identifikatu eta kokatzen ditu: ugalketa (ugalketa aparatua). Aparatu horien eta osasun aztura jakin batzuen arteko funtsezko harreman batzuk ezartzen ditu.

2.1. Arnas, digestio, mugimendu, zirkulazio eta iraitz aparatuen ezaugarri nagusiak identifikatu eta deskribatzen ditu eta haien funtzio nagusiak azaltzen ditu.

3.1. Bizitzeko estilo osasuntsuak eta organo eta aparatuen zainketan eta funtzionamenduan dituzten ondorioak ezagutu eta azaltzen ditu.

3.2. Eritasunei aurrea hartzeko aztura osasuntsuak identifi-katu eta adibideen bidez azaltzen ditu eta jokabide arduratsua erakusten du.

3.3. Drogen kontsumoak dituen ondorio kaltegarriak identifikatu eta azaltzen ditu.

3.4. 3Osasuna eta elikadura hobetzen dituzten zientziaren au-rrerapen batzuk (sendagaiak, uraren arazketa, kontserbatzaileak, txertoak, kirurgia teknikak, etab.) ezagutu eta azaltzen ditu.

3.5. Lehen sorospenen teknikak ezagutu, irudikatu eta egoera simulatuetan eta benetakoetan erabiltzen ditu.

3.6. Beregaina da ekintzen eta atazen plangintzan, burutzape-nean eta erabakiak hartzean ekimena du, eta hartutako erabakien irizpideak eta ondorioak identifikatzen ditu.

3. BLOKEA. IZAKI BIZIDUNAK.Izaki bizidunen egitura: zelula.Izaki bizidunen egitura: zelulak (haien egitura deskribatuz),

ehunak (motak eta organoak, ezaugarri eta funtzio nagusiak identifikatuz); aparatuak eta sistemak (osagaiak eta funtziona-mendua).

Sailkapen mailak materia bizian.Birusak, bakterioak eta zelula bakarreko organismo konple-

xuak. Onddoak.Luparen eta bestelako baliabide teknologikoen erabilera.Izaki bizidun guztien behaketa eta azterketa zorrotzerako

interesa.Izaki bizidunak errespetatu eta zaintzeko azturak.

1. Izaki bizidunak izaki bizigabeetatik bereiztea eta izaki bizidunak sailkatzea.

2. Izaki bizidunen egitura ezagutzea: zelulak (haien egitura deskribatuz), ehunak (motak eta organoak, ezaugarri eta funtzio nagusiak identifikatuz); aparatuak eta sistemak (osagaiak eta funtzionamendua).

3. Sailkapen mailak ezagutzea materia bizian. Birusak, bakte-rioak eta zelula bakarreko organismo konplexuak. Onddoak.

4. Baliabide teknologikoak erabiltzea, laneko tresnen eta ma-terialen erabilera, segurtasun eta mantentze-lanetarako arauak errespetatuz, izaki bizidun guztien behaketa eta azterketarako interesa erakutsiz eta izaki bizidunak errespetatu eta zaintzeko azturak izanez.

1.1. Izaki bizidunen eta izaki bizigabeen arteko aldeak iden-tifikatu eta azaltzen ditu.

1.2. Izaki bizidunen ezaugarriak identifikatzen ditu eta izaki bizidunak sailkatzen ditu: animalien erreinua, landareen erreinua, onddoen erreinua, bestelako erreinuak.

1.3. Animaliak ezaugarrien arabera oinarrizko bi multzo haue-tan identifikatzen ditu: ornodunak eta ornogabeak,eta hegaztiak, ugaztunak, narrastiak, arrainak eta urlehortarrak, eta landareak zuhaitzetan, zuhaixketan eta belarretan.

2.1. Zelulen ezaugarri eta funtzio nagusiak identifikatu eta deskribatzen ditu.

2.2. Zelularen oinarrizko egitura deskribatu eta marrazten du.

2.3. Ehunen egitura deskribatu eta azaltzen du.2.4. Aparatu eta sistemen ezaugarri eta funtzio nagusiak

ezagutu eta azaltzen ditu, haien osagaiak identifikatzen ditu eta haien funtzionamendua azaltzen du.

3.1. Irudiak behatzen ditu eta materia bizia identifikatu eta sailkatzen du. Birusak, bakterioak eta zelula bakarreko organismo konplexuak. Onddoak.

3.2. Egiten dituen lanetan lupa eta bestelako baliabide tekno-logikoak erabiltzen ditu.

4.1. Behaketan eta lanen prestaketan nola edo halako zorroz-tasun eta doitasuna erakusten ditu.

4.2. Izaki bizidunen bizitzari lotutako prozesuren bat behatu eta erregistratzen du. Emaitzak ahoz eta idatziz ematen ditu eta haren behaketa eta azterlanerako interesa erakusten du.

4.3. Laneko tresnak eta materialak erabiltzen ditu ikasgelan eta ikastetxean, segurtasun printzipioak aplikatuz.



4. BLOKEA. MATERIA ETA ENERGIA.Energia berriztagarriak eta berriztaezinak.Argia energia iturri moduan. Elektrizitatea: korronte elektrikoa.

Zirkuitu elektrikoak. Magnetismoa: lurraren magnetismoa. Imana: iparrorratza.

Zenbait esperientzia planifikatu eta gauzatzea ohiko erabilera duten materialen propietateak aztertzeko, bai eta argiaren, soi-nuaren, beroaren, hezetasunaren eta elektrizitatearen aurrean duten jokabidea ere aztertzeko.

Izaera elektrikoko zenbait gertaera eta haien ondorioak (argia eta beroa) behatzea.

Nahaste baten osagaiak destilazioaren, iragazketaren, lurrun-ketaren edo disoluzioaren bidez bereiztea.

Erreakzio kimikoak: errekuntza, oxidazioa eta hartzidura.Gizartearen aurrerapenerako zenbait aurrerapen, produktu

eta materialen erabilgarritasuna.

1. Energia iturri berriztagarriak eta ez-berriztagarriak ezagu-tzea, baita haien erabilera arruntak sortzen dituen abantailak eta desabantailak ere.

2. Argia energia iturri moduan aztertzeko esperientziak planifikatu eta egitea. Elektrizitatea: korronte elektrikoa. Zirkuitu elektrikoak. Magnetismoa: lurraren magnetismoa. Imana: ipa-rrorratza.

3. Erabilera arrunteko materialen propietateak eta argiaren, soinuaren, beroaren, hezetasunaren eta elektrizitatearen aurrean duten jokabidea ezagutzea.

4. Izaera elektrikoko zenbait gertaera eta haien ondorioak (argia eta beroa) behatzea.

5. Ikerketa errazak planifikatu eta egitea gorputzek argiaren, elektrizitatearen, magnetismoaren, beroaren edo soinuaren aurrean zer jokabide duten aztertzeko.

6. Esperientziak egitea nahasketa bateko osagaiak bereiz-teko.

7. Esperientziak egitea erreakzio kimikoak aztertzeko: erre-kuntza, oxidazioa eta hartzidura.

8. Gizartearen aurrerapenerako zenbait aurrerapen, produktu eta materialen erabilera ezagutu eta baloratzea.

1.1. Energia berriztagarrien eta ez-berriztagarrien arteko al-deak azaltzen ditu eta energia horiek zein lehengaitatik ateratzen diren ezagutzen du.

1.2. Zenbait energia erabiltzearekin zerikusia duten arrisku batzuk deskribatzen ditu: erradioaktibitatea, euri azidoa, smoga, ahidura, ingurumenaren eragina... eta garapen iraunkorrerako jarduketa posibleak azaltzen ditu.

2.1. Energia mekanikoaren, luminikoaren, soinuzkoaren, elektrikoaren, termikoaren eta kimikoaren ezaugarri nagusiak behatu, identifikatu eta azaltzen ditu.

2.2. Argia energia iturri moduan aztertzeko esperientziak planifikatu eta egitea. Elektrizitatea: korronte elektrikoa. Zirkuitu elektrikoak. Magnetismoa: lurraren magnetismoa. Imana: ipa-rrorratza.

3.1. Zenbait esperientzia planifikatu eta gauzatzen ditu erabile-ra arrunteko materialen propietateak aztertzeko, bai eta argiaren, soinuaren, beroaren, hezetasunaren eta elektrizitatearen aurrean duten jokabidea ere aztertzeko.

4.1. Beroak tenperaturaren gorakadan eta dilatazioan dituen ondorioak sistematikoki behatu, hauteman eta deskribatzen ditu.

5.1. Esperimentu txikiak egiten ditu karga elektrikoen erakar-pena eta aldarapena aztertzeko.

6.1. Esperientzia errazak egiten ditu nahasketa bateko osa-gaiak honako hauen bidez bereizteko: destilazioa, iragazketa, lurrunketa edo disoluzioa. Halaber, jarraitutako prozesuaren eta lortutako emaitzaren berri ahoz eta idatziz ematen du.

7.1. Erreakzio kimikoen (errekuntzaren, oxidazioaren eta hartziduraren) ezaugarri nagusiak ezagutu eta azaltzeko esperi-entziak planifikatu eta egiten ditu, eta prozesuaren eta lortutako emaitzaren berri ahoz eta idatziz ematen du.

8.1. Laneko tresnen eta materialen erabilera, segurtasun eta kontserbaziorako arauak errespetatu eta baloratzen ditu, ikasgelan eta ikastetxean.

8.2. Gizartearen aurrerapenerako zenbait aurrerapen, produktu eta materialen erabilera ezagutu eta baloratzea.


Elektrizitatea makinen garapenean.Zirkuitu elektriko sinpleak.Elektrizitatearen efektuak.Eroaleak eta isolatzaileak.Elektrizitatearen eta magnetismoaren arteko erlazioa.Gizateriaren aurkikuntzak eta asmakizunak.Ikertzaile, asmatzaile eta zientzialari handiak.Biografien irakurketa.Zientzia: haren eragina gizartearen garapenean.Testu tratamendua modu autonomoan erabiltzea.Lagundutako informazio-bilaketak egitea sarean.Informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera.Prebentzio neurriak. Lehen sorospenak.

1. Elektrizitatearen eta korronte elektrikoaren transmisioaren oinarrizko printzipioak ezagutzea.

2. Objektuak eta aparatuak eraikitzeko planifikazioa egitea aurrez emandako helburu bat gogoan izanda, horretarako ener-gia iturriak, operadoreak eta material egokiak erabiliz, banakako lana eta taldekoa eginez, eta erabilitako estrategien gaineko informazioa emanez.

3. Korronte elektrikoaren transmisioaren gaineko esperientzia errazak eta ikerketa txikiak egitea.

4. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu eraginkor eta arduratsuan erabiltzea, informazioa lortzeko eta txostenak aurkezteko.

5. Ikertzaile, asmatzaile eta zientzialari handien biografiak irakurtzea, haietako bakoitzak zientziaren garapenari egindako ekarpenak onartuz eta baloratuz.

1.1. Elektrizitatearen ondorio batzuk identifikatu eta azaltzen ditu.

1.2. Material eroale eta isolatzaileen ereduak jartzen ditu, azalpena erakutsiz eta argudioak emanez.

1.3. Elektrizitatearen eta magnetismoaren arteko erlazioaren oinarrizko printzipioak identifikatzen ditu.

2.1. Zirkuitu elektriko erraz bat eraikitzen du eta elektrizi-tatearen eta korronte elektrikoaren transmisioaren oinarrizko printzipioak aplikatzen ditu.

3.1. Korronte elektrikoaren transmisioaren gaineko esperientzia errazak eta ikerketa txikiak egitea: problemak planteatuz, hipote-siak eginez, beharrezko materiala hautatuz, muntatuz, gauzatuz, ondorioak ateraz, emaitzak komunikatuz, eta gertaera honen oinarrizko legeen gaineko oinarrizko ezagutzak aplikatuz.

4.1. Txosten bat prestatzen du, laneko plan baten erregistro-rako, eta ondorioen berri ahoz eta idatziz ematen du.

4.2. Informazioaren teknologiek eskaintzen dituzten baliabide errazak erabiltzen ditu komunikatzeko eta elkarlanean aritzeko.

4.3. Sarean informazioa gidatuta bilatzen du.4.4. Testu tratamendua modu autonomoan erabiltzen du

(orrialde egokitzea, ilustrazioak edo oharrak sartzea, etab.)4.5. Entretenimendu denbora informazioaren eta komunika-

zioaren teknologiekin kontrolatu beharraz jabetzea eta horrek sortzen duen mendekotasuna.

5.1. Gizateriaren aurkikuntza eta asmakizun handietako batzuk ezagutu eta baloratzen ditu.

5.2. Ikertzaile, asmatzaile eta zientzialari handien biografiaren bat irakurtzen du, eta haietako bakoitzak zientziaren garapenari egindako ekarpenak baloratzen ditu.

5.3. Garapen teknologikoak bizi eta lan baldintzetan duen eragina baloratu eta deskribatzen du.

5.4. Zientziaren aurrerapenetako batzuk ezagutu eta deskri-batzen ditu. Zientzia etxean eta eguneroko bizitzan (etxetresna elektrikoak, garraioa, aisia...); informazioaren eta komunikazioaren teknologiak; sendakuntza (giza genomaren ezagutza, transplan-teak, botika eta txerto berriak...).


Gizarte Zientzietan zenbait diziplina txertatzen dira, pertsonak izaki sozial modura eta haien errealitatea alderdi geografikoetan, soziologikoe-tan, ekonomikoetan eta historikoetan aztertzen dituztenak. Etapa honetan Gizarte Zientzien helburua gizartean bizitzen ikastea da, demokraziaren oinarrizko mekanismoak ezagutuz eta taldeko bizitzaren arauak erres-petatuz.

Lehen Hezkuntzako Gizarte Zientzien arloko curriculumean arlo honetako irakaskuntza eta ikaskuntzako prozesuak zehazten dituzten osagaiak daude eta curriculumaren izaera orokorra eta intregratzailea izanen da.

Edukiak bloketan jarri dira eta bloke horiek Gizarte Zientzien esparru nagusiak identifikatzeko aukera ematen dute.

Lehenik, 1. blokean, arlo osorako komuna den oinarrizko curriculuma-ren ezaugarriak eta arloa lantzeko lan teknikak ezarri dira.

“Bizi garen mundua” izeneko 2. blokean, geografia aztertzen da, bai hurbilekoa (ikaslea bere errealitatera hurbiltzeko balio du), bai urrunekoa (ikasleak ikuspegi globalagoa izan dezan).

bloke honetan testuak, koadroak eta grafikoak, eskemak, irudikapen kartografikoak, argazkiak eta irudi sintetikoak erabiliko dira, objektu eta gertaera geografikoak identifikatu eta aurkitzeko eta, orobat, haien banaketa eskala batean baino gehiagotan azaltzeko, bereziki Espainiakoan. Era berean, informazioa lortzeko iturri geografiko hauek erabiliko dira: testu idatziak, estatistika sortak, grafikoak eta irudiak, krokis eta grafiko egokiak prestatzeko. Paisaiaren elementuak identifikatuko ditu (erliebea, klima, hidrografia ...) natur ingurune nagusiak eta non dauden deskribatuko ditu eta haien ezaugarriak emanen. Azkenik, gizakiak ingurunean duen eragina eta hark ingurumenean dituen ondorioak aztertuko dira.

Hartara, 2. blokean eduki hauek sartzen dira: Unibertsoa, Lurraren irudikapena eta orientazioa espazioan, ura eta kontsumo arduratsua, klima eta klima aldaketa, paisaia eta gizakiak ingurunean esku hartzea.

“Gizartean bizitzea” izeneko 3. blokeko edukien bitartez, gizataldeen ezaugarriak ezagutzeko moduak ulertzeko prozesuari hasiera emanen diogu, errespetatuz eta baloratuz haien arteko aldeak, zein diren beren kideak, gune fisikoan nola banatzen diren, lana kideen artean nola banatzen den, kontsumo ondasunak nola sortu eta banatzen diren, herritarren bizitza ekonomikoa, gizarteko kideak ekintzaile izateko gaitasuna eta enpresaren azterketa, zeinaren barnean sartuko diren enpresa jarduerak gizartean duen zeregin dinamizatzailea, gizartearen, politikaren eta lurraldearen antolaketa eta Europako erakundeen ezagutza, biztanleria, ekoizpen sektoreak eta finantzen oinarrizko hezkuntza.

“Denboraren aztarnak” izeneko 4. blokean denbora historikoaren eta haren neurriaren eta zenbait gertakari historiko eta beste gertakari nabar-men batzuk denboran zehar ordenatzearen gaitasuna moduko kontzeptuak landuko dira. Horretarako, ondorengotzaren, iraupenaren eta aldibereko-tasunaren oinarrizko nozioak erabiliko dira. Gizateriaren etapa historiko handiak ikasiko dira, Historiaren aroaren ideia eskuratzeko eta Historiaren bost aroak datatzeko; aro horiek haien hasiera eta bukaerak markatzen dituzten gertaerekin lotuta daude eta horretarako beharrezkoa da baldintza historikoak, gertakizunak eta figurak denboraldietan ezagutzea.

Ikasleendako garrantzitsua da munduaren interpretazio pertsonal bat prestatzeko behar dituzten erreferentzia historikoak eskuratzea, Espainiako

eta autonomia erkidegoko historiaren oinarrizko ezagutzen bitartez, alderdi komunak eta desberdinak errespetatuz eta baloratuz.

bloke honetan prozesu historikoak identifikatu eta aztertzeko egokiak diren mapak eta bestelako irudi grafikoak erabiliko dira, iturri horien iruzkina egiteko oinarrizko prozedurak ezagutzera emateko.

Garrantzitsua da ikasleek jakin-mina garatzea iraganean giza bizitzaren formak zein izan ziren ezagutzeko eta hondakinek historia ezagutu eta aztertzeko duten garrantzia baloratzeko, zaindu behar den eta ondorengoei utzi behar zaien kultura ondare modura.

Era berean, ondare naturala, historikoa, kulturala eta artistikoa baloratu eta errespetatzeko eta haren kontserbazioak eta hobekuntzak berekin dakartzan ardurak onartzeko gaitasuna garatzen da bloke honetan.

Edukien sekuentziazioa ikasleen bilakaerarekin loturik dago, ikasleak bere ikaskuntza eta denbora historikoaren kontzeptua eraikitzen dituelako bere ezagutza eta heltze garapenari dagokienez, prozesu eta gertaera nabarmenak denboran eta espazioan identifikatu eta kokatu ahal izateko eta, bilakaera historikoaren barnean, aldaketa eta iraunkortasun nozioak bereizi ahal izateko eta Historia interpretatu ahal izateko, gertakari histo-rikoen kausalitatea eta ondorioak aztertzen dituen orainaldiaren ulermena errazten duen baliabide modura.

Arloan bakarka eta taldean lan egiteko azturak sustatzen dira, baita ahalegina ere, ikasteko eta ikasteko erantzukizunerako prozesuaren oi-narrizko osagai modura, hala nola beren buruarenganako konfiantzazko jarrerak, zentzu kritikoa, ekimen pertsonala, ikaskuntzarekiko jakin-mina, ikaskuntzarekiko interesa eta sormena, eta jarrera ekintzailea.

Era berean, ikasleendako ezinbestekoa gertatzen da arloko berariazko hiztegia eskuratu eta doitasunez eta zorroztasunez erabiltzea eta, orobat, informazioa hautatzea, Geografiaren eta Historiaren metodo eta teknika berekiak erabiliz, arazoen zergatiak eta ondorioak azaltzeko eta iragan historikoa eta espazio geografikoa ulertzeko.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak baliabide modura erabili behar dira curriculumeko jakintzagaiak ikasteko, informazioa esku-ratzeko eta hitz nagusiak eta kontzeptuak ikasi, ezagutu eta erabiltzeko tresna modura, hori guztia, Gizarte Zientzietako gaiak irakurri, idatzi eta haien gainean hitz egiteko gai izateko.

Gizarte Zientziak ikasi eta irakastea giza eskubideak osoki errespeta-tzea da, baita berdintasuna ere, berdintasun hori hartuta demokraziaren oinarri moduan eta erlijio edo talde etnikoen balio sistemen arteko aldeak ulertuz eta oinarrizko giza eskubideak baloratuz. Era berean, jarrera ho-rrekin erantzukizuna erakusten da eta erkidegoaren kohesioa bermatzeko beharrezkoak diren balio partekatuak ulertu eta errespetatzen dira, hala nola, printzipio demokratikoei errespetua izatea.

Arloaren azken helburua da askatasun pertsonala, erantzukizuna, herritartasun demokratikoa, elkartasuna, tolerantzia, berdintasuna, erres-petua eta justizia eta diskriminazio mota oro gainditzen lagunduko duten balioak transmititzea eta praktikan jartzea. Xede modura ere hartzen da (eta hura lortzera bideratuta dago Espainiako hezkuntza sistema) herri-tartasuna gauzatzeko eta bizitza ekonomikoan, sozialean eta kulturalean aktiboki parte hartzeko prestatzea, jarrera kritikoarekin eta arduratsuare-kin eta ezagutzaren gizartearen egoera aldakorretara egokitzeko gaitasu-narekin parte hartzeko, hain zuzen.

b) Gizarte Zientziak.

GIZARTE ZIENTZIAK


1. BLOKEA: EDUKI KOMUNAK.Bloke honen helburua da ikasleak ezagutza zientifikoa lan-

tzen hastea eta hura Gizarte Zientzien ikasketetan aplikatzen hastea.

Landu beharreko gaiaren gaineko informazioa biltzea, zuze-neko eta zeharkako iturriak erabiliz.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen hastea, informazioa bilatu eta hautatzeko.

Zernahi metodo eta iturri erabiliz lortutako informazioa antolatu, buruz ikasi eta berreskuratzeko estrategiak garatzea.

Testuzko hizkuntzak eta hizkuntza grafikoak erabili eta irakur-tzea, modu gidatuan eta eredu errazekin.

Lan intelektualerako teknikak.Erantzukizuna, ahaleginaren gaitasuna eta ikasteko iraunkor-

tasuna garatzeko estrategiak.Gizarte Zientziak hedatzeko testu sozial, geografiko eta histo-

riko errazak irakurtzera bultzatzeko teknikak sustatzea.Taldearen kohesioa eta elkarlana bultzatzeko estrategiak

erabiltzea.Laneko materialak zuzen erabiltzea.Proiektu eta lan errazak modu gidatuan planifikatu eta kude-

atzea, helburuak lortzeko. Jarrera ekintzailea.

1. Aurrez mugatutako gertaera edo fenomenoei buruzko in-formazio zehatz eta nabarmena lortzea, zuzeneko eta zeharkako iturriak erabiliz.

2. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea Gizarte Zientzien gaineko informazioa lortzeko, ikasteko eta edukiak adierazteko.

3. Erantzukizuna, ahaleginaren gaitasuna eta ikasteko iraun-kortasuna garatzea.

4. Testu sozial, geografiko eta historikoak bilatu, hautatu eta antolatzeko lanak eta aurkezpenak, bakarka eta taldean, egitea, bakarka nola talde baten barnean elkarlanean aritzeko trebetasuna erakutsiz.

5. Talde lana baloratzea, ardurazko lankidetza eta parte-hartze-rako jarduerak erakutsiz, elkarrizketetan eta solasaldietan besteen ideiekiko eta ekarpenekiko aldeak errespetuz eta tolerantziaz onartuz.

6. Gizataldeen barietatea errespetatzea eta denen arteko bizikidetza baketsu eta tolerantearen garrantzia baloratzea, uni-bertsalki partekatutako balio demokratikoak eta giza eskubideak oinarritzat hartuz.

7. Gizarte bizitzan eraginkortasunez eta izaera eraikitzaileare-kin parte hartzea, gatazkak ebazteko estrategiak sortuz.

1.1. Gizarte zientziekin zerikusia duen informazioa modu gidatuan bilatu, hautatu eta antolatzen du eta horren berri ahoz ematen du: liburuak, prentsa, IKTak, etab.

2.1. Helduaren laguntzaz, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu (Internet, blogak, sare sozialak...), lanak egiteko landutako gaiei egokitutako terminologia erabiliz.

2.2. Arloarekin zerikusia duten informazioak modu gidatuan aztertzen ditu, eta irudiak, taulak, grafikoak, eskemak, laburpe-nak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu errazean erabiltzen ditu.

3.1. Agindutako lanak egiten ditu eta lanak modu ordenatuan, argian eta garbian aurkezten ditu.

3.2. Jasotako hiztegia zorroztasunez eta doitasunez erabil-tzen du, lanak egiteko landutako gaiei egokitutako terminologia erabiliz.

3.3. Arloarekin zerikusia duten eta ahozko eta/edo idatzizko testuak ulertu dituela erakusten duten edukiak modu argi eta ordenatuan ahoz azaltzen ditu.

4.1. Emandako ildoetatik abiaturik, lan eta aurkezpen errazak egiten ditu, bakarka eta taldean, izaera geografiko, sozial eta historikoko testuak, laminak, grafikoak eta abar bilatuz, hautatuz eta antolatuz.



Gatazkak ebazteko estrategiak, bizikidetza arauak erabiltzea eta bizikidetza baketsu eta tolerantea baloratzea.

8. Lankidetza eta elkarrizketa baloratzea, gatazkak saihestu eta ebazteko, eta balio demokratikoak sustatzea.

9. Sormena eta espiritu ekintzailea garatzea, informazioa eta ideiak aprobetxatzeko eta ondorio berritzaileak aurkezteko gaitasunak handituz.

10. Lankidetzarako eta talde lanerako jarrerak eta etengabe aldatzen ari den gizarte batean rol berriak bereganatzeko aztura garatzea.

–Blokea. Bizi garen mundua:Bere inguruan ingurunea aldatu duten giza jarduketak; eu-

riaren, haizearen, izozteen, elurraren... arazoak gure herrian; fenomeno atmosferiko bakoitzaren gaineko fitxa, etab.

–Blokea. Gizartean bizitzea:Bide segurtasuneko arauak eta trafiko seinaleak; trafiko istri-

puen gaineko prentsa dosierra; nire kaleko espaloien altzarien gaineko azterlana; bizikidetza eta harremanak kalean; munduko hiri ospetsuetako kaleak; etxe motak; garraioak munduko hiri handietan, etab.

–Blokea. Denboraren aztarnak:Nire familiaren zuhaitz genealogikoa; nire familiaren bilduma

historiko-fotografikoa; pertsona baten eguneroko lanaren erritmo-ak; nekazari baten lanak urtaroen arabera, etab.


5.2. Taldeko jardueretan parte hartzen du, portaera arduratsu, eraikitzaile eta solidarioarekin eta funtzionamendu demokratiko-aren oinarrizko printzipioak errespetatzen ditu.

6.1. Gizataldeen arteko bizikidetza baketsu eta tolerantearen garrantzia baloratzen du, unibertsalki partekatutako balio demo-kratiko eta giza eskubideak oinarritzat hartuz.

7.1. Gizarte bizitzan eraginkortasunez eta izaera eraikitzai-learekin parte hartzen du eta gatazkak ebazteko estrategiak sortzen ditu.

7.2. Gizarteetan eta inguruetan (eskolan, familian, auzoan, etab.) oro har onartutako jokabide kodeak eta erabilerak identi-fikatu eta erabiltzen ditu.

8.1. Lankidetza eta elkarrizketa baloratzen ditu, gatazkak saihestu eta ebazteko, eta balio demokratikoak sustatzen ditu.

9.1. Jarrerak erakusten ditu (bere buruarekiko konfiantza, zentzu kritikoa, ekimen pertsonala, jakin-mina, interesa, sormena ikaskuntzan eta espiritu ekintzailea), inguruan dituen inguruaba-rren aurrean aktibo egonez.


10.1. Lankidetzarako eta talde lanerako jarrerak garatzen ditu, ideia arrotzak baloratzen ditu eta ideien aurrean intuizioarekin, irekitasunarekin eta malgutasunarekin erreakzionatzen du.

10.2. Lanak taldean planifikatzen ditu, taldeak koordinatzen ditu, erabakiak hartzen ditu eta erantzukizunak onartzen ditu.

2. BLOKEA: BIZI GAREN MUNDUA.Bloke honen helburua da ikasleek beren herria eta haren

inguru hurbila aztertzea, natura ingurunearen osagai nagusien azterketatik abiaturik. Bestalde, gizakiak natura ingurunea eta haren oinarrizko osagaietako batzuk nola erabiltzen dituen egiaztatuko du.

Natura ingurunea: haren osagai nagusien behaketa.Airea: ezinbesteko osagaia izaki bizidunendako. Ezaugarriak.

Haizea.Eguraldia. Fenomeno atmosferiko behagarriak: zeruaren

egoera, euria, elurra, etab.Eguzkia, Ilargia, izarrak.Eguna eta gaua.Ura: ezinbesteko osagaia izaki bizidunendako. Ezaugarriak.

Uraren egoerak. Uraren eguneroko erabilerak. Kontsumo ar-duratsua.

Nire herriko eta inguruko elementu naturalak eta giza ele-mentuak.

Kutsadura eta naturaren zainketa.

1. Natura ingurunearen elementu nagusiak identifikatzea, hurbilenetik urrunenera abiatuz, behaketa bidez.

2. Airearen osaera eta haren ezaugarri nagusiak ezagutzea, bizitzarako ezinbesteko osagaia dela eta haizea zer den eta nola sortzen den ulertuz.

3. Eguraldia deskribatzea gorputzaren sentsazioen bidez (hotza, beroa, hezetasuna, lehortasuna...) eta atmosferaren behaketaren bidez.

4. Eguzkiaren, Ilargiaren eta izarren ezaugarri batzuk behatu, ikertu eta ezagutzea eta eguneroko fenomeno batzuk deskriba-tzea, esaterako, eguna eta gaua.

5. Ura gizakiaren eta gainerako izaki bizidunen bizitzarako ezinbesteko osagai modura onartzea, ondasun ezinbesteko eta urri modura baloratuz eta haren erabilera arduratsua eginez.

6. Elementu naturalen eta gizakiak bere inguru hurbilenean eraiki dituen elementuen arteko bereizketa egitea eta gizakiaren jarduera batzuek ingurunean duten inpaktua baloratzea.

7. Natura inguruneko funtsezko elementu eta baliabideak eta horiek pertsonen bizitzarekin duten lotura identifikatzea, arduraz erabili behar direla jabetzeaz batera.

8. Jarrera positiboak garatzea hurbileko ingurumen arazoen aurrean eta haien natura ingurunea eta zainketa baloratzea.

1.1. Bere herriko eta inguru hurbileko elementu nagusien behaketak egiten ditu, helduak markatutako ildoei jarraituz.

1.2. Bere natura inguruneko alderdien gaineko informazioa prestatu eta biltzen du, irudiak, marrazkiak eta ahozko edo idatzizko iturriak erabiliz.

1.3. Natura inguruneko oinarrizko elementuak ahoz deskri-batzen ditu.

2.1. Airearen zenbait ezaugarri modu errazean deskribatzen ditu eta airea bizitzarako ezinbesteko osagai modura identifikatzen du.

2.2. Haizea zer den azaltzen du eta haize-orratza norabidea erakusten duen aparatu moduan identifikatzen du.

3.1. Bere inguru hurbilenean gertatzen diren fenomeno me-teorologikoak (euria, elurra, trumoia, tximista, etab.) identifikatu eta ahoz deskribatzen ditu.

3.2. Fenomeno atmosferiko batzuk behatzen ditu eta kode errazekin irudikatzen ditu.

3.3. Eguneroko aparatu meteorologikoekin datuen bilketa soila egiten du.

4.1. Eguzkiaren ezaugarrietako batzuk identifikatzen ditu eta astro horrek Lurrean bizitzarako duen garrantzia ezagutzen du.

4.2. Egunaren zatiak bereizten ditu eta haietako bakoitzean zer egiten duen ahoz deskribatzen du.

4.3. Zenbait elementu eta fenomeno natural, esaterako, egu-na eta gaua, behatzen ditu, eta zergatik gertatzen diren ahoz azaltzen du.

5.1. Ura gizakiaren eta gainerako izaki bizidunen bizitzarako ezinbesteko elementu moduan identifikatzen du.

5.2. Ura ondasun urria dela eta ez dagoela berdin banatuta baloratzen du, eta ikastetxean eta etxean ura arduraz kontsu-mitzen du.

6.1. Elementu naturalen eta gizakiak bere herrian eta inguru hurbilean eraiki dituen elementuen arteko bereizketa egiten du, eta ahoz deskribatzen ditu.

6.2. Bere inguruan gehien ikusten diren giza jarduketetako batzuk (eraikinak, kaleak, parkeak, autoak, errepideak, zubiak, etab.) identifikatzen ditu

7.1. Gizakiak hurbileko baliabide naturalei (urari, aireari, zoruari, mineralei, landareei eta abarri) ematen dien erabilera eta nola aprobetxatzen dituen azaltzen du.

8.1. Gizakiak natura ingurunean egindako jarduketen ondorio positiboak eta negatiboak ezagutzen ditu eta jarduketa horien gaineko iritzia ematen du, modu errazean.

8.2. Airearen eta uraren kutsaduraren balizko zergatiak iden-tifikatzen ditu eta airea eta ura etorkizuneko belaunaldietarako kontserbatzearen beharraz kontzientzia hartzen du.

3. BLOKEA: GIZARTEAN BIZITZEA.Bloke honetan ikasleek ezagutza sakonduko dute ohikotasunez

parte hartzen duten erakunde eta gizatalde batzuen gainean eta eguneroko guneak erabiltzeko ezartzen dituen arauen gainean.

Familia. Familia ereduak. Ahaidetasun harremanak.Ikastetxea: eskolaren antolaketa, klasea, ikaskideak, eskolako

materiala, gune fisikoak.Lagunak. Herriko kirol, aisia eta kultura elkarteak.Pertsonen betebeharrak eta eskubideak.Etxea: egoitzak.Kalea: ezaugarriak eta hiriko altzariak.Bizikidetza kalean.Gure hiria. Gure herria.Garraiobideak.Bide Hezkuntza.

1. Ahaidetasun harreman soilak ezagutzea, bere deiturak ezagutzea, ezaugarri eta bereizgarri propioak dituen familia bateko kide dela onartuz eta aintzat hartuz.

2. Hezkuntza erkidegoko kideen oinarrizko zeregin eta ardurak ulertzea.

3. Gizatalde jakin batzuetakoa (familia, eskola, berdinen taldea) dela onartzea eta haien berezko ezaugarri eta bereizgarriak aintzat hartzea.

4. Taldeko jardueretan parte hartzea, bizikidetzaren oinarrizko printzipioak errespetatuz.

5. Bere herriko (auzoko, udalerriko) antolaketa soziala uler-tzea.

6. Oinezko eta garraiobideen erabiltzaile modura oinarrizko arauak betetze errespetatzea eta inguruan arruntenak diren garraiobideak identifikatzea.

1.1. Ahaidetasun harremanak identifikatzen ditu eta familia rolak bereizten ditu.

1.2. Badaki zein diren bere deiturak, baita berezko ezaugarriak eta bereizgarriak dituen familia bateko kide dela ere.

2.1. Eskola erkidegoko kideak identifikatzen ditu eta ikaste-txean lan egiten duten pertsonek egindako lanak errespetatzen ditu.

3.1. Gizatalde jakin batzuetakoa (familia, eskola, berdinen taldea) izatea baloratzen du eta haien berezko ezaugarri eta bereizgarriak aintzat hartzen ditu.

3.2. Beste gizatalde eta talde etniko batzuen ohiturak eza-gutzen ditu eta haien kulturak eta agerpenak aniztasun lagin modura baloratzen ditu.

3.3. Familian, klasean eta kalean ezarritako bizikidetza arauak eta erregelak errespetatzen ditu.



7. Oinezko batek ezagutu behar dituen bide-elementuak behatu eta bereiztea eta mugikortasunak eguneroko bizitzan duen garrantzia baloratzea.

8. Ahozko hizkuntza eguneroko komunikazio egoeretan era-biltzea, sentimenduak, desioak eta ideiak adierazteko baliabide modura.

4.1. Ikastetxeko talde jardueretan (jolasetan, solasaldietan, antzezpenetan, batera jartzeko saioetan, etab.) parte hartzen du eta bizikidetza arauak errespetatzen ditu.

4.2. Gainerakoak eta ezarritako arauak errespetatzen ditu, hala nola, esku-hartzeak entzuten ditu, hitz egiteko txandari itxaroten dio, ideiak ekartzen ditu, gaiari buruzko galderak egiten ditu, etab.

4.3. Klaseko batzarra gatazkak planteatu eta ebazteko era-biltzen du.

5.1. Bere herria herri edo hiri modura identifikatzen du eta herri edo hiri horretan auzoak bereizten ditu.

5.2. Herrien eta hirien ezaugarri batzuk zerrendatzen ditu, haien antzekotasunekin eta desberdintasunekin.

5.3. Etxebizitza motak identifikatzen ditu eta haietako bat ahoz deskribatzen du.

5.4. Etxe bateko egoitzak ahoz deskribatzen ditu eta haietako bakoitzaren erabilera azaltzen du.

5.5. Kale batzuetako elementu nagusiak ezagutu eta izen-datzen ditu.

5.6. Bere hiri edo herriko plano oso edo partzial baten la-guntzaz, ibilbideak eta bideak ezarri eta egiten ditu, eta ibilbide luzeak, laburrak, arriskutsuenak, isilenak, naturalenak, etab., eta hito adierazgarri hauek bereizten ditu: plazak, parkeak, udaletxea, etab.

6.1. Bide segurtasuneko oinarrizko arauak ezagutu eta errespetatzen ditu, eta oinezko eta garraiobideetako erabiltzaile moduan erabiltzen ditu (segurtasun-uhala lotzea, gidaria ez gogaitzea...).

6.2. Garraiobideen arteko aldeak ezagutzen ditu eta haien erabilgarritasuna baloratzen du.

6.3. Bere inguruko garraiobideak sailkatzen ditu eta pertsonak eta salgaiak garraiatzeko bideak bereizten ditu.

7.1. Kalean segurtasunez ibiltzeko beharrezkoak diren trafiko seinaleak identifikatu eta interpretatzen ditu: semaforoen kolorea, oinezkoen pasabidea, etab.

8.1. Sentimenduak, desioak eta ideiak adierazten ditu egune-roko komunikazio egoeretan, ahozko hizkuntza erabiliz.

4. BLOKEA: DENBORAREN AZTARNAK.Bloke honetan ikasleak denbora kronologikoa eta bere bizitza

pertsonaleko eta familiarreko eguneroko gertaerekin duen harre-mana nolakoak diren ikasten hasiko dira.

Denboraren erabilera eta neurketa. lehenago, geroago, ira-gana, orainaldia, etorkizuna, iraupena.

Neurri unitateak: eguna, astea, hilabetea eta urtea.Astegunak.Urteko hilabeteak.Urtaroak.Iraganeko eta orainaldiko gertakizunak.Iragana berreraikitzeko baliabideak: bizitza pertsonala.

1. Iragan hurbilaren oroitzapena berreraikitzen hastea, fami-liako iturrietatik abiatuta.

2. Familia bizitzako edo inguru hurbileneko zenbait gertakari nabarmen denboran zehar ordenatzea, behaketako metodo erra-zak eta oinarrizko denbora-unitateak (eguna, astea, hilabetea, urtea) erabiliz.

3. Egutegia erabiltzea, denboraren joana irudikatzeko, egute-gian hilabete, egun edo data adierazgarriak kokatuz.

4. Gertaerak sekuentziatzea, oinarrizko denbora unitateak aplikatuz eta bere bizitzako zenbait alderditan gertatzen diren aldaketak adieraziz.

5. Iraganean eta orainaldian jazotako gertaerak identifikatzea eta behar den testuinguruan kokatzea.

1.1. Bere familiaren historiaren gaineko gertaera txikiak modu gidatuan ikertzen ditu eta bere familia inguruko datuen eta infor-mazioaren bilketa txikia egiten du.

1.2. Heldu baten laguntzarekin bere familiako kideen zuhaitz genealogiko txikia egiten du, denboraren oinarrizko nozioak kontuan hartuz.

1.3. Bere familiaren historia argazki “album” batean antolatzen du.

1.4. Ahozko iturriek eta familiako objektu eta oroitzapenek emandako informazioa erabiltzen du, iragana berreraikitzeko.

2.1. Jarduerak denbora nozioen arabera ordenatzen ditu: lehenago, geroago, jarraian, honekin batera, etab.

2.2. Gertaerak, ekintzak edo irudiak (biñetak, argazkiak, objek-tuak) denboraren arabera sailkatzen ditu, ondoko nozioen arabera: lehen, orain, gero, honekin batera, goizean, gauean, etab.

2.3. Bere bizitza pertsonaleko gertaera nabarmen batzuk kronologikoki ordenatzen ditu, horretarako oinarrizko denbora unitate hauek erabiliz: ordua, eguna, hilabetea eta urtea.

2.4. Familia harremanetatik eta familiakideen adinetik abiaturik, ordena kronologikoa ezartzen du eta iraganaren, orainaren eta etorkizunaren kontzeptuak identifikatzen ditu.

3.1. Data adierazgarriak egutegian aurkitu eta kokatzen ditu.3.2. Badaki zein diren asteko egunak eta, haietako batean

egonik, badaki aurrekoak eta ondokoak zein diren.3.3. Badaki zein diren urteko hilabeteak, egutegian ezagutzen

ditu eta aurrekoak eta ondokoak bilatzen ditu, eta hilabete bakoi-tzeko hasieratik-erdialdetik-bukaeratik hurbilen dauden egunak kokatzen ditu.

3.4. Urtaroak bereizten ditu eta haietako bakoitzaren zenbait ezaugarri ahoz azaldu eta alderatzen ditu.

4.1. Denbora-lerro erraz batean bere historia pertsonala kokatzen du, jaio zenetik gaur egun duen adinera arte.

4.2. Oinarrizko denbora nozioak (lehen-gero, hasieran-bu-kaeran) erabiltzen ditu, bere eguneroko bizitzako gertaerak kontatzeko, ordena kronologikoa errespetatuz.

5.1. Iragana ezagutzen du bere herriko edo inguru hurbileko aztarna historikoen, eraikinen eta abarren bidez.

5.2. Iraganeko eta oraingo gertaerak eta beren esperientzatik hurbil dauden alderdiekin duten erlazioa identifikatzen ditu.






Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen hastea, informazioa bilatu eta hautatzeko.


Testuzko hizkuntzak eta hizkuntza grafikoak erabili eta irakur-tzea, modu gidatuan eta eredu errazekin.



riko errazak irakurtzera bultzatzeko teknikak sustatzea.Taldearen kohesioa eta elkarlana bultzatzeko estrategiak

erabiltzea.Laneko materialak zuzen erabiltzea.Lan eta proiektu errazak modu gidatuan planifikatu eta kude-

atzea, helburuak lortzeko. Jarrera ekintzailea.


2. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu gidatuan erabiltzea, informazioa lortzeko, ikasteko eta edukiak adierazteko Gizarte Zientzien gainean.


4. Testu sozial, geografiko edo historikoak bilatu, hautatu eta antolatzeko lan eta aurkezpen errazak, modu gidatuan, bakarka, binaka eta taldean egitea, bakarka nola talde baten barnean elkarlanean aritzeko trebetasuna erakutsiz.




1.1. Gizarte zientziekin zerikusia duen informazioa (liburueta-koa, prentsakoa, IKTetakoa, etab.) modu gidatuan bilatu, hautatu eta antolatzen du eta horren berri ahoz eta idatziz ematen du.

2.1. Helduaren laguntzaz, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu (Internet, blogak, sare sozialak...), lanak egiteko landutako gaiei egokitutako terminologia erabiliz.

2.2. Arloarekin zerikusia duten informazioak modu gidatuan aztertzen ditu, eta irudiak, taulak, grafikoak, eskemak, laburpenak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu.




4.1. Emandako ildoetatik abiaturik, lan eta aurkezpen errazak egiten ditu, bakarka eta taldean, izaera geografiko, sozial eta historikoko testuak, laminak, grafikoak eta abar bilatuz, hautatuz, antolatuz eta prestatuz.



Gatazkak ebazteko estrategiak, bizikidetza arauak erabiltzea eta bizikidetza baketsu eta tolerantea baloratzea.




–Blokea. Bizi garen mundua:Mankomunitateak ingurumena babesteko hartzen dituen neu-

rrien gainean (uraren potabilizazioa eta birziklapena, zaborrak...); ura nire herrian; natura edo hiri paisaia zehatz bat “hobetzen laguntzeko” proiektu berde bat; harkaitz edo mineral bilduma bat; etab.

–Blokea. Gizartean bizitzea:Bere herriko gizarte, kirol eta kultura erakunde batzuen egoi-

tzak; alkate bat nola hautatzen den; alderatu lan egiten duten pertsona batzuen eta norberaren ordutegiak; nork egiten duen lan eta zertan... ogia, esnea... nire etxera irits daitezen; nire herria prentsan ... hiru astetan zehar; lanbide baten azterketa: dendaria, eta abar.

–Blokea. Denboraren aztarnak.Heldu ezagun eta hurbileko baten biografia; zure herriko monu-

mentu baten gaineko azterlana; egunero erabiltzen diren objektuak denboran izan duten bilakaera; prentsa dosier iruzkindua, aurretik zehaztutako gaien gainean; etab.











2. BLOKEA: BIZI GAREN MUNDUA.Bloke honetan bizitzarako oinarrizkoak diren bi elementuren,

uraren eta zoruaren (harkaitzen), azterketan sakondu nahi da, baita osatzen dituzten natura paisaietan ere, ikasleek bere ingu-ruko paisaia(k) Nafarroako edo munduko gune desberdinetako bestelako paisaiekin aldera ditzaten.

Ura: Propietateak. Egoerak. Uraren zikloa. Non agertzen diren. Erabilerak.

Ura gure herrian: kokapena (ibaia, ibaiadarrak, putzuak, euria...) erabilera eta desorekak.

Harkaitzak eta mineralak. Aniztasuna. Sailkapena.Natura ingurunea eta gizakia.Nire herriko paisaia(k).Natura paisaia: mendia, ordokia, ibaiak eta aintzirak, kos-

taldea.Naturaren zainketa. Kutsadura.Orientazio espaziala: oinarrizko nozioak inguru hurbiletik

hasita.

1. Onartzea ura natura elementu modura, haren ezaugarriak, propietateak eta prozesuak, eta gainerako izaki bizidunekin duen erlazioa, gizakiak urarekin egiten dituen erabilerak aztertuz.

2. Harkaitzak eta mineralak identifikatzea eta haien kolorearen eta formaren arabera sailkatzea.

3. Natura ingurunea osatzen duten zenbait elementu modu errazean azaltzea, hartan desorekak sortzen dituzten giza jardu-erak identifikatzea eta natura ingurunea defendatu, errespetatu eta berreskuratzeko jarrerak sortzea.

4. Giza ekintzak natura paisaian eragiten dituen ondorioak azaltzea eta natura paisaiaren eta hiri paisaiaren arteko berdin-tasunak eta desberdintasunak identifikatzea.

5. Uraren eta giza erabileren arteko erlazio batzuk identifikatzea hala nola erabilera horiek ingurumeneko arazo batzuetan duten inplikazioa, esaterako, lehortea eta uraren kutsadura.

6. Kokapeneko eta hurbiltasuneko oinarrizko nozio topologi-koak (goian-behean, barnean-kanpoan, eskuinean-ezkerrean, barnekoa-kanpokoa, etab.) zuzen erabiltzea, bere inguru hurbi-lenean orientatzeko.

1.1. Uraren propietateak eta haren egoerak eta egoera horiek prezipitazioekin duten erlazioa azaltzen ditu.

1.2. Uraren zikloa identifikatzen du eskemen eta marrazkien laguntzarekin, eta ura etengabe mugitzen ari dela azaltzen du.

1.3. Edateko uraren eta edatekoa ez den uraren arteko be-reizketa egiten du eta ur horiek haien erabilerekin erlazionatzen ditu.

1.4. Ura (ibaiak, errekak, etab.) dagoen bere herriko eta inguru-ko tokiak identifikatzen ditu, baita izaki bizidunendako (animaliak, landareak, gizakia) duen garrantzia ere.

1.5. Ura bere herrian nola banatzen den eta ibaia, ubidea eta abar herritik igarotzean zer lurraldetan barna egiten duten bidea adierazten du mapa errazetan.

1.6. Ibai baten zati nagusiak bereizten ditu eta haren oinarrizko ezaugarriak azaltzen ditu.

1.7. Naturan ur geza eta ur gazia non dauden azaltzen du.2.1. Harkaitzak eta mineralak modu errazean deskribatzen

ditu eta haien kolorearen, formaren eta plastikotasunaren arabera sailkatzen ditu.

2.2. Zenbait mineralen eta haien erabileren propietate eta ezaugarri errazak identifikatu eta azaltzen ditu.

3.1. Gizakiek natura ingurunean, bereziki urarekin eta lurrarekin zerikusia dutenetan, sortzen dituzten aldaketak eta desorekak identifikatzen ditu eta ahoz eta modu errazean deskribatzen ditu.

4.1. Paisaiako natura eta giza elementu zehatzak identifikatu eta deskribatzen ditu eta haietako bakoitzaren adibideak jartzen ditu.

4.2. Bere herriko eta natura eta hiri inguruko paisaia modu gidatuan esploratzen du eta paisaiaren oinarrizko elementuak deskribatzen ditu.

4.3. Kostaldeko paisaiak deskribatzen ditu, lehorreko paisai-etatik bereiziz.

5.1. Ura ondasun urria dela eta ez dagoela berdin banatuta baloratzen du, eta arduraz kontsumitzen du.

5.2. Ingurumeneko arazoen aurrean jarrera positiboak garatzen ditu, garapen iraunkorrerako azturak praktikatuz.

5.3. Ingurumeneko arazo jakin batzuen aurrean banakako eta taldeko jarduerak egiten ditu, objektuak eta substantziak murriztuz, berrerabiliz eta birziklatuz.

6.1. Oinarrizko nozio topologikoak espazio mugatu eta ezagu-nen gaineko marrazki, egoera eta jokoekin irudikatzen ditu.

6.2. Eguzkiak zeruan egiten duen ibilbidea deskribatzen du eta orientatzeko oinarrizko estrategiak prestatzen ditu.

3. BLOKEA: GIZARTEAN BIZITZEA.Bloke honetan ikasleek bere herriko erakundeen, bere auzoko-

en lanaren eta agerpen kultural eta komunikabide ohikoenen gai-neko ezagutza sakonduko dute eta atal horietako batzuk urruneko edo hurbileko bestelako espazioekin alderatuko dituzte.

Herria: udala eta zerbitzu publikoak.Udalerria.Agerpen kulturalak: nire herriko ondare artistikoa, ondare

historikoa, hizkuntza, ohiturak, etab. eta beste gune batzuk.Bide Hezkuntza.Lanbideak:Komunikabideak. Publizitatea.

1. Bere inguru hurbileko (auzoko, herriko, udalerriko...) anto-laketa soziala ulertzea.

2. Organismoen funtzioak eta herritarren parte-hartzeak duen garrantzia modu errazean ezagutzea.

3. Bere herriko agerpen kulturalak eta ondare artistikoko, kulturaleko eta historikoko lanik adierazgarrienak ezagutzea eta haiek baloratzen eta kontserbatzen laguntzen duten jarrerak garatzea.

4. Oinezko batek ezagutu behar dituen bide-elementuak behatu eta bereiztea eta mugikortasunak eguneroko bizitzan duen garrantzia baloratzea.

5. Bere inguruko pertsonen lanak deskribatzea eta lanbiderik ohikoenak identifikatzea, zenbait lanbideren izenak egiten duten lan motarekin lotuz.

6. Masa komunikabideen ezaugarriak ezagutzea eta komuni-kabideek eguneroko bizitzan duten rola identifikatzea.

1.1. Herri bat zer den azaltzen du eta bere herria ezagutzeko interesa erakusten du.

1.2. Bere herriko ohiturak, bizimodua eta gizarte antolaketa identifikatu eta deskribatzen ditu.

1.3. Talde bateko kide izatearen poztasuna (klasekoa, ikaste-txekoa, kirol talde batekoa, etab.) zernahi egoeratan erakusten du.

1.4. Banakoen desberdintasunen aurrean haiek onartu eta errespetatzeko jarrera erakusten du.

2.1. Tokiko erakundeen erantzukizunak eta zenbait ataza identifikatzen ditu.

2.2. Bere esparru hurbileneko erakundeen oinarrizko funtzio-namendua deskribatzen du.

2.3. Bere herriko erakundeetan boterea nola gauzatzen den azaltzen du: klasean, familian, klubean, berdinen taldean, etab.



2.4. Bere herriko zenbait erakunderen egoitzak identifikatzen ditu eta haien eginkizunak ezagutzen ditu.

2.5. Udala herriko gobernuarekin lotzen du, badaki nork osatzen duen, kargurako nola hautatzen dituzten eta herriko zer zerbitzu antolatzen duten.

3.1. Herriko hizkuntzaz, kulturaz eta ohiturez interesa erakus-ten du eta beste kulturekiko aldeak errespetatzen ditu.

3.2. Bere herriko ondare artistiko, kultural eta historikoko lanik adierazgarrienak ezagutzen ditu.

3.3. Bere herriko ondare artistiko, historiko eta kulturala eta beste gune batzuk baloratu eta errespetatzen ditu, eta haiek kontserbatzeak dakarren erantzukizuna bereganatzen du.

4.1. Trafiko seinalerik ohikoenak identifikatu, ezagutu eta inter-pretatzen ditu, eta bide segurtasuneko arauak baloratzen ditu.

4.2. Zenbait trafiko seinaleren esanahia azaltzen du eta haiek errespetatzearen garrantzia onartzen du.

4.3. Bide publikoa garbi edukitzeko eta zaintzeko azturak garatzen ditu.

5.1. Bere inguruko pertsonen lanak deskribatzen ditu eta lanbiderik ohikoenak identifikatzen ditu.

5.2. Naturan egindako lanen, fabrikan egindakoen eta zerbi-tzuak ematen dituztenen arteko bereizketa egiten du.

5.3. Zenbait pertsonaren lana zer den azaltzen du eta lanbide jakin batzuen lantresnak ezagutzen ditu.

5.4. Egunero kontsumitzen diren zenbait produktu ekoitzi eta banatzeko prozesuan parte hartzen duten lanak zerrendatzen ditu.

5.5. Lanean (klasean, irakurtzen, etab.) eta aisialdian egunero ematen duen denbora bere familia esparruan kontrolatzen du.

6.1. Pertsona arteko komunikabideak eta masa komunikabide-ak zerrendatzen ditu, bere etxean dituenetatik hasita.

6.2. Komunikabideetako informazio errazak interpretatzen ditu eta informazioa baliabide informatikoen laguntzarekin lantzen hasi da.

6.3. Jarrera kritikoa garatzen du telebistako publizitate iragarki-en eta haietarako ezarritako denboraren kontrolaren aurrean.

4. BLOKEA: DENBORAREN AZTARNAK.Bloke honetan ikasleek denbora kronologikoa eta bere bizitza

pertsonaleko eta familiarreko gertaera jakinekin duen harremana nolakoak diren ikasten sakonduko dute. Gainera, denbora his-torikoaren kontzeptua ikasten hasiko dira, gertakari historikoen eta bizitza pertsonalaren eta familiarraren eta bere inguruko eta beste gune batzuetako iraganeko aztarnak ezagutzearen arteko erlaziotik abiaturik.

Aldaketak denboran.Eguneroko bizitza denboran zehar: bizitza pertsonala eta

familiarra.Egutegia.Iraupenaren, segidaren eta aldiberekotasunaren nozioak.Iragan hurbileko aztarnak: ezagutza, zainketa eta kontser-

bazioa.Historiako pertsonaiak eta iraganeko beste aztarna batzuk.

1. Denboraren iraganean pertsonengan, gizartean eta naturan gertatu diren aldaketak ulertzea, eguneroko bizitzaren zenbait alderdiren bilakaera aurkitzea eta denbora sekuentziak krono-logikoki ordenatzea.

2. Egutegia erabiltzea, denboraren joana irudikatzeko, eta egutegian hilabete, egun edo data adierazgarriak kokatzea.

3. Iraupena, segida eta aldiberekotasuna adierazten duten denbora nozioak erabiltzea eta aldaketa horien agerpen ageri-koenak behatzea.

4. Gizakien historiaren etapak identifikatzea eta objektu zaha-rrak eta objektu berrien arteko bereizketa egitea.

5. Kultura eta ondarea aisia forma bezala ezagutzea, ingura-tzen gaituenetik ikasiz eta kultura eta ondarea kontserbatzearen garrantzia ulertuz.

6. Museo bat zer den, zein den bere xedea ezagutzea, haren rola baloratzea, artelanak ikusiz gozatuz.

7. Iragan historikoaren garrantzia azaltzea eta iraganeko gertaera eta pertsonaien azterketaz interesa erakustea.

1.1. Eguneroko bizitzako gertaerak kontatzen ditu, ordena kronologikoa errespetatuz.

1.2. Bere eguneroko bizitzako jarduerak ordenatzen ditu, denboraren, oporren, ikastetxearen, kirol jardueren eta abarren arabera.

1.3. Denboran zehar, norberarengan nola gainerakoengan, gertatutako aldaketak deskribatzen ditu.

1.4. Bere bizitzako gertaera nabarmenekin ardatz kronologiko erraz bat eraikitzen du, jaiotzetik hasi eta gaur egun arte, eta iragana, oraina eta etorkizuna bere bizitzaren bitartez identifi-katzen ditu.

1.5. Objektu edo gertaera baten bilakaera adierazten duten sekuentziak kronologikoki ordenatzen ditu.

1.6. Denbora-lerro errazak interpretatzen ditu.1.7. Denboraren iragateak pertsonengan, gauzetan, paisaietan

eta ohituretan sortzen dituen aldaketak ezagutzen ditu.2.1. Egutegia erabili eta interpretatzen du, denboraren iraga-

tearen irudikapen bezala.2.2. Bere eguneroko bizitzako data adierazgarriak egutegian

aurkitu eta kokatzen ditu.2.3. Eskola planak, jarduerak, txangoak, etab. planifikatu eta

antolatzen ditu, egutegia erabiliz.2.4. Egutegiaren jatorriaren eta egutegi moten gaineko informa-

zioa modu gidatuan biltzen du, baliabide teknologikoak erabiliz.3.1. Bere eguneroko jardueretako batzuk iraupenaren nozio-

aren arabera ordenatzen ditu.3.2. Segida eta aldiberekotasuna adierazten duten denbora

historikoaren oinarrizko nozioak ulertu eta erabiltzen ditu.3.3. Gertakarien aldiberekotasun eta segida harremanak

ulertzen ditu.3.4. Denbora neurtzeko moduen arteko harremanak ezartzen

ditu.4.1. Gertaera bat edo objektu bat iraganean, orainean edo

etorkizunean zuzen kokatzen ditu.4.2. Bere herriko edo beste gune batzuetako monumentuetako

irudiak sailkatzen ditu, zein aro historikotakoak diren, haietan, eta kronologikoki ordenatzen ditu.

5.1. Inguru hurbilean, iragana aztarna historikoen bitartez ezagutzen du.

5.2. Ondare kulturala zaindu eta ondorengoei utzi beharreko zerbait bezala identifikatzen du.

6.1. Museoak arteaz gozatzen, lanak aztertzen eta arte jarduerak egiten hasteko toki bezala baloratzea, jolasa eginez eta gozatuz.

6.2. Museo bat edo eraikin zahar bat bisitatzen denean izan beharreko jokabidea errespetatu eta bereganatzen du.

6.3. Museoak iraganaren oroimena kontserbatzeko toki bezala onartzen ditu.

7.1. Iraganaren gaineko informazioak lortzen ditu, askotariko iturriak erabiliz, eta modu antolatuan transmititzen ditu.

7.2. Iraganeko pertsonak eta gertaerak (familiakoak, herrikoak eta abarrekoak) identifikatzen ditu eta haiek aztertzeko interesa erakusten du.

7.3. Iraganeko gertaeren eta pertsonaia historikoen gaineko interesa erakusten du eta haiei buruzko ikerketa errazak egiten ditu.








1.1. Informazio zehatz eta nabarmena bilatu, hautatu eta an-tolatzen du, aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, jarraitutako prozesuaren gainean hausnarketa egiten du eta ahoz zein idatziz horren berri ematen du.

2.1. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak (Internet, blogak, sare sozialak...) erabiltzen ditu, lanak egiteko landutako gaiei egokitutako terminologia erabiliz.



Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea informazioa irakurtzeko, idazteko eta transmititzeko.


Testuzko hizkuntzak eta hizkuntza grafikoak erabili eta ira-kurtzea.



rikoak irakurtzera bultzatzeko teknikak sustatzea.Taldearen kohesioa eta elkarlana bultzatzeko estrategiak

erabiltzea.Laneko materialak zuzen erabiltzea.Lanak eta proiektuak planifikatu eta kudeatzea, helburuak

lortzeko. Jarrera ekintzailea.Gatazkak ebazteko estrategiak, bizikidetza arauak erabiltzea

eta bizikidetza baketsu eta tolerantea baloratzea.









2.2. Arloarekin zerikusia duten informazioak aztertzen ditu, eta irudiak, taulak, grafikoak, eskemak, laburpenak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu.





–Blokea. Bizi garen mundua:Nola ikuskatu planoak, mapak edo munduko tokiak IKTak

erabiliz; planetariora bisita egin eta eguzki sistemaren gaineko txostena egitea; Lurrean orientatzeko modu tekniko eta naturalak; iparrorratz bat eraiki behar dugu; emandako gai baten (uholdeen, lurrikaren, idortearen, txingorraren...) gaineko prentsa dosierra; ura Nafarroako paisaietan; lurpeko urak Nafarroan; modu gidatuan aztertzea zer instalaziotan eta zer prozesu erabiliz arazten diren bere herriko ur zikinak; kutsadura atmosferikoaren mota nagusiak; haize parke batera bisita egitea; airea eta energia eolikoa, eta abar.

–Blokea. Gizartean bizitzea:Ezagun baten lanaren gaineko azterketa egiten du: ordutegia,

laneko araudia, zer egiten duen, erabiltzen dituen materialak, lantresnak eta makinak, egiten duen produktua edo zeregina... Egunero erabiltzen den artisau produktu edo produktu industrial jakin bat ekoitzi, eskukatu, banatu eta saltzeko prozesuen gaineko azterketa egiten du.

–Blokea. Denboraren aztarnak.Nire herriko friso historikoa azken urteetan; hurbileko gizarte

erakundeen organigramak prestatzen ditu; Nafarroako gazteluen, eta Nafarroako kultura eta jai tradizioen gainean azterketa egi-ten du; egunero erabiltzen diren objektuen (liburuen, etxetresna elektrikoen, etab.) bilakaera historikoa erakusten duten argazkien bilduma egiten du: liburuak, etxetresna elektrikoak, eta abar.










Lanak taldean planifikatzen ditu, taldeak koordinatzen ditu, erabakiak hartzen ditu eta erantzukizunak onartzen ditu.

2. BLOKEA: BIZI GAREN MUNDUA.Bloke honetan ikasleak Lurra planeta aztertzen hasiko dira,

haren kokapena eguzki sistemaren barnean, haren mugimen-duek eguneroko bizitzan sortzen dituzten ondorioak eta haren irudikapena. Gainera, fenomeno atmosferikoak landuko ditugu, bereziki uraren zikloan eragina dutenak eta Nafarroako paisaian eta beste gune batzuetan dituzten ondorioak.

Lurra eguzki sisteman.Lurra: ezaugarri orokorrak. Mugimenduak eta bere ondorioak.

Lurraren geruzak: oinarrizko ezaugarriak.Ilargia eta bere faseak.Espazioan norabidea aurkitzea: puntu kardinalak. Iparrorratza

eta GPSak. Orientazioa eta ibilbideen jarraipena nire herrian.Lurbira-globoak eta planisferioak. Poloen, ardatzaren eta

hemisferioen identifikazioa.Kartografia. Planoak eta mapak. Mapa elementuak eta

motak.Nire herriko eta nire herriko gune jakin batzuen planoak. Ira-

kurketa eta interpretazioa. Nafarroako mapak eta nire herriaren eta beste herri nagusi batzuen kokapena.

Airea eta haren konposizioa.Atmosfera. Fenomeno atmosferikoak. Prezipitazioak eta

prezipitazio motak. Atmosferaren kutsadura.Ura eta haren egoerak. Uraren zikloa. Urek planetan duten

banaketa. Azaleko urak eta lurpeko urak.Ura Nafarroan.Baliabide hidrikoak eta haien aprobetxamendua: kontsumo

arduratsua eta kutsadura arazoak.Paisaia. Paisaiaren elementuak. Paisaia motak. Ezaugarriak

eta desberdintasunak.Nafarroako zenbait paisaia eta urarekin duten erlazioa.Gizakiaren esku-hartzea paisaian.Paisaia errespetatu, defendatu eta hobetzea.

1. Eguzki sistemako astroak idenfikatzea eta Lurra eta Ilargia sistema horretan kokatzea.

2. Lurraren oinarrizko ezaugarriak eta egiten dituen mugimen-duak azaltzea eta errotazioaren eta translazioaren mugimendua eta haren ondorioak identifikatzea.

3. Lurraren geruzak izendatu eta identifikatzea, eta haien ezaugarrietako batzuk deskribatzea.

4. Ilargiaren oinarrizko ezaugarriak eta egiten dituen mugi-menduak deskribatzea, eta ilargi faseak eta haien ondorioak identifikatzea.

5. Puntu kardinalak identifikatu eta ezagutzea, orientazio aztu-rak eta oinarrizko espazio nozioak garatzea eta Lurra irudikatzeko formak azaltzea.

6. Plano baten eta mapa baten eta izan ohi dituzten elemen-tuen oinarrizko ideia bat izatea, orientaziorako haien garrantzia baloratzea eta kartografia kontzeptua eta hark irudikatzen duena azaltzea.

7. Airea osatzen duten gasak identifikatzea eta gas horietako bakoitzaren ezaugarri batzuk azaltzea.

8. Atmosfera identifikatzea, haien ezaugarri nagusiak eta egi-tura azaltzea eta planetan bizitza babesteko duten ezinbesteko zeregina baloratzea.

9. Fenomeno atmosferikoak identifikatu eta izendatzea, lainoak eta prezipitazioak eratzeko zergatiak deskribatzea, kutsadura atmosferiko nagusiak ikertuz.

10. Urak naturan dituen egoerak eta egoera-aldaketak eta kokapena identifikatu eta azaltzea, eta osatzen dituen paisaiak deskribatzea.

11. Ur masak eta ibilguak identifikatu eta izendatzea, azaleko uren eta lurpeko uren arteko bereizketa eginez.

12. Airearen eta uraren garrantzia baloratzea, eta eguneroko jardueretan haien kutsadura murriztu edo saihesteko eta ura aurrezteko estrategiak garatzea.

13. Paisaia bat zer den azaltzea, paisaiaren elementu na-gusiak identifikatzea, haren ezaugarri nagusiak deskribatzea eta etorkizuneko belaunaldietarako paisaia babestu, zaindu eta errespetatzearen garrantzia baloratzea.

1.1. Lurra Eguzkiaren inguruan biraka ari diren zeruko gorpu-tzen multzo bateko zati modura identifikatzen du.

1.2. Eguzkia eguzki sistemaren erdialdean kokatzen du eta hura osatzen duten planetak izendatzen ditu.

1.3. Planetak kokatzen ditu, Eguzkira duten hurbiltasunaga-tik.

2.1. Lurraren forma eta oinarrizko ezaugarri batzuk deskri-batzen ditu.

2.2. Lurraren errotazio mugimendua eta haren ondorioak azaltzen ditu.

2.3. Eguna eta ordua denbora neurtzeko unitate modura definitzen ditu.

2.4. Lurraren errotazioaren ondorio modura deskribatzen ditu eguna eta gaua eta gure inguruko bizitza biologikoa errit-mo horretara nola egokitzen den adierazten duten adibideak erakusten ditu.

2.5. Urtea zer den definitzen du eta zenbat egun dituen ezartzen du.

2.6. Translazioaren mugimendua eta haren ondorioak azaltzen ditu, eta gure inguruko bizitza inguruabar horri nola egokitzen zaion adierazten duten adibideak ematen ditu.

2.7. Urtaroak identifikatzen ditu, haien iraupena finkatzen du eta eguzkiaren argiak haietan nola eragiten duen deskribatzen du.

3.1. Lurraren geruzak eta haietako batzuen ezaugarriak identifikatu, izendatu eta deskribatzen ditu.

3.2. Lurraren azalera deskribatzen du eta kontinenteak, itsasoak eta ozeanoak bereizten ditu.

4.1. Ilargiaren translazioa deskribatzen du, eta Ilargiaren faseak identifikatu eta izendatzen ditu.

5.1. Puntu kardinalak, poloak, ekuatorea, hemisferioak eta biraketa-ardatza kokatzen ditu lurbira-globoetan eta planisfe-rioetan.

5.2. Eguzkiak zeruan egiten duen ibilbidea deskribatzen du, oinarri moduan bere herria hartuta, eta orientatzeko oinarrizko estrategiak prestatzen ditu.

5.3. Iparrorratza eta GPSa identifikatzen ditu, lurrazalaren gainean posizioa zehazteko tresna gisa.

5.4. Lurbira-globoaren eta planisferioaren arteko bereizketa egiten du, haien ezaugarrien arabera.

5.5. Kontinenteak eta ozeanoak aurkitu eta izendatzen ditu, lurbira-globoetan eta planisferioetan.



6.1. Kartografia modu errazean azaltzen du eta ezagutza zientifikorako ezinbesteko tresna modura duen garrantzia ba-loratzen du.

6.2. Planoa definitzen du eta plano errazak hartan irudikatutako benetako objektuekin lotzen ditu:

6.3. Ohiko ikurrak identifikatzen ditu eta plano errazetako legendak interpretatzen ditu.

6.4. Mapa definitzen du, mapa motak identifikatu eta izenda-tzen ditu, eta mapa batean legenda bat zer den eta zertarako balio duen azaltzen du.

7.1. Airearen oinarrizko konposizioa azaltzen du eta airea bizitzarako ezinbesteko elementu modura identifikatzen du.

8.1. Atmosfera definitzen du, badaki altueraren arabera al-datzen dela eta atmosferan nabari diren geruzen gertaerak eta ezaugarriak deskribatzen ditu.

8.2. Atmosferak lurra hotzaren, beroaren eta eguzki erradiazio-aren muturretatik babesten duela modu errazean azaltzen du.

9.1. Zenbait fenomeno atmosferiko identifikatu eta izendatzen ditu.

9.2. Hodeiak eta prezipitazioak nola sortzen diren deskribatzen du.

10.1. Uraren zikloaren faseak modu ordenatuan deskribatzen ditu.

10.2. Beroa eta hotza uraren egoera aldaketen eragile mo-duan identifikatzen ditu, eta urak egoeraz aldatzen duen egoera naturalak eta artifizialak deskribatzen ditu.

10.3. Uraren presentziak paisaian (Bardean, Iratiko oihanean, eta abar) duen eragina modu gidatuan azaltzen du.

11.1. Ura planetan nola banatzen den azaltzen du eta ur masa eta ibilguak identifikatu eta izendatzen ditu.

11.2. Espainiako mapa batean hura inguratzen duten itsasoak eta ozeanoak kokatzen ditu.

11.3. Azaltzen du nola osatzen diren urpeko urak, lurrazalera nola ateratzen diren eta bere herriko edo Nafarroako toki batzuetan haietako batzuetara nola joaten den.

11.4. Nafarroako azaleko eta lurpeko urak mapa batean irudikatzen ditu.

12.1. Ingurunea errespetatzen du, kutsadura murrizteko ildoak onartzen ditu eta ura arduraz kontsumitzen du.

13.1. Paisaia definitzen du, eta paisaiaren elementuak identi-fikatu eta haien ezaugarri nagusiak deskribatzen ditu.

13.2. Nafarroako babesgune edo natura parke baten ezaugarri garrantzitsuenak deskribatzen ditu.

13.3. Nafarroako erliebeko elementu nagusiak kokatzen ditu, laminetan, mapa fisikoetan, airetiko argazkian eta abarretan.

13.4. Espainiako mendi sistema garrantzitsuenak mapa fisiko batean kokatzen ditu.

13.5. Paisaia motak identifikatzen ditu eta zergati natura-lengatik nola gizakiaren ekintzagatik jasaten dituzten aldaketak zerrendatzen ditu.

13.6. Paisaiek jasaten dituzten arrisku eta mehatxu nagusiak identifikatzen ditu eta haiei aurrea hartzeko ekintzak egiten ditu.

3. BLOKEA: GIZARTEAN BIZITZEA.Bloke honetan ikasleek bere herriko eta inguruko pertsonen

amankomuneko bizia aztertuko dute, beren udalerriko antolaketa sozial eta politikoa, agerpen kulturalak, hiri arauak eta ekoizpen jarduerak aztertzetik hasita. Bestalde, aipatutako atalak beste lurralde edo gizarte batzuetakoekin alderatuko ditu.

Familia. Familia-egiturak.Hezkuntza erkidegoa. Bizikidetza arauak eta haiek betetzeko

erantzukizuna.Herria eta herri motak: herriak eta hiriak. Auzoak eta auzo

motak.Udalerria.Herriaren antolaketa: udala eta udal zerbitzuak.Hiri arauak. Elkarbizitzaren arauak.Agerpen kultural herrikoiak.Bide Hezkuntza.Ekoizpen jarduerak Nafarroan:Natura baliabideak, lehengaiak.Produktu elaboratuak. Artisautza eta industria.Ekoizpen formak.Zerbitzuen sektorea gure eguneroko bizitzan.

1. Parte den familia-inguruaren kontzientzia eta familia-bizi-tzaren oinarri diren balioak bereganatzea, eta bizikidetza baketsu eta tolerantea baloratzea.

2. Oinarrizko antolaketen, esaterako bere familiaren eta es-kolaren, berezko ezaugarri eta bereizgarriak eta familiako kideen zeregina ezagutzea.

3. Herria osatzen duten elementuak identifikatu eta izendatzea, elementu horien funtzioak deskribatzea eta beren gizarte antola-keta ezagutzea, bizikidetzako hiri arauak haietan txertatuz.

4. Udalerria deskribatzea, udalen oinarrizko egitura ulertzea eta bere herriko edo inguruko beste herri batzuetako udal zerbitzuak, antolaketa eta haietan dauden pertsonen zereginak ezagutzea.

5. Ingurunean elkarren ondoan izaten diren agerpen kultural herrikoiak identifikatzea, denboran zehar izan duten bilakaera ezagutzea eta gizarte kohesiorako elementu gisa baloratzea.

6. Oinezko eta garraioen eta bestelako zerbitzuen erabiltzaile moduan oinarrizko arauak betetzea eta herriko ingurune fisikoa ezagutzea, trafikoari dagokionez, eta zirkulazioari dagozkion hiritar kontzientziako azturak garatzea.

7. Lehengaien eta produktu elaboratuen arteko aldeak azaltzea eta haiek lortzeko egiten diren jarduerak identifikatzea.

8. Ekoizpen sektore desberdinetan, inguruan ditugun pertsonen jarduerak identifikatzea haien lanei, prestatzen dituzten produktuei edo egiten dituzten zerbitzuei dagokienez.

1.1. Familia bizitza zein balio eta sentimendutan oinarritzen den azaltzen du.

1.2. Familiako kide bakoitzak denen elkarbizitzari egiten dion ekarpena baloratzen du eta kide horien guztienganako errespetua eta enpatia erakusten du.

2.1. Familiaren eta eskolaren antolaketa azaltzen du eta haie-tako kideek dituzten zereginetako batzuk identifikatzen ditu.

3.1. Herri moten ezaugarriak zerrendatu: herria eta hiria, eta ezagutzen ditu, Nafarroako eta beste gune batzuetako herriak alderatuz.

3.2. Herria osatzen duten elementuak identifikatu eta izenda-tzen ditu, eta haien zereginak deskribatzen ditu.

3.3. Bere herriko elementuak zaintzearen beharra baloratzen du, denen erabilera eta gozamenerako.

3.4. Herriko antolaketa soziala deskribatzen du, eta bizikide-tzako hiri arauak eta haien oinarriak identifikatu eta errespetatzen ditu.

4.1. Udalerria definitzen du, haren elementuak ezagutzen ditu eta udalaren egitura eta zereginak azaltzen ditu.

4.2. Udal zerbitzuak izendatu eta deskribatzen ditu, zerbitzu horien atazak identifikatzen ditu eta haietan lan egiten dutenen lana baloratzen du.

5.1. Bere herriko monumentu nagusiak identifikatu eta deskri-batzen ditu, eta haiekiko errespetuzko jarrera erakusten du.

6.1. Bide segurtasuneko oinarrizko arauak ezagutu eta errespetatzen ditu, eta oinezko eta garraiobideetako erabiltzaile moduan erabiltzen ditu.

6.2. Trafiko arauak eta seinaleak errespetatzeak duen ga-rrantzia baloratzen du eta arau eta seinale ohikoenen esanahia zein den ezagutzen du.

7.1. Lehengaia eta produktu elaboratua identifikatu eta de-finitzen ditu.

7.2. Produktu naturalak lortzearekin zerikusia duten lanbideak izendatu eta identifikatzen ditu.

7.3. Eguneroko produktu elaboratuak identifikatzen ditu, eta haien jatorrizko produktu naturalekin eta ekoizteko egin diren jarduerekin lotzen ditu.

7.4. Artisautza definitzen du eta artisau lanbideak artisauek prestatzen dituzten produktuekin lotzen ditu.

7.5. Industria definitzen du, bere herriko edo Nafarroako industria motak izendatzen ditu eta industria horiek prestatzen dituzten produktuekin lotzen ditu.

7.6. Industrialde nagusiak eta industriarik garrantzitsuenak Nafarroako mapa batean irudikatzen ditu.

8.1. Inguruan ditugun pertsonek egindako lana eta lan horrek gizarte osorako duen garrantzia deskribatzen du.

8.2. Bere herriko pertsonen lanbideak izendatzen ditu eta sektore jakin batekin eta egiten duten jarduerarekin zuzen lotzen ditu.

8.3. Eguneroko produktu bat edo batzuk lortzeko prozesua modu ordenatuan deskribatzen du, hura edo haiek saldu arte, eta prozesu horretan parte hartzen duten lanbideak eta lanbide horiek zein sektoretakoak diren identifikatzen ditu.



8.4. Gure herriko edo inguruko herrietako zerbitzuen sektoreko enpresak zerrendatzen ditugu.

4. BLOKEA: DENBORAREN AZTARNAK.Bloke honetan ikasleek denbora historikoaren azterketan eta

historiaren aroekiko erlazioan sakonduko dute, bere herriaren eta inguruaren bilakaera historikoaren, ondare historikoaren, aztarna historikoen eta objektu zehatzen bilakaera historikoaren azterketa abiapuntutzat hartuta.

Oinarrizko denbora kontzeptuak. Iragana, oraina eta etor-kizuna.

Denbora historikoa neurtzeko unitateak eta haien baliokide-ak.

Historiaren aroak.Historiaren iturriak eta haien sailkapena. Nire herriko historia

aztertzeko iturri historikoak.Aldaketak bere herrian historian zehar.Bere herriko ondare historikoa.

1. Denbora historikoa neurtzeko unitateak (urtea, hamarka-da, mendea, milurtea, aroa) identifikatzea, gertaera historikoak kokatzen eta ordenatzen hasteko.

2. Historiaren kontzeptua bereganatzea, historiaren aroak eza-gutzea, iturri historikoak identifikatzea eta iturriak sailkatzea.

3. Oinarrizko denbora nozio eta unitateak (iragana, oraina, etorkizuna) erabiltzea eta bere herriko historiako gertaerak kokatzea.

4. Denboran zehar herri batean gertatzen diren aldaketa txikiak identifikatzea eta bizimoduaren alderdietan gertatu den bilakaera deskribatzea.

5. Jakin-mina garatzea iraganean giza bizitzaren formak zein izan ziren ezagutzeko eta aztarnek historia ezagutu eta aztertzeko duten garrantzia baloratzea, zaindu behar den eta ondorengoei utzi behar zaien kultura ondare modura.

1.1. Urtea, bosturtea, hamarkada, mendea eta milurtea unita-teak identifikatu eta haien baliokideak ezagutzen ditu.

1.2. Mendea denbora historikoaren unitate moduan ezagutzen du.

1.3. Gertaera historikoak kronologikoki ordenatu eta denbora lerroak erabiltzen ditu.

2.1. Historia zer den azaltzen du, historiaren aroak izendatzen ditu eta modu gidatuan kronologikoki ordenatzen ditu.

2.2. Historiaren iturriak deskribatzen ditu eta aro bakoitzeko historia iturri adierazgarri batzuk izendatzen ditu.

2.3. Iturri historikoak identifikatu eta sortu ziren aroarekin lotzen ditu.

3.1. Bere herriko iraganeko gertaerak denboran eta espazioan kokatzen ditu.

3.2. Iraganeko, oraineko eta etorkizuneko denboraldiekin lotutako gertaerak deskribatzen ditu.

3.3. Bere herriko historiako mugarri adierazgarriekin denbora lerroa prestatzen du.

3.4. Objektuen, lantresnen, makinen eta abarren bilakaerarekin lotutako denbora lerro errazak gutxi gorabehera ezartzen ditu.

4.1. Denboran zehar bere herriko bizitzako alderdi zehatzek izandako bilakaera denboran ordenatu eta modu errazean des-kribatzen du.

4.2. Historiako bere herriko irudiak deskribatu eta erkatzen ditu: planoak, kaleak, jantziak, ohiturak, orrazkera, lanak, denek erabiltzeko objektuak, etab.

4.3. Denboran zehar bere herriko bilakaeran bereizgarriak diren elementuak identifikatu eta izendatzen ditu.

5.1. Iraganeko bizimoduak ezagutzeko jakin-mina du.5.2. Aztarna historikoak errespetatu eta zaindu eta ondorengoei

utzi beharreko ondare moduan baloratzen ditu.



1. BLOKEA: EDUKI KOMUNAK.Bloke honen xedea da ikasleak ezagutza zientifikoa ikasten

hastea eta hura Gizarte Zientziak ikasteko aplikatzea.Landu beharreko gaiaren gaineko informazioa biltzea, zuze-

neko eta zeharkako iturriak erabiliz.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea

informazioa irakurtzeko, idazteko eta transmititzeko.Zernahi metodo eta iturri erabiliz lortutako informazioa antolatu,

buruz ikasi eta berreskuratzeko estrategiak garatzea.Testuzko hizkuntzak eta hizkuntza grafikoak erabili eta ira-

kurtzea.Lan intelektualerako teknikak.Erantzukizuna, ahaleginaren gaitasuna eta ikasteko iraunkor-



erabiltzea.Laneko materialak zuzen erabiltzea.Lan eta proiektuak planifikatu eta kudeatzea, aurrez finkatutako

helburuak lortzeko. Jarrera ekintzailea.Gatazkak ebazteko estrategiak, bizikidetza arauak erabiltzea



















–Blokea. Bizi garen mundua:Dosierra emandako gaiei buruzko kazetaritza berrien gaineko

iruzkinekin; harkaitz eta mineralen bildumak; satelite artifizialak eta eguraldiaren iragarpena; hondamendi meteorologikoak; oinarrizko estazio meteorologiko baten jarraipena eta zainketa; ibaien ibilguetan egiten diren kirol jarduerak; Nafarroako ibai bat, hura azaltzeko irudi eta argazki-oinekin; Nafarroako ubide baten eta nekazaritzarekin duen erlazioa erakusten duen azterlana; Nafarroako erliebe mota nagusien maketa prestatzea; manko-munitatea eta uren tratamendua, etab.

–Blokea. Gizartean bizitzea:Ikertzen du Nafarroako azken hauteskundeetako emaitzez;

Nafarroako Parlamentuaz, hura bisitatuz; nire herriko biztanleriaz; turismoaz eta Nafarroako zenbait herritako zaindarien jaiegunekin duen erlazioaz; Nafarroako hiru ekoizpen sektoreak iruzkindutako mapetan irudikatzen ditu, etab.

–Blokea. Denboraren aztarnak.Ikertzen du Altamirako leizeetan zegoen bizitzaz; Nafarroako

megalitismoaz; herrixka neolitiko bat edo erromatar hiri bat berre-raikitzen du aztarnategi baten hondakinetatik abiaturik; Andelosko erromatar hiri zaharraren eta/edo Arellanoko Musen Hiriaren gai-neko txostena prestatzen du; Nafarroako Museoa bisitatzen du eta aztertutako gaiaren gaineko lan bat prestatzen du; etab.













2. BLOKEA: BIZI GAREN MUNDUA.Bloke honetan natura ingurunea aztertzen dugu eguraldia eta

Nafarroako hidrografiaren, litografiaren eta erliebearen oinarrizko ezaugarriak aztertuz. Azterlan hau zabalduko da gizakiak lurraldea eraldatu eta aprobetxatzeko egiten duena aztertuz eta beste gune batzuetan egiten denarekin alderatuz, bereziki iberiar penintsulan egiten denarekin.

Eguraldia eta haren faktoreak. Eguraldiaren ezaugarriak: hodeiak, haizea, prezipitazioak eta tenperatura. Meteorologia eta urtaroak. Estazio meteorologikoak: tresna meteorologikoak eta haien erabilgarritasunak.

Eguraldiaren iragarpena.Eguraldiaren mapak. Ohiko ikurrak. Atmosfera. Nire herriko

eguraldia.Gizakia eta natura ingurunea: lurraldearen erabilera eta

baliabide naturalen aprobetxamendua. Nafarroako baliabide naturalak.

Giza jardueren inpaktua ingurunean: lurraldearen antolaketa eta eraldaketa.

Ingurumenaren inpaktuak herrian eta Nafarroako paisaian.Hidrosfera: ur kontinentalen eta itsaso uren ezaugarriak.

Nafarroako eta Espainiako ibai nagusiak.Litosfera: ezaugarriak eta harkaitz motak. Mineralak: Propie-

tateak. Harkaitzak eta mineralak: haien erabilerak eta erabilga-rritasunak. Harribitxiak.

Erliebearen osaera.Erliebea: bere herriko, Nafarroako eta Espainiako erliebearen

ezaugarriak eta mota nagusiak.

1. Eguraldia deskribatzea, hura ezaugarritzen duten fenomeno atmosferikoak ezagutzea, eguraldiaren erregistro eta irudikapen grafikoekin hasiz.

2. Klimaren eta eguraldiaren arteko bereizketa azaltzea eta hondamendi meteorologikoen aurrean iragarpenek duten garrantzia aztertzea.

3. Fenomeno meteorologiko nagusiak ezagutzea, eta haren agerpenik nabarmenenak eta urtaroen ezaugarriak identifika-tzea.

4. Meteorologoek erabiltzen dituzten aparatuak identifika-tzea, egoera atmosferikoen gaineko neurketa jakin eta zehatzak lortzeko, eta eguraldiaren iragarpenek pertsonen bizitzan eta zenbait sektoretako jarduera ekonomikoetan duten garrantzia baloratzea.

5. Eguraldiaren mapak interpretatzea eta hura deskribatu eta iragartzeko erabili diren informazioak ezagutzea.

6. Atmosfera fenomeno meteorologikoen agertoki moduan identifikatzea eta hura osatzen duten geruzak haietako bakoitzaren funtzioekin erlazionatzea.

7. Ingurunean desorekak sortzen dituzten giza jarduerak identifikatzea, gure jardueren inpaktua murrizteko kontsumo eta portaera ildoak izatea eta natura ingurunearen narriadura saihesteko neurriak hartzea.

8. Hidrosfera azaltzea, ura planetan nola banatzen den azal-tzea eta ur masa eta ibilguak identifikatzea, bereziki Nafarroakoak eta Espainiakoak.

9. Harkaitzaren eta mineralaren kontzeptua bereganatzea, zenbait harkaitz mota eta haien osaera ezagutzea, mineralak identifikatzea, haien propietateak deskribatzea eta naturan nola dauden jakitea, haien erabilera eta erabilgarritasunen oinarrizko ideia hartuz.

10. Erliebea definitzea, ohiko erliebe formak izendatzea eta bere inguru hurbileko, Nafarroako eta Espainiako erliebearen ezaugarriak azaltzea.

1.1. Eguraldia definitzen du eta badaki zein den haren al-dakortasuna.

1.2. Bere herrian egiten duen eguraldia identifikatzen du, hodeien, haizearen, tenperaturaren eta prezipitazioen arabera.

1.3. Hodeiek atmosferaren egoeraren berri nola ematen di-guten deskribatzen du, hodei mota erraz batzuk haien formaren, kolorearen eta altueraren arabera identifikatzen ditu eta haien izenekin lotzen ditu.

1.4. Haizearen norabidea eta abiadura eguraldiaren bi ele-mentu nagusi moduan identifikatzen ditu eta haiek neurtzeko erabiltzen diren aparatuak izendatzen ditu.

1.5. Bere herriko tenperaturen eta prezipitazioen grafiko erra-zak egin eta interpretatzen ditu, oinarrizko estazio meteorologiko batetik (termometrotik, plubiometrotik, etab.) denbora-epe batean lortutako datuetatik abiaturik.

1.6. Fenomeno atmosferiko nagusiak izendatu eta identifi-katzen ditu, eta hodeiak eta prezipitazioak sortzeko zergatiak deskribatzen ditu.

2.1. Eguraldiaren eta klimaren arteko bereizketa azaltzen du.

2.2. Hondamendi meteorologikoen aurrean iragarpenek duten garrantzia aztertzen du.

2.3. Emandako ildoetatik abiaturik, Nafarroako eta beste gune batzuetako hondamendi meteorologikoen gaineko informazioa bilatzen du eta bere ikaskideei azaltzen die.

3.1. Bere herrian urtaroetan zehar eguraldia nolakoa izaten den modu errazean azaltzen du.

3.2. Urtaroak eta haien ezaugarriak identifikatzen ditu.4.1. Datu atmosferikoak biltzeko erabiltzen diren neurketa

aparatuak identifikatzen ditu eta aparatu meteorologiko bakoitza hark emandako informazioaren arabera sailkatzen du.

4.2. Oinarrizko estazio meteorologiko bat deskribatu eta haren funtzioa zein den azaltzen du.

4.3. Meteorologoek iragarpen meteorologikoak egiteko zer aparatu erabiltzen duten azaltzen du.

4.4. Iragarpen meteorologikoek pertsonen bizitzan eta zenbait jarduera ekonomikotan duten garrantzia azaldu eta baloratzen du.

5.1. Komunikabideetako mapa meteorologiko erraz bat inter-pretatu eta haren elementu nagusiak bereizten ditu: bere herrikoak edo eskualdekoak, Nafarroakoak, Espainiakoak, etab.

6.1. Atmosfera definitzen du, badaki altueraren arabera al-datzen dela eta atmosferako geruzen gertaerak eta ezaugarriak deskribatzen ditu.

6.2. Atmosfera zaintzeak duen garrantzia eta ez zaintzeak dituen ondorioak azaltzen ditu.

7.1. Bere herriko eta Nafarroako natura ingurunean sortzen diren aldaketa eta desoreka batzuk eta haiek sortzeko zergatiak identifikatu eta deskribatzen ditu.

7.2. Oinarrizko natura baliabideak kontserbatzeko beharra azaltzen du, garapen iraunkorra bermatzeko.

7.3. Uraren kontsumo arduratsua dakarten eguneroko ekintzak zehazten ditu.

7.4. Bere inguru hurbilean ekintzak (papera, beira birziklatzea, energia aurreztea) proposatu eta bereganatzen ditu, bere jardu-eren inpaktua murrizteko.

8.1. Nafarroako azaleko uren metaketak eta ibilguak mapa batean irudikatzen ditu.

8.2. Nafarroako karstak mapa batean irudikatzen ditu, haien lurpeko uren erreserbekin batera.

8.3. Espainiako ibai handiak mapa batean izendatu eta kokatzen ditu.

8.4. Ibai baten tarteak identifikatu eta izendatzen ditu, eta haietako bakoitzaren ezaugarriak deskribatzen ditu.

8.5. Ozeanoak mapa batean izendatu eta kokatzen ditu.8.6. Hidrosfera definitzen du, azaleko edo lurpeko ur konti-

nentalen masak eta ibilguak eta ozeanoetako uren mugimenduak identifikatu eta izendatzen ditu eta ur horiek planetan nola bana-tzen diren azaltzen du.

9.1. Bizi den inguruko zenbait harkaitzen osaera behatu, identifikatu eta azaltzen du.

9.2. Harkaitzen, mineralen et harribitxien arteko aldeak identifi-katu eta azaltzen ditu, zenbait mineral haien propietateen arabera sailkatzen ditu eta harkaitzek, mineralek eta harribitxiek bere inguru hurbilean eta beste gune edo denbora batzuetan dituzten erabilerak eta erabilgarritasunak deskribatzen ditu.

10.1. Bere inguru hurbileko erliebeko eta sare hidrografikoko elementu nagusiak irudikatu eta kokatzen ditu.

10.2. Erliebea definitzen du eta Nafarroako eta beste gune batzuetako erliebearen zenbait elementu deskribatzen ditu.

10.3. Nafarroako eta Espainiako erliebearen ezaugarri nagu-siak deskribatzen ditu.

3. BLOKEA: GIZARTEAN BIZITZEA.Bloke honetan ikasleek aztertuko dituzte:–Estatuaren lurralde antolaketa eta antolaketa politikoa:

udalerriak eta autonomia erkidegoak.–Oinarrizko kontzeptu demografikoak.–Ekoizpen sektoreetako jarduera ekonomikoak.Hiru atal horiek bideratuko dira hurbilenetik urrunenera eta

hiru konparazio eskala desberdin landuko dituzte: bere herrikoa, Nafarroakoa eta Espainiakoa edo beste lurralde batzuetakoa.

Udalerriak. Lurraldea eta udalaren biztanleria.Udalak eta kontzejuak. Osaera, funtzioak eta udal zerbitzu-

ak.Nafarroa eta autonomia erkidegoak. Espainia osatzen duten

autonomiadun hiriak eta probintziak.Biztanleria lurraldean. Sailkatzeko irizpideak.Lurralde bateko biztanleria aldatzen duten faktoreak: jaiotza-

tasa, heriotza-tasa, emigrazioa eta immigrazioa.Biztanleria haren egitura profesionalaren arabera: biztanleria

aktiboa eta biztanleria ez-aktiboa.

1. Udalerri bat zer den azaltzea, udalen oinarrizko egitura ulertzea eta udal horietako udal zerbitzuak ezagutzea.

2. Udal bat zer den, herri batean haren funtzioa zein den eta hura osatzen duten pertsonen antolaketa eta zereginak zein diren deskribatzea.

3. Espainiako lurralde antolaketa eta haren gobernu organoak ezagutzea, bereziki Nafarroakoak.

4. Biztanleriaren kontzeptua azaltzea, eta biztanleriaren bilaka-eraren faktoreak eta hura aztertzeko metodoak identifikatzea.

5. Biztanleria taldeak deskribatu eta ezaugarritzea, jarduera ekonomikoei dagokienez, eta jarduera horiek elkartzen diren sektoreak identifikatzea.

6. Ondasun eta zerbitzuen ekoizpenak identifikatzea, gizakien beharrak asebetetzeko, bere inguru hurbiletik abiatuta.

7. Bide segurtasuna sustatzea, haren alderdi guztietan: oi-nezko modura, bidaiari modura, bizikleta gidari modura, trafiko seinaleak ezagututa eta trafikoari dagokionez portaera aztura egokiak garatuz.

1.1. Udalerria, kontzejua, udal dermioa eta udalaren biztanleria definitzen ditu.

1.2. Norbera bizi den udalerriko elementuak identifikatzen ditu.

2.1. Udal bat, haren osaera eta betetzen dituen funtzioak deskribatzen ditu.

2.2. Bere herriko udalaren osaera ezagutu eta azaltzen du.2.3. Udalaren arduradunak nola hautatzen diren eta horien

funtzioak zein diren azaltzen du.2.4. Udal zerbitzuak izendatu eta identifikatzen ditu, bereziki

bere inguru hurbilekoak.2.5. Bere herria, auzoko herriak eta biztanlerik gehien duten

herriak Nafarroako mapa batean kokatu eta irudikatzen ditu.3.1. Espainiako autonomia erkidegoak eta haien probintziak

mapa batean kokatzen ditu.3.2. Probintzia, erkidegoa eta autonomiadun hiria definitzen

ditu.3.3. Nafarroako Parlamentua eta Nafarroako Gobernua nola

hautatzen diren eta zer funtzio betetzen duten azaltzen du.



Jarduera ekonomikoak hiru ekoizpen sektoreetan.Ondasun eta zerbitzuen ekoizpena:Merkataritza. Turismoa. Garraioa eta komunikazioak.Bide Hezkuntza.

4.1. Lurralde bateko biztanleria definitzen du, hartan eragiten duten faktore nagusiak identifikatzen ditu eta bere herriari eta Nafarroari aplikatzen dizkie.

4.2. Biztanleria Nafarroan nola dagoen banatuta azaltzen du eta populazio handiko eta txikiko eremuak bereizten ditu.

4.3. Espainiako biztanleen banaketa desberdina azaltzen du -autonomia erkidego eta eremu batzuetan biztanle kopuru handia da eta beste batzuetan txikia-.

4.4. Bere herriko, Nafarroako eta abarreko biztanleria pirami-deak interpretatu eta zer adierazten duten azaltzen du.

4.5. Biztanleria erroldaren eta udal erroldaren arteko aldeak deskribatzen ditu eta haiek egiteko ardura duten erakundeak zein diren ezagutzen du.

5.1. Biztanleria aktiboa eta biztanleria ez-aktiboa definitzen ditu eta biztanleria lanaren arabera sailkatzen du.

5.2. Jarduera ekonomikoen hiru sektoreak izendatzen ditu eta, bere inguruko enpresetatik abiaturik, jarduera horiek sektoreen arabera sailkatzen ditu.

5.3. Nafarroan egiten diren jarduera ekonomikoak azaletik azaltzen ditu.

5.4. Industrialde eta komunikabide nagusiak geografikoki kokatzen ditu.

6.1. Ondasunak ekoizteko jarduerak eta merkataritza jarduerak, haien jarduera mota nagusiak eta haietan parte hartzen dutenak identifikatzen ditu, bere herrian edo inguruan.

6.2. Nafarroako eta Espainiako interes turistikoa duten tokiak eta aisialdirako tokiak plano batean kokatzen ditu.

6.3. Nafarroako errepide mapa batean komunikabideak eta beste gune batzuk identifikatu eta interpretatzen ditu.

7.1. Trafiko arauak eta seinaleak errespetatzeak duen garran-tzia baloratzen du eta haien esanahia zein den ezagutzen du.

7.2. Portaera desegoki bat dela eta, bere segurtasuna ko-lokan izan dezakeen oinezko baten egoerak eta inguruabarrak identifikatzen ditu.

4. BLOKEA: DENBORAREN AZTARNAK.Bloke honetan ikasleek hiru aro historikotako bizimoduak

aztertu eta erkatuko dituzte: Paleolitoa, Neolitoa eta Antzinaroa, Nafarroan eta beste gune batzuetan aurkitutako aztarnetatik, aztarnategietatik, testuetatik eta abarretik abiaturik.

Aro historikoa eta haren neurria.Historiaren aroak. Aroak zedarritzen dituzten gertaera historiko

adierazgarrien iraupena eta datazioa. Denbora lerroak.Historiaurrea. (Paleolitoa eta Neolitoa). Datazioa eta ezau-

garriak. Bizimoduak. Asmakizun adierazgarriak. Historiaurreko agerpen kultural, artistiko eta arkitektonikoak. Paleolitoa eta Neolitoa Nafarroan: aztarnategirik adierazgarrienak.

Antzinaroa. Ezaugarriak. Antzinaroko gizakien bizimoduak, jarduera ekonomikoak eta ekoizpenak. erromanizazioa. Erro-matarren kultura ondarea. Antzinaroa eta erromatar zibilizazioa Nafarroan.

1. Ondorengotzaren, iraupenaren eta aldiberekotasunaren oinarrizko nozioak erabiltzea, gertaera historiko batzuk eta bes-telako gertaera nabarmenak denboran ordenatzeko.

2. Historiaren aroaren ideia eskuratzea eta historiaren aroak datatzea (aro horiek haien hasierak eta bukaerak markatzen dituzten gertaerekin loturik daude).

3. Nafarroako eta Iberiar Penintsulako Historiaurreko eta Antzi-naroko prozesu eta gertaera historiko nabarmenenak denboran eta espazioan identifikatu eta kokatzea, haien bilakaeraren ikusmolde globala eskuratzeko.

4. Historiaurrea datatzea eta aro horren bi aldiei (Paleolitoari eta Neolitoari) dagozkien bizimoduen ezaugarriak ezagutzea.

5. Antzinaroa datatzea eta aro horretako giza bizimoduen ezaugarriak ezagutzea, bereziki erromatar zibilizaziokoa, gaur egungo Nafarroaren lurraldean.

6. Museoek eta gune eta monumentu historikoek irakatsi eta ikasten den gune modura duten garrantzia baloratzea, bere ingurua eta kultura errespetatuz, kultura herentzia preziatuz eta norberaren kultura nortasun elementu modura ulertuz.

1.1. Bere bizitzako gertaerak kontatzen ditu denboraren oinarrizko alderdiak erabiliz: iragana, oraina, etorkizuna, lehe-nagokoa, geroagokoa, aldi berekoa, etab., bere familiaren historian kokaturik.

1.2. Teknikak erabiltzen ditu denboran eta espazioan iraganeko gertaerak kokatzeko, gertakizunen iraupena, aldiberekotasuna eta batzuen eta besteen arteko loturak ikusteko.

1.3. Mendea denbora historikoaren denbora unitate moduan ezagutzen du, denbora lerro bat prestatzen du eta gertaerak koka-tzen ditu, Kristo aurrekoak edo Kristo ondokoak balira bezala.

2.1. Historiaurrearen kontzeptua definitzen du, historiaren aroak zerrendatzen ditu, kronologikoki ordenatzen ditu, haien hasierak eta bukaerak markatzen dituzten gertaerekin lotuz, eta denbora lerro batean irudikatzen ditu.

2.2. Historiaren aro bakoitzaren historia iturri adierazgarriak izendatzen ditu.

3.1. Iberiar Penintsulako Historiaurreko eta Antzinaroko ezau-garri nagusiak eta gertaera nabarmenak deskribatzen ditu, gertatu ziren garaiarekin eta espazioarekin loturik.

4.1. Nafarroako eta beste gune batzuetako Paleolitoko eta Neolitoko aztarnak eta aztarnategiak mapa batean kokatzen ditu, eta horietatik abiaturik garai horietako bizimodua berreraiki daiteke.

4.2. Historiaurrearen bi aldien (Paleolitoaren eta Neolitoa-ren) arteko aldea azaltzen du eta bi aro horietako bizimoduaren oinarrizko ezaugarriak deskribatzen ditu: etxebizitza, jantziak, tresnak, lanak, antolaketa soziala, agerpen artistikoak, sines-menak, etab.

4.3. Idazketak, nekazaritzak eta abeltzaintzak gizakien gizar-teak errotik aldatu zituzten aurkikuntza moduan duten garrantzia azaldu eta baloratzen du.

4.4. Garraioek Neolitoan izan zuten garapena merkataritzaren garapenarekin lotzen du.

5.1. Penintsularen erromatar konkista azaltzen du eta erroma-tar Hispaniaren lurralde antolaketa ezagutzen du.

5.2. Antzinaroa datatzen du eta aro horretako bizimoduak deskribatzen ditu, bereziki erromatar zibilizazioari dagozkionak eta haien errealitatea Nafarroan.

5.3. Nafarroako eta beste gune batzuetako erromatar aroko az-tarnak eta aztarnategiak mapa batean kokatzen ditu, eta horietatik abiaturik garai horretako bizimodua berreraiki daiteke.

5.4. Erromatarrak Espainian egon zirenean zeuden etxebizitza eta eraikin mota adierazgarrienak ezagutzen ditu.

5.5. Erromatarrak Espainian egon ziren garaiko bizimoduarekin eta antolaketa sozialarekin zerikusia duten alderdiak azaltzen ditu.

5.6. Historiaren ikasitako etapetako agerpen kultural eta ar-tistiko batzuk deskribatzen ditu eta lan adierazgarriak aipatzen ditu.

6.1. Museo bat, aztarnategi historiko bat, eraikin zahar bat, etab. bisitatzen direnean izan beharreko jokabidea errespetatu eta onartzen du.

6.2. Iraganeko eraikinak eta aztarnak gaur egun zertarako erabil daitezkeen azaltzen du, haien kontserbazioa eta hobekuntza gogoan.



1. BLOKEA: EDUKI KOMUNAK.Bloke honen xedea da ikasleak ezagutza zientifikoa ikasten

hastea eta hura Gizarte Zientziak ikasteko aplikatzea.Landu beharreko gaiaren gaineko informazioa biltzea, zuze-

neko eta zeharkako iturriak erabiliz.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea

informazioa irakurtzeko, idazteko eta transmititzeko.Zernahi metodo eta iturri erabiliz lortutako informazioa antolatu,

buruz ikasi eta berreskuratzeko estrategiak garatzea.Testuzko hizkuntzak eta hizkuntza grafikoak erabili eta ira-

kurtzea.Lan intelektualerako teknikak.











Erantzukizuna, ahaleginaren gaitasuna eta ikasteko iraunkor-tasuna garatzeko estrategiak.

Gizarte Zientziak hedatzeko testu sozial, geografiko eta histo-rikoak irakurtzera bultzatzeko teknikak sustatzea.

Taldearen kohesioa eta elkarlana bultzatzeko estrategiak erabiltzea.

Laneko materialak zuzen erabiltzea.Lanak eta proiektuak planifikatu eta kudeatzea, helburuak

lortzeko. Jarrera ekintzailea.Gatazkak ebazteko estrategiak, bizikidetza arauak erabiltzea










4.1. Emandako ildoetatik abiaturik, lanak (txostenak, prentsa dosierrak, eztabaidak, aurkezpenak, azalpenak, galdera-erantzun erako liburuak, fitxategia...) egiten ditu, bakarka eta taldean, iza-era geografiko, sozial eta historikoko testuak, laminak, grafikoak eta abar bilatuz, hautatuz, antolatuz eta landuz eta ondorioak ateratzen ditu, bakarka eta taldean.

–Blokea. Bizi garen mundua:Unibertsoari dagokionez, Iruñeko Planetarioan egiaztatutako-

aren gaineko txostena egiten du; Nafarroan, Espainian edo beste gune batzuetan galbidean dagoen floraren eta faunaren gainean taldean ikertzen du eta txosten bat aurkezten du; hiri handietako kutsaduraren, esaterako, smogaren, zergatien eta ondorioen gainean taldean ikertzen du.

–Blokea. Gizartean bizitzea:Parlamentua bisitatu eta haren funtzioen gaineko txostena

prestatzen du; emandako gaien gaineko azalpen fitxak edo galdera-erantzun motako “liburuak” prestatzen ditu; Nafarroako edo Espainiako presidenteak hautatzeko prozesuaren gaineko argibideak ematen ditu; Europako Parlamentuko hauteskunde-ak nolakoak diren eta azken bi hauteskundetako emaitzak zein izan diren azaltzen du; bizi-itxaropen handiagoaren zergatiak eta ondorioak zein diren azaltzen du; autonomia erkidegoetako paisaia edo demografia edo ekonomiako aniztasunaren gaineko txosten-azalpena prestatzen du, etab.

–Blokea. Denboraren aztarnak.Donejakue Bidearen gaineko lan bat aurkezten du: jatorria,

haren mugarri artistiko eta kulturalak; Erdi Aroaren gaineko erakusketa historiko bat bisitatu eta haren gaineko txosten bat egiten du; Donejakue Bidea Nafarroan; Nafarroako monasterio-etako bizitza Erdi Aroan; XVIII. mendeko Nafarroako hiri baten eguneroko bizitza; XVII. eta XVIII. mendeetako itsasontzi motak; nekazaritzako lanak XVIII. mendean, etab.











2. BLOKEA: BIZI GAREN MUNDUA.Eduki bloke honetan ikasleei unibertsoaren, eguzki sistemaren

eta Lurraren mugimenduen eta haien ondorioen ikuspegi globala ematen zaie, bereziki planetako klima eremuei eta, partikularki, Nafarroako eta Espainiako klimei dagokienez.

Bestalde, lurra irudikatzeko sistemak aztertuko dira, bere herriko eta abarreko planoen bitartez, Nafarroako, Espainiako eta abarretako mapen bitartez, planisferioen eta lurbira-globoen bi-tartez, irudikapenerako sistema digital berriei aipamena eginez.

Unibertsoa: eraketa, osagaiak eta jatorria.Eguzki-sistema: Eguzkia, planetak, sateliteak, asteroideak,

meteoritoak, kometak eta izar iheskorrak.Lurra: forma, itxura eta osaera. Mugimenduak eta bere

ondorioak: Lurraren errotazioa. Ardatza eta polo geografikoak. Eguna eta gaua. Lurraren translazioaren mugimendua. Urtaroak. Lurraren geruzak.

Ilargia: Ilargiaren mugimendua Lurraren orbitaren inguruan eta bere ardatzarekiko errotazio mugimendua.

Ilargiaren faseak. Ilargiak Lurrarengan duen eragina: eklipseak eta mareak.

Lurraren irudikapena:Lurbira-globoa. Poloen, ardatzaren eta hemisferioen iden-

tifikazioa.Planisferioa: fisikoa eta politikoa.Mapak: fisikoak, politikoak eta tematikoak. Mapen eskalak:

eskala grafikoa eta zenbakizko eskala.Lurraren puntuak, paraleloak eta meridianoak.Koordenatu geografikoak: Latitudea eta longitudea.Klima. Klimaren elementuak eta faktoreak.Planetako klima eremu handiak.Nafarroako klimetan eragiten duten faktore klimatikoak.Nafarroako klima motak: erliebearekin eta gizakien kokale-

kuekin duten erlazioa.Espainiako eta beste gune batzuetako klima motak.Espainiako klima eta turismoarekin duen lotura.Nafarroako, Espainiako eta Europako klima eremu bakoitzean

berezkoak diren landare eta animalia espezieak.Klima aldaketa: zergatiak eta ondorioak.

1. Unibertsoa eta haren osagai nagusiak nolakoak diren eta nola sortu ziren azaltzea.

2. Eguzki sistemaren ezaugarri nagusiak deskribatzea, astro motak eta haien ezaugarriak identifikatzea eta Lurra planeta eguzki sisteman kokatzea.

3. Lurraren mugimenduak eta haien ondorioak azaltzea, urta-roak lotuz Lurrak Eguzkiaren inguruan egiten duen translazioaren, biraketa-ardatzaren inklinazioaren eta Eguzkitiko hurbiltasunaren edo urruntasunaren ondorio konbinatuarekin, eta eguna-gaua se-kuentzia Lurraren errotazioaren ondorio moduan deskribatzea.

4. Lurraren geruzak identifikatzea, haren egitura barnekoa edo kanpokoa den kontuan hartuz, eta geruza horien oinarrizko ezaugarrietako batzuk azaltzea.

5. Ilargiaren eta haren mugimenduen ezaugarriak azaltzea eta Ilargiaren faseak eta haien ondorioak identifikatzea.

6. Lurrazala irudikatzeko moduak azaltzea.7. Plano eta mapa errazak zuzen deskribatzea, haien eskala

eta ohiko zeinuak interpretatzea eta elementu geografikoak zuzen kokatzea.

8. Paraleloen, meridianoen eta koordenatu geografikoen kontzeptuak identifikatu eta erabiltzea.

9. Kliman eragiten duten elementuak identifikatzea, kliman nola eragiten duten azaltzea eta klimaren eta hura zehazten duten faktoreen oinarrizko ideia eskuratzea.

10. Munduko klima eremuak, Nafarroako eta Espainiako kli-ma motak eta haiek eragindako eremuak ezagutzea, eta haien oinarrizko ezaugarri batzuk identifikatzea.

11. Nafarroako eta Espainiako eta bere inguru hurbileko klime-tako tenperaturen eta prezipitazioen bereizgarri nabarmenenak azaltzea eta klima eremu bakoitzean berezkoa den landare espezieren bat identifikatzea.

12. Gure ekintzek kliman eta aldaketa klimatikoan dituzten ondorioak azaltzea.

1.1. Unibertsoa nolakoa den eta nola sortu zen azaltzen du, unibertsoaren osagai nagusiak azaltzen ditu eta galaxia, izarra, pla-neta, satelitea, asteroidea, kometa eta abar identifikatzen ditu.

2.1. Eguzki sistemaren ezaugarriak, osagaiak eta mugimendu-ak deskribatzen ditu, Eguzkia sistema horren erdialdean kokatzen du eta planetak eguzkitiko hurbiltasunaren arabera.

2.2. Lurra eguzki sisteman non kokatuta dagoen deskribatzen du.

2.3. Lurraren forma eta ezaugarri batzuk azaltzen ditu, es-paziotik ikusita.

3.1. Lurraren translazioaren mugimendua, biraketa-ardatza eta polo geografikoak definitzen ditu eta urtaroak haien efektu konbinatuarekin lotzen ditu.

3.2. Urtaroak identifikatzen ditu, haien iraupena finkatzen du eta eguzkiaren argiak haietan eta gizakietan dituen eraginak deskribatzen ditu.

3.3. Eguna eta gaua lurraren errotazioaren ondorio moduan eta denbora neurtzeko unitate moduan azaltzen ditu.

4.1. Lurraren geruzak eta haietako batzuen ezaugarriak identifikatu, izendatu eta deskribatzen ditu.

4.2. Mineralen eta harkaitzen arteko aldeak eta harkaitzen osaera azaltzen ditu eta mineral eta harkaitz mota batzuk izen-datzen ditu.

5.1. Ilargiaren translazioa deskribatzen du, eta Ilargiaren faseak identifikatu eta izendatzen ditu.

5.2. Mareak nola sortzen diren modu errazean azaltzen du, Ilargiak Lurrarengan duen eraginaren ondorio moduan, alegia.

5.3. Eklipseak zergatik gertatzen diren deskribatzen du eta eklipse mota batzuk izendatzen ditu.

6.1. Lurra irudikatzeko formak azaltzen ditu: planoak, ma-pak, planisferioak eta lurbira-globoak, paperean edo euskarri digitalean.

6.2. Lurbira-globoaren eta planisferioaren ezaugarriak des-kribatzen ditu.

6.3. Planisferio fisikoa eta planisferio politikoa definitzen ditu eta haien arteko aldeak azaltzen ditu.

6.4. Kontinenteak eta ozeanoak planisferio fisikoan eta Lurreko herrialdeak planisferio politikoan kokatzen ditu.

7.1. Mapa motak identifikatu eta sailkatzen ditu.7.2. Mapa batean eskala zer den definitzen du eta eskala grafi-

koaren eta zenbakizko eskalaren arteko aldea bereizten du.



7.3. Herriak, tokiak, multzo geografikoak, ibilbideak, etab. bere herriko planoetan eta Nafarroako eta beste gune batzuetako mapetan interpretatu eta kokatzen ditu, eskalak erabiliz.

7.4. Mapetan gehien erabiltzen diren zeinuak erabili eta in-terpretatzen ditu, eta mapa batean ager daitezkeen elementuen esanahia zein den azaltzen du.

8.1. Paraleloen eta meridianoen kontzeptuak azaldu eta erabiltzen ditu.

8.2. Nafarroa eta Lurreko beste gune edo puntu batzuk kokatu eta aurkitzen ditu, paraleloak eta meridianoak eta koordenatu geografikoak erabiliz.

9.1. Klima definitzen du, haren elementuak izendatzen ditu eta Nafarroako edo beste gune batzuetako klima zehazten duten faktoreak identifikatzen ditu.

10.1. Klima eremu bat zer den azaltzen du, planetako hiru klima eremu izendatzen ditu eta Nafarroa haietako batean kokatzen du eta haren ezaugarri nagusiak deskribatzen ditu.

10.2. Azaltzen du zergatik landareek hazten diren klimaren araberako ezaugarri bereziak dituzten.

10.3. Nafarroako klima motak eta haiek ukitutako eskualdeak deskribatu eta mapa batean adierazten ditu.

10.4. Espainiako klima motak eta haiek ukitutako eskualdeak deskribatu eta mapa batean adierazten ditu.

10.5. Nafarroako eta Espainiako eskualdeetako klimogramak interpretatu eta aztertzen ditu, eta lurralde horiek duten klimaren arabera erlazionatzen ditu.

11.1. Adierazten du zer tenperatura eta prezipitazio diren Nafarroako eta Espainiako klima mota bakoitzean berezkoak.

11.2. Nafarroako klima eremu bakoitzean berezkoak diren landare espezieetako batzuk identifikatzen ditu.

12.1. Aldaketa klimatikoa definitzen du eta aldaketa klimati-koaren ondorioak deskribatzen ditu.

12.2. Aldaketa klimatikoa errazten duten giza jarduerak eta haiei aurre egiteko beharrezkoak diren ekintzak azaltzen ditu.

3. BLOKEA: GIZARTEAN BIZITZEA.Bloke honetan ikasleek aztertuko dituzte:–Espainiako Estatuaren antolaketa politikoa eta Espainiako

lurraldeetako, bereziki Nafarroa aipatuz, agerpen kultural eta linguistikoak.

–Europar Batasuneko herrialdeak, oinarrizko erakundeak eta helburuak.

–Nafarroako, Espainiako eta Europako biztanleriaren bereiz-garri nagusiak.

Espainiako Estatuaren lurralde antolaketa:Lege garrantzitsuenak: 1978ko Konstituzioa. Autonomia

estatutuak. Foru Eraentzaren Hobetzea.Gobernu modua. Monarkia parlamentarioa.Botere legegilea: Gorte Nagusiak.Botere betearazlea: Gobernua.Botere judiziala: Justizia Auzitegiak. Konstituzio Auzitegia.

Auzitegi Gorena.Espainiako Estatuaren sinboloak.Espainiar Estatuaren lurralde antolamendua: Espainia osatzen

duten Nafarroa eta autonomia erkidegoak, autonomiadun hiriak, probintziak eta udalerriak. Lurraldeak eta gobernu organoak.

Espainiako Estatua osatzen duten lurraldeetako agerpen kultural eta linguistikoak.

Europar Batasuna: osaketa, helburuak eta haren parte iza-tearen abantailak. Antolaketa ekonomiko eta politikoa. Merkatu bakarra eta eurogunea.

Demografia Nafarroan, Espainian eta EBn.Biztanleria absolutua. Populazio dentsitatea.Aldagai demografikoak (jaiotza-tasa, heriotza-tasa, migra-

zioak...).Biztanleriaren banaketa espaziala eta hazkuntza naturala eta

benetako hazkuntza. Adierazpide grafikoa. Biztanleria piramideak, barra grafikoak eta diagrama zirkularrak.

Nafarroako eta Espainiako biztanleria: banaketa espaziala eta bilakaera. Migrazio mugimenduak. Landa-exodoa.

Europako biztanleria: banaketa eta bilakaera.

1. Konstituzioak Espainiako Estatuaren funtzionamendurako duen garrantzia azaltzea hala nola hartan jasotako eskubide, betebehar eta askatasunena.

2. Monarkia parlamentarioa gobernu modu bezala identifikatzea eta erregearen figura, haren zereginak eta Espainian koroarako ondorengotza ezagutzea.

3. Espainiako erakunde politiko garrantzitsuenak identifikatzea eta haien funtzioak eta Konstituzioan jasotako eskubideak eta askatasunak zein diren jakitea.

4. Espainiako Estatuko lurralde antolaketa deskribatzea, eta udal, probintzia eta autonomia mailako administrazioa eta haien eskudantzia administratiboak bereiztea.

5. Espainiako Estatuaren aniztasun kultural, sozial, politiko eta linguistikoa baloratzea, aldeak errespetatuz.

6. Europar Batasunaren egitura eta helburuak identifikatzea eta Europar Batasuneko parte izateak berekin dakartzan abantaila batzuk azaltzea.

7. Kontzeptu demografiko nagusiak eta faktore geografiko, sozial, ekonomiko edo kulturalekin duten erlazioa ulertzea, eta biztanleria datuetatik abiaturik kalkulatzea.

8. Nafarroako, Espainiako eta Europako biztanleriaren be-reizgarri nagusiak bereiztea, eta haren bilakaera eta banaketa demografikoa azaltzea eta grafikoki irudikatzea.

9. Espainiako biztanleriaren migrazio mugimenduak azter-tzea.

1.1. Konstituzioan ezarritako printzipio demokratikoak eta eskubide eta betebehar garrantzitsuenak identifikatu, errespetatu eta baloratzen ditu.

1.2. Konstituzioak Espainiako Estatuaren funtzionamendurako duen garrantzia azaltzen du.

2.1. Erregearen figura ezagutzen du, baita Estatuko buru moduan dituen funtzioak ere, eta monarkia parlamentarioan Erregearen ondorengotza nolakoa den azaltzen du.

3.1. Estatuko botere banaketa identifikatzen du eta haietako bakoitzerako Konstituzioak jasotako funtzioak zein diren ulertzen du.

3.2. Gobernuaren funtzioak eta haren osaera azaltzen ditu eta nazio osoa ukitzen duten gaietan erabakiak hartzearen garrantzia onartzen du.

3.3. Espainiako Estatuko erakunde nagusiak identifikatzen ditu eta haren funtzioak eta antolaketa deskribatzen ditu.

3.4. Nafarroako, Espainiako beste autonomia erkidego batzu-etako eta Europar Batasuneko bandera eta armarria deskribatzen ditu.

4.1. Hauteskunde motak identifikatzen ditu, bere udalerriko, Nafarroako, Espainiako eta Europar Batasuneko funtzionamen-duan parte hartzeko modu bezala.

4.2. Espainiako lurralde antolaketa azaltzen du eta oinarrizko gobernu egiturak izendatu eta azaltzen ditu, gaur egun Nafarroan daudenetatik hasita.

4.3. Nafarroa eta Espainia osatzen duten autonomia erkide-goak eta probintziak mapa batean kokatzen ditu.

5.1. Nafarroako eta Espainiako Estatuko errealitatetik abiaturik, lurralde bereko aniztasun kultural, sozial, politiko eta linguistikoa kultura-aberastasunaren iturri moduan baloratzen du.

5.1. Nafarroako tradizioak eta ohiturak, haien ezaugarriak, jatorriak eta esanahia identifikatzen ditu.

6.1. Europar Batasuna zer den eta haren helburu politikoak eta ekonomikoak zein diren azaltzen du.

6.2. Europar Batasuneko herrialdeak eta haien hiriburuak mapa batean aurkitu eta kokatzen ditu.

6.3. Europar Batasuneko erakunde eta gobernu organo nagusiak identifikatzen ditu.

6.4. Merkatu bakarra eta eurogunea zer diren azaltzen du eta horrek Europar Batasuneko herritarrendako dituen abantailak ezagutzen ditu.

7.1. Lurralde bateko biztanleria definitzen du eta hartan era-giten duten faktore nagusiak identifikatzen ditu.

7.2. Demografia definitzen du eta, bere herriko, Nafarroako eta beste lurralde batzuetako biztanleria datuetatik abiaturik, kontzeptu demografiko nagusiak aplikatzen ditu.

7.3. Biztanleria dentsitatearen kontzeptua azaltzen du eta hura Nafarroarako, Espainiarako, Europar Batasunerako eta abarretarako zein den kalkulatzen du.

7.4. Nafarroako, Espainiako, Europar Batasuneko eta beste lurralde batzuetako biztanleriaren azterketan erabilitako biztanleria piramidea eta bestelako grafikoak interpretatzen ditu.

8.1. Nafarroako eta Espainiako biztanleriaren bereizgarri nagusiak deskribatzen ditu.

8.2. Europako biztanleriaren bereizgarri nagusiak deskribatzen ditu.

8.3. Biztanleriak Nafarroan, Espainian eta Europan izan duen bilakaeraren prozesua azaltzen du eta zenbait faktorek biztanlerian izan duten eragina deskribatzen du, esate baterako, bizi-itxaropena eta jaiotza-tasa kontzeptuak.

8.4. Nafarroan, Espainian eta Europar Batasunean biztanleria-ren banaketa baldintzatzen duten faktoreak deskribatzen ditu.

8.5. Nafarroako biztanleria gune handienak eta populazio handieneko eremuak mapa batean kokatzen ditu.

8.6. Nafarroako biztanleria gune handienak eta populazio handieneko eremuak mapa batean kokatzen ditu.

8.7. Nafarroako biztanleriaren dentsitatea deskribatzen du eta Espainiakoarekin eta Europar Batasunekoarekin konparatzen du, grafiko bidez.

8.8. Nafarroako, Espainiako eta Europar Batasuneko biztan-leria datuekin grafiko konparatiboak egiten ditu.



9.1. Migrazioek Nafarroan, Espainian eta gure inguruko munduan duten garrantzia ezagutzen du.

9.2. Landa-exodoa, Europarako emigrazioa eta etorkinak gure herrialdera etortzea azaltzen ditu.

9.3. Biztanleriaren gaur egungo arazo nagusiak identifikatu eta deskribatzen ditu: gainpopulazioa, zahartzea, immigrazioa, etab.

4. BLOKEA: DENBORAREN AZTARNAK.Bloke honetan Nafarroako eta Espainiako historiaren Erdi

Aroko eta Aro Modernoko mugarri politiko, sozial, ekonomiko eta kultural nagusien ikuspegia eskaini nahi da.

Erdi Aroa. Penintsulako erreinuak.Germaniar inbasioak eta bisigodoen erreinua.Al-Ándalus: bilakaera politikoa, ekonomia, antolaketa soziala,

tradizioak, erlijioa, kultura, zientziak eta artea. Haien ondorengotza kulturala.

Kristau erreinuak: haien jatorria eta osaera prozesua, Erre-konkista eta birpopulazioa, antolaketa soziala, Donejakue Bidea, artea eta kultura.

Hiru kulturaren arteko bizikidetza: musulmana, judua eta kristaua.

Nafarroako Erresumaren osaera, hedapena eta garapena. Biztanleriaren baldintza sozioekonomikoak Erdi Aroan.

Aro Modernoa: Hispaniar monarkia.Errege-erregina katolikoen erregealdia: batasun dinastikoa,

Granadaren konkista, juduen egozketa, Amerikaren aurkikun-tza.

Gaztelak Nafarroa konkistatu eta Nafarroa Gaztelan sartzea. Biztanleriaren egoera sozioekonomikoak Aro Modernoan.

Hispaniar monarkiaren goren unea XVI. mendean Karlos I.aren eta Felipe II.aren erregealdietan; Inperioaren antolaketa; barneko eta kanpoko arazoak.

Inperioaren gainbehera XVII. mendean.Eguneroko bizitza Aro Modernoan.Errenazimentua eta Barrokoa: Urrezko Mendearen figura

nagusiak.Ondorengotza gerra eta Utrecht-eko Ituna.Ilustrazioa.Karlos III.aren Despotismo Ilustratua.Goya eta bere aroa.

1. Espainiako Historiaren Erdi Aroko gertaera nabarmenak identifikatu eta espazioan eta denboran kokatzea.

2. Iberiar penintsulako Erdi Aroko garai historiko garrantzi-tsuenak deskribatzea.

3. Arabiar zibilizazioak Espainian izan zuen eragina azaltzea eta haien ondorengotza artistiko, kultural eta ekonomikoa ze-haztea.

4. Birkonkistaren prozesua azaldu eta kristau erreinuen egitura sozial eta politikoarekin erlazionatzea.

5. Hiru kulturaren bereiztasunak deskribatzea: musulmana, judua eta kristaua.

6. Errege-erregina katolikoen erregealdia deskribatzea, Erdi Aroaren eta Aro Modernoaren arteko trantsizio etapa moduan definituz.

7. Espainiako Historiaren Aro Modernoko oinarrizko alderdiak identifikatzea eta espazioan eta denboran kokatzea.

8. Hispaniar monarkiaren XVI. mendeko bilakaera eta heda-pena azaltzea eta Karlos I.aren eta Felipe II.aren erregealdien artean bereizketa egitea.

9. Espainian Aro Modernoan gertatu ziren eraldaketa nagu-siak zerrendatzea esparru hauek bereiziz: ekonomikoa, soziala, politikoa eta kulturala.

10. Intolerantzia sozial eta erlijiosoak sortutako kalteak ebalu-atzea eta Inkisizioaren birrezarpenarekin, juduen egozketarekin eta moriskoen egozketarekin lotzea.

11. Inperioaren XVII. mendeko gainbeheraren zergatiak azaltzea.

12. Espainiako Urrezko Mendearen ekarpen artistiko eta kultu-ral handiak deskribatzea eta kulturaren eta artearen esparruetan gehien nabarmendu ziren ordezkariak identifikatzea.

13. Ondorengotza Gerraren eta Utrecht-eko Itunaren zergatiak eta ondorioak deskribatzea.

14. Despotismo Ilustratuak Espainian izan zuen adierazpenik gorena, Karlos III.a, deskribatzea.

15. Goyaren ekoizpenaren lanik adierazgarrienak aztertu eta iruzkintzea eta haien bidez XVIII. mendeko ezaugarri sozial eta politiko batzuk identifikatzea.

1.1. Erdi Aroan eta Aro Modernoan historiaren ezagutza ahalbidetzen duten iturriak izendatzen ditu.

1.2. Nafarroako Historiako eta penintsulako erreinuetako Erdi Aroko funtsezko gertaerak espazioan eta denboran kokatzen ditu.

2.1. Iberiar penintsulako Erdi Aroko garai historiko garrantzi-tsuenak denbora lerro batean kokatzen ditu: bisigodoen erreinua, Al-Andalusa eta kristau erreinuak. Eta Al-Andalusen eta kristau erreinuen gaineko gertaera historiko nagusiak irudikatzen ditu.

2.2. Iruñeko/Nafarroako Erresumaren Erdi Aroko gertaera historiko nagusiak denbora lerro batean kokatzen ditu.

3.1. Al-Andalusaren ondorengotza artistiko, kultural eta eko-nomikoa deskribatzen du.

4.1. Azalpen mapen bidez Errekonkistaren prozesua eta kristau erreinuen birpopulazioa azaltzen ditu.

4.2. Donejakue Bidearen garrantzia deskribatzen du, bereziki Nafarroatik igarotzean:

4.3. Gizartea Erdi Aroan nola zegoen egituratua eta boterearen ikur moduan lurraren jabetzarekin zuen erlazioa azaltzen ditu.

5.1. Erdi Aroko Nafarroan kultura musulmanaren, juduaren eta kristauaren arteko bizikidetza azaltzen du.

5.2. Toledoko Itzultzaileen Eskola hiru kulturatako jakintsu eta intelektualen topaketa moduan identifikatu eta zergatik izan zen hain garrantzitsua azaltzen du.

6.1. Errege-erregina katolikoen erregealdiko gertaera nabar-menak deskribatzen ditu.

6.2. Errege-erregina katolikoen erregealdiko gertaera nabar-menenak denbora lerro batean kokatzen ditu.

6.3. Gaztelak Nafarroa nola konkistatu zuen eta Nafarroa Gaztelan nola sartu zen azaltzen du, baita horren ondoriozko Nafarroako Erresumaren botere egitura berria ere.

7.1. Itsas espedizio handien zergatiak eta haietako batzuen ondorioak azaltzen ditu.

7.2. Espainian XVI. eta XVII. mendeetan errege izan ziren austriarren dinastiako erregeak denbora lerro batean kokatzen ditu.

8.1. Karlos I.aren eta Felipe II.aren erregealdietako gertaera garrantzitsuenak azaltzen ditu.

8.2. Karlos I.aren eta Felipe II.aren erregealdietako lurraldeak identifikatu eta kokatzen ditu.

9.1. Aro Modernoan, Nafarroako hiri baten (Iruñearen, Lizarra-ren, Tuteraren eta abarren) eguneroko bizitza ikertu eta azaltzen du, alderdi hauei dagokienez: gizartea, ekonomia -merkataritza, artisautza, nekazaritza-, hirigintza eta erlijioa.

9.2. Aro Modernoan gertatutako eraldaketa sozial, ekonomiko, politiko eta kultural nagusiak zerrendatzen ditu.

9.3. Penintsulako lurraldeen XVI. eta XVII. mendeetako egitura soziala deskribatzen du.

10.1. Errege-erregina katolikoen eta austriar errege-erreginen intolerantzia sozial eta erlijiosoak sortutako kalteak ebaluatzen ditu.

11.1. Gainbeheraldiko Austriar errege-erreginen garaian espainiar Inperioaren gainbehera markatu zuten gertakizunak deskribatzen ditu.

12.1. Urrezko Mendearen ezaugarri nagusiak azaltzen ditu.12.2. Urrezko Mendeko pertsonaia nagusiak eta haien ekarpen

kultural eta artistikoak ezagutzen ditu.12.3. Espainiako Barrokoko egile nagusien ekarpenak deskri-

batzen ditu: Velázquez, Murillo, etab.13.1. Ondorengotza Gerran borrokan aritu ziren bandoak

ezagutzen ditu eta Utrecht-eko Itunak Nafarroan eta Espainiako beste lurralde batzuetan izan zituen ondorioak aztertzen ditu.

14.1. Karlos III.aren erregealdiaren eta Despotismo Ilustratua-ren ezaugarri nagusiak eta haien esanahia deskribatzen ditu.

15.1. XVIII. mendeko ezaugarri sozial eta politiko batzuk identifikatzen ditu, Goyaren ekoizpenaren lanik adierazgarrienak aztertuz eta iruzkinduz.






Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea informazioa irakurtzeko, idazteko eta transmititzeko.


Testuzko hizkuntzak eta hizkuntza grafikoak erabili eta ira-kurtzea.




erabiltzea.Laneko materialak zuzen erabiltzea.Proiektuak planifikatu eta kudeatzea, helburuak lortzeko.

Jarrera ekintzailea.Gatazkak ebazteko estrategiak, bizikidetza arauak erabiltzea
















4.1. Emandako ildoetatik abiaturik, lanak (txostenak, prentsa dosierrak, eztabaidak, aurkezpenak, azalpenak, galdera-erantzun erako liburuak, fitxategia...) egiten ditu, bakarka eta taldean, iza-era geografiko, sozial eta historikoko testuak, laminak, grafikoak eta abar bilatuz, hautatuz, antolatuz eta landuz eta ondorioak ateratzen ditu, bakarka eta taldean.





–Blokea. Bizi garen mundua:▪ Aldaketa klimatikoaren, eta iberiar penintsulako ibai baten

eta erliebearen azterketaren gaineko txosten bat egiten du: Nafarroako, Espainiako eta Europako klimetan eragiten duten faktoreak, etab.

–Blokea. Gizartean bizitzea:Enpresa baten azterketatik abiaturik txosten bat egiten du;

izaera pertsonaleko aurrekontuak, familia bat eredu hartuta aurre-kontuak prestatzen ditu...; langabezia gure gizartean, etab.

–Blokea. Denboraren aztarnak.Nafarroako herri baten eguneroko bizitza XIX. mendean,

alderdi hauetan: gizartea, ekonomia -merkataritza, artisautza, nekazaritza- eta hirigintza; diktaduratik demokraziarako bidea Franco hil ondoren; Europar Batasuna: estatukideak, helburuak eta erakundeak, etab.











2. BLOKEA: BIZI GAREN MUNDUA.Eduki bloke honetan ikasleei Nafarroako, Espainiako eta Eu-

ropako erliebe unitate nagusien eta sare hidrologikoaren ikuspegi globala eskaini nahi zaie.

Bestalde, gizakiaren ekintzak nabarmenduko dira, natura-guneak mantentzeko eta gure gizartearen garapen iraunkorra errazteko.

Nafarroako eta Espainiako natura paisaien aniztasun geogra-fikoa: erliebea, klimak eta hidrografia.

Europako natura paisaien aniztasun geografikoa: erliebea, klimak eta hidrografia.

Nafarroako eta Espainiako babesguneak.Gizakiaren esku-hartzea ingurunean.Ingurumeneko arazoak: degradazioa, kutsadura eta baliabi-

deen gehiegizko ustiakuntza.Natura ingurunea kontserbatzea eta babestea.Hondakinen pilaketa. Birziklapena.Lurraldearen garapen iraunkorra.Klima aldaketa: zergatiak eta ondorioak.

1. Espainiako erliebearen, klimen eta sare hidrografikoaren ezaugarriak deskribatzea eta haiek mapa batean kokatzea.

2. Europako erliebearen unitate nagusiak, klimak eta sare hidrografikoa identifikatzea eta mapa batean kokatzea.

3. Babesgune bat zer den azaltzea eta parke nazional baten ezaugarri nagusiak ezagutzea, eta beren paisaiagatik toki bereziak kontserbatzeko gune horien beharra baloratzea.

4. Gizakiak natura ingurunean duen portaeraren eragina azaltzea, baliabide naturalen erabilera iraunkorra identifikatzea, gizarteen lurralde-garapen iraunkorrerako beharrezkoak diren neurriak proposatuz eta haien ondorio positiboak zehaztuz.

5. Gure ekintzek kliman eta aldaketa klimatikoan dituzten ondorioak azaltzea.

1.1. Espainiako itsasertzeko erliebearen eta barnealdeko erliebearen elementu nagusiak mapa batean identifikatzea.

1.2. Nafarroako eta Espainiako erliebearen unitate nagusien ezaugarriak azaltzea eta mapa batean kokatzea.

1.3. Espainiako muga moduan jokatzen duten barrera naturalak mapa batean kokatzea.

1.4. Espainiako isurialde eta arro hidrografikoak eta haien ibai eta ibaiadar nagusiak mapa batean kokatzea.

1.5. Ibai baten tarteak identifikatu eta izendatzen ditu, eta haietako bakoitzaren ezaugarriak deskribatzen ditu.

1.6. Espainiako klimak azaltzen ditu, planetan Espainia dagoen zona klimatikotik abiaturik eta oinarrizko bestelako faktore batzuk kontuan harturik.

1.7. Klima definitzen du, eguraldiari kontrajarriz, eta Espainiako klima motak sailkatzen ditu eta klima horiekin loturiko landaredia deskribatzen du.

1.8. Espainiako berezko klimogramak aztertu eta interpretatzen ditu, klima eta gune zehatzekin loturik.

2.1. Europako erliebearen unitate nagusien ezaugarriak azaltzen ditu eta mapa batean kokatzen ditu.

2.2. Europako klimak sailkatzen ditu eta Europako klimei loturiko landaredia deskribatzen du.

2.3. Europako ibai nagusien isurialdeak mapa batean kokatzen ditu.

2.4. Europako ibai eta laku nagusiak mapetan kokatzen ditu.2.5. Europako eta Espainiako ibaien ezaugarriak deskribatzen

ditu eta haien arteko konparazioa egiten du.2.6. Paisaia definitzen du, haren elementuak identifikatzen ditu,

Europako eta Espainiako paisaia nagusien ezaugarriak azaltzen ditu eta haien aniztasuna baloratzen du.

3.1. Nafarroako babesguneen eta parke nazionalen ezaugarriak identifikatu eta azaltzen ditu, eta haien beharra baloratzen du.

3.2. Nafarroako babesgune eta Espainiako parke nazional nagusiak mapa batean kokatzen ditu.

4.1. Gizakiak natura ingurunea kontserbatu eta eraldatzean duen ondorioa deskribatu eta aztertzen du.

4.2. Natura baliabideen erabilera iraunkorraren eta kontsumo eutsezinaren arteko bereizketa egiten du.

4.3. Kutsadurak pertsonengan, animaliengan, landareetan eta haien inguruneetan dituzten ondorio batzuk azaltzen ditu eta kutsadura horri aurrea hartu edo murrizteko alternatibak planteatzen ditu.

4.4. Deforestazioaren, gehiegizko ustiakuntzaren eta kutsadu-raren arteko bereizketa egiten du, eta natura ingurunea hondatzen duten gizakiaren ekintza moduan identifikatzen ditu.

4.5. Natura ingurunea kontserbatu eta babesteko, eta naturako hondamendiak gutxiagotzeko neurriak proposatu eta hartzen ditu.

4.6. Birziklapena eta materialak berrerabiltzea baloratzen du.

4.7. Etxeko hondakin motak bereizten ditu eta badaki non utzi behar dituen, eta zaborra birziklatzeko dauden edukiontzi motak identifikatzen ditu.

4.8. IKTak erabiltzen ditu natura ingurunea babesteko lan egiten duten gobernuko erakundeen eta gobernuz kanpoko erakundeen gaineko informazioa lortzeko.

4.9. Natura ingurunearen gaineko nazioarteko konferentzien ondorioak dokumentu errazen bidez aztertzen ditu.

5.1. Aldaketa klimatikoa definitzen du eta aldaketa klimatiko-aren ondorioak deskribatzen ditu.

5.2. Aldaketa klimatikoaren zergatiak eta hura galgatzeko jarduketa arduratsuak azaltzen ditu.



3. BLOKEA: GIZARTEAN BIZITZEA.Bloke honetan ikasleek Nafarroako, Espainiako eta Euro-

pako jarduera ekonomikoak eta ekoizpen sektoreak aztertuko dituzte.

Bestalde, espiritu ekintzailea bultzatuko da, gaur egungo enpresen aniztasunaren ezagutzatik eta enpresa horiek gizarte ongizateari eta ongizate ekonomikoari egindako ekarpenetik abiaturik.

Ekoizpen sektoreak: lehen sektorea, bigarren sektorea eta hirugarren sektorea.

Nafarroako, Espainiako eta Europako jarduera ekonomikoak eta ekoizpen sektoreak.

Ondasun eta zerbitzuen ekoizpena:Kontsumoa eta publizitatea.Finantza hezkuntza. Dirua. Aurrezpena.Enplegagarritasuna eta espiritu ekintzailea.Enpresa. Enpresen jarduera eta funtzioak. Enpresa txikiak

eta handiak.Antolatzeko moduak.

1. Sektore ekonomiko bakoitzeko jarduerak identifikatzea, sektore horietako ezaugarriak deskribatzea eta Nafarroako, Espai-niako eta Europako jarduera ekonomiko nagusiak ezagutzea.

2. Europan, Espainian eta Nafarroan, biztanleria sektore ekonomiko bakoitzean nola banatzen den erkatzea eta antze-kotasunak eta desberdintasunak azaltzea.

3. Komunikabideek, garraiobideek eta ondasunen eta zerbi-tzuen ekoizpenarekin zerikusia duten jarduera ekonomiko berriek gaur egungo munduan dituzten ezaugarriak azaltzea eta gizakien bizitzan eragin dituzten aldaketak zehaztea.

4. Publizitatea eta haren tekniken funtzionamendua deskriba-tzea eta publizitate hezitzailearen eta publizitate kontsumistaren artean bereiztea.

5. Diruaren balioaren eta haren erabileren kontzientzia hartzea, kontsumo arduratsuaren eta aurrezpenaren bitartez.

6. Espiritu ekintzaileak dituen onurak ulertzea.7. Enpresa baten funtsezko ezaugarriak azaltzea eta, enpresa

mota desberdinen artean bereiziz, enpresa horiek izan ditzaketen jarduerak eta antolaketa-motak zehaztea.

1.1. Sektore ekonomikoen ezaugarriak deskribatzea eta sektore bakoitzaren jarduera nagusiak zehaztea.

1.2. Nafarroako eta Espainiako lehen, bigarren eta hirugarren sektoreko jarduera nabarmenak azaltzea.

1.3. Europako lehen, bigarren eta hirugarren sektoreko jardu-era nabarmenak azaltzea.

1.4. Nafarroako eta Espainiako jarduera ekonomiko nagusiak azaltzea, ekoizpen sektoreei eta natura ingurunearen ezaugarriei dagokienez.

1.5. Europako industria nagusiak identifikatzen ditu, zer pro-duktu fabrikatzen dituzten adierazten du eta industria horiek zer herrialdetan dauden zehazten du.

1.6. Lehengaia eta produktu elaboratua definitzen ditu eta haiek ateratzeko jarduerekin lotzen ditu.

1.7. Nafarroan egindako eguneroko produktu bat edo batzuk lortzeko prozesua modu ordenatuan deskribatzen du, hura edo haiek saldu arte, eta zein sektoretakoak diren identifikatzen ditu.

2.1. Nafarroan eta Espainian, biztanleria sektore ekonomiko bakoitzean nola banatzen den azaltzen du.

2.2. Europan, biztanleria sektore ekonomiko bakoitzean nola banatzen den azaltzen du.

2.3. Nafarroan eta Espainian, biztanleria sektore ekonomikoen arabera nola banatuta dagoen erakusten duten grafiko motak aztertu eta interpretatzen du.

2.4. Europan, biztanleria sektore ekonomikoen arabera nola banatuta dagoen erakusten duten grafiko motak aztertu eta interpretatzen du.

2.5. Nafarroan eta Espainian, zerbitzuen sektorean lan egiten duten herritarren grafiko errazak interpretatzen ditu.

2.6. Europan, zerbitzuen sektorean lan egiten duten herritarren grafiko errazak interpretatzen ditu.

3.1. Gizarteari zerbitzuak eskaintzeko jarduerak zein diren deskribatzen du.

3.2. Nafarroak, Espainiak eta Europak esportatutako eta inportatutako produktuak identifikatzen ditu.

3.3. Ondasunen eta zerbitzuen ekoizpenarekin zerikusia duten jarduera ekonomiko berrien sarrerak gizakiarengan aldaketak nola sortu dituen azaltzen du.

4.1. Publizitatearen funtziona kritikoki baloratzen du, publizi-tate teknikarik ohikoenak ezagutu eta azaltzen ditu eta adibide zehatzak aztertzen ditu.

4.2. Publizitateko irudiak edo iragarkiak iruzkintzen ditu eta produktuen errealitatearen eta iragartzeko moduaren arteko aldea ezagutzen du.

5.1. Gastu moten arteko bereizketa egiten du eta bere aurre-kontua haietako bakoitzera egokitzen du.

5.2. Bere aurrezkiak etorkizuneko gastuetarako planifikatzen ditu eta aurrekontu pertsonal txikia prestatzen du.

5.3. Erosteko estrategien gaineko azterketa egiten du, prezioak konparatzen ditu eta informazioa biltzen du.

6.1. Sormena garatzen du eta gizarte bateko kideek ekintzaile izateko duten gaitasuna baloratzen du.

7.1. Enpresa motak identifikatzen ditu, haien tamainaren arabera eta garatzen dituzten jardueren sektore ekonomikoen arabera.

7.2. Enpresak antolatzeko moduak deskribatzen ditu.7.3. Enpresaren eta ekonomiaren munduarekin zerikusia

duten termino errazak definitzen ditu eta definizioak adibideekin hornitzen ditu.

4. BLOKEA: DENBORAREN AZTARNAK.Bloke honetan Nafarroako eta Espainiako historiako Aro Ga-

raikideko mugarri politiko, sozial, ekonomiko eta kultural nagusien ikuspegia eskaini nahi da.

Espainia Aro Garaikidean: XIX. mendea.Independentziaren Gerra eta Cadizko Gorteen lana (1808-

1813).Bilakaera politikoa: Fernando VII.aren erregealditik María

Cristinaren erregeordetzara arte (1814-1902).XIX. mendeko eraldaketa ekonomiko eta sozialak.XIX. mendeko Espainiako artea eta kultura.Espainia Aro Garaikidean: XX. eta XXI. mendeak.Alfonso XIII.aren erregealdia eta Primo de Riveraren Diktadura

(1902-1931).Bigarren Errepublika eta Gerra Zibila (1931-1939). Francoren

diktadura (1939-1975). Demokraziarako trantsizioa eta 1978ko Konstituzioa.

Gure historia hurbila. Gaur egungo Espainiaren antolaketa politikoa.

Espainia Europar Batasunean.XX. eta XXI. mendeetako Espainiako artea eta kultura.

1. XIX. mendeko Espainiako etapa politiko handiak –Indepen-dentziaren Gerratik María Cristinaren erregeordetzara arte– eta Nafarroan izan zituzten ondorioetako batzuk deskribatzea.

2. XIX. mendeko Espainiaren eraldaketa ekonomiko handiak aztertzea, nekazaritzan, industrian eta garraioetan egin zirenak zehaztea eta eguneroko bizitzan izan zituzten ondorio zehatzak adieraztea.

3. Klase gizarte berriaren ezaugarriak azaltzea eta Antzinaroko gizarte estamentalarekin erkatzea.

4. XIX. mendeko Espainiako korronte artistiko eta kulturalak bereiztea eta haietako bakoitzaren lan eta egile adierazgarriak aipatzea.

5. XX. mendeko Espainiako etapa politiko handiak -Alfonso XIII.aren erregealditik gaur egun arte- deskribatzea eta haietako bakoitzaren ezaugarri orokorrak eta Nafarroan izan zuten eragina azaltzea.

6. 1978ko Konstituzioa gure demokraziaren oinarri moduan aztertzea eta gaur egungo Espainiako antolaketa politikoarekin lotzea.

7. Giza eskubideak eta erlijio edo talde etnikoen balio sistemen arteko aldeak errespetatzea, berdintasun printzipioa eta gizaki guztien arteko bizikidetza baketsu, tolerante eta demokratikoaren beharra onartzea eta gatazkak ebazteko estrategiak sortzea.

8. Espainia Europan sartzeko prozesua deskribatzea eta Eu-ropar Batasuna, haren historia, erakunde nagusiak eta helburu politikoak eta ekonomikoak zein diren azaltzea.

9. XX. eta XIX. mendeetako Espainiako korronte artistiko eta kulturalak bereiztea eta haietako bakoitzeko lan eta egile adierazgarriak aipatzea.

1.1. XIX. mendeko Espainiako erregealdi eta etapa politikoekin ardatz kronologikoa prestatzea.

1.2. Espainiako historiaren etapa politiko handiak (1808tik 1902 bitartekoak) deskribatzea.

1.3. Independentziaren Gerra eta haren ondorioak azaltzea.1.4. Cadizko Konstituzioa aztertzen du.1.5. Monarkia absolutu baten eta monarkia parlamentario baten

arteko alde nagusiak deskribatzen ditu.1.6. XIX. mendean zehar sortutako talde politiko nagusiak

identifikatzen ditu.1.7. Karlismoa eta haren ideia nagusiak definitzen ditu.1.8. Lehen karlistaldiak Nafarroan izan zituen ondorioak

azaltzen ditu, haren estatus politiko eta ekonomiko berriari dagokionez.

2.1. XIX. edo XX. mendeetan, Nafarroako herri baten egunero-ko bizitza nolakoa zen ikertu eta azaltzen du, honako arlo hauetan: gizartea, ekonomia -merkataritza, artisautza, nekazaritza- eta hirigintza.

2.2. XIX. mendeko Espainiako eraldaketa sozial eta ekonomiko handiak azaltzen ditu.

2.3. Espainiako industrializazio prozesua eta Europako herri-alderik aurreratuenekin dauden aldeak aztertzen ditu.

2.4. Barneko garraio eta merkataritzaren zailtasunak baldin-tza geografikoekin lotzen ditu eta trenbide sarearen garrantzia azaltzen du.

3.1. Gizarte klasea osatzen zuten taldeak deskribatzen ditu.3.2. XIX. mendeko burgesiaren eta langile klasearen ezaugarri

nagusiak azaltzen ditu4.1. XIX. mendeko Espainiako mugimendu artistiko eta kultural

nagusiak kronologikoki deskribatzen ditu eta haien ordezkari esanguratsuenak aipatzen ditu.

5.1. Alfonso XIII.aren erregealdiko gertaera nagusiak deskri-batzen ditu, Primo de Riveraren Diktadura barne dela.

5.2. Bigarren Errepublika aldarrikatzearen zergatiak, errefor-mak eta arazoak azaltzen ditu.

5.3. Gerra Zibilaren zergatiak eta ondorioak eta Nafarroan izan zuen eragin zehatza identifikatzen ditu.

5.4. Gerran zehar bi bandoen bilakaera politikoa eta egoera ekonomikoa konparatzen ditu.

5.5. Espainiak frankismoan zehar izan zuen bilakaera eta Nafarroan izan zuen eragin zuzena azaltzen ditu.

5.6. 1939tik 1975 bitarteko Nafarroako eta Espainiako gertakari historiko nagusiak denbora lerro batean kokatzen ditu.

5.7. Diktadura bat demokrazia batetik zertan bereizten den azaltzen du.



5.8. 1975etik aurrerako Nafarroako eta Espainiako gertakari historiko nagusiak denbora lerro batean kokatzen ditu.

6.1. 1978ko Konstituzioa identifikatu eta errespetatzen du eta gure demokraziaren oinarri moduan baloratzen du.

6.2. Demokrazia herritar guztien eskubideak zaintzen dituen gobernu moduan hartzen du eta gobernu demokratiko bat nola eratzen den azaltzen du.

6.3. Herritarren eskubide eta betebeharrei buruzko Espainiako Konstituzioaren artikulu batzuk identifikatu eta azaltzen ditu.

6.4. Espainiako Estatuaren gaur egungo antolaketa eta era-kunde nagusien funtzioa deskribatzen ditu.

7.1. Giza eskubideak errespetatzen ditu eta berdintasun printzipioa onartzen du, demokraziaren oinarri moduan.

7.2. Erlijio eta talde etnikoen arteko balio sistemen arteko aldeak errespetatzen ditu.

7.3. Gizataldeen arteko bizikidetza baketsu eta toleranteak duen garrantzia baloratzen du eta gatazkak ebazteko estrategiak proposatzen ditu.

8.1. Europar Batasuna zer den eta haren helburu politikoak eta ekonomikoak zein diren azaltzen du.

8.2. Europako Ekonomia Erkidegoko –gaur egungo Europar Batasunaren aitzindaria– sei herrialde eratzaileak mapa batean kokatzen ditu.

8.3. Europar Batasuneko erakunde nagusien ezaugarri eta funtzio garrantzitsuenak deskribatzen ditu.

8.4. Europako erakunde nagusien egoitzak mapa batean kokatzen ditu.

8.5. Europar Batasuneko kide 1986tik hona izateak Espaini-arendako izan dituen ondorioak azaltzen ditu.

8.6. Gaur egungo Espainiaren arazo nagusiak deskribatzen ditu.

9.1. XX. eta XXI. mendeetako Espainiako mugimendu artistiko eta kultural nagusiak kronologikoki deskribatzen ditu eta haien ordezkari esanguratsuenak aipatzen ditu.


Gaztelaniaren eta literaturaren arloko irakaskuntzaren helburua, Lehen Hezkuntzan, ikasleen komunikazio gaitasuna garatzea da, haren alde guztietan: pragmatikoa, linguistikoa, soziolinguistikoa eta literarioa. Halaber, familian, eskolan eta gizartean edozein komunikazio egoeratan egoki jarduteko behar dituen tresnak eta ezagupenak eman behar dizkio. Ezagupen horiek antolatzen dituzte ahozko ulermena eta adierazpena, batetik, eta idatzizko ulermena eta adierazpena, bestetik. Gizakiaren pentsamendua hizkuntzaren bitartez egituratzen da, eta, hori dela-eta, ulertzeko eta adierazteko gaitasun hori ikasteko tresnarik hoberena eta eraginkorrena da.

Gogoeta linguistikoaren helburua norbere hizkuntzaren ezagupen progresiboa da, gertatzen dena ikaslea ohartzen denean zenbait funtzio-tarako erabiltzen diren forma batzuez, eta bere eta inguruko produkzioak aztertzen dituenean ulertu, ebaluatu eta, behar bada, zuzentzeko. Ira-kurketa bidezko hausnarketa literarioak eta testu esanguratsuak ulertu eta interpretatzeak hizkuntzaren adierazpen aukeren ezagutza errazten du, ikasleen gaitasun kritikoa eta sortzailea garatzen ditu, beste aro eta kultura batzuk ezagutzeko aukera ematen die, eta munduaz duen esperientzia aberastu eta norberaren ezagutza errazten duten egoeren aurrean jartzen ditu ikasleak.

Gaztelania eta Literaturaren curriculumeko osagaiak etapetan lantzen dira, gutxitik gehiagora, eta progresioa erakusten dute, eskolaldiaren hasi-eratik jasotako jakintza eta trebetasunei dagokienez. Ardatz baten inguruko curriculumetan antolatzen da hizkuntzaren erabilera funtzionalari lotutako komunikazio ikuspegia; hain zuzen ere, hizkuntzaren erabilera sozialaren zenbait eremutan: pribatuan eta publikoan, familian eta eskolan.

Gaztelaniaren eta literaturaren arloko irakaskuntzaren helburua, Lehen Hezkuntzan, oinarrizko trebetasunak garatzea da hizkuntzaren erabileran: entzutea, ulertzea, hitz egitea, hizketan aritzea, irakurtzea eta idaztea, modu integratuan. Komunikazio trebetasun horiek ezin dira lortu zenbait testu mota landuz eta ulertuz baizik, baita haiei buruzko gogoeta eginez ere. Aipatu gogoeta ez da antolatuko diziplina jakintza itxi eta testuingururik gabekoetan, horiek sakonago bereizten baitituzte hizkuntzari buruzko gogoeta eta hizkuntzaren erabilera eta literaturen gaineko gogoeta eta irakurtzearen atsegina. Aitzitik, informazio eta komu-nikazio teknologien bidez berehala informazioa bilatzen duen pertsonaren izaerari egokitu beharko zaio aipatu gogoeta, gizarte digitalean bizi den horri, alegia.

Edukien multzokako antolaketak ez du ikasketen hierarkia bat ezarri nahi ikasgela barrenean, baizik eta ikasleak erabili beharreko oinarrizko trebeziei erantzuten die, ikasleak ahozko eta idatzizko ulermena eta adi-erazpena, eta literatura-hezkuntza gero eta gehiago garatu ditzan.

Pertsona baten hitz egiteko eta entzuteko moduak nabarmen eragiten diote besteek pertsona hori ikusteko moduari. Beraz, ezinbestekoa da ikasleei estrategiak ematea komunikazio gaitasunaren ahozko alderdia modu egokian ikas dezaten, bizitza osoan eta esparru pertsonalean, so-zialean, ikasketetan nahiz lanean komunikazio egoera guztietan eragin-kortasunez moldatuko dela ziurtatzeko. Ahozko komunikazioa: entzun eta mintzatu izeneko 1. blokearen helburuak hauek dira: ikasleak bere ideiak doitasunez komunikatzeko beharrezkoak diren trebetasunak eskuratzen joatea, gero eta diskurtso landuagoak egitea, komunikazio egoera baten arabera, modu aktiboan entzutea eta besteen ideiak zuzen interpretatzea. Bloke honetako proposamen metodologikoen xedea da elkarrizketaren bidez harreman sozialen kudeaketa eta ahozko diskurtsoen plangintza, azalpena eta argudiatzea hobetzea. Irakaskuntza-ikaskuntzako proze-su honetan autoebaluazioa gehitu da, baita besteen ahozko praktiken ebaluazioa ere, ikasleen gabeziak eta aurrerapenak agerian uzteko eta ikasle horiek, aldi berean, haiek hobetzeko zailtasunak dituztela onartzeko gai izan daitezen; teknologiak ikasgelan txertatzeak estrategia horien planteamendu integrala erraztu behar du, hasi ikus-entzunezko diskurtso eta eztabaiden azterketatik eta grabatutako eta proiektatutako norberaren eta besteen diskurtsoak ebaluatzeraino. Ahozko praktikek, hots, azalpenak edo eztabaidak, ikasgelako eguneroko jardunaren parte izan behar dute curriculumeko arlo guztietan.

Irakurketa eta idazketa munduaren, besteen eta norberaren ezagutza prestatzen duten ezagutza prozesuak abian jartzen dituzten tresnak dira eta, beraz, bizitzan zehar ikaskuntza berriak eskuratzeko tresna modura ezinbestekoak gertatzen dira. 2. eta 3. blokeak, Idatzizko komunikazioa: irakurtzea eta idaztea. Ikaslea konplexutasun maila desberdineko eta

hainbat generotako testuak ulertzeko gauza izatea da bloke honen xedea, eta testuaren azalean edo barrenean diren ideiak berregiteko gauza izatea, bere pentsamendu kritiko eta sortzailea izan dezan. Testu bat ulertzeko, irakurketaren hainbat estrategia abiatu behar dira, eta horiek gelan praktikatu behar dira, eta bizitzaren esparru guztietan eta irakur-keta mota guztietan proiektatu: irakurri informazioa eskuratzeko, irakurri norberaren hizkuntza ikasteko eta irakurri gozatzeko. Idazteko prozesuak irakatsiz, ikaslea hura hiru zatitan banatutako prozedura dela ohar dadila lortu nahi da: idazkia planifikatzea, zirriborroetatik abiatuta idaztea eta zirriborro horiek berrikustea behin betiko testua idatzi aurretik. Ebaluazioa ez zaio bakarka nahiz taldean gauzatutako produktuari bakarrik aplika-tzen, baizik eta, batez ere, prozesuari: testu idatzia sortzeko prozesu guztia ebaluatzen da, eta ebaluatzen irakasten da, ikasleen idazkietan oinarriturik. Taldean berrikustea ohiko praktikatzat onartuko da, ikasketa autonomoa errazteko. Modu berean, idazteko tekniketan aurrera egiteko, mekanismo batzuk eskuratu behar dira, eta haien bidez gauza izan behar du ikasleak testuinguru bakoitzari (familia, pertsonala, ikasketak, gizartea) dagozkion generoak bereizteko eta haiek curriculumaren arlo guztietan erabiltzeko.

Gizaki guztiok badugu ahozkoak eta ahozkoak ez diren elementuen bidez komunikatzeko berezko gaitasuna, gero eta forma konplexuagoekin inguruan dugun munduarekin batera jarduteko aukera ematen diguna. 4. blokea, Hizkuntzaren ezagupena. Komunikazioa arautzen duten hizkuntza mekanismoei buruzko gogoeta egin beharrari erantzuten dio, eta eza-gupen linguistikoak ez ditu xedetzat hartzen berez, baizik eta jatorrizko zeregina itzultzen die: hizkuntza zuzen ibiltzeko oinarri izatea. Lehen Hezkuntzako ikasgelaren barnean Hizkuntzaren ezagutzan hizkuntza trebetasunen mailaz mailako ikaskuntza egin nahi da, eta hizkuntzaren erabilera diskurtsiboetako gaitasunak eraiki nahi dira, gramatika eta orto-grafia arauez jabetzeko beharrezkoak diren ezagutzatik eta hausnarketatik abiaturik (arau horiek ezinbestekoak dira bizitzaren esparru guztietan zuzen mintzatu, irakurri eta idazteko). Edukiak oinarrizko lau ardatzen inguruan antolatzen dira: lehenbizikoa da diskurtsoaren, testuaren eta perpausaren barrenean hitzari, eta horren erabilera, esanahi eta balio adierazkorrari buruz gogoeta egitea; bigarrena da testuko hitzen eta hitzen multzoen artean sortzen diren lotura gramatikalei erreparatzea; hiruga-rrenak sakontzen du diskurtsoaren harreman testualetan; laugarrenak hizkuntzaren aldaera linguistikoak ditu ardatz. Hausnarketa metalinguis-tikoa hitzezko jardueran txertatuta dago, maila guztietan (diskurtsoan, testuan eta esaldian) eta ahozko hizkuntza eta hizkuntza idatzia ikasteko prozesuetan parte hartzen du ekoizpen fase hauen bitartez: plangintza, testualizazioa eta berrikuspena. Horrek guztiak ikasleei bizitzan zehar beren hizkuntzaren ezagutza aktibo eta beregainerako beharrezkoak diren tresnak emanen dizkie.

5. blokea, Literatura-hezkuntza. Helburua da ikasleak irakurle jantzi eta gaituak bihurtzea, bizitza guztia iraunen duen irakurtzeko prestakuntzan murgilduak. Horretarako beharrezkoa da ikasleen zaletasun pertsonale-tatik eta heldutasun kognitibotik hurbil dauden literatura lanen irakurketa, ulermena eta interpretazioa gure literaturako lan adierazgarri batzuen gaineko oinarrizko ezagutza emanen dieten literatura testuen eta lan osoen irakurketarekin txandakatzea.

Testu edo lanen gaineko informazioa eta interpretazioa ez da norabide bakarrean egiten dena, irakaslearengandik ikaslearengana. Irakasleak gidatuta, ikasleak irakurle aktibo bati dagozkion baliabide pertsonalak eskuratzen joan behar du eta gai izan behar du literatura lan batean errealitatera eta ametsetara irekita dagoen leiho bat ikusteko eta hartan bere buruaren eta inguruan duen munduaren kontzientzia hartzeko. Era berean, munduaren eta bere buruaren gaineko kontzientzia hartze hori errazten du asmo literarioko testu pertsonalak idaztean ikasleen aisiarako eta sormenerako jarduerak.

Laburbilduz, arlo honen oinarrizko curriculumeko ardatzaren azken xedea da komunikazio gaitasuna zentzuz garatu eta hobetu nahi duten herritarrak sortzea, beren bizitzako esparru guztietan (oraingoetan eta etorkizunekoetan) behar bezala elkarri eragiteko gai izanen direnak, alegia. Horrek guztiak berarekin dakar bere hizkuntzaren ahozko eta idatzizko erabileren tresnen gaineko hausnarketa egitea, eta mundua interpretatu eta baloratzeko eta, garai guztietako literatura lanik garran-tzitsuenen irakurketa kritikoaren bitartez, norberak bere iritziak eratzeko gaitasuna lantzea.

c) Gaztelania eta Literatura.


GAZTELANIA ETA LITERATURA



1. BLOKEA. AHOZKO KOMUNIKAZIOA. HITZ EGITEA ETA ENTZUTEA.

Komunikazio egoerak, berezkoak edo zuzenduak, komunikazio asmo bat baino gehiagokoak, diskurtso ordenatu eta koherentea erabiliz.

Hitzezko mezuak eta bestelakoak ulertu eta adieraztea.Komunikazio trukerako estrategiak eta arauak: parte-hartzea;

arreta, entzutea; hitz egiteko txanda errespetatzea; moderatzai-learen zeregina; intonazio egokia; besteen sentimenduak, espe-rientziak, ideiak, iritziak eta ezagutzak errespetatzea.

Ahozko testuak esan eta sortzea: egoera edo esperientzia pertsonalak, testu herrikoiak kontatzea (ipuinak, errefrauak, oler-kiak, kantuak, igarkizunak...). Pertsonak, animaliak eta objektuak deskribatzea. Azalpen laburrak.

Ahozko testuak ulertzea. Testuaren zentzu osoa. Ideia nagu-siak. Hiztegia zabaltzea. Hitz bankuak.

Testuak transmititutako edukiak baloratzea. Hitzak testuingu-ruaren arabera ondorioztatzea. Ideia ez-esplizituak ezagutzea. Ahozko laburpena.

Haurraren interesa pizten duten ipuinak, olerkiak, aho-ko-rapiloak, errefrauak, igarkizunak, segidak eta kantuak entzun, errepikatu eta buruan hartzea.

Ahozko hizkuntza komunikaziorako eta ikaskuntzarako tresna modura erabiltzeko estrategiak: entzutea, galdetzea eta parte hartzea.

Testuak transmititutako edukiak modu gidatuan baloratzea. Hitzak testuinguruaren arabera ondorioztatzea. Ideia ez-esplizi-tuak ezagutzea. Ahozko laburpena.

Ahozko hizkuntza komunikaziorako eta ikaskuntzarako tresna modura erabiltzeko estrategiak: entzutea, datuak biltzea, galde-tzea. Inkestetan eta elkarrizketetan parte hartzea. Ahozko iruzkina eta norberaren iritzia.

1. Komunikazio egoera gidatuetan (adibidez, batzarra) nahiz bat-batekoetan parte hartzea, komunikazioaren arauak errespeta-tuz: hitz egiteko txanda, ordena diskurtsoan, besteek esandakoak entzun eta estimatzea.

2. Ahozko elkarrekintzen hitzezko informazioa eta hitzezkoa ez den informazioa txertatu eta ezagutzea, irudiekin eta soinuekin osatuz.

3. Zernahi egoeratan komunikazio beharrak betetzeko hitz egitea, egitura koherentea eskuratzea eta hiztegi berria erabiltzen hastea.

4. Ahozko mezuak ulertzea eta zentzu kritikoaz aztertzea.5. Lexikoa handitzea adierazpena eta komunikazioa hobe-

tzeko.6. Eguneroko bizitzako ahozko testuen esanahi globala

ulertzea.7. Bere zaletasunetatik eta interesetatik hurbil dauden testu

labur eta errazak buruan hartu eta esatea, ikasi dituen ahozko ko-munikaziorako estrategiak zuzentasunez eta sormenez erabiliz.

8. Ahozko testu labur eta errazak (genero ohikoenetakoak eta ikasgelako jarduerekin zerikusi zuzena dutenak) sortzea, ereduak imitatuz.

9. Ahozko hizkuntza eraginkortasunez erabiltzea, komunikatu eta ikasteko, eta gai izatea aktiboki entzuteko, galdetzeko eta berriro galdetzeko, zuzendutako elkarrizketetan parte hartzeko eta ahoz iritzi pertsonala argitasunez adierazteko, bere adinaren arabera.

10. Komunikabide sozialak baloratzea ikasteko tresna gisa eta beste pertsona batzuen informazioak eta esperientziak eskuratzeko tresna gisa.

1.1. Ahozko hizkuntza erabiltzen du zernahi helburutarako eta sentimenduak, emozioak... modu pertsonalean komunika-tzeko eta adierazteko modu bezala, arlo eta egoera desberdi-netan.

1.2. Ikaskideek diotena adi entzuten du, komunikazio truke-rako estrategiak eta arauak jarraitzen ditu, eta errespetatzen eta kontuan hartzen ditu besteen ideiak, sentimenduak eta emozioak.

1.3. Komunikazio-arau sozialak aplikatzen ditu: arretaz en-tzutea, txanda itxoitea, errespetuz parte hartzea, solaskideak esandakoaren arabera hitz egitea, eta kortesiako arau batzuk betetzea.

2.1. Baliabide ez-linguistikoak erabiltzen ditu ahoz komuni-katzeko.

3.1. Ahoskera eta ebakera zuzenekin mintzatzen da: artikula-zioa, erritmoa, intonazioa eta bolumena.

3.2. Bere ideiak ulertzeko moduan adierazten ditu, eta eman-dako ereduko oinarrizko elementuak ordezkatzen ditu.

3.3. Gogotsu hartzen du parte elkarrizketetan, galderei eran-tzunez eta elkarrizketa-gaiarekin lotutako iruzkinak eginez.

3.4. Gogoz eta ekarpen eraikitzaileak eginez hartzeko du parte gelako lanetan.

4.1. Ezagun du gogoz entzuten duela.4.2. Egunero erabiltzeko ahozko testuetan informazio orokorra

ulertzen du.4.3. Zernahi jarduera egiteko emandako agindu edo jarraibideei

erantzunez jarduten du.5.1. Hizkuntzaren funtzio desberdinak adierazteko, bere adinari

egokitutako hiztegia erabiltzen du bere adierazpenetan.5.2. Ahozko elkarrekintzetan hitz berriak erabiltzen ditu.6.1. Testuaren gaia zein den identifikatzen du.6.2. Gai da testu bateko ideia nagusiak ateratzeko.6.3. Testu bat laburtzen du, eta zuzen erantzuten ditu testuaren

hitzez hitzeko ulermenari eta ulermen interpretatiboari dagozkion galderak.

6.4. Bildutako informazioa banakako edo multzoko jarduerak egiteko erabiltzen du.

7.1. Bere zaletasun eta interesetatik hurbil dauden literatura testu edo testu ez-literario laburrak buruz esaten ditu.

8.1. Ulertzeko moduan adierazten ditu ahozko testu erraz eta laburrak, ereduei jarraituz.

8.2. Entzundako testu baten oinarrizko ideia batzuk gogoratzen ditu, eta ahoz adierazten ditu, galdera zuzenei erantzunez.

9.1. Aktiboki entzunez, ahozko hizkuntza modu eraginkorrean erabiltzen du, komunikatzeko eta ikasteko.

10.1. Ereduak imitatuz, bere errealitatetik hurbil dauden egu-neroko gertaerak albisteak balira bezala kontatzen ditu.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IRAKURTZEA.Baliabide grafikoak komunikazio idatzian. Irakurtzeko eta

idazteko metodoa.Testuen ulertuzko irakurketa, ozen eta isilik irakurriz.Testu mota desberdinak entzutea. Irakurketa ereduak.Irakurritako testuak ulertzeko estrategiak: titulua. Irudiak. Hitz

gakoak. Kapituluak. Berrirakurketa. Hipotesiei aurrea hartzea eta egiaztatzea. Sintesia. Testuaren egitura. Testu motak. Testu-ingurua. Testuaren zentzu globala. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak. Laburpena.

Irakurtzeko zaletasuna. Irakurtzeko aztura. Testu desberdinak irakurtzea, informazioa lortzeko, gozamenerako eta jolaserako.

Testuak transmititutako mezuak eta balioak identifikatzea eta kritikoki baloratzea.

Liburutegia erabiltzea irakurketarako eta irakurtzera bultza-tzeko baliabide modura.

Liburuak hautatzea norberaren zaletasunen arabera.Irakurketa plana.

1. Testuak ozen irakurtzea, jariotasunez eta intonazio ego-kiz.

2. Adinari egokitutako testuak ulertzea eta irakurketa erabiltzea lexikoa zabaltzeko eta ortografia zuzena finkatzeko.

3. Testuak isilik irakurtzea, abiaduran eta irakurriaren ulerme-nean aurrerapena baloratuz.

4. Irakurritako testu bat laburtzea eta ideia nagusiak nabar-mentzea.

5. Zernahi testu ulertzeko estrategiak erabiltzea.6. Bere ekimenez maiz irakurtzea eta irakurgaien gaineko

lehentasunak eta iritziak agertzea.7. Irakurritako testuen esanahia ulertzen eta interpretatzen

ahalegintzea.8. IKTak erabiltzea ariketak eta jolasak modu zuzenduan

egiteko.9. Irakurketa plana gauzatzea, irakurketaren eraginkortasuna

hobetzeko plangintza sistematikoari erantzuteko eta irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko.

1.1. Bere adinari egokitutako testu desberdinak ozen irakurtzen ditu, azkar, jariotasunez eta intonazio egokiaz.

1.2. Hitz mota oro doitasunez irakurtzen ditu.2.1. Mezua modu globalean ulertzen du eta irakurritako

testuen ideia nagusiak identifikatzen ditu testu bat ozen irakurri ondoren.

2.2. Bere adinari egokitutako testu desberdinak nola edo halako xehetasunez ulertzen ditu.

3.1. Isilik irakurtzen du, eta irakurritako testuen laburpen txikia egiten du.

4.1. Testuen asmoa atzematen du. Testuen antolaketa egitu-raren zatiak identifikatzen ditu.

4. 2. Testuen elementu bereizgarriak identifikatzen ditu, ereduen arabera.

4.3. Bere adinari egokitutako testuetan kohesio mekanismo batzuk ezagutzen ditu.

5.1. Izenburuaren eta irudien balioa interpretatzen du. Testuko irudien eta edukien arteko erlazioak ezartzen ditu, hipotesiak egiten ditu, iragarpenak egiten ditu, eta irakurketan testu mota eta asmoa identifikatzen ditu.

5.2. Testu bat osoki ulertzen laguntzen duten hitz gakoak markatzen ditu.

5.3. Hitzen eta espresioen esanahia ondorioztatzen du, testuinguruak lagunduta.

5.4. Lehendik duen ezagutza jartzen du abian, eta hartaz baliatzen da testuak ulertzeko.

6.1. Irakurketarako denbora tarte bat programatua du egu-nero: irakurtzeko eta idazteko metodoa eta irakurtzera bultza-tzea.

6.2. Ikasleak proposatu edo aukeratutako testuak bere boron-datez irakurtzen ditu, eta haien gaineko iritzia agertzen du.

7.1. Irakurketak ulertzen eta interpretatzen ahalegintzen da.8.1. Hezkuntza programak eta aplikazio informatiko errazak

erabiltzen ditu.9.1. Liburutegia erabiltzeko arauak eta liburutegiaren funtzioa

ezagutzen ditu.9. 2. Liburutegia irakurtzeko eta liburuak maileguan hartzeko

toki modura erabiltzen du.

3. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IDAZTEA.Baliabide grafikoak komunikazio idatzian. Irakurtzeko eta

idazteko metodoa.Testu laburrak ekoiztea ezagutzak, esperientziak eta beharrak

komunikatzeko.Testuak sortzea, ahozko hizkuntza eta bestelakoa erabiliz

informazioa emateko: publizitateko kartelak. Iragarkiak. Haur-komikiak.

Testuak ekoizteko estrategiak ereduetatik abiaturik.Oinarrizko ortografia arauak eta puntuazio zeinuak aplika-

tzea.Kaligrafia. Ordena eta aurkezpena.Idazteko plana. Diktaketak.

1. Testuak komunikazio asmo desberdinekin sortzea, kohe-rentziaz, egitura errespetatuz eta oinarrizko ortografia arauak aplikatuz, eta kaligrafia, ordena eta aurkezpena zainduz.

2. Testu idatzien ekoizpenean idazketa prozesua aplikatzea, eredu errazen arabera.

3. Zernahi gairen gainean (iragarkiak, kartelak, haur-komikiak, etab.) lan grafiko kolektiboak prestatzea.

4. Hizkuntzaren erabileran hobekuntza progresiboa bilatzea, eta sentikortasuna, sormena eta estetika garatzen dituzten bideak aurkitzea.

5. Hizkuntzaren bitartez diskriminazioak eta aurreiritziak galarazten dituen pentsamendu kritikoa erraztea.

6. Idazketa plana gauzatzea, idazteko eraginkortasuna hobetzeko plangintza sistematikoari erantzuteko eta sormena bultzatzeko.

1.1. Eguneroko bizitzako hitzak, esaldiak eta testu laburrak idaztea, ereduzko testuak imitatuz.

1.2. Ezagutzak, esperientziak eta beharrak komunikatzeko testu laburrak idazten ditu.

2.1. Idazkiak planifikatzen ditu ereduetan ezarritako arauen arabera.

2.2. Oinarrizko ortografia arauak zuzen aplikatzen ditu.2.3. Diktatutako esaldi edo testuak zuzen ematen ditu.3.1. Lan grafikoak (kartelak, horma-irudiak, iragarkiak) taldean

prestatzen ditu, idazketa eta irudia konbinatuz, eta taldeko kideen parte-hartzea baloratzen du.

4.1. Zuzen eta modu pertsonalean idazteko interesa du, eta hartan ahalegintzen da.

5.1. Bere ekoizpen idatzia eta ikaskideena baloratzen ditu.



7. IKTak erabiltzea bere ekoizpenak prestatzeko eta idazketa lantzeko.

5.2. Diskriminazio eta aurreiritzi sozialez jabetzen da, eta konposizio grafikoen bidez soluzioak ematen ditu.

6.1. Bere ekoizpen idatzia hobetzen du idazketa plan baten bitartez.

6.2. Idazkiak garbi, argi, zehatz eta ordenatuak aurkezten ditu.

7.1. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak gidatu-tako idazketa ariketak egiteko erabiltzen ditu.

3. BLOKEA. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Bokalak eta kontsonanteak. Alfabetoa eta alfabetoaren hu-

rrenkera erabiltzen hastea.Silaba. Silaba motak.Hitza. Testu mota desberdinak (izena, aditza, adjektiboa) hitze-

tan ezagutzea. Hitza mota bakoitzaren ezaugarriak eta erabilera. Generoa eta numeroa. Komunztadura.

Hiztegia. Eremu semantikoak. Hitz familiak. Hitz-elkarketa eta hitz-eratorpena.

Espainiako errealitate eleanitzaren ezagutza orokorra.

1. Irakurri eta idazteko metodo sistematiko motibatzailea segitzea.

2. Testu batean izenak, adjektiboak eta aditzak identifikatzea eta haien ezaugarrietako batzuk bereiztea.

3. Testuen bidez hiztegiaren eskurapena sistematizatzea.4. Hezkuntzako programa digitalak erabiltzea, lanak egiteko

eta ikaskuntzan aurrera egiteko.5. Badu Espainiako hizkuntza aberastasunaren berri.

1.1. Irakurri eta idazteko prozesua pixkana-pixkana barne-ratzen du.

1.2. Egunero denbora-tarte bat erabiltzen du irakurri eta idazteko ezarritako metodoa ikasteko.

2.1. Hitz motak ezagutzen ditu haien eginkizunaren arabera: izena aurkeztea, izenaren ezaugarriak adieraztea, ekintzak edo egoerak adieraztea.

2.2. Hitz motak esaldi batean edo testu labur batean iden-tifikatzen ditu.

2.3. Genero eta numeroko komunztadura arauak zuzen erabiltzen ditu.

3.1. Ahozko eta idatzizko adierazpenean esparru hurbileko hiztegi berria gehitzen du.

3.2. Hitz berriak eratzen hasten da ereduei jarraikiz.4.1. Programa hezitzaile digitalak erabiltzen ditu, ikasteko

laguntza eta errefortzu gisa.5.1. Badaki Espainian hizkuntza bat baino gehiago daudela.

4. BLOKEA. LITERATURA-HEZKUNTZA.Ipuin tradizionalak ezagutzea: ipuin miresgarriak, formula edo

animalien ipuinak, eta abar.Ahozko tradizioko eta haur literaturako narrazio testuak modu

gidatuan irakurtzea.Olerkiak, kontakizunak eta antzezlan oso laburrak entzutea.Olerkiak ulertu, buruan hartu eta errezitatzea, erritmo, intonazio

eta ebakera egokiarekin.Literatura testuak dramatizatzea.Literatura testuak baloratzea komunikazio tresna gisa, beste

mundu, denbora eta kultura batzuk ezagutzeko iturri gisa eta norberaren gozamenerako baliabide gisa.

1. Ipuinen balioa preziatzea gozamenerako eta pertsona bezala aberasteko iturri moduan.

2. Irakurketa adierazkorra eta literatura testuen ulermena eta interpretazioa txertatzea.

3. Ahozko tradizioko literatura baliabideak ezagutu eta balora-tzea: olerkiak, kantuak, ipuinak, errefrauak, igarkizunak.

4. Aurretik emandako ereduetatik abiaturik, literatura testuak egitea, hitz-lauz edo bertsotan, zentzu estetikoarekin eta sorme-narekin: ipuinak, olerkiak, igarkizunak, abestiak, eta antzezlanen pasarteak.

5. Adinari egokitutako literatura testuen antzezpenetan inte-resez parte hartzea.

1.1. Ipuin tradizionalak entzuten eta irakurtzen ditu.1.2. Ipuinen funtsezko ezaugarriak ezagutzen eta baloratzen

ditu.1.3. Ipuin tradizionalak berregiten ditu aldaketak bakarka eta

taldean sartuz.2.1. Ahozko tradizioko narrazio testuen eta bere adinari

egokitutako haur literaturako lanen zatien irakurketa gidatuak egiten ditu.

3.1. Ahozko testu labur eta errazak, ipuinak, olerkiak, kantu-ak, errefrauak, igarkizunak eta aho-korapiloak buruan hartu eta errepikatzen ditu.

4.1. Literatura testuak (ipuinak, olerkiak, kantuak eta antzez-lan laburrak) sortzen ditu, emandako jarraibide edo ereduetatik abiatuz.

5.1. Bere adinari egokitutako literatura testuak eta berak prestatutako testuak antzezten ditu, bakarka eta taldean.



1. BLOKEA. AHOZKO KOMUNIKAZIOA. ENTZUTEA, HITZ EGITEA ETA SOLASEAN ARITZEA.

Elkarrekintza komunikazio egoeretan. Bat-batean nahiz gida-tuta sortutako komunikazioko elkarrekintza, diskurtsoan ordena espaziala, kronologikoa eta logikoa errespetatuz.

Ahozko trukean parte hartzea.Mezuak ulertzea ahozko komunikazioaren egoera desber-

dinetan.Ahozko testuak esatea eta sortzea:Ahozko testuak tipologiaren arabera esan eta errepikatzea.Ikaslearen jakin-mina eta irudimena suspertzen duten testu

labur eta errazak entzutea eta errepikatzea.Testu egokiak antzeztea.

1. Ahozko elkarrekintzetan laguntzea eta komunikazio egoera gidatuetan parte hartzea, galderei erantzunez.

2. Besteekiko elkarrekintzetan eta komunikazioan estrategia, trebetasun eta arauak erabiltzea.

3. Testu baten esanahi orokorra harrapatzea. Informazio baliagarria eta baliorik gabea bereiztea. Hiztegia zabaltzea.

4. Egoera eta esperientzia pertsonalak kontatzea, herri ipuinak, albisteak, elkarrizketak.

5. Deskribapen errazak egitea (pertsonak, animaliak, gauzak eta lekuak).

6. Debate, elkarrizketa eta eztabaida gidatuetan parte har-tzea.

7. Modu aktiboan entzuteko gaitasuna garatzea.8. Ahozko testuak errepikatzea.9. Testu egokituak antzeztea, eta talde dinamiketan parte

hartzeko zaletasuna garatzea.

1.1. Komunikazio egoera gidatuetan parte hartzen du, galderei erantzuten die, eta, beharrezkoa bada, galderak egiten ditu uler-tzen ez dituen esamoldeen eta/edo hitzen esanahia jakiteko.

1.2. Komunikazio trukea gertatzen den bat-bateko egoeretan parte hartzen du, gaiak proposatuz eta bere iritzia emanez.

1.3. Ahozko jarraibideak zuzen ulertzen ditu.1.4. Laguntza eskatzen du mota desberdinetako zereginak

betetzeko hizkera egokiarekin.1.5. Diskurtsoan eduki nabarmena duten elementuak identi-

fikatzen ditu komunikazio egoeraren arabera (tokiak, denbora, izenak, kopuruak...).

2.1. Solasaldiaren gaitik aldendu dela ohartaraziz gero, berriz heltzen dio hizketa gaiari.

2.2. Informazio osagarria eskatzen du helburu jakin batekin.2.3. Hitz egiteko txandak errespetatzen ditu.2.4. Ahoz komunikatzen ditu bere sentimendu, bizipen eta

emozioak.2.5. Intonazioa eta ahoskera egokitzen ditu bete behar duen

eginkizunaren (agurtzea, galdetzea eta galderei erantzutea) eta testu motaren arabera, ohiko egoeretan eta testuinguru ezagunetan.

3.1. Ideia nagusia identifikatzen du ahoko kontakizunetan eta azalpen testu errazetan (irrati eta telebistako albiste laburrak, eta azalpen errazak).

3.2. Irakasleak sortutako ahozko testuetan dauden ideiak identifikatzen ditu.

3.3. Hiztegi berria erabiltzen du hitz egiten duenean.4.1. Ipuinak, bizitako esperientziak eta pasadizo pertsonalak

kontatzen ditu ordena logiko eta kronologikoan, denbora adie-razten duten esamoldeak zuzen erabiliz.

5.1. Pertsonen, animalien, gauzen eta mundu errealeko edo euskarri desberdinetako antzezpenetako eszenetako deskriba-penak egiten ditu, ordena bati jarraituz eta adjektibo eta adberbio egokiak erabiliz.

6.1. Eztabaida batean bere iritzia ematen du interesa duten gaiei buruz.

7.1. Galderak egiten ditu informazioa lortzeko, kontakizun bat, azalpen bat, eztabaida bat edo jarraibide bat entzun ondoren.

8.1. Hizkuntzaz kanpoko baliabideak erabiliz, ipuin laburrak, igarkizunak, olerkiak, hitz kateak eta hitz jokoak kontatzen edo esaten ditu.

8.2. Ipuin bat kontatzean, hasierako eta amaierako formula ikasiak erabiltzen ditu.

9.1. Testu dramatikoetan, narratzailea eta pertsonaiak bereiz-ten ditu, bai eta noiz parte hartzen duten ere.

9.2. Pertsonaia desberdinak interpretatzen ditu, haien ezauga-rri nagusiak agertuz, haien ekintza eta keinu berezkoenak buruz ikasiz eta antzeztuz.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURTZEA.Ahozko eta idatzizko hizkeren arteko erlazioa barneratzea.Irakurtzeko eta idazteko metodoa.Testu mota desberdinak entzutea. Irakurketa ereduak.Ulermena hobetzen duten estrategien erabilera (ulermenezko

irakurketa).Irakurtzeko interesa eta zaletasuna sustatzea.Irakurketa ikasteko tresna dela barneratzea.

1. Fonemak eta grafiak testuinguru esanguratsuetan nola ematen diren ezagutzea.

2. Testua ahoskera, erritmo eta intonazio egokiekin irakur-tzea.

3. Eguneroko bizitzako nahiz ikasketen eremuko testu erraz baten esanahi orokorra ulertzea: testu deskriptiboak, narratiboak, azalpenekoak, instruktiboak eta literarioak.

4. Irakurriaren ulermenerako estrategiak erabiltzea.

1.1. Gaztelaniaren fonemak eta grafiak deskodetzea eta kodetzea, eta hitzen eta haien zatien arteko loturez jabetzea.

1.2. Hitzak zuzen zatitzen ditu silabatan.1.3. Alfabetoa ezagutzen du, eta hitzak ordena alfabetikoan

jartzen ditu.1.4. Ahozko eta idatzizko kodeen arteko erlazioak ezartzen

ditu: soinuak bereizten ditu hitzetan, bai eta grafema-fonema korrespondentzia ere.



5. Irakurketa plana gauzatzea, irakurketaren eraginkortasuna hobetzeko plangintza sistematikoari erantzuteko eta irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko.

6. Irakurtzeko ohitura bereganatzea.

1.5. Entzuteko moduan eta modu grafikoan errepikatzen ditu gaztelaniaren fonema guztiak eta grafiak edozein tokitan daudela.


3.1. Testuen esanahi orokorra identifikatzen ditu isilean nahiz ozen irakurtzean.

3.2. Ipuin baten argumentua ezagutzen du.3.3. Testuak zein espazio eta denboratan kokaturik dauden

identifikatzen du.3.4. Testu mota desberdinen oinarrizko elementuak ezagutzen

ditu.4.1. Testu baten edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu izen-

burutik eta irudietatik abiatuta, eta iragarpenak egiaztatzen ditu irakurketa amaituta.

4.2. Estrategia eraginkorrak garatzen ditu (hiztegia erabiltzea edo ezagutzen ez dituen hitzei buruz galdetzea) lantzen ari den testua hobeki ulertzeko.

4.3. Bere bizipenak eta ideiak baliatzen ditu, eta testu batean dagoen informazioarekin lotzen.

4.4. Informazio jakin bat aurkitzen du testu batean.5.1. Irakurketarako denbora tarte bat programatua du egunero:

irakurtzeko eta idazteko metodoa eta irakurtzera bultzatzea.5.2. Ikasleak proposatu edo aukeratutako testuak bere boron-

datez irakurtzen ditu, eta haien gaineko iritzia agertzen du.5.3. Irakurketak ulertzen eta interpretatzen ahalegintzen da.5.3. Bere irakurgaien berri ematen die besteei, balorazio erraza

eginez, erabilgarritasunaren eta gustukoa duenaren arabera.5.4. Berak nahiago edo gogokoa duena arrazoitzen du ipuinak,

komikiak, olerkiak, antzerkia eta abar irakurtzean.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZTEA.Baliabide grafikoen ezagutza eta erabilera idatzizko komu-

nikazioan.Testuak asmoaren eta tipologiaren arabera idaztea. Testu

deskriptiboak, narratiboak, argumentatiboak, azalpenekoak eta instruktiboak.

Hizkuntzaren elementuak eta hizkuntzaz kanpokoak erabiltzea idatzizko komunikazioan.

Oinarrizko ortografia arauak eta puntuazio zeinuak aplika-tzea.

Kaligrafia. Ordena eta aurkezpena.Informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera,

lan errazetan ikasteko tresna gisa.

1. Idazketaren arauak eta haren alderdi grafikoak barnera-tzea.

2. Irakurketa-idazketarako sistema ezagutu eta erabiltzea.3. Informazio iturri mota desberdinak identifikatzea.4. Testu deskriptiboak, narratiboak, argumentatiboak, azalpe-

nekoak eta instruktiboak sortzea, giden eta ereduen arabera.5. Idazketaren eta alderdi grafikoen arauak eta estrategiak

erabiltzea testuak sortzeko: planifikatzea, funtzioa, hartzailea, egitura, berrikuspena eta berridazketa.

6. Testuak sortzea informazioa emateko eta publizitatea egiteko, ahozko hizkuntza eta ahozkoa ez dena erabiliz.

7. IKTak erabiltzea bere ekoizpenak prestatzeko eta idazketa lantzeko.

1.1. Testuak komunikazio asmo desberdinekin sortzea, ko-herentziaz, egitura errespetatuz eta oinarrizko ortografia arauak aplikatuz, eta kaligrafia, ordena eta aurkezpena zainduz.

2.1. Idazketarako plan sistematiko bati jarraitzen dio, diktaketa mota desberdinak barne.

3.1. Idatzizko hizkuntzaren eginkizun komunikatiboa ezagutzen du testuinguru desberdinetan.

3.2. Eskemek, mapa kontzeptualek, grafikoek, marrazkiek informazio iturria diren aldetik betetzen duten eginkizuna iden-tifikatzen du.

4.1. Idatzizko testuak sortzen ditu asmo desberdinekin eta komunikazio egoera desberdinak kontuan hartuta: zorionak ema-tea, deskribapenak, elkarrizketak, gutunak, oharrak, ipuinak... egindako ereduetan oinarrituta.

4.2. Testu pertsonalak koherentziaz eta hiztegi egokiarekin idazten ditu, bertan gogoetak, nahiak eta sentimenduak deskri-batuz eta sormena landuz.

5.1. Testuak sortzen ditu aldez aurretik planifikatu ondoren irakaslearen laguntzaz.

5.2. Ohiko erabilera duten testuen oinarrizko egituraren ezaugarriak ezagutzen ditu: zerrendak, aginduak, atsotitzak, errezetak...

5.3. Arau ortografikoak erabiltzen ditu idatzizko lanetan.6.1. Testuekin lotutako irudiak interpretatu eta sortzen ditu,

testuaren edukiaren adierazle gisa erabiltzeko modukoak izan daitezen.

6.2. Irudiekin lotutako testuak interpretatu eta sortzen ditu (iragarkiak, kartelak, komikiak, txisteak), funtzio zehatz batekin: informazioa ematea, kontatzea...

7.1. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak gidatu-tako idazketa ariketak egiteko erabiltzen ditu.

3. BLOKEA. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Alfabetoa eta alfabetoaren hurrenkera erabiltzen hastea.Silaba. Silaba motak.Hitza. Testu mota desberdinak (izena, aditza, adjektiboa) hitze-

tan ezagutzea. Hitza mota bakoitzaren ezaugarriak eta erabilera. Generoa eta numeroa. Komunztadura.

Izen motak. Adjektibo kalifikatzailea. Artikuluak. Erakusleak Izenordain pertsonalak. Aditza. Aditz denborak. Subjektua eta predikatua.

Hiztegia ikastea. Konparazioak. Sinonimoak eta antonimoak. Onomatopeiak. Handigarriak. Txikigarriak. Hitz polisemikoak. Hitz eratorriak. Hitz elkartuak. Familia lexikoa. Eremu semantikoa.

Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak erabiltzen hastea, lan errazetan ikasteko tresna gisa.

Espainiako errealitate eleaniztunaren ezagutza orokorra.

1. Hitzak eratzea letra eta silaba errazetan oinarriturik.2. Hitzak sailkatzea silaba kopuruaren arabera eta silaben

ezaugarriak bereiztea.3. Perpausean hitzak zuzen ordenatzea.4. Testu batean izenak, adjektiboak eta aditzak identifikatzea

eta haien ezaugarrietako batzuk bereiztea.5. Izen arruntak, propioak, banakakoak eta kolektiboak

bereiztea.6. Adjektibo kalifikatzaileak erabiltzea.7. Izenetan generoa eta numeroa bereiztea.8. Artikuluak, erakusleak eta izenordain pertsonalak identifikatu

eta erabiltzea.9. Aditz denborak modu egokian erabiltzea, ahoz nahiz

idatziz.10. Subjektua eta predikatua identifikatzea testuetan, eta

igorlearen asmo komunikatiboa baloratzea.11. Testuen bidez lexikoa handitzeko prozesua sistematiza-

tzea.12. Erabiltzen duen lexikoa handitzea, irakurketaren eta

idazketako jokoen bidez.13. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea.14. Jakitea Espainiako zein tokitan dauden hizkuntza ofizial

bat baino gehiago.

1.1. Alfabetoko letrak ezagutzen ditu, eta bokalak eta kontso-nanteak bereizten ditu.

1.2. Hitzak eratzen ditu letra eta silabetan oinarriturik.2.1. Hitzak silaben ezaugarrien arabera sailkatzen ditu.2.2. Hitzak zuzen zatitzen ditu silabetan.3.1. Zuzen ordenatzen ditu hitzak perpausean.4.1. Substantiboak bereizten ditu gainerako hitz klaseetatik,

eta haien sailkapena justifikatzen du.5.1. Izen arruntak, nagusiak, banakakoak eta kolektiboak

identifikatu eta zuzen sailkatzen ditu.6.1. Adjektiboak erabiltzen ditu izenei ezaugarriak eranste-

ko.7.1. Izenak generoaren eta numeroaren arabera erlazionatu

eta sailkatzen ditu, eta artikulu eta erakusleen erabilera egokitzen du proposatutako izenen generoa eta numeroa aintzat hartuta.

8.1. Izenordearen kontzeptua barneratzen du, eta izenordain pertsonalak bereizten ditu.

9.1. Aditzaren kontzeptua ezagutzen du, ekintza bat adierazten duen hitza alegia, zuzen erabiltzen ditu landutako aditzen formak, eta perpaus eta testu laburrak osatzen ditu haiekin.

10.1. Subjektu eta predikatua identifikatzen ditu perpaus bate-an, eta gai da hiztunaren asmoaren arabera hura sailkatzeko.

11.1. Konparazioak egiten ditu.11.2. Sinonimoak eta antonimoak ezagutzen ditu.11.3. Aurrizkiak eta atzizkiak aplikatzen ditu testu bateko

hitza baten edo emandako hitz baten antonimoak osatzeko eta txikigarriak edo handigarriak eratzeko.

11.4. Soinuekin lotzen diren hitzak identifikatzen ditu.11.5. Hitz polisemiko baten esanahi desberdinak identifikatzen

ditu.11.6. Hitz elkartuak sortzen ditu bi hitz bakun batuz.12.1. Proposatzen zaion hitz familiako hitzak bereizten eta

idazten ditu.12.2. Informazioa bilatzen du jarraibide batzuk emanda, testuak

irakurrita, eta abar.13.1. Gero eta modu autonomoagoan erabiltzen ditu programa

informatiko errazak irakurketa-idazketa hobetzeko, lexikoa handi-tzeko, hizkuntzaren ezagutza sakontzeko eta arau ortografikoak bereganatzeko.

13.2. IKTak erabiltzen ditu bere sormen lanetarako, ereduei jarraikiz.

14.1. Hizkuntza ofizialkideak zein diren esaten du, eta haietako bakoitza non egiten den seinalatzen du.



4. BLOKEA. LITERATURA-HEZKUNTZA.Literatura testua, komunikatzeko, atseginerako, jostetarako,

entretenimendurako, ikasteko iturri gisa.Literatura: Testu literarioak eta ez literarioak. Ipuina. Antzerkia.

Poesia.Literatura tradizioko testu berekiak: ahozko tradizioko testuak

(alegiak, elezaharrak, herri kantuak, ipuinak...), testu narratiboak eta beste genero batzuetako testuak (antzerkia edo olerkia).

1. Haurrentzako literaturako testuak irakurri eta ezagutzea.2. Ipuinetako pasarteak, olerkiak eta abestiak antzeztea

keinuekin eta hitzekin.3. Ahozko tradizioaren testu laburrak buruz ikastea: olerkiak,

abestiak, hitz segidak, igarkizunak eta hitz jokoak.4. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegia erabiltzea informazioa

eskuratzeko eta literatura lanen irakurketaz gozatzeko.5. Ipuin eta poema errazak idaztea, hizkuntza idatzia eta

irudiak koherentziaz erabiliz komunikazio egoera jakin batzuk adierazteko.

6. Komunikazio egoera desberdinetan, testu literarioen eta ez literarioen irakurketaren bidez bereganatu duen hiztegi egokia baliatzea.

1.1. Haurrentzako literaturako testuak irakurtzen ditu.1.2. Testuetako elementu nabarmenenak identifikatzen ditu:

pertsonaiak, tokiak, korapiloa eta amaiera. 1.3. Ahozko tradizioko narrazio testuen eta bere adinari

egokitutako haur literaturako lanen zatien irakurketa gidatuak egiten ditu.

2.1. Ipuinetako pasarteak, olerkiak eta abestiak antzezten ditu keinuekin eta hitzekin.

3.1. Ahozko tradizioaren testu laburrak buruz ikasten aha-legintzen da.

4.1. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak erabiltzen ditu informazioa eskuratzeko eta literatura lanen edo haien zatien irakurketaz gozatzeko.

5.1. Ipuin eta olerki errazak egin eta aldatzen ditu, emandako jarraibide edo ereduak oinarri hartuta.

6.1. Komunikazio egoera desberdinetan, testu literarioen eta ez literarioen irakurketaren bidez bereganatu duen hiztegi egokia baliatzen du.




Harreman sozialetako komunikazio egoerak, bat-batekoak edo gidatuak.

Ahozko hizkuntza komunikaziorako eta ikaskuntzarako tresna modura erabiltzeko estrategiak: entzutea eta galdetzea.

Inkestetan eta elkarrizketetan parte hartzea.Ahozko iruzkina eta norberaren iritzia.Hitzezko mezuak eta bestelakoak ulertu eta adieraztea.Komunikaziorako lagungarri diren trebetasunak eta estrategiak

(argi azaltzea, mintzatzeko txanda, ordena, argitasuna, hiztegi egokia, intonazioa, keinuak...).

Ahozko testuak esan eta errepikatzea haien tipologiaren arabera (narratiboak, informatiboak, deskriptiboak, argumenta-tiboak eta instruktiboak), jatorri desberdinekoak (Internet, irratia, telebista, eta abar.).

Ahozko testuak ulertzea haien tipologiaren arabera: kontaki-zunak, deskribapenak, elkarrizketak, azalpenak, argudioak, eta abar. Ideia nagusia eta bigarren mailakoa. Esanahi orokorra. Hiztegia zabaltzea.

Haurraren jakin-mina eta interesa pizten dituzten testu errazak entzun, errepikatu eta sortzea.

Testuak buruz ikastea. Testu errazak antzeztea (narratibo-ak).

1. Ahozko testuak egin eta sortzea, egituratuak eta egokiak komunikazio egoera desberdinetarako (gidatuak nahiz bat-bate-koak), eremu pertsonalekoak edo sozialekoak eta eskolakoak, betiere errespetatuz komunikazioaren arauak: diskurtsoa anto-latzea, mintzatzeko txanda, entzun eta informazioa edo ikuspegi koherente bat ematea.

2. Ahozko hizkuntza erabiltzea komunikatzeko eta ikasteko entzute aktiboan oinarrituta.

3. Komunikazio egoera desberdinetan ahozko informazioa eta bestelakoa ezagutzea. Ahozko mezuak eta bestelakoak ulertzea.

4. Ahoz adieraztea, diskurtso ordenatua eginez eta egoera bakoitzarekin bat datorren hiztegia erabiliz.

5. Ahozko komunikazio eta adierazpeneko jardueretan parte hartzea, besteen ikuspegia errespetatuz eta ekarpen koherenteak eginez.

6. Ahozko testuen esanahi orokorra eta hitzen esanahia (hiztegia) ulertzea, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak iden-tifikatuz.

7. Mota desberdinetako ahozko testu errazak ulertu eta esatea. Buruz ikastea eta antzeztea.

1.1. Ahozko hizkuntza erabiltzen du besteekin komunikatzeko eta bere ideiak eta sentimenduak adierazteko.

1.2. Ikaskideek hitz egiten dutenean, entzun egiten die; truke komunikatiborako arauak entzun eta errespetatzen ditu.

1.3. Hizkuntza informazioa eskatzeko erabiltzen du.1.4. Diskurtsoaren ordena ezagutzen du, baita komunikazio-

rako lagungarriak diren bitartekoak ere.1.5. Arau soziokomunikatiboak errespetatu eta aplikatzen ditu:

hitz egiteko txanda, parte-hartze eta entzute aktiboak, adeitasun arauak.

2.1. Hizketaldiak planifikatzen ditu elementu grafiko desberdi-netan oinarrituz eta egora komunikatibora egokituz.

2.2. Ahozko hizkuntza funtzionala erabiltzen du, honakoak egiteko esamolde egokiak erabiliz: eskaerak, zalantzak argitu, errepikatzeko esan, laguntza eskertu, hizketarako txanda erabili, nahiak azaldu...

2.3. Gauza da gai hurbilei buruzko iritzia adierazteko, esaten dituenetan irizpide pertsonalak emanez.

3.1. Komunikazioa (ahozkoa edo ez ahozkoa) erraztu edo eragozten duten egoerak identifikatzen ditu.

3.2. Baliabide linguistikoak eta ez-linguistikoak erabiltzen ditu ahoz komunikatzeko.

3.3. Mota desberdinetako testuetako informazioa ulertzen du (argumentatiboak, azalpenekoak eta instruktiboak), aldez aurretik galderak eginez, informazio nagusia aurkitzeko.

4.1. Ikasgelako komunikazio egoeretan modu egokian hartzen du parte.

4.2. Oinarrizko elementuak erabiltzen ditu errazago komuni-katzeko: intonazioa, ahoskatzea eta hiztegia.

4.3. Gertaerak eta pasadizoak koherentziaz kontatzen ditu.5.1. Testu mota desberdinak identifikatzen ditu haien tipo-

logiaren arabera (narratiboak, informatiboak, deskriptiboak, ar-gumentatiboak eta instruktiboak), eta informazio nabarmenena aztertzen du.

5.2. Dokumentu mota desberdinetatik abiatuta, testuak sor-tzen ditu, emandako eredu bat oinarri hartuta, xedearen arabera (kontakizuna, esku-orria, jarraibideak, eta abar.).

5.3. Komunikazio egoeretan parte hartzen du besteen ikus-pegia errespetatuz eta ideia koherenteak agertuz.

6.1. Testu baten esanahi orokorra identifikatzen du.6.2. Testuen ideia nagusiak eta bigarren mailakoak identi-

fikatzen ditu.6.3. Testuan agerikoak diren datuei eta ideiei buruzko galderei

erantzuten die.6.4. Ahozko testuekin batera agertzen diren elementu ez

ahozkoak identifikatzen ditu.6.5. Aldez aurretik landutako prozesuak betetzeari edo gaiei

buruzko ahozko jarraibideak kontuan hartzen ditu.7.1. Isilean entzuten ditu errepikatu beharreko testuak.7.2. Mota desberdinetako testu labur eta errazak errepikatzen

ditu, intonazioa, etenak, ahots modulazioa eta abar errespeta-tuz.

7.3. Entzundako ipuinak errepikatzen ditu, denborako eta espazioko koherentziari eta egiturari eutsita.

7.4. Ahozko testuak buruz ikasten ditu, helburu desberdinekin (ludikoa, jarraibideak ematea, ikastea...).

7.5. Kontakizun bat antzezten du.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURTZEA ETA IDAZTEA. IRAKURTZEA.

Idatzizko komunikazioaren baliabide grafikoak: ahozko eta idatzizko hizkuntzaren arteko lotura ezagutu eta barneratzea.

Irakurtzeko zaletasuna. Irakurtzeko aztura. Testu desberdinak irakurtzea, informazioa lortzeko, jostetarako eta gozamenera-ko.

Irakurketa ikasteko tresna dela barneratzea.Ahoskatze, erritmo eta intonazio egokiekin irakurtzea, ulerme-

nerako estrategia errazak erabiliz. Irakurketa ereduak.Testu mota desberdinak identifikatzeko estrategiak: des-

kriptiboak, argumentatiboak, narratiboak, azalpenekoak eta instruktiboak.

Irakurritako testuak ulertzeko estrategiak: Izenburua. Irudiak. Hitz gakoak. Berrirakurketa. Hipotesiak aurreratzea Testuaren egitura. Testu motak. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak. Laburpena.


Liburutegia erabiltzea: antolaketa ezagutzea, arauak errespe-tatzea eta informazio iturri gisa erabiltzea.

Irakurketa plana.

1. Fonemen eta grafien arteko lotura irakurketa esanguratsu-etan nola ematen diren jakitea.

2. Irakurtzeko ohitura garatzea.3. Informazio iturri mota desberdinak identifikatzea.4. Testuak ahoskera, erritmo eta intonazio egokiekin ozen

irakurtzea.5. Testu mota desberdinak identifikatzeko estrategiak era-

biltzea.6. Mota desberdinetako testuak ulertzeko estrategiak era-

biltzea.7. Testu mota desberdinak irakurtzea norberak erabakita.8. Testu euskarri desberdinetako informazioa bildu eta ba-

loratzea.9. Liburutegia erabiltzeko premiaz jabetzea, eta ohartzea nola

dagoen antolatuta eta zer erabilera-arau dituen. Euskarri desber-dinetako informazioa identifikatzea informazioa lortzeko.


1.1. Zenbait arau ortografikok dakarten fonema-grafia lotura identifikatzen du.

1.2. Puntuazio markak aplikatzen ditu irakurketari zentzua emateko: puntua, koma.

2.1. Irakurritako testuak gustukoak dituen ala ez adierazten du.

2.2. Zenbait irakurgai gogokoago dituela adierazten du.3.1. Hiztegiak, egunkariak, entziklopediak, Internet, CDak eta

abar erabiltzen ditu.3.2. Fonema-grafia erlazioak ezagutzen dituenez, arau orto-

grafikoak ondorioztatzen ditu.4.1. Jario, intonazio eta erritmo egokiez irakurtzen ditu tes-

tuak. 5.1. Testu genero desberdinak identifikatzen ditu: ipuinak,

deskribapenak, elkarrizketak, azalpenak, errezetak, eztabaidak, olerkiak, antzerkia, komikia, igarkizunak eta abestiak.

5.2. Edukiaren egitura ezagutzen du testu mota desberdi-netan.

5.3. Testu mota bakoitzari dagozkion ezaugarriak identifikatzen ditu: deskriptiboak, argumentatiboak, narratiboak, azalpenekoak eta instruktiboak.

6.1. Izenburua identifikatu eta ulertzen du.6.2. Irudiek ematen duten informazioa testuaren edukiarekin

lotzen du.6.3. Testu bateko hitz gakoak identifikatzen ditu ulertzen

laguntzeko.6.4. Testuaren edukiari buruzko hipotesi bat egiten du.



6.5. Aurretik dauzkan ezagutzak testuaren informazio berri-arekin lotzen du.

6.6. Testu baten ideia nagusiak eta bigarren mailakoak iden-tifikatzen ditu.

6.7. Emandako testu baten laburpenak egiten ditu.7.1. Egunero irakurtzen ditu testuak, ikasgelan programatutako

ordutegian.8.1. Informazio iturri desberdinak eta euskarri desberdinetan

kontsultatzen ditu, informazioa lortzeko eta lan pertsonalak nahiz taldekoak egiteko.

9.1. Liburutegia (ikasgelakoa eta ikastetxekoa) erabiltzen du, gidatuta edo bere ekimenez.

9.2. Liburutegiaren antolaketa eta erabiltzeko arauak eza-gutzen ditu.

10.1. Irakurgaiak aukeratzen ditu bere irizpideekin, eta aditzera ematen du gustukoa duela literatura genero desberdinak irakurtzea, entretenimendu gisa; irakurritakoaz duen iritzia ematen du.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURTZEA ETA IDAZTEA. IDAZTEA.

Testu mota desberdinak sortzea, testu motaren arabera, bi-zipenak, beharrak eta ezagutzak komunikatzeko: kontakizunak, deskribapenak, argumentazioak, azalpenak eta jarraibideak.

Arauak testuak sortzen aplikatzeko estrategiak.Idazketa eta testuaren kohesioa hobetzeko estrategiak (plan-

gintza, zirriborroa idaztea, berrikuspena, berridazketa).Oinarrizko ortografia arauak eta puntuazio markak aplikatzea.

Azentuazioa. Kaligrafia. Ordena eta garbitasuna. Diktaketak.

1. Asmo komunikatibo desberdinak dituzten testuak sortzea koherentziaz, argitasunez eta egitura zuzenaz. Egitura erres-petatuz eta arau ortografikoak aplikatuz, kaligrafia, ordena eta aurkezpena zainduz.

2. Testu mota desberdinak sortzeko arauak barneratzea.3. Testu mota desberdinak idaztea helburuaren arabera.4. Gehien erabiltzen diren hitzen oinarrizko arau ortografikoak,

puntuazio markak eta azentuak aplikatzea. Lanak kaligrafia ona-rekin aurkeztea, idatzietan ordena eta garbitasuna errespetatzea. Diktaketa mota desberdinak egitea.


1.1. Irakurritakoarekin lotutako deskribapen errazak egiten ditu.

1.2. Deskribapenak dituzten testu narratiboak idazten ditu.1.3. Gertuko gertaeren deskribapen objektiboak dituzten

azalpeneko testuak sortzen ditu.1.4. Gutunak eta postalak idazten ditu haietako bakoitzaren

ezaugarriak kontuan hartuta.1.5. Landutako ortografia-arauak zuzen erabiltzen ditu.2.1. Testu baten helburua eta egitura ezagutzen ditu.2.2. Testu formalak eta informalak idazteko desberdintasunez

jabetzen da.2.3. Programa informatikoak erabiltzen ditu irakurketa eta idaz-

keta hobetzeko, irakurriaren ulermenerako, lexikoa handitzeko, eta arau ortografikoak eta gramatikalak bereganatzeko.

3.1. Urrats batzuei jarraituz, testuak idazten ditu: plangintza, idazketa, berrikuspena eta hobekuntza.

3.2. Testu errazak sortzen ditu jarraibide batzuetan oinarri-tuta.

3.3. Laburpenak egiten ditu gidoi batetik abiatuta.3.4. Bere sormen-lanak eta bere ikaskideenak berrikusi eta

baloratzen ditu.4.1. Puntuazio markak zuzen aplikatzen ditu.4.2. Gehien erabiltzen diren hitzak zuzen azentuatzen ditu,

hitz oxitono, paroxitono eta proparoxitonoei dagozkien arauak aplikatuz.

4.3. Argitasunez eta garbi aurkezten ditu idazkiak, alderdi hau-ek zainduz: aurkezpena, kaligrafia irakurtzeko moduko kaligrafia, marjinak, testua paperean antolatu eta banatzeko modua.

4.4 Programa informatikoak erabiltzen ditu irakurketa eta idazketa hobetzeko, irakurriaren ulermenerako, lexikoa ikasteko, gramatika sakontzeko eta arau ortografikoak bereganatzeko.

4.5. Modu sistematikoan egiten ditu diktaketa mota desber-dinak.

5.1. Testuak planifikatu eta idazten ditu urrats batzuk beteta:–Plangintza egin, idatzi, berrikusi eta hobetzea.–Aldez aurretik erabakitzen du nolakoa izanen den testua,

luze-laburra, egilearen eta irakurlearena arteko lotura, aurkezpena, eta abar.

–Adierazteko modua asmoaren arabera egokitzen du, solas-kidea eta gaia kontuan hartuta.

–Idazkiak garbi, argi, zehatz eta ordenatuta aurkezten ditu.–Testua berridazten du.5.2. Bere idatzizko sormen-lana eta ikaskideena baloratzen

ditu.

3. BLOKEA. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Lexikoa bereganatzea ahozko eta idatzizko ulermena eta adie-

razpena errazteko eta hobetzeko. Hitz antonimoak eta sinonimoak ezagutzea. Hitz polisemikoak. Eremu semantikoa. Hitz elkartuak. Handigarriak eta txikigarriak. Hitz bakunak eta eratorriak.

Arau ortografikoak ezagutu eta aplikatzea: puntua, letra larria, galdera eta harridura ikurrak testu batean.

Izena eta gainerako hitz motak ezagutu eta bereiztea. Generoa eta numeroa.

Adjektiboak izenari laguntzen diola identifikatzea, bai eta substantiboan generoa eta numeroa adierazten dituzten ele-mentuak ere.

Hitz bakoitzaren silaba tonikoa zein den jakitea. Marratxoa erabiltzea hitzak banatzeko.

Artikuluak, haien motak eta esanahi aldetik dituzten ñabardurak identifikatu eta ezagutzea. Erakusleak. Pertsona izenordainak.

Aditz erregularren jokoa eta aditz irregularrak ere badirela jakitea.

Perpausa. Subjektua eta predikatua.Informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera,

lan errazetan ikasteko tresna gisa.

1. Hiztegia bereganatzea, testuen bitartez ahozko eta idatzizko ulermena eta adierazpena errazteko eta hobetzeko.

2. Erabilera ortografikoa bereganatu eta aplikatzea: puntua, letra larria, galdera eta harridura ikurrak testu batean.

Arau ortografikoak erabiltzea idatzizko sormen-lanetan.Landutako arau ortografikoarekin lotutako hitzak zuzen

idaztea.3. Izena eta gainerako hitz motak ezagutu eta bereiztea.4. Adjektiboa izenari laguntzen diola identifikatzea. Substan-

tiboaren generoa eta numeroa adierazten dituzten elementuak identifikatzen ditu.

5. Hitz bakoitzaren silaba tonikoa zein den jabetzea. Marratxoa erabiltzea hitzak banatzeko.

6. Artikuluak eta erakusleak, haien motak eta esanahi aldetik dituzten ñabardurak identifikatu eta bereiztea.

7. Aditz denborak ezagutzea eta aditz erregularrak jokatzea. Aditz irregularrak identifikatzen ditu.

8. Perpausa eta haren elementuak identifikatzea.9. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea

ikasteko tresna den aldetik.

1.1. Hitz berriak ikasten ditu irakurketaren bidez eta haiek erabiliz.

1.2. Testuetan hitz polisemikoak, antonimoak eta sinonimoak identifikatzen ditu.

1.3. Hitz polisemikoen esanahia adierazten du zenbait per-pausetan.

1.4. Familia bereko hitzak identifikatzen ditu.1.5. Arlo semantiko bereko hitzen esanahi komuna identifika-

tzen du, eta arlo semantiko bat baino gehiago ezagutzen ditu.1.6. Hitz elkartuak bereizten ditu.1.7. Handigarriaren kontzeptua ezagutzen du, baita emandako

hitzen handigarriak egiteko modua ere.1.8. Hitz bakunak eta eratorriak bereizten ditu.2.1. Puntua zuzen erabiltzen du bere idazkietan.2.2. Letra larriak erabiltzen ditu testuaren hasieran eta pun-

tuaren ondotik.2.3. Galdera eta harridura ikurrak identifikatu eta zuzen era-

biltzen ditu ahoz eta idatzizko sormen lanetan.2.4. Testu errazak osatu eta idazten ditu landutako arau

ortografikoak aplikatuz.3.1. Izenaren kontzeptua ezagutu eta adierazten du, eta esaldi

edo testu batean izena zein den jabetzen da.3.2. Pertsona, animalia, landare eta gauzen izenak identifikatu

eta multzokatzen ditu.3.3. Izen arruntak eta izen bereziak bereizten ditu.3.4. Emandako izenen forma maskulinoa edo femeninoa

eratzen du.3.5. Hitzak generoaren eta numeroaren arabera bereizten

ditu.4.1. Adjektiboaren kontzeptua definitzen du.4.2. Adjektiboa identifikatu eta zuzen aplikatzen du.4.3. Generoaren eta numeroaren kontzeptuak zehaztu, iden-

tifikatu eta aplikatzen ditu.4.4. Adjektiboak bereizten ditu, eta bere ekoizpen idatzietan

erabiltzen.4.5. Izenaren eta adjektiboaren arteko komunztaduraz jabetzen

da.5.1. Silaba tonikoa eta atonoa bereizten ditu eta badaki hitz

bat silabaz silaba zatitzen.5.2. Marratxoa erabiltzen du hitzetako silabak banatzeko6.1. Emandako testu batean dauden artikuluak eta erakusleak

identifikatzen ditu.6.2. Zuzen erabiltzen du genero eta numero komunztadura

artikuluen eta izenen artean. 6.3. Izenordainaren kontzeptua ezagutu eta aplikatzen du, eta,

testuetan, izenordain pertsonalen formak bereizten ditu.7.1. Aditzen orainaldia, lehenaldia eta geroaldia identifikatzen

ditu.



7.2. Aditz erregularrak eta irregularrak jokatzen ditu.8.1. Aditza ezagutzen du perpausean, eta subjektua eta

predikatua identifikatzen ditu.8.2. Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantziaz

jabetzen da, koherentea izan dadin.9.1. Internet erabiltzen du informazioa bilatzeko.9.2. Jarduera gidatuak egiten ditu IKTak erabiliz.

4. BLOKEA. LITERATURA-HEZKUNTZA.Literatura testua bide gisa komunikatzeko, atseginerako, jos-

tetarako, entretenimendurako, beste mundu, denbora eta kulturak ezagutzeko, ikasteko eta antolatzeko, eta egunerokoan sortzen diren problemak konpontzeko.

Literatura: Literatura testuak eta bestelakoak. Literaturako gaiak. Prosa eta olerkia. Ipuina. Antzerkia. Poesia. Literatura baliabideak: konparazioa. Herri ipuinak. Alegiak. Komikia.

Literatura tradizioaren testuak: ahozko tradizioko testuak (alegiak, elezaharrak, herri kantuak, ipuinak...), testu narratiboak (ipuinak, biografiak, autobiografiak, abentura eleberriak, zientzia fikziokoak, fantasiakoak) eta beste genero batzuetako testuak (antzerkia edo olerkia).

1. Haur eta gazte literaturako testuak irakurtzea (poesia, ko-mikiak, ipuinak eta abar) erabiliz, besteak beste, haurrentzako webguneak.

2. Antzezpenak egitea keinuak eta janzkerak erabiliz kultura transmititzeko.

3. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegia erabiltzea interesatzen zaizkion irakurgaiak aurkitzeko eta irakurketaz gozatzeko.

4. Ipuin eta olerki errazak idaztea, hizkuntza idatzia eta irudiak koherentziaz erabiliz komunikazio egoera zehatzak sortzeko.

1.1. Haur eta gazteentzako literaturako testuak irakurtzen ditu (poesia, komikiak, ipuinak eta abar) haurrentzako webguneak erabiliz, besteak beste.

2.1. Antzezpen txikiak egiten ditu testu errazak erabiliz.3.1. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegia erabiltzen du

interesatzen zaizkion irakurgaiak aurkitzeko eta irakurketaz gozatzeko.

4.1. Ipuin eta olerki errazak idazten ditu, hizkuntza idatzia eta irudiak koherentziaz erabiliz komunikazio egoera zehatzak sortzeko.

4.2. Inprimatutako eta ikus-entzunezko hedabideetan eta di-gitaletan, ahozko nahiz idatzizko testuetan diskriminazio soziala, kulturala, etnikoa edo generokoa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak identifikatu eta zuzentzen ditu.

4.3. Prozedura errazak erabiltzen ditu testuen interpretazio-rako, berrirakurketa eta hiztegia kontsultatzea.

4.4. Komunikazio egoera desberdinetan, testu literarioen eta ez literarioen irakurketaren bidez bereganatu duen hiztegi egokia baliatzen du.




Komunikazioaren egoerak, helburu desberdinekin, diskurtsoan ordena espaziala, kronologikoa edo logikoa errespetatuz.

Komunikazio trebetasunak eta estrategiak: inkestak eta elkarrizketak. Iruzkina eta iritzi pertsonala, esamolde egokiak erabiliz: hitz egiteko txanda eskatzeko, galdetzeko, eskaerak egiteko, laguntza eskertzeko...

Hitzezko eta hitzik gabeko mezuak.Ahozko testuak esaten ditu, moten arabera: narratiboak, des-

kriptiboak, argumentatiboak, azalpenekoak eta instruktiboak.Ahozko testuak ulertzea, moten arabera: narratiboak, infor-

matiboak, pertsuasiokoak eta argumentatiboak.Ikaslearen interesa eta jakin-mina piztuko dituzten testu labur

eta errazak entzun, sortu, buruz ikasi, antzeztu eta errepika-tzea.

1. Zuzen mintzatzea eskolari dagozkion egoera komunikatiboe-tan, eta eguneroko gaiei buruzko solasaldietan parte hartzea.

2. Inkesta edo elkarrizketetan parte hartzea, estrategia eta esamolde egokiak erabiliz eta iritzi pertsonala emanez.

3. Hitzezko mezuak eta hitzezkoak ez direnak sortu eta aurkeztea, komunikazio egoera desberdinetarako egokiak diren estrategiak, trebetasunak eta arauak erabiliz.

4. Ahozko testu errazak ulertzea, moten arabera: narratiboak, deskriptiboak, informatiboak, instruktiboak eta argumentatibo-ak.

5. Ahozko testuen esanahia eta ezaugarriak ulertzea haien moten arabera, ideia nagusiak antzematea, hitzen esanahia ondorioztatzea testuinguruaz baliatuz eta hiztegia zabaltzea.

6. Gogoko dituen edo interesatzen zaizkion gaietatik gertu dauden ipuinak, historiak, testu errazak buruz ikasi, sortu eta esatea, antzezlan txikiak eginez adierazpenerako baliabide linguistikoen eta ez linguistikoen laguntzaz.

1.1. Bere iritziak adierazi eta plazaratzen ditu eztabaidetan edo proposatutako gaiez mintzatzean.

1.2. Eguneroko gaiei buruzko solasaldietan parte hartzen du, azalpenak eta argudioak emanez.

2.1. Inkestetan parte hartzen du, entzunez, galderak eginez eta datuak idatziz.

2.2. Bere iritziak adierazten ditu, besteen ekarpenak errespe-tatzen ditu eta esamolde egokiak erabiltzen ditu, adibidez nahiak adierazteko, hitz egiteko txanda eskatzeko, eskaerak egiteko, laguntza eskertzeko...

3.1. Ahozko hizkuntza erabiltzen du komunikatzeko, kortesia arau oinarrizkoak erabiliz (agurtzea, baimena eta barkamena eskatzea, iradokizunak egitea, zalantzak adieraztea...).

3.2. Ohiko mintzaldietan gertaerak, sentipenak, anekdotak, pasadizoak edo esperientziak adierazten ditu, egoerarako eta testu motarako egokiak diren ahoskatze, intonazio, erritmo eta hiztegiarekin.

3.3. Ahozko diskurtsoan esku hartzen duten hizkuntzaz kan-poko elementuak identifikatu eta interpretatzen ditu: keinuak, soinuak, begiradak, irudiak... eta komunikazio prozesuak kon-trolatzeko baliabideak.

4.1. Prozesu errazak ahoz sortu eta azaltzen ditu: sukaldari-tzako errezetak, esperimentatzeko jokoak...

4.2. Bere esperientziak, sentipenak, ipuinak, albisteak eta elkarrizketak kontatzen ditu.

4.3. Pertsonak, animaliak, objektuak eta tokiak deskribatzen ditu landutako hiztegia erabiliz.

4.4. Proposatutako gaiei buruzko eztabaida eta debateetan parte hartzen du.

4.5. Ahozko komunikazioan etenak, ahoskatze argia eta tonu egokia erabiltzen ditu, interesekoa azpimarratzeko.

5.1. Ideia nagusiak eta bigarren mailakoak identifikatzen ditu, eta testu batean plazaratutako datuei eta ideiei buruzko galderei erantzuten die.

5.2. Testu narratiboetan, deskriptiboetan, argumentatiboetan, azalpenekoetan eta instruktiboetan transmititutako mezuak aztertu eta ahoz azaltzen ditu.

5.3. Publizitateko testu baten irudizko adiera.5.4. Hitzen esanahia testuinguruari esker ondorioztatzen du.5.5. Ulermenerako lagungarri diren elementu ez ahozkoak

ezagutzen ditu (keinuak, irudiak...).5.6. Kontakizun edo azalpen bat entzun ondoren ahozko

laburpena egiten du.6.1. Testu mota desberdinak entzun eta ahoz errepikatzen

ditu.6.2. Helburu desberdinak dituzten ahozko testuak buruz

ikasten ditu.6.3. Dokumentu grafikoak edo idatziak erabiltzen ditu gida

gisa (irudiak, marrazkiak, eskemak...) ahoz egiten dituen aur-kezpenetan.

6.4. Testu errazak sortu eta ahoz esaten ditu (narratiboak, deskriptiboak, azalpenekoak eta instruktiboak), intonazioa, etenak, ahoskera, erritmoa... errespetatuz.

6.5. Gorputzaren adierazpenerako baliabideak erabiltzen ditu antzezpenetan (ahotsa, gorputza, mugimendua).

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IRAKURTZEA.Irakurketa-idazketa sistema sendotzea.Ozen eta isilik irakurritako testuak ulertzeaTestu mota desberdinak entzutea.Irakurtzeko prozesuaren fase guztietan testu bat orokorrean

ulertzen laguntzen duten estrategiak ezagutu eta pixkanaka erabiltzen joatea: irakurri aurretik (helburua identifikatzea, aldez aurreko ezagutza abiaraztea...), irakurri bitartean (hitzen edo perpausen testuinguruaz baliatuz ulermeneko arazoak konpon-tzeko, hiztegiak erabiltzea...) eta irakurri ondotik (ideia nagusia ateratzea, laburpena egitea, hitzen, perpausen eta testuaren esanahia interpretatzea eta baloratzea).

Idatzizko testuak irakurri, ulertu, interpretatu eta baloratzea, kontuan hartuta, batetik, erabilera eremua: eremu pertsonala eta familiarena (egunerokoak, oharrak, gutunak, gonbidapenak, eta abar), eskolarena (laburpenak, eskemak, horma-irudiak, eta abar) eta gizartearena (hedabideetako albisteak eta Internete-koak), eta, bestetik, helburua: narrazioak (ipuinak, kontakizun tradizionalak, txisteak, abestiak, eta abar), deskribapenak eta eguneroko bizitzako jarraibideak.



3. Testuak isilean irakurtzea, eta abiaduran eta irakurriaren ulermenean egindako aurrerapena baloratzea.

4. Irakurketako estrategiak aplikatzea idatzizko testuen ulerme-nerako eta interpretaziorako, irakurtzeko prozesuaren hiru uneak bateratuz: irakurri aurretik, bitartean eta ondotik.

5. Ahozko testuak, eremu pertsonal eta familiarrekoak, eskolakoak eta eremu sozialekoak, irakurri, ulertu, interpreta-tu eta baloratzea, eta, bertan, esanahi orokorra atzematea, informazio garrantzitsua identifikatzea, informazio zehatzak atereaz, ondorioak ateratzea, hiztunaren jarrera zein den ze-haztuta eta testuaren formaz eta edukiaz balorazioak egi-nez.

6. Edozein testu edo lan literario irakurtzean jarrera kritikoa agertzea, gogoetan oinarritutako irakurketa eginez, adostasuna edo desadostasuna identifikatzeko bide ematen baitu, eta, betiere, besteen iritzia errespetatuz.

1.1. Bere adinari egokitutako testu desberdinak ozen ira-kurtzen ditu, azkar, jariotasunez, intonazio eta adierazkortasun egokiez.

1.2. Hitz mota oro zehaztasunez eta azkar dekodetzen ditu.2.1. Mezua modu globalean ulertzen du eta irakurritako testuen

ideia nagusiak eta bigarren mailakoak identifikatzen ditu testu bat ozen irakurri ondoren.

2.2. Literaturakoak ez diren testu mota desberdinak (azal-penekoak, narratiboak, deskriptiboak eta argumentatiboak) eta eguneroko bizitzako testuak ulertzen ditu, xehetasun batzuk barne.

3.1. Isilean irakurtzen ditu testu errazak eta zailak, abiadura egokian.


4.1. Testu mota eta haren helburua kontuan hartuta, irakurtzeko estrategia desberdinak erabiltzen ditu, aldez aurreko ezagutzak eguneratzen ditu eta gaizki ulertutakoa lantzen.

4.2. Mota desberdinetako testuen adierazpeneko irakurketa egiten du.



Ulermen orokorra: hiztunaren asmo komunikatiboa ezagutzea, testuaren gaia zein den jakitea, ideia nagusiak eta bigarren mai-lakoak bereiztea eta informazio zehatza lortzea.

Testuaren esanahia interpretatzea: hiztunaren jarrera zein den jakitea.

Irakurtzeko zaletasuna. Irakurtzeko aztura. Testu mota des-berdinak irakurtzea, informazioa lortzeko, gozamenerako eta jolaserako.

Liburuak hautatzea norberaren zaletasunen arabera.Irakurketa plana.

7. Informazioa lortzeko, hiztegiak, ikastetxeko liburutegia eta Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak erabiltzea.

8. Testu mota desberdinak irakurtzea norberak erabakita.9. Irakurketa plana gauzatzea, irakurketaren eraginkortasuna

hobetzeko plangintza sistematikoari erantzuteko eta irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko.

4.3. Ideiak aurreratzen ditu eta igorleari eta testuaren edukiari buruzko datuak ondorioztatzen ditu iturri grafikoak (irudiak, dia-gramak...), tipografikoak eta abar baloratuz.

4.4. Ikasteko tresna desberdinak erabiltzen ditu, ezagutzen ez dituen hitzak edo enuntziatuak ulertzeko (testuingurua, hiztegia) eta bere lexikoan sartzen ditu

4.5. Irakurketaren bidez eta bere esperientziaren bidez berega-natu dituen ezagutzak erabiltzen ditu testua modu orokorrean edo alderdi zehatzak baloratzeko, eta bere iritzi pertsonalak argudio koherenteetan oinarritzen ditu.

5.1. Eremu pertsonalari eta familiari, eskolari eta eremu sozia-lari dagozkien testu idatzien gaia eta asmo komunikatiboa ezagutu eta adierazten du, eta haien ezaugarriak identifikatu.

5.2. Testu batean informazio esplizituak aurkitu, haien arteko harremanak ezarri eta sekuentzia batean kokatzen ditu.

5.3. Testu baten informazio esplizitua eta inplizitua lotzen ditu, eta testuinguruarekin hartu-emanean jartzen.

5.4. Informazio garrantzitsua gordetzen du, ideia nagusiak hautatuz, garrantzi gutxiko ideiak baztertuz eta jasotako datuak berrantolatuz.

5.5. Ideia nagusia eta bigarren mailakoak ezagutzen ditu, eta haien arteko erlazioak ulertzen ditu.

5.6. Jarraibide konplexuak ulertu eta betetzen ditu, eta horrek laguntzen dio eguneroko bizitzako egoeretan eta ikaskuntza prozesuetan moldatzen.

6.1. Testu baten alderdi partzial edo orokor batzuekin noiz dagoen ados eta noiz identifikatzen du, eta adierazi egiten du.

6.2. Bere interpretazioa egiten du testu baten esanahiari buruz.

6.3. Besteen iritziak errespetatzen ditu.7.1. Pixkanaka geroz eta gehiago eta modu autonomoan era-

biltzen ditu zenbait informazio iturri, eta eskuratutako ezagutzak horiekin bateratzen.

7.2. Eskolako hiztegiak, paperekoak nahiz digitalak, ezagutu eta erabiltzen ditu.

7.3. Ikasgelako eta herriko liburutegiaren funtzionamendua ezagutzen du.

8.1. Astean denbora tarte bat programatua du testu desber-dinak irakurtzeko.

8.2. Irakasleak proposatutako testuak irakurtzen ditu, hala nahi duelako.

9.1. Irakurgaiak aukeratzen ditu bere irizpideekin eta litera-tura genero desberdinak irakurtzea gustukoa duela adierazten du, entretenimendu gisa; irakurritakoaz duen iritzia ematen du.

9.2. Irakurritakoaren argudioak azaltzen ditu, zenbait erre-ferentzia bibliografikoren berri emanez: egilea, argitaletxea, generoa, irudiak.

3. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IDAZTEA.Gero eta interes handiagoa agertzen du idazlanekiko, informa-

zioa eskuratzeko eta ikasteko iturria eta sentipenak, esperientziak, ezagutzak eta emozioak komunikatzeko bidea den aldetik. Idatziz-ko testua, informazioa lortzeko, gozamenerako eta jolaserako.

Testuak sortzea ezagutzak, esperientziak eta beharrak komunikatzeko: narrazioak, deskribapenak, azalpen testuak, argumentatiboak eta pertsuasiboak, olerkiak, solasaldiak, elka-rrizketak eta inkestak.

Testuaren kohesioa: lokailuak, ordezkapen lexikoak, aditz denbora mantentzea, puntuazioa.

Testuak sortzea informazioa emateko ahozko hizkuntza eta ahozkoa ez den hizkuntza erabiliz: publizitateko kartelak. Iragarkiak. Haur-komikiak.

Testuak sortzeko arauak eta estrategiak: plangintza egitea (funtzioa, hartzailea, egitura...)

Testua berrikusi eta hobetzea.Arau ortografikoak eta puntuazio markak (puntua, koma, puntu

eta koma, gidoia, bi puntu, marra, intonazio markak, parentesiak, kakotxak) aplikatzea. Azentuazioa.

Kaligrafia. Ordena eta aurkezpena.Diktaketak.Idazteko plana.

1. Hizkuntza, ahozkoa eta idatzizkoa, galderak egin eta galderei erantzuteko, historiak kontatzeko eta sentimenduak, esperientziak eta iritziak adierazteko erabiltzea.

2. Testuak komunikazio asmo desberdinekin sortzea, kohe-rentziaz, egitura errespetatuz eta ortografia arauak aplikatuz, eta kaligrafia, ordena eta aurkezpena zainduz.

3. Idazteko prozesuaren fase guztiak aplikatzea mota desber-dinetako idatzizko testuen sorkuntzan: plangintza egitea, testuin-guruan kokatzea, berrikustea eta berridaztea, eskemak eta mapa kontzeptualak erabiliz, informazioaren tratamendurako estrategiak aplikatuz, testuak argitasunez, zehaztasunez eta zuzentasunez idatziz, berrikusiz hobetzeko eta norberaren nahiz besteen sormen lanak ebaluatuz, giden laguntzarekin.

4. Hiztegia erabiltzea hizkuntzari, hitzen erabilerari edo orto-grafiari buruzko zalantzak argitzeko.

5. Arlo honetako gai desberdinei buruzko proiektuak egitea, banaka nahiz taldeka.




9. IKTak eraginkortasunez eta erantzukizunez erabiltzea bere sorkuntza lanak aurkezteko.

1.1. Eguneroko bizitzako testuak idazten ditu euskarri desber-dinetan: egunerokoak, eskutitzak, mezu elektronikoak, ereduko testuak imitatuz.

1.2. Ikasketekin, eguneroko bizitzarekin edo eremu sozialaren lotutako testuak idazten ditu, erregistro egokia erabilita, ideiak argi antolatuta, enuntziatuak sekuentzia lineal kohesionatuetan lotuz eta gramatikaren eta ortografiaren arauak errespetatuta.

1.3. testu mota desberdinak idazten ditu, hizkera generoaren ezaugarrietara egokituz, ereduei jarraikiz, bere sormen gaitasuna idazkuntzan garatzeko xedearekin.

1.4. Eguneroko bizitzako galdera-sortak eta inprimakiak zuzen betetzen ditu: izen-emateak, eskabideak...

2.1. Bizitza pertsonalari eta eskolari dagozkien testuen edukia-ren laburpena egiten du, ideia nagusiak bilduz, testua ez kopiatzen saiatuz eginez, adierazpen pertsonala baliatuz.

2.2. Puntuazio markak, azentuazio eta ortografia arauak zuzen aplikatzen ditu.

2.3. Diktatutako testuak zuzen ematen ditu.3.1. Informazioa bilatu eta hautatzeko estrategiak erabiltzen

ditu: oharrak idaztea, eskemak, gidoiak, mapa kontzeptualak egitea.

4.1. Idazteko prozesuan hiztegia erabili ohi du.4.2. Diktaketak idazten ditu modu sistematikoan zuzentasun

ortografiko eta gramatikala hobetzeko.5.1. Grafikoak egiten ditu testu desberdinetan hautatu eta

antolatutako datuez baliatuz (kontsulta liburuak, egunkariak, aldizkariak eta abar).

5.2. Arazo edo egoera zailtasun gabeei buruzko txosten bat aurkezten du paperean eta euskarri digitalean; horretarako iturri desberdinetako informazioa biltzen du (iturri zuzenak, liburuak, Internet), laneko plan bati segitu eta ondorioak adierazi.

6.1. Nortasunez eta sormenez eta zuzen idazteko interesa du eta hartan ahalegintzen da.

7.1. Iritziak, gogoetak eta balorazio arrazoituak adierazten ditu idatziz.

7.2. Bere idatzizko sormen-lana eta ikaskideena baloratzen ditu.





ditu.9.1. Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak era-

ginkortasunez erabiltzen ditu idazteko, testuak aurkezteko eta informazioa bilatzeko.

9.2. Internet eta IKTak erabiltzen ditu: bideo irakurgailua, DVD irakurgailua, ordenagailuan CD-audio irakurgailua, argazki-makina digitala eta audio grabagailua, lan desberdinak egiteko baliabide gisa: testu bat idatzi eta aldatzea, taulak eta grafikoak sortzea, eta abar.



3. BLOKEA. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Komunikazioaren elementuak: igorlea, hartzailea, bidea,

kodea, mezua eta testuingurua.Kategoria gramatikalak ezagutu, erabili eta azaltzea: subs-

tantiboa, adjektiboa, determinatzaileak, izenordainak, adberbioa, aditza, preposizioa, konjuntzioa eta interjekzioa.

Idatzizko komunikazio egoeretan agertzen diren arau or-tografikoak ezagutzea eta pixkanaka aplikatzen joatea, truke komunikatiboan hitz-jarioa arautuz eta ziurtatuz.

Hitzen erlazio semantikoei erreparatzea, horiei buruzko haus-narketa eta azalpena (sinonimia, antonimia eta polisemia), bai eta izaten dituzten aldaketa eta lotura nabarmenei buruzkoak ere.

Perpauseko funtzioak ezagutzea eta azaltzea: subjektua eta predikatua.

Espainiako errealitate eleaniztuna ezagutzea.

1. Edozein motatako egoera komunikatiboaren oinarrizko osagaiak identifikatzea.

2. Hizkuntzari buruzko ezagutzak aplikatzea ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzeko arazoak konpontzeko eta norberaren testuak eta besteenak egin eta berrikusteko gero eta modu autonomoagoan, hizkuntzaren erabilera desberdinak azaltzeko beharrezkoa den terminologia gramatikala erabiliz.

3. Arau ortografikoak ezagutu eta aplikatzea eta zuzen erabil-tzea idatzizko testuetan, egoera errealetan idazten duena bat etor dadin, gero eta gehiago, ezarritako konbentzioekin.

4. Hitzen artean eratzen diren lotura semantikoak ulertu, azaldu eta baloratzea.

5. Perpausaren elementuak, subjektu eta predikatua, eta haien arteko erlazioa ezagutu eta identifikatzea.

6. Espainiako errealitate eleanitza ezagutzea, eta gure ondare historiko eta kulturalaren aberastasuna den aldetik baloratzea.

1.1. Komunikazioaren oinarrizko osagaiak identifikatu eta ezagutzen ditu komunikazio egoera desberdinetan: igorlea, hartzailea, bidea, kodea, mezua eta testuingurua.

2.1. Honakoak ezagutu eta identifikatzen ditu: substantiboak, adjektiboak, determinatzaileak eta izenordainak, artikuluak, adi-tzak, adberbioak, preposizioak, konjuntzioak eta interjekzioak.

2.2. Komunztadura akatsak ezagutu eta zuzentzen ditu, bere testuetan eta besteenetan, kategoria gramatikalei eta haien erabilera arauei buruz bereganatutako ezagutzak aplikatuz.

2.3. Aditz formak ezagutu eta egoki erabiltzen ditu ahoz nahiz idatziz sortzen dituen lanetan.

2.4. Substantiboaren eta izen-multzoko gainerako osagaien artean ezartzen diren erlazio gramatikalak ezagutzen ditu ko-munztadura arauak errespetatuta.

3.1. Akats ortografikoak ezagutu eta zuzentzen ditu, gero eta gehiago, bere testuetan eta besteenetan, eta bereganatutako ezagutzak aplikatzen ditu bere idazlanak pixkanaka hobetzen joateko.

4.1. Hitz baten sinonimoak eta antonimoak ezagutu, azaldu eta erabiltzen ditu, eta esaldi batean edo ahozko nahiz idatzizko testu batean duten erabilera zehatza azaltzen du.

4.2. Hitz batzuetan ezartzen diren lotura polisemikoak ezagutu eta azaltzen ditu, eta esaldi batean edo ahozko nahiz idatzizko testu batean duten erabilera zehatza argitzen du.

5.1. Izen-multzoko burua identifikatzen du eta multzoko gai-nerako hitzek harekin duten harremana azaltzen du: artikuluak determinatzen du, adjektiboak izena deskribatu edo zehazten du...

5.2. Esaldien subjektua eta predikatua identifikatzen ditu, eta subjektua agertzea edo ez agertzea testuaren asmo komunika-tiboaren araberakoa dela azaltzen du.

6.1. Mapa batean kokatzen ditu gaur egun Espainian dauden hizkuntzak.

6.2. Badaki Espainiako hizkuntzak eta dialektoak kultur aberastasuna direla.



Literatura testuak eta literaturakoak ez direnak. Prosa eta olerkia. Ipuina: egitura. Herri ipuinak. Antzerkia: ekitaldiak eta eszenak. Poesia: errima. Alegiak. Elezaharrak. Komikia.

Literatura tradizioaren testuak: ahozko tradizioko testuak (alegiak, elezaharrak, herri kantuak, ipuinak...), testu narratiboak (ipuinak, biografiak, autobiografiak, eleberri errealistak, abenture-takoak, misteriokoak, zientzia fikziokoak, fantasiakoak) eta beste genero batzuetako testuak (antzerkia edo olerkia).

Literatura baliabideak identifikatzea.Testu literarioen dramatizazioa eta irakurketa dramatizatua.

1. Literatura testuen balioa estimatzea eta irakurketa erabiltzea gozamen eta informaziorako iturri gisa, eta ikasteko bitartekotzat hartzea, bai eta norbera aberasteko bide garrantzitsutzat ere.

2. Literatura testu narratibo, liriko eta dramatikoen irakurketa adierazkorra eta haien ulermena eta interpretazioa eskolako jar-dueretako bat izatea, eta generoen konbentzio formal nagusiak bereiztea.

3. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak erabiltzea informazioa eskuratzeko eta literatura lan egokien irakurketaz gozatzeko.

4. Testu errazak egitea, eredu bereizgarriei jarraikiz eta ida-tzizko hizkuntza eta irudia koherentziaz erabiliz.

5. Gizarte, kultura, etnia eta genero diskriminazioa adierazten duten ezaugarri eta esamoldeak identifikatu eta zuzentzen ditu ahozko nahiz idatzizko testuetan.

6. Interesatuta hartzen du parte bere adinerako egokiak diren literatura testuen eta berak eta ikaskideek egindako lanen antzez-penetan, solasaldietako eta antzerkiaren tekniketako oinarrizko baliabideak modu egokian erabiliz.

1.1. Haurrentzako literaturako testuak irakurri eta komentatzen ditu (poesia, komikiak, ipuinak eta abar), haurrentzako webguneak erabiliz besteak beste.

1.2. Literatura lan laburrak irakurtzen ditu, proposatutako jarduerak osatuz eta bere iritzia emanez.

2.1. Testuen interpretaziorako prozedurak erabiltzen ditu, esate baterako, funtsezko ideiak azpimarratzea, berrirakurtzea eta hiztegia kontsultatzea.

3.1. Idatziz edo bitarteko digitalekin ipuinak eta olerkiak idazten ditu, eta irudia erabiltzen egoera komunikatibo zehatzak adierazteko.

3.2. Egoera komunikatibo desberdinetan lexiko egokia erabiltzen du, literaturako testuak eta bestelakoak irakurriz bereganatutakoa.

3.3. Literatura testuetan Irudizko hizkuntza, metaforak, pertso-nifikazioak, hiperboleak eta hitz-jokoak interpretatzen ditu.

3.4. Literatura baliabide batzuk bereizten ditu (konparazioak, metaforak, handigarriak, txikigarriak eta sinonimoak), eta bere idazlanetan erabiltzen ditu.

4.1. Testuak sortzen ditu (ipuinak, olerkiak, abestiak eta an-tzezlan txikiak), emandako jarraibide edo ereduetan oinarrituz, eta horietan baliabide lexiko, sintaktiko, foniko eta erritmikoak erabiltzen ditu.

5.1. Papereko eta ikus-entzunezko hedabideetan eta digitale-tatik ahozko nahiz idatzizko testuak aukeratzen ditu, eta horietan diskriminazio soziala, kulturala, etnikoa edo generokoa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak identifikatzen ditu.






Egoera komunikatiboen aniztasuna, bat-batekoak nahiz gidatuak izan.

Ahozko hizkuntza komunikaziorako eta ikaskuntzarako tresna: entzutea, datuak biltzea, galdetzea. Inkestetan eta elkarrizketetan parte hartzea. Iruzkina eta iritzi pertsonala. Truke komunikatibo-rako estrategiak eta arauak. (hitz egiteko txandak, trukerako rol desberdinak, besteen iritziei eta hizkuntz aukerei begirunean agertzea, hitz-jarioa, argitasuna, ordena, lexiko egokia, ahoskatze zuzena, intonazioa, keinuak, ahoskera, azentuak, begiradak eta gorputzaren jarrerak).

Ahozko komunikazioaren asmoak eta funtzioak: hitzezko mezuak eta hitzezkoak ez direnak ulertzea.

Ahozko mezuen egitura eta ezaugarriak haien tipologiaren arabera (narratiboak, deskriptiboak, argumentatiboak, azalpene-koak eta instruktiboak), komunikazio egoera desberdinetan eta hedabide desberdinetatik hartuta (lexikoa, intonazioa, baliabide adierazkorrak).

Ahozko testuak ulertzea, hitzen esanahia testuinguruaren arabera ondorioztatzea. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak.

Bere adinerako egokiak diren testu labur eta errazak entzun, errepikatu eta antzeztea.

Eguneroko ahozko testu formalak esan eta sortu edo aurkez-tea: norbere burua aurkeztea, esperientzia pertsonalak kontatzea, aldarteak adieraztea, prozesu bateko urratsak antolatzea...

Ahozko hizkuntzaren baliabideak: ikus-entzunezko hedabide-ak, Internet, dokumentu bideografikoak eta soinu-dokumentuak, eta abar.

1. Komunikazio egoera bat-bateko edo gidatu desberdineta-rako egokiak diren ahozko testuak sortu eta aurkeztea, ahozko hizkuntza erabiliz komunikazio eta adierazpen pertsonalerako bide gisa.

2. Ahozko hizkuntza erabiltzea komunikatzeko, datuak entzun eta biltzeko gaitasunarekin, bere iritzia ahoz emateko moduan, bere adinaren arabera betiere (hitz egiteko txanda, baimena eskatzea, barkamena eskatzea, eskaerak eta iradokizunak egitea...).

3. Ahozko diskurtsoetan, hitzezko informazioa eta hitzezkoa ez dena bereiztea, eta informazio garrantzitsuena aurkitzea.

4. Ahozko testu errazak ulertzea eta sortzea, moten arabe-ra: narratiboak, deskriptiboak, informatiboak, instruktiboak eta argumentatiboak.

5. Testu forma desberdinetarako hiztegi zehatza eta egokia erabiltzea.

6. Ahozko testuen esanahi globala entzun eta ulertzea, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak ezagutuz eta hitzen esanahia ondorioztatuz.

7. Gogoko dituen edo interesatzen zaizkion gaietatik gertu dauden ipuinak, historiak, testu errazak eta laburrak buruz ikasi eta esatea, antzezlan txikiak eginez adierazpenerako baliabide egokien laguntzaz.

8. Bizitzan eta eskolan zuzentasunez eta aise adieraztea baliagarria dela baloratzen jakitea.

9. Gaitasun kritikoarekin komentatzea hedabideetako ahozko eta ikus-entzunezko testuen edukia, hizkera eta helburua.

10. Mezu mota desberdinak ahoz adieraztea, komunikazio egoera desberdinetan eta helburu desberdinekin, ahoskatze, intonazio, erritmo eta bolumen egokiekin.

1.1. Funtzio komunikatibo desberdin ugari betetzeko aukera ematen diguten ahozko testuak sortzea (informazioa eskatu eta ematea, sentimenduak, iritziak, adostasuna eta desadostasuna adieraztea, etab.), eta ebakera egokiaz hitz egitea (erritmoa, intonazioa...).

2.1. Ideiak argi. koherentziaz eta zuzentasunez transmititzen ditu, komunikazioaren arauak betez: hitz egiteko txanda, diskurtsoa antolatzea, errespetuz hartzea parte, eta ahozko komunikazioaren adeitasun arau batzuk betetzea.

2.2. Ikaskideen mintzaldiak entzuten ditu, eta besteen ideia, sentimendu eta emozioen aurrean begirunez eta adeitasunez jokatzen du.

3.1. Keinuak eta intonazioa hizkuntzaz kanpoko elementu gisa erabiltzen ditu ahozko diskurtsoan.

3.2. Ahozko komunikazio eta adierazpeneko jardueretan parte hartzen du, argudioak azalduz, ideiak eta iritziak plazaratuz, eta informazioaren zatirik handiena ulertzen du.

3.3. Bere esperientziak kontatzean eta dakiena azaltzean, hizkuntzaz kanpoko baliabideak erabiltzen ditu.

4.1. Ikasgelan komunikazio jardueretan parte hartzen du, eta ahozko testuak sortzen ditu tipologia kontuan hartuta, mintzaldien arauak baloratuz eta errespetatuz:

–Ahoz adierazpenak egiten ditu egoera desberdinetan: ezta-baidak, elkarrizketak, azalpenak.

–Informazioa eskatzeko elkarrizketak prestatzen ditu.–Mintzaldi bat egiten du, azalpen bat edo narrazio bat, aldez

aurretik prestatuta, diskurtso ordenatu, koherente eta ulerga-rriarekin.

5.1. Bere adinerako egokia den lexikoa erabiltzen du testu mota desberdinetan (objektuak, pertsonaiak, tokiak, eszenak eta abar deskribatzea).



5.2. Hiztegia erabili ohi du eskolako lanetan.6.1. Testu bateko gaia identifikatzen du.6.2. Ahoz egiten du testu baten laburpena, ideia nagusiak eta

bigarren mailakoak bereizita eta testua ulertzeko garrantzitsuenak diren erreferentziak emanez.

6.3. Ideiak, ezagutzak eta gertaerak aurkezten ditu, modu koherente eta ordenatuan kontatuz eta deskribatuz.

7.1. Mota guztietako testuak irakurtzen ditu jario, abiadura eta eraginkortasun egokiekin, ozen, edukiarekin bat datozen intonazio, erritmo eta doinuarekin.

7.2. Bere zaletasun eta interesetatik hurbil dauden literatura testu edo testu ez-literario laburrak buruz esaten ditu.

7.3. Antzerkirako testuetan ezaugarri adierazkorrak identifika-tzen ditu (harridura markak, eten puntuak, etenak...).

7.4. Historiak, ipuinak, haur eta gazteentzako antzezlan laburretan parte hartzen du, keinuen eta ikusizko baliabideen laguntzaz.

8.1. Zuzentasunez eta hitz-jario egokiarekin komunikatzeko onurez jabetzen da.

9.1. Hedabideek igortzen dituzten mezuak modu kritikoan aztertzen ditu.

10.1. Gai da ahoz mezu mota desberdinak eta behar komuni-katibo desberdinak adierazteko (bere nahiak, zer gustatzen zaion, zer nahiago duen, bere sentimenduak eta bizipenak).

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IRAKURTZEA.Baliabide grafikoak komunikazio idatzian. Irakurketa eta

idazketa sistema sendotzea.Ozen eta isilik irakurritako testuak ulertzea.Testu mota desberdinak entzutea.Testuak tipologiaren arabera ulertzea.Testu mota desberdinak irakurtzea: deskriptiboak, argumenta-

tiboak, azalpenekoak, instruktiboak, literaturakoak.Irakurritako testuak ulertzeko estrategiak: titulua. Irudiak. Hitz

gakoak. Kapituluak. Berrirakurketa. Hipotesiak aurreratzea eta egi-aztatzea. Sintesia. Testuaren egitura. Testu motak. Testuingurua. Hiztegia. Testuaren zentzu globala. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak. Laburpena.



Liburutegia erabiltzea informazioa bilatzeko eta ikasteko.Liburuak hautatzea norberaren zaletasunen arabera.Irakurketa plana.




4. Irakurritako testu baten laburpena egitea, egituraren berri emateko eta ideia nagusiak eta bigarren mailakoak nabarmen-tzeko.

5. Zernahi testu ulertzeko estrategiak erabiltzea.6. Testu mota desberdinak irakurtzea norberak erabakita.7. Euskarri desberdinetan dauden testu zientifikoak erabil-

tzea informazioa biltzeko, ezagutzak osatzeko eta bere lanetan aplikatzeko.

8. Irakurritako testuen esanahia ulertzen eta interpretatzen ahalegintzea.

9. IKTak eraginkortasunez eta erantzukizunez erabiltzea informazioa bilatzeko eta tratatzeko.



1.2. Hitz mota oro zehaztasunez eta azkar deskodetzen ditu.

2.1. Mezua modu globalean ulertzen du, eta irakurritako testuen ideia nagusiak eta bigarren mailakoak identifikatzen ditu testu bat ozen irakurri ondoren.

2.2. Literaturakoak ez diren testu mota desberdinak (azalpene-koak, narratiboak, deskriptiboak eta argumentatiboak) eta egune-roko bizitzako testuak ulertzen ditu, xehetasun batzuk barne.



4.1. Testuen asmoa atzematen du. Testuen antolaketaren zatiak bereizten ditu, eta gaiaren garapena aztertzen du.

4.2. Irakurritako testuen laburpenak egiten ditu. Testu mota desberdinen elementu bereizgarriak identifikatzen ditu.

4.3. Kohesiorako baliabideak ezagutzen ditu testu mota desberdinetan.

4.4. Eskemak egiten ditu, azalpen testuetatik abiatuta.5.1. Izenburuaren eta irudien balioa interpretatzen du.5.2. Testu bat osoki ulertzen laguntzen duten hitz gakoak

markatzen ditu.5.3. Lehendik duen ezagutza jartzen du abian, eta hartaz

baliatzen da testuak ulertzeko.5.4. Ondorioak ateratzen ditu, eta hipotesiak egiten.5.5. Grafikoetan jasotako informazioa ulertzen du, eta erlazioak

ezartzen ditu haiei lotuta testuan agertzen den informazioare-kin.

5.6. Testu erraz batek transmititzen dituen mezuen eta balioen kritika egiten du

5.7. Giltza-eskemak, zenbakiak, mapa kontzeptual errazak interpretatzen ditu.



7.1. Gai da iturri bibliografiko desberdinak eta euskarri informa-tikoko testuak kontsultatzeko, eta horrela datuak eta informazioa lortzen ditu, banaka nahiz taldeka lanak egiteko.


8.2. Kazetaritza eta publizitatearen arloko testuak ulertzen ditu. Haien asmo komunikatiboa identifikatzen du. Informazioa, iritzia eta publizitatea bereizten ditu.

8.3. Ondorioak atera, interpretatu eta hipotesiak egiten ditu edukiari buruz. Badaki lotzen elementu linguistikoak eta ez linguistikoak kazetaritzaren eta publizitatearen arloko testuetan.

8.4. Testuko irudien eta edukien arteko erlazioak ezartzen ditu, hipotesiak egiten ditu, iragarpenak egiten ditu, eta irakurketan testu mota eta asmoa identifikatzen ditu.

8.5. Irudizko hizkuntza, metaforak, pertsonifikazioak, hiper-boleak eta hitz-jokoak interpretatzen ditu publizitatearen arloko testuetan.

9.1. Badaki bitarteko informatikoak erabiltzen informazioa lortzeko.

9.2. Gai da informazioa interpretatzeko eta hari buruzko laburpena egiteko.

10.1. Liburutegia erabiltzen du liburu bat aurkitzeko segur-tasunez eta autonomiaz, liburutegi baten funtzionamenduko arauak aplikatuz.

10.2. Irakurritakoari buruzko argudioak azaltzen ditu, zenbait erreferentzia bibliografikoren berri emanez: egilea, argitaletxea, generoa, irudiak.

10.3. Irakurgaiak aukeratzen ditu bere irizpideekin, eta aditzera ematen du gustukoa duela literatura genero desberdinak irakurtzea, entretenimendu gisa; irakurritakoaz duen iritzia ematen du.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IDAZTEA.Idatzizko testua, informazioa lortzeko, gozamenerako eta

jolaserako.Testuak sortzea ezagutzak, esperientziak eta beharrak

komunikatzeko: narrazioak, deskribapenak, azalpen testuak, argumentatiboak eta pertsuasiboak, olerkiak, solasaldiak, elka-rrizketak eta inkestak.

Testuaren kohesioa: lokailuak, ordezkapen lexikalak, aditz denbora mantentzea, puntuazioa.

Testuak sortzea, ahozko hizkuntza eta bestelakoa erabiliz informazioa emateko: publizitateko kartelak. Iragarkiak. Haur-komikiak.

Testuak sortzeko arauak eta estrategiak: plangintza egitea (funtzioa, hartzailea, egitura...).

1. Hizkuntza erabiltzea -ahozkoa eta idatzizkoa- galderak egiteko eta galderei erantzuteko, historiak kontatzeko eta senti-menduak, esperientziak eta iritziak adierazteko.


3. Idazteko prozesuaren fase guztiak aplikatzea mota des-berdinetako idatzizko testuen sorkuntzan: plangintza egitea, testuinguruan kokatzea, berrikustea eta berridaztea, eskemak eta mapa kontzeptualak erabiliz, informazioaren tratamendu-rako estrategiak aplikatuz, testuak argitasunez, zehaztasunez eta zuzentasunez idatziz, berrikusiz hobetzearren, eta norbe-raren nahiz besteen sormen lanak ebaluatuz giden laguntza-rekin.


1.2. Ikasketekin, eguneroko bizitzarekin edo eremu soziala-ren lotutako testuak idazten ditu, erregistro egokia erabilita, ideiak argi antolatuta, enuntziatuak sekuentzia lineal kohesio-natuetan lotuz eta gramatikaren eta ortografiaren arauak erres-petatuta.

1.3. Testu mota desberdinak idazten ditu, hizkera generoaren ezaugarrietara egokituz, ereduei jarraikiz, bere sormen gaitasuna idazkuntzan garatzeko xedearekin.

1.4. Eguneroko bizitzako galdera-sortak eta inprimakiak zuzen betetzen ditu: izen-emateak, eskabideak...



Testua berrikusi eta hobetzea.Arau ortografikoak eta puntuazio markak aplikatzea (puntua,

koma, puntu eta koma, gidoia, bi puntu, marra, intonazio markak, parentesiak, kakotxak). Azentuazioa.








2.1. Bizitza pertsonalari eta eskolari dagozkien testuen edukia-ren laburpena egiten du, ideia nagusiak bilduz, testua ez kopiatzen saiatuz, adierazpen pertsonala baliatuz.

2.2. Puntuazio markak eta azentuazio eta ortografia arauak zuzen aplikatzen ditu.

Diktatutako testuak zuzen ematen ditu.2.3. Informazioa bilatu eta hautatzeko estrategiak erabiltzen


3.1. Idazteko prozesuan hiztegia erabili ohi du.3.2. Diktaketak idazten ditu modu sistematikoan zuzentasun

ortografiko eta gramatikala hobetzeko.4.1. Grafikoak egiten ditu testu desberdinetan hautatu eta


4.2. Arazo edo egoera zailtasun gabeei buruzko txosten bat aurkezten du paperean eta euskarri digitalean; horretarako iturri desberdinetako informazioa biltzen du (iturri zuzenak, liburuak, Internet), laneko plan bati segitzeko eta ondorioak adierazteko.

4.3. Txosten bat egiten du, testu zientifiko, geografiko edo historikoetan informazioa bilatu, hautatu eta antolatu ondoren, aldez aurretik ezarritako gidoi bati jarraikiz.

5.1. Nortasunez eta sormenez eta zuzen idazteko interesa du, eta hartan ahalegintzen da.

6.1. iritziak, gogoetak eta balorazio arrazoituak adierazten ditu idatziz.

7.1. Bere idatzizko sormen-lana eta ikaskideena baloratzen ditu.




–Idazkiak garbi, argi, zehatz eta ordenatuta aurkezten ditu.–Testua berridazten du.9.1. Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak era-



3. BLOKEA. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Komunikazioaren elementuak: igorlea, hartzailea, bidea,

kodea, mezua eta testuingurua.Kategoria gramatikalak ezagutu, erabili eta azaltzea: subs-

tantiboa, adjektiboa, determinatzaileak, izenordainak, adberbioa, aditza, preposizioa, juntagailuak eta interjekzioa.

Paperean nahiz formatu digitalean dauden hiztegiak eta hiz-kuntzaren erabilerari buruzko kontsultarako beste iturri batzuk erabiltzea, gero eta autonomia handiagoarekin.

Idatzizko komunikazio egoeretan agertzen diren arau or-tografikoak ezagutzea eta pixkanaka aplikatzen joatea, truke komunikatiboan hitz-jarioa arautuz eta ziurtatuz.

Hitzen erlazio semantikoei erreparatzea, horiei buruzko hausnarketa eta azalpena (sinonimia, antonimia eta polisemia), bai eta izaten dituzten aldaketa eta lotura nabarmenei buruzkoak ere (metafora).

Substantiboaren eta izen-multzoko gainerako osagaien artean ezartzen diren loturak ezagutu eta azaltzea.

Perpauseko funtzioak ezagutzea eta azaltzea: subjektua eta predikatua.

Enuntziatuek testu bihurtzeko bete behar dituzten baldintzak ikusi, eta horien gaineko hausnarketa eta deskribapena egitea: batasun tematikoa, asmo komunikatibora egokitutako egitura eta zati guztien arteko kohesioa.

Testu lokailu batzuk ezagutu eta erabiltzea.Espainiako errealitate eleaniztuna ezagutzea.

1. Edozein motatako egoera komunikatiboaren oinarrizko osagaiak identifikatzea.

2. Hizkuntzari buruzko ezagutzak aplikatzea ahozko nahiz idatzizko testuak ulertzeko arazoak konpontzeko eta norberaren testuak eta besteenak egin eta berrikusteko gero eta modu autonomoagoan, hizkuntzaren erabilera desberdinak azaltzeko beharrezkoa den terminologia gramatikala erabiliz.

3. Gaztelaniaren hiztegiak zehaztasunez erabiltzea eta bertan ageri diren laburdurak ezagutzea; hitz baten adiera desberdinen artean egokiena hautatzea behar duen erabilerarako.

4. Arau ortografikoak zuzen erabiltzea idatzizko testuetan, komunikazio egoera errealetan idazten duena bat etor dadin, gero eta gehiago, ezarritako konbentzioekin.

5. Hitzen artean eratzen diren lotura semantikoak ulertu, azaldu eta baloratzea.

6. Substantiboa izen multzoko hitz burua dela ezagutzea, eta multzoa osatzen duten hitz guztiak identifikatzea.

7. Testuaren kontzeptua ulertzea, helburu komunikatibo desberdinak dituzten eta errealitatetik gertu dauden mota des-berdinetako testuen irakurketatik abiatuta.

8. testuan lokailuek betetzen duten eginkizuna identifikatu eta azaltzea, eta ordezkapen pronominalak eta sinonimoen, hi-peronimoen edo elipsien erabilera ezagutzea, edozein diskurtso kohesionatzen duten lanabes lexikoak diren heinean.

9. Espainiako errealitate eleanitza ezagutzea, eta gure ondare historiko eta kulturalaren aberastasuna den aldetik baloratzea.

1.1. Komunikazioaren oinarrizko osagaiak identifikatu eta ezagutzen ditu komunikazio egoera desberdinetan: igorlea, hartzailea, bidea, kodea, mezua eta testuingurua.

2.1. Honakoak ezagutu eta identifikatzen ditu: substantiboak, adjektiboak, determinatzaileak eta izenordainak, artikuluak, aditzak, adberbioak, preposizioak, konjuntzioak eta interjekzio-ak.

2.2. Komunztadura akatsak ezagutu eta zuzentzen ditu, bere testuetan eta besteenetan, kategoria gramatikalei eta haien erabilera arauei buruz bereganatutako ezagutzak apli-katuz.

2.3. Aditz formak ezagutu eta egoki erabiltzen ditu ahoz nahiz idatziz sortzen dituen lanetan.

2.4. Substantiboaren eta izen-multzoko gainerako osagaien artean ezartzen diren erlazio gramatikalak ezagutzen ditu ko-munztadura arauak errespetatuta.

2.5. Determinatzaileak eta izenordainak bereizten ditu.2.6. Testu batean adjektibo kalifikatiboak izan ditzakeen

erabilerak azaldu eta alderatzen ditu: erabilera espezifikatiboak, esplikatiboak eta epitetoa, eta esanahi aldetik dauden desber-dintasunak ezagutzen ditu.

3.1. Hiztegia erabiltzen du ezagutzen ez dituen hitzen esanahia bilatzeko.

3.2. Hiztegietan erabiltzen diren laburdurak zuzen interpre-tatzen ditu.

3.3. Hitz baten adiera desberdinak bereizten ditu eta zuzen erabiltzen ditu, eta testuan duten esanahia azaltzen dute.

4.1. Akats ortografikoak ezagutu eta zuzentzen ditu, gero eta gehiago, bere testuetan eta besteenetan, eta bereganatutako ezagutzak aplikatzen ditu bere idazlanak pixkanaka hobetzen joateko.

4.2. Hitz baten sinonimoak eta antonimoak ezagutu, azaldu eta erabiltzen ditu, eta esaldi batean edo ahozko nahiz idatzizko testu batean duten erabilera zehatza azaltzen du.

4.3. Hitz batzuetan ezartzen diren lotura polisemikoak ezagutu eta azaltzen ditu, eta esaldi batean edo ahozko nahiz idatzizko testu batean duten erabilera zehatza argitzen du.

5.1. Izen-multzoko burua identifikatzen du, eta multzoko gai-nerako hitzek harekin duten harremana azaltzen du: artikuluak determinatzen du, adjektiboak izena deskribatu edo zehazten du...

6.1. Esaldien subjektua eta predikatua identifikatzen ditu, eta subjektua agertzea edo ez agertzea testuaren asmo komunika-tiboaren araberakoa dela ohartzen da.

7.1. Testu baten asmo komunikatiboaz hausnartzen du, eta hura deskribatzen du, errealitatetik gertu dauden testuen irakurketan oinarrituta.

8.1. Testu batean ordena eta azalpeneko lokailu batzuk eza-gutzen ditu, bai eta barne erreferentziako oinarrizko lanabesak ere.

8.2. Ordezkapen pronominalak eta sinonimoak modu egokian hautatu eta erabiltzen ditu idatzizko testu batean, errepikapena saihesteko, eta asmo komunikatiboaren arabera lexiko aberatsa erabiltzea baloratzen du.

9.1. Mapa batean kokatzen ditu gaur egun Espainian dauden hizkuntzak.

9.2. Espainiako hizkuntzak eta dialektoak identifikatu eta baloratzen ditu, eta haien hiztunak errespetatzen ditu





Literatura: Literatura testuak eta bestelakoak. Prosa eta olerkia. Ipuina: egitura. Antzerkia: pertsonaiak eta akotazioak. Poesia: Bertsoa eta ahapaldia. Literatura baliabideak: konparazioa. Herri ipuinak. Literatura baliabideak: pertsonifikazioa. Antzerkia: ekital-diak eta eszenak. Poesia: errima. Alegiak. Literatura baliabideak: metafora. Elezaharrak. Komikia.

Literatura tradizioaren testuak: ahozko tradizioko testuak (alegiak, elezaharrak, herri kantuak, ipuinak...), testu narratiboak (ipuinak, biografiak, autobiografiak, eleberri errealistak, abenture-takoak, misteriokoak, zientzia fikziokoak, fantasiakoak) eta beste genero batzuetako testuak (antzerkia edo olerkia).

Literatura baliabideak identifikatzea.Testu literarioen dramatizazioa eta irakurketa dramatizatua.


2. Literatura testu narratibo, liriko eta dramatikoen irakurketa adierazkorra, ulermena eta interpretazioa integratzea eskolako lanetan, eta hizkera literarioaren baliabide batzuk interpretatzea (metaforak, pertsonifikazioak, hiperboleak eta hitz jokoak), eta generoen konbentzio formal nagusiak bereiztea.

3. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak erabiltzea informazioa eskuratzeko eta literatura lan egokien irakurketaz gozatzeko.

4. Ipuin eta olerki errazak egitea, eredu bereizgarriei jarraikiz eta idatzizko hizkuntza eta irudia koherentziaz erabiliz.

5. Gizarte, kultura, etnia eta genero diskriminazioa adierazten duten ezaugarri eta esamoldeak identifikatu eta zuzentzen ditu ahozko nahiz idatzizko testuetan.


1.1. Haur eta gazte literaturako testuak irakurtzea (poesia, komikiak, ipuinak eta abar) erabiliz, besteak beste, haurrentzako webguneak.

1.2. Literatura lan laburrak irakurtzen ditu, proposatutako jarduerak osatuz eta bere iritzia emanez.

2.1. Testuen interpretaziorako prozedurak erabiltzen ditu, esate baterako, funtsezko ideiak azpimarratzea, berrirakurtzea eta hiztegia kontsultatzea.

2.2. Idatziz edo bitarteko digitalekin ipuinak eta olerkiak idazten ditu, eta irudia erabiltzen egoera komunikatibo zehatzak adierazteko.

2.3. Egoera komunikatibo desberdinetan lexiko egokia erabiltzen du, literaturako testuak eta bestelakoak irakurriz bereganatutakoa.


3.1. Olerkiek berezkoak dituzten baliabide erretoriko eta metriko batzuk bereizten ditu.

3.2. Konparazioak, metaforak, handigarriak, txikigarriak eta sinonimoak erabiltzen ditu literatura testuetan.

4.1. Literatura testuak sortzen ditu (ipuinak, olerkiak, abes-tiak eta antzezlan txikiak), emandako jarraibide edo ereduetan oinarrituz, eta horietan baliabide lexiko, sintaktiko, foniko eta erritmikoak erabiltzen ditu.

5.1. Papereko eta ikus-entzunezko hedabideetan eta digitale-tatik ahozko nahiz idatzizko testuak aukeratzen ditu, eta horietan diskriminazio soziala, kulturala, etnikoa edo generokoa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak identifikatzen ditu.





1. BLOKEA. AHOZKO KOMUNIKAZIOA. HITZ EGITEA ETA ENTZUTEA.

Komunikazio egoerak, berezkoak edo zuzenduak, diskurtso ordenatu eta koherentea erabiliz.

Hitzezko mezuak eta bestelakoak ulertu eta adieraztea.Truke komunikatiborako estrategiak eta arauak: parte-hartzea;

argi azaltzea; diskurtsoaren antolaketa; entzutea; hitz egiteko txanda errespetatzea; moderatzailearen rola; intonazio egokia; besteen sentimenduak, esperientziak, ideiak, iritziak eta ezagutzak errespetatzea.

Ahozko testuak esan eta sortzea haien tipologiaren arabera: narratiboak, deskriptiboak, argumentatiboak, azalpenekoak, instruktiboak, informatiboak eta pertsuasiboak.

Literatura testuak sortzea, hitz-lauz nahiz neurtitzetan, eta alderdi estetikoa eta sormena baloratzea: ipuinak, olerkiak, igarkizunak, abestiak eta antzerkia.

Ahozko testuak ulertzea tipologiaren arabera: narratiboak, deskriptiboak, informatiboak, instruktiboak eta argumentatiboak, eta abar. Testuaren esanahi orokorra. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak. Lexikoa zabaltzea. Hitz bankuak.

Testuak transmititutako edukiak baloratzea. Hitzak testuingu-ruaren arabera ondorioztatzea. Ideia ez-esplizituak ezagutzea. Ahozko laburpena.

Haurren interesa pizten duten testu labur eta errazak entzun eta errepikatzea.

Adinaren arabera egokitutako testuen eta produkzio propioen dramatizazioa.

Ahozko hizkuntza komunikaziorako eta ikaskuntzarako tresna modura erabiltzeko estrategiak: entzutea, datuak biltzea, galde-tzea. Inkestetan eta elkarrizketetan parte hartzea. Ahozko iruzkina eta norberaren iritzia.

1. Komunikazio egoera gidatuetan nahiz bat-batekoetan par-te hartzea, komunikazioaren arauak errespetatuz: hitz egiteko txanda, diskurtsoa antolatzea, besteek esandakoak entzun eta eranstea.

2. Ahozko diskurtsoetan hitzezko informazioa eta bestelakoa sartzea eta ezagutzea.

3. Egoera desberdinetan komunikazio beharrei erantzuteko hitz egitea, egitura koherentearekin eta hiztegi zehatzarekin.

4. Ahozko mezuak ulertzea eta zentzu kritikoaz aztertzea.5. Hiztegia handitzea, adierazpen zehatzak egiteko, eta

hiztegia oinarrizko baliabide gisa erabiltzea.6. Ahozko testuen esanahi orokorra ulertzea, ideia nagusiak eta

bigarren mailakoak bereiztea, eta ideia edo balore ez esplizituak identifikatzea.

7. Bere zaletasunetatik eta interesetatik hurbil dauden testu labur eta errazak buruan hartu eta esatea, ikasi dituen ahozko ko-munikaziorako estrategiak zuzentasunez eta sormenez erabiliz.

8. Ahozko testu errazak ulertzea tipologiaren arabera: narra-tiboak, deskriptiboak, informatiboak, instruktiboak eta argumen-tatiboak, eta abar.

9. Genero ohikoenetako ahozko testu labur eta errazak sortzea, ikasgelako jarduerekin zerikusi zuzena dutenak, ereduak imita-tuz: narratiboak, deskriptiboak, argumentatiboak, azalpenekoak, instruktiboak, informatiboak eta pertsuasiboak.

10. Ahozko hizkuntza eraginkortasunez erabiltzea, komuni-katzeko eta ikasteko, eta gai izatea aktiboki entzuteko, helburu komunikatiboetarako baliagarriak diren datuak biltzeko, galdetzeko eta berriro galdetzeko, inkesta eta elkarrizketetan parte hartzeko eta ahoz iritzi pertsonala argitasunez adierazteko, bere adinaren arabera.

11. Komunikabide sozialak baloratzea ikasteko tresna gisa eta beste pertsona batzuen informazioak eta esperientziak eskuratzeko tresna gisa.

1.1. Ahozko hizkuntza erabiltzen du zernahi helburutarako eta sentimenduak, emozioak... modu pertsonalean komunikatzeko eta adierazteko modu bezala, zernahi esparru eta egoeratan.

1.2. Ideiak argi, koherentziaz eta zuzentasunez transmititzen ditu.

1.3. Ikaskideek diotena adi entzuten du, komunikazio trukerako estrategiak eta arauak jarraitzen ditu, eta errespetatzen eta kontu-an hartzen ditu besteen ideiak, sentimenduak eta emozioak.

1.4. Gizarteko komunikazio-arauak aplikatzen ditu: arretaz entzutea, txanda itxarotea, errespetuz parte hartzea, solaskideak esandakoaren arabera hitz egitea, eta adeitasun arau batzuk betetzea.

2.1. Baliabide linguistikoak eta ez-linguistikoak jabetuta erabil-tzen ditu, ahozko elkarrekintzetan komunikatzeko.

3.1. Ahoskera eta ebakera zuzenekin mintzatzen da: artikula-zioa, erritmoa, intonazioa eta bolumena.

3.2. Ulertzeko moduan adierazten ditu bere ideiak, emandako ereduko oinarrizko elementuak ordeztuz.

3.3. Gogotsu hartzen du parte elkarrizketetan, galderei eran-tzunez eta elkarrizketa-gaiarekin lotutako iruzkinak eginez.

3.4. Gogoz eta ekarpen eraikitzaileak eginez hartzeko du parte gelako lanetan.

4.1. Ezagun du gogoz entzuten duela.4.2. Egunero erabiltzeko ahozko testuetan informazio orokorra

ulertzen du.4.3. Testua orokorrean ulertzeko beharrezkoak diren oinarrizko

elementuen esanahia interpretatzen du (lexikoa, lokuzioak). 5.1. Hizkuntzaren funtzio desberdinak adierazteko, bere adinari

egokitutako hiztegia erabiltzen du bere adierazpenetan.5.2. Hiztegia erabili ohi du eskolako lanetan.5.3. Fonema-grafia korrespondentzia berdin-berdinen esanahia

bereizten du testuinguruari esker (hitz homofonoak, homonimoak, paronimoak, polisemikoak).

6.1. Testuaren gaia zein den identifikatzen du.6.2. Gai da testu bateko ideia nagusiak ateratzeko.6.3. Testua laburtzen du, eta ideia nagusiak eta bigarren

mailakoak bereizten ditu.7.1. Beren zaletasunetatik eta interesetatik hurbil dauden

literatura testu labur eta errazak buruz ikasi eta esaten ditu, ikasi dituen ahozko komunikaziorako estrategiak zuzentasunez eta sormenez erabiliz.

8.1. Emandako aginduei edo jarraibideei jarraitzen die jar-duerak egiteko.

8.2. Zuzentasunez erantzuten die testuen hitzez hitzeko ulermenari eta ulermen orokor eta kritikoari buruzko galderei, eta ahozko testuetako elementu ez esplizitu batzuen esanahia ondorioztatzen du.

8.3. Jasotako informazioa erabiltzen du jarduerak egiteko, banakako edo taldekako ikas-ekintzetan.

9.1. Ulertzeko moduan adierazten ditu ahozko testu erraz eta laburrak, ereduei jarraituz.

9.2. Entzundako testu baten oinarrizko ideia batzuk gogoratzen ditu, eta ahoz adierazten ditu, galdera zuzenei erantzunez.

9.3. Diskurtsoa antolatu eta planifikatzen du, eta komunika-zio egoerari eta beharrei egokitzen zaie (kontatu, deskribatu, informazioa lortu, solas egitea), baliagarriak diren hizkuntza baliabideak erabiliz.

10.1. Eraginkortasunez erabiltzen du ahozko hizkuntza, komu-nikatzeko eta modu aktiboan entzunez ikasteko, komunikazioaren helburuetarako baliagarriak diren datuak bilduz.

11.1. Irratitik, telebistatik edo Internetetik hartutako elkarrizke-ten, albisteen eta haurrentzako debateen laburpena egiten du.

11.2. Albiste bihurtzen ditu bere inguruko eguneroko gertae-rak, generoari dagozkion egitura eta hizketa erabiliz eta ereduak imitatuz.



11.3. Elkarrizketa zuzenduak egiten ditu.11.4. Gertuko interesei buruzko erreportajeak prestatzen ditu,

ereduei jarraikiz.

2. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IRAKURTZEA.Baliabide grafikoak komunikazio idatzian. Irakurketa eta

idazketa sistema sendotzea.Ozen eta isilik irakurritako testuak ulertzea.Testu mota desberdinak entzutea.Testuak tipologiaren arabera ulertzea.Testu mota desberdinak irakurtzea: deskriptiboak, argumenta-

tiboak, azalpenekoak, instruktiboak, literaturakoak.Irakurritako testuak ulertzeko estrategiak: titulua. Irudiak. Hitz

gakoak. Kapituluak. Berrirakurketa. Hipotesiak aurreratzea eta egi-aztatzea. Sintesia. Testuaren egitura. Testu motak. Testuingurua. Hiztegia. Testuaren zentzu globala. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak. Laburpena.



Liburutegia erabiltzea informazioa bilatzeko eta ikasteko.Testu erraz batek transmititzen dituen mezuen eta balioen

kritika egiten duLiburuak hautatzea norberaren zaletasunen arabera.Irakurketa plana.




4. Irakurritako testu baten laburpena egitea, egituraren berri emateko eta ideia nagusiak eta bigarren mailakoak nabarmen-tzeko.

5. Zernahi testu ulertzeko estrategiak erabiltzea.6. Testu mota desberdinak irakurtzea norberak erabakita.7. Euskarri desberdinetan dauden testu zientifikoak erabil-

tzea informazioa biltzeko, ezagutzak osatzeko eta bere lanetan aplikatzeko.

8. Irakurritako testuen esanahia ulertzen eta interpretatzen ahalegintzea.

9. IKTak eraginkortasunez eta erantzukizunez erabiltzea informazioa bilatzeko eta tratatzeko.



1.2. Hitz mota oro zehaztasunez eta azkar deskodetzen ditu.

2.1. Mezua modu globalean ulertzen du, eta irakurritako testuen ideia nagusiak eta bigarren mailakoak identifikatzen ditu testu bat ozen irakurri ondoren.

2.2. Literaturakoak ez diren testu mota desberdinak (azalpene-koak, narratiboak, deskriptiboak eta argumentatiboak) eta egune-roko bizitzako testuak ulertzen ditu, xehetasun batzuk barne.



4.1. Testuen asmoa atzematen du. Testuen antolaketaren zatiak bereizten ditu, eta gaiaren garapena aztertzen du.

4.2. Irakurritako testuen laburpenak egiten ditu. Testu mota desberdinen elementu bereizgarriak identifikatzen ditu.

4.3. Kohesiorako baliabideak ezagutzen ditu testu mota desberdinetan.

4.4. Eskemak egiten ditu, azalpen testuetatik abiatuta.5.1. Izenburuaren eta irudien balioa interpretatzen du.5.2. Testu bat osoki ulertzen laguntzen duten hitz gakoak

markatzen ditu.5.3. Lehendik duen ezagutza jartzen du abian, eta hartaz

baliatzen da testuak ulertzeko.5.4. Ondorioak ateratzen ditu, eta hipotesiak egiten.5.5. Grafikoetan jasotako informazioa ulertzen du, eta erlazioak

ezartzen ditu haiei lotuta testuan agertzen den informazioare-kin.

5.6. Giltza-eskemak, zenbakiak eta mapa kontzeptual errazak interpretatzen ditu.



7.1. Gai da iturri bibliografiko desberdinak eta euskarri informa-tikoko testuak kontsultatzeko, eta horrela datuak eta informazioa lortzen ditu, banaka nahiz taldeka lanak egiteko.


8.2. Kazetaritzaren eta publizitatearen arloko testuak ulertzen ditu. Haien asmo komunikatiboa identifikatzen du. Informazioa, iritzia eta publizitatea bereizten ditu.

8.3. Ondorioak atera, interpretatu eta hipotesiak egiten ditu edukiari buruz. Badaki lotzen elementu linguistikoak eta ez linguistikoak kazetaritzaren eta publizitatearen arloko testuetan.

8.4. Testuko irudien eta edukien arteko erlazioak ezartzen ditu, hipotesiak egiten ditu, iragarpenak egiten ditu, eta irakurketan testu mota eta asmoa identifikatzen ditu.

8.5. Irudizko hizkuntza, metaforak, pertsonifikazioak, hiper-boleak eta hitz-jokoak interpretatzen ditu publizitatearen arloko testuetan.

9.1. Badaki bitarteko informatikoak erabiltzen informazioa lortzeko.

9.2. Gai da informazioa interpretatzeko eta hari buruzko laburpena egiteko.

10.1. Liburutegia erabiltzen du liburu bat aurkitzeko segur-tasunez eta autonomiaz, liburutegi baten funtzionamenduko arauak aplikatuz.

10.2. Irakurritakoari buruzko argudioak azaltzen ditu, zenbait erreferentzia bibliografikoren berri emanez: egilea, argitaletxea, generoa, irudiak.

10.3. Irakurgaiak aukeratzen ditu bere irizpideekin, eta adi-tzera ematen du gustukoa duela literatura genero desberdinak irakurtzea, entretenimendu gisa; irakurritakoaz duen iritzia ematen du.

3. BLOKEA. KOMUNIKAZIO IDATZIA. IDAZTEA.Testuak sortzea ezagutzak, esperientziak eta beharrak

komunikatzeko: narrazioak, deskribapenak, azalpen testuak, argumentatiboak eta pertsuasiboak, olerkiak, solasaldiak, elka-rrizketak eta inkestak.

Testuaren kohesioa: lokailuak, ordezkapen lexikalak, aditz denbora mantentzea, puntuazioa.

Testuak sortzea, ahozko hizkuntza eta bestelakoa erabiliz informazioa emateko: publizitateko kartelak. Iragarkiak. Haur-komikiak.

Testuak sortzeko arauak eta estrategiak: plangintza egitea (funtzioa, hartzailea, egitura...)

Testua berrikusi eta hobetzea.Arau ortografikoak eta puntuazio markak aplikatzea (puntua,

koma, puntu eta koma, gidoia, bi puntu, marra, intonazio markak, parentesiak, kakotxak). Azentuazioa.



2. Idazteko prozesuaren fase guztiak aplikatzea mota desber-dinetako idatzizko testuen sorkuntzan: plangintza egitea, testuin-guruan kokatzea, berrikustea eta berridaztea, eskemak eta mapa kontzeptualak erabiliz, informazioaren tratamendurako estrategiak aplikatuz, testuak argitasunez, zehaztasunez eta zuzentasunez idatziz, berrikusiz hobetzearren, eta norberaren nahiz besteen sormen lanak ebaluatuz giden laguntzarekin.








1.2. Testuak idazten ditu erregistro egokia erabilita, ideiak argi antolatuta, enuntziatuak sekuentzia lineal kohesionatuetan lotuz eta gramatikaren eta ortografiaren arauak errespetatuta.

1.3. Testu mota desberdinak idazten ditu, hizkera generoaren ezaugarrietara egokituz, ereduei jarraikiz, bere sormen gaitasuna idazkuntzan garatzeko xedearekin.

2.1. Bizitza pertsonalari eta eskolari dagozkien testuen edukia-ren laburpena egiten du, ideia nagusiak bilduz, testua ez kopiatzen saiatuz, adierazpen pertsonala baliatuz.

2.2. Puntuazio markak eta azentuazio eta ortografia arauak zuzen aplikatzen ditu.

2.3. Diktatutako testuak zuzen ematen ditu.2.4. Informazioa bilatu eta hautatzeko estrategiak erabiltzen


3.1. Idazteko prozesuan hiztegia erabili ohi du.4.1. Grafikoak egiten ditu testu desberdinetan hautatu eta


4.2. Arazo edo egoera zailtasun gabeei buruzko txosten bat aurkezten du paperean eta euskarri digitalean; horretarako iturri desberdinetako informazioa biltzen du (iturri zuzenak, liburuak, Internet), laneko plan bati segitzeko eta ondorioak adierazteko.

4.3. Txosten bat egiten du, testu zientifiko, geografiko edo historikoetan informazioa bilatu, hautatu eta antolatu ondoren, aldez aurretik ezarritako gidoi bati jarraikiz.

5.1. Zuzen eta modu pertsonalean idazteko interesa du, eta hartan ahalegintzen da.

6.1. Iritziak, gogoetak eta balorazio arrazoituak adierazten ditu idatziz.







ditu.8.1. Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak era-



4. BLOKEA. HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Hitza.Hitz mota desberdinak bereizten ditu, eta, komunikazio egoera

zehatzetan duten erabileraz hausnartu ondoren, azaldu egiten du (izena, aditza, adjektiboa, preposizioa, adberbioa, juntagailua, izenordainak, artikuluak, interjekzioak). Hitz mota bakoitzaren ezaugarriak eta erabilera.

Aditz erregular eta irregular ohikoenen jokoa.Silaba. Diptongoak eta hiatoak.Hiztegia: sinonimoak eta antonimoak, homonimoak eta

hitz polisemikoak. Handigarriak eta txikigarriak. Arkaismoak, neologismoak eta estranjerismoak. Esapideak. Substantiboen, adjektiboen eta aditzen eraketa. Eratorpenerako baliabideak; aurrizkiak eta atzizkiak izen, adjektibo eta aditzen eraketan. Siglak eta laburdurak.

Ortografia: oinarrizko ortografia arauen erabilera. Azentuazio arauak. Puntuazio-markak.

Erlazio gramatikalak.Substantiboaren eta izen-multzoko gainerako osagaien arte-

an ezartzen diren erlazioez jabetzea eta haiei buruzko azalpen gogoetatsua ematea.

Perpausaren osagaiak bereiztea eta haiei erreparatzea: perpaus bakuna, subjektua eta predikatua.

Testu lokailu batzuk bereizi eta erabiltzea (ordena, kontrastea eta azalpena), bai eta barne erreferentziarako lanabes nagusiak ere, bai gramatikalak (ordezkapen pronominalak) bai lexikoak (elipsiak eta sinonimo eta hiperonimoen bidezko ordezkape-nak).

Hizkuntza barietateak.Espainiako errealitate eleanitzari buruzko ezagutza orokorra

izatea, eta hura estimatzea, norbera aberasteko iturri eta gure on-dare historiko eta kultural aberatsaren erakusgarri den aldetik.

1. Hizkuntzaren egiturari, gramatikari (kategoria gramatikalak) eta hiztegiari (hitzen eta arlo semantikoen eraketa eta esanahia) buruz dituen oinarrizko ezagutzak eta ortografia arauak aplikatzea komunikazio eraginkorragoa izaten laguntzeko.

2. Hizkuntza trebetasunak eta gaitasunak garatzea hizkuntza erabiliz.

3. Testuen bidez lexikoa handitzeko prozesua sistematiza-tzea.

4. Ahozko eta idatzizko ulermena hobetzeko estrategiak garatzea hizkuntzaren ezagutzaren bidez.

5. Hezkuntzako programa digitalak erabiltzea, lanak egiteko eta ikaskuntzan aurrera egiteko.

6. Espainiako eta gaztelaniaren hizkuntza aniztasuna eza-gutzea eta kultura aberasteko iturritzat hartzea. Errespetua izatea Espainian hitz egiten diren hizkuntza eta dialektoei eta Ameriketako gaztelaniari.

1.1. Kategoria gramatikal guztiak ezagutzen eta bereizten ditu, hizkuntzan betetzen duten eginkizunaren arabera: izena aurkez-tea, izena ordeztea, izenaren ezaugarriak adieraztea, ekintzak edo egoerak adieraztea, hitzak lotu edo erlazionatzea, eta abar.

1.2. Aditz guztien indikatiboko eta subjuntiboko denbora bakun eta konposatu guztiak zuzen jokatzen eta erabiltzen ditu, forma pertsonaletan eta ez pertsonaletan.

1.3. Hitz familiak bereizten ditu.2.1. Sinonimoak eta antonimoak, hitz polisemikoak eta homoni-

moak, arkaismoak, estranjerismoak eta neologismoak, esapideak, siglak eta laburdurak ezagutzen, bereizten eta erabiltzen ditu.

2.2. Hitz konposatuak, aurrizkiak eta atzizkiak bereizten ditu, eta gai da hitz eratorriak sortzeko.

2.3. Hitz mota desberdinak identifikatu eta sailkatzen ditu testu batean.

2.4. Testuari kohesioa ematen dioten eta beharrezkoak diren oinarrizko lokailuak ezagutzen ditu (anaforak, deixiak, elipsiak, sinonimoak, lokailuak).

2.5. Perpausak esanahi osoko unitate gisa identifikatzen ditu. Perpaus bakuna ezagutzen du, subjektua eta predikatua bereizten ditu.

3.1. Hiztegiaren egitura ezagutzen du, eta hiztegia zabaltze-ko eta edozein hitzen ortografia eta gramatika kontsultatzeko erabiltzen du (eratorriak, pluralak, aditz formak, sinonimoak, eta abar.).

3.2. Hiztegiak eskaintzen dituenen artean, adiera zuzenena aukeratzen du, testuinguruaren arabera.

3.3. Arau ortografikoak erabiltzen ditu, eta bere idazlanetan aplikatzen ditu.

4.1. Hitz mota desberdinak definitzen dituzten ezaugarriak aipatzen ditu: sailkapena eta erabilera, diskurtsoa eraikitzeko sortutako lan mota desberdinetan.

4.2. Generoko eta numeroko komunztadura arauak zuzen erabiltzen ditu ahoz nahiz idatziz.

4.3. Azentuazio arauak zuzen aplikatzen ditu, eta testu bateko hitzak sailkatzen ditu.

4.4. Zuzen erabiltzen ditu puntuazio markak.4.5. Tildea erabiltzeko arauak aplikatzen ditu.4.6. Joskera egokia erabiltzen du bere idazlanetan.5.1. Programa hezitzaile digitalak erabiltzen ditu, ikasteko

laguntza eta errefortzu gisa.6.1. Espainiako hizkuntza aniztasuna eta Amerikako gaztelania

ezagutu eta baloratzen du.6.2. Espainiako hizkuntza ofizialen ezaugarri nabarmenetako

batzuk bereizi eta identifikatzen ditu (historikoak, sozio-kulturalak, geografikoak eta linguistikoak).

5. BLOKEA. LITERATURA-HEZKUNTZA.Ipuin tradizionalak ezagutzea: ipuin miresgarriak, formula edo

animalien ipuinak, eta abar.Ipuina eta elezaharra bereiztea. Espainiako eta beste herrialde

batzuetako elezaharrak ezagutzea.Ahozko tradizioko narrazio testuen, haur literaturaren, obra

klasikoen egokitzapenen eta egungo literaturaren irakurketa gidatua.

Olerkiak, kontakizunak eta antzezlanak irakurtzea, komen-tatuz.

Olerkiak ulertu, buruan hartu eta errezitatzea, erritmo, intonazio eta ebakera egokiarekin.

Literatura testuak sortzea, hitz-lauz nahiz neurtitzetan, eta alderdi estetikoa eta sormena baloratzea: ipuinak, olerkiak, igarkizunak, abestiak eta antzerkia.

Literatura baliabideak identifikatzea.Testu literarioen dramatizazioa eta irakurketa dramatizatua.Literatura testuak baloratzea komunikazio tresna gisa, beste

mundu, denbora eta kultura batzuk ezagutzeko iturri gisa eta norberaren gozamenerako baliabide gisa.


2. Literatura testu narratibo, liriko eta dramatikoen irakurketa adierazkorra, ulermena eta interpretazioa integratzea eskolako lanetan, eta hizkera literarioaren baliabide batzuk interpretatzea (metaforak, pertsonifikazioak, hiperboleak eta hitz jokoak), eta generoen konbentzio formal nagusiak bereiztea.

3. Ahozko tradizioko literatura baliabideak ezagutu eta balora-tzea: olerkiak, kantuak, ipuinak, errefrauak, igarkizunak.

4. Aurretik emandako ereduetatik abiaturik, literatura testuak egitea, hitz-lauz edo bertsotan, zentzu estetikoarekin eta sorme-narekin: ipuinak, olerkiak, igarkizunak, abestiak, eta antzezlanen pasarteak.


1.1. Literatura testu narratiboen, poetikoen eta dramatikoen ezaugarri nagusiak bereizten eta baloratzen ditu.

2.1. Ahozko tradizioko narrazio testuen, haur literaturaren, obra klasikoen egokitzapenen eta egungo literaturaren irakurketa gidatua egiten du.


3.1. Olerkiek berezkoak dituzten baliabide erretoriko eta metriko batzuk bereizten ditu.

3.2. Konparazioak, metaforak, handigarriak, txikigarriak eta sinonimoak erabiltzen ditu literatura testuetan.

4.1. Literatura testuak sortzen ditu (ipuinak, olerkiak, abes-tiak eta antzezlan txikiak), emandako jarraibide edo ereduetan oinarrituz, eta horietan baliabide lexiko, sintaktiko, foniko eta erritmikoak erabiltzen ditu.




Matematikek ahalbidetzen dute errealitatea ezagutzea eta egituratzea, aztertzea, eta informazioa lortzea hura baloratu eta erabakiak hartzeko. Matematikak beharrezkoak dira eguneroko bizitzarako, ikasten ikasteko eta, orobat, Matematika ikasteak prestakuntza intelektual orokorrari ematen dionagatik eta garapen kognitiboa laguntzen duelako. Tresna matematikoak erabiltzeak askotariko egoerei heltzeko aukera ematen du.

Matematika zenbakiei eta formei lotutako jakintzen multzo bat da, eta askotariko egoerak aztertzeko modu bat eskaintzen du. Dedukzioarekin, indukzioarekin, zenbatespenarekin, hurbilketarekin, probabilitatearekin, zehaztasunarekin, zorroztasunarekin, segurtasunarekin eta abarrekin identifikatzen da eta laguntzen digu irtenbide bakarra eta itxia ez duten egoera irekiei aurre egiten. Errealitatean agertzen diren fenomenoak eta egoerak aztertzeko aukera ematen diguten ideien eta formen multzo bat da, esplizituak ez diren informazioak eta ondorioak lortzeko eta jarduteko, galderak egiteko, ereduak lortzeko eta erlazioak eta egiturak identifikatzeko. Horrek berekin dakar kantitateak eta forma geometrikoak erabiltzea eta, batez ere, patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak aurkitzea.

Lehen Hezkuntzan zenbakizko alfabetatze eraginkorra lortzea bilatzen da, hori zenbakiak eta beren erlazioak agertzen diren egoerei arrakastaz aurre egiteko gaitasun gisa ulertuta, horrela informazio eraginkorra lortu ahal izateko, bai zuzenean bai konparazioaren, zenbatespenaren eta buruz edo idatziz egindako kalkuluaren bidez. Benetako zenbakizko al-fabetatzea lortzeko ez da aski kalkulu idatziko algoritmoak menderatzea, beharrezkoa da zenbakien eta kantitateen aurrean segurtasunez aritzea, beharrezkoa den orotan erabiltzea eta horien arteko oinarrizko erlazioak identifikatzea.

Arlo honetako lana Lehen Hezkuntzan esperientzian oinarritzen da; ikaskuntzako edukiak hurbilekotik abiatzen dira eta problemak identifika-tzeko eta ebazteko testuinguruetan jorratu behar dira. Eguneroko bizi-tzarekin zerikusia duten testuinguru funtzionaletan erabiliz ikasi behar da Matematika, esperientzietatik eta aurretiko ezagutzetatik abiatuta geroz eta konplexuagoak diren ezagutzak eskuratu ahal izateko.

Problemak ebazteko prozesuak jarduera matematikoaren ardatz nagusietako bat dira, eta Matematika ikasteko iturri eta euskarri nagusia izan behar dute etapa osoan, hezkuntza matematikoaren giltzarri baitira. Problema bat ebazteko beharrezkoak dira eta erabiltzen dira oinarrizko gaitasunetako asko: irakurtzea, hausnartzea, ebazteko prozesua planifi-katzea, estrategiak eta prozedurak ezarri eta berrikustea, plana aldatzea beharrezkoa bada, soluzioa egiaztatzea aurkitu bada eta, azkenik, emaitzak jakinaraztea.

Curriculuma formulatzeko abiapuntu hartu dira etapa honetako ikasleek duten garapen kognitibo eta emozionala, beren pentsamenduaren zehazta-pena, beren aukera kognitiboak, ikasteko eta berdinekin eta ingurunearekin harremanetan jartzeko duten interesa eta etaparen bukaeran pentsamendu abstrakturantz egiten duten urratsa.

Arloa etaparen berezko helburuetatik eta oinarrizko hezkuntzan zehar garatuko diren gaitasunetatik abiatuta antolatu da eta, horren arabera ezarri dira curriculumaren zehaztapenaren plangintzan erreferenteak izanen diren eta helburuak lortzeko eta ebaluazioa programatzeko metodologia egokiena hautatzeko orientazioa emanen diguten eduki multzoak, irizpideak eta ebaluazio estandarrak.

Arloaren helburu orokorrak bideratuta daude Matematikako oina-rrizko gaitasunak garatzera eta oinarrizko kalkulu eragiketak, geometria ezagutzak eta zenbatespenak egitea eskatzen duten problemak ebazten hastera, eta gai izatera horiek guztiak eguneroko bizitzako egoeretan aplikatzeko.

Edukiak bost multzotan banatu dira, eta multzo horien bidez arlo hau osatzen duten esparru nagusiak identifikatzen ahal dira. Multzokatzeko modu horrek ez du esan nahi antolaketa itxia denik, haatik, edukiak modu desberdinetan antolatzea ahalbidetuko du, edukien eta ikasle taldearen ezaugarriei hobekien egokitzen den metodologia erabiliz.

Bost multzo proposatu dira: 1 prozesuak, metodoak eta jarrerak Matematikan; 2 zenbakiak; 3 neurriak; 4 geometria; 5 estatistika eta probabilitatea.

1. multzoa gainerako multzoen bizkarrezurra izateko asmoarekin for-mulatu da, hots, multzo hori ikasgelako eguneroko zereginen zati izanen da gainerako edukiak lantzeko, horrela, ikasle guztiak Lehen Hezkuntza bukatzen dutenean ondokoetarako gai izan daitezen: testuinguru zen-bakizko, geometriko eta funtzionaletan aldaketa egoerak deskribatu eta aztertzeko patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak aurkitzeko, iragarpenak egiteko duten baliagarritasuna baloratuz; ebatzitako proble-metan sakontzeko, datuen aldaketa txikiak, bestelako galderak eta abar planteatuz; ahoz eta modu arrazoituan adierazteko problema bat ebazteko jarraitutako prozesua; eta arrazoitze prozesuak eta problemak ebazteko estrategiak erabiltzeko, behar diren kalkuluak eginez eta lortutako emaitzak egiaztatuz.

Azkenik, ikaskuntzen emaitzak definitzeko aukera emanen duten ikas-kuntzako hainbat estandar ebaluagarri ezarri dira eta ekintzen bidez zehaztu da ikasleek Matematika arloan jakin eta egiten jakin behar dutena.

d) Matematika.

MATEMATIKA



1. MULTZOA. PROZESUAK, METODOAK ETA JARRERAK MATEMATIKAN.

Problemak ebazteko prozesuaren plangintza:Enuntziatua aztertu eta ulertzea.Praktikan jarritako estrategiak eta prozedurak: marrazki bat,

taula bat, egoeraren eskema bat, entsegu-errore arrazoitua, eragiketa matematiko egokiak egitea, etab.

Lortutako emaitzak.Ikerketa txikiak planteatzea testuinguru zenbakizko, geometriko

eta funtzionaletan.Zientziaren lan metodora hurbiltzea haren ezaugarrietako

batzuk aztertuz eta egoera errazetan praktikan jarriz.Norberaren gaitasunetan konfiantza izatea jarrera egokiak ga-

ratzeko eta lan zientifikoaren berezko zailtasunei aurre egiteko.Ikaskuntza prozesuan baliabide teknologikoak erabiltzea

informazioa lortzeko, zenbakizko kalkuluak egiteko, problemak ebazteko eta emaitzak aurkezteko.

Kalkulagailua erabiltzen hastea.Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak ikaskuntza

prozesuan txertatzea.

1. Ahoz eta modu arrazoituan adieraztea problema bat ebaz-teko jarraitutako prozesua.

2. Arrazoitze prozesuak eta problemak ebazteko estrategiak erabiltzea, behar diren kalkuluak eginez eta lortutako emaitzak egiaztatuz.

3. Aldaketa egoerak deskribatu eta aztertzea testuinguru zen-bakizko, geometriko eta funtzionaletan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak aurkitzeko, iragarpenak egiteko duten baliagarritasuna baloratuz.

4. Ebatzitako problemetan sakontzea, datuen aldaketa txikiak, bestelako galderak eta abar planteatuz.

5. Txosten laburrak prestatu eta aurkeztea ikerketa proze-suaren garapenari eta hartan lortutako emaitzei eta ondorioei buruz.

6. Landutako edukiekin lotura duten eguneroko bizitzako pro-blemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz eta ezagutza matematiko egokiek problemak ebazteko duten baliagarritasuna baloratuz.

7. Ebatzi beharreko egoera zailetan zientziak erabiltzen duen lan metodoaren hainbat ezaugarri ezagutzea.

8. Zientziaren lan metodoaren faseak planifikatu eta kontro-latzea, mailari egokituriko egoeretan.

9. Zeregin matematikoari atxikitako jarrera pertsonalak garatu eta lantzea.

10. Egoera ezezagunak ebazteko orduan blokeoak eta ziur-tasun-gabezia gainditzea.

11. Hartutako erabakien gainean hausnartzea eta etorkizunean gerta daitezkeen antzeko egoeretarako ikastea.

12. Ikaskuntza prozesuan baliabide teknologikoak ohiko mo-duan erabiltzea, Interneten edo bestelako iturrietan informazio garrantzitsua bilatuz, aztertuz eta hautatuz, norbere agiriak landuz eta agiri horiek azalduz eta argudiatuz.

13. Tresna teknologikoak eta estrategiak hautatu eta erabiltzea kalkulurako eta problemak ebazteko.

1.1. Matematikako edo errealitatean eman daitekeen problema bat ebazteko jarraitutako prozesua ahoz eta modu arrazoituan adierazten hasi da.

2.1. Problemen enuntziatua aztertzen eta ulertzen hasi da (datuak, datuen arteko erlazioak, problemaren testuingurua).

2.2. Problemak ebazteko estrategia heuristikoak eta arrazoitze prozesuak erabiltzen hasi da.

2.3. Problemak ebazteko prozesuaren gainean hausnartzen hasi da: erabilitako eragiketak eta emaitzen unitateak berrikus-ten ditu, soluzioak egoeraren testuinguruan egiaztatu eta inter-pretatzen ditu, ebazteko beste modu batzuk bilatzen ditu, etab.

2.4. Ebatzi beharreko problemen emaitzei buruzko zenbates-penak eta aburuak egiten hasi da, eta haien balioa egiaztatu eta baliagarriak eta eraginkorrak diren baloratzen du.

2.5. Eguneroko bizitzako zenbakizko testu errazetako datu eta mezuak identifikatzen eta interpretatzen hasi da (publizitate liburuxkak, beherapenak...).

3.1. Aldaketa egoeretan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak identifikatzen hasi da, testuinguru zenbakizko, geometriko eta funtzionaletan.

3.2. Espero diren emaitzen gaineko iragarpenak egiten hasi da, aurkitutako patroiak eta legeak erabiliz eta haien egokitasuna eta gertatzen diren akatsak aztertuz.

4.1. Jada ebatzitako problemetan sakontzen hasi da, soluzio-aren koherentzia aztertuz eta problema horiek ebazteko beste modu batzuk bilatuz.

4.2. Jada ebatzitako problema batetik abiatuta, beste problema batzuk planteatzen hasi da: datuak aldatuz, beste galdera batzuk proposatuz, errealitatearekin lotuz, beste testuinguru batzuk bilatuz, etab.

5.1. Egindako ikerketa prozesuari buruzko txostenak prestatzen hasi da, eta faseak azaldu eta lortutako emaitzak eta ondorioak baloratzen ditu, ereduen arabera egindako irudien eta testu idatzi laburren laguntzarekin.

6.1. Metodo zientifikoa praktikan jartzen hasi da, eta txukuna, antolatua eta sistematikoa da.

6.2. Lan prozesua galdera egokiekin planifikatzen hasi da: zer jakin nahi dut?, zer daukat?, zer ari naiz bilatzen?, nola egin dezaket?, nahasi al naiz egitean?, soluzioa egokia da?



7.1. Espero diren emaitzen gaineko zenbatespenak egiten hasi da, eta baliagarriak diren egiaztatzen du eta haiek erabiltzearen alde onak eta txarrak baloratzen ditu.

8.1. Testuinguru zenbakizko, geometriko edo funtzionaletan ebatzi beharreko egoeretan, aburuak egiten eta aburu horiek bali-ozkotuko edo ezeztatuko dituzten argudioak bilatzen hasi da.

9.1. Matematikan lan egiteko jarrera egokiak identifikatu, garatu eta erakusten ditu: ahalegina, pertseberantzia, malgutasuna eta kritika arrazoituaren onarpena.

9.2. Erronkak eta problemak bere hezkuntza mailari eta egoe-raren zailtasunari dagozkien zehaztasun, arreta eta interesarekin ebazten ditu.

9.3. Problemak eta ariketak bereizten ditu eta kasu bakoitzari dagozkion estrategiak aplikatzen ditu.

9.4. Kontzeptuak ikastean zein problemak ebaztean, erantzun egokiak aurkitzeko galderak egiten hasi da.

9.5. Arrazoitze estrategiak (sailkatzea, erlazioei antzematea, kontraadibideak erabiltzea) garatzen eta aplikatzen hasi da, aburu-ak sortu eta ikertzeko eta argudioak eraiki eta defendatzeko.

10.1. Problemak ebazteko prozesuetan erabakiak hartzen hasi da, erabaki horien ondorioak eta erraztasunari eta erabilgarrita-sunari begira komenigarriak diren baloratuz.

11.1. Ebatzitako problemen eta garatutako prozesuen gainean hausnartzen hasi da, ideia gakoak baloratuz, etorkizunean gerta daitezkeen antzeko egoeretarako ikasiz, etab.

12.1. Tresna teknologikoak erabiltzen hasi da zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

12.2. Kalkulagailua erabiltzen hasi da, zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

13.1. Oso modu gidatuan, proiektu bat egiten du, txosten bat prestatu eta aurkezten du, agiri digital propioak sortzen ditu (testua, aurkezpena, irudia, bideoa, soinua…), informazio garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, tresna teknologiko egokia erabiltzen du eta ikaskideekin partekatzen du.

2. MULTZOA. ZENBAKIAK.Zenbaki arruntak:Zenbakizko ordena. Lehen hamar zenbaki ordinalak erabiltzea.

Zenbakien konparazioa.Zenbakien izena eta grafia laurogeita hemeretzira arte.Emaitzen zenbatespena.Emaitzak estrategia aritmetikoen bitartez egiaztatzea.Lehen ehunekoko zenbakiak ordenatzea.Eragiketak:Eragiketak zenbaki arruntekin: batuketa, kenketa, eta biderketa

eta banaketa ikasten hastea.Biderketa batugai berdinen batuketa gisa eta alderantziz.Batuketaren trukatze legea zenbaki arruntak erabiliz.Eguneroko bizitzako problemen ebazpena.Kalkulua:Batuketaren eta kenketaren algoritmo estandarren erabilpena.

Algoritmoen automatizazioa.Batuketa moduan deskonposatzea.Goranzko eta beheranzko serieak osatzea.Biderkatzeko taulak osatzen hastea.

1. Laurogeita hemeretzira (99ra) arteko zenbaki arruntak irakurri, idatzi eta ordenatzea, eta benetako testuinguruetan problemak interpretatzeko eta ebazteko erabiltzea.

2. Batuketa eta kenketa eragiketekin oinarrizko zenbakizko kalkuluak egitea, eta horretarako estrategia eta prozedura des-berdinak erabiltzea.

3. Kalkuluak buruz egiteko oinarrizko estrategiak ezagutu, landu eta erabiltzea eta problemak ebazteko aplikatzea.

4. Eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz eta ezagutza matematiko egokiek problema horiek ebazteko duten baliagarritasuna baloratuz.

ZENBAKI ARRUNTAK.Bi zifra arteko zenbakiak erabiliz, ondokoetarako gai da:1.1. Benetako edo marraztutako objektuak zenbatzen ditu.1.2. Zenbakiak irakurtzen ditu.1.3. Zenbakiak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.4. Batekoa eta hamarrekoa eta haien balioa ezagutzen

ditu.1.5. Zifren balio posizionala identifikatzen du.1.6. Zenbakiak batuketa moduan deskonposatu eta konposa-

tzen ditu, zifren balio posizionala kontuan hartuta.1.7. Aurreko eta ondorengo zenbakia identifikatzen ditu.1.8. Zenbakiak konparatu eta ordenatzen ditu.1.9. Zenbakiak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.1.10. Zenbakiak hamarreko osoetara hurbiltzen ditu.1.11. Hamarrekoen eta batekoen arteko baliokidetasunak

ezartzen ditu.1.12. Lehen 10 zenbaki ordinalak testuinguru desberdinetan

erabiltzen ditu.1.13. Zenbakizko baldintza jakin batzuk errespetatzea eskatzen

duten ariketak ebazten ditu.ERAGIKETAK ZENBAKI ARRUNTEKIN.KALKULU ALGORITMIKOA.2.1. Batuketa kopuru jakin bat (2 zifra arteko hiru) denbora

zehatz batean (6 minutuz) egiten du.2.2. Bururakorik gabeko kenketa kopuru jakin bat (2 zifra arteko

hiru) denbora zehatz batean (6 minutuz) egiten du.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (AHOZ).3.1. Zifra bateko batuketak eta kenketak kalkulatzen ditu.3.2. Hamarreko osoen batuketak eta kenketak kalkulatzen

ditu.3.3. Hamarreko oso baten eta zifra baten arteko batuketak eta

kenketak kalkulatzen ditu.3.4. Goranzko eta beheranzko serieak osatzen ditu 2ko eta

10eko kadentziarekin.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (IDATZIZ).3.5. Zenbakizko serie errazak osatzen ditu.3.6. Batuketa baten emaitza zenbatesten du.PROBLEMA ARITMETIKOAK.4.1. Lehen mailako batuketa-kenketa problemak (urrats baka-

rrekoak edo eragiketa bakarrekoak) planteatu eta ebazten ditu.4.2. Zenbakikuntzako nozioak aplikatzen ditu problema arit-

metikoak ebazteko.4.3. Problema baten aurrean datuak edo galdera edo enun-

tziatua edo eragiketak zehaztu/erlazionatzen ditu.

3. MULTZOA. NEURRIAK.Magnitude bereko neurriak konparatu eta ordenatzea.Neurketa errazak egitea.Irudiak modu zehatzean eta hurbilduan neurtzeko estrategiak

garatzea.Neurri bat adierazteko egokiena den unitatea hautatzea.Ahoz eta idatziz azaltzea erabilitako zeinahi prozeduratan

jarraitutako prozesua eta baliatutako estrategia.Neurketa problema errazak ebaztea.Denbora neurtzea:Denbora neurtzeko unitateak (ordua, eguna, astea, hilabetea

eta urtea) eta horien arteko erlazioak.Erloju analogikoak eta digitalak irakurtzen hastea.Kalkulu errazak ikasitako denbora neurriekin.Moneta sistemak:Euroa.Multiploak eta azpimultiploak, monetak eta billeteak.

1. Magnitudearen arabera unitate egokiena hautatzea eta tresna egokiena erabiltzea objektuak, espazioak eta denborak neurtzeko, neurketa unitate konbentzionalekin eta ez konben-tzionalekin.

2. Neurriarekin loturiko zenbakizko testu errazak interpretatzea, benetako testuinguruetan luzera, pisu, edukiera eta denboraren neurketari buruzko problemak ebazteko.

3. Europar Batasuneko moneta sistemako moneta eta billete desberdinen balioa eta elkarren arteko baliokidetasunak eza-gutzea.

LUZERA, MASA ETA EDUKIERA.1.1. Distantziak edo luzerak neurtzeko arrak, urratsak eta

oinak erabiltzen ditu. Emaitza hurbilketaren edo enkoadraketaren bidez adierazten du.

1.2. Hainbat objektu egokiren masak pertzepzioz konparatzen ditu (pisu gehiago/gutxiago edo arinago).

1.3. Hainbat ontzi egokiren edukierak pertzepzioz konparatzen ditu (edukiera handiagoa/txikiagoa).

DENBORA.1.4. Denborazko adierazpenak erabiltzen ditu errutinak kokatu

edo ordenatzeko.1.5. Asteko egunak, urteko hilabeteak eta urtaroak ezagutzen

ditu.1.6. Denbora neurtzeko eta taula bidez adierazteko unitateak

ezagutzen ditu: eguna, astea, hilabetea, urtea.1.7. Ordua irakurtzen du erloju analogiko eta digitaletan

(puntuan, eta erdiak direnean).PROBLEMAK.2.1. Neurketa nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.2.2. Neurketarekin loturiko problemak planteatu eta ebazten

ditu.MONETA SISTEMAK.3.1. Legezko monetak ezagutzen ditu.3.2. Moneten kopuru jakin bat zenbatzen du.3.3. Moneten arteko baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu.3.4. Moneten oso konposizio errazen bidez kopuru jakin bat

adierazten du.



4. MULTZOA. GEOMETRIA.Ezker-eskuin, aurre-atze, goi-behe, hurbil-urrun eta hurbile-

ko-urruneko kontzeptuak.Lerro zuzenen, kurbatuen sailkapena.Forma angeluzuzenak, triangeluarrak eta zirkularrak iden-

tifikatzea.

1. Erlazio espazialen gaineko informazioa duten mezu errazak interpretatzea, ezker-eskuin, aurre-atze, goi-behe, hurbil-urrun eta hurbileko-urruneko kontzeptuak erabiliz.

2. Mugitzen den inguruneko objektuak eta espazioak eta lerro eta forma angeluzuzenak, triangeluarrak, zirkularrak, kubikoak eta esferikoak ezagutzea.

KOKAPENAK ESPAZIOAN.1.1. Bere gorputzeko atalak identifikatzen ditu (aurre/atze,

goi/behe, eskuin/ezker).1.2. Ingurunean objektu bat aurkitzen du norberarekiko kokatuz

(aurre/atze, goi/behe, eskuin/ezker, hurbil/urrun).ZUZENAK ETA ANGELUAK.2.1. Lerro zuzen, kurbatu eta poligonalak ezagutu eta osatzen

ditu.2.2. Lerro irekiak eta itxiak ezagutzen ditu.POLIGONOAK, ZIRKUNFERENTZIAK ETA ZIRKULUA.2.3. Emandako hainbat irudiren artean poligonoak ezagutzen

ditu.2.4. Emandako poligono baten aldeak ezagutzen ditu.2.5. Triangeluak, karratuak eta laukizuzenak ezagutu eta

osatzen ditu.GORPUTZ GEOMETRIKOAK.2.6. Prismak (kuboa...), piramideak, konoak, zilindroak eta

esferak ezagutzen ditu.

5. MULTZOA. ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA.Datuak barra-diagramen bidez adieraztea.Datuak eta informazioak irakurri eta interpretatzea.

1. Barra-grafikoetan eta sarrera bikoitzeko tauletan adierazitako datuetatik oso hurbil dauden fenomenoei buruzko interpretazioak egitea.

ESTATISTIKA.Oso hurbilekoak diren egoeretako datuak bildu eta tauletan

erregistratzen ditu txantiloiak erabiliz.1.1. Oso hurbilekoak diren egoeretako barra-diagrama errazak

osatzen ditu txantiloiak erabiliz.Sarrera bikoitzeko tauletako eta grafiko errazetako datuak

interpretatzen ditu.











Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak ikaskuntza prozesuan txertatzea.






6. Landutako edukiekin lotura duten eguneroko bizitzako pro-blemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz eta ezagutza matematiko egokiek problemak ebazteko duten baliagarritasuna baloratuz.







13. Tresna teknologikoak eta estrategiak hautatu eta erabiltzea kalkulurako eta problemak ebazteko.

1.1. Matematikako edo errealitatean eman daitekeen problema bat ebazteko jarraitutako prozesua ahoz eta modu arrazoituan adierazten hasi da.

2.1. Problemen enuntziatua aztertzen eta ulertzen hasi da (datuak, datuen arteko erlazioak, problemaren testuingurua).

2.2. Problemak ebazteko estrategia heuristikoak eta arrazoitze prozesuak erabiltzen hasi da.

2.3. Problemak ebazteko prozesuaren gainean hausnartzen hasi da: erabilitako eragiketak eta emaitzen unitateak berrikusten ditu, soluzioak egoeraren testuinguruan egiaztatu eta interpreta-tzen ditu, ebazteko beste modu batzuk bilatzen ditu, etab.

2.4. Ebatzi beharreko problemen emaitzei buruzko zenbates-penak eta aburuak egiten hasi da, eta haien balioa egiaztatu eta baliagarriak eta eraginkorrak diren baloratzen du.

2.5. Eguneroko bizitzako zenbakizko testu errazetako datu eta mezuak identifikatzen eta interpretatzen hasi da (publizitate liburuxkak, beherapenak...).

3.1. Aldaketa egoeretan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak identifikatzen hasi da, testuinguru zenbakizko, geometriko eta funtzionaletan.

3.2. Espero diren emaitzen gaineko iragarpenak egiten hasi da, aurkitutako patroiak eta legeak erabiliz eta haien egokitasuna eta gertatzen diren akatsak aztertuz.

4.1. Jada ebatzitako problemetan sakontzen hasi da, soluzio-aren koherentzia aztertuz eta problema horiek ebazteko beste modu batzuk bilatuz.

4.2. Jada ebatzitako problema batetik abiatuta, beste problema batzuk planteatzen hasi da: datuak aldatuz, beste galdera batzuk proposatuz, errealitatearekin lotuz, beste testuinguru batzuk bilatuz, etab.

5.1. Egindako ikerketa prozesuari buruzko txostenak prestatzen hasi da, eta faseak azaldu eta lortutako emaitzak eta ondorioak baloratzen ditu, ereduen arabera egindako irudien eta testu idatzi laburren laguntzarekin.

6.1. Metodo zientifikoa praktikan jartzen hasi da, eta txukuna, antolatua eta sistematikoa da.

6.2. Lan prozesua galdera egokiekin planifikatzen hasi da: zer jakin nahi dut?, zer daukat?, zer ari naiz bilatzen?, nola egin dezaket?, nahasi al naiz egitean?, soluzioa egokia da?

7.1. Espero diren emaitzen gaineko zenbatespenak egiten hasi da, eta baliagarriak diren egiaztatzen du eta haiek erabiltzearen alde onak eta txarrak baloratzen ditu.

8.1. Testuinguru zenbakizko, geometriko edo funtzionaletan ebatzi beharreko egoeretan, aburuak egiten eta aburu horiek baliozkotuko edo ezeztatuko dituzten argudioak bilatzen hasi da.

9.1. Matematikan lan egiteko jarrera egokiak identifikatu, garatu eta erakusten ditu: ahalegina, pertseberantzia, malgutasuna eta kritika arrazoituaren onarpena.



9.4. Kontzeptuak ikastean zein problemak ebaztean, erantzun egokiak aurkitzeko galderak egiten ohitu da.

9.5. Arrazoitze estrategiak (sailkatzea, erlazioei antzematea, kontraadibideak erabiltzea) garatzen eta aplikatzen hasi da aburuak sortu eta ikertzeko eta argudioak eraiki eta defenda-tzeko.

10.1. Problemak ebazteko prozesuan erabakiak hartzen hasi da, erabaki horien ondorioak eta erraztasunari eta erabilgarrita-sunari begira komenigarriak diren baloratuz.

11.1. Ebatzitako problemen eta garatutako prozesuen gainean hausnartzen hasi da, ideia gakoak baloratuz, etorkizunean gerta daitezkeen antzeko egoeretarako ikasiz, etab.

12.1. Tresna teknologikoak erabiltzen hasi da zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

12.2. Kalkulagailua erabiltzen hasi da zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

13.1. Oso modu gidatuan, proiektu bat egiten du, txosten bat prestatu eta aurkezten du, agiri digital propioak sortzen ditu (testua, aurkezpena, irudia, bideoa, soinua…), informazio garran-tzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, tresna teknologiko egokia erabiltzen du eta ikaskideekin partekatzen du.



2. MULTZOA. ZENBAKIAK.Zenbaki arruntak eta zenbakizko alfabetatzea:Zenbakiak bederatziehun eta laurogeita hemeretzira arte.Zenbaki arrunten esanahia eta erabilgarritasuna (zenbatzea,

neurtzea, ordenatzea, kopuruak adieraztea…).Zenbaki-sistema hamartarra. Zenbakien osaketaren eta balio

posizionalaren arauak.Zenbaki-sistema hamartarreko elementuen arteko baliokideta-

sunak ikasten hastea: batekoak, hamarrekoak, ehunekoak.Zenbakiak benetako egoeretan: irakurketa, idazketa, ordenake-

ta, konparazioa, zenbakizko lerroan adieraztea, deskonposaketa, biribiltzea…

Eragiketak:Batuketa (elkartzea edo gehitzea) eta kenketa (bereiztea edo

kentzea) eragiketak eta haien erabilera eguneroko bizitzan.Biderketa ikasten hastea batugai berdinen batuketa gisa eta

zenbat aldiz kalkulatzeko. Biderkatzeko taulak.Eragiketen ahozko eta idatzizko adierazpen matematikoa eta

batuketen eta kenketen kalkulua.Eragiketen propietateak eta haien arteko erlazioak zenbaki

arruntak erabiliz.Kalkulua:Kalkuluko estrategiak.Batuketen eta kenketen kalkulua ulertzen eta egiten hasteko

estrategiak.Buruz egindako kalkulu automatikoa: 10 gehi 10 arteko batu-

keta eta kenketa taulak osatu eta buruz ikastea.Kalkuluak buruz egiteko estrategia pertsonalak eta akademi-

koak lantzea eta erabiltzea.Hurbilketa kalkulua. Estrategia desberdinak erabiltzea kalkulu

baten emaitza zenbatetsi eta biribiltzeko.Kalkuluak buruz egiteko jarraitutako prozesuaren ahozko

azalpena.Batuketen eta kenketen algoritmo ez-akademikoak egitea,

zenbakizko deskonposaketen eta beste estrategia pertsonal batzuen bidez.

Batuketak kalkulatzea algoritmo akademikoa erabiliz.Bururakorik gabeko kenketak kalkulatzea algoritmo akade-

mikoa erabiliz.Kalkuluak idatziz egiteko jarraitutako prozesuaren ahozko

azalpena.Algoritmo estandarrak erabiltzea (batuketa, kenketa, biderketa

eta zifra batez zatitzen hastea).Algoritmoen automatizazioa.Goranzko eta beheranzko serieak osatzea.Biderkatzeko taulak osatu eta buruz ikastea.Buruz kalkulatzeko lehen estrategiak.Emaitzen zenbatespena.Emaitzak estrategia aritmetikoen bitartez egiaztatzea.

1. Bederatziehun eta laurogeita hemeritzira (999ra) arteko zenbaki arruntak irakurri, idatzi eta ordenatzea, eta benetako testu-inguruetan problemak interpretatzeko eta ebazteko erabiltzea.

2. Batuketa, kenketa, biderketa eta zatiketa (hastapenak) era-giketekin oinarrizko zenbakizko kalkuluak egitea, eta horretarako estrategia eta prozedura desberdinak erabiltzea.


4. Eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz eta ezagutza matematiko egokiek problemak ebazteko duten bali-agarritasuna baloratuz.

ZENBAKI ARRUNTAK.Hiru zifra arteko zenbakiak erabiliz, ondokoetarako gai da:1.1. Marraztutako objektuak zenbatzen ditu.1.2. Zenbakiak irakurtzen ditu.1.3. Zenbakiak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.4. Ehunekoa eta haren balioa ezagutzen ditu.1.5. Zifren balio posizionala identifikatzen du.1.6. Zenbakiak batuketa moduan deskonposatu eta konposa-

tzen ditu, zifren balio posizionala kontuan hartuta.1.7. Aurreko eta ondorengo zenbakiak identifikatzen ditu.1.8. Zenbakiak konparatu eta ordenatzen ditu.1.9. Zenbakiak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.1.10. Zenbakiak hamarreko eta ehuneko osoetara hurbiltzen

ditu.1.11. Ehunekoen, hamarrekoen eta batekoen arteko balioki-

detasunak ezartzen ditu.1.12. Lehen 20 zenbaki ordinalak testuinguru desberdinetan

erabiltzen ditu.1.13. Zenbakizko baldintza jakin batzuk errespetatzea eska-

tzen duten ariketak ebazten ditu.ERAGIKETAK ZENBAKI ARRUNTEKIN.KALKULU ALGORITMIKOA.2.1. Batuketako gaiak identifikatzen ditu.2.2. Bikoitza, erdia… adierazpenak ulertu eta testuinguru

desberdinetan erabiltzen ditu.2.3. Batuketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko hiru) denbora

zehatz batean (6 minutuz) egiten du.2.4. Kenketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko hiru) denbora

zehatz batean (6 minutuz) egiten du.2.5. Biderketa batugai berdinen batuketa gisa adierazten du

eta alderantziz.2.6. Batuketaren trukatze legea aplikatzen du.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (AHOZ).3.1. Zifra bateko hiru zenbakiren arteko batuketak eta kenketak

kalkulatzen ditu.3.2. Ehuneko osoen arteko batuketak eta kenketak kalkulatzen

ditu.3.3. Ehuneko baten, hamarreko oso baten eta zifra baten

arteko batuketak eta kenketak kalkulatzen ditu.3.4. Goranzko eta beheranzko serieak osatzen ditu 2, 3, 5, 10

eta 100eko kadentziarekin.3.5. Buruz dakizki 5era arteko biderkatzeko taulak.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (IDATZIZ).3.6. Zifra bateko hiru zenbakiren arteko batuketak eta kenketak

kalkulatzen ditu.3.7. Hamarreko eta ehuneko osoen arteko ondoko motako

batuketak eta kenketak egiten ditu: 80 + 350 540 + 400.3.8. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako batuketa

edo kenketa batean: 7 + ___ = 15.3.9. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen

ditu.3.10. Batuketen eta kenketen emaitza zenbatesten du.PROBLEMA ARITMETIKOAK.4.1. Lehen mailako batuketa-kenketa problemak (urrats baka-

rrekoak edo eragiketa bakarrekoak) planteatu eta ebazten ditu.4.2. Lehen mailako biderketa problemak (urrats bakarrekoak

edo eragiketa bakarrekoak, 5era arteko biderketa taulak erabiliz) planteatu eta ebazten ditu.

4.3. Zenbakikuntzako nozioak aplikatzen ditu problema arit-metikoak ebazteko.

4.4. Problema baten aurrean datuak edo galdera edo enun-tziatua edo eragiketak zehaztu/erlazionatzen ditu.

3. MULTZOA. NEURRIAK.Neurri bat adierazteko egokiena den unitatea hautatzea.Luzera, pisua, edukiera neurtzeko unitateak.Magnitude bereko neurriak konparatu eta ordenatzea.Denbora neurtzea:Denbora neurtzeko unitateak eta horien arteko erlazioak.Egunaren, astearen, hilabetearen eta urtearen arteko balioki-

detasunak eta transformazioak.Erloju analogikoak eta digitalak irakurtzea.Kalkulu errazak denbora neurriekin.Moneta sistemak:Europar Batasuneko moneta sistema.Unitate nagusia: euroa. Moneta eta billete desberdinen

balioa.Euroaren multiplo eta azpimultiploak.Moneten eta billeteen arteko baliokidetasunak.

1. Objektuak, espazioak eta denborak neurtzea neurketa unitate konbentzionalekin eta ez-konbentzionalekin eta, horre-tarako, unitate egokiena hautatzea eta tresna egokienak erabiltzea magnitudearen arabera.

2. Neurriarekin loturiko zenbakizko testu errazak interpretatzea, benetako testuinguruetan luzera, masa/pisu, edukiera eta denbora neurriak erabiliz problemak ebazteko.

3. Europar Batasuneko moneta sistemako moneta eta billete desberdinen balioa eta elkarren arteko baliokidetasunak eza-gutzea.

4. Eguneroko bizitzako testuinguruetan neurriarekin loturiko problemak ebaztea, neurri-unitateak erabiliz, jarraitutako prozesua azalduz eta kasu bakoitzerako egokienak diren neurketa tresnak hautatuz.

LUZERA, MASA ETA EDUKIERA.1.1. Distantziak edo luzerak neurtzeko arrak, urratsak, oinak

eta metroa edo erregela erabiltzen ditu. Emaitza egoki adierazten du.

1.2. Hainbat objektu egokiren masak pertzepzioz konparatzen eta ordenatzen ditu.

1.3. Hainbat ontzi egokiren edukierak pertzepzioz konparatzen eta ordenatzen ditu.

1.4. Ontzi egoki batekin (edalontzi bat, katilu bat...) hainbat ontziren edukiera neurtzen du.

1.5. Luzera, masa eta edukiera neurtzeko oinarrizko unitateak ezagutzen ditu (metroa, zentimetroa eta kilometroa, kilogramoa, litroa).

1.6. Oinarrizko baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu luzera unitateen artean (metroa eta zentimetroa).

DENBORA.1.7. Denborazko adierazpenak erabiltzen ditu astean zehar

errutinak eta ekintzak kokatu edo ordenatzeko.1.8. Urteko hilabeteak (hilabete bakoitzeko egun kopurua) eta

urtaroak ezagutzen ditu.1.9. Denbora neurtzeko eta taula bidez adierazteko unita-

teak ezagutzen ditu: segundoa, minutua, ordua, eguna, astea, hilabetea, urtea.

1.10. Ohikoak diren ekintzen iraupena adierazteko denbora unitate egokia hautatzen du.

1.11. Oinarrizko baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu denbora unitateen artean (eguna/orduak, asteak/egunak...).

1.12. Bi egunen artean igarotako denbora kalkulatzen du egutegia erabiliz.

1.13. Ordua irakurtzen du erloju analogiko eta digitaletan (puntuan, eta laurden, eta erdiak direnean).

PROBLEMAK.2.1. Neurketa nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.MONETA SISTEMAK.3.1. Legezko monetak eta billeteak ezagutzen ditu.3.2. Moneten kopuru jakin bat zenbatzen du.3.3. Baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu moneten eta billete

batzuen (5 euro, 10 euro, 20 euro) artean.3.4. Prezioen batuketa eta kenketa egiten ditu (dezimalik

gabe).3.5. Moneten konposizio errazen bidez kopuru jakin bat

adierazten du.



4. MULTZOA. GEOMETRIA.Irudi lauen kontzeptua: triangelua, laukia, zirkunferentzia eta

zirkulua.Poligonoen sailkapena, alde kopuruaren arabera.Zirkunferentzia eta zirkulua bereiztea.Irudi kubikoak eta esferikoak.Kokapena espazioan, erregulartasunak eta simetriak:Kode desberdinak lantzea eta erabiltzea objektu batek espa-

zioan duen kokapena deskribatzeko, ikasleentzat hurbilekoak diren egoeretan.

Transformazio metrikoak: translazioak eta simetriak.

1. Forma angeluzuzenak, triangeluarrak, zirkularrak, kubikoak eta esferikoak dituzten objektu eta espazioak identifikatu eta bereiztea ingurune hurbilean.

2. Espazioaren irudikapen bat deskribatzea (krokisak, kale-izendegiak, plano errazak...), kokapenei eta mugimenduei buruzko informazioak interpretatu eta lantzea (ibilbide jakin bat jarraitzea, helbide bat adieraztea) eta adierazpen artistikoak balioestea erre-ferentziako elementu gisa oinarrizko nozio geometrikoak erabiliz (kokapena, lerrokatzea, mugimenduak).

ZUZENAK ETA ANGELUAK.1.1. Lerro zuzen, kurbatu, misto eta poligonalak ezagutu eta

osatzen ditu.1.2. Lerro irekiak eta itxiak ezagutu eta osatzen ditu.POLIGONOAK, ZIRKUNFERENTZIAK ETA ZIRKULUA.1.3. Emandako hainbat irudiren artean poligonoak ezagutzen

ditu.1.4. Emandako poligono baten aldeak eta erpinak ezagutzen

ditu.1.5. Triangeluak, karratuak, laukizuzenak eta erronboak

ezagutu, ezaugarritu eta osatzen ditu.GORPUTZ GEOMETRIKOAK.1.6. Gainazal lauak eta gainazal kurbatuak ezagutzen ditu.1.7. Prismak (kuboa...), piramideak, konoak, zilindroak eta

esferak ezagutzen ditu.KOKAPENAK ESPAZIOAN.2.1. Objektu batek edo pertsona batek norberarekiko duen

kokapena deskribatzen du (nire aurrean/atzean, eskuinean/ezkerrean, goian/behean).

2.2. Lauki-sare batean ibilbideak deskribatu eta gauzatzen ditu (gorantz / beherantz / eskuinerantz / ezkerrerantz).

SIMETRIA, BIRAKETAK ETA TRANSLAZIOAK.2.3. Emandako irudi erraz baten simetria-ardatzak zehazten

ditu.2.4. Simetria-ardatz bat eta irudi erraz bat emanda, lauki-sare

batean haren irudi simetrikoa marrazten du.

5. MULTZOA. ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA.Datuen adierazpena.Grafikoak eta sarrera bikoitzeko taulak irakurtzea.

1. Barra-grafikoetan eta sarrera bikoitzeko tauletan adierazi-tako datuen interpretazioak egitea, galderak eginez eta grafikoak eta sarrera bikoitzeko taulak irakurtzea eskatzen duten problema errazak ebatziz.

ESTATISTIKA.Hurbilekoak diren egoeretako datuak bildu eta tauletan erre-

gistratzen ditu txantiloiak erabiliz.1.1. Hurbilekoak diren egoeretako grafiko errazak (barra-dia-

gramak eta piktogramak) osatzen ditu txantiloiak erabiliz.1.2. Sarrera bikoitzeko tauletako eta grafiko errazetako datuak

interpretatzen ditu.








ratzeko eta lan zientifikoaren berezko zailtasunei aurre egiteko.Ikaskuntza prozesuan baliabide teknologikoak erabiltzea,





3. Aldaketa egoerak deskribatu eta aztertzea, testuinguru zen-bakizko, geometriko eta funtzionaletan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak aurkitzeko, iragarpenak egiteko duten baliagarritasuna baloratuz.



6. Ikaslearen mailari egokituriko eguneroko bizitzako proble-mak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz eta ezagutza matematiko egokiek problemak ebazteko duten baliagarritasuna baloratuz.







13. Tresna teknologikoak eta estrategiak hautatu eta erabiltzea kalkulurako, printzipio matematikoak ezagutzeko eta problemak ebazteko.

1.1. Matematikako edo errealitatean eman daitekeen problema bat ebazteko jarraitutako prozesua ahoz eta modu arrazoituan adierazterakoan aurrera egin du.

2.1. Problemen enuntziatua aztertu eta ulertzerakoan aurrera egin du (datuak, datuen arteko erlazioak, problemaren testuin-gurua).

2.2. Problemak ebazteko estrategia heuristikoak eta arrazoitze prozesuak erabiltzerakoan aurrera egin du.

2.3. Problemak ebazteko prozesuaren gainean hausnar-tzerakoan aurrera egin du: erabilitako eragiketak eta emaitzen unitateak berrikusten ditu, soluzioak egoeraren testuinguruan egiaztatu eta interpretatzen ditu, ebazteko beste modu batzuk bilatzen ditu, etab.

2.4. Arrazoitze logikoko oso problema errazak ebazterakoan aurrera egin du.

2.5. Ebatzi beharreko problemen emaitzei buruzko zenbates-penak eta aburuak egiterakoan aurrera egin du, eta haien balioa egiaztatu eta baliagarriak eta eraginkorrak diren baloratzen du.

2.6. Eguneroko bizitzako zenbakizko testu errazetako datu eta mezuak identifikatu eta interpretatzerakoan aurrera egin du (fakturak, publizitate liburuxkak, beherapenak...).

3.1. Aldaketa egoeretan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak identifikatzerakoan aurrera egin du, testuinguru zenbakizko, geometriko eta funtzionaletan.

3.2. Espero diren emaitzen gaineko iragarpenak egiterakoan aurrera egin du, aurkitutako patroiak eta legeak erabiliz eta haien egokitasuna eta gertatzen diren akatsak aztertuz.

4.1. Jada ebatzitako problemetan sakontzerakoan aurrera egin du, soluzioaren koherentzia aztertuz eta problema horiek ebazteko beste modu batzuk bilatuz.

4.2. Jada ebatzitako problema batetik abiatuta, beste problema batzuk planteatzerakoan aurrera egin du: datuak aldatuz, beste galdera batzuk proposatuz, errealitatearekin lotuz, beste testu-inguru batzuk bilatuz, etab.

5.1. Egindako ikerketa prozesuari buruzko txostenak prestatze-rakoan aurrera egin du, eta faseak azaldu eta lortutako emaitzak eta ondorioak baloratzen ditu.

6.1. Metodo zientifikoa praktikan jartzerakoan aurrera egin du, eta txukuna, antolatua eta sistematikoa da.

6.2. Lan prozesua galdera egokiekin planifikatzerakoan aurrera egin du: zer jakin nahi dut?, zer daukat?, zer ari naiz bilatzen?, nola egin dezaket?, nahasi al naiz egitean?, soluzioa egokia da?

7.1. Espero diren emaitzen gaineko zenbatespenak egiterako-an aurrera egin du, eta baliagarriak diren egiaztatzen du eta haiek erabiltzearen alde onak eta txarrak baloratzen ditu.

8.1. Testuinguru zenbakizko, geometriko edo funtzionaletan ebatzi beharreko egoeretan, aburuak egin eta aburu horiek baliozkotuko edo ezeztatuko dituzten argudioak bilatzerakoan aurrera egin du.

9.1. Matematikan lan egiteko jarrera egokiak ezagutu, garatu eta erakusten ditu: ahalegina, pertseberantzia, malgutasuna eta kritika arrazoituaren onarpena.




9.5. Aburuak sortu eta ikertzeko eta argudioak eraiki eta defen-datzeko arrazoitze estrategiak (sailkatzea, erlazioei antzematea, kontraadibideak erabiltzea) garatu eta aplikatzerakoan aurrera egin du.

10.1. Problemak ebazteko prozesuan erabakiak hartzerakoan aurrera egin du, erabaki horien ondorioak eta erraztasunari eta erabilgarritasunari begira komenigarriak diren baloratuz.



11.1. Ebatzitako problemen eta garatutako prozesuen gaine-an hausnartzen du, ideia gakoak baloratuz, etorkizunean gerta daitezkeen antzeko egoeretarako ikasiz, etab.

12.1. Zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko tresna teknologikoak erabiltzerakoan aurrera egin du.

12.2. Zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko kalkulagailua erabiltzerakoan aurrera egin du.

13.1. Modu gidatuan, proiektu bat egiten du, txosten bat pres-tatu eta aurkezten du, agiri digital propioak sortzen ditu (testua, aurkezpena, irudia, bideoa, soinua…), informazio garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, tresna teknologiko egokia erabiltzen du eta ikaskideekin partekatzen du.

2. MULTZOA. ZENBAKIAK, ALJEBRA.Zenbaki arruntak, dezimalak eta zatikiak:Zenbakikuntza erromatarra.Zenbakizko ordena. Zenbakien konparazioa.Sei zifra arteko zenbakien izena eta grafia.Zenbaki-sistema hamartarreko elementuen arteko balioki-

detasunak.Zenbaki-sistema hamartarra: zifren balio posizionala.Lehen zenbaki hamartarrak.Zenbaki hamartarrak: posizioaren balioa.Zatikiaren kontzeptu intuitiboa, zatien eta osotasunaren arteko

erlazio gisa.Zatikiaren eta zenbaki hamartarraren arteko erlazioa egu-

neroko egoeretan.Emaitzen zenbatespena.Emaitzak estrategia aritmetikoen bitartez egiaztatzea.Zenbaki arruntak hamarreko, ehuneko eta milakoetara bi-

ribiltzea.Hainbat motatako zenbaki multzoak ordenatzea.Eragiketak:Zenbaki arrunten arteko zatiketa.Eragiketak zenbaki hamartarrekin: batuketa, kenketa eta

biderketa.Berretura, faktore berdinen biderkadura gisa.Karratuak eta kuboak.Kalkulua:Algoritmoen automatizazioa zenbaki hamartarren biderke-

tarako.Kalkuluak buruz egiteko estrategiak landu eta erabiltzea.

1. Bederatziehun eta laurogeita hemeretzi mila bederatziehun eta laurogeita hemeretziara (999.999ra) arteko zenbaki arruntak irakurri, idatzi eta ordenatzea, eta benetako testuinguruetan problemak interpretatzeko eta ebazteko erabiltzea.

2. Batuketa, kenketa, biderketa eta zatiketa (hastapenak) era-giketekin oinarrizko zenbakizko kalkuluak egitea, eta horretarako estrategia eta prozedura desberdinak erabiltzea.


4. Eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz.

ZENBAKI ARRUNTAK.Bost zifra arteko zenbakiak erabiliz, ondokoetarako gai da:1.1. Zenbakiak irakurtzen ditu.1.2. Zenbakiak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.3. Hamar milakoak eta milakoak eta haien balioa ezagutzen

ditu.1.4. Zifren balio posizionala identifikatzen du.1.5. Zenbakiak batuketa moduan deskonposatu eta konposa-

tzen ditu, zifren balio posizionala kontuan hartuta.1.6. Aurreko eta ondorengo zenbakiak identifikatzen ditu.1.7. Zenbakiak konparatu eta ordenatzen ditu.1.8. Zenbakiak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.1.9. Zenbakiak milako osoetara hurbiltzen ditu.1.10. Hamar milakoen, milakoen, ehunekoen, hamarrekoen

eta batekoen arteko baliokidetasunak ezartzen ditu.1.11. Lehen 30 zenbaki ordinalak testuinguru desberdinetan

erabiltzen ditu.1.12. Zenbakizko baldintza jakin batzuk errespetatzea eskatzen

duten ariketak ebazten ditu.ERAGIKETAK ZENBAKI ARRUNTEKIN.KALKULU ALGORITMIKOA.2.1. Kenketako gaiak eta haien arteko erlazioak identifikatzen

ditu. Biderketako eta zatiketako gaiak identifikatzen ditu.2.2. Bikoitza, hirukoitza, erdia, herena… adierazpenak ulertu

eta testuinguru desberdinetan erabiltzen ditu.2.3. Batuketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko hiru) denbora


zehatz batean (5 minutuz) egiten du.2.5. Biderketa kopuru jakin bat (bi biderketa: 3 zifrako zen-

bakiak x 2 zifra artekoak) denbora zehatz batean (6 minutuz) egiten du.

2.6. Zatiketa kopuru jakin bat (bi zatiketa: 3 zifrako zenbakiak zati zifra 1ekoak) denbora zehatz batean (6 minutuz) egiten du.

2.7. Batuketaren elkartze legea eta biderketaren trukatze legea aplikatzen ditu.

BURUZ EGINDAKO KALKULUA (AHOZ).3.1. Zifra bateko hiru zenbakiren arteko batuketak eta kenketak

kalkulatzen ditu.3.2. Milako edo ehuneko edo hamarreko osoen arteko batu-

ketak eta kenketak kalkulatzen ditu.3.3. Zifra bateko zenbaki baten eta bi edo hiru zifrako zenbaki

baten arteko batuketak eta kenketak kalkulatzen ditu.3.4. Goranzko eta beheranzko serieak osatzen ditu oinarrizko

kadentziekin: 25, 50, 500 ..3.5. Buruz dakizki biderkatzeko taulak.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (IDATZIZ).3.6. Zifra bateko hiru zenbakiren arteko batuketak eta kenketak

kalkulatzen ditu.3.7. Hamarreko edo ehuneko edo milako osoen arteko ondoko

motako batuketak eta kenketak egiten ditu: 2000-80 15000 + 400.

3.8. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako batuketa edo kenketa batean: ___ 15 = 20.

3.9. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen ditu.

3.10. Hamarreko edo ehuneko osoak zifra bateko zenbakiekin biderkatu eta zatitzen ditu.

3.11. Zifra bateko hiru zenbakiren arteko eragiketa konbinatuen emaitza kalkulatzen du: 6 x 5 + 3.

3.12. Batuketen, kenketen eta biderketen emaitza zenbatetsi eta egiaztatzen du.

PROBLEMA ARITMETIKOAK.4.1. Lehen mailako batuketa-kenketa problemak (urrats baka-

rrekoak edo eragiketa bakarrekoak) planteatu eta ebazten ditu.4.2. Lehen mailako biderketa-zatiketa problemak (urrats baka-

rrekoak edo eragiketa bakarrekoak) planteatu eta ebazten ditu.4.3. Bigarren mailako batuketa-kenketa problema errazak

(urrats bat edo eragiketa bat baino gehiagokoak) planteatu eta ebazten ditu.

4.4. Bigarren mailako biderketa-zatiketa problema errazak (urrats bat edo eragiketa bat baino gehiagokoak) planteatu eta ebazten ditu.

4.5. Bigarren mailako problema aritmetiko erraz eta trinkoak (galdera bat besterik ez da agertzen enuntziatuaren bukaeran) planteatu eta ebazten ditu.


4.7. Zenbakikuntzarekin loturiko problemak planteatu eta ebazten ditu.


4.9. Kalkulagailua erabiltzen du problemak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko.

4.10. Zenbakizko testuinguruan arrazoitze logikoko problema oso errazak ebazten ditu.

3. MULTZOA. NEURRIAK.Sistema metriko hamartarreko unitateak.Luzera, edukiera, pisua eta denbora.Luzera, edukiera edo pisuaren adierazpena.Modu zehatzean eta hurbilduan neurtzeko estrategiak ga-

ratzea.Neurri bat adierazteko egokiena den unitatea hautatzea.Neurketak egitea.Ahoz eta idatziz azaltzea erabilitako zeinahi prozeduratan

jarraitutako prozesua eta baliatutako estrategia.Objektu eta espazio ezagunen luzerak, edukierak eta masak

zenbatestea; neurtzeko eta neurri bat adierazteko unitate eta tresna egokienak hautatzea.

1. Eguneroko bizitzako testuinguruetan neurriarekin loturiko problemak ebaztea, neurri-unitateak erabiliz, jarraitutako prozesua azalduz, kasu bakoitzerako egokienak diren neurketa tresnak hautatuz, luzera, edukiera, pisua eta denbora magnitudeen neurria zenbatetsiz eta arrazoizko aurreikuspenak eginez.

LUZERA, MASA ETA EDUKIERA.1.1. Metroaz edo erregelaz distantziak edo luzerak neurtzen

ditu.1.2. Hainbat objekturen masak pertzepzioz konparatzen eta

ordenatzen ditu.1.3. Hainbat objekturen masak balantzaz pisatzen ditu.1.4. Hainbat ontziren edukierak pertzepzioz edo ontzi-aldake-

ten bidez konparatzen eta ordenatzen ditu.1.5. Ontzi graduatu batekin (litroak, zentilitroak) hainbat

ontziren edukiera neurtzen du.1.6. Ezagutzen ditu sistema metriko hamartarreko luzera,

edukiera eta masa neurtzeko unitateak.1.7. Neurri bat adierazteko luzera, masa eta edukiera unitate

egokiena hautatzen du.



Benetako bizitzako egoerei buruzko neurketa problemak ebaztea.

1.8. Neurri-unitateen arteko oinarrizko baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu luzera eta masa magnitudeetarako.

1.9. Modu konplexuan emandako luzera, masa eta edukierako neurri errazak modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.

1.10. Magnitudeetako hainbat elementu oso egokiren neurria zenbatesten du.

DENBORA.1.11. Denbora neurtzeko eta taula bidez adierazteko unita-

teak ezagutzen ditu: segundoa, minutua, ordua, eguna, astea, hilabetea, urtea.

1.12. Iraupen desberdinak adierazteko denbora unitate egokia hautatzen du.

1.13. Oinarrizko baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu denbora unitateen artean (ordua/minutuak, asteak/orduak...).

1.14. Modu konplexuan emandako denbora neurri errazak modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.

1.15. Modu sinplean emandako denbora neurriak ordenatzen ditu. Datak ordenatzen ditu.

1.16. Ohikoa den ekintza baten iraupena zenbatesten du.1.17. Bi egunen artean igarotako denbora kalkulatzen du

egutegia erabiliz.1.18. Ordua irakurtzen eta adierazten du erloju analogiko eta

digitaletan (puntuan, eta laurden, eta erdiak direnean).1.19. Ordutegi errazak prestatu eta interpretatzen ditu.MONETA SISTEMAK.1.20. Legezko monetak eta billeteak ezagutzen ditu.1.21. Moneten eta billeteen kopuru jakin bat zenbatzen du.1.22. Moneten eta billeteen arteko baliokidetasun erlazioak

ezartzen ditu.1.23. Prezioen zerrenda bat (dezimalik gabekoa) ordenatzen

du.1.24. Prezioen batuketa eta kenketa egiten ditu (dezimalik

gabe).1.25. Oso hurbilekoak diren objektuen prezioa zenbatesten

du.1.26. Moneten eta billeteen konposizio errazen bidez kopuru

jakin bat adierazten du.PROBLEMAK.1.27. Neurketa nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak


ditu.

4. MULTZOA. GEOMETRIA.Kokapena espazioan, distantziak, angeluak eta biraketak:Kode desberdinak lantzea eta erabiltzea objektu batek espa-

zioan duen kokapena deskribatzeko, ikasleentzat hurbilekoak diren egoeretan.

Espazio ezagunen oinarrizko irudikapena: planoak eta make-tak. Mapa eta plano errazak irakurri eta interpretatzea.

Lerroak ibilbide gisa: zuzenak eta kurbatuak, zuzenen ebaki-dura eta zuzen paraleloak.

Forma lauak:Bizitzan eta ingurunean irudi lauak identifikatzea.Poligonoen sailkapena. Aldeak eta erpinak.Zirkunferentzia eta zirkulua. Oinarrizko elementuak: zentroa,

erradioa, diametroa eta tangentea.Objektuen forma deskribatzea, oinarrizko hiztegi geometrikoa

erabiliz.Irudi geometriko lauak osatzea hainbat datu abiapuntu har-

tuta.Oinarrizko forma geometrikoak aztertzea.Irudiak konparatu eta sailkatzea hainbat irizpide erabiliz.Angeluak konparatu eta sailkatzea.Erregulartasunak eta simetriak:Transformazio metrikoak: translazioak eta simetriak. Gorputz

simetriak eta ispiluak.


2. Manipulazioaren eta behaketaren bidez espazioko irudi lauak ezagutu eta deskribatzea eta sailkapenak egitea hainbat irizpideren arabera.

3. Angeluak identifikatu, irudikatu eta sailkatzea, kokapen des-berdineko angeluak: ondoz ondoko angeluak, angelu auzokideak, erpinez aurkako angeluak, etab.

4. Landutako ezagutza geometrikoak erabiliz, eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea.

KOKAPENAK ESPAZIOAN.1.1. Objektu batek edo pertsona batek beste pertsona batekiko

duen kokapena deskribatzen du (bere aurrean/atzean, eskuinean/ezkerrean, goian/behean).

1.2. Benetako espazioan dagoen objektu, kale edo pertsona baten kokapena ezagutu, interpretatu eta deskribatzen du.

1.3. Sarrera bikoitzeko taula batean plano bateko puntuak aurkitu eta kokatzen ditu.

ZUZENAK ETA ANGELUAK.2.1. Angeluaren elementuak identifikatzen ditu.2.2. Angelu zorrotzak, zuzenak eta kamutsak ezagutu eta

osatzen ditu.2.3. Lerro paraleloak eta ebakitzaileak ezagutu eta bereizten

ditu (perpendikularrak ...).2.4. Zuzenak, zuzenerdiak eta segmentuak ezagutu eta

bereizten ditu.POLIGONOAK, ZIRKUNFERENTZIA ETA ZIRKULUA.2.5. Emandako poligono baten aldeak, erpinak eta angeluak

ezagutzen ditu.2.6. Eguneroko bizitzako formetan eta objektuetan triangeluak,

karratuak, laukizuzenak eta erronboak ezagutu, ezaugarritu eta erregela erabiliz osatzen ditu.

2.7. Triangeluak aldeen luzeraren arabera sailkatzen ditu.2.8. Zirkunferentzia identifikatzen du eta bere elementuak

bereizten ditu (zentroa, erradioa eta diametroa). Zirkulua iden-tifikatzen du.

GORPUTZ GEOMETRIKOAK.2.9. Gorputz geometriko baten oinarrizko elementuak iden-

tifikatzen ditu.2.10. Prismak eta piramideak ezagutu eta ezaugarritzen ditu

(aurpegi kopurua, ertzak, erpinak, aurpegien forma ...).2.11. Kuboari dagozkion txantiloiak ezagutzen ditu.SIMETRIA, BIRAKETAK ETA TRANSLAZIOAK.2.12. Emandako irudi baten simetria-ardatzak zehazten ditu.2.13. Simetria-ardatz bat eta irudi erraz bat emanda, haren

irudi simetrikoa marrazten du.PROBLEMAK.4.1. Geometria nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.4.2. Problema geometrikoak planteatu eta ebazten ditu lan-

dutako kontzeptuak eta prozedurak aplikatuz.4.3. Testuinguru geometrikoan arrazoitze logikoko problema

oso errazak ebazten ditu.

5. MULTZOA. ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA.Datuak bildu eta tauletan eta grafikoetan adieraztea.Grafikoak eta koadroak irakurtzea.

1. Datuak biltzea eta kontaketa teknikak erabiltzea, datuak sailkapen irizpideen arabera ordenatzea eta emaitza taula edo grafiko batean adieraztea.

2. Problemak ebatzi eta formulatzea.

ESTATISTIKA.1.1. Datuak bildu eta tauletan erregistratzen ditu txantiloiak

erabiliz.1.2. Grafiko errazak (barra-diagramak eta piktogramak) osa-

tzen ditu txantiloiak erabiliz.1.3. Sarrera bikoitzeko tauletako eta grafiko errazetako datuak

interpretatu eta deskribatzen ditu.PROBLEMAK.2.1. Estatistika nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.2.2. Estatistikako edukiekin loturiko problemak planteatu eta

ebazten ditu.






Lortutako emaitzak.




1.1. Matematikako edo errealitatean eman daitekeen problema bat ebazteko jarraitutako prozesua ahoz eta modu arrazoituan adierazterakoan aurrera egin du.

2.1. Problemen enuntziatua aztertu eta ulertzerakoan aurrera egin du (datuak, datuen arteko erlazioak, problemaren testuin-gurua).

2.2. Problemak ebazteko estrategia heuristikoak eta arrazoitze prozesuak erabiltzerakoan aurrera egin du.



Ikerketa txikiak planteatzea testuinguru zenbakizko, geometriko eta funtzionaletan.

Zientziaren lan metodora hurbiltzea haren ezaugarrietako batzuk aztertuz eta egoera errazetan praktikan jarriz.

Norberaren gaitasunetan konfiantza izatea jarrera egokiak ga-ratzeko eta lan zientifikoaren berezko zailtasunei aurre egiteko.

Ikaskuntza prozesuan baliabide teknologikoak erabiltzea informazioa lortzeko, zenbakizko kalkuluak egiteko, problemak ebazteko eta emaitzak aurkezteko.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak eta programa-zio lengoaiak eta tresnak ikaskuntza prozesuan txertatzea.











14. Programazio tresnak eta lengoaiak erabiltzea problemak modelizatu eta ebazteko.

2.3. Problemak ebazteko prozesuaren gainean hausnar-tzerakoan aurrera egin du: erabilitako eragiketak eta emaitzen unitateak berrikusten ditu, soluzioak egoeraren testuinguruan egiaztatu eta interpretatzen ditu, ebazteko beste modu batzuk bilatzen ditu, etab.

2.4. Arrazoitze logikoko problema errazak egiterakoan aurrera egin du.

2.5. Testuinguru zenbakizko eta geometrikoetan kontaketa sistematikoko problemak egiterakoan aurrera egin du.

2.6. Ebatzi beharreko problemen emaitzei buruzko zenbates-penak eta aburuak egiterakoan aurrera egin du, eta haien balioa egiaztatu eta baliagarriak eta eraginkorrak diren baloratzen du.

2.7. Eguneroko bizitzako zenbakizko testu errazetako datu eta mezuak identifikatu eta interpretatzerakoan aurrera egin du (fakturak, publizitate liburuxkak, beherapenak...).

3.1. Aldaketa egoeretan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak identifikatzerakoan aurrera egin du, testuinguru zenbakizko, geometriko eta funtzionaletan.

3.2. Espero diren emaitzen gaineko iragarpenak egiterakoan aurrera egin du, aurkitutako patroiak eta legeak erabiliz eta haien egokitasuna eta gertatzen diren akatsak aztertuz.

4.1. Jada ebatzitako problemetan sakontzerakoan aurrera egin du, soluzioaren koherentzia aztertuz eta problema horiek ebazteko beste modu batzuk bilatuz.

4.2. Jada ebatzitako problema batetik abiatuta, beste problema batzuk planteatzerakoan aurrera egin du: datuak aldatuz, beste galdera batzuk proposatuz, errealitatearekin lotuz, beste testu-inguru batzuk bilatuz, etab.

5.1. Egindako ikerketa prozesuari buruzko txostenak prestatze-rakoan aurrera egin du, eta faseak azaldu eta lortutako emaitzak eta ondorioak baloratzen ditu.

6.1. Metodo zientifikoa praktikan jartzerakoan aurrera egin du, eta txukuna, antolatua eta sistematikoa da.

6.2. Lan prozesua galdera egokiekin planifikatzerakoan aurrera egin du: zer jakin nahi dut?, zer daukat?, zer ari naiz bilatzen?, nola egin dezaket?, nahasi al naiz egitean?, soluzioa egokia da?

7.1. Espero diren emaitzen gaineko zenbatespenak egiterako-an aurrera egin du, eta baliagarriak diren egiaztatzen du eta haiek erabiltzearen alde onak eta txarrak baloratzen ditu.

8.1. Testuinguru zenbakizko, geometriko edo funtzionaletan ebatzi beharreko egoeretan, aburuak egin eta aburu horiek baliozkotuko edo ezeztatuko dituzten argudioak bilatzerakoan aurrera egin du.

9.1. Matematikan lan egiteko jarrera egokiak ezagutu, garatu eta erakusten ditu: ahalegina, pertseberantzia, malgutasuna eta kritika arrazoituaren onarpena.




9.5. Aburuak sortu eta ikertzeko eta argudioak eraiki eta defen-datzeko arrazoitze estrategiak (sailkatzea, erlazioei antzematea, kontraadibideak erabiltzea) garatu eta aplikatzerakoan aurrera egin du.

10.1. Problemak ebazteko prozesuan erabakiak hartzerakoan aurrera egin du, erabaki horien ondorioak eta erraztasunari eta erabilgarritasunari begira komenigarriak diren baloratuz.


12.1. Zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko tresna teknologikoak erabiltzerakoan aurrera egin du.

12.2. Zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko kalkulagailua erabiltzerakoan aurrera egin du.

13.1. Modu gidatuan, proiektu bat egiten du, txosten bat pres-tatu eta aurkezten du, agiri digital propioak sortzen ditu (testua, aurkezpena, irudia, bideoa, soinua…), informazio garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, tresna teknologiko egokia erabiltzen du eta ikaskideekin partekatzen du.

14.1. Modu gidatuan, algoritmoa deskribatzea, problema zati txikiagotan deskonposatzea eta ikusizko programazio lengoaia formal batean kodetzea eskatzen duen programazio proiektu bat egiten du.

2. MULTZOA. ZENBAKIAK.Zenbaki osoak, hamartarrak eta zatikiak:Sei zifra arteko zenbakien izena eta grafia.Zenbaki-sistema hamartarra: zifren balio posizionala. Ehun

milakoa.Zenbaki hamartarra.Zenbaki hamartarrak: posizioaren balioa.Zenbaki hamartarrak hurbilen dagoen hamarren, ehunen edo

milarenera biribiltzea.Zatikizko zenbakiak.Zatikiaren eta zenbaki hamartarraren arteko erlazioa.Emaitzen zenbatespena.Emaitzak estrategia aritmetikoen bitartez egiaztatzea.Hainbat motatako zenbaki multzoak ordenatzea.Eragiketak:Batuketaren eta kenketaren arteko erlazioa, trukatze eta

elkartze legeak.Hiru zifrako zenbaki batekin biderkatzea.Trukatze, elkartze eta banatze legeak.Atzetik zeroak dituen batekoarekin biderkatzea eta zatitzea.

Zatitzea, zatiduran zeroak daudela.Deskonposaketa polinomikoa.Berretura, faktore berdinen biderkadura gisa. Karratuak eta

kuboak. Berrekizuna 10 duten berreturak.Eragiketak zenbaki hamartarrekin. Zatiketa.Parentesien erabilera. Eragiketen hierarkia.Kalkulua:Zenbaki hamartarren batuketaren, kenketaren, biderketaren

eta zatiketaren algoritmo estandarrak erabiltzea.

1. Sei zifra baino gehiago dituzten zenbaki arruntak irakurri, idatzi eta ordenatzea, zifra bakoitzaren balio posizionala interpre-tatzea, zenbakizko zuzenean eta balio posizionalaren arabera konparatzea eta ordenatzea, eta benetako testuinguruetan pro-blemak interpretatzeko eta ebazteko erabiltzea.

2. Zatikiak eta zenbaki hamartarrak irakurri, idatzi eta orde-natzea, eta benetako testuinguruetan problemak interpretatzeko eta ebazteko erabiltzea.

3. Atzetik zeroak dituen batekoarekin oinarrizko zenbakizko kalkuluak egitea batuketa, kenketa, biderketa eta zatiketa eragi-ketekin, eta horretarako estrategia eta prozedura desberdinak erabiltzea.


ZENBAKI ARRUNTAK.Sei zifra arteko zenbakiak erabiliz, ondokoetarako gai da:1.1. Zenbakiak irakurtzen ditu.1.2. Zenbaki hamartarrak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.3. Ehun milakoa eta haren balioa ezagutzen ditu.1.4. Zifren balio posizionala identifikatzen du.1.5. Zenbakiak batuketa moduan eta batuketa-biderketa mo-

duan deskonposatu eta konposatzen ditu, zifren balio posizionala kontuan hartuta.

1.6. Aurreko eta ondorengo zenbakiak identifikatzen ditu.1.7. Zenbakiak konparatu eta ordenatzen ditu.1.8. Zenbakiak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.1.9. Zenbakiak hamar milako osoetara hurbiltzen ditu.1.10. Ehun milakoen, hamar milakoen, milakoen, ehunekoen,

hamarrekoen eta batekoen arteko baliokidetasunak ezartzen ditu.

1.11. Zenbaki ordinalak testuinguru desberdinetan erabiltzen ditu.

1.12. Zenbakizko baldintza jakin batzuk errespetatzea eskatzen duten ariketak ebazten ditu.

ZATIKIAK.2.1. Zatiki errazak irakurtzen ditu.2.2. Zatiki errazak zifrekin idazten ditu.2.3. Zatiki errazen gaiak identifikatzen ditu eta zer adierazten

duten ezagutzen du.2.4. Zatiki errazak grafikoki irudikatzen ditu.2.5. Irudi erraz baten zati marraztua zatiki bidez adierazten

du.



Algoritmoen automatizazioa.Batuketa moduan eta batuketa-biderketa moduan deskonpo-

satzea. Hamarren (10en) berreturak.Multiploak eta zatitzaileak.Zenbaki lehenak eta konposatuak.Emandako zenbaki baten lehen multiploak lortzea.Ehun (100) baino txikiagoa den zeinahi zenbakiren zatitzaile

guztiak lortzea.Kalkuluak buruz egiteko estrategiak landu eta erabiltzea.

2.6. Zatiki errazak konparatu eta ordenatzen ditu: izendatzailea berdina dutenak.

2.7. Zatiki errazak zenbakizko zuzenean kokatzen ditu.2.8. Kopuru baten zatikia kalkulatzen du.ZENBAKI HAMARTARRAK.2.9. Zenbaki hamartarrak irakurtzen ditu.2.10. Eurotan emandako prezioak irakurtzen ditu.2.11. Zenbaki hamartarrak zifrekin eta letrekin idazten ditu.2.12. Hamarrenak eta ehunenak eta haien balioa ezagutzen

ditu.2.13. Zenbaki hamartarrak konparatu eta ordenatzen ditu.2.14. Zenbaki hamartarrak (dezimal bat dutenak) zenbakizko

zuzenean irudikatzen ditu.2.15. Zenbaki hamartarrak batekoetara hurbiltzen ditu.2.16. Zatiki hamartar errazak zenbaki hamartarrekin adierazten

ditu eta alderantziz.ERAGIKETAK ZENBAKI ARRUNTEKIN.KALKULU ALGORITMIKOA.3.1. Zatiketako gaiak eta haien arteko erlazioak identifikatzen

ditu.3.2. Batuketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko hiru) denbora




3.5. Zatiketa kopuru jakin bat (bi zatiketa: 3/4 zifrako zenbakiak zati 1/2 zifrakoak) denbora zehatz batean (5 minutuz) egiten du.

3.6. Biderketaren elkartze legea aplikatzen du.3.7. Parentesiak dituzten eragiketetan lehentasunaren araua

aplikatzen du.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (AHOZ).4.1. Zifra bateko lau zenbakiren arteko batuketak eta kenketak



baten arteko batuketak eta kenketak kalkulatzen ditu.4.4. Bi zifrako zenbakien arteko batuketak eta kenketak

kalkulatzen ditu.4.5. Goranzko eta beheranzko serieak osatzen ditu oinarrizko

kadentziekin.4.6. Zifra bateko edo bi zifrako hiru zenbakiren arteko eragiketa

konbinatu errazen emaitza kalkulatzen du: 42 : 7 + 9.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (IDATZIZ).4.7. Zifra bateko lau zenbakiren arteko batuketak eta kenketak


motako batuketak eta kenketak egiten ditu: 2700 + 800.4.9. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako batuketa

edo kenketa batean: 17 + ___ = 52.4.10. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen

ditu.4.11. Hamarreko edo ehuneko osoak zifra bateko zenbakiekin

biderkatu eta zatitzen ditu.4.12. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako biderketa

edo zatiketa batean: 30 x ___ = 600.4.13. Zifra bateko edo bi zifrako hiru zenbakiren arteko era-

giketa konbinatu errazen emaitza kalkulatzen du (parentesiekin edo parentesirik gabe): (32-8) : 2.

4.14. Batuketen, kenketen, biderketen eta zatiketen (zifra 1ekoak) emaitza zenbatetsi eta egiaztatzen du.

PROBLEMA ARITMETIKOAK.4.15. Bigarren mailako batuketa-kenketa problemak (urrats

bat edo eragiketa bat baino gehiagokoak) planteatu eta ebazten ditu.

4.16. Bigarren mailako biderketa-zatiketa problemak (urrats bat edo eragiketa bat baino gehiagokoak) planteatu eta ebazten ditu.

4.17. Bigarren mailako problema aritmetiko trinkoak (galdera bat besterik ez da agertzen enuntziatuaren bukaeran) planteatu eta ebazten ditu.

4.18. Zenbakikuntzako nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak ebazteko.




4.22. Zenbakizko testuinguruan arrazoitze logikoko problema errazak ebazten ditu.

4.23. Zenbakizko testuinguruan kontaketa sistematikoko problema errazak ebazten ditu.

3. MULTZOA. NEURRIAK.Sistema metriko hamartarreko unitateak.Luzera, edukiera, pisua.Luzera, edukiera edo masa neurrien adierazpena, modu

konplexuan eta ez-konplexuan.Magnitude bereko neurriak konparatu eta ordenatzea.Luzera, edukiera, masa neurrien batuketak eta kenketak

egitea.Ahoz eta idatziz azaltzea erabilitako zeinahi prozeduratan

jarraitutako prozesua eta baliatutako estrategia.Benetako bizitzako egoerei buruzko neurketa problemak

ebaztea.Angeluen neurketa.Angelua, biraketa edo irekidura baten neurri gisa.Angeluen neurketa.

1. Zenbakizko testuak interpretatzea eta eguneroko bizitzako testuinguruetan neurriarekin loturiko problemak ebaztea, neurri-unitateak erabiliz, jarraitutako prozesua azalduz, kasu bakoitze-rako egokienak diren neurketa tresnak hautatuz, luzera, edukiera, pisua eta denbora magnitudeen neurria zenbatetsiz eta arrazoizko aurreikuspenak eginez.

2. Angeluak neurtzeko egokienak diren neurketa unitateak eta tresnak identifikatu eta hautatzea.

3. Zenbakizko testuak zentzuz interpretatzea eta neurriekin eta magnitudeekin zerikusia duten eguneroko bizitzako problemak ebaztea.

LUZERA, MASA ETA EDUKIERA.1.1. Distantziak (batzuk jolastokian) edo luzerak metroaz,

erregelaz edo neurketa-zintaz neurtzen ditu.1.2. Hainbat objekturen masak pertzepzioz konparatzen eta

ordenatzen ditu.1.3. Hainbat objekturen masak balantzaz pisatzen ditu.1.4. Hainbat ontziren edukierak pertzepzioz edo ontzi-aldake-

ten bidez konparatzen eta ordenatzen ditu.1.5. Ontzi graduatu batekin (litroak, zentilitroak, mililitroak)

hainbat ontziren edukiera neurtzen du.1.6. Ezagutzen ditu sistema metriko hamartarreko luzera,


egokiena hautatzen du.1.8. Neurri-unitateen arteko baliokidetasun erlazioak ezartzen

ditu luzera, masa eta edukiera magnitudeetarako.1.9. Modu konplexuan emandako luzera, masa eta edukierako

neurri errazak modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.1.10. Luzera, masa eta edukierako neurriak modu sinplean

eta modu konplexuan ordenatzen ditu.1.11. Modu sinplean emandako luzera, masa eta edukierako

neurrien batuketak eta kenketak egiten ditu.



1.12. Magnitudeetako hainbat elementu egokiren neurria zenbatesten du.

AZALERA ETA BOLUMENA.1.13. Lauki-sare batean irudikatutako irudi geometrikoen

azalera kalkulatzen du.DENBORA.1.14. Denbora neurtzeko eta taula bidez adierazteko unitateak

ezagutzen ditu: segundoa, minutua, ordua, eguna, astea, hilabe-tea, urtea, hamarkada, bosturtekoa, mendea.

1.15. Iraupen desberdinak adierazteko denbora unitate egokia hautatzen du.

1.16. Baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu denbora unitateen artean.

1.17. Modu konplexuan emandako denbora neurriak modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.

1.18. Modu sinplean eta modu konplexuan emandako denbora neurriak ordenatzen ditu. Datak ordenatzen ditu.

1.19. Modu sinplean emandako denbora neurrien batuketak eta kenketak egiten ditu.

1.20. Ekintza baten iraupena zenbatesten du.1.21. Bi egunen artean igarotako denbora kalkulatzen du

egutegia erabiliz.1.22. Ordua irakurtzen eta adierazten du erloju analogiko eta

digitaletan.1.23. Ordutegiak eta ordu-programazioak prestatu eta inter-

pretatzen ditu.MONETA SISTEMAK.1.24. Legezko monetak eta billeteak ezagutzen ditu.1.25. Moneten eta billeteen kopuru jakin bat zenbatzen du.1.26. Moneten eta billeteen arteko baliokidetasun erlazioak

ezartzen ditu.1.27. Zentimoak arteko hurbilketak dituen prezioen zerrenda

bat ordenatzen du.1.28. Prezioen batuketak eta kenketak egiten ditu.1.29. Hurbilekoak diren objektuen prezioa zenbatesten du.1.30. Kopuru jakin baten moneten eta billeteen konposizio

desberdinak adierazten ditu.ANGELUAK.2.1. Angeluak neurtzen ditu angelu-garraiagailuarekin.PROBLEMAK.a) Neurketa nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.b) Neurketarekin loturiko problemak planteatu eta ebazten

ditu.

4. MULTZOA. GEOMETRIA.Kokapena espazioan, distantziak, angeluak eta biraketak:Kokapenen eta mugimenduen deskribapena ingurune topo-

grafiko batean.Koordenatu-ardatzak.Lerroak ibilbide gisa: zuzenak eta kurbatuak, zuzenen ebaki-

dura eta zuzen paraleloak.Forma lauak eta espazialak:Eguneroko bizitzan irudi espazialak identifikatzea.Gorputz geometrikoak: kuboak, esferak, prismak, piramideak

eta zilindroak. Ertzak eta aurpegiak.Objektuen forma deskribatzea, oinarrizko hiztegi geometrikoa

erabiliz.Gorputz geometrikoen irudi geometrikoak osatzea, garapen

batetik abiatuta.Oinarrizko forma geometrikoak aztertzea.Gorputz geometrikoak zenbait irizpideren bidez konparatu

eta sailkatzea.Erregulartasunak eta simetriak:Transformazio metrikoak: translazioak eta simetriak.


2. Manipulazioaren eta behaketaren bidez espazioko forma eta gorputz geometrikoak (kuboak, prismak, zilindroak, esferak) ezagutu eta deskribatzea eta sailkapenak egitea hainbat irizpi-deren arabera.

3. Ingurunean zuzenen balizko posizioak ezagutu eta iru-dikatzea: horizontalak, bertikalak eta zeiharrak, paraleloak eta perpendikularrak. Zuzenen eta zirkunferentzien arteko posizio erlatiboak ezagutu eta irudikatzea.


KOKAPENAK ESPAZIOAN.1.1. Irudikatutako objektuen artean erlazio topologikoak

ezartzen ditu.1.2. Inguruneko krokis edo planoen irudikapen grafikoak

ezagutu, interpretatu eta deskribatzen ditu.1.3. Erretikula batean irudikatutako ibilbideak deskribatu eta

gauzatzen ditu, norabideak eta irudikatutako distantzia zehaz-tuz.

1.4. Lauki-sare bateko puntuak aurkitzen ditu, koordenatu kartesiarrak erabiliz.

POLIGONOAK, ZIRKUNFERENTZIAK ETA ZIRKULUA.2.1. Emandako poligono baten aldeak, erpinak eta angeluak

ezagutzen ditu.2.2. Irudi geometrikoak ezagutu, ezaugarritu eta erregelaz

osatzen ditu.2.3. Triangeluak sailkatu, ezaugarritu eta osatzen ditu, aldeen

luzerari eta angeluen irekitasunari begiratuta.2.4. Laukiak sailkatzen ditu, aldeen paralelotasunari eta luzerari

eta angeluen irekitasunari begiratuta.2.5. Irudi geometrikoen perimetroa identifikatu eta kalkulatzen

du.GORPUTZ GEOMETRIKOAK.2.6. Gorputz geometriko baten elementuak identifikatzen

ditu.2.7. Prismak eta piramideak ezagutu eta ezaugarritzen ditu.

Gorputz biribilak ezagutu eta ezaugarritzen ditu.2.8. Gorputz geometriko errazei dagozkien txantiloiak eza-

gutzen ditu.SIMETRIA, BIRAKETAK ETA TRANSLAZIOAK.2.9. Irudi geometriko baten simetria-ardatzak zehazten ditu.2.10. Simetria-ardatz bat eta irudi bat emanda, irudi simetrikoa

marrazten du.2.11. Translazio bidez sortutako irudiak ezagutzen ditu.2.12. Irudi kongruenteak ezagutzen ditu, biraketa-zentroa

irudiaren puntu bat denean.ZUZENAK ETA ANGELUAK.3.1. Angelu zorrotzak, zuzenak eta kamutsak ezagutu eta

osatzen ditu (erregela eta angelu-garraiagailua erabiliz).3.2. Lerro paraleloak, perpendikularrak eta zeiharrak ezagutu

eta erregelaz osatzen ditu.PROBLEMAK.4.1. Geometria nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak


dutako kontzeptuak eta prozedurak aplikatuz.4.3. Testuinguru geometrikoan arrazoitze logikoko problema

errazak ebazten ditu.4.4. Testuinguru geometrikoan kontaketa sistematikoko pro-

blema errazak ebazten ditu.

5. MULTZOA. ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA.Datu-taulak eta grafikoak.Datuak bildu eta erregistratzea.Datu-taulak irakurri eta interpretatzea.Barra-diagrametan eta piktogrametan irudikatzea.

1. Zenbakizko testuak interpretatzea, problemak ebaztea. Datuak biltzea kontaketa teknikak erabiliz eta erregistratzea sailkapen irizpideen arabera ordenatuz eta emaitza taula edo grafiko batean adieraziz.

ESTATISTIKA.Datuak bildu eta sarrera bikoitzeko tauletan erregistratzen

ditu.1.1. Grafiko errazak osatzen ditu: barra-diagramak eta pik-

togramak.1.2. Sarrera bikoitzeko tauletan eta grafikoetan datuak iden-

tifikatu eta interpretatzen ditu.PROBLEMAK.a) Estatistika nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.b) Estatistikako edukiekin loturiko problemak planteatu eta

ebazten ditu.












Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak eta programa-zio lengoaiak eta tresnak ikaskuntza prozesuan txertatzea.














14. Programazio tresnak eta lengoaiak erabiltzea problemak modelizatu eta ebazteko.

1.1. Matematikako edo errealitatean eman daitekeen problema bat ebazteko jarraitutako prozesua ahoz eta modu arrazoituan adierazten du.

2.1. Problemen enuntziatua aztertu eta ulertzen du (datuak, datuen arteko erlazioak, problemaren testuingurua).

2.2. Problemak ebazteko estrategia heuristikoak eta arrazoitze prozesuak erabiltzen ditu.

2.3. Problemak ebazteko prozesuaren gainean hausnartzen du: erabilitako eragiketak eta emaitzen unitateak berrikusten ditu, soluzioak egoeraren testuinguruan egiaztatu eta interpretatzen ditu, ebazteko beste modu batzuk bilatzen ditu, etab.

2.4. Arrazoitze logikoko problema errazak ebazten ditu.2.5. Testuinguru zenbakizko eta geometrikoan kontaketa

sistematikoko problemak ebazten ditu.2.6. Ebatzi beharreko problemen emaitzei buruzko zenba-

tespenak eta aburuak egiten ditu, eta haien balioa egiaztatu eta baliagarriak eta eraginkorrak diren baloratzen du.

2.7. Eguneroko bizitzako zenbakizko testu errazetako datu eta mezuak identifikatu eta interpretatzen ditu (fakturak, publizitate liburuxkak, beherapenak...).

3.1. Aldaketa egoeretan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak identifikatzen ditu, testuinguru zenbakizko, geo-metriko eta funtzionaletan.

3.2. Espero diren emaitzen gaineko iragarpenak egiten ditu, aurkitutako patroiak eta legeak erabiliz eta haien egokitasuna eta gertatzen diren akatsak aztertuz.

4.1. Jada ebatzitako problemetan sakontzen du, soluzioaren koherentzia aztertuz eta problema horiek ebazteko beste modu batzuk bilatuz.

4.2. Jada ebatzitako problema batetik abiatuta, beste problema batzuk planteatzen ditu: datuak aldatuz, beste galdera batzuk proposatuz, errealitatearekin lotuz, beste testuinguru batzuk bilatuz, etab.

5.1. Egindako ikerketa prozesuari buruzko txostenak presta-tzen ditu, eta faseak azaldu eta lortutako emaitzak eta ondorioak baloratzen ditu.

6.1. Metodo zientifikoa praktikan jartzen du, eta txukuna, antolatua eta sistematikoa da.

6.2. Lan prozesua galdera egokiekin planifikatzen du: zer jakin nahi dut?, zer daukat?, zer ari naiz bilatzen?, nola egin dezaket?, nahasi al naiz egitean?, soluzioa egokia da?

7.1. Espero diren emaitzen gaineko zenbatespenak egiten ditu, eta baliagarriak diren egiaztatzen du eta haiek erabiltzearen alde onak eta txarrak baloratzen ditu.

8.1. Testuinguru zenbakizko, geometriko edo funtzionaletan ebatzi beharreko egoeretan, aburuak egin eta aburu horiek bali-ozkotuko edo ezeztatuko dituzten argudioak bilatzen ditu.

9.1. Matematikan lan egiteko jarrera egokiak garatu eta era-kusten ditu: ahalegina, pertseberantzia, malgutasuna eta kritika arrazoituaren onarpena.




9.5. Arrazoitze estrategiak (sailkatzea, erlazioei antzematea, kontraadibideak erabiltzea) garatu eta aplikatzen ditu aburuak sortu eta ikertzeko eta argudioak eraiki eta defendatzeko.

10.1. Problemak ebazteko prozesuan erabakiak hartzen ditu, erabaki horien ondorioak eta erraztasunari eta erabilgarritasunari begira komenigarriak diren baloratuz.


12.1. Tresna teknologikoak erabiltzen ditu zenbakizko kalku-luak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

12.2. Kalkulagailua erabiltzen du zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

13.1. Proiektu bat egiten du, txosten bat prestatu eta aurkezten du, agiri digital propioak sortzen ditu (testua, aurkezpena, irudia, bideoa, soinua…), informazio garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, tresna teknologiko egokia erabiltzen du eta ikas-kideekin partekatzen du.

14.1. Komandoen sekuentziak, begiztak, baldintzak, aldagaiak, prozedurak eta datuak sartu eta ateratzeko modu desberdinak erabiltzen dituzten programazio proiektuak diseinatu eta egiten ditu.

2. MULTZOA. ZENBAKIAK ETA ALJEBRA.Zenbaki osoak, hamartarrak eta zatikiak:Zenbakizko ordena. Zenbaki ordinalen erabilera. Zenbakien

konparazioa.Sei zifra arteko zenbakien izena eta grafia.Zenbaki-sistema hamartarra: zifren balio posizionala.Zenbaki-sistema hamartarreko elementuen arteko baliokide-

tasunak: batekoak, hamarrekoak, ehunekoak, etab.Zenbaki hamartarra: hamarrenak eta ehunenak.Zatikiaren kontzeptua, zatien eta osotasunaren arteko erlazio

gisa.Zatiki propioak eta inpropioak. Zenbaki mistoa. Irudikapen

grafikoa.Zatiki baliokideak, bi zatiki edo gehiago izendatzaile komunera

laburtzea.Zenbaki hamartarrak: posizioaren balioa.Zenbaki hamartarrak hurbilen dagoen hamarren, ehunen edo

milarenera biribiltzea.Zatikiaren eta zenbaki hamartarraren arteko erlazioa, zatikiak

ordenatzeko aplikatzea.Zatigarritasuna: multiploak, zatitzaileak, zenbaki lehenak eta

zenbaki konposatuak. Zatigarritasunaren irizpideak.Emaitzen zenbatespena.Emaitzak estrategia aritmetikoen bitartez egiaztatzea.Zenbaki arruntak hamarreko, ehuneko eta milakoetara bi-

ribiltzea.Hainbat motatako zenbaki multzoak ordenatzea.

1. Zenbaki mota desberdinak (arruntak, osoak, zatikiak eta hamartarrak hamarrenak arte) irakurri, idatzi eta ordenatzea, arrazoitze egokiak eginez.

2. Zenbaki mota desberdinak beren balioaren arabera inter-pretatzea, eguneroko bizitzako egoeretan.

3. Zenbakizko eragiketa eta kalkulu errazak eragiketen propietateei erreferentzia egiten dieten prozedura desberdinen bidez egitea, buruz egindako kalkulua barne, problemak ebazteko egoeretan.

4. Eragiketen propietateak, estrategia pertsonalak eta egin beharreko kalkuluaren arabera erabiltzen diren prozedurak (al-goritmo idatziak, buruz egindako kalkulua, gutxi gorabeherako kalkulua, zenbatespena, kalkulagailua) erabiltzea.

5. Zenbaki osoak, hamartarrak, zatikizkoak eta portzentaje errazak erabiltzea eguneroko bizitzako egoeretan informazioa interpretatu eta trukatzeko.

6. Zenbakiekin eragiketak egitea eragiketen hierarkia kontuan hartuta eta eragiketen propietateak, estrategia pertsonalak eta egin beharreko kalkuluaren arabera erabiltzen diren prozedurak (algoritmo idatziak, buruz egindako kalkulua, gutxi gorabeherako kalkulua, zenbatespena, kalkulagailua) aplikatuz, erabilera ego-kienari buruz erabakiz.

7. Batuketaren, kenketaren, biderketaren eta zatiketaren al-goritmo estandarrak ezagutu, erabili eta automatizatzea zenbaki mota desberdinekin, emaitzak problemak ebazteko testuingurue-tan eta eguneroko bizitzako egoeretan egiaztatuz.

ZENBAKI ARRUNTAK.Bederatzi zifra arteko zenbakiak erabiliz, ondokoetarako gai

da:1.1. Zenbakiak irakurtzen ditu.1.2. Zenbakiak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.3. Ehun milioikoak, hamar milioikoak eta milioikoak eta haien

balioa ezagutzen ditu.1.4. Zifren balio posizionala identifikatzen du.1.5. Zenbakiak batuketa moduan eta batuketa-biderketa mo-


1.6. Zenbakiak konparatu eta ordenatzen ditu.1.7. Zenbakiak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.1.8. Zenbakiak milioiko osoetara hurbiltzen ditu.1.9. Ehun milioikoen, hamar milioikoen, milioikoen, ehun

milakoen, hamar milakoen, milakoen, ehunekoen, hamarrekoen eta batekoen arteko baliokidetasunak ezartzen ditu.



1.12. Zenbaki erromatarrak irakurri eta idazten ditu.ZATIKIAK.1.13. Zatikiak irakurtzen ditu.1.14. Zatikiak zifrekin idazten ditu.1.15. Zatikiaren gaiak identifikatzen ditu eta zer adierazten

duten ezagutzen du.



Eragiketak zenbaki arruntekin: batuketa, kenketa, biderketa eta zatiketa.

Biderketa batugai berdinen batuketa gisa eta alderantziz. Biderkatzeko taulak.

Berretura, faktore berdinen biderkadura gisa. Karratuak eta kuboak. Berrekizuna 10 duten berreturak.

Zatiketaren berezko gaiak identifikatu eta erabiltzea.Eragiketen propietateak eta haien arteko erlazioak zenbaki

arruntak erabiliz.Eragiketak zatikiekin.Eragiketak zenbaki hamartarrekin.Portzentajeak. Zatiak portzentajeak erabiliz adieraztea.Portzentajearen gehitze eta gutxitzeak.Eguneroko bizitzako problemen ebazpena.Kalkulua:Batuketaren, kenketaren, biderketaren eta zatiketaren algo-

ritmo estandarrak erabiltzea.Algoritmoen automatizazioa.Batuketa moduan eta batuketa-biderketa moduan deskon-

posatzea.Zenbaki arrunten deskonposaketa, zifren balio posizionalaren

arabera.Goranzko eta beheranzko serieak osatzea.Biderkatzeko taulak osatu eta buruz ikastea.Emandako zenbaki baten lehen multiploak lortzea.Ehun (100) baino txikiagoa den zeinahi zenbakiren zatitzaile

guztiak lortzea.Zenbaki hamartarren deskonposaketa, zifren balio posizio-

nalaren arabera.Ehunekoak benetako egoeretan kalkulatzea.Kalkuluak buruz egiteko estrategiak landu eta erabiltzea.Kalkulagailua erabiltzea.

8. Ikaslearen mailari egokituriko eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz, ezagutza matematiko egokien baliagarritasuna baloratuz eta problemak ebazteko aplikaturiko prozesuaren gainean hausnartuz.

1.16. Zatikiak grafikoki irudikatzen ditu.1.17. Irudi baten zati marraztua zatiki bidez adierazten du.1.18. Bi zatiki edo gehiago izendatzaile komunera laburtzen

ditu.1.19. Zatiki baliokideak kalkulatzen ditu, hainbat prozedura

erabiliz: handitzea, sinplifikatzea, gurutzatzea.1.20. Zatiki laburtezinak kalkulatzen ditu.1.21. Zatikiak konparatu eta ordenatzen ditu: zenbakitzailea

berdina, izendatzailea berdina dutenak.1.22. Zatikiak zenbakizko zuzenean kokatzen ditu: bi zenbaki

arrunten artean.1.23. Kopuru baten zatikia kalkulatzen du egoera errazetan.ZENBAKI HAMARTARRAK.1.24. Zenbaki hamartarrak irakurtzen ditu.1.25. Magnitude neurrien kopuru hamartarrak irakurtzen

ditu.1.26. Zenbaki hamartarrak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.27. Hamarrenak, ehunenak eta milarenak eta haien balioa

ezagutzen ditu.1.28. Zifra hamartarren balio posizionala identifikatzen du.1.29. Zenbakiak batuketa moduan eta batuketa-biderketa mo-


1.30. Zenbaki hamartarrak konparatu eta ordenatzen ditu.1.31. Zenbaki hamartarrak zenbakizko zuzenean irudikatzen

ditu.1.32. Zenbaki hamartarrak hamarren eta ehunen osoetara

hurbiltzen ditu.1.33. Batekoen, hamarrenen, ehunenen eta milarenen arteko

baliokidetasunak ezartzen ditu.1.34. Zatiki hamartarrak zenbaki hamartarrekin adierazten

ditu eta alderantziz.ERAGIKETAK ZENBAKI ARRUNTEKIN.KALKULU ALGORITMIKOA.6.1. Zatiketako gaiak eta haien arteko erlazioak identifikatzen

ditu. Oinarrizko propietatea aplikatzen du.6.2. Batuketa kopuru jakin bat (4 zifra arteko hiru) denbora




6.5. Zatiketa kopuru jakin bat (bi zatiketa: 3/4 zifrako zenbakiak zati 1/2 zifrakoak) denbora zehatz batean (3 minutuz) egiten du.

6.6. Biderketaren banatze legea aplikatzen du.6.7. Parentesiak dituzten eragiketetan lehentasunaren araua

aplikatzen du.6.8. Zenbaki bat atzetik zeroak dituen batekoarekin biderka-

tzeko edo zatitzeko prozedura aplikatzen du.6.9. Kalkulagailuarekin egindako eragiketa baten emaitza

egiaztatzen du, eragiketa horien aurkako izaera aplikatuz.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (AHOZ).6.10. Zifra bateko lau zenbakiren arteko batuketak eta kenketak





kadentziekin.6.15. Zifra bateko edo bi zifrako hiru zenbakiren arteko eragi-

keta konbinatu errazen emaitza kalkulatzen du.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (IDATZIZ).6.16. Zifra bateko lau zenbakiren arteko batuketak eta kenketak


motako batuketak eta kenketak egiten ditu: 3000 + 300 + 2000.6.18. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako batuketa

edo kenketa batean: 650 - ___ = 400.6.19. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen

ditu (2 irizpide).6.20. Hamarreko edo ehuneko osoak zifra bateko zenbakiekin

biderkatu eta zatitzen ditu.6.21. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako biderketa

edo zatiketa batean: 300 : ___ = 50.6.22. Zifra bateko edo bi zifrako hiru zenbakiren arteko era-

giketa konbinatu errazen emaitza kalkulatzen du (parentesiekin edo parentesirik gabe): 55 : 5 + 50.

6.23. Batuketen, kenketen, biderketen eta zatiketen emaitza zenbatetsi eta egiaztatzen du.

ERAGIKETAK ZATIKIEKIN. 6.24. Izendatzailea berdina duten zatikien batuketak eta

kenketak egiten ditu. ERAGIKETAK ZENBAKI HAMARTARREKIN. 6.25. Batuketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko hiru) denbora

zehatz batean (3 minutuz) egiten du. 6.26. Kenketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko hiru) denbora

zehatz batean (3 minutuz) egiten du. 6.27. Biderketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko bi) denbora

zehatz batean (4 minutuz) egiten du. 6.28. Zatiketa kopuru jakin bat (bi zatiketa: 3/4 zifrako zen-

bakiak zati 1/2 zifrakoak) denbora zehatz batean (4 minutuz) egiten du.

6.29. Zenbaki bat atzetik zeroak dituen batekoarekin biderka-tzeko edo zatitzeko prozedura aplikatzen du.

6.30. Batuketa eta kenketa errazak buruz kalkulatzen ditu ikusizko laguntzarekin.

6.31. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen ditu, ondoko kadentziekin: 0,2; 0,5; 1,1.

PROBLEMA ARITMETIKOAK.8.1. Estatistikako edukiekin loturiko bigarren mailako problema

aritmetiko trinkoak (galdera bat besterik ez da agertzen enuntzi-atuaren bukaeran) planteatu eta ebazten ditu.

8.2. Estatistikako edukiekin loturiko hirugarren mailako proble-ma aritmetikoak (datuak zenbaki hamartarretan eta zatikizkoetan) planteatu eta ebazten ditu.




8.4. Estatistikako edukiekin eta zenbakikuntzarekin loturiko problemak planteatu eta ebazten ditu.



8.7. Zenbakizko testuinguruan arrazoitze logikoko problema errazak ebazten ditu.

8.8. Zenbakizko testuinguruan kontaketa sistematikoko pro-blemak ebazten ditu.

3. MULTZOA. NEURRIAK.Azaleren neurketa.Azalera unitateak sistema metriko hamartarrean.Azalera neurriak. Modu konplexua eta ez-konplexua.Benetako bizitzako egoerei buruzko azalera neurtzeko pro-

blemak ebaztea.Sistema hirurogeitarreko neurriak: denbora eta angeluak.Orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak

eta transformazioak.Denbora neurriak.Angeluen neurketa.Denborari eta angeluei buruzko problemak ebaztea.

1. Neurketa tresna eta unitate egokiak ezagutu eta hautatzea, luzera, azalera, pisua/masa, edukiera eta moneta sistematik era-torritako neurriak zenbatestea eta zehaztasunez adieraztea, eta inguruabarrek hala eskatzen dutenean unitate batzuetatik beste batzuetara pasatzea.

2. Neurketarekin loturiko zenbakizko testuak interpretatzea.3. Ohiko neurketa tresna eta unitateen artean egokienak eza-

gutu eta hautatzea, aurretiaz zenbatespenak egitea, angeluen neurriak zehaztasunez adieraztea, eta inguruabarrek hala es-katzen dutenean unitate batzuetatik beste batzuetara pasatzea.


LUZERA, MASA ETA EDUKIERA.1.1. Metroaz edo erregelaz distantziak edo luzerak neurtzen

ditu.1.2. Ezagutzen ditu sistema metriko hamartarreko luzera,


egokiena hautatzen du.1.4. Neurri-unitateen arteko baliokidetasun erlazioak ezartzen

ditu luzera, masa eta edukiera magnitudeetarako.1.5. Modu konplexuan emandako luzera, masa eta edukierako

neurriak modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.1.6. Luzera, masa eta edukierako neurriak modu sinplean eta

modu konplexuan ordenatzen ditu.1.7. Modu sinplean eta modu konplexuan emandako luzera,

masa eta edukierako neurrien batuketak eta kenketak egiten ditu.


AZALERA ETA BOLUMENA.1.9. Hainbat objekturen azalerak pertzepzioz konparatzen

eta ordenatzen ditu.1.10. Hainbat irudiren azalerak gainezarpenaren, deskonposa-

ketaren eta patroi-unitatearen bidez konparatzen eta ordenatzen ditu.

1.11. Sistema metriko hamartarreko azalera neurtzeko oina-rrizko unitateak ezagutzen ditu (m², dm² eta cm²).

1.12. Gainazalaren azalera metroaz edo erregelaz neurtzen du eta kalkulatzen du.

1.13. Neurri bat adierazteko azalera unitate egokiena hautatzen du.

1.14. Baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu azalera unitateen artean.

1.15. Hainbat gainazalen azalera zenbatesten du.DENBORA.1.16. Denbora neurtzeko eta taula bidez adierazteko unitateak

ezagutzen ditu.1.17. Iraupen desberdinak adierazteko denbora unitate egokia

hautatzen du.1.18. Baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu denbora unitateen

artean.1.19. Modu konplexuan emandako denbora neurriak modu

sinplean adierazten ditu eta alderantziz.1.20. Modu sinplean eta modu konplexuan emandako denbora

neurriak ordenatzen ditu.1.21. Modu sinplean eta modu konplexuan emandako denbora

neurrien batuketak, kenketak, biderketak eta zatiketak egiten ditu.

1.22. Ekintza baten iraupena zenbatesten du.1.23. Bi egunen artean igarotako denbora kalkulatzen du.1.24. Ordutegiak eta ordu-programazioak prestatu eta inter-

pretatzen ditu.MONETA SISTEMAK.1.25. Zentimoak arteko hurbilketak dituen prezioen zerrenda

bat ordenatzen du.1.26. Prezioen batuketak eta kenketak egiten ditu.1.27. Hurbilekoak diren objektuen prezioa zenbatesten du.1.28. Kopuru jakin baten moneten eta billeteen konposizio

desberdinak adierazten ditu.ANGELUAK.3.1. Angeluak neurtzen ditu angelu-garraiagailuarekin.3.2. Angeluen irekitasun unitateak ezagutzen ditu: gradua,

minutua eta segundoa.3.3. Modu konplexuan emandako angelu neurrien batuketak

eta kenketak egiten ditu.3.4. Emandako angeluen neurria zenbatesten du.PROBLEMAK.4.1. Neurketa nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak


ditu.

4. MULTZOA. GEOMETRIA.Kokapena planoan eta espazioan.Zuzenen eta zirkunferentzien arteko posizio erlatiboak.Angeluak posizio desberdinetan: ondoz ondoko angeluak,

angelu auzokideak, erpinez aurkako angeluak…Koordenatu kartesiarren sistema. Kokapenen eta mugimen-

duen deskribapena.Espazioaren oinarrizko irudikapena, eskala eta grafiko erra-

zak.Forma lauak eta espazialak: irudi lauak: elementuak, erlazioak

eta sailkapena.Triangeluen sailkapena, aldeen eta angeluen arabera.Laukien sailkapena, aldeen paralelotasunaren arabera. Para-

lelepipedoen sailkapena.Irudi lauen ahurtasuna eta ganbiltasuna.Poligonoak identifikatu eta izendatzea, aldeen kopuruaren

arabera.Perimetroa eta azalera.Zirkunferentzia eta zirkulua. Oinarrizko elementuak: zentroa,

erradioa, diametroa, korda, arkua, tangentea eta zirkulu-sek-torea.

Erregulartasunak eta simetriak: erregulartasunak ezagutzea eta, zehazki, ardatz eta ispilu motako simetriak.

1. Paralelotasunaren, perpendikulartasunaren, simetriaren, geometriaren, perimetroaren eta azaleraren nozio geometrikoak erabiltzea eguneroko bizitzako egoerak deskribatu eta ulertze-ko.

2. Irudi lauak ezagutzea; laukia, laukizuzena, erronboidea, triangelua, trapezioa eta erronboa.

3. Paralelogramo, triangelu, trapezio eta erronboen azalera kalkulatzeko metodoa ulertzea. Irudi lauen azalera kalkulatzea.

4. Irudi lauen propietateak erabiltzea problemak ebazteko.5. Erreferentzia sistemetatik eta hurbileko objektu edo egoere-

tatik abiatuta egindako irudikapen espazialak interpretatzea.6. Eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea,

landutako ezagutza geometrikoak erabiliz, errealitatearen eta ma-tematikaren arteko loturak ezarriz, ezagutza matematiko egokien baliagarritasuna baloratuz eta problemak ebazteko aplikaturiko prozesuaren gainean hausnartuz.

ZUZENAK ETA ANGELUAK.1.1. Angelu ganbilak (zorrotzak, zuzenak eta kamutsak), lauak

eta ahurrak ezagutu eta osatzen ditu (erregela eta angelu-ga-rraiagailua erabiliz).

1.2. Ondoz ondoko angeluak, angelu auzokideak, erpinez aurkako angeluak, angelu osagarriak eta angelu betegarriak ezagutu eta osatzen ditu.

1.3. Angelu baten erdikaria ezagutu eta osatzen du.1.4. Zuzenak, zuzenerdiak eta segmentuak ezagutu eta

osatzen ditu.1.5. Lerro paraleloak eta perpendikularrak ezagutu eta eskuaira

eta kartaboiz osatzen ditu.1.6. Segmentu baten erdibitzailea ezagutu eta osatzen du.1.7. Zuzenen eta zirkunferentzien arteko posizio erlatiboak

ezagutu eta osatzen ditu.1.8. Bi zirkunferentzien arteko posizio erlatiboak ezagutu eta

osatzen ditu.SIMETRIA, BIRAKETAK ETA TRANSLAZIOAK.1.9. Irudi simetrikoak eta simetriadunak ezagutu eta osatzen

ditu.1.10. Translazio bidez sortutako irudiak ezagutu eta osatzen

ditu.1.11. Irudi kongruenteak ezagutu eta osatzen ditu, biraketa-

zentroa irudiaren puntu bat denean.POLIGONOAK, ZIRKUNFERENTZIAK ETA ZIRKULUA.2.1. Poligonoen diagonalak ezagutu eta osatzen ditu.2.2. Triangeluetako eta laukietako angeluen batura ezagutzen

du.2.3. Baldintza jakin batzuk betetzen dituzten poligonoak

ezagutu, ezaugarritu eta osatzen ditu.



2.4. Triangelu desberdinak (aldeen luzerari eta angeluen irekitasunari begiratuta) ezagutu, ezaugarritu eta osatzen ditu.

2.5. Lauki desberdinak (aldeen paralelotasunari eta luzerari eta angeluen irekitasunari begiratuta) ezagutu, ezaugarritu eta osatzen ditu.

3.1. Irudi geometrikoen perimetroa identifikatu eta kalkulatzen du.

3.2. Poligono errazen azalerak kalkulatzen ditu.4.1. Zirkunferentziak identifikatu eta osatzen ditu eta zirkun-

ferentziaren elementuak bereizten ditu.4.2. Zirkunferentziaren luzera kalkulatzen du.KOKAPENAK ESPAZIOAN.5.1. Plano batean ibilbideak deskribatu eta gauzatzen ditu.5.2. Lauki-sare bateko puntuak identifikatu eta aurkitzen ditu,

koordenatu kartesiarrak erabiliz.PROBLEMAK.6.1. Geometria nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.6.2. Problema geometrikoak planteatu eta ebazten ditu,

landutako kontzeptuak eta prozedurak aplikatuz.6.3. Testuinguru geometrikoan arrazoitze logikoko problema

errazak ebazten ditu.6.4. Testuinguru geometrikoan kontaketa sistematikoko pro-

blemak ebazten ditu.

5. MULTZOA. ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA.Estatistikako grafiko eta parametroak.Datu kualitatiboak eta kuantitatiboak bildu eta sailkatzea.Maiztasun taulak osatzea.Intuizioz zentralizazio neurriekin hastea: batez besteko

aritmetikoa.Grafiko errazak interpretatzea: barra-diagramak eta sekto-

re-diagramak.Grafiko estatistikoen bidez aurkezten diren informazioen

azterketa.Esperientzia batzuen ausazko izaera.

1. Informazio kuantifikagarria bildu eta erregistratzea, irudika-pen grafikoko baliabide erraz batzuk erabiliz: datu-taulak, barra-blokeak, diagrama linealak…, eta informazioa komunikatzea.

2. Ingurune hurbilari buruzko datu multzo baten irudikapen grafikoak egin, irakurri eta interpretatzea.

3. Eguneroko bizitzan ezinezkoak, posibleak edo ziurrak diren gertaerak dituzten egoerak identifikatzea, ezagutza matematiko egokien baliagarritasuna baloratuz eta problemak ebazteko aplikatutako prozesuaren gainean hausnartuz.

ESTATISTIKA.1.1. Datu-tauletan kuantifika daitekeen informazioa identifikatu,

bildu eta erregistratzen du.2.1. Batez besteko aritmetikoa kalkulatzen du eguneroko

bizitzako egoera praktikoetan.2.2. Grafiko errazak osatzen ditu: barra-diagramak, piktogra-

mak, poligonalak eta sektorialak.2.3. Diagrama mota desberdinetan eta sarrera bikoitzeko

tauletan datuak identifikatu eta interpretatzen ditu.PROBLEMAK.2.4. Estatistika nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.PROBABILITATEA.3.1. Ausazko egoerak identifikatzen ditu.AUSAZKO ETA PROBABILITATEKO PROBLEMAK.3.2. Ausazko eta probabilitateko problema oso errazak ebazten

ditu.

























1.1. Matematikako edo errealitatean eman daitekeen problema bat ebazteko jarraitutako prozesua ahoz eta modu arrazoituan adierazten du.

2.1. Problemen enuntziatua aztertu eta ulertzen du (datuak, datuen arteko erlazioak, problemaren testuingurua).

2.2. Problemak ebazteko estrategia heuristikoak eta arrazoitze prozesuak erabiltzen ditu.

2.3. Problemak ebazteko prozesuaren gainean hausnartzen du: erabilitako eragiketak eta emaitzen unitateak berrikusten ditu, soluzioak egoeraren testuinguruan egiaztatu eta interpretatzen ditu, ebazteko beste modu batzuk bilatzen ditu, etab.

2.4. Arrazoitze logikoko problemak ebazten ditu.2.5. Testuinguru zenbakizko eta geometrikoan kontaketa

sistematikoko problemak ebazten ditu.2.6. Arrazoitze induktiboko problema oso errazak ebazten

ditu.2.7. Ebatzi beharreko problemen emaitzei buruzko zenba-

tespenak eta aburuak egiten ditu, eta haien balioa egiaztatu eta baliagarriak eta eraginkorrak diren baloratzen du.

2.8. Eguneroko bizitzako zenbakizko testu errazetako datu eta mezuak identifikatu eta interpretatzen ditu (fakturak, publizitate liburuxkak, beherapenak...).

3.1. Aldaketa egoeretan patroiak, erregulartasunak eta lege matematikoak identifikatzen ditu, testuinguru zenbakizko, geo-metriko eta funtzionaletan.

3.2. Espero diren emaitzen gaineko iragarpenak egiten ditu, aurkitutako patroiak eta legeak erabiliz eta haien egokitasuna eta gertatzen diren akatsak aztertuz.

4.1. Jada ebatzitako problemetan sakontzen du, soluzioaren koherentzia aztertuz eta problema horiek ebazteko beste modu batzuk bilatuz.

4.2. Jada ebatzitako problema batetik abiatuta, beste problema batzuk planteatzen ditu: datuak aldatuz, beste galdera batzuk proposatuz, errealitatearekin lotuz, beste testuinguru batzuk bilatuz, etab.

5.1. Egindako ikerketa prozesuari buruzko txostenak presta-tzen ditu, eta faseak azaldu eta lortutako emaitzak eta ondorioak baloratzen ditu.

6.1. Metodo zientifikoa praktikan jartzen du, eta txukuna, antolatua eta sistematikoa da.

6.2. Lan prozesua galdera egokiekin planifikatzen du: zer jakin nahi dut?, zer daukat?, zer ari naiz bilatzen?, nola egin dezaket?, nahasi al naiz egitean?, soluzioa egokia da?

7.1. Espero diren emaitzen gaineko zenbatespenak egiten ditu, eta baliagarriak diren egiaztatzen du eta haiek erabiltzearen alde onak eta txarrak baloratzen ditu.

8.1. Testuinguru zenbakizko, geometriko edo funtzionaletan ebatzi beharreko egoeretan, aburuak egin eta aburu horiek bali-ozkotuko edo ezeztatuko dituzten argudioak bilatzen ditu.

9.1. Matematikan lan egiteko jarrera egokiak garatu eta era-kusten ditu: ahalegina, pertseberantzia, malgutasuna eta kritika arrazoituaren onarpena.






9.5. Arrazoitze estrategiak (sailkatzea, erlazioei antzematea, kontraadibideak erabiltzea) garatu eta aplikatzen ditu aburuak sortu eta ikertzeko eta argudioak eraiki eta defendatzeko.

10.1. Problemak ebazteko prozesuan erabakiak hartzen ditu, erabaki horien ondorioak eta erraztasunari eta erabilgarritasunari begira komenigarriak diren baloratuz.


12.1. Tresna teknologikoak erabiltzen ditu zenbakizko kalku-luak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

12.2. Kalkulagailua erabiltzen du zenbakizko kalkuluak egiteko, ikasteko eta problemak ebazteko.

13.1. Proiektu bat egiten du, txosten bat prestatu eta aurkezten du, agiri digital propioak sortzen ditu (testua, aurkezpena, irudia, bideoa, soinua…), informazio garrantzitsua bilatu, hautatu eta antolatzen du, tresna teknologiko egokia erabiltzen du eta ikas-kideekin partekatzen du.

2. MULTZOA. ZENBAKIAK ETA ALJEBRA.Zenbaki osoak, hamartarrak eta zatikiak:Zenbakikuntza erromatarra.Zenbakizko ordena. Zenbaki ordinalen erabilera. Zenbakien

konparazioa.Sei zifra baino gehiagoko zenbakien izena eta grafia.Zenbaki-sistema hamartarreko elementuen arteko baliokide-

tasunak: batekoak, hamarrekoak, ehunekoak, etab.Zenbaki-sistema hamartarra: zifren balio posizionala.Zenbaki hamartarra: hamarrenak eta ehunenak.Zatikiaren kontzeptua, zatien eta osotasunaren arteko erlazio

gisa.Zatiki propioak eta inpropioak. Zenbaki mistoa. Irudikapen

grafikoa.Zatiki baliokideak, bi zatiki edo gehiago izendatzaile komunera

laburtzea.Zenbaki hamartarrak: posizioaren balioa.Zenbaki hamartarrak hurbilen dagoen hamarren, ehunen edo

milarenera biribiltzea.Zatikiaren eta zenbaki hamartarraren arteko erlazioa, zatikiak

ordenatzeko aplikatzea.Zatigarritasuna: multiploak, zatitzaileak, zenbaki lehenak eta

zenbaki konposatuak. Zatigarritasunaren irizpideak.Zenbaki positiboak eta negatiboak.Emaitzen zenbatespena.Emaitzak estrategia aritmetikoen bitartez egiaztatzea.Zenbaki arruntak hamarreko, ehuneko eta milakoetara bi-

ribiltzea.Hainbat motatako zenbaki multzoak ordenatzea.Eragiketak:Eragiketak zenbaki arruntekin: batuketa, kenketa, biderketa

eta zatiketa.Biderketa batugai berdinen batuketa gisa eta alderantziz.

Biderkatzeko taulak.Berretura, faktore berdinen biderkadura gisa. Karratuak eta

kuboak. Berrekizuna 10 duten berreturak.Zatiketaren berezko gaiak identifikatu eta erabiltzea.Eragiketen propietateak eta haien arteko erlazioak zenbaki

arruntak erabiliz.Eragiketak zatikiekin.Eragiketak zenbaki hamartarrekin.Portzentajeak eta proportzionaltasuna:Zatiak portzentajeak erabiliz adieraztea.Zatiki errazen, hamartarren eta portzentajeen arteko korres-

pondentzia.Portzentajearen gehitze eta gutxitzeak.Proportzionaltasun zuzena.Hiruko erregela proportzionaltasun zuzenaren egoretan:

bikoitzaren, hirukoitzaren, erdiaren legeak.Eguneroko bizitzako problemen ebazpena.Kalkulua:Batuketaren, kenketaren, biderketaren eta zatiketaren algo-

ritmo estandarrak erabiltzea.Algoritmoen automatizazioa.Batuketa moduan eta batuketa-biderketa moduan deskon-

posatzea.Zenbaki arrunten deskonposaketa, zifren balio posizionalaren

arabera.Goranzko eta beheranzko serieak osatzea.Biderkatzeko taulak osatu eta buruz ikastea.Emandako zenbaki baten lehen multiploak lortzea.Ehun (100) baino txikiagoa den zeinahi zenbakiren zatitzaile

guztiak lortzea.Zenbaki hamartarren deskonposaketa, zifren balio posizio-

nalaren arabera.Ehunekoak benetako egoeretan kalkulatzea.Kalkuluak buruz egiteko estrategiak landu eta erabiltzea.Kalkulagailua erabiltzea.

1. Zenbaki mota desberdinak (erromatarrak, arruntak, osoak, zatikiak eta hamartarrak ehunenak arte) irakurri, idatzi eta orde-natzea, arrazoitze egokiak eginez.

2. Eguneroko bizitzako egoeretan, zenbaki mota desberdinak beren balioaren arabera interpretatzea.

3. Zenbakizko eragiketa eta kalkulu errazak eragiketen propietateei erreferentzia egiten dieten prozedura desberdinen bidez egitea, buruz egindako kalkulua barne, problemak ebazteko egoeretan.

4. Eragiketen propietateak, estrategia pertsonalak eta egin beharreko kalkuluaren arabera erabiltzen diren prozedurak (al-goritmo idatziak, buruz egindako kalkulua, gutxi gorabeherako kalkulua, zenbatespena, kalkulagailua) erabiltzea.

5. Zenbaki osoak, hamartarrak, zatikizkoak eta portzentaje errazak erabiltzea, eguneroko bizitzako egoeretan informazioa interpretatu eta trukatzeko.

6. Zenbakiekin eragiketak egitea eragiketen hierarkia kontuan hartuta eta eragiketen propietateak, estrategia pertsonalak eta egin beharreko kalkuluaren arabera erabiltzen diren prozedurak (algoritmo idatziak, buruz egindako kalkulua, gutxi gorabeherako kalkulua, zenbatespena, kalkulagailua) aplikatuz, erabilera ego-kienari buruz erabakiz.

7. Portzentajeak eta proportzionaltasun zuzena erabiltzen hastea informazioa interpretatu eta trukatzeko eta eguneroko bizitzako testuinguruetan problemak ebazteko.

8. Batuketaren, kenketaren, biderketaren eta zatiketaren al-goritmo estandarrak ezagutu, erabili eta automatizatzea, zenbaki mota desberdinekin, emaitzak problemak ebazteko testuingurue-tan eta eguneroko bizitzako egoeretan egiaztatuz.

9. Ikaslearen mailari egokituriko eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz, ezagutza matematiko egokien baliagarritasuna baloratuz eta problemak ebazteko aplikaturiko prozesuaren gainean hausnartuz.

ZENBAKI ARRUNTAK.Zenbakiak erabiliz, ondokoetarako gai da:1.1. Zenbakiak irakurtzen ditu.1.2. Zenbakiak zifrekin eta letrekin idazten ditu.1.3. Milakoak, hamar milakoak, ehun milakoak, milioikoak,

hamar milioikoak, ehun milioikoak, bilioikoak, hamar bilioikoak eta ehun bilioikoak eta haien balioa ezagutzen ditu.

1.4. Zifren balio posizionala identifikatzen du.1.5. Zenbakiak batuketa moduan eta batuketa-biderketa mo-


1.6. Zenbakiak konparatu eta ordenatzen ditu.1.7. Zenbakiak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.1.8. Zenbakiak hamar milioiko osoetara hurbiltzen ditu.1.9. Ehun milioikoen, hamar milioikoen, milioikoen, ehun

milakoen, hamar milakoen, milakoen, ehunekoen, hamarrekoen eta batekoen arteko baliokidetasunak ezartzen ditu.



1.12. Zatigarritasunaren arauak ezagutzen ditu 2, 3, 4, 5, 9 eta 10 zenbakiei dagokienez.

ZATIKIAK.1.13. Parteak oso zehaztuak ez dituen irudi baten zati marraz-

tua zatiki bidez (laburtezina) adierazten du.1.14. Bi zatiki edo gehiago izendatzaile komunera laburtzen

ditu.1.15. Zatiki baliokideak kalkulatzen ditu, hainbat prozedura

erabiliz: handitzea, sinplifikatzea, gurutzatzea.1.16. Jarduera guztietan zatiki laburtezinak kalkulatzen ditu.1.17. Izendatzaile desberdina duten zatikiak konparatu eta

ordenatzen ditu.1.18. Zatikiak zenbakizko zuzenean kokatzen ditu, zenbaki

arrunten artean edo zatikien artean.1.19. Kopuru baten zatikia kalkulatzen du egoera desber-

dinetan.ZENBAKI HAMARTARRAK.1.20. Magnitude neurrien kopuru hamartarrak irakurtzen

ditu.1.21. Magnitude neurrien kopuru hamartarrak idazten ditu.1.22. Zifra hamartarren balio posizionala identifikatzen du.1.23. Zenbakiak batuketa moduan eta batuketa-biderketa mo-


1.24. Zenbaki hamartarrak konparatu eta ordenatzen ditu.1.25. Zenbaki hamartarrak zenbakizko zuzenean irudikatzen

ditu.1.26. Zenbaki hamartarrak hamarren eta ehunen osoetara

hurbiltzen ditu.1.27. Batekoen, hamarrenen, ehunenen eta milarenen arteko

baliokidetasunak ezartzen ditu.1.28. Zatikiak zenbaki hamartarrekin adierazten ditu eta

alderantziz.ZENBAKI OSOAK.1.29. Zenbaki osoak irakurtzen ditu.1.30. Zenbaki osoak idazten ditu.1.31. Zenbaki osoak konparatu eta ordenatzen ditu.1.32. Zenbaki osoak zenbakizko zuzenean irudikatzen ditu.ERAGIKETAK ZENBAKI ARRUNTEKIN.KALKULU ALGORITMIKOA.6.1. Biderketaren banatze legea aplikatzen du.6.2. Kalkulagailuarekin egindako eragiketa baten emaitza

egiaztatzen du, eragiketa horien aurkako izaera aplikatuz.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (AHOZ).6.3. Zifra bateko bost zenbakiren arteko batuketak eta kenketak





kadentziekin.6.8. Zifra bateko edo bi zifrako hiru zenbakiren arteko eragiketa

konbinatu errazen emaitza kalkulatzen du.BURUZ EGINDAKO KALKULUA (IDATZIZ).6.9. Zifra bateko bost zenbakiren arteko batuketak eta kenketak


motako batuketak eta kenketak egiten ditu: 3400 + 500 + 5000.6.11. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako batuketa

edo kenketa batean: 170 - ___ = 55.6.12. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen

ditu (2 irizpide).6.13. Hamarreko edo ehuneko edo milako osoak zifra bateko

zenbakiekin biderkatu eta zatitzen ditu.6.14. Falta den gaia kalkulatzen du ondoko motako biderketa

edo zatiketa batean: 5000 : ___ = 250.6.15. Zifra bateko edo bi zifrako hiru zenbakiren arteko era-

giketa konbinatu errazen emaitza kalkulatzen du (parentesiekin edo parentesirik gabe): 200 x 4 : 10.



6.16. Batuketen, kenketen, biderketen eta zatiketen emaitza zenbatetsi eta egiaztatzen du.

ERAGIKETAK ZATIKIEKIN.6.17. Izendatzaile berdina edo desberdina duten zatikien

batuketak eta kenketak egiten ditu.6.18. Zatikien biderketak edo zatiketak egiten ditu.ERAGIKETAK ZENBAKI HAMARTARREKIN.6.19. Batuketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko lau) denbora

zehatz batean (3 minutuz) egiten du.6.20. Kenketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko lau) denbora

zehatz batean (3 minutuz) egiten du.6.21. Biderketa kopuru jakin bat (3 zifra arteko bi) denbora

zehatz batean (3 minutuz) egiten du.6.22. Zatiketa kopuru jakin bat (bi zatiketa: 3/4 zifrako zenbakiak

zati 2 zifrakoak) denbora zehatz batean (3 minutuz) egiten du.6.23. Parentesiak dituzten eragiketetan lehentasunaren araua

aplikatzen du.6.24. Zenbaki bat atzetik zeroak dituen batekoarekin biderka-

tzeko edo zatitzeko prozedura aplikatzen du.6.25. Batuketa eta kenketa errazak buruz kalkulatzen ditu

ikusizko laguntzarekin.6.26. Biderketa eta zatiketa errazak (zenbaki bat bider/zati 0,1;

0,01; 0,5 ...) buruz kalkulatzen ditu ikusizko laguntzarekin.6.27. Zenbakien goranzko eta beheranzko serieak osatzen

ditu, ondoko kadentziekin: 0,25; 0,5; 0,75.PROPORTZIONALTASUNA ETA PORTZENTAJEA.7.1. Baliokidetasunak ezartzen ditu zatiki errazen, hamartarren

eta portzentajeen artean.7.2. Zati batek kopuru jakin baten zer portzentaje (%) adie-

razten duen kalkulatzen du.7.3. Kopuru baten portzentajea kalkulatzen du.7.4. Portzentajearen gehitze eta gutxitzeak kalkulatzen ditu.7.5. Hiruko araua zuzen aplikatzen du.7.6. Portzentaje errazak buruz kalkulatzen ditu.7.7. Kalkulagailuaren % botoia erabiliz, portzentajeak eta

portzentajearen gehitze eta gutxitzeak kalkulatzen ditu.MULTIPLOAK, ZATITZAILEAK, BERRETURAK ETA

ERROAK.8.1. Zenbaki baten lehen multiploak kalkulatzen ditu.8.2. 2, 3, 5, 9 eta 10etik zatitzeko irizpideak ezagutu eta

aplikatzen ditu.8.3. Berrogeita hamarretik (50etik) beherako zenbaki lehenak

ezagutzen ditu.8.4. Ehun (100) baino txikiagoa den zenbaki baten zatitzaile

guztiak kalkulatzen ditu.8.5. Multiplo komun txikiena eta izendatzaile komun txikiena

kalkulatzen ditu.8.6. Berretura errazak irakurtzen ditu eta faktore berdinen

biderketa gisa adierazten ditu.8.7. Berreturaren gaiak identifikatzen ditu eta zer adierazten

duten ezagutzen du.8.8. Berretura errazak kalkulatzen ditu.8.9. Berrekizuna 10 duten berreturetan zenbakiak deskonpo-

satu eta konposatzen ditu.8.10. Lauki perfektuen erro karratuak kalkulatzen ditu.8.11. Zenbaki baten erro karratu hurbilduak kalkulatzen ditu.8.12. Berrekizuna 10 duten karratuak eta berreturak buruz

kalkulatzen ditu.PROBLEMA ARITMETIKOAK.9.1. Bigarren mailako problema aritmetiko trinkoak (galdera

bat besterik ez da agertzen enuntziatuaren bukaeran) planteatu eta ebazten ditu.

9.2. Hirugarren mailako problema aritmetikoak (datuak zenbaki hamartarretan, zatikizkoetan eta portzentajeak eta proportzional-tasun zuzena) planteatu eta ebazten ditu.




9.6. Kalkulagailua erabiltzen du, problemak ebazteko eta emaitzak egiaztatzeko.

9.7. Zenbakizko testuinguruan arrazoitze logikoko problemak ebazten ditu.

9.8. Zenbakizko testuinguruan kontaketa sistematikoko pro-blemak ebazten ditu.

3. MULTZOA. NEURRIAK.Sistema metriko hamartarreko bolumen unitateak.Bolumenaren neurketak egitea.Bolumenak modu konplexuan eta ez-konplexuan neurtzea.Benetako bizitzako egoerei buruzko bolumenak neurtzeko

problemak ebaztea.Moneta sistema. Moneta sistema baliokidetasunak, eragiketak

eta kanbioak aplikatuz erabiltzea.Informazio unitateak: byte, kilobyte (Kb), megabyte (Mb),

gigabyte (Gb).Sistema metriko hamartarreko unitateak.Luzera, edukiera, pisua.Luzera, edukiera edo masa neurrien adierazpena, modu

konplexuan eta ez-konplexuan.Magnitude bereko neurriak konparatu eta ordenatzea.Luzera, edukiera, masa neurrien batuketak eta kenketak

egitea.

1. Bolumenak neurtzeko unitateak ezagutu, transformatu, konparatu, ordenatu eta erabiltzea, jarraitutako prozesua ahoz eta idatziz azalduz.

2. Moneta sistemako unitateak ezagutu, transformatu, kon-paratu, ordenatu eta erabiltzea, jarraitutako prozesua ahoz eta idatziz azalduz.

3. Informazioa neurtzeko unitateak ezagutu, transformatu, konparatu, ordenatu eta erabiltzea, jarraitutako prozesua ahoz eta idatziz azalduz.

4. Problemak ebaztea, bolumenak neurtzeko unitateak erabiliz eta transformatuz, unitate egokiena hautatuz eta datuen esanahia, planteatutako egoera, jarraitutako prozesua eta lortutako soluzioak azalduz.

5. Neurketa tresna eta unitate egokiak ezagutu eta hautatzea, luzera, pisua/masa, edukiera zenbatestea eta zehaztasunez adieraztea, eta inguruabarrek hala eskatzen dutenean unitate batzuetatik beste batzuetara pasatzea.

AZALERA ETA BOLUMENA.1.1. Sistema metriko hamartarreko azalera unitateak ezagutzen

ditu.1.2. Sistema metriko hamartarreko bolumena neurtzeko oina-

rrizko unitateak (hm³, m³, dm³ eta cm³) ezagutzen ditu.1.3. Gainazalaren azalera metroaz edo erregelaz neurtzen

du eta kalkulatzen du.1.4. Neurri bat adierazteko azaleraren eta bolumenaren unitate

egokienak hautatzen ditu.1.5. Neurri-unitateen arteko baliokidetasun erlazioak ezartzen

ditu azalera eta bolumenaren magnitudeetarako.1.6. Modu konplexuan emandako azalera eta bolumen neurriak

modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.1.7. Baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu azalera unitateen

eta nekazaritzako neurri unitateen artean.1.8. Oinarrizko baliokidetasun erlazioak ezartzen ditu edukiera

unitateen eta bolumen unitateen artean.1.9. Hainbat gainazalen azalera zenbatesten du. Hainbat

objektu eta espazioren bolumena zenbatesten du.PROBLEMAK.a) Neurketa nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.b) Neurketarekin loturiko problemak planteatu eta ebazten

ditu.LUZERA, MASA ETA EDUKIERA.5.1. Neurri-unitateen arteko baliokidetasun erlazioak ezartzen

ditu luzera, masa eta edukiera magnitudeetarako.



5.2. Modu konplexuan emandako luzera, masa eta edukierako neurriak modu sinplean adierazten ditu eta alderantziz.

5.3. Luzera, masa eta edukierako neurriak modu sinplean eta modu konplexuan ordenatzen ditu.

5.4. Modu sinplean eta modu konplexuan emandako luzera, masa eta edukierako neurrien batuketak, kenketak, biderketak eta zatiketak egiten ditu.


4. MULTZOA. GEOMETRIA.Koordenatu kartesiarren sistema.Kokapenen eta mugimenduen deskribapena.Espazioaren oinarrizko irudikapena, eskala eta grafiko erra-

zak.Forma espazialak: elementuak, erlazioak eta sailkapena.Gorputz geometrikoak: elementuak, erlazioak eta sailkape-

na.Poliedroak. Oinarrizko elementuak: erpinak, aurpegiak eta

ertzak. Poliedro motak.Gorputz biribilak: konoa, zilindroa eta esfera.Ondokoen azalera eta bolumenak kalkulatzea: prisma, pira-

midea, zilindroa y konoa.Erregulartasunak eta simetriak.

1. Koordenatu-ardatzak planoan ezagutzea. Par ordenatuak sistema kartesiarrean irudikatzea.

2. Erreferentzia sistema batetik eta hurbileko objektu edo egoe-retatik abiatuta egindako irudikapen espazialak interpretatzea.

3. Gorputz geometrikoak ezagutzea, oinarrizko elementuak deskribatzea, hainbat irizpideren arabera sailkatzea eta erre-produzitzea, ingurunea ulertu eta interpretatzeko ezagutzak aplikatuz.

4. Azalerak eta bolumenak kalkulatzeko adierazpen matema-tikoak buruz ikastea eta erabiltzea.

5. Irudi erregularretan simetria kontzeptua lantzen hastea.6. Eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea,

errealitatea kontzeptu geometrikoekin lotuz, problemak ebazteko aplikaturiko prozeduraren gainean hausnartuz.

GORPUTZ GEOMETRIKOAK.3.1. Poliedro erregularrak eta irregularrak ezagutu eta ezau-

garritzen ditu.3.2. Gorputz biribilak ezagutu eta ezaugarritzen ditu.3.3. Gorputz geometrikoei dagozkien txantiloiak ezagutzen

ditu.3.4. Prisma erregular errazei dagozkien txantiloiak osatzen

ditu.3.5. Ortoedroen bolumena kalkulatzen du.POLIGONOAK, ZIRKUNFERENTZIAK ETA ZIRKULUA.4.1. Irudi errazen, poligono erregularren eta poligono irregula-

rren (poligono bakunagoetan deskonposatuz) azalera kalkulatzen du.

4.2. Zirkulua eta irudi zirkularrak identifikatu eta osatzen ditu.

4.3. Zirkunferentziaren luzera kalkulatzen du.4.4. Zirkuluaren azalera kalkulatzen du.PROBLEMAK.6.1. Geometria nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak


dutako kontzeptuak eta prozedurak aplikatuz.6.3. Testuinguru geometrikoan arrazoitze logikoko problemak

ebazten ditu.6.4. Testuinguru geometrikoan kontaketa sistematikoko pro-

blemak ebazten ditu.

5. MULTZOA. ESTATISTIKA ETA PROBABILITATEA.Estatistikako grafiko eta parametroak.Datu kualitatiboak eta kuantitatiboak bildu eta sailkatzea.Maiztasun taulak osatzea.Intuizioz zentralizazio neurriekin hastea: batez besteko arit-

metikoa eta moda.Grafiko errazak interpretatzea: barra-diagramak, poligonalak

eta sektorialak.Estatistikako grafikoen bidez aurkezten diren informazioen

azterketa.Esperientzia batzuen ausazko izaera.Gertaera baten probabilitatea intuizioz kalkulatzean hastea.

1. Informazio kuantifikagarria bildu eta erregistratzea, irudika-pen grafikoko baliabide erraz batzuk erabiliz: datu-taulak, barra-blokeak, diagrama linealak…, eta informazioa komunikatzea.

2. Ingurune hurbilari buruzko datu multzo baten irudikapen grafikoak egin, irakurri eta interpretatzea.

3. Behatzea, zenbatespenak egitea, eta egiaztatzea ezinezko gertaerak, gertaera posibleak eta gertaerak ziurrak daudela, baita errepikatzen direnak ere.

4. Eguneroko bizitzako problemak identifikatu eta ebaztea, errealitatearen eta matematikaren arteko loturak ezarriz, ezagutza matematiko egokien baliagarritasuna baloratuz eta problemak ebazteko aplikaturiko prozesuaren gainean hausnartuz.

ESTATISTIKA.1.1. Hurbileko egoeretan datu kualitatiboak eta kuantitatiboak

identifikatzen ditu.1.2. Datuak bildu eta sailkatzen ditu eta maiztasun absolutuko

taulak osatzen ditu.1.3. Moda egoera desberdinetan identifikatzen du.1.4. Batez besteko aritmetikoa kalkulatzen du eguneroko

bizitzako egoera praktikoetan.1.5. Grafiko errazak osatu eta interpretatzen ditu: barra-dia-

gramak, poligonalak, sektorialak.1.6. Estatistikako grafikoen bidez aurkezten diren informazioak

aztertzen ditu.PROBLEMAK.1.7. Estatistika nozioak aplikatzen ditu problema aritmetikoak

ebazteko.1.8. Estatistikako edukiekin loturiko problemak planteatu eta

ebazten ditu.PROBABILITATEA.3.1. Ausazko fenomenoetan eman daitezkeen gertaera guztiak

zehazten ditu.3.2. Ausazko fenomeno errazetan gertaera baten probabilitatea

intuizioz kalkulatzen du.3.3. Ausazko joko errazetan aburuak eta zenbatespenak

egiten ditu.AUSAZKO ETA PROBABILITATEKO PROBLEMAK.3.4. Ausazko eta probabilitateko problema errazak ebazten

ditu.


XX. mendearen bigarren erdialdetik aurrera gure mundua globalizazio prozesu batean murgiltzen joan da pixkanaka; hori dela eta, erronka berriei aurre egin behar diegu, gehienbat arlo ekonomikoan, politikoan, kulturalean nahiz sozialean herrialdeen artean ezarrita zeuden mugak lausotu eta desagertzearen ondorioz. Horrenbestez, begi bistakoa da hezkuntzaren helburu nagusietako bat izan behar dela herritarrei tresna baliagarriak ematea txikitatik hasita, gero eta independenteagoa eta globalagoa den gizarte berri honetara modu egokian moldatzen joaten lagunduko dieten gaitasunak beregana ditzaten.

Maila horretan, atzerriko hizkuntzak ikasteak garrantzia handia du, komunikaziorako gaitasuna baita pertsona batek behar den moduan moldatzeko kultura eta hizkuntza anitzeko testuinguru honetan. Europar Batasuneko gobernuak hala dela ohartuta, azken urteotan Batasun osorako ekintzak programatu dituzte hezkuntzaren arloan, xede nagusi batekin: bideak jartzea herritar guztiek jakin ditzaten, gutxienez, ama hizkuntzaz gain beste bi hizkuntza ere; Espainiako araudian jasota dago asmo hori, eta, horri jarraituta, bertako gaur egungo hezkuntza sistemak dituen helburuen artean toki nabarmena du atzerriko hizkuntza batean edo gehiagotan komunikatzeko gaitasuna eskuratzeak.

Begi bistakoa da bigarren hizkuntza ongi ezagutzeak onurak dituela ikasleen garapen pertsonalean epe luzera, aukera handiagoak ematen dizkielako ikasketak sakontzeko edo zabaltzeko edo lan merkatuan sar-tzeko garaian; horrekin batera, gogorarazi behar da txikitatik hasita atze-rriko hizkuntzak ikasteak zein eragin onak izan ditzakeen ezagutzaren arloan. Izan ere, badirudi, ikerketa lan askok berretsi dutenez, lehen hez-kuntzako etapan norberaren ama hizkuntza ez den beste baten gaitasun komunikatiboak eskuratzeak emaitzak hobetzea dakarrela beste arlo batzuetan, hala nola, gaitasun matematikoan, adierazpen plastikoan edo irakurketa eta idazketa menperatzea. Egiaztatu da, halaber, beste hizkun-tza batzuk ikastea lagungarria dela entzutezko oroimena eta entzuteko gaitasuna garatzeko, eta oso baliagarria, beraz, komunikaziorako abilezi-ak garatzeko maila guztietan. Azkenik, ikuspuntu sakonago batetik, ados-tasun zabala dago adierazteko zein onuragarria den beste hizkuntza

batzuk ikastea sentsibilizazio egokia lortzeko gure gizartearen dibertsita-tearen aurrean, desberdintasunak onartzeko, faktore aberasgarria diren aldetik, eta laguntzen duela beste nortasun kultural batzuk ulertzen eta baloratzen eta haiekin toleranteak izaten. laguntzen duela,

Lehen Hezkuntzako etaparako oinarrizko curriculumaren egitura hizkuntza jardueretan oinarritzen da, Hizkuntzen Europako Erreferentzia Esparru Bateratuan deskribatzen diren moduan: ahozko eta idatzizko testuak ulertzea eta sortzea (adierazpena eta elkarreragina). Edukiak, irizpideak eta estandarrak lau bloke handitan antolatuta daude, lehen ai-patutako hizkuntza jarduerekin bat, jakintzagai honen irakaskuntzen ar-datza baitira. Oinarrizko curriculumaren hiru elementu horien arteko lotu-rak ez dira unibokoak edo adiera bakarrekoak, hizkuntz jardueraren izaera ere berezia delako. Hori dela eta, estandarretan jaso eta deskriba-tzen den zeregin komunikatibo bakoitzean gehitu beharko da kasuan kasuko jarduera blokerako jasotako edukien multzoa. Era berean, hizkuntz jarduera zehatz baten ikaskuntzako estandar bakoitza noraino beregana-tu den ebaluatzeko, kasuan kasuko jarduerarako jaso eta deskribatu diren ebaluazio irizpide guzti-guztiak aplikatu beharko dira.

Lehen Hezkuntzako etapan oso kontuan hartu beharko da gaitasun maila oso oinarrizkoa dela, eta, beraz, bai elkarreragin komunikatiboan bai testuak ulertu eta sortzean funtsezkoa izanen da adin horretako ikasleentzat ezagunak edo gertukoak diren testuinguruak erabiltzea, ikasleek lehena-gotik bereganatutako ezagutzak eta dituen gaitasunak eta esperientziak baliatuz. Abiapuntu horrekin, hizkuntza testuinguru zehatzetan erabiltzea bultzatuko da, esparru desberdinetako komunikazio egoeretan, hizkun-tzaren erabilera erreala eta motibatzailea izan dadin. Jolasaren erabilera, batez ere hasierako urteetan, eta lanak taldean egitea ezinbestekoak dira hizkuntza bat ikasteko oinarriak egokiak izan daitezen, eta, gainera, lagundu dezakete jakintzagaia taldearen zerbitzuan dagoen sozializaziorako tresna bat bihur dadin, ikasteko gai hutsa izan gabe. Ikasle koxkorragoekin azalpen teorikoagoak sartzen joan daitezke pixkanaka, gehienbat semantikoa den aurreneko tratamendutik tratamendu sintaktiko aurreratuagoa egiteko urratsak egiten.

e) Atzerriko Lehen Hizkuntza.

ATZERRIKO HIZKUNTZA INGELESA



AHOZKO MEZUAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak.1.1. Ulermenerako oinarrizko estrategiak erabiltzea: entzute

aktiboa, irudiak irakurtzea eta adierazpen eta lexiko ezagunak identifikatzea.

1.2. Atzerriko hizkuntzan dakiena, gaiari buruzko ezagutzak eta ahozko testuak atxikirik dauzkan hitzik gabeko hizkuntzaren edo hizkuntzaz kanpoko soinuen interpretazioaz baliatzea esanahiari buruzko hipotesiak egiteko.

1.3. Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.

1. Testuaren esanahi orokorra, funtsezko informazioa edo puntu nagusiak ulertzeko egokienak diren oinarrizko estrategiak ezagutzea eta aplikatzen jakitea.

1.1. Atzerriko hizkuntzan aurretik dakiena aplikatzen du ahozko testuen esanahi orokorra ulertzeko.

1.2. Ikaslearen aurrean, ikasgelan, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa oso erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.

1.3. Modu aktiboan entzuten du.1.4. Ahozko testuak atxikirik dauzkan hitzik gabeko hizkuntzaz

eta irudiez baliatzen da haren esanahia ulertzeko.1.5. Elkarrizketa oso labur eta errazetan parte hartzen duenean

funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, ikasgelaz, etxeko animaliez eta gauzen oso oinarrizko deskribaketak.

1.6. Interesatzen zaizkion produktuei (jostailuak etab.) buruzko publizitateko iragarki oso errazen mezu funtsezkoa ulertzen du.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Ingelesa egoera desberdinetan erabiltzeko interesa

eta hizkuntza ulertzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.

2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturak eza-gutzeko interesa.

2.3. Taldeko joko tradizionaletan parte hartzea.2.4. Bakarka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea,

material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.2.5. Kortesia arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea (otor-

duen ordutegiak, janari motak).2.6. Familiako festak (urtebetetzeak) eta festa tradizionalak

ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter, etab.

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagu-tzea.

2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradiziona-lak.

2.9. Ipuin tradizionalen dramatizazioak ulertzea (txotxongiloak, antzerkia, etab.).

2. Eguneroko bizimoduari (ohiturak, jarduerak, ospakizunak) eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

2.1. Beste herrialde batzuetako ohiturak, azturak eta ospaki-zunak identifikatzen ditu eta interesa agertzen du.

2.2. Ingelesez mintzatzen diren haurrekin komunikatzeko interesa eta motibazioa du.

2.3. Jolas tradizional batzuk ezagutzen ditu, eta parte hartzen du haietan.

2.4. Ospakizun tradizional batzuk ezagutzen ditu, bai eta haiekin zerikusia duten esamoldeak, leloak eta kantuak ere.

2.5. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako ipuinak, abes-tiak eta musika (tradizionalak eta gaur egungoak) ezagutzeko interesa du.

2.6. Ingelesezko ipuin tradizionalen edo herri kontakizunen dramatizazioen esanahi orokorra eta funtsa ulertzen ditu.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Harreman sozialetarako oinarrizko formulak ulertzea

(agurrak, aurkezpenak, barkamen eskeak, eskertzeak).3.2. Ohiko komunikazio egoeretan erabiltzen diren esamol-

deak ulertzea (agurrak, errutinak, jarraibideak, zereginei buruzko informazioa, galderak, etab.).

3.4. Honakoak entzun eta ulertzea: egoera errealak simulatzen dituzten solasaldiak, mailarako egokiak diren ahozko narrazioak edo ahozko testu erraz eta informatiboak, ahoz esandakoak edo informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz, gaitasuna, gustukoa adierazten dutenak, pertsonak, animaliak edo gauzak deskribatzen dutenak, edo laguntza, argibideak, gauzak edo baimena eskatzeko direnak.

3.5. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.

3.1. Ahozko testu oso labur eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egi-turak errazak eta lexiko oso ohikoa izanen dira, argi eta patxadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, ikusitakoaren laguntzaz eta errepikatzeko aukerarekin.

3.2. Funtzio komunikatibo nagusia bereiztea (adibidez, informa-zio eskaera, agindu bat, edo eskaintza bat), bai eta diskurtsorako oinarrizko ereduak ere (adibidez, elkarrizketaren hasiera eta amaiera, edo narrazio eskematiko bateko puntuak).

3.1. Irakasleak ikasgelako ohiko jardueraz ematen dituen mezuak eta jarraibideak ulertzen ditu funtsean.

3.2. Ohiko hitz-truke errazetan esaten dena ulertzen du (egu-neroko errutinak, jarraibideak, argibideak, eskaerak, oharrak, gelako lanei buruzko feedback-a, etab.).

3.3. Eguneroko errutinetan parte hartzen du (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, etab.) eta horrekin lotutako hiztegia ulertzen du.

3.4. Ahozko azalpen edo jarraibide erraz-errazen esanahi orokorra ulertzen du.

3.5. Testuinguruaren laguntzaz, narrazio oso errazak dituzten marrazki bizidunak ulertzen ditu.

3.6. Irakasleak haren oinarrizko datuez egiten dituen galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, gauzez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz eta ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.



3.7. Harreman sozialeko oinarrizko formulak ulertzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak).

3.8. Elkarrizketa bateko hasiera eta amaiera bereizten ditu.3.9. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen

esanahi orokorra eta funtsa ulertzen ditu.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Irakasleak erabiltzen dituen oinarrizko egitura sintakti-

koetara hurbiltzea:–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (and); disjuntzioa

(or). –Baiezko esaldiak (affirmative sentences; Yes (+ tag)).–Harridurazko esaldiak (What + noun, e. g. What fun!; How

+ Adj., e. g. How nice!; exclamatory sentences, e. g . I love salad!).

–Ezezko esaldiak (negative sentences with not), never, no (Adj.), No (+ negative tag).

–Galderazko esaldiak (Wh- questions, Aux. questions).–Denbora adieraztea: orainaldia (simple present); geroaldia

(going to).–Aspektua adieraztea: puntukaria (simple tenses); iraupenekoa

(present and past continuous); ohiturazkoa (simple tenses (+ Adv., e. g. always, everyday)); inkoatiboa (start –ing); amaierakoa (finish –ing).

–Modalitatea adieraztea: faktualitatea (declarative sentences); ahalmena (can); betebeharra (have (got) to; imperative); baimena (can); asmoa (going to).

–Existentzia adieraztea (there is/are); entitatea (nouns and pro-nouns, articles, demonstratives); nolakotasuna ((very +) Adj.).

–Kopurua adieraztea (singular/plural; cardinal numerals up to two digits; ordinal numerals up to one digit. Quantity: all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much, of.

–Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position).

–Denbora adieraztea divisions (e. g., summer), and indications of time (e. g. now, tomorrow (morning)); sequence (first…then).

–Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well).

4. Irakasleak erabiltzen dituen oinarrizko egitura sintaktikoak ulertzea.

4.1. Baiezko eta ezezko esaldiak bereizten ditu, bai eta harri-durakoak ere, eta mezua ulertzen du.

4.2. wh- duten galderak ulertzen ditu(what,who, where).4.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua

ulertzen du.4.4. Honako hauen adierazpena ulertzen du: gauzen existen-

tzia, kopuruak 10 elementuraino, ordinalak hirugarreneraino, eta gradua edo intentsitatea.

4.5. Kantitate adberbioak ulertzen ditu (all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much).

4.6. Tokiko preposizioak (in, on, under) eta adberbioak (here, there) ulertzen ditu.

4.7. Denbora banaketak ulertzen ditu (asteko egunak, hila-beteak, urtaroak).

4.8. Denbora adierazten duten hitzak ulertzen ditu (tomorrow morning).

4.9. Modu adberbioak ulertzen ditu (well, slowly).4.10. Konjuntzioaren eta disjuntzioaren adierazpena ulertzen

du.

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa ulertzen du (jaso-tzea).

5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-rrizko lexikoa eta esamoldeak ezagutu eta ulertzea, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, mimika, etab.): norberaren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, maskotak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; osasuna eta elikadura; sen-timenduak; jolasa; formak, neurriak eta koloreak; ingurumena, klima, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.

5. Ezagutu eta erabiltzea hitz erabilienen sail mugatu bat, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

5.1. Ahozko testu oso errazetan, aldez aurretik ikusitakoaren laguntzaz landutako hitzak eta esamoldeak identifikatzen ditu.

5.2. Gai hauei buruzko ahozko lexikoa ulertzen du: norberaren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia ba-tzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; osasuna eta elikadura; jolasa; ingurumena, klima, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak

5.3. Interesarekin parte hartzen du hizkuntz jolasetan.5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Abestiak eta leloak ulertzen ditu keinuen edo ikusitakoaren

laguntzaz.5.6. Keinuekin adierazten du leloetan eta abestietan ulertzen

duena.

6. Soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak.6.1. Hizkuntzaren erritmora eta sonoritatera hurbiltzea, horre-

tarako, leloak, hitz-kateak, aho-korapiloak, abestiak, igarkizunak, marrazki bizidunak eta abar baliatuz.

6.2. Erritmoarekin, azentuazioarekin eta intonazioarekin laguntzea ahozko testuak ulertzeko.

6. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak bereiztea eta haiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak ezagutzea.

6.1. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduez jabetzen da komunikazio testuinguru desberdinetan.

6.2. Aurrekoekin lotutako esanahiak eta asmo komunikatiboak ezagutzen ditu.

MINTZAMENA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1.Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntzan da-

kienaz baliatzea.–Ereduen imitazioa eta errepikapena erabiltzea mezua argi

sortzeko.1.2. Burutzapena.–Mintzatzeko arauak errespetatzea: mintzatzeko txanda, ahots

bolumen egokia.–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea

(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo para-

testualekin konpentsatzea.–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia

erabiltzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).

–Hizkuntzaz kanpoko soinuak erabiltzea.

7.Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo lengoaia aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.

7.1. Irakasleak esandakoa edo ikasgelan erabilitako grabazioak imitatu eta errepikatzen ditu.

7.2. Ingelesez mintzatzen saiatzen da.7.3. Oinarrizko lexikoa eta egiturak bereganatzeko oinarrizko

estrategiak erabiltzen ditu.Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatu-

ta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari buruzko oinarrizko informazioa ematea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura errazak erabiliz.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Ingelesa egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta

testuinguru ezagunetan oso lan errazak sortzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.

2.2. Ingelesez mintzatzen diren haurrekin komunikatzea informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.

2.3. Taldeko joko tradizionaletan parte hartzea.2.4. Bakarka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea,

material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.2.5. Eguneroko ohiturak ezagutzea (otorduen ordutegiak, janari

motak), kortesia arauak.2.6. Familiako festak (urtebetetzeak) eta festa tradizionalak



2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.

8. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko esangu-ratsuak ezagutzea, eta horiei buruz ikasitakoa aplikatzea testuin-guruarekin bat datozen ahozko lanak sortzeko, komunikazioaren arau funtsezkoenak errespetatuz.

8.1. Familiko ospakizunekin edo kultur ospakizunekin zerikusia duten esamoldeak ezagutu eta erabiltzen ditu (Happy birthday, Merry christmas, etab.).

8.2. Lelo eta kantu tradizionala ikasten ditu eta ospakizunetan erabiltzen ditu.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Agurrak eta aurkezpenak, esker-emateak.3.2. Ahalmena, gustukoa eta sentimendua adieraztea.3.3. Pertsonen, gauzen eta animalien deskribaketa.3.4. Laguntza, informazioa, gauzak edo baimena eskatzea.3.5. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.

9.1. Elkarreragin oinarrizkoa, teknika oso errazak erabiliz, hizkuntzakoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, erantzun fisikoa, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa labur bat hasi, izan edo amaitzeko, testuaren funtzio komunikatibo nagusia betez (adibidez, agurra, zorion-ematea, informazio trukea).

9.2. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzea, buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.

9.1. Ingelesez agurtzen du (Hello, Goodbye).9.2. Please y Thank you testuinguru egokian erabili ohi

ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza eta baimena eskatzen.9.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.5. Sentimendua eta gustukoa adierazten jakitea.9.6 Badaki deskribatzen bere gorputza eta etxeko anima-

liena.



9.3. Oso gai ezagunei buruzko informazio truke zuzena es-katzen duten elkarrizketa labur-laburretan parte hartzea modu errazean eta ulergarrian, maiz erabiltzen diren esamoldeak eta esaldi errazak erabiliz.

9.7. Eguneroko egoera erraz-errazak antzezten ditu esamolde errazak erabiliz (adibidez, joko sinbolikoa denda bat irudikatuz).

9.8. Mintzamenaren arauak errespetatzen ditu.9.9. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan

(agurtzea, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo eze-tza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, etab.)

9.10. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta kontaktu soziala gertatzen dela (agurtzea, norbera aurkeztea).

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera.–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (and).–Baiezko esaldiak (affirmative sentences; Yes (+ tag)).–Harridurazko esaldiak: e. g . I love salad!).–Ezezko esaldiak (negative sentences with not), No (+ negative

tag).–Galderazko esaldiak (What, how many…).–Denbora adieraztea: orainaldia (simple present); geroaldia

(going to).–Aspektua adieraztea: puntukaria (simple tenses).–Modalitatea adieraztea: ahalmena (can); betebeharra (have

(got) to; imperative); baimena (can).–Existentzia adieraztea (there is/are); entitatea (nouns and pro-

nouns, articles, demonstratives); nolakotasuna ((very +) Adj.).–Kopurua adieraztea (singular/plural; cardinal numerals up

to two digits; ordinal numerals up to one digit. Quantity: many, some, more. Degree: very).

–Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position) Here, there, on, in, under.

–Denbora adieraztea divisions (e. g., summer).–Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well).

10. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea. 10.1 Konjuntzioa adierazten du (and).10.2. Baiezko eta ezezko esaldiak erabiltzen ditu galderei

erantzuteko.10.3. wh-(what, who, where) erabiliz egindako galdera errazei

erantzuten die.10.4. How many…are there? galderari erantzuten dio.10.5. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia, kopu-

ruak 10 elementuraino, ordinalak hirugarreneraino, eta gradua edo intentsitatea.

10.6. Irakasleari edo ikasgelan aurkeztutako entzunezkoetan entzundako harridurako esaldiak errepikatzen ditu.

10.7. Kantitate adberbio batzuk erabiltzen ditu. (many, some, more).

10.8. Tokiko preposizio (in, on, under) eta adberbio batzuk (here, there) erabiltzen ditu.

10.9. Denbora banaketak adierazten ditu (asteko egunak, hilabeteak, urtaroak) errutinetan.

10.10. Irakasleak erabilitako modu adberbioak errepikatzen ditu (well, slowly).

10.11. Orainaldi bakuna eta geroaldia erabiltzen ditu (going to).

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (sortzea).5.1. Gai hauei buruzko lexikoa eta esamoldeak: norberaren

identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, familia eta adiskideak; ikas-tetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; osasuna eta elikadura; jolasa; formak, neurriak eta koloreak; ingurumena, klima, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.


11.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oi-narrizko lexikoa erabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko gauzak, etab.)

11.2. Landutako esamoldeak errepikatzen ditu.



6.2. Ahozko testuak sortzeko, fonetikari, erritmoari, azentuazio-ari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi imitatzea.

12. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak imitatzea.

12.1. Abestiak buruz ikasten ditu.12.2. Abestean keinuak eta mimika erabiltzen ditu.12.3. Leloak buruz ikasi eta errepikatzen ditu intonazioa

imitatuz.12.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.

TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien hastapen gidatua:–Idatzizko kodeez, testuez eta haien euskarriez lehenagotik

dakiena gogora ekartzea.–Dakien hizkuntzaren ikusizko eta ahozko testuinguru trans-

ferituaz lehenagotik dakiena gogora ekartzea.–Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.1.2. Irudien hiztegia erabiltzea.


13.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu irudietatik abiatuta.

13.2. Testu bat eta dagokion irudia modu egokian lotzen ditu.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Ingelesezko hitzak eta testu oso errazak irakurtzeko

interesa.2.2. Haurrentzako ingelesezko argitalpenak begiratzeko eta

haiekin gozatzeko interesa.2.3. Ingelesezko azpititulu oso errazak dituzten marrazki

bizidun errazak, ikusteko ohitura hartzea, azpitituluak irakurri gabe bada ere.

2.4. Kode alfabetiko berbera dugula baina fonetika desberdin-tasun fonetikoak daudela jabetzea.

14. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko nagusi-ak identifikatzea eta ikasitakoa testua ongi ulertzeko erabiltzea.

14.1. Interesa du ingelesezko testu oso errazak eta haurren-tzako argitalpenak irakurtzeko, gehienbat irudiz osatuak.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Esperientziatik gertu dauden eguneroko egoerei dagoz-

kien testuekin ohitzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), zoriontzeko mezuak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.

3.2. Harremanetan jartzea paperezko euskarrietan edo digita-letan dauden testu mota desberdinekin, piktogramak eta irudiak barne, helburu desberdinekin:

a) Idatzizko komunikazioa izan eta mantendu beste pertsona batzuekin (txartelak, zoriontzeko mezuak).

b) Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.c) Ipuin edo komiki oso erraz batean kontatzen dena jakitea.d) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburuak, pop-up-ak,

audioliburuak, etab.).e) Ahozko testuaren eta idatziaren artean dagoen erlazioaz

jabetzea (ingelesezko azpitituluak marrazki bizidunetako historia oso errazetan).

15. Testuaren funtzio komunikatibo nagusia edo nagusiak bereiztea (adibidez, zorionak ematea, informazio eskea, edo eskaintza bat), eta haren edo haien adierazle ohikoenak, bai eta diskurtsorako eredu nagusiak (adibidez, gutun baten hasiera eta amaiera, edo deskribapen eskematiko bateko puntuak).

15.1. Ekintzekin lotutako idatzizko jarraibide erraz-errazak ulertzen ditu. (Copy, Cut, Glue, Stop, Play, etab.).

15.2. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak era-biltzen ditu irakurtzeko.

15.3. Ikasgelan eta ikastetxeetan ohikoak diren errotuluetako eta karteletako oinarrizko informazioa ulertzen du.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzietara hurbiltzea.The.. is.Is the..?I have.Yes/No.Where’s.It’s…(in, on, under).I like /I don’t like/ Do you like?I can/ I can’t/ Can I…?

16. Idatzizko komunikazioak berezko dituen oinarrizko egitura sintaktikoekin lotutako esanahi ohikoenak ezagutzea (adibidez, galderazko egitura informazioa eskatzeko).

16.1. Egitura sintaktiko hauen esanahiaz jabetzen da:The... is.Is the...?I have.Yes/No.Where’s.It’s…(in, on, under).I like /I don’t like/ Do you like?I can/ I can’t/ Can I…?

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea).5.1. Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan ikasleek ikus-

ten dituzten eta oso maiz erabiltzen diren hitzak eta esamoldeak irakurtzeko ohitura hartzea.

5.2. Hitz ezagunak identifikatzea, aldez aurretik ahoz eta ikusitakoaren laguntzaz eta idatzizko forma erakutsiz landu direnak.

17. Hitz idatzi erabilienen sail mugatu bat erabiltzen ohitzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

17.1. Landutako hitzak eta esamoldeak dituzten testu idatziak ulertzen ditu.

17.2. Errutinetan (egutegia, eguraldiari buruzko esamoldeak) edo ikasgelako liburuetan (titulua, orrialdeak, etab.) erabiltzen den ikusizko materialean hitz ezagunak lokalizatzen ditu.

17.3. Hiztegi irudidunak erabiltzen ditu.



5.3. Ikastetxean ikasleek eskura dituzten eta maiz erabiltzen diren errotuluak eta testuak identifikatzea.

5.4. Sinboloak, testu idatzia duten hiri seinaleak edo atzerriko hizkuntzan dauden logotipoak identifikatzea.

6. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.6.1. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera:6.2. Irakaslearen laguntzaz, hitz batzuk beti letra larriekin

idazten direla ohartzea (hilabeteak, egunak, liburu baten tituluko hitz guztiak...).

18.1. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera eta harridura ikurrak).

18.2. Maiz erabiltzen diren sinboloak ezagutzea (adibidez, ☺,♥, →, etab.) eta haiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.

18.2. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabileraz jabetuta dago, bere hizkuntzan berdinak izan nahiz desberdinak izan.

18.2. Maiz erabiltzen diren sinbolo eta ikonoen esanahia ezagutzen du (☺,♥, →, €, $, etab.)

TESTUAK IDAZTEA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERA-GINA.

1.Sortzeko estrategiak.1.1. Dakien hizkuntzan testuak idazteaz dakiena erabiltzea

(soinua grafiarekin lotzea, bi hizkuntzek dituzten soinu berdinak, etab.).

1.2. Testuak idazteko estrategiak, bere hizkuntzan ere era-biltzen dituenak, erabiltzen ohitzea: testuaren xedea, hartzailea eta edukia.

19. Idatzizko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzea, adibidez, oso ohikoak diren hitzak eta esaldiak kopiatuz, helburu dituzten funtzio komunika-tiboak betetzeko.

19.1. Ahoz landutako hitz eta esamolde errazak kopiatzen ditu.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Oso maiz erabiltzen diren hitz eta esamolde batzuk

ingelesez idazteko interesa.2.2. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren este

haur batzuekin ingelesez komunikatzeko interesa (marrazkiak, piktogramak dituzten testuak, argazkiak, etab. erabiliz).

20. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko esanguratsuak ezagutzea, eta testuinguruarekin bat datorren idatzizko lanak sortzeko aplikatzea, kortesiazko arau funtsez-koenak errespetatuz.

20.1. Hitz edo esamolde ezagunak ingelesez idazteko interesa du.

20.2. Gutunak hasi eta amaitzeko oinarrizko arau batzuk erabiltzen ditu, eredu batekin.

20.3. Sinbolo hauek ongi erabiltzen ditu: eta inprimakietan aukera egiteko.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Testu errazak sortzea ereduetatik abiatuta (zerrendak,

oharrak, kartelak, txartelak, etab.). 3.2. Txartelak egitea norberaren aurkezpena egiteko edo beste

batzuei zorionak emateko testua eta irudiak erabiliz (marrazkiak, argazkiak, etab.).

3.3. Inprimaki oso errazak osatzea, irudien bidez adierazitako aukerak seinalatuz edo oso oinarrizkoak diren datu pertsonalen kopuru mugatu batekin.

21. Funtzio komunikatiboa duten testuak sortzea gehienbat ikonikoak diren kodeen bidez.

21.1. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren este haur batzuekin ingelesez komunikatzeko interesa du, ikusizko kodeak eta testu oso errazak erabiliz.

21.2. Inprimaki oso errazak osatzen ditu, irudien bidez adierazitako aukerak seinalatuz edo oso oinarrizkoak diren datu pertsonalak idatziz (adibidez, izena, adina eta ikasge-la).

21.3. Egoera esanguratsuetan ezagunak diren hitzen zerren-dak prestatzen ditu.

21.4. Ohar erraz-errazak idazten ditu eredu batekin.21.5. Kartel errazak egiten ditu eredu batekin.21.6. Norbaiti zorionak emateko gutunak edo txartelak idaz-

ten ditu eredu batetik abiatuta, testu erraz-erraza kopiatuz eta marrazkiak edo argazkiak ere txertatuz.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzien erabilerarekin ohitzea:My name’s.I’m …years old.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.I’ve got.It’s…(in, on, under).Let’s.I’m wearing.I like/ I don’t like.I can/ I can’t

22. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea. 22.1. Egitura sintaktiko hauekin esaldi laburrak osatzeko gai da:

My name’s.I’m …years old.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.I’ve got.It’s…(in, on, under).Let’s.I’m wearing.I like/ I don’t like.I can/ I can’t.

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Oso jolas errazak egitea paperean edo material digitalak

erabiliz (hitz ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, esamoldeak falta den hitzarekin osatzea, testu errazak osatzea, etab.).

23. Ezagutu eta erabiltzea maiztasun handiko idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

23.1. Lexiko jokoak ongi egiten ditu paperean edo material digitalak erabiliz.

23.2. Interesa du landutako lexikoa idazten ikasteko eta ikusiz-ko glosarioak egiten ditu (marrazkiak, argazkiak etab. erabiliz).

6. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.6.1. Argi eta txukun aurkeztuta idazteko interesa du, testua

ulergarria izan dadin.6.2. Letreiatzen hastea.

24. Eredu grafiko eta arau ortografiko batzuk errespetatzen ditu.

24.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.24.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitz erraz-erraz

batzuk.



AHOZKO MEZUAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Ulermenerako oinarrizko estrategiak erabiltzea: entzute


1.2. Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.1.3. Atzerriko hizkuntzan dakiena, gaiari buruzko ezagutzak eta

ahozko testuak atxikirik dauzkan hitzik gabeko hizkuntzaren edo hizkuntzaz kanpoko soinuen interpretazioaz baliatzea esanahiari buruzko hipotesiak egiteko.




1.2. Ikaslearen aurrean, ikasgelan, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia iden-tifikatzen du (ikusi lexikoaren atala).


eta irudiez baliatzen da haren esanahia ulertzeko.1.5. Elkarrizketa labur eta oso errazetan parte hartzen duenean

funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: bere buruaz, familiaz, ikasgelaz, etxeko animaliez, eta gauzen oso oinarrizko deskribaketak.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen oso erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jostailuak, maskotak), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.

1.7. Interesatzen zaizkion produktuei (jostailuak, etab.) buruzko publizitateko iragarki erraz-errazen funtsezkoena ulertzen du.



2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturak eza-gutzeko eta herrialde horietako haurrekin harremanak izateko interesa.

2.3. Taldeko jolas tradizionaletan parte hartzea.2.4. Bakarka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea,


duen ordutegiak, janari motak).2.6. Familiako festak (urtebetetzeak) eta festa tradizionalak








2.6. Ingelesezko ipuin tradizionalen edo herri kontakizunen antzezpenen esanahi orokorra eta funtsezkoa ulertzen ditu.



2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Ingelesezko ipuin tradizionalen antzezpenak ulertzea

(txotxongiloak, antzerkia, etab.).








3.1. Irakasleak ikasgelako ohiko jardueraz ematen dituen mezuak eta jarraibideak ulertzen ditu.







3.8. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen esanahi orokorra eta funtsa ulertzen ditu.

3.9. Elkarrizketa bateko hasiera eta amaiera bereizten ditu.3.10. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazioa duten

mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ikas-jarduera baten hasiera edo amaiera, etab.).


koetara hurbiltzea:–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (and); disjuntzioa

(or).–Baiezko esaldiak (affirmative sentences; Yes (+ tag)).–Harridurazko esaldiak (What + noun, e. g. What fun!; How

+ Adj., e. g. How nice!; exclamatory sentences, e. g . I love salad!).

–Ezezko esaldiak (negative sentences with not), never, no (Adj.), No (+ negative tag).

–Galderazko esaldiak (Wh- questions, Aux. questions).–Denbora adieraztea: orainaldia (simple present); geroaldia



–Modalitatea adieraztea: faktualitatea (declarative sentences); ahalmena (can); betebeharra (have (got) to; imperative); baimena (can); asmoa (going to).


–Kopurua adieraztea (singular/plural; cardinal numerals up to two digits; ordinal numerals up to two digits. Quantity: all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much, of. Degree: very).


–Denbora adieraztea divisions (e. g., summer), and indications of time (e. g. now, tomorrow (morning)); sequence (first…then).




4.2. wh- duten galderak ulertzen ditu(what, who, where, when).4.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua


tzia, kopuruak 20 elementuraino, ordinalak hamargarreneraino, eta gradua edo intentsitatea.


4.6. Tokiko preposizioak (in, on, under) eta adberbioak (here, there) ulertzen ditu.


4.8. Denbora adierazten duten hitzak ulertzen ditu (tomorrow morning).

4.9. Modu adberbioak ulertzen ditu (well, slowly).4.10. Konjuntzioaren eta disjuntzioaren adierazpena ulertzen

du.

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea).5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-

rrizko lexikoa eta esamoldeak ezagutu eta ulertzea, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (ikonoak, testuak, egiazko gauzak, mimika, etab.): norberaren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, jantziak; familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; etxea, tokiak eta gauzak; osasuna eta elikadura; jolasa; ingurumena, klima, eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.


5.1. Ahozko testu errazetan identifikatzen ditu aldez aurretik ikusitakoaren laguntzaz landutako hitzak eta esamoldeak.

5.2. Interesarekin parte hartzen du hizkuntz jolasetan.5.3. Gai hauei buruzko ahozko lexikoa ulertzen du: norbe-

raren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak; jantziak; familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; etxea, tokiak eta gauzak; osasuna eta elikadura; jolasa; garraiobideak; ingurumena, klima, eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak

5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Abestiak eta leloak ulertzen ditu keinuen edo ikusitakoaren


duena.



6.2. Ahozko testuak ulertzeko, fonetikari, erritmoari, azentua-zioari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi erabiltzea.

6.3. Alfabetoaren soinuak.




6.3. Alfabetoko letren izenak bereizten ditu ingelesez.

MINTZAMENA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1.Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntza aldez

aurretik dakienean oinarritzea.–Ereduen imitazioa eta errepikapena erabiltzea mezua argi



(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo para-

testualekin konpentsatzea.–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia

erabiltzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).




7.2. Aurreko ikasturtearekin alderatuta, egoera ezagun gehia-gotan mintzatzen da ingelesez.

7.3. Oinarrizko lexikoa eta egiturak bereganatzeko oinarrizko estrategiak erabiltzen ditu.

7.4. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; gauza baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak erabiliz,




testuinguru ezagunetan ahozko mezu errazak sortzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.

2.2. Ingelesez mintzatzen diren haurrekin komunikatzea informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.

2.3. Taldekako jolas tradizionaletan parte hartzea.2.4. Bakarka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea,


motak), kortesia arauak.2.6. Familiako festak (urtebetetzeak) eta festa tradizionalak





8.1. Familiko ospakizunekin edo kultur ospakizunekin zerikusia duten esamoldeak ezagutu eta erabiltzen ditu (Happy birthday, Merry christmas, etab.).

8.2. Lelo eta kantu tradizionalak ikasten ditu eta ospakizunetan erabiltzen ditu.


9.1. Elkarreragin oinarri-oinarrizkoa izatea, oso teknika errazak erabiliz, hizkuntzakoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, erantzun fisikoa, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa labur bat hasi, izan edo amaitzeko, testuaren funtzio komunikatibo nagusia betez (adibidez, agurra, zorion-ematea, informazio trukea).


9.3. Oso gai ezagunei buruzko informazio truke zuzena es-katzen duten elkarrizketa labur-laburretan parte hartzea modu errazean eta ulergarrian, oso maiz erabiltzen diren esamoldeak eta esaldi errazak erabiliz.

9.1. Ingelesez agurtzen du. (Hello, Good morning, Goodbye, etc.).

9.2. Please y Thank you testuinguru egokian erabili ohi ditu.

9.3. Badaki gauzak, laguntza eta baimena eskatzen.9.4. Badaki deskribatzen bere gorputza eta etxeko anima-

liena.9.5. Eguneroko egoera sinpleak antzezten ditu esamolde oso

errazak erabiliz (adibidez, joko sinbolikoa denda bat irudikatuz).Mintzamenaren arauak errespetatzen ditu.9.6. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan

(agurtzea, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, etab.)

9.7. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta bertan kontaktu soziala gertatzen dela (agurtzea, norbera aurkeztea, norbait zoriontzea edo eskerrak ematea), informazio pertsonala trukatzen da (izena, adina, etab.) eta sentimenduak, etab. adierazten direla.

9.8. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.9. Badaki adierazten sentimendua, gogoko duena eta

nahiago duena.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera.–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (and).–Baiezko esaldiak (affirmative sentences; Yes (+ tag)).–Harridurazko esaldiak (How + Adj., e. g. How nice!; excla-

matory sentences, e. g . I love salad!).–Ezezko esaldiak (negative sentences with not), no (Adj.),

No (+ negative tag).–Galderazko esaldiak (Wh- questions) How many…?–Denbora adieraztea: orainaldia (simple present); geroaldia


(present and past continuous).–Modalitatea adieraztea:; ahalmena (can); betebeharra (have

(got) to; imperative); baimena (can); asmoa (going to).–Existentzia adieraztea (there is/are); entitatea (nouns and

pronouns, articles, demonstratives); nolakotasuna ((very +) Adj.).

–Kopurua adieraztea (singular/plural; cardinal numerals up to two digits; ordinal numerals up to two digits. Quantity:, many, some, (a) little, more. Degree: very).


–Denbora adieraztea divisions (e. g., summer).–Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well).

10. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea. 10.1. Baiezko eta ezezko esaldiak erabiltzen ditu galderei erantzuteko.

10.2. wh-(what, who, where) erabiliz egindako galdera errazei erantzuten die.

10.3. How many…are there? galderari erantzuten dio.10.4. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia, kopu-

ruak 20 elementuraino, ordinalak hamargarreneraino, eta gradua edo intentsitatea.

10.5. Kantitate adberbio batzuk erabiltzen ditu. (many, some, a lot, (a) little, more).


10.7. Tokiko preposizio (in, on, under) eta adberbio batzuk (here, there) erabiltzen ditu.


10.9. Irakasleak erabilitako modu adberbioak errepikatzen ditu (well, slowly).

10.10. Konjuntzioa adierazten du (and).10.11. Orainaldi bakuna eta etorkizuna erabiltzen ditu (going

to).

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (sortzea).5.1. Gai hauei buruzko ahozko lexikoa ulertzen du: norbera-

ren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak; jantziak; familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk (izena eta ezaugarriak); eguneroko bizimoduaren jarduerak; denbora librea; etxea, tokiak eta gauzak; osasuna eta elikadura; sentimenduak; jolasa; formak, neurriak eta koloreak; garraiobideak; ingurumena, klima, eta informazioaren eta komu-nikazioaren teknologiak







6.3. Alfabetoa.



imitatuz.12.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.12.5. Ingelesaren alfabetoa ezagutzen du.

TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien hastapen gidatua:–Idatzizko kodeez, testuez eta haien euskarriez lehenagotik

dakiena gogora ekartzea.–Alfabetoaren grafia eta soinuak lotzea.–Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea esamolde eta hitz

ezagunetatik abiatuta.–Dakien hizkuntzaren ikusizko eta ahozko testuinguru trans-

ferituaz lehenagotik dakiena gogora ekartzea.–Testua eta egoera baten irudia edo irudikatze grafikoa

lotzea.–Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.–Hitz edo esamolde ezezagunen esanahia testuinguruaren

arabera ondorioztatzea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.2. Irudien hiztegia erabiltzea.


13.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu irudietatik, titulutik eta beste elementu grafiko batzuetatik abiatuta.


13.3. Historia labur eta ongi egituratuetan funtsezkoena ulertzen du eta pertsonaia nagusiak identifikatzen ditu, betiere irudiak eta ekintzak bideratzen badute argumentuaren zati handi bat (irakurketa egokituak, komikiak, etab.).



2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Ingelesez dauden haurrentzako argitalpenetako testu erraz

batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, komikietako testuak, irudi hiztegiak, etab.)

2.2. Ingelesezko azpititulu erraz-errazak dituzten marrazki bizidun errazak ikusteko ohitura hartzea.

2.3. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei gehiago errepara-tzea.

14.1. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko nagusiak identifikatzea eta ikasitakoa testua ongi ulertzeko erabiltzea.

14.2. Maiz erabiltzen diren sinboloak ezagutzea eta haiekin lo-tutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.

14.1. Interesa du ingelesezko testu oso errazak eta haurren-tzako argitalpenak irakurtzeko, gehienbat irudiz osatuak.

14.2. Maiz irakurtzen ditu ingelesez haurrentzako liburu erraz-errazak.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Esperientziatik gertu dauden eguneroko egoerei dagozkien

testuekin ohitzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), zoriontzeko mezuak, oharrak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.

3.2.Ikasleen hizkuntz gaitasunaren mailara egokitutako testu mota desberdinak irakurtzea, paperean edo euskarri digitaletan, helburu hauekin:

a) Idatzizko komunikazioa izan eta mantentzea beste pertsona batzuekin (agurrak eta aurkezpenak).

b) Pertsonei buruzko oinarrizko xehetasunak ezagutzea (haien gustuak, sentimenduak, etab.), edo gauzei eta animaliei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.d) Ipuin edo komiki oso errazetan kontatzen dena jakitea.e) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburuak, pop-up-ak,

audioliburuak, irakurketa egokituak, etab.).f) Ahozko testuaren eta idatziaren artean dagoen erlazioaz

jabetzea (ingelesezko azpitituluak marrazki bizidunetako historia errazetan, karaokea, ikasleek egindako testuak, etab.).


15.1. Ekintzekin lotutako idatzizko jarraibide errazak ulertzen ditu. (Read, Copy, Match, Write,etc.).

15.2. informazioaren eta komunikazioaren teknologiak era-biltzen ditu irakurtzeko..

15.3. Ikasgelan eta ikastetxeetan ohikoak diren errotuluetako eta karteletako oinarrizko oharrak eta informazioa ulertzen ditu.

15.4. Gai ezagunei buruzko gutun oso laburrak eta errazak (postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari edo familiari buruzkoak.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzietara hurbiltzea:This is.Is it? It’s.It’s got.Where’s.In, on, under.Let’s.Present continuous (I’m wearing….).I like /I don’t like/ Do you like?I can/ I can’t.There’s.


16.1. Egitura sintaktiko hauen esanahiaz jabetzen da:This is.Is it? It’s.It’s got.Where’s.In, on, under.Let’s.Present continuous (I’m wearing….).I like /I don’t like/ Do you like?I can/ I can’t.There’s.

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea).5.1. Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan oso maiz era-

biltzen diren hitzak eta esamoldeak irakurtzeko ohitura hartzea.5.2. Testua atxikia duten Irudi hiztegiak erabiltzea.

17. Ezagutu eta erabiltzea idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientzi-ekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

17.1. Landutako hiztegiarekin eta esamoldeekin lotura duten idatzizko testuak ulertzen ditu.

17.2. Errutinetan (egutegia, eguraldiari buruzko esamoldeak) edo ikasgelako liburuetan erabiltzen den ikusizko materialean hitz ezagunak irakurtzen ditu.

17.3. Hiztegi irudidunak erabiltzen ditu.

6. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.6.1. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera.6.2. Irakaslearen laguntzaz, hitz batzuk beti letra larriekin

idazten direla ohartzea (hilabeteak, egunak, liburu baten tituluko hitz guztiak...).

18.1. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera, harridura).

18.2. Maiz erabiltzen diren sinboloak bereiztea (adibidez, ☺,♥, →, etab.) eta haiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.




1.Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Norberaren gaitasun orokorrak eta komunikaziokoak abian

jartzea lana eraginkortasunez egiteko (esan nahi duguna pentsatu, etab.).

–Eredu oso egituratuak erabiltzea, bere hizkuntzan testuak sortzeko erabiltzen dituen oinarrizko estrategietara hurbiltzeko eta atzerriko hizkuntzan aplikatzeko: testuaren helburua, hartzailea, edukia, testua idaztea eta berrikustea.

1.2. Burutzapena.–Dakien hizkuntzako ezagutzak erabiltzea (soinua grafiarekin

lotzea, bi hizkuntzek dituzten soinu berdinak, etab.).–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea

(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hiztegi irudidunak erabiltzea.



19.2. Ereduetatik abiatuta testuak eraikitzeko gai da.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Maiz erabiltzen diren hitz eta esamoldeak ingelesez

idazteko interesa.2.2. Testu erraz eta laburrak ingelesez idazteko interesa.2.3. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren bes-

te haur batzuekin ingelesez komunikatzeko interesa (marrazkiak dituzten testuak, argazkiak, eta abar erabiliz).

20. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko ga-rrantzitsuak ezagutzea, eta testuinguruarekin bat datozen ida-tzizko lanak sortzeko aplikatzea, adeitasun arau funtsezkoenak errespetatuz.



20.3. Hitz edo esamolde ezagunak ingelesez idazteko interesa du.

20.4. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Informazioa transmititzeko testu errazak egitea (zerrendak,

kartelak, oharrak, etab.), ereduetatik abiatuta.3.2. Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu errazak

(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak) idaztea ere-duetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkezpenak, norberari buruzko deskribapen errazak; animalien edo gauzen deskribapena; norberaren gustuak; sentimenduak, etab.

21.1. Testu labur-laburrak eta errazak egitea, lotu gabeko esaldi bakunez osatuak, norberari, inguruari eta eguneroko bizimoduari buruz hitz egiteko.

21.2. Funtzio komunikatiboa duten testuak sortzea.

21.1. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren beste haur batzuekin ingelesez komunikatzeko interesa du, ikusizko kodeak eta testu oso errazak erabiliz.

21.2. Egoera esanguratsuetan ezagunak diren hitzen zerren-dak idazten ditu.

21.3. Inprimaki errazak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, hizkuntzen pasaportea, autoebaluazioak, gustuak, irakurritako ipuin baten titulua, etab.)

21.4. Ohar erraz-errazak idazten ditu eredu batekin.21.5. Argibideak ematen dituzten kartelak sortzen ditu eredu

batekin.21.6. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.21.7. Norbaiti zorionak emateko, bere buruaz edo familiaz

hitz egiteko, gutunak edo txartelak idazten ditu eredu batetik abiatuta, testu erraz-erraza kopiatuz eta marrazkiak edo argazkiak ere txertatuz.

21.8. Ezagun batentzako gutun bat hasi eta amaitzeko arauak erabiltzen ditu.

21.9. Komiki oso errazak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzien erabilerarekin ohitzea:My name’s.I’m …years old.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.I’ve got.It’s…(in, on, under).Let’s.I’m wearing.I like/ I don’t like.I can/ I can’t.


My name’s.I’m …years old.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.I’ve got.It’s…(in, on, under).Let’s.I’m wearing.I like/ I don’t like.I can/ I can’t

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edo ma-

terial digitalak erabiliz (hitz eta esamolde ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, testu errazak osatzea irudiez lagunduta, abesti edo poema ezagunak osatzea entzundakoaz lagunduta, etab.)

23. Ezagutu eta erabiltzea idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena.






24.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.24.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitz erraz-erraz

batzuk.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Ulermenerako oinarrizko estrategiak erabiltzea: entzute




1.4. Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.5. Ulermen motak bereiztea (esanahi orokorra, funtsezko

informazioa, puntu nagusiak).



1.2. Ikaslearen aurrean, eremu publiko erreal edo simulatu batean, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraza eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.


eta irudiez baliatzen da haren esanahia ulertzeko.1.5. Elkarrizketa labur eta errazetan parte hartzen duenean

funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, etxeko animaliez, eta gauzen edo animalien oinarrizko deskribapenak.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, animaliak, ipuinetako pertsonaiak), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.

1.7. Interesatzen zaizkion produktuei (jolasak, musika, peliku-lak, etab.) buruzko publizitateko iragarki errazen mezu funtsezkoa ulertzen du.

1.8. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-entzunezkoak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei familiaz, jateko gogokoenaz, maskotez, eta eguneroko beste gai batzuei buruz egindako elkarrizketak).


hizkuntza ulertzeko norberak duen gaitasunean konfiantza iza-tea.

2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeei buruzko informazioa ezagutzeko interesa.

2.3. Herrialde horietako haurrekin harremanak izateko inte-resa.

2.4. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegia, janari motak) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea. Gureekin dituzten antzekotasunak eta desberdintasunak.

2.5. Taldeko joko tradizional mota desberdinetan parte hartzea (fisikoak, memoria edo hiztegia lantzekoak, kartak, etab.).

2.6. Bakarka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea, material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.

2.7. Familiako festak, bizitokikoak eta festa tradizionalak ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter, etab.



2.10. Ingelesezko ipuin tradizionalen antzezpenak edo bes-telako herri kontakizunak ulertzea (txotxongiloak, antzerkia, etab.).

2. Eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), portaerari (ohiko keinuak, ahotsaren erabilera, kontaktu fisikoa) eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.


2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako batzuk iden-tifikatzen ditu.

2.4. Beste herrialde batzuetako ohiturak zein diren bilatu eta ezagutzeko interesa du.


2.5. Alderdi soziokulturalei buruzko grabazioak entzun edo bideoak ikusteko interesa du.

2.6. Ingelesez mintzatzen diren herrietan ohikoak diren kortesia arauak eta ohiturak ezagutzen ditu.




2.10. Ingelesezko ipuin tradizionalen edo herri historien antzez-penen esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen ditu.



deak ulertzea (agurrak, errutinak, jarraibideak, zereginei buruzko informazioa, azalpenak, galderak, etab.).

3.4. Honakoak entzun eta ulertzea: egiazko egoerak simulatzen dituzten solasaldiak, mailarako egokiak diren ahozko narrazioak edo ahozko testu erraz eta informatiboak, ahoz esandakoak edo informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz, gaitasu-na, gustukoa edo gogokoena adierazten dutenak, pertsonak, ani-maliak, gauzak edo lekuak deskribatzen dituztenak, edo laguntza, argibideak, gauzak edo baimena eskatzeko direnak.


3.1. Ahozko testu labur eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egi-turak errazak eta lexiko oso ohikoa izanen dira, argi eta patxadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, ikusitakoaren laguntzaz emanak eta errepikatzeko aukerarekin. Lotura izanen dute norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan.

3.2. Funtzio komunikatibo nagusia bereiztea (adibidez, infor-mazio eskaera, agindua, edo eskaintza bat), bai eta diskurtsorako oinarrizko ereduak ere (adibidez, elkarrizketaren hasiera eta amaiera, edo narrazio eskematiko bateko puntuak).



3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berri-ak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).

3.4. Testuinguruaren laguntzaz, narrazio gero eta konplexua-goak dituzten marrazki bizidunak ulertzen ditu.

3.5. Ahozko azalpen edo jarraibide errazen esanahi orokorra ulertzen du.

3.6. Harreman sozialeko oinarrizko formulak ulertzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak, laguntza eskeak, gonbidapenak).


3.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu eta informazio orokorra eta datu zehatzen bat ateratzeko gai da.



3.9. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak uler-tzen ditu (adina, izena), gorputzaz, objektuez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz, orduaz, eguneroko jarduerez eta, oro har, ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.

3.10. Diskurtsoaren oinarrizko eskemak bereizten ditu (elka-rrizketa baten hasiera eta amaiera, narrazio eskematiko bateko puntuak, etab.).

3.11. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ikas edo kirol jarduera baten hasiera edo amaiera, etab.).


koetara hurbiltzea:1. Harreman logikoen adierazpena:

a) Konjuntzioa (and);b) Disjuntzioa (or).

2. Denbora erlazioak (when; before; after).3. Baiezko esaldiak:

a) affirmative sentences;b) Yes (+ tag).

4. Harridura:a) Help! Sorry!,b) What + noun, e. g. What fun!;c) How + Adj., e. g. How nice!;d) exclamatory sentences, e. g . I love salad!).

5. Ezezko esaldiak:a) (negative sentences with not), never, no (Adj.),b) No (+ negative tag).

6. Galderazko esaldiak:a)(How are you?, How many…?,

b) Wh- questions,c) Aux. questions.

7. Denbora adieraztea:a) orainaldia (simple present);b) geroaldia (going to).

8. Aspektua adieraztea:a) puntukaria (simple present);b) iraupenekoa (present continuous);c) ohiturazkoa (simple tenses (+ Adv., e. g. always, eve-

ryday));d) inkoatiboa (start –ing);e) amaierakoa (finish –ing).

9. Modalitatea adieraztea:a) faktualitatea (declarative sentences);b) ahalmena (can);c) betebeharra (have (got) to; imperative);d) baimena (can);e) asmoa (going to).

10. Existentzia adieraztea:a) (there is/are);b) entitatea (nouns and pronouns, articles, demonstrati-

ves);c) nolakotasuna ((very +) Adj.).

11. Kantitatea adieraztea:a)(singular/plural;

b) cardinal numerals up to two digits;c) ordinal numerals up to two digits.d) Quantity: all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more,

much, half, a bottle, a cup, a glass, a piece.e) Degree: very, too.

12 Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position, distance, origin, motion and direction).

13. Denbora adierazteaa) (points (e. g. half past past five);b) divisions (e. g. half an hour, summer),c) and indications of time(e. g. now, tomorrow (morning));d) duration (e. g. for two days);e) anteriority (before); posteriority (after);f) sequence (first…then);g) frequency (e. g. sometimes, on Sundays).

14. Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well, quickly, carefully).

4. Ahozko komunikazioak berezko dituen oinarrizko egitura sintaktikoekin lotutako esanahi ohikoenak ezagutzea (adibidez, galderazko egitura informazioa eskatzeko).


4.2. Konjuntzioaren eta disjuntzioaren adierazpena ulertzen du. 5.2. wh- duten galderak ulertzen ditu

(what, who, where, when, which).4.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua

ulertzen du.4.4. Honako hauen adierazpena ulertzen du: gauzen edo

inguruko elementuen existentzia edo existentzia eza, kopuruak 50 elementuraino, ordinalak hogeita hamaikagarreneraino (hileko egunak), eta gradua edo intentsitatea.


4.6. Zenbatu daitezkeen elementuak bereizten ditu, bai eta kantitatea adierazten duten esamoldeak ere.

4.7. Tokiko preposizioak (in, on, under, behind, next to, in front of, opposite) eta adberbioak ulertzen ditu (here, there).

4.8. Denbora banaketak ulertzen ditu (asteko egunak, hilabe-teak, urtaroak, egunaren zatiak).

4.9. Denbora adierazten duten hitzak ulertzen ditu (tomorrow morning, yesterday, next week).

4.10. Orduen adierazpena ulertzen du (puntuan, eta erdiak, eta laurden, laurden gutxi).

4.11. Modu adberbioak ulertzen ditu (well, slowly, quickly, carefully, etc.).

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea).5.1. Aurreko mailetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak ulertu eta erabiltzea, aurreikusteko moduko testuinguruetan eta ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko gauzak, mimika, etab.).

5.2. Honako hauei buruzko lexiko berria ezagutu eta ulertzea: pertsonen eta animalien deskribapena, jantziak eta gauza pertso-nalak; ordua; errutinak eta eguneroko ohiturak, egunaren zatiak; informaziorako eta komunikaziorako bitartekoak eta papereko euskarriak nahiz euskarri digitalak; natura ingurunea; eguzki sistema; etab.

5. Ezagutu eta erabiltzea ahozko lexiko mugatua, maiztasun handikoa, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testuinguruaren oharrak eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.


5.2. Aurreko mailetan landutako ahozko lexikoa ulertzen du.5.3. Hizkuntz jolasetan parte hartzen du interesarekin eta

lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Honako hauei buruzko lexiko berria ulertzen du: pertsonen

eta animalien deskribapena, jantziak eta gauza pertsonalak; ordua; errutinak eta eguneroko ohiturak, egunaren zatiak; informaziorako eta komunikaziorako bitartekoak eta papereko euskarriak nahiz euskarri digitalak; kirolak eta aisialdia; natura ingurunea; eguzki sistema; etab.

5.6. Lexiko berriarekin lotutako abestiak eta leloak ulertzen ditu, keinuen edo ikusitakoaren laguntzaz betiere.

5.7. Keinuekin adierazten du leloetan eta abestietan ulertzen duena.




6.3. Alfabetoa ingelesez. Letreiatzea menperatzen du.6.4. Ahoskatzea: diptongoak.




6.3. Alfabetoko letren izenak bereizten ditu ingelesez.6.4. Ingelesez diptongoek duten ahoskatzeaz jabetuta dago.


aurretik dakienean oinarritzea.

7.Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo lengoaia aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz






–Ereduen imitazioa eta errepikapena erabiltzea mezua argi sortzeko eta testuingurura egokitzeko.

1.2. Burutzapena.–Mintzatzeko arauak errespetatzea: mintzatzeko txanda, ahots

bolumen egokia.–Mezua argi adieraztea, testu mota bakoitzaren ereduekin

bat.–Zeregina edo mezua birmoldatzea, eskura dauden zailtasu-

nak eta baliabideak baloratu ondoren.–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea

(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Idatzizko euskarria edo euskarri grafikoa erabiltzea (adibidez,

horma-irudi bat eta bertan argazkiak edo marrazkiak, hitzak, tituluak, etab.).

–Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo para-testualekin konpentsatzea:

–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.–Kulturaren ikuspegitik egokia den gorputz lengoaia erabiltzea

(keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).


7.4. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko, ingelesezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, etab.)

7.5. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere menu gogokoena, gauza edo animalia baten kanpoko itxura deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak erabiliz.

7.6. Idatzizko euskarri bat edo euskarri grafiko bat erabiltzen du ahozko azalpen erraz-errazak egiteko interesatzen zaizkion gaiei buruz.



2.2. Ingelesez mintzatzea ikaskideekin ikasgelan eta/edo ingelesez mintzatzen diren haurrekin, informazioaren eta komu-nikazioaren teknologiak erabiliz.

2.3. Taldekako joko tradizional mota desberdinetan parte har-tzea (fisikoak, memoria edo hiztegia lantzekoak, kartak, etab.).


2.5. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegiak, janari motak) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea.

2.6. Familiako festak (urtebetetzeak) eta festa tradizionalak ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter, etab.

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.


8.1. Badaki alderdi soziokulturalei buruz aurretik dakiena abian jarri eta ahozko sormen-lanetan eta elkarreraginetan erabiltzen.

8.2. Familiako ospakizunekin edo kultur ospakizunekin zeriku-sia duten esamoldeak ezagutu eta erabiltzen ditu (Happy birthday, Happy Halloween, Merry christmas, etab.).

8.3. Lelo eta kantu tradizionalak ezagutzen ditu eta ospaki-zunetan erabiltzen ditu.

8.4. Beste herrialde batzuetako ohiturei buruzko bideoak ikusteko interesa du.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Agurrak eta aurkezpenak, barkamen eskeak, esker-ema-

teak.3.2. Gaitasuna, gustukoa, gogokoena eta sentimendua

adieraztea.3.3. Pertsonen, gauzen eta tokien deskribapena.3.4. Laguntza, informazioa, gauzak edo baimena eskatu eta

eskaintzea.3.5. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.

9.1. Elkarreragin oinarri-oinarrizkoa izatea, oso teknika errazak erabiliz, hizkuntzakoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, erantzun fisikoa, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa labur bat hasi, izan edo amaitzeko, testuaren funtzio komunikatibo nagusia betez (adibidez, agurra, zorion-ematea, informazio trukea).


9.3. Solasaldi labur eta errazetan ulertzeko moduan aritzea, zalantzak, errepikapenak edo diskurtsoa berrantolatzeko etenak eginez bada ere.

9.1. Ingelesez agurtzen du. (Hello, Goodbye, Good morning Bye, See you).

9.2. Please y Thank you testuinguru egokian erabili ohi ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena eta informazioa

eskatzen.9.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.5. Badaki adierazten sentimendua, zer duen gustukoa, zer

nahiago, eta adostasuna edo desadostasuna. 9.6. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion gaiei

buruz.9.7. Badaki moldatzen eguneroko egoera errazetan, egiaz-

koetan edo simulatuetan (adibidez, janaria eskatzen eskolako jantokian).

9.8. Mintzamenaren arauak errespetatzen ditu.9.9. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan (agur-

tzea, berari buruzko galdera errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.)

9.10. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta bertan kontaktu soziala gertatzen dela (eskerrak ematea, agurtzea, norbaitengana jotzea, barkame-na eskatzea, norbera aurkeztea, norbait zoriontzea), informazio pertsonala trukatzen da (izena, adina, etab.) eta sentimenduak, etab. adierazten direla.

9.11. Badaki deskribatzen animaliak, pertsonak eta gauzak.9.12. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu errazean

aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia, argaz-kiak eta testu errazak, lapbook, posterrak, etab. erabiliz).

9.13. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, errezeta erraz-erraz bat egiteko urratsak).

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:1. Erlazio logikoak adieraztea: konjuntzioa (and).2. Baiezko esaldiak:


3. Harridura:a) Help! Sorry!,b) How + Adj., e. g. How nice!;c) exclamatory sentences, e. g . I love salad!).

4. Ezezko esaldiak:a) (negative sentences with not), no (Adj.),b) No (+ negative tag).

5. Galderazko esaldiak:a) (How are you?, How many…?,b) Wh- questions,c) Aux. questions).


7. Aspektua adieraztea:a) puntukaria (simple present);b) iraupenekoa (present continuous);

8. Modalitatea adieraztea:b) ahalmena (can);d) baimena (can);b) asmoa (going to).

9. Honako hauek adieraztea:a) existentzia (there is/are);

10. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea, modu siste-matikoan oinarrizko akatsak egiten baditu ere, adibidez, aditz denboretan edo komunztaduran.

10.1. Baiezko eta ezezko esaldiak erabiltzen ditu galderei erantzuteko.

10.2.Konjuntzioa (and) eta disjuntzioa (or) adierazten ditu.10.3. wh-(what, who, where, when, which) erabiliz egindako

galdera errazei erantzuten die.10.4. How are you?How many…are there? galderei erantzuten

die.10.5. Baiezko eta ezezko esaldi errazak erabiltzen ditu.10.6. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia, kopu-



10.8. Kantitate adberbio batzuk erabiltzen ditu. (many, some, a lot, (a) little, more).

10.9. Irakasleari edo ikasgelan aurkeztutako entzunezkoetan entzundako harridurako esaldiak errepikatzen ditu edo bat-bate-kotasunez erabiltzen ditu.

10.10. Tokiko preposizio (in, on, under, behind, in front of, opposite, up, down, out, into, over) y eta adberbio batzuk (here, there).erabiltzen ditu.

10.11. Denbora banaketak adierazten ditu (asteko gunak, hilabeteak, urtaroak, egunaren zatiak) errutinetan.

10.12. Badaki orduak esaten (puntuan, eta erdiak, eta laurden, laurden gutxi).

10.13. Badaki adierazten aurrekotasuna (before) eta gero-kotasuna (after).

10.14. Irakasleak erabilitako modu adberbioak erabiltzen ditu (well, slowly, quickly, carefully).



b) entitatea (nouns and pronouns, articles, demonstrati-ves);

c) nolakotasuna ((very + Adj.).10. Kantitatea adieraztea:

a) (singular/plural;b) cardinal numerals up to two digits;c) ordinal numerals up to two digits.d) Quantity: many, , some, (a) little, more, half, a bottle, a

cup, a glass, a piece.e) Degree: very.

11. Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position, distance).

a) Denbora adieraztea.b) (points (e. g. half past past five);c) divisions (e. g. half an hour, summer),d) indications of time: anteriority (before); posteriority

(after);e) sequence (first…then).


10.15. Badaki adierazten sekuentzia sinple bat (First…second…).


5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (sortzea).5.1. Aurreko mailetan landutako oinarrizko lexikoa eta es-

amoldeak, aurreikusteko moduko testuinguruetakoak eta ikusi-takoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko gauzak, mimika, etab.) erabiltzea.

5.2. Honako hauei buruzko lexiko berria ikastea: pertsonen eta animalien deskribapena, jantziak eta gauza pertsonalak; ordua; errutinak eta eguneroko ohiturak, egunaren zatiak; informaziorako eta komunikaziorako bitartekoak eta papereko euskarriak nahiz euskarri digitalak; kirolak eta aisialdia; natura ingurunea; eguzki sistema; etab.


11.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oinarrizko lexikoa, aurreko mailetan landutakoa, erabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko gauzak, testuak, etab.)

11.2. Honako hauei buruzko lexiko berria ikasi eta erabiltzen du:

pertsonen eta animalien deskribapena, jantziak eta gauza pertsonalak; ordua; errutinak eta eguneroko ohiturak, egunaren zatiak; informaziorako eta komunikaziorako bitartekoak eta pa-pereko euskarriak nahiz euskarri digitalak; kirolak eta aisialdia; natura ingurunea; eguzki sistema; etab.

11.3. Aurreko mailetan landutako gaiei buruzko esamoldeak eta berriak ere errepikatu eta erabiltzen ditu.




6.3. Alfabetoa ingelesez.6.4. Ahoskatzea: bokal laburrak eta luzeak.

12. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio eredu sorta oso mugatu bat ebakitzea, oro har modu ulergarrian baina lehen hizkuntzaren edo beste batzuen eragin nabariarekin, bete nahi den funtzio komunikatibora egokituz.


imitatuz.12.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.12.5. Badaki alfabetoa ingelesez eta hitz oso errazak letrei-

atzeko gai da.12.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean ingelesez soinu

kopuru handia dagoela jabeturik dago.12.7. Ongi ahoskatzeko interesa du.12.8. Badaki ahoskatzen bokal laburrak eta laburrak.

TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien erabilera gidatua:–Lehenagotik dakiena testuez eta haien euskarriez, bai eta

testuinguru grafikoaz eta ahozkoaz;–Dakien hizkuntzatik hartutako ezagutzak, gaiari edo egoerari

buruzkoak, erabiltzea;–Testua eta egoera baten irudia edo irudikatze grafikoa

lotzea.–Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.–Ulermenerako estrategiak eta motak ezagutzen hastea, ira-

kurketaren helburua kontuan hartuta (esanahi orokorra, funtsezko informazioa) aukeratzeko.

–Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.–Hitz edo esamolde ezezagunen esanahia testuinguruaren

arabera ondorioztatzea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.2. Hiztegi elebiduna erabiltzen hastea.


13.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu, lehenagotik daki-ena, irudiak, titulua, elementu grafikoak eta abar oinarri hartuta.


13.3. Funtsezko informazioa ulertzen du eta berariazko infor-mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, iragarkiak, telefono gidak, eta abar.


13.5. Hitz eta esamolde batzuen esanahia testuinguruari esker ondorioztatzen du.

13.6. Hiztegia erabiltzen du zenbait hitzen esanahia ulertze-ko.

13.7. Grafiaren, ahoskatzearen eta esanahiaren arteko loturaz jabetuta dago.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazi eta

komunikatzeko, bizikidetza antolatzeko bitartekoak eta ikasteko lanabesa diren aldetik.

2.2. Ingelesez dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, irudi hiztegiak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)

2.3. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturei bu-ruzko informazioa ezagutzeko eta herrialde horietako haurrekin harremanak izateko interesa.

2.4. Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea inge-lesezko azpititulu errazekin.

2.5. Eguneroko ohituretan dauden antzekotasun eta desber-dintasunez hausnartzea eta giza harremanetako oinarrizko formen erabileraz, ingelesa erabiltzen den herrialdeetan eta gurean.

2.6. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei gehiago erreparatzen joatea pixkanaka.

14.Eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak, zehatzak eta esanguratsuak, identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

14.1. Idatzizko testuez, haien mota desberdinez eta funtzio pertsonal eta sozialez dakiena osatzen du.

14.2. Ingelesezko testu errazak eta haurrentzako argitalpenak irakurtzeko interesa du.

14.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu ingelesez liburu ego-kituak, edo haurrentzako aldizkariak, paperean edo euskarri digitalean, zenbaitetan grabazioekin, irakurketari laguntzeko.

14.4. Irakurtzeko interesa du, ikerketa proiektu txikiak egiteko informazioa aurkitzeko.

14.5. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, ingelesez hitz egiten den herrialdeetan eta gurean dauden antzekotasunak eta desberdintasunak ikusteko gai da.

14.6. Gero eta gehiago jabetzen da ingelesaren eta berak dakien hizkuntzaren artean dauden desberdintasun fonetikoez.

14.7. Albiste oso laburretan eta haurrentzako aldizkarietako artikuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (animaliak, kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak).


kien testuak irakurtzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), gonbidapenak, zoriontzeko mezuak, oharrak, jakinarazpenak, esku-orriak, menuak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.



b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaita-sunak, gustukoak, sentimenduak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.d) Testuetan kontatzen diren iraganeko gertaerak ezagu-

tzea.e) Informazio orokorra edo informazio zehatzen bat erabil-

tzea.f) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburu eta aldizkariak,

pop-up-ak, audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (ingelesezko

azpitituluak, marrazki bizidunetako historia oso sinpleetan, kara-okea, ikasleek egindako testuak, etab.).


15.1. Aldez aurretik solasaldi errealetan edo simulatuetan ahoz landu eta testuinguru batean aurkeztu diren hitzak eta esamoldeak irakurri eta ulertzen ditu.

15.2. Testu mota desberdinak irakurtzen ditu paperean edo euskarri digitalean, helburu desberdinekin (lan bat betetzea, ira-kurketaz gozatzea, ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea, informazioak lortzea, etab.)

15.3. Eskolako ekintza eta zereginekin lotutako idatzizko ja-rraibide errazak ulertzen ditu. (Read, Copy, Match, Write,Circle, etc.).

15.4. Jarraibide sekuentzia oso labur eta erraz bat ulertzen du, adibidez, errezeta erraz bat egiteko.

15.5. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabil-tzen ditu irakurtzeko eta informazioa biltzeko.

15.6. Oinarrizko informazioa ulertzen du errotuluetan eta karteletan kalean, dendetan, ikastetxeetan eta beste toki publiko batzuetan.

15.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, nor-berari, familiari, eskolari buruzkoak, gauza baten deskribapena, etab.



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktiko idatzietara hurbiltzea:My name’s.I’m …years old.You’re; He’s, She’s.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.It’s got…It hasn’t got/ Has it got?I’ve got/ I haven’t got.Have you got?It’s… (in, on, under, next to, behind in front of, opposite).Where’s.What’s your favourite…?Let’s.I’m wearing.He/She’s wearingHe/She isn’t wearing.Is He/She wearing? Yes he is/No she isn’t.I like/ I don’t like/ Do you like?He/She likes.I can/ I can’t.I want/I don’t want.He/She wants.Are you? Yes I am; No I’m not.Can you…? Yes I can; No I can’t.Do you..? Yes I do; No I don’t.What time is it? It’s …o’clock/half past…/a quarter to/ a quarter

past.There’s/ There isn’t.4.2. Aditzen forma kontraktuak.


16.1. Aurreko mailetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak ulertzen ditu.

16.2. Egitura sintaktiko hauen esanahiaz jabetzen da:My name’s.I’m …years old.You’re; He’s, She’s.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.It’s got…It hasn’t got.I’ve got/ I haven’t got.Have you got?It’s…(in, on, under, next to, behind in front of, opposite).Where’s.What’s your favourite…?Let’s.I’m wearing.He/She’s wearing.I like/ I don’t like/ Do you like?He/She likes.I can/ I can’t.I want/I don’t want.Are you? Yes I am; No I’m not.Can you…? Yes I can; No I can’t.Do you..? Yes I do; No I don’t.What time is it? It’s …o’clock/half past…/a quarter to/ a quarter

past.There’s/ There isn’t.16.3. Aditzen kontrakzioen osaketa eta esanahia ulertzen

ditu.

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea).5.1. Aurreko mailetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak dituzten testu idatziak ulertzea.5.2. Honako hauei buruzko lexiko berria duten testu idatziak

ulertzea: pertsonen eta animalien deskribapena, jantziak eta gauza pertsonalak; ordua; errutinak eta eguneroko ohiturak, egunaren zatiak; informaziorako eta komunikaziorako bitartekoak eta pa-pereko euskarriak nahiz euskarri digitalak; kirolak eta aisialdia; natura ingurunea; eguzki sistema; etab.

5.3. Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta hiztegi ele-bidunak erabiltzea.

17. Ezagutu eta erabiltzea maiztasun handiko idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena; testuingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.

17.1. Aurreko mailetan landutako hiztegia eta esamoldeak biltzen dituzten testu idatziak ulertzen ditu.

17.2. Ikasgelan landutako hitz eta esamolde berriak biltzen dituzten testu idatziak ulertzen ditu.

17.3. Errutinetan (egutegia, eguraldiari buruzko esamoldeak) edo ikasgelan dauden liburuetan erabiltzen den ikusizko materi-alean hitz ezagunak irakurri eta ulertzen ditu.

17.4. Testua duten hiztegi irudidunak erabiltzen ditu eta hiztegi elebidunak erabiltzen hasten da.

6. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.6.1. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera (adibidez, puntua,

koma, galdera eta harridura ikurrak).6.2. Irakaslearen laguntzaz, hitz batzuk beti letra larriekin

idazten direla ohartzea (hilabeteak, egunak, jaiak, hizkuntzak, pertsona izenak, liburu baten tituluko hitz guztiak...).

6.3. Grafia, ahoskera eta esanahia lotzea, idatzizko ereduetatik eta ahozko esamolde ezagunetatik abiatuta, eta grafiaren eta soinuaren arteko erlazio analitikoak ezartzea.

18. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera eta harridura ikurrak), bai eta maiz erabiltzen diren sinboloak ere (adibidez, ☺, @, $, ₤), eta horiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.

18.1 Oinarrizko zeinu ortografikoen erabileraz jabetuta dago, bere hizkuntzan berdinak izan nahiz desberdinak izan.

18.2. Beti letra larriz erabiltzen diren hitz batzuk, maiz erabil-tzen direnak, ezagutzen ditu (egunak, hilabeteak, jaiak, hizkuntzak, pertsona izenak).


18.4. Ahoskeraren, soinuaren eta grafiaren arteko loturez jabetuta dago.



jartzea eta koordinatzea lana eraginkortasunez egiteko (gaiaz zer dakigun pentsatu, zer esan daitekeen edo zer esan nahi dugun, etab.).

–Eredu oso egituratuak erabiltzea, testuak sortzeko oinarrizko estrategietara hurbiltzeko eta aplikatzeko: testuaren helburua, hartzailea, edukia, testua idaztea eta berrikustea.

1.2. Burutzapena.–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea

(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Zeregina edo mezua birmoldatzea, eskura dauden zailtasu-

nak eta baliabideak baloratu ondoren.–Hiztegi irudidunak erabiltzea.


19.1. Eredu oso egituratuetatik abiatuta testuak eraikitzeko gai da.

19.2. Oso modu gidatuan aplikatzen ditu testu idatziak sortzeko oinarrizko estrategiak.

19.3. Aurretik dakiena abian jartzeko estrategiak erabiltzeko eta testu errazak idazteko plangintzak egiteko gai da.



2.2. Maiz erabiltzen diren hitz eta esamoldeak ingelesez idazteko interesa.

2.3. Testu errazak eta laburrak ingelesez idazteko interesa (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta kon-plexuagoak diren inprimakiak osatzea, etab.).

2.4. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren bes-te haur batzuekin ingelesez komunikatzeko interesa (marrazkiak dituzten testuak, argazkiak, eta abar erabiliz).

2.5. Ikerketa proiektu txikietan bildutako informazioetatik abiatuta testuak idazteko interesa (horma-irudiak, aurkezpenak, lapbooks, etab.).


20.1. Ingelesez testu errazak idazteko interesa du (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, etab.).



20.4. Eredu batean oinarrituta, testu informatibo laburrak idazten ditu ikasgelan ahoz landutako gaiei buruz, oinarrizko hiztegia eta esamoldeak prestatuta.


kartelak, oharrak, etab.), ereduetatik abiatuta.3.2. Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu oso erra-

zak (oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkezpenak, deskribapenak egitea bere buruaz eta egiten dakienaz; animalien edo gauzen deskribapena; norberaren gustuak; sentimenduak, etab.

21.1. Paperean edo euskarri elektronikoan testu oso labur eta errazak egitea lotu gabeko esaldi bakunen bidez, erregistro neutro eta ez formalean, zuzentasunez erabiliz oinarrizko arau ortografikoak eta puntuazio zeinu nagusiak; testuetan bere bu-ruaz, bere inguruaz eta bere eguneroko bizitzaz mintzatuko da, aurreikusteko moduko egoera ezagunetan.

21.2. Testu idatziaren funtzio komunikatibo nagusi bat be-tetzea (adibidez, zorionak ematea, informazioa trukatzea edo eskaintza bat), adierazle ohikoak eta diskurtsorako oinarrizko ereduak kopuru mugatuan erabiliz (adibidez, agurrak gutunak hasi eta amaitzeko, edo puntu batzuetan garatutako narrazio eskematikoa).

21.1. Testuak idatzi eta besteei erakusteko interesa du.21.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landutako hitz, esaldi eta

esamolde errazak idazten ditu.21.3. Inprimaki errazak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo

datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, hizkuntzen pasaportea, autoebaluazioak, gustuak, irakurritako ipuinen tituluak, iritziak, etab.)

21.4. Ohar errazak idazten ditu eredu batekin.21.5. Kartel informatibo errazak sortzen ditu, datu konplexu-

agoak txertatuz, adibidez, eguna, data.21.6. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.21.7. Gutun pertsonal laburrak eta errazak idazten ditu eredu

batekin (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak), bertan zorionak emanez, bere buruz eta bere inguruaz mintzatuz (familia, lagunak, gauzak, tokiak).

21.8. Ezagunentzako gutun bat hasi eta amaitzeko arauak erabiltzen ditu.



21.9. Komiki errazak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

21.10. Idatzizko gidoietan oinarritzen da ahozko azalpen errazak egiteko.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzien erabilerarekin ohitzea:My name’s.I’m …years old.You’re; He’s, She’s.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.It’s got…It hasn’t got.I’ve got/ I haven’t got.Have you got?It’s…(in, on, under, next to, behind in front of, opposite).Where’s.What’s your favourite…?Let’s.I’m wearing.He/She’s wearing.I like/ I don’t like/ Do you like?He/She likes.I can/ I can’t.I want/I don’t want.Are you? Yes I am; No I’m not.Can you…? Yes I can; No I can’t.Do you..? Yes I do; No I don’t.What time is it? It’s …o’clock/half past…/a quarter to/ a quarter

past.There’s/ There isn’t.And.

22. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea (adibidez, hitzak edo hitz multzoak elkartzea oinarrizko lokailuekin, hala nola “eta”, “orduan”, “baina”, “zeren”), oinarrizko akatsak egiten badituzte ere modu sistematikoan, esate baterako aditz denboretan edo komunztaduran.

22.1. Egitura sintaktiko hauekin esaldi laburrak osatzeko gai da:

My name’s.I’m …years old.You’re; He’s, She’s.This is (+ noun/adjective).Is it? It’s.It’s got…It hasn’t got.I’ve got/ I haven’t got.Have you got?It’s…(in, on, under, next to, behind in front of, opposite).Where’s.What’s your favourite…?Let’s.I’m wearing.He/She’s wearing.I like/ I don’t like/ Do you like?He/She likes.I can/ I can’t.I want/I don’t want.Are you? Yes I am; No I’m not.Can you…? Yes I can; No I can’t.Do you..? Yes I do; No I don’t.What time is it? It’s …o’clock/half past…/a quarter to/ a quarter

past.There’s/ There isn’t.And.

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegia egitea, hitzak edo esamoldeak eta

irudiak lotuz.5.2. Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edo ma-





23.3. Gai bati buruzko mapa mentalak egiten ditu, lexikoa buruz ikasteko estrategia gisa.


ulergarria izan dadin.6.2. Alfabetoa. Letreiatzea.6.3. Hiztegiaren erabilera ortografia egiaztatzeko.

24. Oinarrizko eredu grafikoak eta arau ortografikoak aplikatzea zuzentasunez idazteko hizketan erabili ohi diren hitzak edo esaldi laburrak idazteko, erabiltzen duen ortografia erabat normalizatua ez bada ere.

24.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.24.2. Badaki idazten letreiatutako hitz erraz-erraz batzuk.24.3. Hiztegia erabiltzen hasten da hitzen ortografia zuzena

egiaztatzeko.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak.1.1. Ulermenerako oinarrizko estrategiak erabiltzea: entzute








1.2. Ikaslearen aurrean, toki publiko erreal edo simulatu batean, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraza eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.



funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, etxeko animaliez, janariez, gauzen, animalien edo pertsonen deskribapenak, eguraldia.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jantziak, musika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta patxadaz eta argi mintzatzen bada.

1.7. Interesatzen zaizkion produktuei (jolasak, ordenagailuak, CD-ak, musika, pelikulak, etab.) buruzko publizitateko iragarki errazen mezu funtsezkoa ulertzen du.

1.8. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-entzunezkoak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, gogoko jantziez, kirolaz, musikaz, etab. ).



2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeei buruzko informazioa ezagutzeko interesa.


2.4. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegia, janari motak) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea. Gureekin dituzten antzekotasunak eta desberdintasunak.

2.5. Taldekako joko tradizional mota desberdinetan parte hartzea (fisikoak, memoria edo hiztegia lantzekoak, kartak, etab.).

2.6 Bakarka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea, material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.

2.7. Familiako festak, bizitokikoak eta festa tradizionalak ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter, etab.


2.9. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.10. Ingelesezko ipuin tradizionalen antzezpenak edo bes-

telako herri kontakizunak ulertzea (txotxongiloak, antzerkia, etab.).











2.10. Ingelesezko ipuin tradizionalen edo herri historien antzez-penen esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen ditu.




(agurrak, aurkezpenak, barkamen eskeak, eskertzeak, gonbi-dapenak).

3.2. Ohiko komunikazio egoeretan erabiltzen diren esamol-deak ulertzea (agurrak, errutinak, jarraibideak, zereginei buruzko informazioa, azalpenak, galderak, etab.).







3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).





3.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu eta informazio orokorra eta datu zehatzen bat ateratzeko gai da.


3.10. Diskurtsoaren oinarrizko eskemak bereizten ditu (elka-rrizketa baten hasiera eta amaiera, narrazio eskematiko bateko puntuak, deskribapen baten elementuak, etab.).

3.11. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ordutegiak, jarduera baten hasiera jolas parke batean edo kan-paleku batean, etab.).



a) Konjuntzioa (and);b) Disjuntzioa (or).

2. Denbora erlazioak (when; before; after).3. Baiezko esaldiak:


4. Harridura:a) Help! Sorry!,b) What + noun, e. g. What fun!;c) How + Adj., e. g. How nice!;d) exclamatory sentences, e. g . I love salad!


6.Galderazko esaldiak:a) (How are you?, How many…?,b) Wh- questions,c) Aux. questions.




9. Modalitatea adieraztea:a) faktualitatea (declarative sentences);b) ahalmena (can);c) betebeharra (have (got) to; imperative);d) baimena (can);e) asmoa (going to).

10. Existentzia adieraztea:a) (there is/are);b) entitatea (nouns and pronouns, articles, demonstrati-

ves);c) nolakotasuna ((very +) Adj.).

11 Kantitatea adieraztea:a)(singular/plural;

b) cardinal numerals up to two digits;c) ordinal numerals up to two digits.d) Quantity: all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more,

much, half, a bottle, a cup, a glass, a piece.e) Degree: very, too.

12. Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position, distance, origin, motion and direction).

13. Denbora adierazteaa) (points (e. g. half past past five);b) divisions (e. g. half an hour, summer),c) and indications of time(e. g. now, tomorrow (morning));d) duration (e. g. for two days);e) anteriority (before); posteriority (after);f) sequence (first…then);g) frequency (e. g. sometimes, on Sundays).




4.2. Konjuntzioaren eta disjuntzioaren adierazpena ulertzen du. 5.2. wh- duten galderak ulertzen ditu

(what, who, where, when, which).4.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua



4.5. Kantitateko adberbioak ulertzen ditu. (all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much).


4.7. Tokiko preposizioak (in, on, under, behind, next to, in front of, opposite) eta adberbioak ulertzen ditu (here, there).


4.9. Denbora adierazten duten hitzak ulertzen ditu (tomorrow morning, yesterday, next week).


4.11. Modu adberbioak ulertzen ditu (well, slowly, quickly, carefully, etc.).

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea).5.1. Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta

esamoldeak, aurreikusteko moduko testuinguruetakoak eta iku-sitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko gauzak, mimika, etab.) ezagutu eta ulertzea.

5.2. Dagoeneko ezagutzen duen lexikoa zabaltzea edo lexiko berria ikastea honako hauei buruz: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzari-ak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgai-ak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.

5. Ezagutu eta erabiltzea ahozko lexiko mugatua, maiztasun handikoa, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testuinguruaren oharrak eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.


5.2. Aurreko mailetan landutako ahozko lexikoa ulertzen du.5.3. Hizkuntz jolasetan parte hartzen du interesarekin, eta

lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Lexiko berria ezagutzen du honako hauei buruz: pertso-

nen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.








6.3. Alfabetoa ingelesez. Letreiatzea.6.4. Ahoskatzea: diptongoak ingelesez.




6.3. Alfabetoaren letren izenak bereizten ditu ingelesez.6.4. Ingelesez diptongoek duten ahoskatzeaz jabetuta dago

eta diptongoak dituzten hitzak bereizten ditu.


aurretik dakienean oinarritzea.–Ereduen imitazioa erabiltzea mezua argi sortzeko.–Testua egokitzea hartzailearen, testuinguruaren eta bitarte-

koaren arabera, modu oinarrizkoan.1.2. Burutzapena.–Mintzatzeko arauak errespetatzea: mintzatzeko txanda, ahots




(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (mind map, argazkiak

oin-oharrekin, diapositibak, etab.).–Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo para-

testualekin konpentsatzea:–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.–Kulturaren ikuspegitik egokia den gorputz lengoaia erabil-

tzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).


7.Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo lengoaia aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz




7.4. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko, ingelesezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, etab.)

7.5. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, animali bat edo pertsona baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak erabiliz,




2.2 Ingelesez mintzatzea ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren haurrekin, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.

2.3. Taldekako joko tradizional mota desberdinetan parte hartzea (fisikoak, memoria edo hiztegia lantzekoak, kartak, etab.).





2.9. Gai soziokulturalei buruzko ikerketa lan txikiak egitea, taulak erabiliz antolatzeko. Informazioa bilatzea irakasleak pro-posatutako testuetan, bideoetan eta soinu grabazioetan.


8.1. Badaki alderdi soziokulturalei buruz aurretik dakiena abian jartzen eta ahozko sormen-lanetan eta solas-trukeetan erabiltzen.

8.2. Familiako ospakizunekin edo kultur ospakizunekin zeriku-sia duten esamoldeak ezagutu eta erabiltzen ditu (Happy birthday, Happy Halloween, Merry christmas, Happy Valentine’s etc.).


8.4. Beste herrialde batzuetako ohiturekiko interesa du eta galdera errazak egiten ditu ingelesez mintzatzen diren herrial-deetako haurren eguneroko bizimoduari buruz.

8.5. Bideo dokumental labur eta errazetan erantzunak bilatzen ditu lehenago egindako galderetarako.


teak, gonbidapenak.3.2. Gaitasuna, gustukoa, gogokoena, iritzia, adostasuna edo

desadostasuna, sentimendua adieraztea.3.3. Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen eta ohituren des-

kribapena.3.4. Laguntza, informazioa, gauzak edo baimena eskatu eta






9.2. Please y Thank you testuinguru egokian erabili ohi ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena eta informazioa


nahiago, eta adostasuna edo desadostasuna.9.6. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion gaiei

buruz.9.7. Badaki moldatzen eguneroko egoera errazetan, errea-

letan nahiz simulatuetan (adibidez, janaria eskatzea eskolako jantokian).



9.10. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela; bertan kontaktu soziala gertatzen da (eskerrak ematea, agurtzea, norbaitengana jotzea, bere burua aurkeztea, norbaitez galdetzea, norbait zoriontzea), informazio pertsonala trukatzen da eta sentimenduak, etab. adierazten dira.

9.11. Badaki deskribatzen animaliak, pertsonak eta gau-zak.

9.12. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu errazean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia, argaz-kiak eta testu errazak, lapbook, posterrak, etab. erabiliz).

9.13. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, errezeta erraz-erraz bat edo esperimentu bat egiteko urratsak).

9.14. Parte hartzen du elkarrizketa batean, elkarrizketatzaile edo elkarrizketatu gisa (adibidez, norbaiti elkarrizketa eginez eskolako aldizkarirako, edo irrati edo telebistako saio simulatu batean, etab.)



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:1. Erlazio logikoak adieraztea: konjuntzioa (and).2. Baiezko esaldiak:



4. Ezezko esaldiak:a) (negative sentences with not), no (Adj.),b) No (+ negative tag).

5. Galderazko esaldiak:a) (How are you?, How many…?,b) Wh- questions,c) Aux. questions.




9. Honako hauek adieraztea:a) existentzia (there is/are);b) entitatea (nouns and pronouns, articles, demonstrati-

ves);c) nolakotasuna ((very + Adj.).

10.Kantitatea adieraztea:a)(singular/plural;

b) cardinal numerals up to three digits;c) ordinal numerals up to two digits.d) Quantity: many, , some, (a) little, more, half, a bottle, a


11. Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position, distance).

a) Denbora adieraztea.b) (points (e. g. half past past five);c) divisions (e. g. half an hour, summer),d) indications of time: anteriority (before); posteriority

(after);e) sequence (first…then).

12) Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well, quickly, carefully).



10.2.Konjuntzioa (and) eta disjuntzioa (or) adierazten ditu.10.3. wh-(what, who, where, when, which) erabiliz egindako

galdera errazei erantzuten die.10.4. How are you?How many…are there? galderei erantzuten




10.8. Kantitateko adberbio batzuk erabiltzen ditu. (many, some, a lot, (a) little, more).


10.10. Tokiko preposizio (in, on, under, behind, in front of, opposite, up, down, out, into, over) eta adberbio batzuk (here, there).erabiltzen ditu.



10.13. Badaki adierazten aurrekotasuna (before) eta gero-kotasuna (after).

10.14. Ongi erabiltzen ditu modu adberbioak (well, slowly, quickly, carefully).

10.15. Badaki adierazten sekuentzia sinple bat (First…then).






11.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oinarrizko lexikoa, aurreko mailetan landutakoa, erabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko gauzak, testuak, etab.)

11.2. Dagoeneko ezagutzen duen lexikoa zabaltzea edo lexiko berria ikastea honako hauei buruz: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikas-gaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.





6.3. Alfabetoa ingelesez.6.4. Fonetika: diptongo ohikoenak; hasierako y-a.



imitatuz.12.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.12.5. Badaki alfabetoa ingelesez eta hitza letreiatzen.12.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean ingelesez soinu

kopuru handia dagoela jabeturik dago.12.7. Ongi ahoskatzeko interesa du.12.8. Zuzen samar ahoskatzen ditu ezagutzen duen lexikoan

ohikoak diren diptongoak, bai eta hasierako y-a ere.

TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien erabilera gidatua:–Lehenagotik dakiena testuez eta haien euskarriez, bai eta

testuinguru grafikoaz eta ahozkoaz;–Dakien hizkuntzatik hartutako ezagutzak, gaiari edo egoerari

buruzkoak, erabiltzea;–Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.–Irakurketaren helburua kontuan hartuta (esanahi orokorra,

funtsezko informazioa, puntu nagusiak) ulermenerako estrategi-etara eta ulermen mota desberdinetara hurbiltzea.


arabera ondorioztatzea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.2. Hiztegi elebidunen erabilera.




13.3. Funtsezko informazioa ulertzen du eta berariazko infor-mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, etab.



13.6. Hiztegia erabiltzen du zenbait hitzen esanahia ulertzeko eta lexiko berria ikasteko.




2.2. Ingelesez dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, irudi hiztegiak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)

14.Eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak, zehatzak eta esanguratsuak, identifika-tzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertze-ko.







2.4. Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea inge-lesezko azpititulu errazekin.

2.5. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, ingelesez hitz egiten den herrialdeetan eta gurean dauden antzekotasun eta desberdintasun batzuen gainean hausnartzea.



14.5. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, ingelesez hitz egiten den herrialdeetan eta gurean dauden antzekotasunak eta desberdintasunak ikusteko gai da.


14.7. Albiste oso laburretan eta haurrentzako aldizkarietako artikuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (animaliak, kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, etab.).




a) Idatzizko komunikazioa izan eta mantentzea beste pertsona batzuekin (agurrak eta aurkezpenak, barkamen eskeak, esker-emateak, gonbidapenak).

b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaita-sunak, gustuak, sentimenduak, beharrak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide errazak lortzea.d) Testuetan kontatzen diren gertaerak ezagutzea.e) Informazio orokorra edo informazio zehatzen bat erabil-


audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (ingelesezko





15.3. Eskolako ekintza eta zereginekin lotutako idatzizko ja-rraibide errazak ulertzen ditu. (Read, Copy, Match, Write,Circle, Sort, etc.).

15.4. Jarraibide sekuentzia oso labur eta erraz bat ulertzen du, adibidez, errezeta edo eskulan erraz bat egiteko.


15.6. Oinarrizko informazioa ulertzen du errotuluetan eta karte-letan kalean, dendetan, garraiobideetan, zinemetan, museoetan, ikastetxeetan eta beste zerbitzu eta toki publiko batzuetan.

15.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, etab.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Aurreko mailetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak

ulertzen ditu.4.2. Oinarrizko egitura sintaktiko idatzi berrietara hurbiltzea:What time is it? It’s ten past…., ten to… ,/ It’s two thirty, etc.Where are you going? I’m going to…Are you going to..?How can I get to ….?Go straight / Turn left/ Turn right…What is he/she doing..? He’s/She´s…Is he/she …(-ing? Yes she/he is/ No he/she isn’t.What are they doing? They’re…Are they…? Yes they are/ No they aren’t.What’s the weather like? It’s…Does he/she ….? Yes he/she does; No he/she doesn’t.Who’s this? Hes’s/she’s…There is/isn’t/ Is there…?There are/aren’t/ Are there any…?Can I have a…please? Here you are.How much is it? It’s ….When’s your birthday? It’s on…(dates).Where do you live? I live…What’s your favourite…?He/She lives, works (third person).First… then… finally.4.3. Aditzen forma kontraktuak.



16.2. Egitura sintaktiko berrien esanahiak ezagutzen ditu:What time is it? It’s ten past…., ten to… ,/ It’s two thirty, etc.Where are you going? I’m going to…Are you going to..?How can I get to ….?Go straight / Turn left/ Turn right…What is he/she doing..? He’s/She´s…Is he/she …(-ing? Yes she/he is/ No he/she isn’t.What are they doing? They’re…Are they…? Yes they are/ No they aren’t.What’s the weather like? It’s…Does he/she ….? Yes he/she does; No he/she doesn’t.Who’s this? Hes’s/she’s…There is/isn’t/ Is there…?There are/aren’t/ Are there any…?Can I have a…please? Here you are.How much is it? It’s ….When’s your birthday? It’s on…(dates).Where do you live? I live…What’s your favourite…?He/She lives, works (third person).First… then… finally.16.3. Aditzen kontrakzioen osaketa eta esanahia ulertzen

ditu.16.4. Aditz denbora bakunen (orainaldia eta lehenaldia) edo

jarraituen (orainaldia) formak eta erabilera ulertzen ditu denbora-lerroen laguntzaz ekintza kokatzeko hizlariarekiko.



ulertzea: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribape-na; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.

5.3. Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta hiztegi elebi-dunak erabiltzea.

17. Ezagutu eta erabiltzea maiztasun handiko idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena; testuingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.



17.3. Ikastetxeko eta hiriko espazioak identifikatzen dituzten errotuluak ulertzen ditu.


17.5. Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta elebidunak erabiltzen ditu.





18. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera eta harridura ikurrak), bai eta maiz erabiltzen diren sinboloak ere (adibidez, ☺, @, €, $, ₤), eta horiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.


18.2. Beti letra larriz erabiltzen diren hitz batzuk, maiz erabil-tzen direnak, ezagutzen ditu (egunak, hilabeteak, jaiak, hizkuntzak, pertsona izenak).






–Behar bezala aurkitzen eta erabiltzen ditu hizkuntz balia-bideak edo gai jakin batekoak (hiztegiaren erabilera, laguntza lortzea, etab.).

–Dakien hizkuntzan idatzizko testuak sortzeaz dakiena erabil-tzea: testuaren helburua zehaztea, hartzailea aukeratzea, edukia antolatu eta planifikatzea, zirriborroa idaztea, testua berrikustea zuzendu eta azken bertsioa egiteko.







1.2. Burutzapena.–Mezua argi adieraztea, testu mota bakoitzaren ereduekin



(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hutsegitea prozesuaren parte den aldetik onartzea eta

testuen zuzenketaz hausnartzea.














(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak, gonbidapenak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkez-penak, deskribapenak egitea bere buruaz eta egiten dakienaz; beste pertsona batzuen, animalien edo gauzen deskribapena; gustukoa eta gogokoena; sentimenduak; eguneroko jarduerak kontatzea, etab.






21.4. Ohar errazak idazten ditu eredu batekin.21.5. Kartel informatibo errazak sortzen ditu eredu batekin,

datu konplexuagoak txertatuz, adibidez, eguna, data.21.6. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.21.7. Gutun pertsonal laburrak eta errazak idazten ditu eredu

batekin (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak), bertan zorionak emanez, bere buruz eta bere inguruaz mintzatuz (familia, lagunak, gauzak, tokiak).




4. Egitura sintaktikoak.4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura idatziak

erabiltzea.4.2. Egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea:What time is it? It’s ten past…., ten to… ,/ It’s two thirty, etc.Where are you going? I’m going to…Are you going to..?How can I get to ….?Go straight / Turn left/ Turn right…What is he/she doing? He’s/She´s…What are they doing? They’re…Are they…? Yes they are/ No they aren’t.Is he/she …(-ing? Yes she/he is/ No he/she isn’t.What’s the weather like? It’s…Does he/she ….? Yes he/she does; No he/she doesn’t.Who’s this? Hes’s/she’s…There is/isn’t/ Is there…?There are/aren’t/ Are there any…?Can I have a…please? Here you are.How much is it? It’s ….When’s your birthday? It’s on…(dates).Where do you live? I live…What’s your favourite…?He/She lives, works (third person).First… then… finally.


22.1. Aurreko mailetan ikasitako oinarrizko egiturak erabiltzen ditu eta haiekin esaldi laburrak osatzeko gai da.

22.2. Egitura sintaktiko berriekin esaldi laburrak osatzeko gai da:

What time is it? It’s ten past…., ten to… ,/ It’s two thirty, etc.Where are you going? I’m going to…Are you going to..?How can I get to ….?Go straight / Turn left/ Turn right…What is he/she doing..? He’s/She´s…Is he/she …(-ing? Yes she/he is/ No he/she isn’t.What are they doing? They’re…Are they…? Yes they are/ No they aren’t.What’s the weather like? It’s…Does he/she ….? Yes he/she does; No he/she doesn’t.Who’s this? Hes’s/she’s…There is/isn’t/ Is there…?There are/aren’t/ Are there any…?Can I have a…please? Here you are.How much is it? It’s ….When’s your birthday? It’s on…(dates).Where do you live? I live…What’s your favourite…?He/She lives, works (third person).First… then… finally.



5.3. Glosario elebidunak eta mapa mentalak egitea.



23.2. Interesa du landutako lexikoa idazten ikasteko eta ikusizko glosarioak (marrazkiak, argazkiak etab. erabiliz) nahiz testu bidezkoak egiten ditu.



ulergarria izan dadin.6.2. Letreiatzea.6.3. Hiztegiaren erabilera ortografia egiaztatzeko.


24.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.24.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitzak.24.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiaz-

tatzeko.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1. Ulertzeko estrategiak.1.1. Zeregin motari eta gaiari buruz aldez aurretik duen infor-

mazioa gogora ekartzea.1.2. Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.1.3. Ulermen motak bereiztea (esanahi orokorra, funtsezko

informazioa, puntu nagusiak).1.4. Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.1.5. Esanahiei buruzko hipotesiak inferitu eta egitea osagai

esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak ulertuta.1.6. Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.



1.2. Ikaslearen aurrean, toki publiko erreal edo antzeztu batean, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.

1.3. Ahozko testuak atxikirik dauzkan hitzik gabeko hizkuntzaz eta irudiez baliatzen da haren esanahia ulertzeko.

1.4. Elkarrizketa labur eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskola ordutegiez, aisialdiaz, gauza, pertsona edo toki baten deskribapena, eguraldia.



1.5. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, musika, kirola, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.

1.6. Interesatzen zaizkion produktuei (jolasak, ordenagailuak, musika, pelikulak, jantziak, etab.) buruzko publizitateko iragarkien mezu funtsezkoa ulertzen du.

1.7. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-en-tzunezkoak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, denbora libre zer egitea gustatzen zaien galdetzen zaienean, edo aisialdiari buruzko informazioa ematen denean: antzerkia, zinea, kirol ekitaldiak, etab).



2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeak ezagutzeko eta haiei buruzko informazioa bilatzeko interesa.


2.4. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegia, janari motak), portaera (ohiko keinuak, ahotsaren erabilera, kontaktu fisikoa) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea. Gureekin dituzten antzekotasun eta desberdintasunei buruzko hausnarketa.



2.7. Familiako festak, bizitokikoak eta festa tradizionalak ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter,

2.8. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.9. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.10. Ingelesezko ipuin tradizionaletan edo beste herri

kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenak edo pelikulak ulertzea.










2.9. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako ipuinak, abes-tiak eta musika (tradizionalak eta gaur egungoak), liburuak eta pelikulak ezagutzeko interesa du.

2.10. Herrialde anglosaxoietako ipuin tradizionaletan edo beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenen edo pelikulen esanahi orokorra eta funtsezkoa ulertzen du.




kribapena.3.4. Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.3.5. Laguntza, informazioa, gauzak, iritzia, baimena eskatu

eta eskaintzea.3.6. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.





3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hiztegi berriak txertatzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).

3.4. Testuinguruari esker, bere mailarako egokiak diren ma-rrazki bizidunak edo film laburrak ulertzen ditu.

3.5. Ahozko azalpen edo jarraibide gero eta konplexuagoen esanahi orokorra ulertzen du.

3.6. Harreman sozialeko oinarrizko formulak identifikatzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak, laguntza eskeak, gonbidapenak).

3.7. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen esanahi orokorra eta funtsa bereizten ditu.

3.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu, eta gai da infor-mazio orokorra eta datu zehatz batzuk ateratzeko.

3.9. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, gauzez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz, orduaz, eguneroko jarduerez, denbora libreaz, gustuko gauzez eta, oro har, ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.


3.11. Jarraibideak, argibideak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, prezioak, ordutegiak kirol instalazio batean edo denda handi batzuetan).



a) Konjuntzioa (and);b) Disjuntzioa (or).c) Aurkakotasuna (but);d) konparazioa (as Adj. as; smaller (than); the biggest).

2. Denbora erlazioak (when; before; after).3. Baiezko esaldiak

a) Affirmative sentences;b) Yes (+ tag.

4. Harridurazko esaldiak (What + noun, e. g. What fun!; How + Adj., e. g. How nice!; exclamatory sentences, e. g . I love salad!).

5. Ezezko esaldiaka) (negative sentences with not), never, no (Adj.),b) No (+ negative tag).

6. Galderazko esaldiaka) Wh- questions;b) Aux. questions.

7. Denbora adieraztea:a) lehenaldia (simple past);b) orainaldia (simple present);c) geroaldia (going to).




4.1. Konjuntzioaren, disjuntzioaren eta aurkakotasunaren adierazpena ulertzen du.

4.2. Konparatiboen erabilera eta forma ulertzen ditu.4.3. Denbora erlazioen adierazpena atzematen du.4.4. Baiezko eta ezezko esaldiak bereizten ditu, bai eta

harridurakoak ere4.5. wh- eta aditz laguntzaileak dituzten galderak ezagutzen

ditu.4.6. Orainaldiaren eta lehenaldiaren adierazpena aditz forma

bakunekin eta jarraituekin (present continuous) identifikatzen ditu, eta geroaldiaren adierazpena going to erabiliz. Denbora-lerroen laguntzaz, ekintza hiztunarekiko kokatzeko.

4.7. Ohiko egoeretan eta irakaslearen jarraibideetan bereizten ditu gaitasunaren, premiaren, betebeharraren, baimenaren eta asmoaren adierazpena.

4.8. Honako hauen adierazpena ulertzen du: gauzen edo inguruko elementuen existentzia edo existentzia eza orainaldian nahiz lehenaldian; kantitatea 1000 elementuraino, ordinalak hogeita hamaikagarreneraino (hileko egunak), eta gradua edo intentsitatea.

4.9. Kantitate adberbioak ulertu eta erabiltzen ditu. (all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much).

4.10. Zenbatu daitezkeen elementuak bereizten ditu, bai eta haien kantitatea adierazteko modua ere.

4.11. Tokiko preposizioak eta adberbioak identifikatzen ditu.4.12. Denboraren banaketak ulertu eta erabiltzen ditu eta

denbora adierazpenak interpretatzen ditu (tomorrow morning, yesterday, next week).

4.13. Erloju analogikoan eta digitalean banaketa guztiei dagozkien orduen adierazpena ezagutzen du.

4.14. Modu adberbioak ulertzen ditu.



9. Modalitatea adieraztea:a) faktualitatea (declarative sentences);b) ahalmena (can);c) premia (must; need);d) betebeharra (have (got) to; imperative);e) baimena (can; may);f) asmoa (going to).



11. Kantitatea adierazteaa) Singular/plural;b) Cardinal numerals up to four digits;c) Ordinal numerals up to two digits.d) Quantity: all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more,

much, half, a bottle/cup/glass/piece of.e) Degree: very, too, enough).

12. Espazioa adieraztea:a) (prepositionsandadverbs of location, position, distance,

motion, direction, origin and arrangement).13. Denbora adieraztea

a) (points (e. g. quarter past five);b) divisions (e. g. half an hour, summer),c) indications of time (e. g. now, tomorrow (morning)).d) duration (e. g. for two days);e) anteriority (before); posteriority (after);f) sequence (first…then);

14. Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well, quickly, carefully, etc.).


deak, aurreikusteko moduko testuinguruetakoak eta ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, gauza errealak, mimika, etab.) ezagutu eta ulertzea.

5.2. Dagoeneko ezagutzen duen lexikoa zabaltzea edo lexiko berria txertatzea honako hauei buruz: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta tekno-logia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.

5. Ezagutu eta erabiltzea hitz erabilienen sail mugatu bat, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena; testu-inguruaren oharrak eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.

5.1. Ahozko testuetan identifikatzen ditu aldez aurretik ikusita-koaren laguntzaz landutako hitzak eta esamoldeak.

5.2. Aurreko mailetan landutako ahozko lexikoa ezagutzen du.

5.3. Hizkuntz jolasetan parte hartzen du interesarekin, eta lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.

5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Honako hauei buruzko lexiko berria txertatzen du: pertso-

nen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.

5.6. Lexiko berriarekin lotutako abestiak eta leloak esaten ditu, keinuen edo ikusitakoaren laguntzaz betiere.




6.3. Alfabetoa ingelesez. Letreiatzea.6.4. Ahoskatzea: diptongoak eta v/b; w/wh; hasierako s kon-

tsonante(ar) aurretik; sh/ch.



6.2. Aurrekoekin lotutako komunikazio esanahi eta asmoez jabetzen da.


eta diptongoak dituzten hitzak bereizten ditu.6.5. Jabetuta dago kontsonante batzuek ahoskatzeko moduan

desberdintasunak eta ñabardurak daudela, bere hizkuntzarekin alderatuta, bai eta ingelesez ohikoak diren kontsonante multzoen ahoskeraz ere.

MINTZAMENA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1.Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntzan da-

kienaz baliatzea.–Ereduen imitazioa erabiltzea mezua argi sortzeko.–Testua egokitzea hartzailearen, testuinguruaren eta bitarte-





(lengoai aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (mind map, argazkiak


testualekin konpentsatzea:–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak egitea

edo deiktikoak erabiltzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia era-

biltzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, ikusizko edo gorputzezko kontaktua, distantzia).

–Hizkuntzatik kanpoko soinuak eta ohiko ezaugarri prosodi-koak erabiltzea.



7.2. Ikasgelan erabilitako grabazioetan entzuten dituen es-amoldeak imitatu eta errepikatzen ditu.

7.3. Ahozko elkarreraginerako arauak errespetatzen ditu.7.4. Oinarrizko lexikoa eta egiturak bereganatzeko oinarrizko

estrategiak erabiltzen ditu.7.5. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik

prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere zaletasunak, interesak eta eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, pertsona baten kanpoko itxura (gogokoen duen abeslaria edo musika taldea) modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea, eta bere iritzia ematea), oso egitura sinpleak erabiliz.

7.6. Idatzizko euskarri bat edo euskarri grafiko bat erabiltzen du ahozko azalpenak egiteko interesatzen zaizkion gaiei buruz.

7.7. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko gai da, ingelesezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, aurkezpenak, etab.)



2.2. Ingelesez komunikatzea ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren haurrekin, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.





8.2. Familiako ospakizunekin edo ospakizun kulturalekin zeri-kusia duten esamolde ezagunak erabili, eta berri batzuk ikasten ditu (Trick or treat?, Happy New Year, etc.).

8.3. Lelo eta kantu tradizionalak ezagutzen ditu eta ospaki-zunetan esaten ditu.

8.4. Beste herrialde batzuetako ohiturekiko interesa du eta galdera errazak egiten ditu ingelesez mintzatzen diren herrial-deetako eguneroko bizimoduari buruz.






2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Gai soziokulturalei buruzko ikerketa lan txikiak egitea

informazioa eskuratzeko taulak edo beste bitarteko batzuk erabiliz.

2.10. Informazioa bilatzea irakasleak proposatutako testuetan, bideoetan eta soinu grabazioetan.











9.2. Please y Thank you testuinguru egokian erabili ohi ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena, informazioa eta

argibideak eskatzen.9.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.5. Badaki adierazten sentimendua, gustukoa, gogokoena,

adostasuna edo desadostasuna, eta iritzia.9.6. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion gaiei

buruz.9.7. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egiazkoak

izan edo simulatuak izan. (adibidez, denda batean produktu bat eskatu eta prezioaz galdetzea).



9.10. Aurrez aurrez edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype) egindako elkarrizketetan parte hartzen du; bertan harre-man soziala ezartzen da (eskerrak ematea, agurtzea, norbaiten-gana jotzea, barkamena eskatzea, norbera aurkeztea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzen da, sentimenduak adierazten dira, zerbait uzteko eskatzen da, lagunekin hitzordua egiten da, etab.

9.11.Badaki animaliak, pertsonak, gauzak, tokiak eta ohiturak deskribatzen.

9.12. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu erra-zean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia argazki eta testuekin, lapbook, posterrak, ikus-entzunezko etab. erabiliz).

9.13. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, nola iritsi toki batera plano baten laguntzaz, errezeta erraz bat prestatu edo esperi-mentu bat egiteko urratsak).


4. Egitura sintaktikoak.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:2. Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (and); disjuntzioa

(or).3. Baiezko esaldiak:




6. Galderazko esaldiak:a) (How are you?, How many…?,b) Wh- questions,c) Aux. questions).

7. Denbora adieraztea:a) orainaldia (simple present);b) lehenaldia (past simple).c) geroaldia (going to).





11.Kantitatea adieraztea:a)(singular/plural;

b) cardinal numerals up to two digits;c) ordinal numerals up to two digits.d) Quantity: many, , some, (a) little, more, half, a bottle, a


12.Espazioa adieraztea (prepositionsandadverbs of location, position, distance).

13. Denbora adieraztea.a) (points (e. g. half past past five);b) divisions (e. g. half an hour, summer),c) indications of time: anteriority (before); posteriority

(after);d) sequence (first…then.


10.1. Konjuntzioa (and), disjuntzioa (or) eta aurkakotasuna (but).

10.2. Konparaziokoak erabiltzen ditu. 10.3. Bere mailarako egokiak diren baiezko eta ezezko esaldiak

egiten ditu.10.4. Irakasleari edo ikasgelan aurkeztutako entzunezkoetan

entzundako harridurako esaldiak errepikatzen ditu edo bat-bate-kotasunez erabiltzen ditu.

10.5. wh- deta aditz laguntzaileak dituzten galderei erantzuten die esaldi osoak eta tags erabiliz.

10.6. How are you?How many…are there? How much is it? galderei erantzuten die.

10.7. Orainaldia eta lehenaldia erabiltzen ditu aditz forma bakun eta jarraituekin (present continuous) eta geroaldiarekin (going to).

10.8. Ohiko egoeretan gaitasuna, premia, betebeharra, bai-mena eta asmoa adierazten ditu.

10.9. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia edo existentzia eza, kantitatea 1000 elementuraino, ordinalak hogeita hamaikaraino, eta gradua edo intentsitatea.

10.10. Kantitateko adberbioak erabiltzen ditu.10.11. Zenbatu daitezkeen elementuak bereizten ditu, eta

haien kantitatea adierazteko esamolde egokiak erabiltzen ditu.10.12. Artikuluak, izenordeak eta erakusleak modu egokian

erabiltzen ditu.10.13. Tokiko preposizioak eta adberbioak erabiltzen ditu.10.14. Denboraren banaketak adierazten ditu errutinetan eta

sortzen dituen ahozko testuetan.10.15. Erloju analogikoan eta digitalean banaketa guztiei

dagozkien orduak adierazten ditu.10.16. (First… then, finally) sekuentzia erraz bat duen testu

bat egiteko gai da.10.17. Badaki adierazten aurrekotasuna (before) eta gero-

kotasuna (after).10.18. Modu adberbioak modu egokian erabiltzen ditu.








11.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oi-narrizko lexikoa, aurreko kurtsoetan landutakoa, berrerabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitako-aren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko gauzak, testuak, etab.)


pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.





6.3. Alfabetoa ingelesez.6.4. Fonetika: diptongoak eta v/b; w/wh; hasierako s kontso-

nante(ar)en aurretik; hasierako y; sh/ch.

12. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio eredu sorta oso mugatu bat artikulatzea, oro har modu ulergarrian baina lehen hizkuntzaren edo beste batzuen eragin nabariarekin, bete nahi den funtzio komunikatibora egokituz.


imitatuz.12.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.12.5. Badaki alfabetoa ingelesez eta hitza letreiatzen.12.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean ingelesez soinu

desberdinak daudela jabeturik dago.12.7. Ongi ahoskatzeko interesa du.12.8. Badaki ahoskatzen ezagutzen duen lexikoan ohikoenak

diren diptongoak.12.9. Badaki ahoskatzen honako kontsonante hauen soinu-

ak hitz ezagunetan: v/b; w/wh; hasierako s kontsonante(ar)en aurrean; sh/ch.

TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien erabilera gidatua:–Lehendik dakiena testuez eta haien euskarriez, bai etatestuinguru grafikoaz eta ahozkoaz ere;–Ikasleak dakien hizkuntzatik hartutako ezagutzak, gaiari edo

egoerari buruzkoak, erabiltzea;–Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.–Irakurketaren helburua kontuan hartuta (esanahi orokorra,







13.3. Badaki esaten zeri buruzkoa den testu bat, oinarrizko elementu batzuk azkar irakurrita (titulua, hitz gakoak).

13.4. Testu informatibo batean datu zehatz bat aurkitzeko gai da.

13.5. Funtsezko informazioa ulertzen du, eta berariazko infor-mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, publizitatea, turismoko esku-orriak, kultur programak edo ekitaldien programak.

13.6. Hitz eta esamolde batzuen esanahiaz jabetzen da testuinguruari eta testuaren osagaiei esker.






2.2. Ingelesez dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, hiztegi irudidunak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)


2.4. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, ingelesez hitz egiten den herrialdeetan eta gurean dauden antzekotasun eta desberdintasun batzuen gainean hausnartzea.

2.5. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei eta ingelesez dauden konbinazioei gehiago erreparatzen joatea pixkanaka.





14.4. Ikerketa lan txikiak egiteko helburuarekin interesa du irakurketa erabiltzeko informazioa aurkitzeko.

14.5. Eguneroko ohiturak eta harreman sozialerako oinarrizko formen erabilera konparatzeko gai da, bai eta herrialde anglosa-xoien eta gurearen arteko antzekotasunak eta desberdintasunak aurkitzeko ere.


14.7. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, etab.).


kien testuak irakurtzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (errotuluak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), gonbidapenak, zoriontzeko mezuak, oharrak, jakinarazpenak, esku-orriak, menuak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.

3.2. Ikasleen hizkuntz gaitasunaren mailara egokitutako testu mota desberdinak irakurtzea, paperean edo euskarri digitaletan, helburu hauekin:


b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaita-sunak, gustuak, sentimenduak, iritziak, beharrak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide errazak lortzea.d) Testuetan kontatzen diren iraganeko gertaerak ezagu-



audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (ingelesezko





15.3. Ulertzen ditu idatzizko jarraibide errazak, eskolako jar-durekin eta zereginekin lotutakoak (Read, Copy, Match, Circle, Write the answers , Draw, eta abar.).

15.4. Jarraibide sekuentzia labur bat bete dezake, adibidez, eskulan bat, errezeta sinple bat edo esperimentu bat egiteko.


15.7. Jarraibideak, argibideak eta oinarrizko informazioa ulertzen ditu kale, denda, garraiobide, zine, museo, ikastetxe eta bestelako zerbitzu eta toki publikoetako ohar, errotulu eta karteletan.

15.8. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norbe-rari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia, eta abar.



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak

erabiltzea.4.2. Oinarrizko egitura sintaktiko idatzi berrietara hurbiltzea:Where are you from? I’m from…Where is he/she from? He/She’s from…Where are they from? They’re from…When’s…? It’s in/ on/ atHe/She was.Who was…?What was…?There are some…/There aren’t any….There was /There were.Did you…? Yes I did/ No I didn’t.Comparativos (more, -er).I think……years ago.In the 1920s.In the last century.… years later…4.3. Orainaldi bakuna eta orainaldi jarraitua.4.4. Lehenaldi bakuna. Aditz erregularrak.4.5. Aditzen forma kontraktuak.


16.1. Aurreko mailetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak berriz erabiltzen ditu.

16.2. Egitura sintaktiko berrien esanahiak ezagutzen ditu:Where are you from? I’m from…Where is he/she from? He/She’s from…Where are they from? They’re from…When’s…? It’s in/ on/ atHe/She was.Who was…?What was…?There are some…/There aren’t any….There was /There were.Did you…? Yes I did/ No I didn’t.Comparativos (more, -er).I think……years ago.16.3. Aditz denbora bakunen (orainaldia eta lehenaldia) edo

jarraituen (orainaldia) formak eta erabilera ulertzen ditu denbora-lerroen laguntzaz ekintza kokatzeko hizlariarekiko.

16.4. Aditzen kontrakzioen osaketa esanahia ulertzen ditu.



ulertzea: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribape-na; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.

5.3. Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta elebidunak erabiltzea lexiko berria ikasteko.

17. Ezagutu eta erabiltzea hitz erabilienen sail mugatu bat, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena; testu-ingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko

17.1. Aurreko kurtsoetan landutako hiztegia eta esamoldeak biltzen dituzten testuak irakurtzen ditu.

17.2. Ikasgelan landutako hiztegi eta esamolde berriak biltzen dituzten testu idatziak ulertzen ditu.

17.3. Ikasgelan edo irakurketarako liburuetan azaltzen diren hitz eta esamolde ezagunak (arauak, ohiko esamoldeak, eta abar) irakurri eta ulertzen ditu.








18.2. Beti letra larriz erabiltzen diren hitz batzuk, maiz erabil-tzen direnak, ezagutzen ditu (egunak, hilabeteak, jaiak, hizkuntzak, pertsona izenak, titulu bateko hitz guztiak, eta abar).

18.3. Maiz erabiltzen diren sinboloen esanahia ezagutzen du (adibidez, ☺, @, €, $, ₤).








eta formulekin bat.–Zeregina doitzea (zereginaren bertsio apalagoa egitea), edo

mezua (benetan adierazi nahiko lukeena moldatzea), zailtasunak eta eskura dituen baliabideak baloratu ondoren.

–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea (lengoaia aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).

–Hutsegitea prozesuaren parte den aldetik onartzea eta testuen zuzenketaz hausnartzea.


19.1. Eredu eta/edo euskarri oso egituratuetatik abiatuta testuak eraikitzeko gai da.






2.3. Ingelesez testu laburrak idazteko interesa (komikiak osa-tzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, ereduetatik eta/edo euskarrietatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).






20.3. Modu espontaneoan gutunetako hasierako eta bu-kaerako zenbait agur erabiltzen ditu, edo eredu batekin edo euskarri egituratu batekin (pixkana-pixkana, gero eta laguntza txikiagoarekin).

20.4. Eredu batean oinarrituta edo euskarri bat erabiliz, tes-tu informatibo laburrak idazten ditu ikasgelan ahoz landutako gaiei buruz, oinarrizko lexikoa eta esamoldeak aldez aurretik prestatuta.

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Informazioa edo jarraibideak emateko testu errazak egitea

(zerrendak, kartelak, oharrak, etab.).3.2. Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu errazak

(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak, gonbidapenak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkez-penak, deskribapenak egitea bere buruaz eta egiten dakienaz; beste pertsona batzuen, animalien edo gauzen deskribapena; gustukoa eta gogokoena duena; sentimenduak; berari berriki gertatutakoak kontatzea; laguntza eskatu eta eskaintzea, etab.

3.3. Narrazio eskematiko eta oso errazak sortzea, leloak edo abestiak ereduekin.



21.1. Interesa du ingelesez testuak idazteko eta ahoz besteei erakusteko.

21.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landu dituen hitzak eta esamoldeak idazten ditu.

21.3. Inprimakiak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, hizkuntzen pasaportea, autoebaluazioak, iritziak, sare sozialetan erregis-tratzea, etab.)

21.4. Ohar errazak idazten ditu.21.5. Kartel informatibo errazak sortzen ditu eredu batekin,

datu konplexuagoak txertatuz, adibidez, eguna, data.21.6. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.



21.7. Eredu batekin, gutun pertsonal errazak eta laburrak idazten ditu (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak, txat batekoak edo SMSak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, eguneroko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko galderak egiteko.





erabiltzea.4.2. Egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea:Where are you from? I’m from…Where is he/she from? He/She’s from…Where are they from? They’re from…When’s…? It’s in/ on/ atHe/She was.Who was…?What was…?There are some…/There aren’t any….There was /There were.Did you…? Yes I did/ No I didn’t.Comparativos (, more, -er).I think……years ago.In the 1920s.In the last century.… years later…4.3. Testuak sortzea euskarri batetik abiatuta eta egitura

sintaktiko ezagunak erabiliz.



22.2. Egitura sintaktiko berriekin esaldiak osatzeko gai da:Where are you from? I’m from…Where is he/she from? He/She’s from…Where are they from? They’re from…When’s…? It’s in/ on/ atHe/She was.Who was…?What was…?There are some…/There aren’t any….There was /There were.Did you…? Yes I did/ No I didn’t.Comparativos (, more, -er).I think……years ago.In the 1920s.In the last century.… years later…22.3. Gai da testuak sortzeko euskarri egoki batetik abiatuta

eta menperatzen dituen egitura sintaktikoak erabiliz.

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Glosario elebidunak egitea.5.3. Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edo material

digitalak erabiliz (hitz eta esamolde ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, testu errazak osatzea irudiez lagunduta, abesti edo poema ezagunak osatzea entzundakoaz lagunduta, etab.)

5.4. Hiztegiaren erabilera lexiko berria ikasteko.


23.1. Gero eta konplexuagoak diren lexiko jokoak ongi egiten ditu paperean edo material digitalak erabiliz.

23.2. Interesa du landutako lexikoa idazten ikasteko eta ikusizko nahiz testu bidezko glosario elebidunak egiten ditu hiztegiaren laguntzaz.




24.1 Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.24.2. Badaki idazten letreiatzen dizkioten hitzak.24.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiaz-

tatzeko.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak.1.1. Zeregin motari eta gaiari buruz aldez aurretik duen infor-








1.4. Elkarrizketa labur eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, ale-gia: norberaz, familiaz, elikaduraz, jantziez, eskolako ordutegiez, eguneroko jarduerez, denbora libreaz, gauza, pertsona edo toki baten deskribapena, eguraldia.

1.5. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, musika, kirola, informatika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.





2.2. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeak ezagutzeko eta haiei buruzko informazioa bilatzeko interesa.


2.4. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, arau sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jarrerak; bere adineko haurren bizimoduak (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea. Gureekin dituzten antzekotasun eta desberdintasunei buruzko hausnarketa.

2.5. Erregistro desberdinak bereiztea: ahotsaren eta ahoz kanpoko lengoaia erabiltzea.



2.8. Komunitateko eta festa tradizionalak ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter, etab.

2.9. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.







2.6. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako kortesia arau batzuk, arau sozial batzuk, ohitura, balio, sinesmen eta jarrera batzuk ezagutzen ditu.



2.9. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako ipuinak, abes-tiak eta musika (tradizionalak eta gaur egungoak), liburuak eta pelikulak ezagutzeko interesa du.

2.10. Herrialde anglosaxoietako ipuin tradizionaletan edo beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenen edo pelikulen esanahi orokorra eta funtsezkoa ulertzen du.




2.11. Herrialde anglosaxoietako ipuin tradizionaletan edo beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenak edo pelikulak ulertzen ditu.

2.11. Erregistro desberdinak identifikatzen ditu.


teak, gonbidapenak.3.2. Gaitasuna, gustua, gogokoena, iritzia, adostasuna edo

desadostasuna, sentimendua, asmoa adieraztea.3.3.Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen, ohituren, planen deskribapena.3.4. Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.3.5. Laguntza, informazioa, jarraibideak, gauzak, iritzia,

baimena eskatu eta eskaintzea.Komunikazioan hasi eta jarraitzea.





3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz be-rriak txertatzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).











a) Konjuntzioa (and);b) Disjuntzioa (or).c) Aurkakotasuna (but);d) Kausa (because);e) Helburua (to- infinitive, e. g. I did it to help her);f) Konparazioa (as Adj. as; smaller (than); the biggest).




5. Ezezko esaldiaka) Negative sentences with not, never, no (Adj.), nobody,

nothing;b) No (+ negative tag).


7. Denbora adieraztea:a) lehenaldia (simple past; present perfect);b) orainaldia (simple present);c) geroaldia (going to; will).

8. Aspektua adieraztea:a) puntukaria (simple present);b) iraupenekoa (present and past continuous);c) ohiturazkoa (simple tenses (+ Adv., e. g. always, eve-


9. Modalitatea adieraztea:a) faktualitatea (declarative sentences);b) ahalmena (can); aukera (may);c) premia (must; need);d) betebeharra (have (got) to; imperative);e) baimena (can; may);f) asmoa (going to; will).







a) (points (e. g. quarter past five);b) divisions (e. g. half an hour, summer),c) and indications (e. g. now, tomorrow (morning)) of time;d) duration (e. g. for two days);e) anteriority (before); posteriority (after);f) sequence (first…then);g) simultaneousness (at the same time);h) frequency (e. g. sometimes, on Sundays).

14. Modua adieraztea (Adv. of manner, e. g. slowly, well).




harridurakoak ere.4.5. wh- eta aditz laguntzaileak dituzten galderak ezagutzen

ditu.4.6. Lehenaldiaren eta orainaldiaren aditz forma bakun eta

jarraituen (present continuous) bidezko adierazpena identifikatzen du, bai eta geroaldiarena ere (going to o will), denbora-lerroen laguntzaz, ekintza hiztunarekiko kokatzeko.



4.9. Kantitate adberbioak ulertu eta erabiltzen ditu. (all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much).



denbora adierazten duten hitzak interpretatzen ditu (tomorrow morning, yesterday, next week).












5.4. Jokoetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Honako hauei buruzko lexiko berria txertatzen du: pertso-






6.3. Alfabetoa ingelesez. Letreiatzea.6.4. Ahoskatzea: diptongoak eta v/b; w/wh; hasierako s kontso-

nante(ar)en aurretik; sh/ch, hiru kontsonanteko multzoak.






desberdintasunak eta ñabardurak daudela, bere hizkuntzarekin alderatuta, bai eta ingelesez ohikoak diren kontsonante multzoen ahoskeraz ere.

MINTZAMENA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1. Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntza aldez

aurretik dakienean oinarritzea.–Mezua argitasunez sortzea, eta ideia nagusia edo nagusiak

eta oinarrizko egitura bereiztea.–Testua jasotzaileari, testuinguruari eta bideari egokitzea,

eta kasuan kasuko diskurtsorako egokiak diren erregistroa eta egitura aplikatzea.


bolumen egokia.–Mezua argitasunez eta koherentziaz adieraztea, behar bezala

egituratzea eta, hala balegokio, testu mota bakoitzaren ereduekin eta formulekin bat.

–Zeregina doitzea (zereginaren bertsio apalagoa egitea), edo mezua (benetan adierazi nahiko lukeena moldatzea), zailtasunak eta eskura dituen baliabideak baloratu ondoren.


–Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (mind map, argazkiak oin-oharrekin, diapositibak, etab.).

–Hizkuntza gabeziak prozedura linguistikoekin, paralinguisti-koekin edo paratestualekin konpentsatzea:

• Linguistikoak.–Esanahi antzeko hitzak aldatzea.–Hitz edo esamolde bat definitzea edo parafraseatzea.

● Paralinguistikoak eta paratestualak.–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak

egitea edo deiktikoak erabiltzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia

erabiltzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, ikusizko edo gorputzezko kontaktua, distantzia).







prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere zaletasunak, interesak eta eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, pertsona baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; toki baten deskribapena; interesatzen zaion gai bat aurkeztea (gogokoen duen abeslaria edo musika taldea); zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea, eta bere iritzia ematea), egitura sinpleak erabiliz.


7.7. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko gai da, ingelesezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, aurkezpenak, etab.)



2.2. Ingelesez komunikatzea ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren haurrekin, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.



2.5. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, arau sozialak eta erregistroak; ohiturak, balioak, sines-menak eta jarrerak; bere adineko haurren eguneroko ohiturak eta bizimoduak (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak) ezagutzea.

2.6. Jai tradizionalak ospatzea: Halloween, Valentine’s Day, Christmas, Saint Patrick, Pancake day, Easter,

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Gai soziokulturalei buruzko ikerketa lan txikiak egitea infor-

mazioa eskuratzeko taulak edo beste bitarteko batzuk erabiliz.2.10. Informazio kulturala bilatzea testuetan, bideoetan eta

soinu-grabazioetan.



8.2. Familiako ospakizunekin edo ospakizun kulturalekin zeri-kusia duten esamolde ezagunak erabili, eta berri batzuk ikasten ditu (Trick or treat?, Happy New Year, Happy Valentine’s, etc.).


8.4. Beste herrialde batzuetako ohiturekiko interesa du eta galdera errazak egiten ditu ingelesez mintzatzen diren herrial-deetako eguneroko bizimoduari buruz.




desadostasuna, sentimendua, asmoa adieraztea.3.3. Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen, ohituren eta planen

deskribapena.3.4. Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.3.5. Laguntza, informazioa, jarraibideak, gauzak, iritzia, bai-

mena eskatu eta eskaintzea. 3.6. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.




9.1. Ingelesez agurtzen du. (Hello, Hi, Goodbye, Good morning, Good afternoon, Bye, See you..).

9.2. Please y Thank you testuinguru egokian erabili ohi ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena, informazioa eta

jarraibideak eskatzen.9.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.5. Badaki adierazten sentimendua, gustukoa, gogokoena,

adostasuna edo desadostasuna, eta iritzia.9.6. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion gaiei

buruz.9.7. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egiazkoak

izan edo simulatuak izan. (adibidez, denda batean produktu bat eskatu eta prezioaz galdetzea).

9.8. Mintzamenaren arauak errespetatzen ditu.



9.9. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan (agur-tzea, berari buruzko galdera errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.)

9.10. Aurrez aurrez edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype) egindako elkarrizketetan parte hartzen du; bertan harreman soziala ezartzen da (eskerrak ematea, agurtzea, norbaitengana jo-tzea, barkamena eskatzea, norbera aurkeztea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzen da, sentimenduak adierazten dira, zerbait uzteko eskatzen da, lagunekin hitzordua egiten da, etab.


9.12. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu erra-zean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia argazkiekin eta testuekin, lapbook-a, posterrak, ikus-entzunezko aurkezpenak...).



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:1. Harreman logikoen adierazpena:




4. Harridura (What + noun, e. g. What fun!; How + Adj., e. g. How nice!; exclamatory sentences, e. g . I love salad!).

















10.1. Konjuntzioa (and), disjuntzioa (or), aurkakotasuna (but), kausa eta helburua adierazten ditu.

10.2. Konparatiboak eta superlatiboak erabiltzen ditu.10.3. Bere mailarako egokiak diren baiezko eta ezezko esaldiak

egiten ditu.10.4. Harridura esaldi ezagunak erabiltzen ditu bat-bateko-

tasunez testuinguruan.10.5. wh- eta aditz laguntzaileak dituzten galderei erantzuten

die esaldi osoak eta tags erabiliz, orainaldian, lehenaldian eta geroaldian.

10.6. How are you?How many…are there? How much is it? galderei erantzuten die.

10.7. Orainaldia eta lehenaldia erabiltzen ditu aditz forma bakun eta jarraituekin (present continuous) eta geroaldiarekin (going to, will).



10.10. Kantitate eta modu adberbioak ongi erabiltzen ditu.10.11. Zenbatu daitezkeen elementuak bereizten ditu, eta


erabiltzen ditu.10.13. Tokiko preposizioak eta adberbioak erabiltzen ditu.10.14. Denbora banaketari eta aurrekotasunari eta ondokota-

sunari dagozkion esamolde sorta bat menperatzen du.10.15. Erloju analogikoan eta digitalean banaketa guztiei

dagozkien orduak adierazten ditu.10.16. (First, then, after that, later, finally) sekuentzia bat duen

testu bat egiteko gai da.



5.2. Lexiko ezaguna osatzea edo lexiko berria sartzea, honako honi buruz: identifikazio pertsonala, etxebizitza, etxea eta inguru-koa; eguneroko jardunak; familia eta lagunak; lana eta zereginak; denbora librea, aisialdia eta kirola; bidaiak eta oporrak; osasuna eta zainketa fisikoak; hezkuntza eta ikasketa; erosketak eta mer-kataritzako jarduerak; elikagaiak eta jatetxeak; garraioa; hizkuntza eta komunikazioa; ingurumena, klima eta natur ingurunea; eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.


11.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-rrizko lexikoa, aurreko kurtsoetan landutakoa, berrerabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren edo testuen laguntzaz.


pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.







6.3. Alfabetoa ingelesez.6.4. Fonetika: diptongoak, hiru kontsonanteko multzoak.



imitatuz.12.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.12.5. Alfabetoa ezagutzen du ingelesez eta erraztasunez

letreiatzen ditu hitzak.12.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean ingelesez soinu


diren diptongoak.12.9. Badaki ahoskatzen honako kontsonante hauen soinu-

ak hitz ezagunetan: v/b; w/wh; hasierako s kontsonante(ar)en aurrean; sh/ch.

TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien erabilera gidatua:–Lehenagotik dakiena testuez eta haien euskarriez, bai eta

testuinguru grafikoaz eta ahozkoaz;–Ikasleak dakien hizkuntzatik hartutako ezagutzak, gaiari edo


funtsezko informazioa, puntu nagusiak) ulermenerako estrategiak eta ulermen mota desberdinak bereizi eta erabiltzea.


arabera ondorioztatzea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.2. Ele bakarreko eta biko hiztegien erabilera.




13.3. Badaki esaten zeri buruzko den testu bat, oinarrizko elementu batzuk azkar irakurrita (titulua, hitz klabeak).

13.4. Gai da testu informatibo batean datu zehatz bat aur-kitzeko.








2.2. Ingelesez dauden testu errazak irakurtzeko interesa (komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)

2.3. Ingelesez mintzatzen diren herrialdeetako informazioa ezagutzeko interesa: ohiturak, kortesia arauak, arau sozialak, erregistroak; balioak, sinesmenak eta jarrerak; bai eta herrialde horietako haurrekin harremanetan jartzeko ere.

2.4. Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea inge-lesezko azpitituluekin.

2.5. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, ingelesez hitz egiten den herrialdeen eta gurearen artean dauden antzekotasun eta desberdintasun batzuei buruz pentsatzea.

2.6. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei eta ingelesez dauden konbinazioei gehiago erreparatzen joatea pixkanaka.



14.2. Ingelesezko testu errazak eta aurrenerabeentzako argitalpenak irakurtzeko interesa du.

14.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu ingelesez liburu egoki-tuak, edo aurrenerabeentzako aldizkariak, paperean edo euskarri digitalean, zenbaitetan grabazioekin, irakurketari laguntzeko.


14.5. Eguneroko ohiturak eta harreman sozialerako oinarrizko formen erabilera konparatzeko gai da, bai eta herrialde anglosa-xoien eta gurearen arteko antzekotasunak eta desberdintasunak aurkitzeko ere.


14.7. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, jantziak, etab.).

3. Funtzio komunikatiboak.3.1.Ikasleen hizkuntz gaitasunaren mailara egokitutako testu

mota desberdinak irakurtzea, paperean edo euskarri digitaletan, helburu hauekin:


b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaitasu-nak, gustuak, sentimenduak, iritziak, ados dauden edo ez, beha-rrak, etab.), edo gauzei, tokiei, ohiturei eta planei buruzkoak.

c) Zeregin baterako informazioa, jarraibideak edo laguntza lortzea.

d) Testuetan kontatzen diren iragan urruneko gertaerak edo berriki izandakoak ezagutzea.

e) Informazio orokorra edo informazio zehatzen bat erabil-tzea.

f) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburu eta aldizkariak, audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).

g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (ingelesezko azpitituluak, marrazki bizidunetako historia oso sinpleetan, kara-okea, ikasleek egindako testuak, etab.).




15.3. Ulertzen ditu idatzizko jarraibide errazak, eskolako jar-duerekin eta zereginekin lotutakoak (Read, Copy, Match, Circle, Write the answers , Draw, Sort, eta abar.).

15.4. Jarraibide sail labur bat bete dezake, adibidez, eskulan bat, errezeta sinple bat edo esperimentu bat egiteko, toki batean orientatzeko...



15.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (SMS-ak, mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia, eta abar.


txertatzea.4.2. Oinarrizko egitura sintaktiko idatzi berrietara hurbiltzea.1. Harreman logikoen adierazpena:








16.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura sintak-tikoak erabiltzen ditu.

16.2. Egitura sintaktiko berrien esanahiak ezagutzen ditu:What do you think?I/he/she was/wasn’t.You/We/They were/weren’t.The biggest/highest/longest…I did it to…I/he/she/we/they used to.How many… were there?When did you/he/she/they…?What time did you/he….?When I’m older…Are you going to…?Is he/she going to…?First, then, after that, later, finally.I will…16.3. Aditz denbora bakun, konposatu eta jarraituen formak

eta erabilera ulertzen ditu denbora-lerroen laguntzaz ekintza kokatzeko hizlariarekiko.

16.4. Aditzen kontrakzioen osaketa esanahia ulertzen ditu.

















deak dituzten testu idatziak ulertzea.5.2. Lexikoa berria, honako honi buruzkoa, duten idatzizko

testuak ulertzea: identifikazio pertsonala, etxebizitza, etxea eta ingurukoa; eguneroko jardunak; familia eta lagunak; lana eta zereginak; denbora librea, aisialdia eta kirola; bidaiak eta oporrak; osasuna eta zainketa fisikoak; hezkuntza eta ikasketa; erosketak eta merkataritzako jarduerak; elikagaiak eta jatetxe-ak; garraioa; hizkuntza eta komunikazioa; ingurumena, klima eta natur ingurunea; eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.

5.3. Hiztegi elebidunak erabiltzea eta ele bakarrekoekin hastea lexiko berria ikasteko.





17.4. Hiztegi elebidunak erabiltzen ditu eta hasi da ele baka-rreko hiztegi sinpleekin ohitzen.





18. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera, harridura), bai eta maiz erabiltzen diren sinboloak ere (adibidez, ☺, @, $, ₤), eta horiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.






1. Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Norberaren gaitasun orokorrak eta komunikaziokoak abian


–Behar bezala aurkitzen eta erabiltzen ditu hizkuntz baliabide-ak edo gai jakin batekoak (hiztegi edo gramatika baten erabilera, laguntza lortzea, etab.).













2.2. Ingelesez testu laburrak idazteko interesa (komikiak osa-tzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, ereduetatik eta/edo euskarrietatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).




20.3. Modu espontaneoan gutunetako hasierako eta bukaerako zenbait agur erabiltzen ditu, edo eredu batekin edo euskarri egitu-ratu batekin (pixkana-pixkana, gero eta laguntza txikiagoarekin).








(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak, gonbidape-nak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkezpenak, deskribapenak egitea bere buruaz eta beste pertsona batzuez, animaliez, tokiez, ohiturez eta etorkizunerako planez; gustukoa eta gogokoena duena; sentimenduak; berari gertatutakoak kontatzea; laguntza eskatu eta eskaintzea; iritziak, adostasuna edo desadostasuna adieraztea, barkamena eskatzea, eskerrak ematea, eta abar.

3.3. Narrazio eskematiko errazak sortzea, leloak edo abestiak ereduekin.



21.1. Ingelesez testu errazak idazten ditu paperean edo eus-karri elektronikoan eta ahoz erakusten dizkie besteei.

21.2. Inprimaki labur bat edo fitxa bat betetzen du bere datuekin (adibidez, bere adinerako egokiak diren sare sozialetan izena emateko, posta elektronikoko kontu bat irekitzeko, hizkuntzen pasaportea osatzeko, autoebaluazioak egiteko, eta abar.).

21.3. Oharrak idazten ditu, eta, eredu batetik abiatuta, infor-mazio kartelak sortzen ditu.

21.4. Bere ikaskideekin eta/edo ingelesez mintzatzen diren haurrekin ingelesez idatziz komunikatzen da.

21.5. Gutun pertsonal errazak eta laburrak idazten ditu (me-zuak, oharrak, postalak, postak edo SMSak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, jarraibideak emateko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, ohiko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko galderak egiteko.

21.6. Komikiak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

21.7. Gidoi idatziak prestatzen ditu ahozko azalpenak egi-teko.


erabiltzea.4.2. Egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea:1. Harreman logikoen adierazpena:





















22.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egiturak erabiltzen ditu eta haiekin esaldi laburrak osatzeko gai da.

22.2. Egitura sintaktiko berriekin esaldiak osatzeko gai da:What do you think?I/he/she was/wasn’t.You/We/They were/weren’t.The biggest/highest/longest…I dit it to…I/he/she/we/they used to.How many… were there?When did you/he/she/they…?What time did you/he….?When I’m older…Are you going to…?Is he/she going to…?First, then, after that, later, finally.I will…22.3. Gai da testuak sortzeko euskarri egoki batetik abiatuta


5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ele biko eta bakarreko glosarioak egitea.5.2. Hiztegiaren erabilera lexiko berria ikasteko.5.3.Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edo edo material digitalak erabiliz (hitz eta esamolde ezagunak

osatzea, irudia eta hitza lotzea, testu errazak osatzea irudiez lagunduta, abesti edo poema ezagunen testuak osatzea entzun-dakoaz lagunduta, etab.)



23.2. Ele biko edo bakarreko glosarioak egiten ditu hiztegia-rekin laguntzarekin.




24.1. Argi idazten du, ongi ulertzeko moduan.24.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitzak.24.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiazta-

tzeko eta lexiko berria ikasteko.


ATZERRIKO HIZKUNTZA: ALEMANA



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak1.1. Ulermenerako oinarrizko estrategiak erabiltzea: entzute











2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Alemana egoera desberdinetan erabiltzeko interesa


2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturak ezagutzeko interesa.


material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.2.5. Kortesia arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea

(otorduen ordutegiak, janari motak).2.6. Familiako festak (Geburtstag) eta festa tradizionalak os-

patzea (Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etab).

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Ipuin tradizionalen dramatizazioak ulertzea (txotxongiloak,

antzerkia, etab.).



2.2. Alemanez mintzatzen diren haurrekin komunikatzeko interesa eta motibazioa du.



2.5. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ipuinak, abes-tiak eta musika (tradizionalak eta gaur egungoak) ezagutzeko interesa du.

2.6. Alemanezko ipuin tradizionalen edo herri kontakizunen antzezpenen esanahi orokorra eta funtsezkoa ulertzen ditu.

















4. Egitura sintaktikoak.Irakasleak erabiltzen dituen oinarrizko egitura sintaktikoetara

hurbiltzea:–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (und); disjuntzioa

(oder).–Baieztapena (affirmativen Sätzen; Ja (+affirmative Zei-

chen).–Harridura (Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Übe-

rraschung!; Wie + Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e. g . Das ist teuer!).

–Ezeztapena (negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjektiv), niemand, nichts; Nein (+ negative Zeichen).

–Galdera (Fragesätze und einfache Fragewörter).–Denbora adieraztea: orainaldia (Präsens); geroaldia (wer-

den).–Aspektua adieraztea: iraupenekoa.(Präsens und Präteritum); habitual (+ Adv, e. g. immer, jeden

Tag).–Modalitatea adieraztea: faktualtasuna (Aussagesätzen);

ahalmena (können); aukera (können); betebeharra (müssen; Impe-rativ); baimena (können; dürfen); asmoa (werden -en; wollen).

–Existentzia adieraztea (es gibt); entitatea (Nomen und Pronomen, Artikelwörter, Demonstrativartikeln); nolakotasuna ((sehr+) Adj).

–Kantitatea adieraztea (Singular/Plural; Kardinalzahlen bis auf zwei Ziffern; Ordinalzahlen bis ein Ziffer. Quantität: alle, viele, manche, einige, mehr. Grad: sehr.

–Espazioa adieraztea (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite, Lage, Nähe, Punkt).

–Denbora adieraztea Jahrezeiten (e. g., Sommer), und Ausdruck von Zeit (e. g. nun, jetz, morgen); Vorzeitigkeit (vor); Nachzeitigkeit (nach);

–Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut).



4.2. w- duten galderak ulertzen ditu(was,wer, wo).4.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua



4.5. Kantitateko adberbioak ulertzen ditu. (alle, viele, manche, ein bißchen, mehr).

4.6. Tokiko preposizioak (in, auf, unter) eta adberbioak (hier, dort/da) ulertzen ditu.


4.8. Denbora adierazten duten hitzak ulertzen ditu (morgen früh).

4.9. Modu adberbioak ulertzen ditu (gut, langsam).4.10. Konjuntzioaren eta disjuntzioaren adierazpena ulertzen

du.

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea)..5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-

rrizko lexikoa eta esamoldeak ezagutu eta ulertzea, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, mimika, etab.): norberaren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, maskotak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; osasuna eta elikadura; sen-timenduak; jolasa; formak, neurriak eta koloreak; ingurumena, klima, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.


5.1. Ahozko testu oso errazetan, aldez aurretik ikusitakoa-ren laguntzaz landutako hitzak eta esamoldeak identifikatzen ditu.


5.3. Interesarekin parte hartzen du hizkuntz jolasetan.5.4. Jokoetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Abestiak eta leloak ulertzen ditu keinuen edo ikusitakoaren

laguntzaz.










MINTZAMENA:ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1.Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntzan da-




(lengoaia aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo para-



tzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).




7.2. Alemanez mintzatzen saiatzen da.7.3. Oinarrizko lexikoa eta egiturak bereganatzeko oinarrizko

estrategiak erabiltzen ditu. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkez-tea; bere buruari buruzko oinarrizko informazioa ematea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura errazak erabiliz.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Alemana egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta

testuinguru ezagunetan ahozko mezu erraz-errazak sortzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.

2.2. Alemanez mintzatzen diren haurrekin komunikatzea informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.



motak), kortesia arauak.2.6. Familiako festak (Geburtstag) eta festa tradizionalak

ospatzea: (Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etc).



8.1. Familiaren ospakizunekin edo kultur ospakizunekin zerikusia duten esamoldeak ezagutu eta erabiltzen ditu (herz-lichen Glückwunsch , frohe Weihnachten etc).


3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Agurrak eta aurkezpenak, esker-emateak.3.2. Ahalmena, gustukoa eta sentimendua adieraztea.3.3. Pertsonen, gauzen eta animalien deskribaketa.3.4. Laguntza, informazioa, gauzak edo baimena eska-

tzea.3.5. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.




9.1. Alemanez agurtzen du (Hallo, Tschüss).9.2. Bitte, Danke testuinguru egokian erabiltzen ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza eta baimena eskatzen.9.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.5.Sentimendua eta gustukoa adierazten jakitea.9.6 Badaki deskribatzen bere gorputza eta etxeko anima-

liena.9.7. Eguneroko egoera erraz-errazak antzezten ditu es-

amolde errazak erabiliz (adibidez, joko sinbolikoa denda bat irudikatuz).



9.10.Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta kontaktu soziala gertatzen dela (agurtzea, bere burua aurkeztea).

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera.–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (und).–Baieztapena (affirmativen Sätzen; Ja (+affirmative Zei-

chen).–Harridura e. g . Das ist teuer!).–Ezeztapena (negative Sätze mit nicht (+ negative Zei-

chen).–Galdera (Was? Wie viele?).–Denbora adieraztea: orainaldia (Präsens); geroaldia (wer-

den).–Aspektua adieraztea: iraupenekoa.(Präsens und Präteritum); habitual (+ Adv, e. g. immer, jeden

Tag).–Modalitatea adieraztea: faktualtasuna (Aussagesätzen);

ahalmena (können); aukera (können); betebeharra (müssen; Imperativ); baimena (können; dürfen).

–Existentzia adieraztea (es gibt); entitatea (Nomen und Pro-nomen); nolakotasuna ((sehr+) Adj).


–Espazioa adieraztea (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite, Lage, Nähe, Punkt) Hier, dort/da, auf, in, unter.

–Denbora adieraztea Jahrezeiten (e. g., Sommer).–Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut).

10. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea. 10.1. Konjuntzioa adierazten du (und).10.2. Baiezko eta ezezko esaldiak erabiltzen ditu galderei

erantzuteko.10.3. w- duten galdera errazei (was, wer, wo) erantzuten

die.10.4. Wie viele ...? galderari erantzuten dio10.5. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia, kopu-



10.7. Kantitateko adberbio batzuk erabiltzen ditu. (viele, einige, mehr).

10.8. Tokiko preposizioak (in, auf, unter) eta adberbioak (hier, dort/da) erabiltzen ditu.


10.10. Irakasleak erabilitako modu adberbioak errepikatzen ditu (gut, langsam).

10.11. Orainaldi bakuna eta geroaldia (werden) erabiltzen ditu.














TESTU IDATZIAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak.1.1. Irakurketarako estrategien hastapen gidatua:–Idatzizko kodeez, testuez eta haien euskarriez lehenagotik






2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Alemanezko hitzak eta testu oso errazak irakurtzeko

interesa.2.2. Haurrentzako alemanezko argitalpenak begiratzeko eta

haiekin gozatzeko interesa.2.3. Alemanezko azpititulu oso errazak dituzten marrazki

bizidun errazak ikusteko ohitura hartzea, azpitituluak irakurri gabe bada ere.

2.4. Kode alfabetiko berbera dugula baina desberdintasun fonetikoak daudela jabetzea.


14.1. Interesa du alemanezko testu oso errazak eta haurren-tzako argitalpenak irakurtzeko, gehienbat irudiz osatuak.




a) Idatzizko komunikazioa izan eta mantentzea beste pertsona batzuekin (txartelak, zoriontzeko mezuak).



jabetzea (alemanezko azpitituluak marrazki bizidunetako historia oso errazetan).


15.1. Ekintzekin lotutako idatzizko jarraibide erraz-errazak ulertzen ditu. (Nachmachen, schneiden, kleben, aufhören spielen etc.).



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzietara hurbiltzea.Das ist...Ist das...? Das ist.Ich habe.Ja/Nein.Wo ist?In,auf, unter.Ich mag/Ich mag nicht/ Magst du...?Ich kann/ Ich kann nicht Kannst du/ Kannst du nicht…?


16.1. Egitura sintaktiko hauen esanahiaz jabetzen da:Das ist...Ist das...? Das ist.Ich habe.Ja/Nein.Wo ist?In,auf, unter.Ich mag/Ich mag nicht/ Magst du...?Ich kann/ Ich kann nicht Kannst du/ Kannst du nicht…?

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea)..5.1. Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan ikasleek ikus-






6. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.6.1. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera.6.2. Irakaslearen laguntzaz, beti letra larriz hasten diren hitzei

erreparatzea (sustantiboak).





TESTUAK IDAZTEA:ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1. Sortzeko estrategiak.1.1. Dakien hizkuntzan testuak idazteaz dakiena erabiltzea






alemanez idazteko interesa.2.2. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren este

haur batzuekin alemanez komunikatzeko interesa (marrazkiak, piktogramak dituzten testuak, argazkiak, etab. erabiliz).


20.1. Hitz edo esamolde ezagunak alemanez idazteko interesa du.




oharrak, kartelak, txartelak, etab.).3.2. Txartelak egitea norberaren aurkezpena egiteko edo beste




21.1. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren beste haur batzuekin alemanez komunikatzeko interesa du, ikusizko kodeak eta testu oso errazak erabiliz.

21.2. Inprimaki oso errazak osatzen ditu, irudien bidez adierazitako aukerak seinalatuz edo oso oinarrizkoak diren datu pertsonalak idatziz (adibidez, izena, adina eta ikasge-la).






4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzien erabilerarekin ohitzea:Mein Name ist.Ich bin …Jahre alt.Das ist (+ Nomen/Adjektiv).Ist das? Das ist.Ich habe.Er/Es/Sie ist ... (in, auf, unter).Ich trage.Ich mag/Ich mag nicht.Ich kann/ Ich kann nicht


Mein Name ist.Ich bin …Jahre alt.Das ist (+ Nomen/Adjektiv).Ist das? Das ist.Ich habe.Er/Es/Sie ist ... (in, auf, unter).Ich trage.Ich mag/Ich mag nicht.Ich kann/ Ich kann nicht

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Oso jolas errazak egitea paperean edo material digitalak

erabiliz (hitz ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, esamoldeak falta den hitzarekin osatzea, testu errazak osatzea, etab.).







24.1. Argi eta ulertzeko moduan idazteko interesa du.24.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitz erraz-erraz

batzuk.









1.1. Atzerriko hizkuntzan dakiena aplikatzen du ahozko testuen esanahi orokorra ulertzeko.

1.2. Ikaslearen aurrean, ikasgelan, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia iden-tifikatzen du (ikusi lexikoaren atala).


eta irudiez baliatzen da haren esanahia ulertzeko.1.5. Elkarrizketa labur eta oso errazetan parte hartzen duenean

funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: bere buruaz, familiaz, ikasgelaz, etxeko animaliez, eta gauzen oso oinarrizko deskribaketak.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen oso erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jostailuak, maskotak), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.




2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturak eza-gutzeko eta herrialde horietako haurrekin harremanak izateko interesa.



duen ordutegiak, janari motak).2.6. Familiako festak (Geburtstag) eta festa tradizionalak os-

patzea (Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etab.).

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Alemanezko ipuin tradizionalen antzezpenak ulertzea

(txotxongiloak, antzerkia, etab.).













3. Ahozko testu oso labur eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egi-turak errazak eta lexiko oso ohikoa izanen dira, argi eta patxadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, ikusitakoaren laguntzaz eta errepikatzeko aukerarekin.

4. Funtzio komunikatibo nagusia bereiztea (adibidez, informa-zio eskaera, agindu bat, edo eskaintza bat), bai eta diskurtsorako oinarrizko ereduak ere (adibidez, elkarrizketaren hasiera eta amaiera, edo narrazio eskematiko bateko puntuak).









4.4. Elkarrizketa bateko hasiera eta amaiera bereizten ditu.4.5. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazioa duten

mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ikas-jarduera baten hasiera edo amaiera, etab.).


koetara hurbiltzea:–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (und); disjuntzioa

(oder).–Baieztapena (affirmativen Sätzen; Ja (+affirmative Zei-


rraschung!; Wie + Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e. g . Das ist teuer!).

–Ezeztapena (negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjektiv), niemand, nichts; Nein (+ negative Zeichen).

–Galdera (Fragesätze und einfache Fragewörter).–Denbora adieraztea: orainaldia (Präsens); geroaldia (wer-

den).



5.2. w- duten galderak ulertzen ditu(was,wer, wo, wann).5.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua


tzia, kopuruak 20 elementuraino, ordinalak hamargarreneraino, eta gradua edo intentsitatea.

5.5. Kantitateko adberbioak ulertzen ditu. (alle, viele, manche, ein bißchen, einige, mehr).

5.6. Tokiko preposizioak (in, auf, unter, neben) eta adberbioak (hier, dort/da) ulertzen ditu.




–Aspektua adieraztea: iraupenekoa (Präsens und Präteritum); ohiturakoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag); inkoatiboa (beginnen zu –en); amaierakoa (aufhören zu –en).

–Modalitatea adieraztea: faktualtasuna (Aussagesätzen); ahalmena (können); betebeharra (müssen; Imperativ); baimena (können; dürfen); asmoa (werden -en; wollen).


–Kantitatea adieraztea (Singular/Plural; Kardinalzahlen bis auf zwei Ziffern; Ordinalzahlen bis zwei Ziffer. –Kantitatea adieraztea (Singular/Plural; Kardinalzahlen bis auf zwei Ziffern; Ordinalzahlen bis zwei Ziffer.


–Denbora adieraztea Jahrezeiten (e. g., Sommer), und Ausdruck von Zeit (e. g. nun, jetz, morgen); Vorzeitigkeit (vor); Nachzeitigkeit (nach).

–Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut).



du.


rrizko lexikoa eta esamoldeak ezagutu eta ulertzea, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (ikonoak, testuak, egiazko gauzak, mimika, etab.): norberaren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, jantziak; familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; etxea, tokiak eta gauzak; osasuna eta elikadura; jolasa; ingurumena, klima, eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.



6.2. Interesarekin parte hartzen du hizkuntz jolasetan.6.3. Gai hauei buruzko ahozko lexikoa ulertzen du: norbe-

raren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak; jantziak; familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; etxea, tokiak eta gauzak; osasuna eta elikadura; jolasa; garraiobideak; ingurumena, klima, eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.

6.4. Jokoetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.6.5. Abestiak eta leloak ulertzen ditu keinuen edo ikusitakoaren


duena.




6.3. Alfabetoaren soinuak.




7.3. Alfabetoko letren izenak bereizten ditu alemanez.












8.2. Aurreko ikasturtearekin alderatuta, egoera ezagun gehia-gotan mintzatzen da alemanez.


8.4. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; gauza baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak erabiliz,














10. Elkarreragin oinarrizkoa, teknika oso errazak erabiliz, hizkuntzakoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, erantzun fisikoa, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa labur bat hasi, izan edo amaitzeko, testuaren funtzio komunikatibo nagusia betez (adibidez, agurra, zorion-ematea, informazio trukea).

11. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzea, buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.

12. Oso gai ezagunei buruzko informazio truke zuzena es-katzen duten elkarrizketa labur-laburretan parte hartzea modu errazean eta ulergarrian, oso maiz erabiltzen diren esamoldeak eta esaldi errazak erabiliz.

10.1. Alemanez agurtzen du. (Hallo, Tschüss).10.2. Bitte, Danke testuinguru egokian erabiltzen ditu.10.3. Badaki gauzak, laguntza eta baimena eskatzen.11.1. Badaki deskribatzen bere gorputza eta etxeko anima-

liena.11.2. Eguneroko egoera sinpleak antzezten ditu esamolde oso

errazak erabiliz (adibidez, joko sinbolikoa denda bat irudikatuz).Mintzamenaren arauak errespetatzen ditu.12.1. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan

(agurtzea, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskain-tzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, etab.)

12.2. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta bertan kontaktu soziala gertatzen dela (agurtzea, norbera aurkeztea, norbait zoriontzea edo eskerrak ematea), informazio pertsonala trukatzen da (izena, adina, etab.) eta sentimenduak, etab. adierazten direla.

12.3. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.12.4. Badaki adierazten sentimendua, gogoko duena eta

nahiago duena.





rraschung!; Ausrufe Sätzen, e. g . Das ist teuer!).–Ezeztapena (negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjektiv),

niemand, nichts; Nein (+ negative Zeichen).–Galdera (Fragesätze und einfache Fragewörter).–Denbora adieraztea: orainaldia (Präsens); geroaldia (wer-

den).–Aspektua adieraztea: iraupenekoa (Präsens und Präteritum);

ohiturazkoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag);–Modalitatea adieraztea: faktualtasuna (Aussagesätzen);

ahalmena (können); betebeharra (müssen; Imperativ); baimena (können; dürfen); asmoa (werden -en; wollen).


–Kantitatea adieraztea (Singular/Plural; Kardinalzahlen bis auf zwei Ziffern; Ordinalzahlen bis zwei Ziffer. Quantität: alle, viele, manche, einige, mehr. Grad: sehr.


–Denbora adieraztea Jahrezeiten (e. g., Sommer);–Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut).

13. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea. 13.1. Baiezko eta ezezko esaldiak erabiltzen ditu galderei erantzuteko.

13.2. w- duten galdera errazei (was, wer, wo, wann) erantzuten die.

13.3. Wie viele ...? galderari erantzuten dio13.4. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia, kopu-


13.5. Kantitateko adberbio batzuk erabiltzen ditu. (alle, viele, manche, ein bißchen, einige, mehr).


13.7. Tokiko preposizio (in, auf, unter) eta adberbio batzuk (hier, dort/da) erabiltzen ditu.



13.10. Konjuntzioa adierazten du (and).13.11. Orainaldi bakuna eta geroaldia (werden) erabiltzen

ditu.

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (sortzea).5.1. Gai hauei buruzko ahozko lexikoa ulertzen du: norbera-

ren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak; jantziak; familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, etxeko animaliak eta beste animalia batzuk (izena eta ezaugarriak); eguneroko bizimoduaren jarduerak; denbora librea; etxea, tokiak eta gauzak; osasuna eta elikadura; sentimenduak; jolasa; formak, neurriak eta koloreak; garraiobideak; ingurumena, klima, eta informazioaren eta komu-nikazioaren teknologiak







6.3. Alfabetoa.



imitatuz.15.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.15.5. Alemanaren alfabetoa ezagutzen du.


dakiena gogora ekartzea.–Alfabetoaren grafia eta soinuak lotzea.–Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea esamolde eta hitz

ezagunetatik abiatuta.–Dakien hizkuntzaren ikusizko eta ahozko testuinguru trans-

ferituaz lehenagotik dakiena gogora ekartzea.–Testua eta egoera baten irudia edo irudikatze grafikoa

lotzea.–Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.–Hitz edo esamolde ezezagunen esanahia testuinguruaren

arabera ondorioztatzea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.2. Irudien hiztegia erabiltzea.


16.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu irudietatik, titulutik eta beste elementu grafiko batzuetatik abiatuta.



2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Alemanez dauden haurrentzako argitalpenetako testu

erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, komi-kietako ogitartekoak, irudi hiztegiak, etab.)

2.2. Alemanezko azpititulu erraz-errazak dituzten marrazki bizidun errazak ikusteko ohitura hartzea.

2.3. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei gehiago errepara-tzea.


18. Maiz erabiltzen diren sinboloak ezagutzea eta haiekin lotu-tako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.


17.2.Maiz irakurtzen ditu alemanez haurrentzako liburu erraz-errazak.


3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Esperientziatik gertu dauden eguneroko egoerei dagozkien

testuekin ohitzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), zoriontzeko mezuak, oharrak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.


3.3. Idatzizko komunikazioa izan eta mantentzea beste per-tsona batzuekin (agurrak eta aurkezpenak).

3.4. Pertsonei buruzko oinarrizko xehetasunak ezagutzea (haien gustuak, sentimenduak, etab.), edo gauzei eta animaliei buruzkoak.

3.5. Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.3.6. Ipuin edo komiki oso erraz batean kontatzen dena ja-

kitea.3.7. Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburuak, pop-up-ak,

audioliburuak, irakurketa egokituak, etab.).3.8. Ahozko testuaren eta idatziaren artean dagoen erlazioaz

jabetzea (ingelesezko azpitituluak marrazki bizidunetako historia errazetan, karaokea, ikasleek egindako testuak, etab.).


19.1. Ekintzekin lotutako idatzizko jarraibide errazak ulertzen ditu (lesen, nachmachen, abstimmen, schreiben,etc.).


19.3. Ikasgelan eta ikastetxeetan ohikoak diren errotuluetako eta karteletako oinarrizko oharrak eta informazioa ulertzen ditu.

19.4. Gai ezagunei buruzko gutun oso laburrak eta errazak (postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari edo familiari buruzkoak.

4. Egitura sintaktikoak..4.1. Oinarrizko egitura idatzietara hurbiltzea:Der/Die/Das ... ist.Ist der/die/das..?Es/Er/Sie hat.Wo ist?In,auf, unter.Präsens.Ich mag/Ich mag nicht/ Magst du...?Ich kann/ Ich kann nicht Es gibt.


20.1. Egitura sintaktiko hauen esanahiaz jabetzen da:Der/Die/Das ... ist.Ist der/die/das..?Es/Er/Sie hat.Wo ist?In,auf, unter.Präsens:Ich mag/Ich mag nicht/ Magst du...?Ich kann/ Ich kann nicht Es gibt.



5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea).5.1. Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan oso maiz era-

biltzen diren hitzak eta esamoldeak irakurtzeko ohitura hartzea.5.2. Testua atxikia duten Irudi hiztegiak erabiltzea.

21. Ezagutu eta erabiltzea idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientzi-ekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

21.1. Landutako hiztegiarekin eta esamoldeekin lotura duten idatzizko testuak ulertzen ditu.

21.2. Errutinetan (egutegia, eguraldiari buruzko esamoldeak) edo ikasgelako liburuetan erabiltzen den ikusizko materialean hitz ezagunak irakurtzen ditu.

21.3. Irudi hiztegiak erabiltzen ditu.


erreparatzea (sustantiboak, pertsona izenak...).

22. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera, harridura).

22. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabileraz jabetuta dago, bere hizkuntzan berdinak izan nahiz desberdinak izan.

TESTUAK IDAZTEA:ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1.Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Norberaren gaitasun orokorrak eta komunikaziokoak abian

jartzea lana eraginkortasunez egiteko (esan nahi duguna pentsatu, etab.).

–Eredu oso egituratuak erabiltzea, bere hizkuntzan testuak sortzeko erabiltzen dituen oinarrizko estrategietara hurbiltzeko eta atzerriko hizkuntzan aplikatzeko: testuaren helburua, hartzailea, edukia, testua idaztea eta berrikustea.

1.2. Burutzapena.–Dakien hizkuntzako ezagutzak erabiltzea (soinua grafiarekin

lotzea, bi hizkuntzek dituzten soinu berdinak, etab.).–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea

(lengoaia aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hiztegi irudidunak erabiltzea.



23.2. Ereduetatik abiatuta testuak eraikitzeko gai da.

2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Maiz erabiltzen diren hitz eta esamoldeak alemanez

idazteko interesa.2.2. Testu erraz eta laburrak alemanez idazteko interesa.2.3. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren bes-

te haur batzuekin alemanez komunikatzeko interesa (marrazkiak dituzten testuak, argazkiak, etab. erabiliz).





24.4. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.




25. Testu labur-laburrak eta errazak egitea, lotu gabeko esaldi bakunez osatuak, norberari, inguruari eta eguneroko bizimoduari buruz hitz egiteko.

26. Funtzio komunikatiboa duten testuak sortzea.


25.2. Egoera esanguratsuetan ezagunak diren hitzen zerren-dak idazten ditu.

26.1. Inprimaki errazak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, hizkuntzen pasaportea, autoebaluazioak, gustuak, irakurritako ipuin baten titulua, etab.)

26.2. Ohar erraz-errazak idazten ditu eredu batekin.26.3. Argibideak ematen dituzten kartelak sortzen ditu eredu

batekin.26.4. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.26.5. Norbaiti zorionak emateko, bere buruaz edo familiaz

hitz egiteko, gutunak edo txartelak idazten ditu eredu batetik abiatuta, testu erraz-erraza kopiatuz eta marrazkiak edo argazkiak ere txertatuz.


26.7. Komiki oso errazak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzien erabilerarekin ohitzea:Mein Name ist.Ich bin …Jahre alt.Das ist (+ Nomen/Adjektiv).Ist das? Das ist.Ich habe.Er/Es/Sie ist ... (in, auf, unter).Ich trage.Ich mag/Ich mag nicht/Ich kann/ Ich kann nicht


Mein Name ist.Ich bin …Jahre alt.Das ist (+ Nomen/Adjektiv).Ist das? Das ist.Ich habe.Er/Es/Sie ist ... (in, auf, unter).Ich trage.Ich mag/Ich mag nicht/Ich kann/ Ich kann nicht




28.1 Lexiko jokoak ongi egiten ditu paperean edo material digitalak erabiliz.






batzuk.


















2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturak ezagutzeko interesa.


material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.2.5. Kortesia arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea

(otorduen ordutegiak, janari motak).2.6. Familiako festak (Geburtstag) eta festa tradizionalak os-

patzea (Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etab).

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Ipuin tradizionalen dramatizazioak ulertzea (txotxongiloak,

antzerkia, etab.).

























koetara hurbiltzea:–Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (und); disjuntzioa

(oder).–Denborazko erlazioak (wenn; bevor; nachdem).–Baieztapena Affirmativen Sätzen; Ja(+affirmative Zeichen).–Harridura (Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Übe-

rraschung!; Wie + Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e.g. Das ist teuer!).

–Ezeztapena Negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjektiv), niemand, nichts; Nein (+ negative Zeichen).

–Galdera Fragesätze einfache Fragewörter.–Denbora adieraztea: orainaldia (Präsens); geroaldia (wer-

den).–Aspektua adieraztea: puntukaria (Perfekt); iraupenekoa

(Präsens); ohiturazkoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag);inkoatiboa (beginnen zu –en); amaierakoa (aufhören zu –en).

–Modalitatea adieraztea: faktualtasuna (Aussagesätzen); ahalmena (können); betebeharra (müssen; Imperativ); baimena (können; dürfen); asmoa (werden -en; wollen).


–Kantitatea adieraztea Singular/plural; Kardinalzahlen bis auf zwei Ziffern; Ordinalzahlen bis auf hundertster. Quantität: alle, viele, manche, einige, mancherlei, ein bißchen, mehr, ein halber, eine Flasche/Tasse /ein Glas/Stück von. Grad: sehr, zu viel).

–Espazioa adieraztea: (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite, Lage, Nähe, Punkt).

–Denbora adieraztea Stundenzählung (e. g.Viertelstunde); Jahreszeiten (e. g. Sommer); Ausdruck von Zeit (e. g. nun, jetzt, morgen);Dauer (e. g. während drei Jahren);Vorzeitigkeit (vor)); Nachzeitigkeit (nach);Aufeinanderfolge (Vorher, Davor);Häufigkeit (e. g. manchmal, am Sonntags).

–Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut, schnell, vorsichtig etc).



4.2. w- duten galderak ulertzen ditu(was,wer, wo).4.3. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua



4.5. Kantitateko adberbioak ulertzen ditu (alle, viele, manche, ein bißchen, mehr).

4.6. Tokiko preposizioak (in, auf, unter) eta adberbioak (hier, dort/da) ulertzen ditu.




du.


rrizko lexikoa eta esamoldeak ezagutu eta ulertzea, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, mimika, etab.): norberaren identifikazioa, generoa, gorputz zatiak, familia eta adiskideak; ikastetxea eta ikasgela, maskotak eta beste animalia batzuk; eguneroko bizimoduaren jarduerak; osasuna eta elikadura; sen-timenduak; jolasa; formak, neurriak eta koloreak; ingurumena, klima, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.


5.1. Ahozko testu oso errazetan, aldez aurretik ikusitakoaren laguntzaz landutako hitzak eta esamoldeak identifikatzen ditu.


5.3. Interesarekin parte hartzen du hizkuntz jolasetan.5.4. Jokoetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Abestiak eta leloak ulertzen ditu keinuen edo ikusitakoaren


duena.







MINTZAMENA:ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1. Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntzan da-


sortzeko.

7. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo lengoaia aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.

7.1. Irakaslearen esamoldeak edo ikasgelan erabilitako graba-zioetan entzundakoak imitatu eta errepikatzen ditu.

7.2. Alemanez mintzatzen saiatzen da.7.3. Oinarrizko lexikoa eta egiturak bereganatzeko oinarrizko

estrategiak erabiltzen ditu. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkez-tea; bere buruari buruzko oinarrizko informazioa ematea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura errazak erabiliz.











testuinguru ezagunetan ahozko mezu erraz-errazak sortzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.














9.1. Alemanez agurtzen du (Hallo, Tschüss).9.2. Bitte, Danke testuinguru egokian erabiltzen ditu.9.3. Badaki gauzak, laguntza eta baimena eskatzen.9.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.9.5. Sentimendua eta gustukoa adierazten jakitea.9.6. Badaki deskribatzen bere gorputza eta etxeko anima-

liena.9.7. Eguneroko egoera erraz-errazak antzezten ditu es-

amolde errazak erabiliz (adibidez, joko sinbolikoa denda bat irudikatuz).



9.10. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta kontaktu soziala gertatzen dela (agurtzea, bere burua aurkeztea).


chen).–Harridura e. g . Das ist teuer!).–Ezeztapena (negative Sätze mit nicht (+ negative Zei-

chen).–Galdera (Was? Wie viele?).–Denbora adieraztea: orainaldia (Präsens); geroaldia (wer-

den).–Aspektua adieraztea: iraupenekoa.(Präsens und Präteritum); ohiturazkoa(+ Adv, e. g. immer,

jeden Tag).–Modalitatea adieraztea: faktualtasuna (Aussagesätzen);

ahalmena (können); aukera (können); betebeharra (müssen; Imperativ); baimena (können; dürfen).

–Existentzia adieraztea (es gibt); entitatea (Nomen und Pro-nomen); nolakotasuna ((sehr+) Adj).


–Espazioa adieraztea (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite, Lage, Nähe, Punkt) Hier, dort/da, auf, in, unter.

–Denbora adieraztea Jahrezeiten (e. g., Sommer);–Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut).

10. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea. 10.1. Konjuntzioa adierazten du (und).10.2. Baiezko eta ezezko esaldiak erabiltzen ditu galderei

erantzuteko.10.3. w- duten galdera errazei (was, wer, wo) erantzuten

die.10.4. Wie viele ...? galderari erantzuten dio10.5. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia, kopu-



10.7. Kantitateko adberbio batzuk erabiltzen ditu. (viele, einige, mehr).

10.8. Tokiko preposizio (in, auf, unter) eta adberbio batzuk (hier, dort/da) erabiltzen ditu.























2. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.2.1. Alemanezko hitzak eta testu oso errazak irakurtzeko

interesa.2.2. Haurrentzako alemanezko argitalpenak begiratzeko eta

haiekin gozatzeko interesa.2.3. Alemanezko azpititulu oso errazak dituzten marrazki

bizidun errazak ikusteko ohitura hartzea, azpitituluak irakurri gabe bada ere.

2.4. Kode alfabetiko berbera dugula baina desberdintasun fonetikoak daudela jabetzea.






a) Idatzizko komunikazioa izan eta mantentzea beste pertsona batzuekin (txartelak, zoriontzeko mezuak).



jabetzea (alemanezko azpitituluak marrazki bizidunetako historia oso errazetan).


15.1. Ekintzekin lotutako idatzizko jarraibide erraz-errazak ulertzen ditu. (Nachmachen, schneiden, kleben, aufhören spielen etc.).



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzietara hurbiltzea.Das ist...Ist das...? Das ist.Ich habe.Ja/Nein.Wo ist?In,auf, unter.Ich mag/Ich mag nicht/ Magst du...?Ich kann/ Ich kann nicht Kannst du/ Kannst du nicht…?


16.1. Egitura sintaktiko hauen esanahiaz jabetzen da:Das ist...Ist das...? Das ist.Ich habe.Ja/Nein.Wo ist?In,auf, unter.Ich mag/Ich mag nicht/ Magst du...?Ich kann/ Ich kann nicht Kannst du/ Kannst du nicht…?

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea)..5.1. Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan ikasleek ikus-







erreparatzea (sustantiboak).





TESTUAK IDAZTEA:ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1.Sortzeko estrategiak.1.1. Dakien hizkuntzan testuak idazteaz dakiena erabiltzea






alemanez idazteko interesa.2.2. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren este

haur batzuekin alemanez komunikatzeko interesa (marrazkiak, piktogramak dituzten testuak, argazkiak, etab. erabiliz).






oharrak, kartelak, txartelak, etab.).3.2. Txartelak egitea norberaren aurkezpena egiteko edo beste





21.2. Inprimaki oso errazak osatzen ditu, irudien bidez adi-erazitako aukerak seinalatuz edo oso oinarrizkoak diren datu pertsonalak idatziz (adibidez, izena, adina eta ikasgela).




4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura idatzien erabilerarekin ohitzea:Mein Name ist.Ich bin …Jahre alt.Das ist (+ Nomen/Adjektiv).Ist das? Das ist.Ich habe.Er/Es/Sie ist ... (in, auf, unter).Ich trage.Ich mag/Ich mag nicht.Ich kann/ Ich kann nicht


Mein Name ist.Ich bin …Jahre alt.Das ist (+ Nomen/Adjektiv).Ist das? Das ist.Ich habe.Er/Es/Sie ist ... (in, auf, unter).Ich trage.Ich mag/Ich mag nicht.Ich kann/ Ich kann nicht

5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Oso jolas errazak egitea paperean edo material digita-

lak erabiliz (hitz ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, es-amoldeak falta den hitzarekin osatzea, testu errazak osatzea, etab.).










batzuk.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1.Ulertzeko estrategiak.1.1. Ulermenerako oinarrizko estrategiak erabiltzea: entzute








1.2. Ikaslearen aurrean, toki publiko erreal edo simulatu batean, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraza eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.



funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, etxeko animaliez, janariez, gauzen, animalien edo pertsonen deskribapenak, eguraldia.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jantziak, musika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.

1.7. Interesatzen zaizkion produktuei (jolasak, ordenagailuak, CD-ak, musika, pelikulak, etab.) buruzko publizitateko iragarki errazen mezu funtsezkoa ulertzen du.

1.8. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-en-tzunezkoak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, gogoko jantziez, kirolaz, musikaz, etab. ).



2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeei buruzko informa-zioa ezagutzeko interesa.


2.4. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegia, janari motak) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea. Gureekin dituzten antzekotasun eta desberdintasunei buruzko hausnarketa.



2.7. Familiako festak, komunitatekoak eta tradizionala ospa-tzea (Geburtstag,Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etab.).


2.9. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.10. Alemanezko ipuin tradizionalen antzezpenak edo bes-

telako herri kontakizunak ulertzea (txotxongiloak, antzerkia, etab.).



2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako batzuk iden-tifikatzen ditu.




2.6. Alemanez mintzatzen diren herrietan ohikoak diren kortesia arauak eta ohiturak ezagutzen ditu.






(agurrak, aurkezpenak, barkamen eskeak, eskertzeak, gonbi-dapenak).

3.2. Ohiko komunikazio egoeretan erabiltzen diren esamol-deak ulertzea (agurrak, errutinak, jarraibideak, zereginei buruzko informazioa, azalpenak, galderak, etab.).



3. Ahozko testu labur eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egiturak errazak eta lexiko oso ohikoa izanen dira, argi eta patxadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, ikusitakoaren laguntzaz ema-nak eta errepikatzeko aukerarekin. Lotura izanen dute norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan.

4. Funtzio komunikatibo nagusia bereiztea (adibidez, informa-zio eskaera, agindua, edo eskaintza bat), bai eta diskurtsorako oinarrizko ereduak ere (adibidez, elkarrizketaren hasiera eta amaiera, edo narrazio eskematiko bateko puntuak).



3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).





3.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu, eta gai da informazio orokorra eta datu zehatzen bat ateratzeko.



4.3. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ordutegiak, jarduera baten hasiera jolas parke batean edo kan-paleku batean, etab.).


koetara hurbiltzea:1) Harreman logikoen adierazpena:

a) Konjuntzioa (und);b) Disjuntzioa (oder);

2) Denborazko erlazioak (wenn; bevor; nachdem).3) Baieztapena.

a) Affirmativen Sätzen.b) Ja(+affirmative Zeichen).4) Harridura.

(Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Überraschung!; Wie + Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teu-er!).



5.2. Konjuntzioaren eta disjuntzioaren adierazpena ulertzen du.

5.3. w- duten galderak ulertzen ditu(was, wer, wo, wann, welche).5.4. Ohiko jarraibideetan adierazitako betebeharra eta agindua



5.6. Kantitateko adberbioak ulertzen ditu. (alle, viele, manche, ein bißchen, mehr).



5) Ezeztapena.a) Negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjektiv), niemand,

nichts;b) Nein (+ negative Zeichen).

6) Galdera.a) Fragesätze.b) einfache Fragewörter.

7) Denbora adieraztea:a) orainaldia (Präsens);b) geroaldia (werden).

8) Aspektua adieraztea:a) puntukaria (Perfekt);b) iraupenekoa (Präsens);c) ohiturazkoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag);d) inkoatiboa (beginnen zu –en);e) amaierakoa (aufhören zu –en).

9) Modalitatea adieraztea:a) faktualitatea (Aussagesätzen);b) ahalmena (können);c) betebeharra (müssen; Imperativ);d) baimena (können; dürfen);e) asmoa (werden -en; wollen).

10) Honako hauek adieraztea:a) existentzia (es gibt);b) entitatea (Nomen und Pronomen, Artikelwörter, Demons-

trativartikeln).c) nolakotasuna ((sehr+) Adj).

11) Kantitatea adieraztea.a) Singular/plural;b) Kardinalzahlen bis auf zwei Ziffern;c) Ordinalzahlen bis auf hundertster.d) Quantität: alle, viele, manche, einige, mancherlei, ein

bißchen, mehr, ein halber, eine Flasche/Tasse /ein Glas/Stück von.

e) Grad: sehr, zu viel).12) Espazioa adieraztea:

a) (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite, Lage, Nähe, Punkt).

13) Denbora adieraztea.a) Stundenzählung (e. g.Viertelstunde);b) Jahreszeiten (e. g. Sommer);c) Ausdruck von Zeit (e. g. nun, jetzt, morgen);d) Dauer (e. g. während drei Jahren);e) Vorzeitigkeit (vor));f) Nachzeitigkeit (nach);g) Aufeinanderfolge (Vorher, Davor);h) Häufigkeit (e. g. manchmal, am Sonntags).

14) Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut, schnell, vorsichtig etc).


5.8. Tokiko preposizioak (in, auf, unter, hinter, neben, vor, gegenüber) eta adberbioak (hier, dort/da) ulertzen ditu.


5.10. Denbora adierazten duten hitzak (heute morgen, gestern, nächste Woche) ulertzen ditu.


5.12. Modu adberbioak ulertzen ditu (gut, langsam, schnell, vorsichtig, etc.).

5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea)..5.1. Aurreko mailetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-





6.2. Aurreko mailetan landutako ahozko lexikoa ulertzen du.


6.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.6.5. Lexiko berria ezagutzen du honako hauei buruz: pertso-

nen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.





6.2. Ahozko testuak ulertzeko, fonetikari, erritmoari, azen-tuazioari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi erabil-tzea.

6.3. Alfabetoa alemanez. Letreiatzea.6.4. Ahoskatzea: diptongoak alemanez.




7.3. Alfabetoko letren izenak bereizten ditu alemanez.7.4. Alemanez diptongoek duten ahoskatzeaz jabetuta dago








(lengoaia aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (mind map, argazkiak



gauzatzea.


8.1. Irakaslearen esamoldeak edo ikasgelan erabilitako graba-zioetan entzundakoak imitatu eta errepikatzen ditu.



8.4. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko, alemanezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, etab.)

8.5. Aurkezpen labur eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, animali bat edo pertsona baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak erabiliz,




–Kulturaren ikuspegitik egokia den gorputz lengoaia erabil-tzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).




2.2. Alemanez komunikatzea ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren haurrekin, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz.



2.5. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegiak, janari motak) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea.

2.6. Familiako festak (urtebetetzeak) eta festa tradizionalak ospatzea: (Geburtstag, Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etc).

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Gai soziokulturalei buruzko ikerketa lan txikiak egitea,

taulak erabiliz antolatzeko. Informazioa bilatzea irakasleak pro-posatutako testuetan, bideoetan eta soinu grabazioetan.



9.2. Familiaren ospakizunekin edo kultur ospakizunekin zerikusia duten esamoldeak ezagutu eta erabiltzen ditu Zum Geburtstag viel Gluck, Frohe Weihnachten etc.).


9.4. Beste herrialde batzuetako ohiturekiko interesa du eta galdera errazak egiten ditu alemanez mintzatzen diren herrial-deetako haurren eguneroko bizimoduari buruz.





kribapena.3.4. Laguntza, informazioa, gauzak edo baimena eskatu eta




12. Solasaldi labur eta errazetan ulertzeko moduan aritzea, zalantzak, errepikapenak edo diskurtsoa berrantolatzeko etenak eginez bada ere.

10.1. Alemanez agurtzen du. (Hallo, Tschüss, Guten Morgen, Bis später..).

10.2. Bitte eta Danke testuinguru egokian erabiltzen ditu.10.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena eta informazioa


nahiago, eta adostasuna edo desadostasuna.11.2. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion

gaiei buruz.11.3. Badaki moldatzen eguneroko egoera errazetan, erre-

aletan nahiz simulatuetan (adibidez, janaria eskatzea eskolako jantokian).


(agurtzea, berari buruzko galdera errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo es-kaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.)

11.6. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela; bertan kontaktu soziala gertatzen da (eskerrak ematea, agurtzea, norbaitengana jotzea, bere burua aurkeztea, norbaitez galdetzea, norbait zoriontzea), informazio pertsonala trukatzen da eta sentimenduak, etab. adierazten dira.

12.1. Badaki deskribatzen animaliak, pertsonak eta gauzak.12.2. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu errazean

aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia, argaz-kiak eta testu errazak, lapbook, posterrak, etab. erabiliz).

12.3. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, errezeta erraz-erraz bat edo esperimentu bat egiteko urratsak).


4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:1) Erlazio logikoen adierazpena: konjuntzioa (und).2) Baiezko esaldiak.

a) (affirmativen Sätzen;b) Ja (+affirmative Zeichen).

3) Harridura.a) (Welc+h Nomen, e. g. Welch unerwartete Überras-

chung!;b) Wie + Adj., e. g. Wie gut!;c) Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!).

4) Ezezko esaldiak.a) (negative Sätze mit nicht.b) Nein (+ negative Zeichen).

5) Galderazko esaldiak:a) (Wie geht’s?, Wie viele…?,b) Fragesätze.c) einfache Fragewörter w-

6) Denbora adieraztea:a) orainaldia (Präsens);b) geroaldia (werden).

7) Aspektua adieraztea:a) puntual (Perfekt);b) durativo (Präsens).

8) Modalitatea adieraztea:a) capacidad (können);b) permiso (können; dürfen).c) intención (werden -en; wollen).





e) Grad: sehr.



13.2. Konjuntzioa (und), disjuntzioa (oder) adierazten ditu.13.3. w- duten galdera errazei erantzuten die (was, wer, wo,

wann, welche).13.4. Wie geht’s dir? Wie viele ...? galderei erantzuten




13.8. Kantitateko adberbio batzuk erabiltzen ditu. (viele, einige, alle, wenig, mehr).


13.10. Tokiko preposizio (in, auf, unter, hinter, neben, vor, gegenüber) eta adberbio (hier, dort/da) batzuk erabiltzen ditu.



13.13. Badaki adierazten aurrekotasuna (vor) eta ondoko-tasuna (nach).

13.14. Irakasleak erabilitako modu adberbioak erabiltzen ditu (gut, langsam, schnell, vorsichtig).

13.15. Badaki adierazten sekuentzia sinple bat (erstens…zweitens…).




11) Espazioa adieraztea:a) (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite,

Lage, Nähe, Punkt).12) Denbora adieraztea.

a) Stundenzählung (e. g.Viertelstunde);b) Jahreszeiten (e. g. Sommer);c) Vorzeitigkeit (vor));d) Nachzeitigkeit (nach);e) Aufeinanderfolge (Vorher, Davor);

13) Expresión del modo (Modaladverbien, e. g. langsam, gut, schnell, vorsichtig, etc).





14.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oinarrizko lexikoa, aurreko mailetan landutakoa, erabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusita-koaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko gauzak, testuak, etab.)

14.2. Dagoeneko ezagutzen duen lexikoa zabaltzea edo lexiko berria ikastea honako hauei buruz: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikas-gaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.





6.3. Alfabetoa alemanez.6.4. Fonetika: diptongo ohikoenak..



imitatuz.15.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.15.5. Badaki alfabetoa alemanez eta hitzak letreiatzen.15.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean alemanez soinu

kopuru handia dagoela jabeturik dago.15.7. Ongi ahoskatzeko interesa du.15.8. Zuzen samar ahoskatzen ditu ezagutzen duen lexikoan

ohikoak diren diptongoak, bai eta hasierako y-a ere.










16.3. Funtsezko informazioa ulertzen du eta berariazko infor-mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, etab.







2.2. Alemanez dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, irudi hiztegiak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.).

2.3. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturei bu-ruzko informazioa ezagutzeko eta herrialde horietako haurrekin harremanak izateko interesa.

2.4. Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea ale-manezko azpititulu errazekin.

2.5. Eguneroko ohituretan dauden antzekotasunak eta desber-dintasunak ezagutzea eta giza harremanetako oinarrizko formak erabiltzea kasuko hizkuntzan hitz egiten den herrialdeetan eta gurean.


17. Eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak, zehatzak eta esanguratsuak, identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.


17.2. Alemanezko testu errazak eta haurrentzako argitalpenak irakurtzeko interesa du.

17.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu alemanez liburu egokituak, edo haurrentzako aldizkariak, paperean edo euskarri digitalean, zenbaitetan grabazioekin, irakurketari laguntzeko.


17.5. Eguneroko ohituretan dauden antzekotasunak eta desberdintasunak ezagutzea eta giza harremanetako oinarrizko formak erabiltzea kasuko hizkuntzan hitz egiten den herrialdeetan eta gurean.

17.6. Gero eta gehiago jabetzen da alemanaren eta berak dakien hizkuntzaren artean dauden desberdintasun fonetiko-ez.

17.7. Albiste oso laburretan eta haurrentzako aldizkarietako artikuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (animaliak, kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, etab.).





b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaita-sunak, gustuak, sentimenduak, beharrak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide errazak lortzea.d) Testuetan kontatzen diren gertaerak ezagutzea.e) Informazio orokorra edo informazio zehatzen bat erabil-


audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (alemanezko





18.3. Eskolako ekintza eta zereginekin lotutako idatzizko ja-rraibide errazak ulertzen ditu. (lesen, nachmachen, abstimmen, schreiben, umkreisen, ordnen etc.).

18.4. Jarraibide sekuentzia oso labur eta erraz bat ulertzen du, adibidez, errezeta edo eskulan erraz bat egiteko.



18.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, etab.



4. Egitura sintaktikoak.4.1. Aurreko mailetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak

ulertzen ditu.4.2. Oinarrizko egitura sintaktiko idatzi berrietara hurbiltzea:Wie spät ist es jetzt? Es ist zehn nach …., zehn vor… ,/ Es

ist zwei dreiβig etc.Wohin gehst du? Ich gehe zu/nach …Gehst du zu/nach..?Wie kann ich dorthin gehen ….?Gerade aus gehen / Nach links/rechts abbiegen.Was macht er/sie..?Er/sie macht.Was machen sie?Sie machen ...Machen sie...? Ja, sie machen das / Nein, sie machen das

nicht.Wie ist das Wetter heute? Das Wetter ist…Wer ist das? Er/Sie ist …Es gibt/ Es gibt kein/e./ Gibt es…?Darf ich das haben, bitte? Bitte schön.Wie viel kostet das? Es kostet ….Wann ist dein Geburtstag? Er ist am...Wo wohnst du? Ich wohne in…Was ist dein/e Lieblings-...?Er/Sie wohnt/arbeitet (dritte Person).Erst, dann, endlich.



19.2. Egitura sintaktiko berrien esanahiak ezagutzen ditu:Wie spät ist es jetzt? Es ist zehn nach …., zehn vor… ,/ Es


nicht.Wie ist das Wetter heute? Das Wetter ist…Wer ist das? Er/Sie ist …Es gibt/ Es gibt kein/e./ Gibt es…?Darf ich das haben, bitte? Bitte schön.Wie viel kostet das? Es kostet ….Wann ist dein Geburtstag? Er ist am...Wo wohnst du? Ich wohne in…Was ist dein/e Lieblings-...?Er/Sie wohnt/arbeitet (dritte Person).Erst, dann, endlich.19.4. Aditz denboren (orainaldia eta lehenaldia) formak eta

erabilera ulertzen ditu denbora-lerroen laguntzaz ekintza koka-tzeko hizlariarekiko.



ulertzea: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribape-na; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak, etab.

5.3. Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta hiztegi elebi-dunak erabiltzea.




20.3. Ikastetxeko eta hiriko espazioak identifikatzen dituzten errotuluak ulertzen ditu.




koma, galdera eta harridura ikurrak).6.2. Irakaslearen laguntzaz, beti letra larriz hasten diren hitzei

erreparatzea (sustantiboak, pertsona izenak...).6.3. Grafia, ahoskera eta esanahia lotzea, idatzizko ereduetatik

eta ahozko esamolde ezagunetatik abiatuta, eta grafiaren eta soinuaren arteko erlazio analitikoak ezartzea.



21.2. Beti letra larriz erabiltzen diren hitz batzuk, maiz erabiltzen direnak, ezagutzen ditu (substantiboak, pertsona izenak).



TESTUAK IDAZTEA:MINTZAMENA ETA ELKARRERAGINA.1.1. Plangintza.–Norberaren gaitasun orokorrak eta komunikaziokoak abian







(lengoaia aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Hutsegitea prozesuaren parte den aldetik onartzea eta

testuen zuzenketaz hausnartzea.







2.2. Maiz erabiltzen diren hitz eta esamoldeak alemanez idazteko interesa.


2.4. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren bes-te haur batzuekin alemanez komunikatzeko interesa (marrazkiak dituzten testuak, argazkiak, etab. erabiliz).



23.1. Alemanez testu errazak idazteko interesa du (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, etab.).






(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak, gonbidapenak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkez-penak, deskribapenak egitea bere buruaz eta egiten dakienaz; beste pertsona batzuen, animalien edo gauzen deskribapena; gustukoa eta gogokoena; sentimenduak; eguneroko jarduerak kontatzea, etab.






24.4. Ohar errazak idazten ditu eredu batekin.24.5. Kartel informatibo errazak sortzen ditu eredu batekin,

datu konplexuagoak txertatuz, adibidez, eguna, data.24.6. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.



24.7. Gutun pertsonal laburrak eta errazak idazten ditu eredu batekin (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak), bertan zorionak emanez, bere buruz eta bere inguruaz mintzatuz (familia, lagunak, gauzak, tokiak).





erabiltzea.4.2. Egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea:Wie spät ist es jetzt? Es ist zehn nach …., zehn vor… ,/ Es



25. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea (adibidez, hitzak edo hitz multzoak elkartzea oinarrizko lokailuekin, hala nola “eta”, “orduan”, “baina”, “zeren”), oinarrizko akatsak egiten badituzte ere modu sistematikoan, esate baterako aditz denboretan edo generoekin.


25.2. Egitura sintaktiko berriekin esaldi laburrak osatzeko gai da:

Wie spät ist es jetzt? Es ist zehn nach …., zehn vor… ,/ Es ist zwei dreiβig etc.

Wohin gehst du? Ich gehe zu/nach …Gehst du zu/nach..?Wie kann ich dorthin gehen ….?Gerade aus gehen / Nach links/rechts abbiegen.Was macht er/sie..?Er/sie macht.Was machen sie?Sie machen ...Machen sie...? Ja, sie machen das / Nein, sie machen das


5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edo material

digitalak erabiliz (hitz eta esamolde ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, testu errazak osatzea irudiez lagunduta, abesti edo poema ezagunak osatzea entzundakoaz lagunduta, etab.)

5.3. Glosario elebidunak eta mapa mentalak egitea.



26.2. Interesa du landutako lexikoa idazten ikasteko eta ikusizko glosarioak (marrazkiak, argazkiak etab. erabiliz) nahiz testu bidezkoak egiten ditu.





27.1. Argi eta ulertzeko moduan idazteko interesa du.27.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitzak.27.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiaz-

tatzeko.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1. Ulermenerako estrategiak1.1. Zeregin motari eta gaiari buruz aldez aurretik duen infor-








1.4. Elkarrizketa labur eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskola ordutegiez, aisialdiaz, gauza, pertsona edo toki baten deskribapena, eguraldia.

1.5. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, musika, kirola, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.





2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeak ezagutzeko eta haiei buruzko informazioa bilatzeko interesa.


2.4. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegia, janari motak), portaera (ohiko keinuak, ahotsaren erabilera, kontaktu fisikoa) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea.



2.7. Familiako festak, komunitatekoak eta festa tradizionalak ospatzea (Geburtstag, Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etab.).








2.6. Alemanez mintzatzen diren herrietan ohikoak diren kortesia arauak eta ohiturak ezagutzen ditu.



2.9. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ipuinak, abes-tiak eta musika (tradizionalak eta gaur egungoak), liburuak eta pelikulak ezagutzeko interesa du.

2.10. Alemanezko ipuin tradizionaletan edo beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenak edo pelikulak ulertzea.




2.10. Herrialde germaniarretako ipuin tradizionaletan edo beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenen edo pelikulen esanahi orokorra eta funtsezkoa ulertzen du.










3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak txertatzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).











a) Konjuntzioa (und);b) Disjuntzioa (oder);c) Aurkakotasuna (aber);d) konparazioa (so Adj. wie; kleiner (als); der größte).


a) Affirmativen Sätzen.b) Ja(+affirmative Zeichen).

4) Harridura.(Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Überraschung!; Wie

+ Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!).5) Ezeztapena.

a) Negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjektiv), niemand, nichts;

b) Nein (+ negative Zeichen).6) Galdera.

a) Fragesätze.b) einfache Fragewörter.

7) Denbora adieraztea:a) lehenaldia (Präteritum);b) orainaldia (Präsens);c) geroaldia (werden).

8) Aspektua adieraztea:a) puntukaria (Perfekt);b) durativo (Präsens und Präteritum);c) ohiturazkoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag);d) inkoatiboa (beginnen zu –en);e) amaierakoa (aufhören zu –en).

9) Modalitatea adieraztea:a) faktualitatea (Aussagesätzen);b) ahalmena (können);c) aukera (können);d) premia (sollen; müssen);e) betebeharra (müssen; Imperativ);f) baimena (können; dürfen);g) asmoa (werden -en; wollen).



11) Kantitatea adieraztea.a) Singular/plural;b) Kardinalzahlen bis auf vier Ziffern;c) Ordinalzahlen bis auf hundertster.d) Quantität: alle, viele, manche, einige, mancherlei, ein


e) Grad: sehr, zu viel, genüg).12) Espazioa adieraztea:(Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite,

Lage, Nähe, Punkt).13) Denbora adieraztea.

a) Stundenzählung (e. g.Viertelstunde);b) Jahreszeiten (e. g. Sommer);c) Ausdruck von Zeit (e. g. nun, jetzt, morgen);d) Dauer (e. g. während drei Jahren);e) Vorzeitigkeit (vor));f) Nachzeitigkeit (nach);g) Aufeinanderfolge (Vorher, Davor);

14. Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut, schnell, vorsichtig etc).




harridurakoak ere.5.5. w- eta aditz laguntzaileak dituzten galderak ezagutzen

ditu.5.6. Lehenaldiaren eta orainaldiaren adierazpena identifikatzen

du, bai eta geroaldiarena ere werden erabiliz, denbora-lerroen laguntzaz, ekintza hiztunarekiko kokatzeko.



5.9. Kantitate adberbioak ulertu eta erabiltzen ditu. (alle, viele, manche, einige, wenig, mehr).



denbora adierazten duten hitzak interpretatzen ditu (heute morgen, gestern, nächste Woche).





5. Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea)..5.1. Aurreko mailetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-













6.3. Alfabetoa alemanez. Letreiatzea.6.4. Ahoskatzea: diptongoak eta bokal dieresidunak eta

kontsonante hauek: v/w; β, sch, sp, st, ch, chs.






desberdintasunak eta ñabardurak daudela, bere hizkuntzarekin alderatuta, bai eta alemanez ohikoak diren kontsonante multzoen ahoskeraz ere.







(lengoaia aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).–Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (mind map, argazkiak











prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere zaletasunak, interesak eta eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, pertsona baten kanpoko itxura (gogokoen duen abeslaria edo musika taldea) modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea, eta bere iritzia ematea), oso egitura sinpleak erabiliz.


8.7. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko gai da, alemanezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, aurkezpenak, etab.)






2.5. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, eguneroko ohiturak (otorduen ordutegiak, janari motak) eta bere adineko haurren bizimodua (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea.

2.6. Familiako festak (Geburtstag) eta festa tradizionalak ospatzea: (Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etc).

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Gai soziokulturalei buruzko ikerketa lan txikiak egitea

informazioa eskuratzeko taulak edo beste bitarteko batzuk erabiliz.

2.10. Informazioa bilatzea irakasleak proposatutako testuetan, bideoetan eta soinu grabazioetan.



9.2. Familiako ospakizunekin edo ospakizun kulturalekin zerikusia duten esamolde ezagunak erabili, eta berri batzuk ikasten ditu (Guten Rutsch ins neue Jahr, Frohe Weihnachten eta abar.).


9.4. Beste herrialde batzuetako ohiturekiko interesa du eta galdera errazak egiten ditu alemanez mintzatzen diren herrial-deetako eguneroko bizimoduari buruz.










10.1. Alemanez agurtzen du. (Hallo, Tschüss, Guten Morgen, Guten Tag Bis später..).

10.2. Bitte eta Danke testuinguru egokian erabiltzen ditu.10.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena, informazioa eta


adostasuna edo desadostasuna, eta iritzia.11.2. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion

gaiei buruz.11.3. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egiaz-

koak izan edo simulatuak izan. (adibidez, denda batean produktu bat eskatu eta prezioaz galdetzea).





11.6. Aurrez aurrez edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype) egindako elkarrizketetan parte hartzen du; bertan harreman soziala ezartzen da (eskerrak ematea, agurtzea, norbaitengana jo-tzea, barkamena eskatzea, norbera aurkeztea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzen da, sentimenduak adierazten dira, zerbait uzteko eskatzen da, lagunekin hitzordua egiten da, etab.





4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:1) Harreman logikoen adierazpena:

a) Konjuntzioa (und);b) Disjuntzioa (oder);

2) Baieztapena.a) Affirmativen Sätzen.b) Ja(+affirmative Zeichen).

3) Harridura.a) (Welch Nomen, e. g. Welch unerwartete Überras-

chung!;b) Wie + Adj., e. g. Wie gut!;c) Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!).




6) Denbora adieraztea:a) lehenaldia (Präteritum);b) orainaldia (Präsens);c) geroaldia (werden).

7) Aspektua adieraztea:a) puntukaria (Perfekt);b) iraupenekoa (Präsens und Präteritum);

8) Modalitatea adieraztea:a) ahalmena (können);b) baimena (können; dürfen);c) asmoa (werden -en; wollen).





e) Grad: sehr.11) Espazioa adieraztea:

i) (Lokale Präpositionen und Adverbien Bereich, Gegenseite, Lage, Nähe, Punkt).

12) Denbora adieraztea.a) Stundenzählung (e. g.Viertelstunde);b) Jahreszeiten (e. g. Sommer);c) Vorzeitigkeit (vor);d) Nachzeitigkeit (nach);e) Aufeinanderfolge (Vorher, Davor);

13) Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut, schnell, vorsichtig etc).

13.Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea, modu sistematiko-an oinarrizko akatsak egiten baditu ere, adibidez, aditz denboretan edo generoekin.

13.1. Konjuntzioa (und), disjuntzioa (oder) eta aurkakotasuna (aber) adierazten ditu.

13.2. Konparatiboak erabiltzen ditu.13.3. Bere mailarako egokiak diren baiezko eta ezezko esaldiak

egiten ditu.13.4. Irakasleari edo ikasgelan aurkeztutako entzunezkoetan

entzundako harridurako esaldiak errepikatzen ditu edo bat-bate-kotasunez erabiltzen ditu.

13.5. wh- eta aditz laguntzaileak dituzten galderei erantzuten die esaldi osoak erabiliz.

13.6. Wie geht’s dir? Wie viele ...? Wie viele kostet das? galderei erantzuten die.

13.7. Orainaldia, lehenaldia eta geroaldia (werden) erabiltzen ditu.



13.10. Kantitateko adberbioak erabiltzen ditu.13.11. Zenbatu daitezkeen elementuak bereizten ditu, eta


erabiltzen ditu.13.13. Tokiko preposizioak eta adberbioak erabiltzen ditu.13.14. Denboraren banaketak adierazten ditu errutinetan eta

sortzen dituen ahozko testuetan.13.15. Erloju analogikoan eta digitalean banaketa guztiei

dagozkien orduak adierazten ditu.13.16. (Zuerst… dann, endlich) sekuentzia erraz bat duen

testu bat egiteko gai da.13.17. Badaki adierazten aurrekotasuna (vor) eta ondoko-

tasuna (nach).13.18. Modu adberbioak modu egokian erabiltzen ditu.





14.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-rrizko lexikoa, aurreko kurtsoetan landutakoa, berrerabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko gauzak, testuak, etab.)

14.2. Honako hauei buruzko lexiko berria ikasi eta erabiltzen du: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.





6.3. Alfabetoa alemanez.6.4. Fonetika: diptongoak eta bokal dieresidunak eta kontso-

nante hauek: v/w; β, sch, sp, st, ch, chs.



imitatuz.15.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.15.5. Badaki alfabetoa alemanez eta hitzak letreiatzen.15.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean alemanez soinu


diren diptongoak eta bokal dieresidunak.15.9. Badaki ahoskatzen kontsonante hauen soinuak hitz

ezagunetan: v/w; β, sch, sp, st, ch chs.





















2.2. Alemanez dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, irudi hiztegiak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)

2.3. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ohiturei bu-ruzko informazioa ezagutzeko eta herrialde horietako haurrekin harremanak izateko interesa.

2.4. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, alemanez mintzatzen diren herrialdeen eta gurearen artean dauden antzekotasun eta desberdintasun batzuei buruz pentsatzea.

2.5. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei eta alemanez dauden konbinazioei gehiago erreparatzen joatea pixkanaka.



17.2. Alemanezko testu errazak eta haurrentzako argitalpenak irakurtzeko interesa du.

17.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu alemanez liburu egokituak, edo haurrentzako aldizkariak, paperean edo euskarri digitalean, zenbaitetan grabazioekin, irakurketari laguntzeko.


17.5. Eguneroko ohiturak eta harreman sozialerako oinarrizko formen erabilera konparatzeko gai da, bai eta herrialde germani-arren eta gurearen arteko antzekotasunak eta desberdintasunak aurkitzeko ere.

17.6. Gero eta gehiago jabetzen da alemanaren eta berak dakien hizkuntzaren artean dauden desberdintasun fonetikoez.

17.7. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, etab.).


kien testuak irakurtzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (errotuluak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), gonbidapenak, zoriontzeko mezuak, oharrak, jakinarazpenak, esku-orriak, menuak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.



b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaita-sunak, gustuak, sentimenduak, iritziak, beharrak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.




audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (alemanezko





18.3. Ulertzen ditu idatzizko jarraibide errazak, eskolako jarduerekin eta zereginekin lotutakoak (lesen, nachmachen, abstimmen,die Antwort schreiben, umkreisen, zeichnen etc).

18.4. Jarraibide sekuentzia labur bat bete dezake, adibidez, eskulan bat, errezeta sinple bat edo esperimentu bat egiteko.



18.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norbe-rari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia, eta abar.


erabiltzea.4.2. Oinarrizko egitura sintaktiko idatzi berrietara hurbiltzea:Woher kommst du? Ich komme aus…Woher kommt er/sie? Er/Sie kommt aus…Woher kommen sie? Sie kommen aus...Wann ist…? Es ist in/am/um.Er/Sie war.Wer war…?Was war…?Es gibt einige/manche / Es gibt kein/e.Es gab.Präteritum: Machte er/sie...? Ja, er/sie machte das / Nein, er/

sie machte das nicht.Comparativos (-er als).Ich denke……vor Jahren.in den Zwanzigerjahren.ins vorige Jahrhundert …Jahre später…4.3. Orainaldia.4.4. Lehenaldia.


19.1. Aurreko mailetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak berriz erabiltzen ditu.

19.2. Egitura sintaktiko berrien esanahiak ezagutzen ditu:Woher kommst du? Ich komme aus…Woher kommt er/sie? Er/Sie kommt aus…Woher kommen sie? Sie kommen aus...Wann ist…? Es ist in/am/um.Er/Sie war.Wer war…?Was war…?Es gibt einige/manche / Es gibt kein/e.Es gab.Präteritum: Machte er/sie...? Ja, er/sie machte das / Nein, er/

sie machte das nicht.Comparativos (-er als).Ich denke……vor Jahren.in den Zwanzigerjahren.ins vorige Jahrhundert …Jahre später…19.3. Aditz denboren (orainaldia eta lehenaldia) formak eta

erabilera ulertzen ditu denbora-lerroen laguntzaz ekintza koka-tzeko hizlariarekiko.



ulertzea: pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribape-na; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.








5.3. Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta elebidunak erabiltzea lexiko berria ikasteko.



erreparatzea (sustantibo guztiak, pertsona izenak).6.3. Grafia, ahoskera eta esanahia lotzea, idatzizko ereduetatik


21. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera, harridura), bai eta maiz erabiltzen diren sinboloak ere (adibidez, ☺, @, €, $, ₤), eta horiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.




















2.2. Maiz erabiltzen diren hitz eta esamoldeak alemanez idazteko interesa.

2.3. Alemanez testu laburrak idazteko interesa (komikiak osa-tzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, ereduetatik eta/edo euskarrietatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).

2.4. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren bes-te haur batzuekin alemanez komunikatzeko interesa (marrazkiak dituzten testuak, argazkiak, etab. erabiliz).









(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak, gonbidapenak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkez-penak, deskribapenak egitea bere buruaz eta egiten dakienaz; beste pertsona batzuen, animalien edo gauzen deskribapena; gustukoa eta gogokoena duena; sentimenduak; berari berriki gertatutakoak kontatzea; laguntza eskatu eta eskaintzea, etab.

3.3. Narrazio eskematiko eta oso errazak sortzea, leloak edo abestiak ereduekin.

24. Paperean edo euskarri elektronikoan testu oso labur eta errazak egitea lotu gabeko esaldi bakunen bidez, erregistro neutro eta ez formalean, zuzentasunez erabiliz oinarrizko arau ortografi-koak eta puntuazio zeinu nagusiak; testuetan bere buruaz, bere inguruaz eta bere eguneroko bizitzaz mintzatuko da, aurreikusteko moduko egoera ezagunetan.

25. Testu idatziaren funtzio komunikatibo nagusi bat betetzea (adibidez, zorionak ematea, informazioa trukatzea edo eskaintza bat), adierazle ohikoak eta diskurtsorako oinarrizko ereduak kopuru mugatuan erabiliz (adibidez, agurrak gutunak hasi eta amaitzeko, edo puntu batzuetan garatutako narrazio eskematikoa).

24.1. Interesa du alemanez testuak idazteko eta ahoz besteei erakusteko.

24.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landu dituen hitzak eta esamoldeak idazten ditu.

24.3. Inprimakiak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, hizkuntzen pasaportea, autoebaluazioak, iritziak, haurrentzako sare sozia-letan erregistratzea, etab.)

25.1. Ohar errazak idazten ditu.25.2. Kartel informatibo errazak sortzen ditu eredu batekin,

datu konplexuagoak txertatuz, adibidez, eguna, data.25.3. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren

haurrekin idatziz komunikatzeko interesa du.25.4. Eredu batekin, gutun pertsonal errazak eta laburrak

idazten ditu (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak, txat batekoak edo SMSak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, eguneroko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko galderak egiteko.





erabiltzea.4.2. Egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea:Woher kommst du? Ich komme aus…Woher kommt er/sie? Er/Sie kommt aus…Woher kommen sie? Sie kommen aus...Wann ist…? Es ist in/am/um.Er/Sie war.Wer war…?Was war…?Es gibt einige/manche / Es gibt kein/e.Es gab.Präteritum: Machte er/sie...? Ja, er/sie machte das / Nein, er/

sie machte das nicht.Comparativos (-er als).Ich denke……vor Jahren.in den Zwanzigerjahren.ins vorige Jahrhundert …Jahre später…4.3. Testuak sortzea euskarri batetik abiatuta eta egitura

sintaktiko ezagunak erabiliz.

26.Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea (adibidez, hitzak edo hitz multzoak elkartzea oinarrizko lokailuekin, hala nola “eta”, “orduan”, “baina”, “zeren”), oinarrizko akatsak egiten badituzte ere modu sistematikoan, esate baterako aditz denboretan edo generoekin.


26.2. Egitura sintaktiko berriekin esaldiak osatzeko gai da:Woher kommst du? Ich komme aus…Woher kommt er/sie? Er/Sie kommt aus…Woher kommen sie? Sie kommen aus...Wann ist…? Es ist in/am/um.Er/Sie war.Wer war…?Was war…?Es gibt einige/manche / Es gibt kein/e.Es gab.Präteritum: Machte er/sie...? Ja, er/sie machte das / Nein, er/

sie machte das nicht.Comparativos (-er als).Ich denke……vor Jahren.in den Zwanzigerjahren.ins vorige Jahrhundert …Jahre später…26.3. Gai da testuak sortzeko euskarri egoki batetik abiatuta




5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ikusizko hiztegiak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.5.2. Glosario elebidunak egitea.5.3. Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edo ma-


5.4. Hiztegiaren erabilera lexiko berria ikasteko.


27.1 Gero eta konplexuagoak diren lexiko jokoak ongi egiten ditu paperean edo material digitalak erabiliz.

27.2. Interesa du landutako lexikoa idazten ikasteko eta ikusizko nahiz testu bidezko glosario elebidunak egiten ditu hiztegiaren laguntzaz.




28.1. Argi eta ulertzeko moduan idazteko interesa du.28.2. Badaki idazten letreiatzen dizkioten hitzak.28.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiaz-

tatzeko.



AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.1.Ulertzeko estrategiak.1.1. Zeregin motari eta gaiari buruz aldez aurretik duen infor-








1.4. Elkarrizketa labur eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, ale-gia: norberaz, familiaz, elikaduraz, jantziez, eskolako ordutegiez, eguneroko jarduerez, denbora libreaz, gauza, pertsona edo toki baten deskribapena, eguraldia.

1.5. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, musika, kirola, informatika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudiak baldin badaude eta geldi eta argi mintzatzen bada.





2.2. Alemanez mintzatzen diren herrialdeak ezagutzeko eta haiei buruzko informazioa bilatzeko interesa.


2.4. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, arau sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jarrerak; bere adineko haurren bizimoduak (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak, etab.) ezagutzea. Gureekin dituzten antzekotasun eta desberdintasunei buruzko hausnarketa.

2.5. Erregistro desberdinak bereiztea: ahotsaren eta ahoz kanpoko lengoaia erabiltzea.



2.8. Komunitateko eta festa tradizionalak ospatzea: (Geburt-stag,Frohe Weihnachten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etc).


2.10. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.11. Herrialde germaniarretako ipuin tradizionaletan edo

beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenak edo pelikulak ulertzen ditu.







2.6. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako kortesia arau batzuk, arau sozial batzuk, ohitura, balio, sinesmen eta jarrera batzuk ezagutzen ditu.



2.9. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako ipuinak, abes-tiak eta musika (tradizionalak eta gaur egungoak), liburuak eta pelikulak ezagutzeko interesa du.

2.10. Herrialde germaniarretako ipuin tradizionaletan edo beste herri kontakizun batzuetan oinarritutako antzezpenen edo pelikulen esanahi orokorra eta funtsezkoa ulertzen du.

2.11. Erregistro desberdinak identifikatzen ditu.





mena eskatu eta eskaintzea.3.6. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.





3.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak txertatzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).













a) Konjuntzioa (und);b) Disjuntzioa (oder);c) Aurkakotasuna (aber);d) kausa (weil);e) helburua (um- Infinitiv, e. g. Ich habe es gemacht um

ihr zu helfen);f) konparazioa (so Adj. wie; kleiner (als); der größte).



4) Harridura.a) (Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Überras-

chung!;b) Wie + Adj., e. g. Wie gut!;c) Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!




7) Denbora adieraztea:a) lehenaldia (Perfekt, Präteritum);b) orainaldia (Präsens);c) geroaldia (werden).

8) Aspektua adieraztea:a. puntukaria (Perfekt);b. iraupenekoa (Präsens und Präteritum);c. ohiturazkoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag);d. inkoatiboa (beginnen zu –en);e. amaierakoa (aufhören zu –en).9) Modalitatea adieraztea:

a) faktualtasuna (Aussagesätzen);b) ahalmena (können);c) aukera (können);d) premia (sollen; müssen);e) betebeharra (müssen; Imperativ);f) baimena (können; dürfen);g) asmoa (werden -en; wollen).





e) Grad: sehr, zu viel, genüg.12) Espazioa adieraztea:


13) Denbora adieraztea.a) Stundenzählung (e. g.Viertelstunde);b) Jahreszeiten (e. g. Sommer);c) Ausdruck von Zeit (e. g. nun, jetzt, morgen);d) Dauer (e. g. während drei Jahren);e) Vorzeitigkeit (vor);f) Nachzeitigkeit (nach);g) Aufeinanderfolge (Vorher, Davor);h) Gleichzeitigkeit (zur selben Zeit);i) Häufigkeit (e. g. manchmal, am Sonntags).

14) Modua adieraztea (Modaladverbien, e. g. langsam, gut).




harridurakoak ere.5.5. w- eta aditz laguntzaileak dituzten galderak ezagutzen

ditu.5.6. Lehenaldiaren eta orainaldiaren adierazpena (präsens,

präteritum) identifikatzen du, bai eta geroaldiarena ere werden erabiliz, denbora-lerroen laguntzaz, ekintza hiztunarekiko ko-katzeko.



5.9. Kantitateko adberbioak ulertu eta erabiltzen ditu (alle, viele, manche, ein bißchen, einige, mehr, wenig).



denbora adierazten duten hitzak interpretatzen ditu (heute morgen, gestern, nächste Woche).
















6.3. Alfabetoa alemanez. Letreiatzea.








6.4. Ahoskatzea: diptongoak eta bokal dieresidunak eta kontsonante hauek: v/w; β, sch, sp, st, ch, chs.

7.5. Jabetuta dago kontsonante batzuek ahoskatzeko moduan desberdintasunak eta ñabardurak daudela, bere hizkuntzarekin alderatuta, bai eta alemanez ohikoak diren kontsonante multzoen ahoskeraz ere.

MINTZAMENA:ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.1. Sortzeko estrategiak.1.1. Plangintza.–Ikasleak testuinguruaz, gaiaz eta atzerriko hizkuntzan da-

kienaz baliatzea.–Mezua argitasunez sortzea, eta ideia nagusia edo nagusiak




bolumen egokia.–Mezua argitasunez eta koherentziaz adieraztea, behar bezala




–Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (mind map, argazkiak oin-oharrekin, diapositibak, etab.).


• Linguistikoak.–Esanahi antzeko hitzak aldatzea.–Hitz edo esamolde bat definitzea edo parafraseatzea.

● Paralinguistikoak eta paratestualak.–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak









prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere zaletasunak, interesak eta eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, pertsona baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; toki baten deskribapena; interesatzen zaion gai bat aurkeztea (gogokoen duen abeslaria edo musika taldea); zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea, eta bere iritzia ematea), egitura sinpleak erabiliz.


8.7. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak taldean egiteko gai da, alemanezko ahozko elkarreraginekin (jolasak, elkarrizketak, aurkezpenak, etab.)






2.5. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetan dauden kortesia arauak, arau sozialak eta erregistroak; ohiturak, balioak, sines-menak eta jarrerak; bere adineko haurren eguneroko ohiturak eta bizimoduak (eskola, oporrak, aisialdia, hiriak eta herriak) ezagutzea.

2.6. Jai tradizionalak ospatzea: (Geburtstag,Frohe Weihnach-ten, Sankt Nikolaus, Fasching, Ostern, etc).

2.7. Ospakizunetan erabiltzen diren esamoldeak ezagutzea.2.8. Ospakizunekin lotutako leloak eta kantu tradizionalak.2.9. Gai soziokulturalei buruzko ikerketa lan txikiak egitea infor-

mazioa eskuratzeko taulak edo beste bitarteko batzuk erabiliz.2.10. Informazio kulturala bilatzea testuetan, bideoetan eta

soinu-grabazioetan.



9.2. Familiako ospakizunekin edo ospakizun kulturalekin zerikusia duten esamolde ezagunak erabili, eta berri batzuk ikasten ditu (Guten Rutsch ins neue Jahr, Frohe Weihnachten eta abar.).


9.4. Beste herrialde batzuetako ohiturekiko interesa du eta galdera errazak egiten ditu alemanez mintzatzen diren herrial-deetako eguneroko bizimoduari buruz.






mena eskatu eta eskaintzea.3.6. Komunikazioan hasi eta jarraitzea.




10.1. Alemanez agurtzen du. (Hallo, Tschüss, Guten Morgen, Guten Tag, Bis später..).

10.2. Bitte eta Danke testuinguru egokian erabiltzen ditu.10.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena, informazioa eta


adostasuna edo desadostasuna, eta iritzia.11.2. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion

gaiei buruz.11.3. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egiaz-

koak izan edo simulatuak izan. (adibidez, denda batean produktu bat eskatu eta prezioaz galdetzea).



11.6. Aurrez aurrez edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype) egindako elkarrizketetan parte hartzen du; bertan harre-man soziala ezartzen da (eskerrak ematea, agurtzea, norbaiten-gana jotzea, barkamena eskatzea, norbera aurkeztea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzen da, sentimenduak adierazten dira, zerbait uzteko eskatzen da, lagunekin hitzordua egiten da, etab.







4. Egitura sintaktikoak.4.1. Oinarrizko egitura sintaktikoen erabilera:1) Harreman logikoen adierazpena:





4) Harridura.a) (Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Überraschung!;

Wie + Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!).





8) Aspektua adieraztea:a) puntukaria (Perfekt);b) iraupenekoa (Präsens und Präteritum);c) ohiturazkoa (+ Adv, e. g. immer, jeden Tag);d) inkoatiboa (beginnen zu –en);e) amaierakoa (aufhören zu –en).

9) Modalitatea adieraztea:a) faktualtasuna (Aussagesätzen);b) ahalmena (können);c) aukera (können);d) premia (sollen; müssen);e) betebeharra (müssen; Imperativ);f) baimena (können; dürfen);g) asmoa (werden -en; wollen).









13. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea, modu siste-matikoan oinarrizko akatsak egiten baditu ere, adibidez, aditz denboretan edo generoekin.

13.1. Konjuntzioa (und), disjuntzioa (oder) eta aurkakotasuna (aber), kausa eta helburua adierazten ditu.

13.2. Konparatiboak eta superlatiboak erabiltzen ditu.13.3. Bere mailarako egokiak diren baiezko eta ezezko esaldiak

egiten ditu.13.4. Harridura esaldi ezagunak erabiltzen ditu bat-bateko-

tasunez testuinguruan.13.5. wh- eta aditz laguntzaileak dituzten galderei erantzuten

die esaldi osoak erabiliz.13.6. Wie geht’s dir? Wie viele ...? Wie viele kostet das?

galderei erantzuten die.13.7. Orainaldia, lehenaldia eta geroaldia (werden) erabiltzen

ditu.13.8. Ohiko egoeretan gaitasuna, premia, betebeharra, bai-

mena eta asmoa adierazten ditu.13.9. Badaki honakoak adierazten: gauzen existentzia edo

existentzia eza, kantitatea 10000 elementuraino, ordinalak hogeita hamaikaraino, eta gradua edo intentsitatea.

13.10. Kantitate eta modu adberbioak ongi erabiltzen ditu.13.11. Zenbatu daitezkeen elementuak bereizten ditu, eta


erabiltzen ditu.13.13. Tokiko preposizioak eta adberbioak erabiltzen ditu.13.14. Denbora banaketari eta aurrekotasunari eta ondokota-

sunari dagozkion esamolde sorta bat menperatzen du.13.15. Erloju analogikoan eta digitalean banaketa guztiei

dagozkien orduak adierazten ditu.13.16. (Erst, nachdem,danach,endlich, schlieβlich) sekuentzia

erraz bat duen testu bat egiteko gai da.



5.2. Lexiko ezaguna osatzea edo lexiko berria sartzea, honako honi buruz: identifikazio pertsonala, etxebizitza, etxea eta inguru-koa; eguneroko jardunak; familia eta lagunak; lana eta zereginak; denbora librea, aisialdia eta kirola; bidaiak eta oporrak; osasuna eta zainketa fisikoak; hezkuntza eta ikasketa; erosketak eta mer-kataritzako jarduerak; elikagaiak eta jatetxeak; garraioa; hizkuntza eta komunikazioa; ingurumena, klima eta natur ingurunea; eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.


14.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-rrizko lexikoa, aurreko kurtsoetan landutakoa, berrerabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren edo testuen laguntzaz.


Pertsonen, jantzien eta gauza pertsonalen deskribapena; sentimenduak eta jarrerak; orduak; errutinak eta eguneroko ohiturak; etxebizitza motak eta altzariak; etxeko jarduerak; hiria, merkataritza eta dirua; lanbideak eta gure inguruan lan egiten duten pertsonak; eskola eta ikasgaiak; aisialdia; eguraldia, natura eta iraunkortasuna; zientzia eta teknologia; asmakizunak; artea eta historia; ipuinetako edo komikietako pertsonaiak; herrialdeak, hiriak eta monumentuak, etab.





6.3. Alfabetoa alemanez.6.4. Fonetika: diptongoak, dieresia, kontsonanteak eta kon-

tsonante multzoak.



imitatuz.15.4. Aho-korapiloak ikasten ditu.15.5. Alfabetoa ezagutzen du alemanez eta erraztasunez

letreiatzen ditu hitzak.15.6. Ezagutzen duen hizkuntzaren aldean alemanez soinu


diren diptongoak eta bokal dieresidunak.15.9. Badaki ahoskatzen kontsonante hauen soinuak hitz

ezagunetan: v/w; β, sch, sp, st, ch chs.






funtsezko informazioa, puntu nagusiak) ulermenerako estrategiak eta ulermen mota desberdinak bereizi eta erabiltzea.


arabera ondorioztatzea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.1.2. Ele bakarreko eta biko hiztegien erabilera.


16.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu, lehenagotik dakiena, irudiak, titulua, elementu grafikoak eta abar oinarri hartuta.











2.2. Alemanez dauden testu errazak irakurtzeko interesa (komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)

2.3. Alemanez mintzatzen diren herrialdeetako informazioa ezagutzeko interesa: ohiturak, kortesia arauak, arau sozialak, erregistroak; balioak, sinesmenak eta jarrerak; bai eta herrialde horietako haurrekin harremanetan jartzeko ere.

2.4. Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea ale-manezko azpitituluekin.

2.5. Eguneroko ohituretan eta harreman sozialetarako oina-rrizko bideen erabileran, alemanez mintzatzen diren herrialdeen eta gurearen artean dauden antzekotasun eta desberdintasun batzuei buruz pentsatzea.

2.6. Kode alfabetikoa berdina izanik ere, gure hizkuntzen artean dauden desberdintasun fonetikoei eta alemanez dauden konbinazioei gehiago erreparatzen joatea pixkanaka.



17.2. Alemanezko testu errazak eta aurrenerabeentzako argitalpenak irakurtzeko interesa du.

17.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu alemanez liburu egokituak, edo aurrenerabeentzako aldizkariak, paperean edo euskarri digitalean, zenbaitetan grabazioekin, irakurketari la-guntzeko.


17.5. Eguneroko ohiturak eta harreman sozialerako oinarrizko formen erabilera konparatzeko gai da, bai eta herrialde germani-arren eta gurearen arteko antzekotasunak eta desberdintasunak aurkitzeko ere.

17.8. Gero eta gehiago jabetzen da alemanaren eta berak dakien hizkuntzaren artean dauden desberdintasun fonetiko-ez.

17.9. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, jantziak, etab.).

3. Funtzio komunikatiboak.3.1. Ikasleen hizkuntz gaitasunaren mailara egokitutako testu







f) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburu eta aldizkariak, audioliburuak, irakurgai egokituak, etab.).

g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (alemanezko azpitituluak, marrazki bizidunetako historia oso sinpleetan, kara-okea, ikasleek egindako testuak, etab.).




18.3. Eskolako ekintza eta zereginen lotutako idatzizko jarrai-bide errazak ulertzen ditu (lesen, nachmachen, abstimmen,die Antwort schreiben, umkreisen, zeichnen, ordnen etc).




18.8. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (SMS-ak, mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia, eta abar.

4. Egitura sintaktikoak..4.3. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura sintaktikoak

txertatzea.4.4. Oinarrizko egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea.1) Harreman logikoen adierazpena:





4) Harridura.a) (Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Überras-

chung!;b) Wie + Adj., e. g. Wie gut!;c) Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!






19.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura sintak-tikoak erabiltzen ditu.

19.2. Egitura sintaktiko berrien esanahiak ezagutzen ditu:Was denkst du?Ich/er/es/sie war/war nicht.Du warst/warst nicht.Wir/sie/Sie waren/ waren nicht.Ihr wart/ wart nicht.Der/die/das gröβte/höchste/längste.Ich habe es gemacht um ihr zu helfen.Ich/er/sie/ immer/normalerweise machte/war.Wir/sie immer/normalerweise machten/waren.Wie viel … waren dort?Wann …?Um welche Uhr ….?Wann ich älter werde…Wirst du…?Wird er/sie/es …?Erst, dann, danach, später,endlich, schließlich.Ich werde…19.3. Aditz denbora bakun eta konposatuen formak eta erabi-

lera ulertzen ditu denbora-lerroekin lagunduta ekintza kokatzeko hizlariarekiko.













5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea)..5.1. Aurreko mailetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak dituzten testu idatziak ulertzea.5.2. Lexiko berria, honako honi buruzkoa, duten idatzizko

testuak ulertzea: identifikazio pertsonala, etxebizitza, etxea eta ingurukoa; eguneroko jardunak; familia eta lagunak; lana eta zereginak; denbora librea, aisialdia eta kirola; bidaiak eta oporrak; osasuna eta zainketa fisikoak; hezkuntza eta ikasketa; erosketak eta merkataritzako jarduerak; elikagaiak eta jatetxe-ak; garraioa; hizkuntza eta komunikazioa; ingurumena, klima eta natur ingurunea; eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.

5.3. Hiztegi elebidunak erabiltzea eta ele bakarrekoekin hastea lexiko berria ikasteko.





20.5. Hiztegi elebidunak erabiltzen ditu eta hasi da ele baka-rreko hiztegi sinpleekin ohitzen.



erreparatzea (sustantibo guztiak, pertsona izenak).6.3. Grafia, ahoskera eta esanahia lotzea, idatzizko ereduetatik


21. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma, galdera, harridura), bai eta maiz erabiltzen diren sinboloak ere (adibidez, ☺, @, $, ₤), eta horiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.




















2.2. Alemanez testu laburrak idazteko interesa (komikiak osa-tzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, ereduetatik eta/edo euskarrietatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).













3.3. Narrazio eskematiko errazak sortzea, leloak edo abestiak ereduekin.

24. Paperean edo euskarri elektronikoan testu oso labur eta errazak egitea lotu gabeko esaldi bakunen bidez, erregistro neutro eta ez formalean, zuzentasunez erabiliz oinarrizko arau ortografi-koak eta puntuazio zeinu nagusiak; testuetan bere buruaz, bere inguruaz eta bere eguneroko bizitzaz mintzatuko da, aurreikusteko moduko egoera ezagunetan.

25. Testu idatziaren funtzio komunikatibo nagusi bat betetzea (adibidez, zorionak ematea, informazioa trukatzea edo eskaintza bat), adierazle ohikoak eta diskurtsorako oinarrizko ereduak kopuru mugatuan erabiliz (adibidez, agurrak gutunak hasi eta amaitzeko, edo puntu batzuetan garatutako narrazio eskematikoa).

24.1. Alemanez testu errazak idazten ditu paperean edo euskarri elektronikoan eta ahoz erakusten dizkie besteei.

25.1. Inprimaki labur bat edo fitxa bat betetzen du bere datuekin (adibidez, bere adinerako egokiak diren sare sozialetan izena emateko, posta elektronikoko kontu bat irekitzeko, hizkuntzen pasaportea osatzeko, autoebaluazioak egiteko, eta abar.).

25.2. Oharrak idazten ditu, eta, eredu batetik abiatuta, infor-mazio kartelak sortzen ditu.

25.4. Bere ikaskideekin eta/edo alemanez mintzatzen diren haurrekin alemanez idatziz komunikatzen da.

25.5. Gutun pertsonal errazak eta laburrak idazten ditu (me-zuak, oharrak, postalak, postak edo SMSak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, jarraibideak emateko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, ohiko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko galderak egiteko.

25.6. Komikiak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

25.7. Gidoi idatziak prestatzen ditu ahozko azalpenak egi-teko.

4. Egitura sintaktikoak..4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura idatziak

erabiltzea.4.3. Egitura sintaktiko berrietara hurbiltzea:1) Harreman logikoen adierazpena:





4) Harridura.a) (Welch + Nomen, e. g. Welch unerwartete Überraschung!;

Wie + Adj., e. g. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e.g . Das ist teuer!).















26. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea (adibidez, hitzak edo hitz multzoak elkartzea oinarrizko lokailuekin, hala nola “eta”, “orduan”, “baina”, “zeren”), oinarrizko akatsak egiten badituzte ere modu sistematikoan, esate baterako aditz denboretan edo generoekin.

26.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egiturak erabiltzen ditu eta haiekin esaldi laburrak osatzeko gai da.

26.2. Egitura sintaktiko berriekin esaldiak osatzeko gai da:Was denkst du?Ich/er/es/sie war/war nicht.Du warst/warst nicht.Wir/sie/Sie waren/ waren nicht.Ihr wart/ wart nicht.Der/die/das gröβte/höchste/längste.Ich habe es gemacht um ihr zu helfen.Ich/er/sie/ immer/normalerweise machte/war.Wir/sie immer/normalerweise machten/waren.Wie viel … waren dort?Wann …?Um welche Uhr ….?Wann ich älter werde…Wirst du…?Wird er/sie/es …?Erstens, dann, danach, später,endlich, schließlich.Ich werde…26.3. Gai da testuak sortzeko euskarri egoki batetik abiatuta


5. Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (sortzea).5.1. Ele biko eta bakarreko glosarioak egitea.5.2. Hiztegiaren erabilera lexiko berria ikasteko.5.3. Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperean edoedo material digitalak erabiliz (hitz eta esamolde ezagunak

osatzea, irudia eta hitza lotzea, testu errazak osatzea irudiez lagunduta, abesti edo poema ezagunen testuak osatzea entzun-dakoaz lagunduta, etab.)


27.1Lexiko jokoak ongi egiten ditu paperean edo material digitalak erabiliz.

27.2. Ele biko edo bakarreko glosarioak egiten ditu hiztegia-rekin laguntzarekin.




28.1. Argi idazten du, ongi ulertzeko moduan.28.2. Badaki idazten irakasleak letreiatutako hitzak.28.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiazta-



Arte-adierazpenak gizadiaren garapenari atxikitako ekarpenak dira: ez dago gizadiaren historiaren azterlan osoa egiterik artea bere aukera guztietan kontuan hartu gabe. Bestetik, gizakiaren ikasteko prozesua ezin da alderdi artistikoen garapenetik urrun egon, horiek balio baitiote ideiak, pentsamenduak eta sentimenduak adierazteko. Beste hizkuntza batzuekin gertatzen den moduan, gizakiak hizkuntza plastikoa zein musika hizkuntza erabiltzen ditu gainerako gizakiekin komunikatzeko.

Ikuspegi horretatik, hizkuntza horien funtsak oso gaztetatik ulertzeari, ezagutzeari eta ikertzeari esker, ikasleek arreta, pertzepzioa, adimena, oroimena, irudimena eta sormena garatzen dituzte. Gainera, plastikaren eta musikaren ezagutzaren ondorioz, kultur eta arte ondareaz gozatuko da, hari egin zaizkion ekarpenak baloratu eta errespetatzen baitira.

Ikasleak XXI. mendeko pertsonak dira eta, hortaz, ezin dira mende honetako teknologien ezagutzatik urrun egon; hortaz, Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiek ikasleen arte gaitasunak garatzeko eskain-tzen dituzten aukerak tentuz erabiltzen ere ikasiko dute.

Arte Hezkuntza arloa bi zatitan banatu da: Plastika Hezkuntza eta Mu-sika Hezkuntza, aurretik aipatutako bi hizkuntza horien ikasketak kontuan

hartuz. Era berean, zati horietako bakoitza hiru multzotan banatzen da; horiek nahiz eta beren artean zerikusia izan, zenbait alde ere badituzte. Nolanahi ere, garapen metodologikoan, irakasleak batera heltzen ahal die bloke desberdinei.

Plastika Hezkuntzaren lehenbiziko blokea, Ikus-entzunezkoen Hez-kuntza, irudiaren azterketari buruzkoa da, adierazpidea edozein izanik ere, bai biasuala bai ikus-entzunezkoa. Hartan garrantzi handia hartzen dute informazioaren eta komunikazioaren teknologiek irudiaren mundu-ari egiten dizkieten ekarpenek. Bigarren blokea, Arte Hezkuntza izene-koa, tradizioz arlo horri lotuta egon diren kontzeptuei eta prozedurei buruzkoa da. Azkeneko blokeari dagokionez, matematikaren arlotik, geometriaren ataletik, hartutako ezagutzen garapen grafikoa barne hartzen du.

Musika Hezkuntza ere hiru bloketan zatitu da: lehenengoa entzuteari buruzkoa da, eta hor ikasleek soinuaren aukerak aztertuko dituzte; biga-rren multzoak musika jotzeko abilezien garapena jasotzen du; hirugarren multzoa adierazpen eta sormen gaitasunak garatzera dago zuzendua, dantzaren ezagutzan eta praktikan oinarrituta.

II. ERANSKINA

Berariazko irakasgaiak

a) Arte Hezkuntza.

ARTE HEZKUNTZA



1. BLOKEA. IKUS-ENTZUNEZKOEN HEZKUNTZA.Irudi finkoa: argazkigintza eta marrazketa.Irudi digitala: irudi errazak sortzea.

1. Errealitatea argazkien eta marrazkien bidez nola irudikatzen den identifikatzea, baloratuz dituzten ikonikotasun maila (errea-lismo maila) desberdinak.

2. Programa informatiko errazak erabiltzea marrazki errazak egiteko.

1.1. Argazkietan errealitatea identifikatzen du.1.2. Ulertzen du marrazkia errealitatearen irudikapena dela.1.3. Errealitatearen, argazkiaren eta marrazkiaren ikonikotasun

maila desberdinak antzematen ditu.1.4. Argazkiak oinarri harturik, marrazkiak egiten ditu, non

bereizten baita irudikatutako objektua edo errealitatea.2.1. Programa informatiko errazak erabiltzen ditu marrazki

errazak egiteko eta gero koloreztatzeko.

2. BLOKEA. ADIERAZPEN ARTISTIKOA.Puntua, forma taxutzeko elementu.Konposizioa: espazioaren erabilera.Kolorea identifikatzea.Teknikak eta materialak: zuretarako pinturak.

1. Puntua identifikatzea forma taxutzeko elementu gisa, hala lan artistikoetan nola norberaren produkzioetan.

2. Emandako euskarriaren espazioa erabiltzea, bere sorkun-tzetan, bere marrazkiak formatu desberdinetara egokituz.

3. Tonu desberdinak ezagutzen ditu eta horietako argitasun aldaketak identifikatzen.

1.1. Ezagutzen ditu puntuaren adierazpen-aukerak, artean formaren taxutzaile den aldetik, eta, zehazki, mugimendu pun-tillistako lanetan.

1.2. Konposizioak egiten ditu puntua hainbat forma taxutzeko erabiliz.

2.1. Marrazkiak egiteko eman zaion espazio osoa koherentziaz erabiltzen du.

2.2. Irudikatu nahi duena eman zaion formatura egokitzen du.

3.1. Eman zaizkion irudietan, kolore desberdinak izendatzen ditu ahoz eta idatziz.

3.2. Argitasun aldaketak bereizten ditu aurkeztu zaizkion koloreetan, eta dagozkien tonuekin lotzen ditu.

3.3. Zuretarako pinturak erabiltzen ditu konposizioetan, jakinik zein diren eskaintzen dizkioten aukerak.

3. BLOKEA. MARRAZKETA GEOMETRIKOA.Lerro motak: itxia/irekia, zuzena/kurbatua, horizontala/ber-

tikala.Irudi geometrikoak: zirkulua, karratua, triangelua eta lauki-

zuzena.Erregulartasunak eta simetriak.

1. Lerro mota desberdinak identifikatzea, desberdintzea eta erreproduzitzea.

2. Irudi geometrikoak identifikatzea (zirkulua, karratua, laukizu-zena eta triangelua), eta esku hutsez marraztea, horiekin egindako konposizio figuratibo edo abstraktu sinpleetan.

3. Translazio eta simetria bidezko errepikapena desberdintzea konposizio modular errazetan (serieak).

4. Simetria axiala aztertzea eguneroko elementuen hainbat irudikapenetan.

1.1. Lerro irekia eta itxia desberdintzen ditu.1.2. Lerro irekiak eta itxiak marrazten ditu, beren esanahiarekin

koherenteki.1.3. Konposizio batean lerro horizontalak eta bertikalak

identifikatzen ditu.1.4. Eguneroko objektu sinpleen marrazkiak egiten ditu, lerro

bertikalak eta horizontalak erabiliz.2.1. Irudi geometrikoen arteko desberdintasunak bereizten

ditu.2.2. Aldez aurretik emandako erpinekin irudi geometrikoak

egiten ditu.2.3. Irakasleak emandako plantilla batekin paperean irudi

geometrikoak marraztu, moztu eta itsatsi egiten ditu, eta horiekin konposizio bat egiten du.

3.1. Egitura modular sinpleak (serieak), kolore desberdinetako karratuekin eginak, translazioa eta simetria erabiliz, aztertzen eta errepikatzen ditu.

4.1. Eguneroko elementu baten irudian simetria axialeko ardatza marrazten du.

4. BLOKEA. DANTZA ETA MUGIMENDUA.Gorputz adierazpena.Keinuz lagundutako kantua.Dantza errazak.

1. Gorputzeko atalak erabiltzea adierazpide gisa, gorputz-adarrak koordinatuz.

2. Keinuak eta mugimenduak egitea kantuaren hitzen ara-bera.

3. Dantza errazak egitea.

1.1. Gorputzaren soinu, adierazpen eta mugimendu aukerak ezagutzen eta erabiltzen ditu.

1.2. Lekualdaketetan, goiko eta beheko gorputz-adarrak koordinatzen ditu.

2.1. Gorputz mugimendua musikaren eta espazioaren arabera egokitzen du.

2.2. Keinuak eta mugimenduak egiten ditu kantu baten akon-painamendu gisa.

3.1. Ikaskideekin koordinaturik landutako dantzak interpre-tatzen ditu.

5. BLOKEA. INTERPRETAZIOA.Ahotsa:–Adierazpenerako baliabideak.–Arnasketa.Kantua:–Haurrena.–AB forma musikala.–Estrofa errepika.–Erritmo-ostinatoak.–Musika elementua: Tempoa.Instrumentuak:–Sortutako instrumentuak.

1. Ahotsaren soinu aukerak erabiltzea, aurkitzea eta balora-tzea, arnasketa kontzientearekin.

2. Inguruneko eta animalien onomatopeia-soinuak ezagu-tzea.

3. Haurren melodia errazak kantatzea, eremu melodiko egokian eta bitarte errazekin (bidunak eta hirudunak), eta imitazio bidezko ahots-elkarrizketa izatea.

4. Intonazio zehaztugabeko perkusio-instrumentuen soinu-au-kerak aurkitzea eta baloratzea, materialaren arabera.

5. Erritmo eskema errazak, pultsazioan oinarrituak, interpre-tatzea.

6. Intonazio zehaztugabeko perkusio instrumentuak bereiztea.

1.1. Ipuin baten interpretazioan, ahotsa adierazpen-baliabide gisa erabiltzen du.

2.1. Inguruneko eta animalien onomatopeia-soinuak iden-tifikatzen ditu.

2.2. Kontzienteki gauzatzen du arnasketa prozesua.3.1. Gelan landutako melodietako bat ongi kantatzen du, eremu

melodiko zehatz batean (6. M).3.2. 2. M eta 3. M bitarteak intonatzen ditu imitazioz.3.3. Soinu-mezua errazak, ezohiko grafia dutenak, interpre-

tatzen ditu ahotsarekin.3.4. Taldeka, haurrentzako kantuak kantatzen ditu, musika

tempoa kontuan hartuz.



–Intonazio zehaztugabeko perkusioa: zura, metala, partxea.Musika hizkuntza:–Oinarrizko erritmoak: pultsua.–Grafiak: ezohikoak.–Erritmoaren ohiko grafiak: beltza, kortxeak, beltzeko isilu-

nea.–Melodiaren ohiko grafiak: mi3, sol3, la3.

7. Erritmo eskema errazak irakurtzea eta interpretatzea.8. Zenbait nota identifikatzea eta ezagutzea.9. Soinu-mezuak asmatzea eta interpretatzea.

4.1. Soinu-mezu bat (ezohiko grafia duena) interpretatzen du, birziklatutako gaiekin sortutako musika-tresnekin.

5.1. Perkusio instrumentuak bereizten ditu horien ezaugarrien arabera (zura, metala edo partxea).

6.1. Erritmo eskema errazak interpretatzen ditu tonuan jarri gabeko perkusioko musika-tresnekin.

6.2. Melodia bat perkusio instrumentuekin akonpainatzen du, ostinato erritmikoak eginez.

7.1. 4 pultsuko erritmo eskemak irakurri eta interpretatzen ditu figura hauekin: beltza, kortxeak eta beltzeko isilunea.

8.1. Tonuan jarri gabeko perkusioko musika-tresnekin inguruneko hitzen azentuazioa bereizten eta interpretatzen du (ikaskideen, gurasoen eta abarren izenak).

9.1. Mi3, sol3 eta la3 notak ezagutzen, irakurtzen eta imitazioz intonatzen ditu.

6. BLOKEA. ENTZUTEA.Ingurune natural eta sozial hurbileneko soinuen ezaugarri-

ak.Estilo eta kultura desberdinetako musika-tresnen eta ahotsen

bidezko pieza labur eta errazen sorta bat modu aktiboan entzutea. Entzunaldia, gozatzeko bide.

Ikasleek hurbil dituzten musika-tresnak.Helduen eta haurren ahotsak.Forma erraza: errepikapena (AA).Musika jarduera eta lanbideak: musikagilea eta zuzendaria.Entzunaldietako portaera arauak.

1. Ingurune sozial eta naturaleko soinu, material, objektu eta instrumentuen nolakotasunak eta ezaugarriak hautematea eta identifikatzea.

2. Entzunaldi batean musika elementu eta alderdiak bereiztea eta ezagutzea.

3. Soinuen nolakotasunak bereiztea: iraupena (luzea, laburra), intentsitatea (indartsua, leuna) eta altuera (goranzkoa, beheranz-koa); entzunaldi, jostaketa, fitxa eta/edo aplikazio informatikoen bidez.

4. Gelan erabiltzen diren musika-tresnak bereiztea eta identifi-katzea, baita proposatutako entzunaldietan landutakoak ere.

5. Melodia, entzunaldi eta/edo elkarrizketetan helduen eta haurren ahotsak bereiztea.

6. AA forma musikala ezagutzea, entzutearen bidez.7. Konpositorearen eta zuzendariaren figurak ezagutzea eta

baloratzea.8. Entzunaldietako arauak modu errazean lantzea, denen

ekarpenak baloratuz eta errespetatuz.

1.1. Inguruneko soinu bereizgarri eta esanguratsuenak be-reizten eta identifikatzen ditu.

1.2. Gutxienez ere aplikazio informatiko bat erabiltzen du soinuaren nolakotasun batzuk entzunez bereizteko.

1.3. Hainbat soinu-ezaugarri lantzeko jostaketa errazak asmatzen ditu.

2.1. Musikako hiztegi oinarrizkoa erabiltzen du. (Pentagrama, lerroak, lerroarteak, notak, isiluneak, azkarra, lentoa, indartsua, leuna, largoa eta laburra).

3.1. Ezohiko grafiarekin eta gorputzarekin irudikatzen ditu goranzko eta beheranzko soinuak, laburrak eta largoak, leunak eta indartsuak.

4.1. Entzunez identifikatzen ditu, ikusizko euskarriekin, gelako musika-tresnak.

4.2. Hainbat soinu-ezaugarri ikertzen ditu, gelako objektuak erabiliz.

5.1. Hurbileko inguruneko eta entzunaldietako helduen eta haurren ahotsak identifikatzen ditu.

6.1. Melodia erraz baten egitura edo forma musikala ezagutzen du.

7.1. Irudietan eta bideoetan, konpositorearen eta orkestra zuzendariaren figurak ezagutzen ditu, oso modu oinarrizko-an.

7.2. Jarduera eta lanbide horietako bakoitzaren lanak erres-petatzen eta baloratzen ditu.

8.1. Isiltasuna baloratzen eta errespetatzen du, musika entzu-naldirako ezinbesteko elementu gisa.

8.2. Ikaskideen iritzi desberdinak errespetatzen ditu, txandak errespetatuz.



1. BLOKEA. IKUS-ENTZUNEZKOEN HEZKUNTZA.Irudi finkoa: ikonikotasun mailak (irudiaren errealismoa).Komikia.Irudi digitala.Animazio zinema.

1. Irudi bat oinarri harturik, egin gutxienez bi marrazki egitea ikonikotasun maila desberdinekin. (Errealismoa).

2. Irudi bidez aurkeztutako istorio baten sekuentziazioa ulertzea.

3. Programa informatiko errazak erabiltzea marrazki sinpleak egiteko, koloreztatzeko eta koloreak aldatzeko.

4. Animaziozko film laburrak eta luzeak ikustea, eta istorioaren korapiloa ulertzea eta pertsonaia nagusiak identifikatzea.

1.1. Argazki baten bi marrazki egiten ditu gutxienez, ikoniko-tasun (errealismo ) maila desberdinekin.

2.1. Irudi bidez aurkeztutako istorio baten sekuentziazioa ulertzen du.

2.2. Zenbait marrazki egiten ditu, eta, horrela, irakasleak aurretik kontatutako istorio bat sekuentziatzen du.

2.3. Irudien sekuentzia bidez aurkeztu zaion istorio baten garapena ahoz azaltzen du.

3.1. Programa informatikoak erabiltzen ditu marrazkiak egiteko, koloreztatzeko eta gero koloreak aldatzeko, baloratuz nola alda dezakeen aldaketa horrek irudiaren zentzua.

4.1. Hainbat marrazki egiten ditu, eta horien bidez sekuentzia-tzen du aldez aurretik ikusitako istorio bat (film laburrak, animazio filmak), eta, hala, erakusten du korapiloa eta pertsonaia nagusiak ulertu dituela.

2. BLOKEA. ADIERAZPEN ARTISTIKOA.Lerroa, forma taxutzeko elementu.Konposizioa: formatu horizontala eta bertikala.Pinturako gaiak: paisaia.Teknikak eta materialak: argizariak.Bolumena: objektuak eraldatzea.

1. Lerroa identifikatzea forma taxutzeko elementu gisa, bai lan artistikoetan bai norberaren produkzioetan.

2. Formatuaren eta tamainaren kontzeptuak ezagutzea, formatu handi/txikiaren eta horizontal/bertikalaren arteko des-berdintasuna identifikatuz.

3. Paisaia identifikatzea pinturaren historiako gai gisa, eta egiazko edo asmatutako paisaiak irudikatzea.

4. Argizarien adierazpen-ezaugarriak baliatzen ditu sorkuntza lanetan, prozesuan ordenari eta garbitasunari eutsiz.

5. Hainbat material berrerabiltzea, eta horiek eraldatzea, jatorrizkoak ez diren objektuak irudikatzeko.

1.1. Formaren taxutzaile den aldetik, lerroaren adierazpen aukerak ezagutzen ditu.

1.2. Hainbat garaitako artelanetan lerroa identifikatzen du.1.3. Konposizioak egiten ditu hainbat lerro mota erabiliz formak

taxutzeko.2.1. Formatu handi eta txikien arteko desberdintasuna bereiz-

ten du, eta bere konposizioak horietara egokitzen ditu.2.2. Formatu horizontala eta bertikala identifikatzen ditu, eta

kontzienteki erabiltzen ditu bere konposizioetan.3.1. Lan artistikoetan paisaia identifikatzen du, eta paisaia

naturala eta hirikoa bereizten ditu.3.2. Paisak irudikatzen ditu, oinarri harturik paisaia naturala,

irudi batekoa edo asmatutakoa.4.1. Argizariak erabiltzen ditu konposizioetan, jakinik zein diren

eskaintzen dizkioten aukerak.4.2. Lanerako tokia txukun eta garbi du.5.1. Materialak berrerabiltzen ditu, eta haien itxura aldatzen,

hiru dimentsioko forma berriak irudikatzeko.

3. BLOKEA. MARRAZKETA GEOMETRIKOA.Lerro motak: irekiak, itxiak, zuzenak, kurboak, espiralak eta

diagonalak.Puntua, zuzena eta planoa: hurbilketa intuitiboa.Irudi planoak identifikatzea eguneroko objektu eta esparruetan:

triangeluak, laukiak, zirkunferentziak, zirkuluak eta karratuak.Triangeluak, laukizuzenak eta laukiak egitea eta marraztea

esku hutsez.

1. Lerro mota desberdinak bereiztea: irekiak, itxiak, kurboak, zuzenak, horizontalak, bertikalak, zeiharrak eta espiralak. Halaber, zuzen horiek erabiltzea konposizioak egitean.

2. Puntu, zuzen eta plano kontzeptuak bereiztea, eta irudi geometrikoetan elementu horiek identifikatzea.

3. Objektu errazak irudi planoetan banatzea, eta marrazki batean erreproduzitzea.

1.1. Zuzen mota desberdinak bereizten ditu marrazkietan.1.2. Konposizio figuratibo eta abstraktuak egiten ditu, lerro

mota desberdinekin.2.1. Irudi planoetan zehazturik gelditzen diren puntuak, zuze-

nak eta planoak seinalatzen ditu.3.1. Objektu sinpleak irudi planoetan banatzen ditu, eta erre-

produzitzen, konposizio figuratiboak eginez. Gero koloreztatu egiten ditu.

4. BLOKEA. DANTZA ETA MUGIMENDUA.Gorputz adierazpena:–Koordinazioa.–Arnasketa.–Lekualdaketak.Keinuz lagundutako kantua.Dantzak:–Orientazioa espazioan eta denboran: (lateralitatea, bikoteak,

zirkuluak).

1. Gorputzeko atalak erabiltzea adierazpide gisa, arnasketa eta gorputzeko zatiak koordinatuz, musikari egokituz.

2. Kantuak dramatizatzea.3. Dantza koordinatuki interpretatzea, kontuan izanik espazioko

eta denborako orientazioak.

1.1. Gorputzeko zatiak eta beren aukerak, adierazpide gisa, ezagutzen eta erabiltzen ditu.

1.2. Gorputz mugimendua musikaren arabera egokitzen du, pultsazioari eutsiz.

2.1. Kantuen hitzak dramatizatzen ditu, hitzei egokitutako eta hitzekin koordinatutako keinuekin, lotsarik gabe.

3.1. Koreografia errazak egiten ditu, kontuan izanik espazioko eta denborako orientazioak: lateralitatea, zirkuluak.

3.2. Landutako dantzak interpretatzen ditu, gauzatzeko arauak errespetatuz.



5. BLOKEA. INTERPRETAZIOA.Ahotsa:–Adierazpenerako baliabideak.–Arnasketa.Kantua:–Haurrena.–AB forma musikala.–Estrofa, errepika.–Erritmo-ostinatoak.–Musika elementua: Tempoa.Instrumentuak:–Intonazio zehaztugabeko perkusioa: metalofonoa, xilofonoa

eta karilloia.–Sortutako instrumentuak.Musika hizkuntza:–Oinarrizko erritmoak: pultsua, azentua (bitarra).–Grafiak: ezohikoak.–Erritmoaren ohiko grafiak: zuria, beltza, kortxeak, beltzeko

isilunea.–Melodiaren ohiko grafiak: do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3.

1. Ahotsaren soinu aukerak erabiltzea, aurkitzea eta balora-tzea, adierazpide diren aldetik, arnasketa kontrolatuz.

2. Inguruneko eta animalien onomatopeia-soinuak bereiztea, ezagutzea eta interpretatzea.

3. Haur melodia errazak kantatzea melodiaren eremu egoki batean eta bitarte errazekin (2.a, 3.a eta 4.a).

4. Imitazio edo oihartzun bidezko ahots-elkarrizketa izatea, eta horrela inprobisazioak egiten hastea.

5. Xaflako perkusio-instrumentuen soinu-aukerak aurkitzea eta baloratzea, materialaren arabera.

6. Erritmo-eskema errazak, pultsazioan oinarritutakoak, melodiaren akonpainamendurako interpretatzea.

7. Intonazio zehatzeko perkusio instrumentuak identifika-tzea.

8. Erritmo eskema errazak irakurtzea eta idaztea, azentuazio bitarra bereiziz.

9. Landutako notak identifikatu eta ezagutzea.10. Soinu-mezuak asmatzea eta interpretatzea grafia ezohi-

koekin, talde-interpretazioez gozatuz.

1.1. Istorio txiki baten interpretazioan, ahotsa adierazpen-ba-liabide gisa erabiltzen du.

2.1. Inguruneko eta animalien onomatopeia-soinuak ezagutzen ditu eta interpretatzeko gauza da.

2.2. Arnasketa ariketak ongi egiten ditu: inspirazioa (airea sudurretik hartuz) eta espirazioa (airea ahotik botatzea).

3.1. Gelan landutako melodietako bat ongi kantatzen du, eremu melodiko zehatz batean (6. M eta/edo 8. J).

3.2. 2. M eta m eta 3. M eta m eta 4. justua bitarteak intonatzen ditu imitazioz.

4.1. Soinu bidezko mezuak egiten ditu, oihartzunarekin.4.2. Haurren kantuak kantatzen ditu ikaskideekin koordinaturik,

tempoa kontuan harturik.4.3. Do goranzko eta beheranzkoaren eskala intonatzen du.5.1. Perkusio-instrumentuen soinu aukerak erabiltzen ditu

adierazteko baliabide gisa ipuinetan eta testu errazetan.6.1. Erritmo eskema errazak interpretatzen ditu tonuan jarri

gabeko perkusioko musika-tresnekin eta ikasleak berak egindako instrumentu batekin gutxienez.

6.2. Melodia bat erritmikoki akonpainatzen du oinarrizko erritmoetan (pultsua eta azentua) funtsatutako perkusio instru-mentuekin.

7.1. Gelako intonazio zehatzeko perkusio instrumentuen tin-brea bereizten eta identifikatzen du, ezaugarrien arabera.

8.1. 4 pultsuko erritmo eskemak irakurri, interpretatu eta idazten ditu figura hauekin: zuria, beltza, kortxeak eta beltzeko isilunea.

8.2. Tonuan jarri gabeko perkusioko instrumentuekin azentu-azio bitarra bereizten eta interpretatzen du.

9.1. Imitazioz ezagutu, irakurri eta intonatzen ditu do3, re3, mi3, fa3, sol3 eta la3 notak.

10.1. Soinu-mezu erraz bat, grafia ezohikoekin irudikatua, interpretatzen du ahoz.

10.2. Saiatzen da talde lan ona lortzen.

6. BLOKEA. ENTZUTEA.Ingurune natural eta sozialeko soinuen ezaugarriak.Estilo eta kultura desberdinetako musika-tresnen eta ahotsen

bidezko pieza laburren sorta bat modu aktiboan entzutea. Entzu-naldia, gozatzeko bide. Pultsazioa.

Musika-tresnak: musika-tresnen familiei buruzko hastapena.Ahots femeninoak, maskulinoak eta haurrenak.Forma musikal errazak: kontrastea (AB eta estrofa/errepika)

eta oihartzuna.Musika jarduera eta lanbideak: musikagilea, zuzendaria eta

interprete solista.Entzuketetan eta beste hainbat musika-emanalditan izan

beharreko jokabide arauak.

1. Inguruneko soinuak eta horien ezaugarriak identifikatzea eta ezagutzea (iraupena, intentsitatea, altuera, tinbrea).

2. Entzunaldietan landutako musika elementuak eta alderdiak bereiztea eta ezagutzea: (pultsazioa, soinuaren ezaugarriak).

3. Entzunaldi aktiboan izandako sentipenak eta inpresioak adierazteko hizkera egokia erabiltzea.

4. Erritmo eskema errazak bereizi eta irudikatzea.5. Gelako eta proposatutako entzunaldietako musika tresnak

entzunez eta ikusiz bereiztea eta identifikatzea.6. Hainbat egoeratan, helduen eta haurren ahotsak identi-

fikatzea.7. AB (estrofa/errepika) forma musikala eta oihartzuna eza-

gutzea entzunez.8. Konpositorearen, orkestra zuzendariaren eta interprete

solistaren figurak ezagutzea eta baloratzea zuzenean, irudietan eta/edo bideoetan.

9. Edozein musika ikuskizunetako arauak lantzea, denen ekarpenak baloratuz eta errespetatuz.

1.1. Bere ingurune sozial eta naturalarekin lotutako soinu-pai-saiak eta soinuak identifikatzen eta ezagutzen ditu.

1.2. Instrumentuen, ahotsaren eta inguruneko objektuen soinu-ezaugarriak esploratzen eta manipulatzen ditu.

1.3. Hainbat aplikazio informatiko erabiltzen ditu soinuaren nolakotasunak entzunez bereizteko.

1.4. Jostaketa bat asmatzen du soinuaren ezaugarriak lan-tzeko.

2.1. Melodia errazetan, grafia ezohikoekin eta gorputzarekin irudikatzen ditu melodien goranzkoak eta beheranzkoak eta intentsitate eta iraupen desberdinetako soinuak.

3.1. Marrazkien edo hitzen bidez, akonpainamendu harmo-nikoa duen melodia bat irudikatzen du, partitura ezohiko bat bezala.

4.1. Erritmo patroi errazak (4 pultsu) arretaz entzuten eta ahoz eta idatziz errepikatzen ditu, beltzak, kortxeak, eta beltzeko isiluneak erabiliz.

5.1. Entzunez identifikatzen ditu, ikusizko euskarriekin, gelako eta entzundako musikako musika-tresnak.

6.1. Helduen ahots maskulinoak eta femeninoak identifikatzen ditu, baita neskatoen eta mutikoen ahotsak ere, bere ingurunean eta soinu ekoizpenetan.

7.1. Soinu ekoizpenetan musika forma errazak identifikatzen ditu: estrofa/errepika, AB eta oihartzuna.

8.1. Konpositorearen, orkestra zuzendariaren eta interprete solistaren figurak ezagutzen ditu, baita bakoitzaren eginkizuna ere, zuzenean, irudietan eta bideoetan.

9.1. Isiltasuna eta arauak baloratzen eta errespetatzen ditu, musika entzunaldirako ezinbesteko elementu gisa.

9.2. Ikaskideen iritziak errespetatzen ditu, bereak ematen ditu, eta txanda behar bezala errespetatzen du.



1. BLOKEA. IKUS-ENTZUNEZKOEN HEZKUNTZA.Irudi finkoa: analisia.Komikia.Irudi digitala: irudiak bilatzea.Animazio zinema: film bat sortzeko prozesua.

1. Irudi baten irakurketara hurbiltzea, haren funtsezko irudiak identifikatuz.

2. Komiki bat egitea eta sekuentziatzea. Horretarako, marraz-kiak erabiltzea, eta horietan pertsonaien elkarrizketak gehitzea, bunbuiloen bidez.

3. Interneten irudi digitalak bilatzea, hautatzea, kopiatzea eta beste dokumentu batean itsastea, kontuan izanik horiek zabaltzeko arauak.

4. Animazio zinemako sormen prozedura ezagutzea.

1.1. Irudi finkoak modu sinplean aztertzen ditu ahoz, honako hauek kontuan hartuz: tamaina (handia/txikia), formatua (horizon-tala/bertikala), gaia eta elementuak (figurak, hondoa...).

2.1. Komiki bat asmatu, sekuntziatu eta zenbait sekuentzia marrazten ditu. Gero, pertsonaien elkarrizketak gehitzen dizkio, bunbuiloen bidez.

3.1. Interneten irudiak bilatu, hautatu, kopiatu eta beste doku-mentu batean itsasten ditu. Gero, tamaina aldatzen die.

3.2. Irudiak zabaltzeko eta argitaratzeko arauen garrantzia ezagutu eta baloratzen du.

4.1. Animaziozko film bat sortzeko oinarrizko pausoak eza-gutzen ditu (ideia, gidoia, story boarda, sekuentziak prestatzea, sonoritatea, muntaketa...).

4.2. Animaziozko film labur baterako story boarda egiten du.

2. BLOKEA. ADIERAZPEN ARTISTIKOA.Planoa, forma taxutzeko elementu.Kolorea: oinarrizko koloreak (magenta, horia eta ziana).Testurak: testura naturalak eta artifizialak.Pinturako gaiak: natura hila.Teknikak eta materialak: tenperak.Bolumena: bolumena bi dimentsio bidez irudikatzea. Argi-

iluna.

1. Planoa identifikatzea formaren konfigurazio-elementu gisa, hala lan artistikoetan nola norberaren produkzioetan.

2. Oinarrizko koloreak zerrendatzea, eta ezagutzea zergatik duten izen hori.

3. Testura naturalak eta artifizialak desberdintzea.4. Natura hila identifikatzea pinturaren historiako gai gisa.5. Konposizioetan tenperak erabiltzen ditu, erabiltzeko pro-

zedura ezagututa.6. Forma lauetan bolumena irudikatzea, argi-iluna erabiliz.

1.1. Formaren taxutzaile den aldetik, planoaren adierazpen aukerak ezagutzen ditu.

1.2. XX. mendeko artisten artelanetan, planoaren erabilera identifikatzen du.

1.3. Konposizioak egiten ditu planoa hainbat forma taxutzeko erabiliz.

2.1. Ulertzen du zergatik esaten zaien magentari, zianari eta horiari “oinarrizko kolore”.

2.2. Oinarrizko koloreak erabiltzen ditu bere ekoizpen gra-fikoetan.

3.1. “Testura” kontzeptua ezagutzen du eta testura naturalak eta artifizialak desberdintzen ditu.

3.2. Naturan, testura desberdinak identifikatzen ditu.3.3. Bere ingurunean, artifizialki sortutako testurak ezagutzen

ditu.



3.4. Konposizioak egiten ditu testura naturalak eta artifizialak erabiliz.

4.1. Natura hila identifikatzen du hainbat artisten lanetan, eta irudikatze-desberdintasunak hautematen ditu lan barrokoetan (figuratiboak/errealistak) eta kubismokoetan (ez figuratiboak / abstraktuak).

4.2. Irakasleak eskolan egiten dituen instalazioak oinarri hartuta, natura hilen marrazkiak egiten ditu.

5.1. Tenperak modu egokian erabiltzen ditu, material horrek eskaintzen dituen aukerak ezaguturik.

5.2. Ulertzen du beharrezkoa dela gauzak txukun eta garbi izatea, bai sortze prozesuan bai akaberan ere.

6.1. Ulertzen du lan grafikoetan bolumena irudikatzeko teknika bat dela argi-iluna.

6.2. Objektu errazak irudikatzen ditu, eta argi-iluna erabiliz bolumena ematen die.

3. BLOKEA. MARRAZKETA GEOMETRIKOA.Neurriak: zentimetroa.Segmentuen batuketa.Zuzen paraleloak, perpendikularrak eta zeiharrak.Zirkunferentzia eta zirkulua.Oinarrizko elementuak: zentroa, erradioa, diametroa, korda

eta arkua.Angeluen konparazioa eta sailkapena: zuzenak, zorrotzak

eta kamutsak.Eraldaketa geometrikoak: translazioak, biraketak eta sime-

triak.

1. Unitate gisa zentimetroa erabiliz neurtutako segmentuak erreproduzitzea eta batzea.

2. Hurbilketa bidez marraztea, erregela erabiliz, zuzen per-pendikularrak, paraleloak eta zeiharrak.

3. Zirkunferentzia eta zirkulua desberdintzea, linea eta planoa kontzeptuei loturik.

4. Zirkunferentziaren oinarrizko elementuak identifikatzea.5. Angelu zuzenak, zorrotzak eta kamutsak seinalatzen eta

desberdintzen ditu.6. Translazio eta simetria bidezko errepikapena desberdintzea

konposizio modularretan.

1.1. Zentimetrotan emandako neurriak oinarri harturik, seg-mentuak neurtu eta erreproduzitzen ditu.

1.2. Erregela erabiliz, segmentuak grafikoki batzen ditu.2.1. Hurbilketa bidez, erregelarekin, zuzen paraleloen, per-

pendikularren eta zeiharren taldeak marrazten ditu.2.2. Konposizio bat egiten du, eta gero koloreztatzen, zuzen

paraleloen eta perpendikularren bilbeak erabiliz.3.1. Zirkulu eta zirkunferentziekin irudiak egiten ditu, eguneroko

objektuak plantilla gisa erabiliz.4.1. Plantillak erabiliz zirkunferentziak marraztu eta kolorezta-

tzen ditu, eta gero ebaki egiten ditu, erradioa, diametroa, korda eta arkua kontzeptuak erabiliz.

5.1. Angelu zuzenak, zorrotzak eta kamutsak marrazten ditu erregela erabiliz.

6.1. Egitura modularrak (serieak), kolore desberdinetako ka-rratu eta triangeluekin eginak, translazioa eta simetria erabiliz, aztertzen eta errepikatzen ditu.

4. BLOKEA. DANTZA ETA MUGIMENDUA.Gorputz adierazpena:–Mugimendua, atsedena eta espazioan mugitzea.Keinuz lagundutako kantua.Dantza:–Orientazioa espazioan eta denboran. (Aurrea, atzea, zirkulua,

bikoteak, lerroak, lateralitatea, biraketak).–Inguruneko dantzak.

1. Entzundako soinu mezua gorputzaren eta mugimenduaren bidez adieraztea.

2. Melodietan ezarritako keinuak eta mugimenduak koordi-natzea.

3. Inguruneko dantzak ikasten eta interpretatzen ditu imita-zioz.

1.1. Entzundako musika gorputzaren bidez adierazten du, koordinatuki, kontuan izanik lekualdaketak, mugimenduak eta atsedenak.

2.1. Mugimenduak eta keinuak kantu batera egokitzen ditu, haren hitzetara eta pultsaziora.

3.1. Inguruneko dantzak lotsarik gabe dantzatzen ditu, eta ingu-runeko dantzetarako interesa eta errespetua adierazten ditu.

3.2. Dramatizatzen du eta dantzako espazioko eta denborako lekualdaketa eta orientazioekin koordinatzen ditu mugimenduak, baita ikaskideekin ere.

5. BLOKEA. INTERPRETAZIOA.Ahotsa:–Adierazpenerako baliabideak.–Arnasketa. Ahoskatzea. Artikulazioa.–Zainketa ohiturak.Kantua:–Haurrena. Jolasak. Folklorea.–Forma musikalak: AB eta rondoa.–Musika elementuak: tempoa, karakterea.–Erritmo-ostinatoak.Instrumentuak:–Sortutako instrumentuak.–Orff perkusioko instrumentuak.–Flauta. Hastapena.–Postura ohiturak.Musika hizkuntza:–Oinarrizko erritmoak: pultsua, azentua.–Grafiak: ezohikoak.–Do goranzko eta beheranzko eskala.–Musika elementuak: errepikapen zeinuak.–Erritmoaren ohiko grafiak: zuria, beltza, kortxeak, beltzeko

isilunea, zuriko isilunea.–Melodiaren ohiko grafiak: do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3,

do4.

1. Ahotsaren soinu aukerak erabiltzea, aurkitzea eta baloratzea komunikaziorako bitarteko eta adierazpen baliabide gisa, ohitura osasungarriak kontuan izanik.

2. Arnasketa ariketak egitea. Ongi ahoskatzea eta artikula-tzea.

3. Haur melodia errazak kantatzea melodiaren eta bitarteen eremu egokian (2.a, 3.a, 4.a eta 5.a).

4. Ahots-elkarrizketa adierazgarriak inprobisatzea: galdera-erantzuna.

5. Inguruneko folkloreko melodia ezagutzea.6. Perkusio instrumentuek eta flautak akonpainamendu gisa

dituzten soinu aukerak aurkitzea eta erabiltzea, kontuan izanik jarrerari dagozkion oinarrizko ohiturak.

7. Erritmo-eskema errazak, pultsazioa eta azentu musikala oinarritzat dituztenak, interpretatzea melodiaren akonpainamen-durako.

8. Flautan notak aurkitzen, ikertzen eta ezagutzen hastea. (Sol3, la3, si3, do4, re4).

9. Erritmo eskema errazak irakurtzea eta interpretatzea, azentuazio bitarra eta hirutarra bereiziz.

10. Landutako notak identifikatzea eta ezagutzea (do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4).

11. Soinu-mezu bat asmatzea, interpretatzea eta irudikatzea grafia ezohikoarekin, eta ikaskideen eta norberaren interpretazioak baloratzea.

1.1. Hainbat testu mota errazen interpretazioan, ahotsa adie-razpen-baliabide gisa erabiltzen du.

2.1. Arnasketa ariketak ongi egiten ditu: inspirazioa (airea sudurretik hartuz), 3 pultsuan atxikitzea eta espirazioa (airea ahotik botatzea). 1.3. Ahotsa ongi erabiltzen du solasean eta kantuan (oihukatu gabe).

3.1. Gelan landutako melodietako bat, 8. J eremu melodikokoa, ongi kantatzen du, banaka eta taldeka.

3.2. Abestiak koordinatuta kantatzen ditu, tempoa eta izaera musikala kontuan izanda.

3.3. 2. M eta m eta 3. M eta m, 4. J eta 5. J-ko bitarteetan intonatzen du imitazioz.

4.1. Soinu-mezuak asmatzen ditu galdera-erantzun modu-an.

5.1. Inguruneko folkloreko melodia baten forma musikala (AB) bereizten du.

6.1. Perkusio instrumentuek eta flautak akonpainamendu gisa dituzten soinu aukerak erabiltzen ditu ipuin eta istorioetan.

7.1. Melodia bat erritmikoki akonpainatzen eta inprobisatzen du oinarrizko erritmoetan (pultsua eta azentua) oinarritutako perkusio instrumentu errazekin.

7.2. Melodia edo musika zati errazak interpretatzen ditu flauta-rekin, esku ezkerraz landutako notekin (sol3,la3, si3,do4,re4).

8.1. Postura ohitura egokiak (besoak, eskuak, gorputza, bizka-rra) ezagutzen ditu instrumentua behar bezala jotzeko.

9.1. 4 pultsuko erritmo eskemak irakurri eta interpretatzen ditu figura hauekin: zuria, beltza, kortxeak, beltzeko isilunea eta zuriko isilunea. Betiere, azentuazio bitarrarekin eta hirutarrarekin bat.

9.2. Tonuan jarri gabeko perkusioko instrumentuekin azentua-zio bitarra eta hirutarra bereizten eta interpretatzen ditu.

10.1. Imitazioz ezagutu, irakurri eta intonatzen ditu do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3,si3 eta do4, re4.

11.1. Asmatutako soinu-mezu bat ahotsez eta instrumentuz interpretatzen du. Edozein melodia jotzen du, kontuan izanik landutako elementu musikalak (tempoa, errepikapen zeinuak).

11.2. Bere interpretazioa hobetzeko interesa erakusten du, eta taldeko emaitza ona lortzen saiatzen da.

6. BLOKEA. ENTZUTEA.Soinuen nolakotasunak: haiek bereiztea, izendatzea eta

grafikoz adieraztea.Estilo eta kultura desberdinetako musika-tresnen eta ahotsen

bidezko piezen sorta bat modu aktiboan entzutea. Zenbait ezau-garri. Entzunaldia, gozatzeko bide.

Orkestrako instrumentu batzuen oinarrizko sailkapena, fa-miliaka.

Ahozko talde sinpleak.Musika egitura: fraseak (errepikapena/kontrastea), ABA forma

musikala.Musika emanaldi eta kontzertuak, iruzkinaren eta balorazioaren

ikuspuntutik:–Musikaren aurreko jarrera eta musika entzuteko portaera

arauak.Musika jarduera eta lanbideak: konpositorea, zuzendaria eta

interprete solista.

1. Soinuaren ezaugarriak identifikatzea.2. Entzunaldi batean, ohiko ezaugarri batzuk bereiztea.3. Erritmo eta melodia eskema errazak bereizi eta irudika-

tzea.4. Ikusiz eta entzunez musika-tresnak ezagutzea eta sail-

katzea.5. Helduen eta haurren ahots mota desberdinak bereiztea eta

deskribatzea hainbat ahozko talde motatan.6. Musika zatiak aktiboki entzutea, egitura edo forma musikala

identifikatzeko.7. Gorputza, instrumentuak edo/eta musikogramak erabiltzea

aukeratutako zati baten egitura deskribatzeko eta irudikatzeko.8. Musika emanaldi eta entzunaldietan parte hartzea, pizten

dizkiguten ideia, sentsazio eta emozioak adieraziz.9. Musikako profesionalei (zuzendaria, musikagilea, interpre-

tea, solista) buruz informazioa bilatzea, haien jarduera eta musikari egiten dioten ekarpena errespetatuz eta baloratuz.

1.1. Entzunaldi batean eta partitura erraz baten bidez, honako hauek identifikatzen ditu: altueraren ohiko adierazpen grafikoa (notak, doren eskala), iraupena (figurak: beltza, kortxeak, beltzeko isilunea) eta intentsitatea (forte, mezzoforte, piano ñabadurak).

1.2. IKTak modu oinarrizkoan erabiltzen ditu inguruneko soinuak grabatzeko eta erreproduzitzeko.

2.1. Melodia, erritmoa eta tinbreak (ahotsezkoak eta instru-mentuzkoak) identifikatzen ditu musika obra eta/edo zati errazak entzutean.

2.2. Musikako hiztegi oinarrizkoa erabiltzen du (pentagrama, lerroak, lerroarteak, notak, isiluneak, azkarra, lentoa, indartsua, leuna, largoa, laburra, korda, haizea eta perkusioa).

3.1. 4 pultsuko erritmo-patroiak entzun, erreproduzitu eta idazten ditu, barnean direla beltzak, kortxeak, eta beltzeko isiluneak.

3.2. 4 pultsuko melodia-patroiak entzun eta erreproduzitzen ditu.

4.1. Entzunaldi batean parte hartzen duten instrumentuak ezagutzen, bereizten eta identifikatzen ditu ikusiz eta entzunez.

4.2. Inguruneko instrumentuak familietan sailkatzen ditu (haria, haizea eta perkusioa).

5.1. Helduen ahots maskulinoak eta femeninoak identifikatzen ditu, baita haurren artean ere, ahozko talde sinpleetan, bere adinari dagokion hiztegiarekin bat.



6.1. Forma musikal errazak identifikatzen eta deskribatzen ditu hainbat soinu ekoizpenetan: AA, AB, ABA, estrofa/errepika, eta errepikatzen diren zatiak ezagutzen ditu.

7.1. Musika zati baten egitura irudikatzen du gorputzaz eta/edo instrumentuz, eta, grafikoki, musikograma erraz baten bidez.

8.1. Musika genero, estilo eta musikagile desberdinak ezagutzeko interesa erakusten du, eta bildumarako materiala prestatzen du.

8.2. Musika erreproduzitzeko hainbat euskarri erabiltzen ditu eta IKTak aplikatzen ditu arte egitatea aztertzeko.

8.3. Jarrera aktiboa, ernea eta isila du musika obren entzu-naldietan, 5 minutuz.

8.4. Ikaskideen iritzi desberdinak errespetatzen ditu, eta bere iritziak ordenatuki ematen ditu.

9.1. Talde desberdinetako konpositorearen, zuzendariaren eta interprete solistaren figura eta eginkizuna ezagutzen ditu, bai zuzenean bai bideoetan edo/eta irudietan.

9.2. Konpositoreren bat ezagutzen du eta gutxienez ere lan batekin lotzen du.



1. BLOKEA. IKUS-ENTZUNEZKOEN HEZKUNTZA.Irudi finkoa: kartela.Irudi digitala: testuak sartzea.Animazio zinema: motak.

1. Kartel bateko elementuak (irudiak eta testua) ezagutzen ditu, baita konposizioko eta tipografiako oinarrizko ideiak.

2. Interneten irudi digital egokiak bilatzea eta horiek hartzea, konposizioak egiteko. Konposizio horietan testuak gehituko dira.

3. Animazio zinema mota desberdinak ezagutzea.

1.1. Kartel bateko elementuak (irudiak eta testua) ezagutzen ditu, eta kartelak egiten ditu konposizioko oinarrizko arauekin bat (irakurgarritasuna, ordena, oreka).

1.2. Informazioa emateko kartelak egitean tipografia irakur-garria erabiltzen du.

2.1. Transmititu nahi duen ideiarekin bat datozen argazkiak eta/edo marrazkiak aukeratzen ditu.

2.2. Badaki zer den tipografia bat eta tamaina, kolorea eta forma aldatzen ditu, bere beharren arabera.

2.3. Irudi digitalak aukeratzen ditu eta hartu eta aldatu egiten ditu konposizioak egiteko. Gero testuak eransten dizkie, konpo-sizioaren arauak kontuan harturik.

3.1. Ezagutzen ditu filmak egiteko dauden animazio zinema motak: marrazki bizidunak, top motiona, stop tricka, errotosko-pia...

2. BLOKEA. ADIERAZPEN ARTISTIKOA.Kolorea: kolore sekundarioak (berdea, gorria eta bioleta).Testura: testura grafikoak eta ukimen testurak.Pinturako gaiak: erretratua.Pintura teknikak: grafitozko arkatza.

1. Kolore sekundarioen jatorria ezagutzea eta ulertzea.2. Testura grafikoak eta ukimenezkoak identifikatzea eta horien

adierazpen indarra erabiltzea bere ekoizpenetan.3. Erretratua identifikatzea pinturaren historiako gai gisa.4. Grafitozko arkatzak erabiltzea norberaren konposizioetan,

teknika hori ongi erabiliz, haren adierazpen balioak ezagututa.

1.1. Ezagutzen du kolore sekundarioen kontzeptua eta horien izenak identifikatu eta ezagutzen ditu.

1.2. Hainbat prozedura erabiliz, oinarrizko koloreak nahasten ditu kolore sekundarioak lortzeko.

1.3. Oinarrizko koloreak eta sekundarioak ordenatzen ditu, Goetheren triangelua (horia, magenta, ziana, berdea, bioleta eta gorria) egokituz.

2.1. Testura grafiko bat eta ukimenezko bat desberdintzen ditu.

2.2. Konposizioak egiten ditu hainbat testura grafiko erabiliz.2.3. Testurak sortzen ditu hainbat material erabiliz.3.1. Historiako hainbat erretratugile ezagutzen ditu eta garai

desberdinen arteko desberdintasunak hautematen ditu.3.2. Aurpegiaren zatiak aztertuz erretratuak egiten ditu.4.1. Grafitozko arkatzen aukera grafikoak ezagutzen eta

erabiltzen ditu.4.2. Grafitozko arkatzen numerazioa, grafitoaren gogortasu-

naren araberakoa, ezagutzen du.4.3. Gogortasun desberdinetako grafitozko arkatzen aukerak

ikertzen ditu.

3. BLOKEA. MARRAZKETA GEOMETRIKOA.Segmentuak neurtzea.Segmentuak batzea eta kentzea.Espazio ezagunen oinarrizko irudikapena: planoak eta ma-

ketak.Eskuairako eta kartaboiko angeluak.Aldaketa geometrikoak: simetria zentrala.

1. Erregelarekin segmentuak erreproduzitzea, batzea eta kentzea, hain zuzen ere aldez aurretik zentimetroka eta 5eko multiploko dezimalekin neurtu diren segmentuak.

2. Zirkunferentziak marraztea konpasa erabiliz.3. Espazio ezagunen planoak modu oinarrizkoan irudika-

tzea.4. Eskuairak eta kartaboiak zehaztutako angeluen balioa

ezagutzea.5. Simetria zentrala aztertzea eguneroko elementuen hainbat

irudikapenetan.

1.1. Unitate gisa zentimetroa erabiliz segmentuak neurtzen ditu, neurria egokituz zentimetro erditik hurbil dauden zenbakietara.

1.2. Segmentuak batzen ditu erregelarekin eta konpasare-kin.

1.3. Segmentuak kentzen ditu erregelarekin eta konpasa-rekin.

2.1. Erradio zehaztu gabeko zirkuluekin eta zirkunferentziekin konposizioak egiten ditu, konpasarekin.

2.2. Badaki zein den metodologia konpasa erabiltzeko eta baldintza ezin hobeetan mantentzeko.

3.1. Espazio ezagunen planoa irudikatzen du lauki-sarea erabiliz.

4.1. 30º, 60º, 45º eta 90º graduko angeluak marrazten ditu, eskuairaren eta kartaboiaren angeluak erabiliz.

5.1. Elementu geometrikoen irudietan eta objektuen argazki-etan, simetria zentraleko zentroa identifikatzen du.

4. BLOKEA. DANTZA ETA MUGIMENDUA.Gorputz adierazpena:–Musika elementuak eta alderdiak. Ñabardura agogikoak eta

dinamikoak.Keinuz lagundutako kantua.Dantza:–Orientazioa espazioan eta denboran. (Aurrea, atzea, zirkulua,

bikoteak, lerroak, lateralitatea, biraketak).–Espainiako dantza herrikoiak.–Asmatutako mugimenduak.

1. Musika-mezu bat gorputzez adieraztea, hainbat ñabardura kontuan izanda.

2. Mugimenduak eta musika koordinatzea, forma musikala identifikatuz.

3. Dantza herrikoiak ezagutu eta interpretatzea, espazioko eta denborako orientazioak kontuan izanda, eta norberaren mugimenduak lagunenekin koordinatuta.

1.1. Melodia gorputzaz eta mugimenduaren bidez adierazten du, haren ñabardura agogikoak edo/eta dinamikoak kontuan izanda, lotsarik gabe eta espontaneoki.

2.1. Mugimenduak eta keinuak melodiaren letrarekin koordi-natzen ditu, forma musikala kontua hartuta (errepikatzen diren zatiak, mugimendu berdinak; zati desberdinak, mugimendu desberdinak).

3.1. Landutako dantzak interpretatzen ditu eta haietan parten hartzen du, interesa eta errespetua adieraziz lagunen ekarpenei (asmatutako mugimenduak).

3.2. Beste autonomia erkidego batzuetako dantzak ezagutzen ditu eta haienganako interesa erakusten du, musikaren ondaretzat baitauzka.

5. BLOKEA. INTERPRETAZIOA.Ahotsa:–Adierazpenerako baliabideak.–Arnasketa. Ahoskatzea. Artikulazioa.–Zainketa ohiturak.Kantua:–Haurrena. Jolasak. Folklorea.–Unisonoa, kanona.–AB forma musikala, rondoa.–Musika elementuak: tempoa, karakterea.–Erritmo-ostinatoak.Instrumentuak:–Sortutako instrumentuak.–Orff perkusioko instrumentuak.–Flauta. Do3-re4

1. Ahotsaren soinu aukerak erabiltzea akonpainamendu gisa istorio eta ipuinak dramatizatzeko, ahotsa (kantuan edo hizketan) ongi mantentzeko ohitura osasungarriak kontuan izanda.

2. Arnasari eustea fraseatze musikala kontuan izanda.3. Haur melodia errazak kantatzea melodiaren eremu egoki

batean eta halako bitarte jakin batean (2.etik 6.era eta 8.a).4. Melodiak unisonoan eta kanonean kantatzea.5. Autonomia erkidego mugakideen folkloreko melodiak

jakitea.6. Flautaren eta perkusioko instrumentuen soinu aukerak

deskubritu, erabili eta aintzat hartzea, akonpainamendu gisa, eta postura ohitura egokiak erabiltzea instrumentua jotzeko.

7. Flautan notak aurkitzen, ikertzen eta ezagutzen hastea. (do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4).

1.1. Ahotsa eta haren soinu aukerak akonpainamendu gisa erabiltzen ditu istorio eta ipuinak dramatizatzeko.

2.1. Arnasa kontrolatzen du, ahotsa emititzeko egiturari ego-kituta (galdera-erantzuna).

2.2. Behar bezala erabiltzen du ahotsa hitz egiteko eta kan-tatzeko, ohitura osasungarriak kontuan izanda (oihurik ez egin, hitz egitean ongi ahoskatzea).

3.1. Behar bezala kantatzen du taldean landutako melodietako bat, unisonoan edo/eta kanonean, 8.Jko melodia eremu batean goragoko edo/eta beheragoko auzo-notarekin.

3.2. 2. M eta m eta 3. M eta m, 4. J, 5. J, 6. M eta m, eta 8. J-ko bitarteetan intonatzen du imitazioz.

4.1. Abestiak koordinatuta kantatzen ditu, tempoa eta izaera musikala kontuan izanda, instrumentuaren akonpainamendua duela edo gabe.



–Postura ohiturak.Musika hizkuntza:–Oinarrizko erritmoak: pultsua, azentua.–Grafiak: ezohikoak.–Do goranzko eta beheranzko eskala.–Musika elementuak: errepikatze zeinuak (barra bikoitza, bi

puntu), luzatze zeinuak (puntua).–Erritmoaren ohiko grafiak: zuria, zuria eta puntu, beltza,

kortxeak, beltzeko isilunea, zuriko isilunea.–Melodiaren ohiko grafiak: do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3,

do4 eta re4.

8. Melodia bat inprobisatu eta erritmoaren akonpainamendua egitea perkusioko instrumentuekin.

9. Hainbat euskarri digital ezagutu eta aztertzea, melodiak edo/eta erritmoak interpretatzeko.

10. 6 pultsuko erritmo eskemak irakurri, interpretatu eta asmatzea, errepikatze zeinuak kontuan izanda.

11. Biko edo hiruko azentuazioa bereiztea hainbat melodia errazetan.

12. Landutako notak identifikatu eta bereiztea.13. 6 pultsuko soinu-mezu bat asmatzea ohiko grafiarekin.14. Taldearen interpretazioan parte hartu, hura baloratu eta

harekin gozatzea, baita norberarenekin ere.

5.1. Autonomia erkidego mugakideen folkloreko melodiak ezagutzen ditu, eta forma musikala (AB, ABACA) bereizten du.

6.1. Flautaren eta perkusioko instrumentuen soinu aukerak erabili eta aintzat hartzen ditu akonpainamendu gisa, istorio eta testu errazetan.

7.1. Melodia edo musika zati errazak interpretatzen ditu, sol3, la3, si3, do4 eta re4 notak esku ezkerraz joz eta fa3, mi3, re3 eta do3 esku eskuinaz.

8.1. Melodia bat inprobisatu eta erritmoaren akonpainamen-dua egiten du hainbat perkusio instrumenturekin, baita ikasleak sortutakoekin ere, oinarrizko erritmoetan (pultsua eta azentua) oinarrituta.

9.1. Oinarrizko euskarri digitalen bat erabiltzen du melodiak jotzeko.

9.2. Postura ohitura egokiak (besoak, eskuak, gorputza, biz-karra) ezagutzen eta erabiltzen ditu instrumentua behar bezala jotzeko.

10.1. 6 pultsuko erritmo eskemak irakurri eta interpretatzen ditu figura hauekin: zuria, zuria eta puntu, beltza, kortxeak, beltzeko isilunea eta zuriko isilunea.

11.1. Instrumentuz bereizi eta interpretatzen ditu biko eta hiruko azentuazioa melodia errazetan, errepikatze zeinuak kontuan izanda.

12.1. Imitazioz ezagutu, irakurri eta intonatzen ditu do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4 eta re4 notak.

13.1. 6 pultsuko (biko azentuazioa edo/eta hirukoa) soinu-me-zua asmatzen du ohiko grafiarekin.

14.1. Edozein melodia jotzen du, ahotsen, zatien edo instru-mentuen aldiberekotasuna, jarraipena eta alternantzia kontuan izanda.

14.2. Kideen lana baloratzen du, eta modu aktiboan hartzen du parte taldearen interpretazioetan, haietaz gozatuz.

6. BLOKEA. ENTZUTEA.Soinuen nolakotasunak: haiek bereiztea, izendatzea eta

grafikoz adieraztea.Hainbat garai, estilo eta kulturatako eta folklore hurbileneko

instrumentuen eta ahotsen bidezko pieza hautatu batzuk modu aktiboan entzutea. Ezaugarriak.

Orkestrako, musika herrikoiko eta beste kultura batzuetako instrumentu batzuk sailkatzea. Orkestra. Banda.

Ahots-talde desberdinak (ahots zuri, misto eta baxuen ko-ruak).

Musika egitura: errepikatu, kontrastatu eta itzultzen diren esaldiak. AABA, AABB forma musikalak, koda, sarrera.

Musika emanaldi eta kontzertuak, iruzkinaren eta balorazioaren ikuspuntutik:

–Musikaren aurreko jarrera eta musika zein edozein soinu produkzio entzuteko portaera arauak.

Musika jarduera eta lanbideak: musikagilea, zuzendaria eta interpretea. Entzuleak.

1. Soinuaren parametroak eta haren adierazpide grafikoak partitura errazetan bereiztea.

2. Hainbat baliabide grafiko erabiltzea musika obraren eta zatien ezaugarriak irudikatzeko.

3. Erritmo eta melodia eskema errazak bereizi eta irudika-tzea.

4. Orkestraren edo/eta beste instrumentu-talde batzuen edo beste kultura batzuen instrumentuak bereizi eta sailkatzea.

5. Ahots mota desberdinak eta ahots-taldeak bereiztea, soi-nuaren altueraren arabera (altua, baxua).

6. Gorputza, instrumentuak edo/eta musikogramak erabiltzea entzunaldi baten egitura bereizi eta deskribatzeko.

7. Musika emanaldi eta entzunaldietan parte hartzea, haiek ezagutzeaz interesa erakutsiz, eta pizten dizkiguten ideia, sen-tsazio eta emozioak adieraziz.

8. Hainbat musika agerkariri buruzko informazioa bilatu eta antolatzea, baita musikako profesionalei (zuzendaria, musikagilea, interpretea) buruz ere, haien jarduera eta musikari egiten dioten ekarpena errespetatuz eta baloratuz.

1.1. Altueraren (notak, sol klabea), iraupenaren (figurak, kortxea barne) eta intentsitatearen (forte, mezzoforte, piano ñabardurak, erregulatzaileak eta ñabardura agogikoak, mantso, normal, azkar) ohiko irudikapen grafiko jakin bat bereizten du partitura bakun batean.

1.2. Sinboloak asmatzen ditu, hainbat soinu adibide jasoko dituzten partitura bakunak sortzeko.

1.3. IKTak erabiltzen ditu soinuak sortu, grabatu eta errepro-duzitzeko.

2.1. Melodia, erritmoa eta tinbreak (ahotsezkoak eta instru-mentuzkoak) identifikatzen ditu musika obra eta zati errazak entzutean.

2.2. Musika obra bat osatzen duten musika-alderdi desberdinak grafikoki irudikatzen ditu, musikograma bakun baten bidez.

3.1. 6 pultsuko erritmo-patroiak entzun, erreproduzitu eta idazten ditu, barnean direla zuriak, beltzak, kortxeak, eta zuriko eta beltzeko isiluneak.

3.2. Eskala diatonikoak entzun eta behar bezala erreprodu-zitzen ditu.

4.1. Instrumentuak begiz eta belarriz sailkatzen ditu familietan (haria, haizea eta perkusioa).

4.2. Instrumentu-taldeak bereizten ditu: orkestra. Banda.5.1. Helduen kantuko ahotsaren sailkapena bereizi eta identi-

fikatzen du, altuera kontuan izanda (altua eta baxua).5.2. Begiz bereizten ditu ahots-talde arruntak (ahots zuriko,

baxuko eta mistoko korua).6.1. Musika zati baten (Sarrera - ABA- koda, AABA, AABB)

egitura identifikatu, errepresentatu eta deskribatzen du gorputzaz, instrumentuz edo/eta musikogramez lagunduta.

7.1. Musika genero, estilo eta musikagile desberdinak ezagu-tzeko interesa erakusten du, eta bildumarako materiala prestatzen du, hautatzeko gaitasuna duen entzule gisa haietaz gozatzeko.

7.2. Jarrera aktiboa, ernea eta isila du musika obren entzu-naldietan, 5 minututik gora.

7.3. Bere kideen eta musikako beste figura eta lanbide batzuen musika ekarpenak baloratu eta errespetatzeko jarrera erakusten du.

8.1. Ahots eta instrumentu-talde desberdinetako musika-gilearen, zuzendariaren, interpreteen eta entzuleen figura eta eginkizuna aitortzen ditu, bai zuzenean bai bideoetan edo/eta irudietan.

8.2. IKTak erabiltzen ditu Les Luthiers-en figura eta lana ezagutzeko, haiei buruzko informazioa bilatuta.



1. BLOKEA. IKUS-ENTZUNEZKOEN HEZKUNTZA.Animazio zinema.

1. Animaziozko film bat egitea modu errazean, goAnimate tresna erabiliz.

1. Animaziozko film bat egiten du teknika erabiliz, GoAnimate! tresna erabiliz.

2. BLOKEA. ADIERAZPEN ARTISTIKOA.Kolorea: zirkulu kromatikoa. Kolore hotzak eta beroak.Erritmoa.Pinturako gaiak: giza irudia.Pintura teknikak: collagea.

1. Oinarrizko koloreak, sekundarioak eta tertziarioak, hotzak eta beroak ordenatzea zirkulu kromatiko batean.

2. Ingurunean (arkitektura, apaindurak...) erritmoa behatzea, bereiziz ea nola sortzen den: errepikatuz, txandatuz, gradazioz, erradiazioz...

3. Giza irudia artearen historiako gai gisa ikustea, eta bereiztea zer bilakaera izan duen kanonaren kontzeptuak.

4. Collagea erabiltzea konposizioak egiteko tresna gisa.

1.1. Zirkulu kromatikoa koloreak ordenatzeko modu bat dela badaki.

1.2. Zirkulu kromatiko bat egiten du koloretako arkatzak erabiliz.

1.3. Zirkulu kromatiko batean, kolore oinarrizkoak, sekundario-ak eta tertziarioak identifikatzen eta izendatzen ditu.

1.4. Kolore hotzak eta beroak ezagutzen ditu eta adierazpen-helburuekin erabiltzen ditu konposizioetan.

2.1. Arkitekturan erritmoa identifikatzen du.2.2. Espazio arkitektonikoak marrazten ditu errepikapena

erabiliz.2.3. Errepikapenez, txandakatuz, gradazioz, erradiazioz...

lortzen den erritmoa identifikatzen du apainduretan.3.1. Historian giza irudiaren kanonak izandako bilakaera

ezagutzen eta identifikatzen du, pinturetan, eskulturetan eta argazkietan.

3.2. Giza irudia irudikatzen du, gorputzaren zatien formei buruz hausnartuz.

4.1. Collagearen teknika erabiltzen du bere lanak egiteko, komeni zaizkion materialekin, bai haien bariazioarengatik bai testurengatik.



3. BLOKEA. MARRAZKETA GEOMETRIKOA.Segmentuen neurketak.Segmentuak batzea eta kentzea.Segmentu baten erdibitzailea.Angelu baten erdikaria.Laukiak: paralelogramoak, trapezioak eta trapezoideak.Zirkunferentzien trazadura.Gorputz geometrikoak.

1. Erregelarekin segmentuak neurtzea, lekuz aldatzea, batzea eta kentzea, unitate gisa milimetroa erabiliz.

2. Segmentu bat bi zati berdinetan zatitzea, grafikoki, konpa-saren eta erregelaren bidez erdibitzailea aurkituz.

3. Angelu bat bi zati berdinetan zatitzea, grafikoki, konpasaren eta erregelaren bidez erdikaria aurkituz.

4. Lauki mota desberdinak identifikatzen, sailkatzen eta marrazten ditu lauki-sare bat erabiliz.

5. Erradioa ezagututa, zirkunferentziak marraztea.6. Gorputz geometriko nagusiak ezagutzea eta hexaedroa

egitea haiek garatuz.

1.1. Segmentuak neurtu eta lekuz aldatzen ditu erregelarekin, unitate gisa milimetroa erabiliz.

2.1. Ezagutzen du segmentu baten erdibitzailea marrazteko metodoa.

2.2. Segmentu bat bi zati berdinetan zatitzen du, erdibitzailea kalkulatuta.

3.1. Ezagutzen du angelu baten erdikaria marrazteko me-todoa.

3.2. Angelu bat bi zati berdinetan zatitzen du, erdikaria kal-kulatuta.

4.1. Laukiekin konposizioak egiten ditu, erregelarekin, lauki-sare baten laguntzarekin.

5.1. Egitura modularrak aztertzen eta errepikatzen ditu, trans-lazio bidezko zirkunferentziekin eginak, konpasarekin, lauki-sare bat erabiliz.

6.1. Gorputz geometriko nagusiak ezagutzen ditu.6.2. Objektuen egitura gorputz geometrikoekin erlazionatzen

ditu.6.3. Marrazketa teknikoaren tresnekin marraztu duen garapena

oinarri hartuta, hexagonoak eraikitzen ditu.

4. BLOKEA. DANTZA ETA MUGIMENDUA.Gorputz adierazpena:–Musika elementuak eta alderdiak. Forma musikala.Dantza:–Munduko dantzak.–Asmatutako mugimenduak.Dantzako profesionalak. Koreografoa, zuzendaria, dantza-

ria.

1. Entzundako melodiaren forma musikala mugimenduaren bidez adieraztea, hartan zer zati dauden kontuan hartuta.

2. Munduko beste toki batzuetako dantzen musika ezaugarri batzuk ezagutzea.

3. Dantzak sortu eta interpretatzea asmatu eta landutako mugimenduekin.

4. Dantzako profesionalen (koreografoa, zuzendaria eta dantzaria) eginkizuna ezagutu eta baloratzea.

1.1. Entzundako melodia baten forma musikala adierazten du gorputzaren mugimenduaren bidez eta dantzaren bidez, kontuan hartuta melodia horren zatiak, errepikatzen diren edo ez, sarrera, zubiak, koda, A eta B zatiak...

2.1. Munduko beste toki batzuetako dantzen ezaugarri na-gusiak ulertzen ditu.

3.1. Dantzaren mugimenduak interpretatu eta bere kideenekin koordinatzen ditu, eta emaitza orokor ezin hobea lortzen du.

3.2. Koreografia erraz bat sortzen du, kontuan izanda landu-tako mugimenduak eta, asmatutakorik bada, haiek ere bai, baita melodiaren egitura ere.

4.1. Dantzaren esparruko profesionalek, hau da, koreografoak, zuzendariak eta dantzariak, egiten duten lana ezagutzen du, eta estimatzen.

5. BLOKEA. INTERPRETAZIOA.Ahotsa:–Adierazpenerako baliabideak.–Ahots teknika.–Zainketa ohiturak.Kantua:–Unisonoa, kanona, 2 ahots.–Folklorea. Garaiak, estiloak eta kulturak.–Forma musikalak.–Musika elementuak.Instrumentuak:–Sortutako instrumentuak.–Orff perkusioko instrumentuak.–Instrumentu familiak: haria, haizea, perkusioa.–Flauta. Do3-fa4–Postura ohiturak.Musika hizkuntza:–Oinarrizko erritmoak: pultsua, azentua, zatiketa.–Grafiak: ezohikoak. Musikogramak.–Musika elementuak: errepikatze zeinuak (da capo/da capo

a fin), luzatze zeinuak (lotura).–Intentsitatearen terminoak (pp, p, mp, mf, f, ff).–Tempoaren terminoak (lento, adagio, andante, allegro,

presto).–Erritmoaren ohiko grafiak: zuria eta puntu, zuria, beltza,

kortxeak, beltzeko isilunea, zurikoa eta zuria eta puntukoa.–Melodiaren ohiko grafiak: do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3,

do4, re4, mi4 eta fa4.

1. Ahotsaren soinu aukerak erabili, deskribatu eta baloratzea, ahotsari eusteko ohitura osasungarriak kontuan izanda.

2. Ahots teknika egokiko ariketak egitea, musika diskurtso egokia mantenduta.

3. Melodia errazak kantatzea eta errepertorioa handitzea, melodiaren eremu egoki batean eta halako bitarte jakin batean (2.etik 6.era eta 8.a).

4. Hainbat garai, estilo eta kulturatako melodiak unisonoan, kanonean edo/eta 2 ahotsetan kantatzea.

5. Hari-instrumentu bat egitea birziklatutako materialez.6. Flautan notak aurkitzen, ikertzen eta ezagutzen hastea.

(do3, re3, mi3, fa3, sol3,la3, si3, do4, re4, mi4, fa4).7. Pultsazio, azentu eta zatiketa musikalean oinarritzen diren

erritmo eta melodia eskema errazak interpretatzea, melodiaren akonpainamendu gisa, hainbat euskarri digital erabilita.

8. Zenbait emanaldi edo/eta produkziotan lotsarik gabe eta gozatuz parte hartzea, instrumentua jotzeko egokiak diren postura ohiturak mantenduz.

9. Gelan erabiltzen diren musika-tresnak zaintzeko interesa izatea.

10. 6 eta 8 pultsuko zelula erritmiko-melodikoak irakurri, interpretatu eta asmatzea, landuta dauden notazio eta figura-zioarekin.

11. Biko eta hiruko azentuazioa bereizi eta identifikatzea musika zatietan eta melodietan.

12. Landutako notak (do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4, mi4 eta fa4) identifikatu, ezagutu eta jotzea.

13. Taldearen interpretazioa baloratu eta harekin gozatzea, baita norberarenekin ere.

1.1. Ahotsaren soinu-baliabideak erabili eta baloratzen ditu adierazpide gisa eta istorio eta ipuinei akonpainamendua egiteko.

2.1. Arnasa kontrolatzeko ariketak egiten ditu, testuaren diskur-tso naturala errespetatuta, bai kantatuz bai hitz eginez.

2.2. Ahotsa hitz egiteko eta kantatzeko modu egokian erabili eta baloratzen du, oinarrizko zainketa batzuk eginez (oihurik ez egin, ura edan, ongi arnastu, ahoskatu).

3.1. Taldean landutako melodietako bat unisonoan, kanonean edo/eta 2 ahotsetan kantatzen du, 10. arteko eremu melodiko-an.

3.2. 2. M eta m eta 3. M eta m, 4. J, 5. J, 6. M eta m, eta 8. J-ko bitarteetan intonatzen du imitazioz.

4.1. Talde txikian edo handian koordinazioz kantatzen du ga-rai eta estilo desberdineko edozein melodia, tempoa eta izaera musikala kontuan hartuta.

4.2. Beste kultura batzuetako folkloreko melodiak ezagutu eta lantzen ditu.

5.1. Hari-instrumentu bat egiten du birziklatutako materialez.6.1. Melodia edo musika zati errazak interpretatzen ditu, sol3,

la3, si3, do4 eta re4 notak esku ezkerraz joz eta fa3, mi3, re3, do3, mi4 eta fa4 esku eskuinaz.

7.1. Perkusioko instrumentuak erabiliz (xaflak), inprobisatu eta akonpainamendua egiten dio melodia edo zati musikal bati 4 edo/eta 6 pultsuko eskema erritmiko-melodikoekin.

7.2. Hainbat euskarri digital erabiltzen ditu (CDak, teklatuak, arbel digitala...).

8.1. Postura ohitura egokiak (besoak, eskuak, gorputza, bizkarra) ezagutu, erabili eta baloratzen ditu instrumentua behar bezala jotzeko.

8.2. Parte-hartze aktiboa du taldearen interpretazioetan, eta osoko emaitza ezin hobea lortzen.

9.1. Musika gelan erabiltzen diren instrumentu eta materialak zainteko interesa agertzen du.

10.1. 8 pultsuko eskema erritmiko-melodikoak irakurri eta interpretatzen ditu figura hauekin: zuria, zuria eta puntu, beltza, kortxeak, beltzeko isilunea, zurikoa eta zuri eta puntukoa, kontuan hartuta ñabardura agogikoak eta dinamikoak eta errepikatze eta luzatze zeinuak.

11.1. Biko eta hiruko azentuazioa bereizi eta identifikatzen ditu melodia errazetan eta musika zatietan.

12.1. Imitazioz ezagutu, irakurri eta intonatzen ditu do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4, mi4 eta f4 notak.

12.2. 6 edo 8 pultsuko (biko azentuazioa edo/eta hirukoa) soinu-mezua asmatzen du ohiko grafiarekin.

13.1. Jarrera positiboz egiten du lan, besteekin elkarlanean, eta emaitza ona lortzen du.

6. BLOKEA. ENTZUTEA.Musikaren elementuak: erritmoa, melodia, tinbrea, izaera,

tempoa, dinamika.Iraganeko eta oraingo estilo eta kultura desberdinetako

musikak entzun, iruzkinak egin eta baloratzea, baita herrialdeko folkloreko musika ere, hainbat testuingurutan.

Instrumentu akustikoak. Sailkapena: idiofonoak, kordofonoak, menbranofonoak eta aerofonoak. Instrumentu-taldeak.

Ahotsaren erregistro desberdinak (sopranoa, kontraltoa, tenorea, baxua) eta ahots-taldeak.

Biko eta hiruko forma musikalak eta rondoa (ABACA).Musika emanaldi eta kontzertuak, iruzkinaren eta balorazioaren

ikuspuntutik.Instrumentuei, musikagileei, interpreteei eta musikaldiei buruz-

ko informazioa bilatzea paperean eta euskarri digitalean:–Norberaren kulturako musikan parte hartzea.Jabetza intelektuala erregulatzen duen araudia, musika obren

erreprodukzioari eta kopiari buruz: sarrera laburra.

1. Musika elementu desberdinak entzunaldi batean bereiz-tea.

2. Hainbat musikagile, estilo, garai, kultura eta folkloretako obren musika hizkuntzaren elementuak aztertu eta ulertzea.

3. Erritmo eskema errazak bereizi eta irudikatzea.4. Musika-tresna nagusiak bereiztea, soinua egiteko duten

modua kontuan izanda.5. Instrumentu-talde arrunt batzuk ezagutu eta bereiztea.6. Ahotsaren erregistroak (gizonenak, emakumeenak, altuak,

baxuak) eta ahots-talde batzuk bereiztea.7. Musika obra baten egitura edo forma bereiztea.8. Kultur agerkarien gaineko iritziak ematea, musika ezagutza

eta haienganako interesa erakutsita.9. Edozein musika alderdiri buruzko informazioa bilatu eta

aukeratzea kontzertu, gertaera, ikuskizun eta abarretan.10. Modu aktiboan parte hartzea musika herrikoiko, tradiziozko

edo/eta folkloreko musika obra errazak entzuten eta interpre-tatzen.

11. Jabetza intelektuala erregulatzen duten arauen alderdiak modu oinarrizkoan ezagutzea.

1.1. Entzunaldi batean dauden musika elementuak identifika-tzen ditu: erritmoa, melodia, tinbreak, izaera, tempoa, dinamika, eta musika hiztegi egokia erabiltzen du.

2.1. Ohiko musika hizkuntzaren elementuen esanahia aztertu eta ulertzen du, hurbil ditugun hainbat estilo, kultura eta folkloreta-ko obra edo/eta musika zatietan, musikogramen bidez.

3.2. 6 pultsuko erritmo-patroiak entzun, erreproduzitu eta idazten ditu, barnean direla zuriak, zuriak eta puntu, beltzak, kortxeak, eta beltzeko isiluneak, zuria eta zuria eta puntu.

4.1. Belarriz eta begiz, musika-tresna nagusiak bereizi eta ezagutzen ditu, soinua egiteko modua kontuan izanda (idiofonoak/perkusioa, kordofonoak/haria, aerofonoak/haizea, menbranofo-noak/perkusioa-partxea).

5.1. Belarriz eta begiz, instrumentu-taldeen mota arruntak ezagutzen ditu: bikotea, hirukotea, laukotea.

6.1. Ahotsaren erregistroak (sopranoa, kontraltoa, tenorea eta baxua) bereizten ditu eta, belarriz eta begiz, ahots-talde arruntak (ahots zuriko, baxuko eta mistoko korua).

7.1. Musika obra baten egitura edo forma bereizten du, zati berdinak eta desberdinak kontuan izanda.

8.1. Eskura dituen arte-adierazpenei buruzko iritziak ematen ditu, eta bere musika ezagutza erakusten du.



9.1. Musikari, instrumentu, interprete eta emanaldiei buruzko informazioa bilatu eta aukeratzen du, kultur bisitak planifikatu eta antolatzeko eta ikuskizun, jai, kaleko ekintza, jaialdi, kontzertu eta abarretan parte hartzeko.

10.1. Bere kulturako musika obra ezagunak entzuten eta jotzen hartzen du parte, besteekiko errespetua eta lankidetza erakutsiz.

11.1. Jabetza intelektuala erregulatzen duten arauen edukia ulertu eta onartzen du.



1. BLOKEA. IKUS-ENTZUNEZKOEN HEZKUNTZA.Irudi finkoa: argazki digitala.Irudi digitala: irudiei ukituak egitea.Animazio zinema gaur egun.Bideo-jokoak: generoak, tresna didaktikoa.

1. Argazki digitalak egitea eta hezkuntzako helburuekin edi-tatzea, kontuan izanik zabalpenerako oinarrizko arauak, haien ezaugarriak aldatuta, beste adierazpen-helburu batzuetarako.

2. Animaziozko film bat egitea, stopmotion animazio teknika erabiliz.

3. Bideo-jokoetako generoak identifikatzea, aitortuz ikaskun-tzarako tresna izan daitezkeela.

1.1. Argazki digitalak egiten ditu hainbat gailurekin, eta editatu egiten ditu.

1.2. Egindako argazkien ezaugarri formalak aldatzen ditu: aukeratu, kopiatu, itsatsi, tamaina eta forma aldatu, kolorearen ezaugarriak aldatu (distira, kontrastea, tonua...).

1.3. Badaki zer ondorio dakartzan irudiak zabaltzeak ukitutako pertsonen baimenik gabe, eta horien erabakiak errespetatzen ditu.

1.4. Bere irudia baloratzen du, ezagutzen du zer ondorio dituen bere irudia sare sozialetan zabaltzeak eta ez du uzten bere baimenik gabe bere irudia zabaltzea.

2.1. Animaziozko film bat egiten du stopmotion teknika era-biliz.

3.1. Bideo-joko motak sailkatzen ditu generoaren arabera.3.2. Bideo-jokoen aukera didaktikoak ezagutzen ditu eta

autoikaskuntzarako erabiltzen.

2. BLOKEA. ADIERAZPEN ARTISTIKOA.Kolorea: kolorearen ezaugarriak: tonua, argitasuna eta aseta-

suna. Gama monokromatikoak. Kolore osagarriak.Errealitatea eta abstrakzioa artean.Pintura teknikak: tenperak.

1. Kolorearen ezaugarriak definitzen eta identifikatzen ditu (tonua, argitasuna eta asetasuna), ahoz eta idatziz, eta bere sor-kuntzetan erabiltzen ditu, erabilitako koloreak nahita aldatuz.

2. Ulertzen du arte abstraktua irudikatze figuratiboa ez beza-lako adierazteko modua dela.

3. Errotuladoreen aukera grafiko eta teknikoak ezagutzen ditu.

1.1. Kolorearen ezaugarriak definitzen ditu.1.2. Erakutsi zaion kolore baten ezaugarriak seinalatzen

ditu.1.3. Kolore baten bariazioak egiten ditu, argitasunaren eta

asetasunaren bidez.1.4. Konposizioak egiten ditu gama kromatiko batekin.1.5. “Kolore osagarrien bikoteak” kontzeptua ezagutzen du,

eta identifikatzen ditu.2.1. Arte abstraktuari, haren jatorriari eta artista garrantzitsu-

enei buruz ikertzen du.2.2. Obra artistikoak egiten ditu, ideiak eta emozioak trans-

mititzeko.3.1. Tenperen adierazpen-ezaugarriak erabiltzen ditu bere

konposizioetan.

3. BLOKEA. MARRAZKETA GEOMETRIKOA.Zuzen paraleloak eta perpendikularrak.Angeluak batzen eta kentzen ditu.Gorputz geometrikoen garapen laua.Neurria, milimetroetan.Triangeluen sailkapena, kontuan harturik aldeak eta ange-

luak.Laukiak sailkatzea.Zirkunferentzia bat zati berdinetan zatitzea.Eskalak.Gorputz geometrikoak eta garapena.

1. Eskuaira eta kartaboiarekin zuzen paraleloak eta perpen-dikularrak egitea.

2. Eskuaira eta kartaboiarekin angeluak batzea eta kentzea.3. Gorputz geometriko nagusiak ezagutzea eta horiek erai-

kitzea haiek garatuz.4. Irudi lau baten elementuak neurtzea, unitate gisa milimetroa

erabiliz, eta marrazkia kopiatzea, marrazketako tresnak erabiliz (erregela, eskuaira, kartaboia eta konpasa).

5. Laukien sailkapena ezagutzea, aldeen paralelotasuna kontuan hartuz.

6. Ezagutzea zer prozedura dagoen zirkunferentzia zati berdin bikoitietan zatitzeko (3, 4, 6 eta 8), eta prozedura hori erabiltzea izarrak eta errosetak egiteko.

7. “Eskala” terminoa ezagutzea eta ulertzea, eta aplikatzea, marrazki erraz bati eskala aldatuz.

8. Gorputz geometrikoen ezaugarriak ulertzea, eta haiek garatuz eraikitzea.

1.1. Eskuaira eta kartaboiarekin zuzen paraleloen taldeak egiten ditu.

1.2. Beste zuzen batekiko perpendikularrak marrazten ditu, emandako zuzeneko barneko eta kanpoko puntuetatik pasatuz.

1.3. Zuzen paralelo eta perpendikularrez osatutako trazak erabiliz, konposizioak egiten ditu.

2.1. 30º, 60º, 45º eta 90º graduko angeluak batzen ditu, eskuaira eta kartaboia erabiliz.

3.1. Gorputz geometriko nagusiak ezagutzen ditu.3.2. Kartulinarekin gorputz geometrikoak erabiltzen ditu, haiek

garatuz.3.3. Eskultura-konposizioak egiten ditu, ikasleak berak egin-

dako gorputz geometrikoekin.4.1. Irudi lau baten zatiak neurtzen ditu, eta marrazketaren

tresnak erabiliz erreproduzitzen du.4.2. Marrazki geometrikoak egitean garbitasuna eta zehazta-

suna zaintzen eta baloratzen ditu.5.1. Laukiak identifikatzen eta sailkatzen ditu, aldeen parale-

lotasuna kontuan hartuz.5.2. Karratuak eta laukizuzenak marrazten ditu, neurriak

emanda.5.3. Sare modular karratu bat egiten du, eta, gero, hartan,

modulu bat egiten du zuzenekin eta kurbekin, eta sarea guztian erreproduzitzen du.

6.1. Zirkunferentziak 3, 4, 6 eta 8 zatitan zatitzeko prozedura grafikoa ezagutzen eta erabiltzen du.

6.2. Izarrak eta errosetak egiten ditu, zirkunferentzia grafikoki zatituta.

7.1. “Eskala” terminoa ezagutzen eta ulertzen du.7.2. Marrazki erraz baten eskala aldatzen du, kuadrikula bat

erabiliz.8.1. Gorputz geometrikoen ezaugarriak ulertzen ditu.8.2. Tetraedro bat egiten du hura garatuz. Garapena aurretik

marrazten du, marrazketako tresnekin.8.3. Eraikuntzak egiten ditu, modulu gisa tetraedroa eta/edo

hexaedroa erabiliz.

4. BLOKEA. DANTZA ETA MUGIMENDUA.Gorputz adierazpena: dantza modernoa.Dantzaren oinarrizko elementuak: mugimenduak, erritmoa

(pultsazioa), adierazpena, espazioa, tempoa, estiloa.Dantza: hainbat genero eta estilo. Balorazioa.

1. Koreografia errazak taldean interpretatzea, gaur egungo musika erabiliz, eta kideekin koordinatuz.

2. Dantzaren beraren oinarrizko elementuak bereiztea mugi-mendu eta koreografia errazak asmatzeko.

3. Dantza desberdinak ezagutu eta sailkatzea, haien ezauga-rriak, generoak, estiloak eta garaiak kontuan hartuta.

4. Dantza adierazpen eta komunikazioko elementu gisa baloratzea.

1.1. Koreografia errazak taldean interpretatzen ditu, gaur egungo musika erabiliz, lotsarik gabe eta espontaneoki.

1.2. Konfiantza du bere interpretazioan, lagunekin koordinatuz, eta haien ekarpenak errespetatzen ditu.

2.1. Dantzaren oinarrizko elementuak erabiltzen ditu, koreo-grafia erraz bat asmatzeko orduan.

3.1. Hainbat dantza bereizi eta sailkatzen ditu, haien ezau-garri desberdinak kontuan hartuta genero, estilo, garai eta tokiei dagokienez.

4.1. Herrialdeko dantza tradizionala baloratzen du ideiak eta sentimenduak adierazi eta komunikatzeko elementu gisa, eta haren iraupenak eta hurrengo belaunaldiei iragateak duten garrantzia ulertzen du.

5. BLOKEA. INTERPRETAZIOA.Ahotsa:–Adierazpenerako baliabideak.–Ahots teknika.–Fonazio organoa.

1. Arnasa kontrolatzea, bai hitz egitean bai kantatzean, beha-rreko inflexio eta artikulazioak eginez.

2. Ahotsaren ohitura osasungarriak erabili, baloratu eta esti-matzea hitz egitean edo kantatzean.

3. Fonazioan parte hartzen duten organoak bereiztea.

1.1. Arnasa kontrolatu eta mantentzen du ahots-interpretazio-an, kantatzean zein hitz egitean.

2.1. Ahotsa modu egokian erabiltzen du, kantuan eta hizketan, eta erabilera egoki hori baloratzen du, eta aholkua eta zuzentzeko modua eskaintzen ditu.



–Zainketa ohiturak.Kantua:–Unisonoa, kanona, 2 ahots.–Folklorea. Garaiak, estiloak.–Forma musikalak.–Musika elementuak.Instrumentuak:–Sortutako instrumentuak.–Orff perkusioko instrumentuak.–Instrumentuen familiak: akustikoak eta elektronikoak.–Flauta. Do3-fa4. Si bemol, Fa diese.–Postura ohiturak.Musika hizkuntza:–Oinarrizko erritmoak: pultsua, azentua, zatiketa.–Grafiak: ezohikoak. Musikogramak.–Musika elementuak: errepikatze zeinuak (1. eta 2. aldia),

luzatze zeinuak (kalderoia).–Intentsitate terminoak (erregulatzaileak).–Tempoaren terminoak (lento, adagio, andante, moderato,

allegro, presto). Ohar metronomikoak.–Erritmoaren ohiko grafiak: biribila, zuria, zuria eta puntu,

beltza, beltza eta puntu, kortxeak, biribileko isilunea, zurikoa, zuri eta puntukoa, beltzekoa.

–Melodiaren ohiko grafiak: si2, do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4, mi4 eta fa4.

4. Melodia errazak kantatzea, eta errepertorioa zabaltzea, adinari egokitutako melodia eremu batean eta halako bitarte ba-tean (2.etik 6.era, 8.a eta lantzen diren beste melodia batzuetako bitarteak).

5. Hainbat garai, estilo eta folkloretako melodiak unisonoan, kanonean eta 2 ahotsetan kantatzea.

6. Haize-instrumentu bat egitea birziklatutako materialez.7. Flautan si bemol eta fa diese non dauden ikasten hastea,

baita lehendik landutakoak errepasatzea ere (do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4, mi4 eta fa4).

8. Pultsazio, azentu eta zatiketa musikalean oinarritzen diren erritmo eta melodia eskemak interpretatzea melodiaren akonpainamendu gisa.

9. Soinua tratatzeko informatika aplikazioak erabiltzea, taldeko produkzioak sortzeko.

10. Zenbait emanaldi edo/eta produkziotan lotsarik gabe eta gozatuz parte hartzea, instrumentua jotzeko egokiak diren postura ohiturak izanik.

11. Landutako alderdiekin erritmo eta melodia eskemak inter-pretatu, asmatu eta inprobisatzea.

12. Landutako notak identifikatu, ezagutu eta interpretatzea (ahotsez zein instrumentuz).

13. Musika emanaldiak egitea edozein ikusle motarentzat, lagunen interpretazioak zein bereak baloratuz, gozatuz eta estimatuz.

3.1. Ahotsa sortzeko mekanismoa ezagutzen du, baita hartan parte hartzen duten organoak ere.

4.1. Landutako melodietako bat, folkloreko edo garai eta estilo desberdinetakoa izan, kantatzen du taldean, unisonoan, kanonean eta 2 ahotsetan, si2-tik fa4-rako melodia eremuan eta koordinatuta, haren tempoa eta izaera kontuan izanda.

4.2. 2. M eta m eta 3. M eta m, 4. J, 5. J, 6. M eta m, eta 8. J-ko bitarteetan intonatzen du, baita landutako melodiek izan ditzaketen beste bitarte batzuetan ere.

5.1. Munduko beste toki batzuetako melodiak ezagutu eta baloratzen ditu.

6.1. Haize-instrumentu bat egiten du birziklatutako materi-alez.

7.1. Melodia edo musika zati errazak landutako notekin (do3-tik fa4-ra) eta si bemolean eta fa diesean jotzen ditu.

8.1. Melodia edo musika zati bat instrumentuz inprobisatu eta akonpainamendua egiten dio 6 eta 8 pultsuko erritmo eta melodia eskemekin.

9.1. Programa informatikoren bat (Audacity, esate baterako) erabiltzen du ahotsa talde produkzioetan tratatzeko.

9.2. Ahots edo/eta instrumentu bidezko interpretazioa aplikazio edo programa informatikoren baten bidez sortutako akonpaina-menduarekin koordinatzen du.

10.1. Postura ohitura egokiak (besoak, eskuak, gorputza, bizkarra) behar bezala ezagutu, erabili eta baloratzen ditu, ins-trumentua ongi jotzeko.

10.2. Lotsarik gabe eta gogotik hartzen du parte taldearen interpretazioetan, eta lagunen ekarpenak estimatzen ditu.

11.1. Erritmo eta melodia eskemak interpretatzen ditu landu diren alderdi musikalak kontuan izanda (figurak, ñabardurak, tempoa, izaera).

11.2. Hainbat musika zatitako azentuazioa bereizi eta inter-pretatzen du.

12.1. Si2, do3, re3, mi3, fa3, sol3, la3, si3, do4, re4, mi4 eta fa4 notak bereizi, irakurri eta intonatzen ditu.

12.2. 4, 6 edo 8 pultsuko erritmo eta melodia eskema asmatu edo/inprobisatzen du ohiko grafiarekin.

13.1. Era guztietako entzuleentzako musika emanaldietan hartzen du parte, eta denek egindako lana aintzat hartzen.

6. BLOKEA. ENTZUTEA.Musikaren elementuak: erritmoa, melodia, tinbrea, izaera,

tempoa, dinamika, testura.Estilo eta kultura desberdinetako, iraganeko eta oraingo mu-

sikak, testuinguru diferenteetan erabiliak, modu aktiboan entzun, iruzkinak egin eta baloratzea. Banakako aurkezpena.

Instrumentu akustikoak eta elektronikoak. Instrumentu-taldeak. Instrumentuen sailkapena: idiofonoak, kordofonoak, menbrano-fonoak, aerofonoak, elektrofonoak.

Ahotsaren erregistro desberdinak (sopranoa, kontraltoa, tenorea, baritonoa eta baxua) eta ahots-taldeak.

Forma musikalak: gaia bariazioekin.Kontzertuak, musika emanaldiak eta hainbat soinu produkzio,

iruzkinaren eta balorazioaren ikuspuntutik. Portaera arauak.Musika egitatearen hainbat alderdiri buruzko informazioa

bilatzea paperean eta euskarri digitalean.

1. Entzunaldi bateko musika elementuak bereizi eta deskri-batzea: erritmoa, melodia, tinbreak, izaera, tempoa, dinamika, testura, ohiko hizkuntzan.

2. Hainbat musikagile, estilo, garai, eta kulturatako obren musika hizkuntzaren elementuak aztertu, ulertu eta baloratzea.

3. Erritmo eskema errazak bereizi eta irudikatzea.4. Musika-tresnak bereizi, ezagutu eta sailkatzea, soinua

sortzeko moduagatik.5. Instrumentu-talde desberdinak belarriz eta begiz bereiz-

tea.6. Ahots erregistro desberdinak (altuak, ertainak, baxuak)

bereiztea, bai bakarlari bai bikote gisa, baita ahots-talde txiki gisa ere.

7. Entzunaldi edo musika zati baten egitura edo forma bereizi eta ezagutzea.

8. Hainbat musika agerkaritan parte hartzea, bai entzule bai interprete gisa, portaera arauak kontuan izanda eta iritzi eta balorazio pertsonalak emanez.

9. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak bereizi eta aplikatzea arte eta soinu egitatea analizatu eta sortzeko.

10. Eraso akustikoez ohartzea, eta jakitea nola gutxitu dai-tezkeen.

11. Edozein obraren jabetza intelektualean nagusitzen diren arauak ezagutu eta errespetatzea.

1.1. Entzunaldi bateko musika elementuak bereizi eta deskri-batzen ditu, erritmoa, melodia, tinbreak, izaera, tempoa, dinamika, testura, hitz zehatzak erabiliz.

2.1. Hainbat musikagile, garai, estilo, kultura eta folkloretako obren musikaren elementuak aztertu, ulertu eta baloratzen ditu, musikogramez lagundurik, eta interesa erakusten du.

2.2. Hainbat musika estilo edo/eta garai, genero eta musika-gileren ezaugarriak (instrumentu motak, obren izaera, taldeak...) bereizten ditu eta badu interesa haietan.

2.3. Musika zati bat aurkezten du eta bere balorazioa egiten du.

3.1. 8 pultsuko erritmo-patroi bakunak entzun, erreproduzitu, irakurri eta idazten ditu, barnean direla biribilak, zuriak, beltzak, kortxeak, eta biribileko, zuriko eta beltzeko isiluneak.

4.1. Hainbat instrumentu akustiko eta elektroniko bereizi eta sailkatzen ditu, soinua sortzeko duten moduaren arabera.

4.2. Teklatu elektronikoaren soinu aukerak ikertzen ditu.5.1. Belarriz eta begiz bereizten ditu instrumentu-talde desber-

dinak: boskotea, ganbera taldea, banda eta orkestra.6.1. Belarriz bereizten ditu ahots erregistroak, altuak, ertainak,

baxuak (soprano, mezzosoprano, kontralto, tenore, baritono eta baxu) bakarlari gisa eta bikote gisa, baita begiz ere ahots-talde txiki batzuk (laukoteak, boskoteak, ganbera korua).

7.1. Landutako forma musikalak bereizi eta deskribatzen ditu, gaia bariazioekin barne dela.

8.1. Aurrean dituen arte-adierazpenei buruzko iritziak ematen ditu, eta musikaz duen ezagutza erakusten, baita zein den bere joera ere aisiako denboran gozatzeko.

8.2. Kontzertu, entzunaldi eta ikuskizunetako arauak ezagutu eta ulertzen ditu, eta parte-hartzaile guztien eginkizuna baloratu eta errespetatzen du.

9.1. IKTak erabiltzen ditu hainbat musika jardueratan (belarriz bereiztea; instrumentu eta ahotsak bereiztea; musika eta bere garaia erlazionatzea; PowerPoint eta musikograma erraz bat eta abar prestatzea).

10.1. Eraso akustikoak identifikatzen ditu, baita haiek gutxitzeko aukera ere, norberaren zein taldearen ongizatean laguntzeko.

11.1. Jabetza intelektualean esku hartzen dutenen eskubideak ezagutu eta errespetatzen ditu, musika obren erreprodukzioari eta kopiari dagokienez.


Gorputz Hezkuntza irakasgaiaren helburu nagusia da pertsonen gaitasun motorrak garatzea, alegia: funtsean jokabide motorrari lotutako ezagutzak, prozedurak, jarrerak eta sentimenduak integratzea. Hura er-diesteko ez da aski praktika hutsa, analisi kritikoa ere behar da, gorputza-rekin, mugimenduarekin eta inguruneko erlazioarekin lotutako jarrerak eta balioak finkatzeko. Hala, ikasleak lortuko du norberaren ekintza motorrak kontrolatzea eta horiei zentzua ematea, ekintza horiekin erlazionatutako hautemate, emozio eta ezagutzen alderdiak ulertzea eta horiekin lotutako sentimenduak kudeatzea, eta, horretaz gain, zeharkako jakintzak eta abileziak integratzea, esaterako lantaldean aritzea, garbi jokatzea eta arauak errespetatzea, besteak beste.

Halaber, Gorputz Hezkuntza honako honekin dago loturik: osasunarekin erlazionatutako gaitasunez jabetzea, eta horretarako erregulartasunez ariketa egiteko ohiturak hartzen laguntzeko ekintzak erabiltzea, baita osasungarriak ez diren jarduera sozialen aurrean jarrera kritikoak hartzen laguntzeko ekintzak ere.

Pertsonen bizian zehar gaitasun motorrak bilakaera izaten du, eta adimena garatzen du jakiteko zer egin, nola egin, noiz eta norekin, inguruneko baldintzen arabera. Jokabide motorrean inplizituki dauden prozesuen artean, nabarmentzekoak dira ekintza motorrak hautematea, interpretatzea, aztertzea, erabakitzea, gauzatzea eta ebaluatzea. Proze-dura horiekin konbinatzen diren ezagutza nagusien artean daude, jarduera fisikoei dagozkien ezagutzez gain, honako hauekin lotutakoak, besteak beste: gorpuztasuna, mugimendua, osasuna, gaitasun motorrak hobetzeko sistemak, eta jarduera fisikoaren erabilera sozialak. Eta jarreren artean daude ondokoetatik eratortzen direnak: norberaren mugen eta aukeren balorazioa eta sentimendua, praktikarekin gozatzea eta besteekin izaten den harremana.

Ikaskuntza eta irakaskuntza prozesu batean, ekintza motorrak hainbat egoeratarako erantzuna dira, eta egoera horiek berekin dakarte ezaugarri desberdinak dituzten inguruneak ezartzea, non erantzunak ere esanahi desberdinak izanen baititu. Kasu batzuetan errendimendu bat lortu beharko da, beste batzuetan ergonomia, adierazgarritasuna eta ongi pasatzea, besteak beste. Hala, Gorputz Hezkuntzak hainbat eratako ikaskuntza egoerak eta testuinguruak eskaini beharko ditu; batzuetan norberaren mugimenduak kontrolatzea eta norberaren aukerak hobeki ezagutzea izanen da helburu bakarra, eta beste batzuetan, berriz, kanpoko zenbait ekintzari erantzun beharko diete ekintzek, eta kideen edo aurkarien jardu-ketekin koordinatu beharko dute, eta, halakoetan, gerta daiteke inguruneko ezaugarriak aldakorrak izatea. Modu horretan, proposatutako egoeren edo jardueren barne-logika ezinbesteko tresna bihurtzen da irakasgaia programatzeko.

Gorputz Hezkuntza irakasgaiko programazioko curriculum-elementuak bost egoera motorren inguruan egituratu daitezke:

a) Banakako ekintza motorrak ingurune egonkorretan: oinarritzat hartzen dituzte halako gauzatze modelo teknikoak non erabakigarria baita egokitzeko gaitasuna, gero eta jokabide motor eraginkorragoak erdiesteko, gauzatzea optimizatzeko, arriskua kudeatzeko eta ekintzetan aisetasuna lortzeko. Gorputz eskema garatzeko eta banakako abileziak hartzeko jardueretan, banakako prestaketa fisikoan, atletismoan, igeriketan eta gimnasioko alderdi batzuetan, besteak beste, aurkeztu ohi dira egoera horiek.

b) Ekintza motorrak aurkakotasuneko egoeretan. Egoera hauetan, ezinbestekoak dira aurkari baten ekintzak ongi interpretatzea, ekintza egokia aukeratzea, ekintza gauzatzeko unearen egokitasuna eta erabaki hori gauzatzea. Inplikatutako ahalmen batzuk dira arreta, aurrea hartzea eta norberaren ekintzen ondorioak aurreikustea, aurkaria gainditzeko helburuaren esparruan. Halako egoerak dira buruz buruko jokoak, borroka jokoak, judoa, badmintona, tenisa, mini tenisa eta mahai tenisa, besteak beste.

c) Ekintza motorrak lankidetza egoeretan, aurkakotasuna izanik edo izan gabe. Egoera hauetan, beste parte-hartzaile batzuekin lankidetza eta elkarlan harremanak sortzen dira, ingurune egonkorretan helburu bera erdiesteko, eta elkarlan harremanen helburua izan daiteke beste talde baten aurkakotasuna gainditzea. Arreta selektiboa, parte-hartzaileen gainerako ekintzen interpretazioa, estrategia kolektiboak kontuan hartuz aurreikustea eta norberaren ekintzak aurreratzea, arauak errespetatzea, espazioaren eta denboraren egituraketa, arazoak konpontzea eta talde lana: gaitasun horiek guztiak esanguratsu bihurtzen dira egoera hauetan. Horretaz gain, aurkarien aurkakotasun mailak ekar dezakeen presioa kontuan hartzekoa da, baldin eta aurkaririk badago. Talde honetakoak dira honako hauek: herri jolasak; zirkuaren mundura egokitutako jarduerak, esaterako akrobaziak edo malabarismoak taldean; kirolak, esaterako pa-tinajea binaka, lineako erreleboak, gimnasia taldeka eta kirol egokituak;

taldekako kirolak, esaterako saskibaloia, eskubaloia, errugbia, futbola eta boleibola, besteak beste.

d) Ingurune fisikora egokitzeko egoeretako ekintza motorrak. Ekintza hauetan esanguratsuena da jarduerak egiteko inguruneak ez dituela beti ezaugarri berberak, eta horrek ziurgabetasuna sortzen duela. Oro har, materialekin edo materialik gabe egindako lekualdaketak dira, egokitua egon daitekeen hiri edo natur ingurunean, baina betiere aldaketak izan daitezkeela. Beraz, ikasleek beren jokabideak antolatu eta egokitu behar-ko dituzte, ingurunearen aldaketen arabera. Erabakigarria da inguruneko baldintzak interpretatzea norberaren burua kokatzeko, arriskuaren aurrean segurtasuna lehenesteko eta eginahalen intentsitatea erregulatzeko, norberaren ahalmenen arabera. Jarduera hauek beste ezagutza arlo batzuekin lotura egitea errazten dute, eta ingurunea zaintzeko balioetan sakontzea, bereziki natur ingurunea. Jarduerak banakakoak, taldekako-ak, elkarlanekoak edo aurkakotasunekoak izan daitezke. Egoera mota honetako jarduera motak dira ondokoak, besteak beste: txangoak edo ibilaldiak oinez edo bizikletaz, kanpatzea, orientatzeko jarduerak, naturako joko handiak (arrasto jokoak, hurbiltzekoak eta beste), eskia hainbat modalitatetan, eta eskalada.

e) Ekintza motorrak artearen edo adierazpenaren arloko egoeretan. Egoera hauetan, eskatzen diren erantzun motorrak estetikoak eta komu-nikatiboak dira, eta banakakoak edo taldekakoak izan daitezke. Ekintza hauen oinarria ondokoa da: adierazpeneko zenbait erregistro (gorputza, ahotsa, dantza, musika) erabiltzean, espazioaren erabilera, mugimendu-aren kalitatea, erritmo-osagaiak eta, irudimena eta sormena baliatzea. Jarduera horien barnean daude joko kantatuak, gorputz adierazpena, dantzak, jolas dramatikoa eta mimoa, besteak beste.

Gorputz Hezkuntzako curriculum proposamenak ahalbidetu behar du ikasleek hezkuntza sistema osoan garatu beharreko ikaskuntzak antolatzea eta sekuentziatzea, kontuan izanik ikasleen heldutasun maila, egoera motor desberdinen barneko logika, eta badirela bloke guztiak zeharka ukitzen dituzten edukiak, esaterako gaitasun fisikoa eta koordinaziorako gaitasuna, balio sozialak eta banakakoak eta osasun hezkuntza.

Metodologia didaktikoa.Bizi garen gizarteko kultura adierazpenak islatu behar dituzte curriculum

proposameneko jarduerek; hala, jarduera horiek gauzatuko dira aisiarako modu berrietan, turismo aktiboan, fitness edo wellness jardueretan, joko eta kiroletan, eta adierazpen artistikoetan. Eskaintzak askotarikoa eta orekatua izan beharko du, egoera motor klase guztietako jarduerak izan beharko ditu, eta zeharkako elementuak sartuko ditu, ikasturte bakoitzeko heldutasunaren arabera. Modu horretan, ahalbidetuko du ikasleak aurrera egin dezala bere gaitasun motorrean.

Ohitura osasuntsuak hartzeari dagokionez, oso garrantzitsua da kontu-an izatea eskolako haurren %80k eskolan bakarrik egiten dituztela gorputz jarduerak; halaxe dio Europako Batzordearen 2013ko Eurydice txostenak. Horregatik, eskola garaiko Gorputz Hezkuntzak presentzia garrantzitsua izan behar du eskola ordutegian, bizimodu sedentarioari aurre egin nahi bazaio, arrisku faktore bat baita, eragina duena gaurko gizarteko gaitz hedatuenetako batzuetan.

Gorputz Hezkuntzak planteatzen dituen mailak ikasleen garapen mai-lara egokituko dira, betiere argi izanik jokabide motorra dela irakasgaiaren xede nagusia, eta jokabide motor horretan bildu behar direla bai jokabide horiek gauzatzen dituenaren asmoak bai gauzatzeko martxan jartzen diren prozesuak.

Lehen Hezkuntzan, Gorputz Hezkuntzak ikasleei ahalbidetzen die beren ahalmen motorra esploratzea eta, aldi berean, oinarrizko gaitasun motorrak garatzea. Horrek berarekin dakar gorputzarekin lotutako hainbat abilezia motor, jarrera eta balio mugiaraztea, ikaskuntza-irakaskuntza egoeren bidez, non norberaren eta taldearen esperientziek, jarduera mota desberdinetan, ahalbidetzen duten jokabide motorra testuinguru desberdinetara egokitzea. Etapa honetan, gaitasun motorrak ahalbi-detu behar du ikasleak bere gorputza eta bere aukerak ezagutzea, eta testuinguru praktikoetan abilezia motorrak garatzea. Testuinguru horiek zaildu eginen dira pixkanaka, ikasturteetan aurrera egin ahala. Jarduerek berek eta irakaslearen jardunak laguntza emanen dute gainerakoekin erlazionatzeko aukera garatzeko, errespetatzeko, elkarlanean eta talde lanean aritzeko, gatazkak elkarrizketa bidez konpontzeko eta ezarritako arauak onartzeko, bai eta banakoaren ekimena eta eginahalaren ohitura garatzeko ere.

Etapa honetan, jokoa ezinbesteko baliabidea da ikaskuntza egoera den aldetik, hezkuntzako xedeekin bat etorririk, baita tresna didaktiko ere, motibatzailea izateagatik. Proposamen didaktikoetan txertatu beharko dira gertatzen denaren hausnarketa eta analisia eta ezagutzak beste egoera batzuetara aldatzeko estrategien sorrera.

b) Gorputz Hezkuntza.


GORPUTZ HEZKUNTZA



1. BLOKEA. HAUTEMATE ETA MUGIMENDU ABILEZIAK.Gorputzaren eskema. Gorputzaren zatiak eta mugimenduan

duten egitekoa.Zentzumenezko ahalbideak. Sentipenen esperientzia, es plo-

razioa eta bereizketa: ikusmenekoak, entzumenekoak, ukimene-koak, usaimenekoak eta zenestesikoak. Jarduera motorretan entzumeneko, ikusmeneko eta ukimeneko hautematea erabil-tzea.

Tentsioari eta erlaxazioari dagokienez, norberaren gorputzaren kontzientzia hartzea.

Gorputz-jarrera desberdinak esperimentatzea.Lateralitatea berrestea.Oreka estatikoko eta dinamikoko egoerak esperimentatzea.Espazio eta denbora erlazioei lotutako nozioak, esaterako

barnea-kanpoa, gaina-azpia, aurrea-atzea eta hurbil-urruti.Espazio eta denbora erlazioei lotutako nozioak: lehenago,

bitartean, gero, hasiera eta akabera.Espazioa eta denbora hautematea.2. BLOKEA. OINARRIZKO MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimenduen formak eta aukerak identifikatzea. Lekualdake-

tetan, jauzietan, biraketetan, oreketan eta gauzen erabilpenean gauzatze-modu desberdinak probatzea.

Egoera errazetan, oinarrizko abilezia motor ohikoenak kon-trolatzea.

Sistema motorraren arazo errazak konpontzea.Hainbat jardueratan parte hartzeko prest agertzea eta trebe-

tasun-mailan dauden aldeak onartzea.Herri jolasetan eta kultura desberdinetako jolas tradizionaletan

aritzea, batik bat ingurukoak badira.Jolas libreak eta antolatuak egitea. Jolas erraz sentsorialak,

sinbolikoak eta lankidetzakoak.Joko arauei dagokienez, lankidetzaz eta aurkaritzaz ohartzea.

Jolasean izaten diren modu bateko edo besteko eginkizunak onartzea.

Lankidetza estrategiak erabiltzea egitura sinpleko jokoe-tan.

Jolasean parte hartzen duten pertsonak aitortzea eta balio-estea.

Joko arauak ulertzea eta betetzea, eta horien eginkizuna baloratzea.

Jolasa gozamenerako eta beste pertsonekin harremanetan jartzeko bide gisa balioestea.

3. BLOKEA. GORPUTZ ARIKETA ARTISTIKOAK ETA ADIERAZPENEKOAK.

Gorputzaren adierazpen ahalbideak aurkitzea eta esploratzea, muskuluen tonuari, aurpegiaren mimikari, keinuei eta manerei lotuta daudenak.

Mugimenduaren adierazpen ahalbideak aurkitzea eta esplora-tzea, espazioari, denborari eta intentsitateari lotuta daudenak.

Erritmo-egitura errazen bidez, mugimendua sinkronizatzea.Dantza eta herri dantza errazak egitea.Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez emozioak eta

sentimenduak kanporatzea, eta naturaltasunez, gainera.Gorputz mezu errazak behatzea eta ulertzea.Pertsonaiak, objektuak eta egoerak imitatzea.Norberaren gorputzaren bidezko adierazpenaz gozatzea.Gorputzaren bidezko komunikazioa eskatzen duten egoeretan

parte hartzea.Adierazte moduan dauden desberdintasunak ezagutzea eta

errespetatzea.4. BLOKEA. JARDUERA FISIKOA ETA OSASUNA.Jarduera fisikoari lotutako gorputz-higienearen, elikaduraren

eta jarreraren oinarrizko ohiturak hartzea.Jarduera fisikoa ongizatearekin lotzea.Osasuna helburu duen gorputz-mugimendua.Jarduera fisikoa egitean, materialak eta espazioak erabiltzeko

arauak errespetatzea.

1. Hautemate eta mugimendu abileziak eta oinarrizko abilezia motorrak aplikatzea mugimendu egoerak ebazteko, espazioaren eta denboraren beharkizun errazetara egokituz, gorputzaren zatiak eta horien mugimenduak identifikatuz eta kontrolatuz, eta tentsio eta erlaxazio egoerak desberdinduz, baita oreka eta desoreka egoerak ere.

2. Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen aukerak erabiltzea, erritmo-egitura sinpleak, keinuak dituzten kantuak eta jolas sinbolikoak erabiliz.

3. Gorputzaren higieneari eta mugimenduari buruzko oinarrizko nozioak eta printzipioak erabiltzen ditu.

4. Gorputzeko higieneari buruzko oinarrizko ohiturak hartzea, eta jarduera fisikoarekin eta osasunarekin erlazionatzea.

5. Jokoetako eta jardueretako arauak identifikatzea eta erres-petatzea, baita materialak eta espazioak erabiltzeari buruzkoak ere, eta segurtasunarekin eta osasunarekin erlazionatzea.

6. Jardueretan interesez parte hartzea, jarduera fisikoa baloratuz.

1.1. Jarduera fisikoan hautemandako gorputz-sentipenak identifikatzen eta adierazten ditu: beroa, egarria, izerditzea, ongizatea, urduritasuna...

1.2. Jarduera fisikoan bere gorputzean gertatzen diren mugi-mendu eta erlaxatze egoerak desberdintzen ditu.

1.3. Mugimendu batean inplikatutako bere gorputzeko zatiak ezagutzen ditu.

1.4. Nozio topologiko oinarrizkoak erabiltzen ditu objektuak berarekiko orientatzeko eta bere burua erreferentziako puntu batekiko orientatzeko: atzea, aurrea, goia, behea, barnea, kan-poa, hurbiltasuna, urruntasuna... Eta bere eta besteen kokapena ezagutzen du.

1.5. Denborari eta ordenari buruzko oinarrizko nozioak era-biltzen ditu bere ekintza motorra antolatzeko edo proposatutako ordena bati segitzeko: lehenago, bitartean, ondoren...

1.6. Baloia jotzeko eta punparazteko ekintza motorretan beso eta zango nagusia erabiltzen ditu.

1.7. Espazioan orientatzen da soinu-estimuluei jarraituz.1.8. Lekualdaketa mota desberdinak erabiltzen ditu: oinez

ibiltzea, laster egitea, herrestan ibiltzea, gora egitea... hainbat norabide eta erritmotan, horien aldaketetara egokituz eta besoen eta zangoen mugimenduak koordinatuz.

1.9. Bi oinekin eta zango nagusiarekin txingoka jauzi egiteko abileziak egokitzen ditu, bulkada eta erortze baldintzetara, altuera eta luzera baldintzetara eta mugitzen ari diren zenbait elementu gainditu beharrera, orekari eutsiz.

1.10. Luzetarako gorputz-ardatzaren inguruan oinarrizko biraketak egiten ditu, ekintza horretan oreka orokorrari eutsiz eta gorputzeko zati guztiak koordinatuz.

1.11. Oinarrizko abilezia motorrak erabiltzen ditu haurren jolasetan mugimendu arloko erronkak eta egoerak ebazteko, horien arauetarako eta beharkizunetara egokituz.

2.1. Erritmo sinpleen arabera lekualdatzen da, geldiuneak isiluneekin markatuz.

2.2. Erritmo sinpleak erreproduzitzen ditu, gorputz zatien mugimenduen bidez (oinak, eskuak...).

2.3. Haurren dantza errazak erreproduzitzen ditu, oinarrizko pausoak erabiliz.

2.4. Keinu eta mugimenduen bidez animaliak, ogibideak, ezagunak dituen ekintzak... irudikatzen ditu.

3.1. Jardueretan hautemandako sentipenak ahoz adierazten ditu.

3.2. Nozio topologiko oinarrizkoak desberdinatzen ditu irudi-kapen grafikoetan (papera, ordenagailua...).

3.3. Haurren jolasak identifikatzen ditu eta modu oinarrizkoan deskribatzen.

4.1. Norberaren garbiketak autonomoki egiten ditu, Gorputz Hezkuntzako eskola bukatutakoan.

4.2. Joko arauak errespetatzen ditu eta jarrerari eusten dio errespetuzkoa eta kiroltasunezkoa izan dadin eta kalterik egin ez diezaion jarduerari.

5.1. Gorputz Hezkuntzako eskoletan, jardueretarako arropa eta oinetako egokiak erabiltzen ditu.

5.2. Materialak modu egokian erabiltzen ditu eta ezarritako jarraibideen arabera jartzen ditu.

6.1. Interesa agertzen du eta gogoz parte hartzen du era guztietako jardueretan, gozatuz eta ikasketak hobetzeko jarrerari eutsiz.



1. BLOKEA. HAUTEMATE ETA MUGIMENDU ABILEZIAK.Gorputzaren eskema. Gorputzaren zatiak eta mugimenduan

duten egitekoa.Zentzumenezko ahalbideak. Sentipenen esperientzia,

esplorazioa eta bereizketa: ikusmenekoak, entzumenekoak, ukimenekoak, usaimenekoak eta zenestesikoak. Jarduera mo-torretan entzumeneko, ikusmeneko eta ukimeneko hautematea erabiltzea.

Tentsioari eta erlaxazioari dagokienez, norberaren gorputzaren kontzientzia hartzea.

Arnasketa bide, mota eta faseak esploratzea eta horietaz jabetzea.

Gorputz-jarrera desberdinak esperimentatzea.Lateralitatea berrestea. Norberaren gorputzaren eskuina eta

ezkerra bereiztea.Oreka estatikoko eta dinamikoko egoerak probatzea, sosten-

guaren oinarria, euskarritzeko puntuak eta grabitate-zentroaren tokia aldatuz.

Espazio eta denbora erlazioei lotutako nozioak, esaterako barnea-kanpoa, gaina-azpia, aurrea-atzea eta hurbil-urruti.

Espazio eta denbora erlazioei lotutako nozioak: lehenago, bitartean, gero, hasiera eta akabera.

Espazioa eta denbora hautematea.Norberaren gorputzaren errealitatea onartzea.2. BLOKEA. OINARRIZKO MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimenduen formak eta aukerak identifikatzea. Lekualdake-

tetan, jauzietan, biraketetan, oreketan eta gauzen erabilpenean gauzatze-modu desberdinak probatzea.

1. Oinarrizko abilezia motorrak aplikatzea, horien konbina-zio sinpleetara eta espazioko eta denborako beharkizunetara egokituz.

2. Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen aukerak apli-katzea, dantzak, keinuak dituzten kantuak eta jolas sinbolikoak erabiliz.

3. Gorputzaren higieneari eta mugimenduari buruzko oinarrizko nozioak eta printzipioak erabiltzen ditu.

4. Egoera fisikoaren parametro orokorrak hobetzea osasu-naren ikuspuntutik, mugimendu abileziak garatzeko behar den jardunaren bidez.

5. Errespetuzko jokaera izatea norberarekin, gainerakoekin eta ingurunearekin.

6. Jardueretan interesez parte hartzea, jarduera fisikoa baloratuz.

1.1. Egindako jarduera fisikoetan hautemandako sentipenak identifikatzen ditu: tentsioa, erlaxatzea, nekea...

1.2. Gai da hainbat egoeratan oro har erlaxatzeko, arnaske-tarekin erlazionaturik.

1.3. Gorputzaren zatien eta horien mugimenduak ezagutzen ditu bere kideengan, ekintza motor batean inplikaturik daude-nean.

1.4. Nozio topologikoak erabiltzen ditu eta horiekiko orientatzen du bere burua: ezkerra, eskuina...

1.5. Bere buruarekiko eta kidearekiko, eskuina eta ezkerra ezagutzen ditu.

1.6. Oreka estatikoari eusten dio jarrera errazetan, ikusmenik gabe.

1.7. Espazioan orientatzen da, eta besteen posizioak identifika-tzen ditu, hainbat egituratako taldeetan (ilarak eta zutabeak...).

1.8. Hainbat jarreratan orientatutako objektuekiko jartzen eta lekualdatzen da.

1.9. Gai da lekualdatzeko, mantso eta erregularki mugitzen ari den objektu batekiko.

1.10. Mugikorren jaurtiketak eta hartzeak egokitzen ditu, distantzia eta altuera desberdinen arabera, hainbat jarrera egonkorretan.

1.11. Objektuak jotzearen ekintza koordinatzen du, horiek ibilbide mantsoak egiten dituztenean, bere gorputza edo tresna bat erabiliz.

1.12. Objektuak gidatzen edo eramaten ari den bitartean, lekualdatzen edo gelditzen da, zentzua eta norabidea aldatuz oztopoen arabera, orekari eta objektuaren kontrolari eutsiz.



Egoera errazetan, oinarrizko abilezia motor ohikoenak kon-trolatzea.

Sistema motorraren arazo errazak konpontzea.Hainbat jardueratan parte hartzeko prest agertzea eta trebe-

tasun-mailan dauden aldeak onartzea.Herri jolasetan eta kultura desberdinetako jolas tradizionaletan

aritzea, batik bat ingurukoak badira.Jolas libreak eta antolatuak egitea. Jolas erraz sentsorialak,

sinbolikoak eta lankidetzakoak.Joko arauei dagokienez, lankidetzaz eta aurkaritzaz ohartzea.

Jolasean izaten diren modu bateko edo besteko eginkizunak onartzea.

Lankidetza estrategiak erabiltzea egitura sinpleko jokoe-tan.

Jokoan parte hartzen duten pertsonak aitortzea eta balio-estea.

Joko arauak ulertzea eta betetzea, eta horien eginkizuna baloratzea.

Jolasa gozamenerako eta beste pertsonekin harremanetan jartzeko bide gisa balioestea.

Banakako edo taldekako jolasak planteatzea autonomoki eta ekimenez.

3. BLOKEA. JARDUERA FISIKO ARTISTIKOAK ETA ADI-ERAZPENEKOAK.

Gorputzaren adierazpen ahalbideak aurkitzea eta esploratzea, muskuluen tonuari, aurpegiaren mimikari, keinuei eta manerei lotuta daudenak.

Mugimenduaren adierazpen ahalbideak aurkitzea eta esplo-ratzea, espazioari, denborari eta intentsitateari lotuta daude-nak.

Inprobisatutako gorputz ekintzak egitea, ikusmen, entzumen eta ukimen estimuluei erantzunez.

Taupaden eta erritmo-egitura errazen bidez, mugimendua sinkronizatzea.

Dantza eta inguruneko herri dantza errazak egitea.Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez emozioak eta

sentimenduak kanporatzea, eta naturaltasunez, gainera.Gorputz mezu errazak behatzea eta ulertzea.Pertsonaiak, objektuak eta egoerak imitatzea.Erritmoen, objektuen eta materialen bidezko adierazpen-au-

kerak esploratzea.Norberaren gorputzaren bidezko adierazpenaz gozatzea.Gorputzaren bidezko komunikazioa eskatzen duten egoeretan

parte hartzea.Adierazte moduan dauden desberdintasunak ezagutzea eta

errespetatzea.4. BLOKEA. JARDUERA FISIKOA ETA OSASUNA.Jarduera fisikoari lotutako gorputz-higienearen, elikaduraren

eta jarreraren oinarrizko ohiturak hartzea.Jarduera fisikoa ongizatearekin lotzea.Osasuna helburu duen gorputz-mugimendua.Jarduera fisikoa egitean, materialak eta espazioak erabiltzeko

arauak errespetatzea.Jarduera fisikoari eta osasunari buruzko informazioa bilatzeko

IKTak erabiltzea.

1.13. Oinarrizko abileziak (lasterketak jauziekin edo birakete-kin...) eskatzen dituzten ekintza motorrak egiten ditu oreka galdu gabe, gorputzeko zati guztien ekintzak koordinatuz.

1.14. Luzetarako ardatzarekiko oinarrizko biraketak egiten ditu, eta, zeharkako ardatzarekiko, aurreraka, ekintzan oreka orokorrari eutsiz eta gorputzeko zati guztiak koordinatuz.

1.15. Oinarrizko abilezia motorrak erabiltzen ditu haurren jolasetan mugimendu arloko erronkak eta egoerak ebazteko, horien arauetarako eta beharkizunetara egokituz, dagokion rola hartuz.

2.1. Bere mugimenduak eta lekualdaketak erritmo eta musika desberdinetara egokitzen ditu.

2.2. Hainbat erritmo erreproduzitzen ditu, gorputzeko zatien mugimenduen bidez (oinak, eskuak...) edo gorputz guztiarekin, isiltasunak eta azentuazioak identifikatuz.

2.3. Inguruneko haurren herri dantza tradizionalak errepro-duzitzen ditu.

2.4. Keinu bidez eguneroko hainbat pertsonaia eta egoera irudikatzen ditu.

3.1. Oinarrizko espazio eta denbora nozioak erabiltzen ditu haurren jolasak edo arauak azaltzeko.

3.2. Ariketak eta elikadura orekatuak bere osasunean duten onurak ulertzen eta deskribatzen ditu.

4.1. Ariketak, intentsitatearen arabera, bere gorputzean era-giten dituen aldaketak identifikatzen ditu: tenperatura handitzea eta bihotz taupaden eta arnasaren maiztasuna.

4.2. Ariketa erregulartasunez eginez bere egoera fisikoa hobetzen dela ohartzen da.


5.2. Jarduerak egin bitartean, behar bezalako harremanak ditu ingurunearekin eta kideekin.

6.1. Jardueretan gozatuz eta lotsarik gabe aritzen da, eta jolasak eta jarduerak planteatzeko ekimena izaten du.



1. BLOKEA. HAUTEMATE ETA MUGIMENDU ABILEZIAK.Hautemate-aukerak. Hautemateko ahalbideak eta horiek

mugimenduarekin duten harremana aztertzea eta esperimen-tatzea.

Tentsioari eta erlaxazioari dagokienez, gorputzaren kontzien-tzia eta kontrola hartzea.

Arnasketa faseen, moten eta erritmoen kontzientzia eta kontrola hartzea.

Gorputzaren eskema. Norbere gorputza irudikatzea.Jarrera egokitzea, adierazpen- eta mugimendu-premien

arabera.Lateralitatea eta horrek espazioan duen isla sendotzea.

Besteen ezkerra eta eskuina bereiztea.Gorputza kontrolatzea orekan eta desorekan, sostenguaren

oinarria, euskarritzeko puntuak eta grabitate-zentroaren tokia aldatuz.

Espazioa eta denbora antolatzea gero eta konplexuagoak diren ekintza eta egoeretan.

Norberaren gorputzaren eta gainerako pertsonen gorputzaren errealitatea balioestea eta onartzea.

2. BLOKEA. OINARRIZKO MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimendu moduak eta aukerak. Oinarrizko elementuak

doitzea lekualdaketetan, jauzietan, biraketetan, oreketan eta gauzen erabilpenean.

Egoera egonkorretan, oinarrizko trebetasunak eraginkorta-sunez erabiltzea.

Sistema motorra kontrolatzea eta gorputza menderatzea.Sistema motorraren arazo errazak proposatu eta konpon-

tzea.Oro har, oinarrizko ezaugarri fisikoak hobetzea, mugimendua

gauzatzeko. Malgutasunari eustea eta indarra, bizkortasuna eta erresistentzia trebatzea orokorrean.

Mugimendurako gaitasuna hobetzeko interesa, norberaren ahalegina gorputz-ariketan baloratzea.

Mugimendurako hainbat jardueratan parte hartzeko prest agertzea eta norbanakoaren trebetasun-mailetan dauden aldeak onartzea.

Jolas tradizionaletan, elkarlanerakoetan eta kultura des-berdinetako jolas tradizionaletan aritzea, batik bat ingurukoak badira.

Jolasetan parte hartzea eta kirola egiten hastea.

1. Oinarrizko abilezia motorrak aplikatzea, hainbat estimulu-tako egoeretara eta espazioko eta denborako beharkizunetara egokituz.

2. Printzipioak eta arauak aplikatzea, lankidetzako taldekako mugimendu egoerak, koordinatuki eta lankidetzan aritzea eska-tzen dutenak, gainditzeko.

3. Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen aukerak erabil-tzea eszenak eta pertsonaiak irudikatzeko eta koreografia errazak interpretatzeko, euskarri musikal batera egokituz eta ingurunera eta gainerako parte-hartzaileen ekintzetara moldatuz.

4. Gorputz Hezkuntzaren oinarrizko kontzeptuak eta printzi-pioak ulertzea.

5. Egoera fisikoaren parametroak hobetzea osasunaren ikus-puntutik, mugimendu abileziak garatzeko behar den jardunaren bidez.

6. Errespetua agertzea bere buruarekiko, besteekiko eta ingurunearekiko, eta jolas eta gorputz eta kirol ekintzetan parte hartzeko arauak aplikatzea.

7. Gogoz parte hartzea jardueretan, eta jarduera fisikoa eta osasunerako duen garrantzia baloratzea.

8. Prebentzioaren eta segurtasun neurrien garrantzia identifi-katu eta barneratzea jarduera fisikoa egiteari dagokionez.

1.1. Besteak mugitzen ari direla beren eskuina eta ezkerra bereizten ditu.

1.2. Gorputzeko zati handien erlaxatzea kontrolatzen du, norberaren baitan sartzeko behar handirik gabe.

1.3. Mantso baina modu aldakorrean mugitzen den objektu batekiko distantziak eta orientazioak mantentzen ditu.

1.4. Oinarrizko abilezia motorrak konbinatzen ditu, nolabai-teko exijentziari erantzunez abiaduran edo zehaztasunean, orekari eutsiz eta gorputzeko zati guztien ekintza koordina-tuz.

1.5. Zenbait mugikor mota jomuga finko batera bideratzen ditu, gorputzeko zenbait atalekin edo tresnekin joz.

1.6. Gorputzeko zeharkako ardatzarekiko biraketak egiten ditu, bi norabideetan, oreka orokorrari eutsiz eta gorputzeko zati guztiak koordinatuz ekintza bitartean.

1.7. Oin nagusiaren gainean orekari eusten dio, ikusmenik gabe.

1.8. Oinarrizko abilezia motorrak erabiltzen ditu lankidetza jolasetan, herri jolasetan, jolas tradizionaletan eta bertako jolasetan mugimendu arloko erronkak eta egoerak ebazteko, desberdintasunak eta ezaugarriak ulertuz.

2.1. Lankidetzako estrategia errazak erabiltzen ditu aurkako-tasuneko jokoetako egoeretan, kideekin koordinaturik, jokoaren arauetara eta eskakizunetara egokiturik.

3.1. Askotariko erritmo egiturak proposatzen ditu eta mugi-mendu eta lekualdaketetara egokitzen ditu.

3.2. Mugimendua musikaren erritmora egokitzen du bere kasa eta besteekin koordinatuta dantza taldeetan.

3.3. Mugimendu segidak sortzen ditu, lekualdaketak, jauziak eta biraketak konbinatuz esaldi erritmikoen gainean, horietako batzuetan isiluneak sartuz.

3.4. Inguruko dantza tradizionalak ezagutu eta egiten ditu.3.5. Istorio sinpleen errepresentazioetan edo eszenaratzeetan

parte hartzen du, mugimendua eta musika erabiliz.3.6. Adierazpen eta imitazio jarduerak egiten ditu erritmoz eta

mugimenduz, melodia bati jarraituz.4.1. Informazioa bilatzen du IKTak erabiliz, elikaduraren ohitura

zuzenei buruz eta pertsonaren egoera fisikoaren garrantziari buruz, eta ondorioak azaltzen ditu.

4.2. Bi arnasketa motak identifikatzen ditu eta haien ezau-garriak bereizten.



Baloien oinarrizko abileziak aplikatzea jolasetan, implemen-tuarekin edo gabe.

Lankidetza eta aurkakotasun estrategiak erabiltzea mugimendu jolasetan.

Jolasak eta kirol jarduerak natur ingurunean.Arrastoei eta aztarnari segitzeko jolasak. Ingurumenarekiko

sentikortasuna eta errespetua.Jolasean parte hartzen duten pertsonak errespetatzea eta

gizartearen aurkako portaeren aurka egitea.Jolaseko arauak ulertzea, onartzea, betetzea eta balora-

tzea, eta ezarritako estrategiei dagokienez jarrera arduratsua izatea.

Jolasarekiko interesa, gozamenerako, beste pertsonekin harremanetan jartzeko eta aisialdi-denbora pasatzeko bidea den aldetik, eta jolasetan eta kirol jardueretan egindako ahaleginak baloratzea.

3. BLOKEA. JARDUERA FISIKO ARTISTIKOAK ETA ADIE- RAZPENEKOAK.

Gorputza eta mugimendua adierazpen- eta komunikazio-tres-natzat hartzea.

Gorputzaren adierazpen ahalbideak erabiltzea, jarrerari, muskuluen tonuari, aurpegiaren mimikari, keinuei eta manerei lotuta daudenak.

Mugimenduaren adierazpen ahalbideak aplikatzea, espazioari, denborari edo ohiko egoeren intentsitateari lotuta daudenak.

Mugimendua espazioaren eta denboraren egituretara ego-kitzea.

Dantza eta koreografia errazak egitea. Dantza herrikoiak eta kultura desberdinetako dantza tradizionalak egitea, batik bat ingurukoak badira.

Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez emozioak eta sentimenduak adieraztea.

Gorputz-mezuak ulertzea.Benetako pertsonaiak eta fikziozkoak antzeztea.Objektuak eta materialak nahiz horiek adierazpenean dituzten

aukerak erabiltzea.Norberaren gorputzaren bidez adieraziz eta komunikatuz

gozatzea.Gorputzaren bidezko komunikazioa eskatzen duten egoeretan

parte hartzea. Adierazpen moduan dauden desberdintasunak balioestea.

4. BLOKEA. JARDUERA FISIKOA ETA OSASUNA.Gorputzaren zainketa.Jarduera fisikoarekin lotutako jarrera- eta elikadura-ohitura

osasungarriak hartzea eta gorputz-higieneko ohiturak sendo-tzea.

Jarduera fisikoa osasunarekin eta ongizatearekin lotzea. Jarduera fisikoak osasunean dituen onurak ezagutzea eta horren aldeko jarrera izatea.

Egoera fisikoa orokorrean hobetzeko estrategiak (erresistentzia kardiobaskularra). Jarduera fisikoa egitean segurtasuna izatea: beroketak egitea, esfortzua neurtzea eta erlaxatzea.

Jarduera fisikoa egitean, inguruarekiko oinarrizko segurta-sun-neurriak hartzea. Materialak eta espazioak behar bezala eta errespetuz erabiltzea.

IKTen erabilera arrazoizkoa sustatzea eta sedentarismoaren aurrean jarduera kritikoa izatea.

Ohitura osasuntsuen gainean ikertzeko IKTak erabiltzea.

4.3. Ariketa egiteak gorputzaren gainean dituen eraginen ondorioak aztertu eta aurkezten ditu, IKTak erabiliz.

4.4. Jolas tradizionala eta bertakoak ezagutzen eta prakti-katzen ditu.

4.5. Herri jolasei, jolas tradizionalei eta bertako jolasei buruz-ko informazioa bilatzen du IKTak erabiliz, gero gelan azalpenak emateko.

4.6. Aurkezpenak, datu baseak, blogak... egiten ditu, sarean informazioa partekatzeko eta transmititzeko.

5.1. Aurreko emaitzak hobetzen ditu, bere adineko parametro normalen barnean, malgutasunaren probetan.

5.2. Esfortzuaren intentsitatea neurtzen du lasterketa etengabe batean aurreikusitako denbora egiteko.

5.3. Bihotz taupaden maiztasuna neurtzen du eta egindako ariketa motarekin lotzen du.

5.4. Oinarrizko ahalmen fisikoak identifikatzen ditu, eta egin-dako ariketekin lotzen ditu.

5.5. Gorputzaren artikulazio nagusiak biltzen dituzten malguta-sunaren ariketa ezagunak egiten ditu nolabaiteko autonomiaz.

6.1. Jolaseko arauak aplikatzen ditu eta jarrerari eusten dio errespetuzkoa eta kiroltasunezkoa izan dadin eta kalterik egin ez diezaion jarduerari.

6.2. Higiene arauak errespetatzen ditu Gorputz Hezkuntzaren klaseari dagokionez.

6.3. Ingurumena zaintzeko arauak errespetatzen ditu ikaste-txetik kanpoko jardueraren bat egitean.


7.2. Lotsarik gabe eta ekimenez hartzen du parte jarduere-tan.

8.1. Eskoletarako emandako segurtasun arauak betetzen ditu, eta, jardueretan, ekintza arriskugarriak saihesten ditu.



1. BLOKEA. HAUTEMATE ETA MUGIMENDU ABILEZIAK.Hautemate-aukerak. Hautemateko ahalbideak eta horiek

mugimenduarekin duten harremana aztertzea eta esperimen-tatzea.

Mugimenduarekin lotutako elementu organikoak eta funtzi-onalak aurkitzea.

Tentsioari eta erlaxazioari dagokienez, gorputzaren kontzien-tzia eta kontrola hartzea.

Arnasketa faseen, moten eta erritmoen kontzientzia eta kontrola hartzea.

Gorputzaren eskema. Norberaren gorputza eta gainerakoena irudikatzea.

Jarrera egokitzea, adierazpen- eta mugimendu-premien arabera.

Lateralitatea eta horrek espazioan duen isla sendotzea. Besteen ezkerra eta eskuina bereiztea.

Gorputza kontrolatzea orekan eta desorekan, sostenguko oinarria, euskarritzeko puntuak eta grabitate-zentroaren tokia aldatuz.

Espazioa eta denbora antolatzea gero eta konplexuagoak diren ekintza eta egoeretan.

Norberaren gorputzaren eta gainerako pertsonen gorputzaren errealitatea balioestea eta onartzea.

2. BLOKEA. OINARRIZKO MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimendu moduak eta ahalbideak. Oinarrizko elementuak

doitu eta finkatzea lekualdaketetan, jauzietan, biraketetan, ore-ketan eta gauzen erabilpenean.

Egoera egonkorretan eta ezagunetan, oinarrizko abileziak eraginkortasunez erabiltzea.

Sistema motorra kontrolatzea eta gorputza menderatzea.Sistema motorraren arazo errazak proposatu eta konpon-

tzea.Oro har, oinarrizko ezaugarri fisikoak hobetzea, mugimendua

gauzatzeko. Malgutasunari eustea eta indarra, bizkortasuna eta erresistentzia trebatzea orokorrean.

Mugimendurako gaitasuna hobetzeko interesa, norberaren ahalegina jarduera fisikoan baloratzea.

Mugimendurako hainbat jardueratan parte hartzeko prest agertzea eta norbanakoen artean trebetasun-mailetan dauden aldeak onartzea.

1. Oinarrizko mugimendu abileziak batera aplikatzea eta oreka eta bizkortasuna uztartzea haietan.

2. Printzipioak eta arauak hautatu eta aplikatzea mugimendu egoera indibidual edo kolektiboetan, kooperaziokoak edo aurka-ritzakoak izan, eta oinarrizko mugimendu abileziak konbinatuta erabiltzea.

3. Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen ahalbideak baliatzea, istorioak eta pertsonaiak egiteko eta dantzatzeko, nor bere kasa edo taldeka.

4. Gorputz Hezkuntzaren oinarrizko kontzeptuak eta printzi-pioak ulertzea.

5. Egoera fisikoaren parametroak hobetzea osasunaren ikus-puntutik, mugimendu abileziak garatzeko behar den jardunaren bidez.

6. Errespetua agertzea bere buruarekiko, besteekiko eta ingurunearekiko, eta jolas eta gorputz eta kirol ekintzetan parte hartzeko arauak aplikatzea.

7. Gogoz parte hartzea jardueretan, eta jarduera fisikoa eta osasunerako duen garrantzia baloratzea.

8. Prebentzioaren eta segurtasun neurrien garrantzia identifi-katu eta barneratzea jarduera fisikoa egiteari dagokionez.

1.1. Besteen eskuina eta ezkerra bereizten ditu espazioan orientatzeko.

1.2. Nagusi ez diren besoa eta hanka erabiltzen ditu mugimen-duak egiteko, ekintzetan zehaztasunik eskatu gabe.

1.3. Lekualdaketak, geldialdiak, erritmo aldaketak, jaurtiketak, hartzeak eta jauziak konbinatzen ditu orekarik galdu gabe eta jolasak eta gorputz eta kirol ekintzak eten gabe, jazarpenekoak, oztopatzekoak, erasokoak edo defentsakoak izan, nor bere kasa arituz edo kideen ekintzetara egokituz.

1.4. Mugimendu eredua zenbait puntutan aldatuta oinarriz-ko mugimendu abileziak behar dituzten mugimendu ekintzak gauzatzen ditu.

1.5. Lekualdaketak geldialdiekin, norabide aldaketekin eta biraketekin konbinatzen ditu eta erreakzio denbora kanpoko estimuluetara egokitzen du.

1.6. Biraketak jauziekin eta lekualdaketekin konbinatzen ditu gainazal eta garaiera desberdinetan.

1.7. Orekari eusten dio denbora jakin batean, jarrera eta posizio desberdinetan, altuera txikietan, sostenguko oinarri txikiekin, edo altuera batean egonda.

1.8. Oinarrizko abileziak eta trebetasunak erabiltzen ditu erronketan eta kirol aurreko jokoetarako mugimendu egoeretan, eta arauak eta betebeharrak betetzen ditu, dagokion rola bere gain hartuz.

2.1. Elkarlanerako estrategia errazak erabiltzen ditu aurkari bati edo gehiagori aurre egiteko jolasetan, bere taldekideekin koordinatuta.

3.1. Askotariko erritmo egiturak proposatzen ditu eta mugi-mendu eta lekualdaketetara egokitzen ditu.

3.2. Mugimendua musikaren erritmora egokitzen du bere kasa eta besteekin koordinatuta dantza taldeetan.

3.3. Mugimendu segidak sortzen ditu, lekualdaketak, jauziak eta biraketak konbinatuz esaldi erritmikoen gainean.

3.4. Inguruko dantza tradizionalak ezagutu eta egiten ditu.3.5. Istorio errazak antzezten ditu taldeka.3.6. Adierazpen eta imitazio jarduerak egiten ditu erritmoz eta

mugimenduz, melodia bati jarraituz.4.1. Informazioa bilatzen du IKTak erabiliz, elikaduraren ohitura

zuzenei buruz eta pertsonaren egoera fisikoaren garrantziari buruz, eta ondorioak azaltzen ditu.



Jarduerak ezagutzea toki ezohikoetan eta natur ingurunea baloratzea: ibilaldiak toki hurbiletan, orientazio jolasak, igerilekuak, elurra, etab.

Jolasa eta kirola gizarte-errealitateko elementutzat har-tzea.

Jolas tradizionaletan, elkarlanerakoetan eta kultura des-berdinetako jolas tradizionaletan aritzea, batik bat ingurukoak badira.

Jolasetan parte hartzea eta kirola egiten hastea.Baloien oinarrizko abileziak aplikatzea jolasetan, implemen-

tuarekin edo gabe.Lankidetzarekin, aurkaritzarekin eta lankidetza/aurkaritzarekin

lotutako oinarrizko jolas-estrategiak aurkitzea.Lankidetza eta aurkakotasun estrategiak erabiltzea mugimendu

jolasetan.Jolasak eta kirol jarduerak natur ingurunean.Pistei eta aztarnei segitzeko jolasak. Ingurumenarekiko sen-

tikortasuna eta errespetua.Jolasean parte hartzen duten pertsonak errespetatzea eta

gizartearen aurkako portaeren aurka egitea.Jolaseko arauak ulertzea, onartzea, betetzea eta balora-

tzea, eta ezarritako estrategiei dagokienez jarrera arduratsua izatea.

Jolasarekiko interesa, beste pertsonekin harremanetan jartze-ko eta aisialdi-denbora pasatzeko eta gozamenerako bidea den aldetik, eta jolasetan eta kirol jardueretan egindako ahaleginak baloratzea.

Jolas herrikoiak eta tradizionalak ezagutzea eta haietan aritzea.

Hezkuntzako, lankidetzako eta estrategiako jolasak, jolas bortitzak arbuiatzeko eta giza baloreak sendotzeko.

IKTak erabiltzea espazioa eta denbora irudikatzeko jolase-tan.


Gorputza eta mugimendua adierazpen- eta komunikazio-tres-natzat hartzea.

Gorputzaren adierazpen ahalbideak erabiltzea, jarrerari, muskuluen tonuari, aurpegiaren mimikari, keinuei eta manerei lotuta daudenak.

Mugimenduaren adierazpen ahalbideak aplikatzea, es-pazioari, denborari edo ohiko egoeren intentsitateari lotuta daudenak.

Mugimendua espazioaren eta denboraren egitura askotari-koetara egokitzea.

Dantza eta koreografia errazak egitea. Dantza herrikoiak eta kultura desberdinetako tradizionalak egitea, batik bat ingurukoak badira.

IKTak erabiltzea folklore tradizionala aztertzeko eta informazioa partekatzea sarearen bidez.

Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez emozioak eta sentimenduak adieraztea.

Kideek gorputzez adierazitako mezuak ulertzea.Benetako pertsonaiak eta fikziozkoak antzeztea. Egoera erraz

bat antzeztea.Objektuak eta materialak nahiz horiek adierazpenean dituzten

ahalbideak erabiltzea.Norberaren gorputzaren bidez adieraziz eta komunikatuz

gozatzea.Gorputzaren bidezko komunikazioa eskatzen duten egoeretan

parte hartzea. Adierazpen moduan dauden desberdintasunak balioestea.

4. BLOKEA. JARDUERA FISIKOA ETA OSASUNA.Gorputzaren zainketa.Jarduera fisikoarekin lotutako jarrera- eta elikadura-ohitura

osasungarriak hartzea eta gorputz-higieneko ohiturak sendo-tzea.

Jarduera fisikoa osasunarekin eta ongizatearekin lotzea. Jarduera fisikoak osasunean dituen onurak ezagutzea eta horren aldeko jarrera izatea.

Egoera fisikoa orokorrean hobetzeko estrategiak (erresistentzia kardiobaskularra). Jarduera fisikoa egitean segurtasuna izatea: beroketak egitea, esfortzua neurtzea eta erlaxatzea.

Jarduera fisikoa egitean, inguruarekiko oinarrizko segurta-sun-neurriak hartzea. Materialak eta espazioak behar bezala eta errespetuz erabiltzea.

IKTak erabiltzea dieta osasungarri bat aztertu eta prestatzeko, baita gizentasuna sortzen duten ohiturak aztertzeko ere.

4.2. Arnasketa motak identifikatzen ditu eta haien ezaugarriak bereizten ditu.

4.3. Ariketa egiteak gorputzaren gainean dituen eraginen ondorioak aztertu eta aurkezten ditu, IKTak erabiliz.

4.4. Jolas herrikoiak, tradizionalak eta bertakoak bereizten ditu, informazioa IKTen bidez bilatuz.

5.1. Malgutasunaren probetan, aurreko emaitzak hobetzen ditu, bere adineko parametroen barnean.

5.2. Esfortzuaren intentsitatea neurtzen du lasterketa batean aurreikusitako denbora egiteko.

5.3. Bihotz taupaden maiztasuna neurtzen du eta egindako ariketa motarekin lotzen du.

5.4. Gorputzaren artikulazio nagusiak biltzen dituzten malguta-sunaren ariketa ezagunak egiten ditu nolabaiteko autonomiaz.

6.1. Jolaseko arauak aplikatzen ditu eta jarrerari eusten dio errespetuzkoa eta kiroltasunezkoa izan dadin eta kalterik egin ez diezaion jarduerari.

6.2. Higiene arauak errespetatzen ditu Gorputz Hezkuntzaren klaseari dagokionez.

6.3. Ingurumena zaintzeko arauak errespetatzen ditu ikaste-txetik kanpoko jardueraren bat egitean.


8.1. Segurtasunaren arauak ezagutu eta errespetatzen du, klasean arriskurik izan ez dadin.

8.2. Saioaren hasierako beroketa egiten du, jasotako jarraibide-ekin bat, eta ulertzen du garrantzizkoa dela lesiorik ez izateko.



1. BLOKEA. HAUTEMATE ETA MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimendu egoerei lotutako elementu organikoak eta fun-

tzionalak.Egonean eta mugimenduan dagoen gorputzaz kontzientzia

hartzea eta hori kontrolatzea.Gorputzaren erlaxazioan eta kontrol motorraren barruan,

kontrol tonikoa eta arnasketa aplikatzea.Jarrera adierazpen- eta mugimendu-beharretara egokitzea,

modu ekonomiko nahiz orekatuan.Estimuluen aukerazko bereizketa eta aurretiazko hautemate-

prozesuak behar bezala erabiltzea.Menderatzaileak ez diren gorputz atalekin zailtasun apur bat

duten mugimenduak egitea.Zenbait egoeratan, oreka estatikoa eta dinamikoa izatea.Espazioaren eta denboraren egituraketa mugimenduzko

ekintza eta egoera konplexuetan.Norberaren gorputzaren eta gainerako pertsonen gorputzaren

errealitatea balioestea eta onartzea, eta, horrez gainera, egun indarrean dagoen eredu estetikoarekiko eta gorputz-ereduarekiko jarrera kritikoa izatea.

1. Mugimendu soluzioak aplikatzea askotariko estimuluak eta denbora eta espazioa baldintzatuak dituzten egoeretan, eta oinarrizko mugimendu abileziak hautatzea eta ezarritako baldintzetara egokitzea.

2. Taldeko jolasaren oinarrizko erronka taktikoak gainditzea, aurkaritza izanik edo izan gabe, modu indibidualean, koordi-natuta eta elkarlanean aritzea eta jolas horietako eginkizunak betetzea.

3. Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen baliabideak modu estetiko eta sormenezkoan erabiltzea, sentsazio, emozio eta ideiak helaraziz.

4. Gorputz Hezkuntzaren berariazko kontzeptuak eta beste arlo batzuetan gorputz eta kirol jarduerekin eta jarduera artistiko eta adierazpenekoekin sartutakoak lotzea.

5. Ariketa fisikoak, higieneak, elikadurak eta jarreraren ohiturak osasunaren eta ongizatearen gainean dituzten eraginak ezagutzea eta jokabide arduratsua izatea norberaren buruarekin.

6. Esfortzuaren intentsitatea eta iraupena neurtzea, kontuan izanik bere gaitasun fisikoen maila hobetzeko dituen ahalbi-deak.

1.1. Lekualdaketak egokitzen ditu ingurunearen arabera eta gorputz eta kirol jardueren eta jarduera artistiko eta adierazpe-nekoen arabera, espazioaren eta denboraren parametroetara doitzen ditu eta jarreraren orekari eusten dio.

1.2. Oinarrizko mugimendu abilezia egokitzen du ingurune-aren arabera eta gorputz eta kirol jardueren eta jarduera ar-tistiko eta adierazpenekoen arabera, espazioaren eta denbo-raren parametroetara doitzen du eta jarreraren orekari eusten dio.

1.3. Gauzak manipulatzeko (jaurtiketa, hartzea, jotzea) oina-rrizko mugimendu abileziak egokitzen ditu ingurunearen arabera eta gorputz eta kirol jardueren eta jarduera artistiko eta adieraz-penekoen arabera, keinuak behar bezala egiten ditu eta segmen-tu nagusiak eta ez-nagusiak erabiltzen ditu.

1.4. Biratzeko mugimendu abileziak aplikatzen ditu ingurune eta gorputz eta kirol jarduera eta jarduera artistiko eta adierazpeneko desberdinetan, kontuan hartzen ditu gorputzaren hiru ardatzak eta bi zentzuak, horiek espazioaren eta denboraren parametroetara egokitzen ditu eta jarreraren orekari eusten dio.

1.5. Orekari eusten dio jarrera eta azalera desberdinetan.



IKTak erabiltzea espazioari eta denborari lotutako jolasak eta jarduerak egiteko.

2. BLOKEA. OINARRIZKO MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimendu abileziak gero eta konplexutasun handiagoa du-

ten testuinguruetara egokitzea, eraginkortasunez eta sormena landuz.

Ekintza hasi aurreko planteamendua oinarri hartuta, motorra eta gorputza menderatzea.

Nolabaiteko zailtasuna duten problema motorrak konpon-tzea.

Egokitzapen fisikoa, mugimendurako trebetasunak hobetu gauzatu ahal izateko. Malgutasuna eta erresistentzia handitzea eta indarra eta bizkortasuna trebatzea orokorrean.

Ongi egindako lana baloratzea motorraren aldetik eta jarduera fisikoan norberak egiten duen esfortzuaren aldetik.

Mugimendurako hainbat jardueratan parte hartzea aktiboki eta norbanakoaren trebetasun-mailetan dauden aldeak onartzea.

Jolasa eta kirola gizarte- eta kultura-fenomenotzat hartzea.Jolas eta kirol desberdinak ezagutu eta identifikatzea.Jolas herrikoietan, tradizionaletan (kultura desberdinetakoak)

eta bertakoetan aritzea.Jolasen eta kirol-jardueren motak. Hainbat modalitateko eta

gero eta zailtasun handiagoko jolasak eta kirol-jarduerak egitea, inplementuarekin edo gabe.

Antolaketa espaziala aplikatzea jolas kolektiboetan, eta nor-beraren kokapena, kideen eta aurkarien norabideak eta ibilbideak egokitzea, baita mugigarriarenak ere, halakorik balego.

Lankidetzarekin, aurkaritzarekin eta lankidetza/aurkaritzarekin lotutako oinarrizko jolas-estrategiak behar bezala erabiltzea.

Jolasak eta kirol jarduerak natur ingurunean. Ingurumena errespetatzea eta haren zainketaz eta mantentze jasangarriaz sentikortzea.

Orientazio jolasetan aritzea.Jolasaren arauak, erregelak eta estrategiak nahiz horietan

parte hartzen duten pertsonak onartzea eta errespetatzea. Jola-serako kode garbia egitea eta betetzea.

Hainbat jolas eta kirol-jardueratan aritzean, pertsona bakoi-tzaren eta taldearen ahalegina balioestea, lehentasunak eta aurreiritziak alde batera utzita.

Jolasa eta kirol-jarduerak gozamenerako, harremanak egiteko eta aisialdi-denbora gustura pasatzeko baliabidetzat hartzea.


Gorputza eta mugimendua. Gorputz-hizkuntzaren ahalbideak eta baliabideak aztertzea espontaneotasunez eta sormenez eta horiei buruzko kontzientzia hartzea.

Musika- eta erritmo-estimuluak oinarri hartuta, mugimenduak osatzea.

Mugimenduak koordinatzea, binaka zein taldeka, dantza errazetan.

Dantza herrikoiak eta kultura desberdinetako tradizionalak identifikatu eta egitea, batik bat ingurukoak badira.

Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez norbanakoaren edo taldeen emozioak eta sentimenduak adieraztea eta komuni-katzea, espontaneotasunez eta sormenez.

Gorputz bidezko mezuak eta antzezpenak ulertzea, banaka edo taldeka egin.

Gorputz-hizkuntzarekin eta objektu nahiz materialen laguntzaz, antzezpen eta inprobisazio artistikoak egitea

Adierazpeneko teknikak erabiltzea ekartzen duten benetako egoerak edo irudimenezkoak antzeztea.

Gorputzaren adierazpen- eta komunikazio-baliabidea balo-ratzea.

Gorputzaren bidezko komunikazioaren beharra dagoen ego-eretan parte hartzea eta horiek errespetatzea.

4. BLOKEA. JARDUERA FISIKOA ETA OSASUNA.Gorputzaren zainketa. Jarrera eta elikadura osasungarrien

ohiturak hartzea eta gorputz-higienea autonomiaz zaintzea.Jarduera fisikoak osasunaren eta ongizatearen gainean ditu-

en ondorio onuragarriak ezagutzea, eta osasungarriak ez diren jarduerak identifikatzea.

Osasunera bideratutako ahalmen fisikoak hobetzea.Jarduera fisikoa egitean, lesioak prebenitzea. Beroketak egitea,

esfortzua neurtzea eta indarberritzea.Segurtasun neurriak jarduera fisikoan. Materialak eta espa-

zioak behar bezala erabiltzea.IKTak erabiltzea osasunari buruzko informazioa bilatzean:

artikuluak, erreportajeak, ikerlanak eta abar, haiek aztertzeko.Lehen laguntzak kirola egitean, ikastetxearen esparruan eta

aisialdian.

7. Norberaren eta besteen gorputzaren errealitatea baloratu, onartu eta errespetatzea, eta jarrera gogoetazkoa eta kritikoa agertzea.

8. Gorputz, josteta, kirol eta arte jardueren aniztasuna ezagutu eta baloratzea.

9. Jarrera kritikoa izatea komunikabideetan, publizitatean eta abarretan giza gorputzaren irudi estereotipatua erabiltzeari dagokionez.

10. Jarrera kritikoa izatea parte-hartzailearen nahiz ikuslearen ikuspuntutik, kirola egitean eta horren inguruan sortzen diren gatazketan, eta kirolaren balioekin bat egiten duten jokabideak proposatu eta bere gain hartzea.

11. Ingurunearekiko errespetua adieraztea kanpoko jolas eta jardueretan, eta ingurunea zaintzeko ekintza zehatzak identifikatu eta gauzatzea.

12. Prebentzioaren, errekuperazioaren eta segurtasun neurrien garrantzia identifikatu eta barneratzea jarduera fisikoa egiteari dagokionez.

13. Etapako gai interesgarriekin lotutako informazioa eskuratu, prestatu eta partekatzea, informazio iturri zehatzak eta informa-zio eta komunikazio teknologiak erabiliz arloaren sostengurako baliabide gisa.

14. Gogoz parte hartzea, norberaren ekimena eta talde lana egiteko ohitura garatzea, aurretik ezartzen diren arauak eta erregelak onartzea eta arduraz jokatzea.


16. Lehen laguntzak eskatzen dituzten egoerak baloratzea kasu desberdinetan, esku-hartze egokiena proposatzea eta larrial-dietako telefono zerbitzua erabiltzea, hala behar izanez gero.

1.6. Orientazio jarduerak egiten ditu plano baten laguntzaz ingurune ezagun batean.

2.1. Baliabide egokiak erabiltzen ditu taktika indibidual eta kolektiboko oinarrizko egoerak konpontzeko, mugimendu egoera batzuetan.

2.2. Oinarrizko mugimendu abileziak konbinatzen ditu eta espazioaren eta denboraren parametroetarako helburu bati egokitzen zaio.

3.1. Pertsonaiak, egoerak, ideiak eta sentimenduak agertzen ditu eta gorputzak adierazpenerako dituen baliabideak erabiltzen ditu, binaka edo taldeka.

3.2. Mugimenduak irudikatu edo adierazten ditu erritmoa-ren edo musikaren estimuluak abiapuntu izanik, binaka edo taldeka.

3.3. Kultura eta garai desberdinetako dantza errazak ezagutu eta egiten ditu, ezarritako koreografia bati jarraituta.

3.4. Ikaskideekin elkarrekintzan, taldekako konposizioak egiten ditu eta gorputzak adierazpenerako dituen baliabideak erabiltzen ditu, estimulu musikal, plastiko edo hitzezkoak oinarri hartuta.

4.1. Ariketetan garrantzi handiena duen oinarrizko ahalmen fisikoa identifikatzen du.

4.2. Ahalmen fisikoak garatzeak mugimendu abileziak hobe-tzeko duen garrantzia ezagutzen du.

4.3. Lankidetzako eta aurkaritzako estrategiak bereizten ditu jolas eta kiroletan, banakakoak eta taldekoak izan.

4.4. Azalpena ulertzen du eta egindako ariketak deskribatzen ditu, Natur Zientzien arloan lokomozio aparatuaz garatzen diren termino eta ezagutzak erabiliz.

5.1. Interesa erakusten du ahalmen fisikoak hobetzeko.5.2. Elikaduraren ohitura nagusiak jarduera fisikoarekin lotzen

ditu (otorduen orduak, jandako elikagaien kalitatea/kantitatea, etab).

5.3. Ariketa fisikoak osasunari ekartzen dizkion onurak iden-tifikatzen ditu.

5.4. Egoneko bizitzak, dieta desorekatuak eta alkohola, taba-koa eta beste gai batzuk kontsumitzeak ekartzen dituen ondorio txarrak deskribatzen ditu.

5.5. Beroketak egiten ditu eta horren prebentzio funtzioa baloratzen du.

6.1. Osasunerako ahalmen fisikoak orokorrean hobetu ditu hasierakoen gainetik.

6.2. Bihotz taupaden eta arnasaren maiztasuna identifikatzen ditu, esfortzuaren intentsitate desberdinetan.

6.3. Esfortzuaren intentsitatea egokitzen du jardueraren iraupenera.

6.4. Bere maila identifikatzen du, ahalmen fisikoak eta koor-dinaziokoak baloratzeko probetan eskuratu dituen emaitzak bere adinerako balioekin konparatuz.

7.1. Errealitate askotarikoa errespetatzen du klaseko nesken eta mutilen artean, gorputzei dagokienez eta mugimendu gaita-sunaren mailari dagokionez.

7.2. Kontzientzia hartzen du abilezia berriak ikasteak eskatzen duenaz eta horren esfortzua baloratzen du.

8.1. Jolas herrikoien, kirol kolektiboen, kirol indibidualen eta naturan egindako jardueren arteko aldeak, ezaugarriak eta/edo loturak agertzen ditu.

8.2. Jolasen eta kirolen aberastasun kulturala, historia eta jatorria ezagutzen ditu.

9.1. Jarrera kritikoa hartzen du publizitateko modeloen gorpu-tzen irudiaren eta moden aurrean.

10.1. Kideei azaltzen dizkie klasean egindako jolas baten ezaugarriak eta haren garapena.

10.2. Jarrera ona agertzen du gatazkak arrazoizko era batean konpontzeko.

10.3. Kirola egitean edo kirol ikuskizunetan sortzen diren jarrera zakarrak ezagutu eta gaitzesten ditu.

11.1. Natur inguruneko jardueretan sortzen diren hondakinez arduratzen da.

11.2. Naturguneetan flora eta fauna errespetatzen ditu.12.1. Arriskutsuak izan daitezkeen egiturazko elementuak

eta kirol egoerak eta inplementuak erakusten ditu IKTak erabiliz prestatutako kartel eta horma-irudien bitartez.

12.2. Kiroletan ohikoenak diren lesioak eta gaixotasunak ezagutu eta azaltzen ditu, baita prebentzioko jarduerak eta lehen laguntzak ere (zauriak, bihurrituak, kolpeak, hausturak).

13.1. Teknologia berriak erabiltzen ditu eskatzen zaion infor-mazioa aurkitu eta eskuratzeko.

13.2. Lanak aurkezteko, emandako jarraibideei heltzen die, ordenaz, egituraz eta txukuntasunez eta aurkezpenerako pro-gramak erabiliz.

13.3. Ideiak koherentziaz azaltzen ditu, zuzentasunez egiten ditu adierazpenak egoera desberdinetan, eta besteen iritziak errespetatzen ditu.

14.1. Autonomia eta konfiantza agertzen ditu egoera desberdi-netan eta problema motorrak konpontzen ditu espontaneotasunez eta sormenez.

14.2. Klaseetan erabilitako materialaren bilketan eta antola-ketan parte hartzen du.

14.3. Dagokion taldean parte hartzea onartzen du kiroltasunez, baita lehiaketetako emaitzak ere.

15.1. Kiroletan ohikoenak diren lesioak eta gaixotasunak ezagutu eta azaltzen ditu, baita prebentzioko jarduerak eta lehen laguntzak ere (zauriak, bihurrituak, kolpeak, hausturak).

16.1. Simulakroetan maniobra egokiak egiten ditu lehen laguntzak behar diren edozein kasutan.

16.2. Larrialdi egoera batean behar bezalako komunikazioa egiten du telefonoz, informazio garrantzitsua emanez.




1. BLOKEA. HAUTEMATE ETA MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimendu egoerei lotutako elementu organikoak eta fun-

tzionalak.Egonean eta mugimenduan dagoen gorputzaz kontzientzia

hartzea eta hori kontrolatzea.Gorputzaren erlaxazioan eta kontrol motorraren barruan,

kontrol tonikoa eta arnasketa aplikatzea.Jarrera adierazpen- eta mugimendu-beharretara egokitzea,

modu ekonomiko nahiz orekatuan.Estimuluen aukerazko bereizketa eta aurretiazko hautemate-

prozesuak behar bezala erabiltzea.Nagusi ez diren gorputz atalekin zailtasun apur bat duten

mugimenduak egitea.Egoera konplexuetan, oreka estatikoa eta dinamikoa izatea.Espazioaren eta denboraren egituraketa mugimenduzko

ekintza eta egoera konplexuetan.Norberaren gorputzaren eta gainerako pertsonen gorputzaren

errealitatea balioestea eta onartzea, eta, horrez gainera, egun indarrean dagoen eredu estetikoarekiko eta gorputz-ereduarekiko jarrera kritikoa izatea.

2. BLOKEA. OINARRIZKO MUGIMENDU ABILEZIAK.Mugimendu abileziak gero eta konplexutasun handiagoa du-

ten testuinguruetara egokitzea, eraginkortasunez eta sormena landuz.

Ekintza hasi aurreko azterketa oinarri hartuta, motorra eta gorputza menderatzea.

Nolabaiteko zailtasuna duten problema motorrak konpon-tzea.

Egokitzapen fisikoa, mugimendurako trebetasunak hobetu gauzatu ahal izateko. Malgutasuna mantentzea, erresistentzia hobetzea eta indarra eta bizkortasuna trebatzea orokorrean.

Ongi egindako lana baloratzea motorraren aldetik eta jarduera fisikoan norberak egiten duen esfortzuaren aldetik.

Mugimendurako hainbat jardueratan parte hartzea aktiboki eta norbanakoaren trebetasun-mailetan dauden aldeak onar-tzea.

Jolasa eta kirola gizarte- eta kultura-fenomenotzat hartzea. Jolas eta kirol desberdinak ezagutu eta identifikatzea.

Lankidetzako jolasetan eta kultura desberdinetako tradiziona-letan aritzea, batik bat ingurukoak badira.

Jolasen eta kirol-jardueren motak. Hainbat modalitateko eta gero eta zailtasun handiagoko jolasak eta kirol-jarduerak egitea, inplementuarekin edo gabe.

Antolaketa espaziala aplikatzea jolas kolektiboetan, eta nor-beraren kokapena, kideen eta aurkarien norabideak eta ibilbideak egokitzea, baita mugigarriarenak ere, halakorik balego.

Lankidetzarekin, aurkaritzarekin eta lankidetza/aurkaritzare-kin lotutako oinarrizko jolas-estrategiak behar bezala erabil-tzea.

Jolasak eta kirol jarduerak natur ingurunean. Orientazio jola-setan aritzea. Ingurumena errespetatzea eta haren zainketaz eta mantentze jasangarriaz sentikortzea.

Jolasaren arauak, erregelak eta estrategiak nahiz horietan parte hartzen duten pertsonak onartzea eta errespetatzea. Jola-serako kode garbia egitea eta betetzea.

Hainbat jolas eta kirol-jardueratan aritzean, pertsona bakoi-tzaren eta taldearen ahalegina balioestea, lehentasunak eta aurreiritziak alde batera utzita.

Jolasa eta kirol-jarduerak gozamenerako, harremanak egi-teko eta aisialdi-denbora gustura pasatzeko baliabidetzat har-tzea.

IKTak erabiltzea jolas herrikoi eta tradizionalei buruz aztertzeko eta ibilbideak eta jarduerak prestatzeko natur ingurunean.


Gorputza eta mugimendua. Gorputz-hizkuntzaren ahalbi-deak eta baliabideak aztertzea eta horiei buruzko kontzientzia hartzea.

Oinarrizko adierazpen teknika batzuekin esperimentatzea, hala nola mimikarekin, itzalekin edo maskarekin.

Musika- eta erritmo-estimuluak oinarri hartuta, mugimenduak osatzea.

Mugimendua koordinatzea, binaka zein taldeka, dantza errazetan.

Dantza herrikoiak eta beste kultura batzuetakoak identifikatu eta egitea.

Espontaneotasunez gozatzea musika eta dantza tradizionalez eta haien aberastasuna eta ugaritasuna baloratzea, gure herrial-deko aniztasunaren parte gisa.

Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez norbanako-aren edo taldeen emozioak eta sentimenduak adieraztea eta komunikatzea.

Gorputz bidezko mezuak eta antzezpenak ulertzea, banaka edo taldeka egin.

Gorputz-hizkuntzarekin eta objektu nahiz materialen laguntzaz, antzezpen eta inprobisazio artistikoak egitea.

Adierazpeneko teknikak erabiltzea ekartzen duten benetako egoerak edo irudimenezkoak antzeztea.

Gorputzaren adierazpen- eta komunikazio-erabilerak balio-estea.

Gorputzaren bidezko komunikazioaren beharra dagoen ego-eretan parte hartzea eta horiek errespetatzea.

IKTak erabiltzea folklore tradizionalari buruzko jarduerak aztertu, aditu eta prestatzean, eta hura sarean partekatzea.

4. BLOKEA. JARDUERA FISIKOA ETA OSASUNA.Gorputzaren zainketa. Jarrera eta elikadura osasungarrien

ohiturak hartzea eta gorputz-higienea autonomiaz zaintzea.Jarduera fisikoaren ondorioak osasunaren eta ongizatearen

gainean. Jarduera fisikoak osasunaren eta ongizatearen gainean dituen ondorio onuragarriak ezagutzea, eta osasungarriak ez diren jarduerak identifikatzea.

Osasunerako ahalmen fisikoak hobetzea: erresistentzia kardi-obaskularra, malgutasuna eta indarra-erresistentzia.

1. Mugimendu soluzioak aplikatzea askotariko estimuluak eta denbora eta espazioa baldintzatuak dituzten egoeretan, eta oinarrizko mugimendu abileziak hautatzea eta ezarritako baldintzetara egokitzea.

2. Taldeko jolasaren oinarrizko erronka taktikoak gainditzea, aurkaritza izanik edo izan gabe, modu indibidualean, koordi-natuta eta elkarlanean aritzea eta jolas horietako eginkizunak betetzea.

3. Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen baliabideak modu estetiko eta sormenezkoan erabiltzea, sentsazio, emozio eta ideiak helaraziz.

4. Gorputz Hezkuntzaren berariazko kontzeptuak eta beste arlo batzuetan gorputz eta kirol jarduerekin eta jarduera artistiko eta adierazpenekoekin sartutakoak lotzea.

5. Ariketa fisikoak, higieneak, elikadurak eta jarreraren ohiturak osasunaren eta ongizatearen gainean dituzten eraginak ezagutzea eta jokabide arduratsua izatea norberaren buruarekin.

6. Esfortzuaren intentsitatea eta iraupena neurtzea, kontuan izanik gaitasun fisikoen maila hobetzen ahal duela.

7 Norberaren eta besteen gorputzaren errealitatea baloratu, onartu eta errespetatzea, eta jarrera gogoetazkoa eta kritikoa agertzea.

8. Gorputz, josteta, kirol eta arte jardueren aniztasuna ezagutu eta baloratzea.

9. Jarrera kritikoa izatea komunikabideetan, publizitatean eta abarretan giza gorputzaren irudi estereotipatua erabiltzeari dagokionez.

10. Jarrera kritikoa izatea parte-hartzailearen nahiz ikuslearen ikuspuntutik, kirola egitean eta horren inguruan sortzen diren gatazketan, eta kirolaren balioekin bat egiten duten jokabideak proposatu eta bere gain hartzea.

11. Ingurunearekiko errespetua adieraztea kanpoko jolas eta jardueretan, eta ingurunea zaintzeko ekintza zehatzak identifikatu eta gauzatzea.


13. Lehen laguntzak eskatzen dituzten egoerak baloratzea kasu desberdinetan, esku-hartze egokiena proposatzea eta larrial-dietako telefono zerbitzua erabiltzea, hala behar izanez gero.

14. Etapako gai interesgarriekin lotutako informazioa eskuratu, prestatu eta partekatzea, informazio iturri zehatzak eta informa-zio eta komunikazio teknologiak erabiliz arloaren sostengurako baliabide gisa.

15. Gogoz parte hartzea, norberaren ekimena eta talde lana egiteko ohitura garatzea, aurretik ezartzen diren arauak eta erregelak onartzea eta arduraz jokatzea.

1.1. Lekualdaketak egokitzen ditu ingurunearen arabera eta gorputz eta kirol jardueren eta jarduera artistiko eta adierazpe-nekoen arabera, espazioaren eta denboraren parametroetara doitzen ditu nolabaiteko ziurgabetasuna duten egoeretan eta jarreraren orekari eusten dio.

1.2. Oinarrizko mugimendu abilezia egokitzen du ingurunearen arabera eta gorputz eta kirol jardueren eta jarduera artistiko eta adierazpenekoen arabera, espazioaren eta denboraren parame-troetara doitzen du eta jarreraren orekari eusten dio.

1.3. Gauzak manipulatzeko (jaurtiketa, hartzea, jotzea) oinarrizko mugimendu abileziak egokitzen ditu ingurunearen arabera eta gorputz eta kirol jardueren eta jarduera artistiko eta adierazpenekoen arabera, keinuak behar bezala egiten ditu eta segmentu nagusiak eta ez-nagusiak erabiltzen ditu.

1.4. Biratzeko mugimendu abileziak aplikatzen ditu ingurune eta gorputz eta kirol jarduera eta jarduera artistiko eta adierazpeneko desberdinetan, kontuan hartzen ditu gorputzaren hiru ardatzak eta bi zentzuak, horiek espazioaren eta denboraren parametroetara egokitzen ditu eta jarreraren orekari eusten dio.

1.5. Orekari eusten dio jarrera eta azalera desberdinetan.1.6. Orientazio jarduerak egiten ditu plano baten laguntzaz

ingurune ezagun batean.2.1. Baliabide egokiak erabiltzen ditu taktika indibidual eta

kolektiboko oinarrizko egoerak konpontzeko, mugimendu egoera batzuetan.

2.2. Oinarrizko mugimendu abileziak konbinatzen ditu eta espazioaren eta denboraren parametroetarako helburu bati egokitzen zaio.

3.1. Pertsonaiak, egoerak, ideiak eta sentimenduak agertzen ditu eta gorputzak adierazpenerako dituen baliabideak erabiltzen ditu, binaka edo taldeka.

3.2. Mugimenduak irudikatu edo adierazten ditu erritmoa-ren edo musikaren estimuluak abiapuntu izanik, binaka edo taldeka.

3.3. Kultura eta garai desberdinetako dantza errazak ezagutu eta egiten ditu, ezarritako koreografia bati jarraituta.

3.4. Ikaskideekin elkarrekintzan, taldekako konposizioak egiten ditu eta gorputzak adierazpenerako dituen baliabideak erabiltzen ditu, estimulu musikal, plastiko edo hitzezkoak oinarri hartuta.

4.1. Ariketetan garrantzi handiena duen oinarrizko ahalmen fisikoa identifikatzen du.

4.2. Ahalmen fisikoak garatzeak mugimendu abileziak hobe-tzeko duen garrantzia ezagutzen du.

4.3. Lankidetzako eta aurkaritzako estrategiak bereizten ditu jolas eta kirol jarduera fisikoetan, banakakoak eta taldekoak izan.

4.4. Azalpena ulertzen du eta egindako ariketak deskribatzen ditu, Natur Zientzien arloan lokomozio aparatuaz garatzen diren termino eta ezagutzak erabiliz.

5.1. Interesa erakusten du ahalmen fisikoak hobetzeko.5.2. Elikaduraren ohitura nagusiak jarduera fisikoarekin lotzen

ditu (otorduen orduak, jandako elikagaien kalitatea/kantitatea, etab).

5.3. Ariketa fisikoak osasunari ekartzen dizkion onurak iden-tifikatzen ditu.

5.4. Egoneko bizitzak, dieta desorekatuak eta alkohola, taba-koa eta beste gai batzuk kontsumitzeak ekartzen dituen ondorio txarrak deskribatzen ditu.

5.5. Beroketak egiten ditu eta horren prebentzio funtzioa baloratzen du.

6.1. Osasunerako ahalmen fisikoak orokorrean hobetu ditu hasierakoen gainetik.

6.2. Bihotz taupaden eta arnasaren maiztasuna identifikatzen ditu, esfortzuaren intentsitate desberdinetan.

6.3. Esfortzuaren intentsitatea egokitzen du jardueraren iraupenera.

6.4. Bere maila identifikatzen du, ahalmen fisikoak eta koor-dinaziokoak baloratzeko probetan eskuratu dituen emaitzak bere adinerako balioekin konparatuz.

7.1. Errealitate askotarikoa errespetatzen du klaseko nesken eta mutilen artean gorputzei dagokienez eta mugimendu gaita-sunaren mailari dagokionez.

7.2. Kontzientzia hartzen du abilezia berriak ikasteak eskatzen duenaz eta horren esfortzua baloratzen du.

8.1. Jolas herrikoien, kirol kolektiboen, kirol indibidualen eta naturan egindako jardueren arteko aldeak, ezaugarriak eta/edo loturak agertzen ditu.

8.2. Jolasen eta kirolen aberastasun kulturala, historia eta jatorria ezagutzen ditu.

9.1. Jarrera kritikoa hartzen du publizitateko modeloen gorpu-tzen irudiaren eta moden aurrean.

10.1. Kideei azaltzen dizkie klasean egindako jolas baten ezaugarriak eta haren garapena.

10.2. Jarrera ona agertzen du gatazkak arrazoizko era batean konpontzeko.

10.3. Kirola egitean edo kirol ikuskizunetan sortzen diren jarrera zakarrak ezagutu eta gaitzesten ditu.

11.1. Natur inguruneko jardueretan sortzen diren hondakinez arduratzen da.

11.2. Naturguneetan flora eta fauna errespetatzen ditu.12.1. Kiroletan ohikoenak diren lesioak eta gaixotasunak

ezagutu eta azaltzen ditu, baita prebentzioko jarduerak eta lehen laguntzak ere (zauriak, bihurrituak, kolpeak, hausturak).

13.1. Simulakroetan maniobra egokiak egiten ditu lehen laguntzak behar diren edozein kasutan.

13.2. Larrialdi egoera batean behar bezalako komunikazioa egiten du telefonoz, informazio garrantzitsua emanez.

14.1. Teknologia berriak erabiltzen ditu eskatzen zaion infor-mazioa aurkitu eta eskuratzeko.

14.2. Lanak aurkezteko, emandako jarraibideei heltzen die, ordenaz, egituraz eta txukuntasunez eta aurkezpenerako pro-gramak erabiliz.



Jarduera fisikoa egitean, lesioak prebenitzea. Beroketak egitea, esfortzua neurtzea eta indarberritzea.

Jarduera fisikoa egitean, inguruarekiko segurtasun-neurriak hartzea. Materialak eta espazioak behar bezala erabiltzea.

Jarduera fisikoa osasuna zaintzeko eta hobetzeko baliabidetzat hartzea.

Prebentzioa elikaduraren ohitura txarrei dagokienez: obe-sitatea, bigorexia, anorexia eta bulimia. Dieta osasungarriak prestatzea.

Lehen laguntzak kirola egitean, ikastetxearen esparruan eta aisialdian.

14.3. Ideiak koherentziaz azaltzen ditu, zuzentasunez egiten ditu adierazpenak egoera desberdinetan, eta besteen iritziak errespetatzen ditu.

15.1. Autonomia eta konfiantza agertzen ditu egoera desberdi-netan eta problema motorrak konpontzen ditu espontaneotasunez eta sormenez.

15.2. Klaseetan erabilitako materialaren bilketan eta antola-ketan parte hartzen du.

15.3. Dagokion taldean parte hartzea onartzen du kiroltasunez, baita lehiaketetako emaitzak ere.


Europar Batasunak eta Europako Kontseiluak azken urte hauetan hezkuntzaren arloan eman dituzten jarraibideetan, bat egin dute eleaniz-tasunaren garrantzia behin eta berriro azpimarratzean, Europako espazioa osatzen duten estatuen lehiakortasuna baldintzatzen duen faktore bat baita.

Atzerriko bigarren hizkuntza bat ikasteak, oso maiz, beste batzuk ikasteko estrategia baliogarriak ekartzen ditu; izan ere, hizkuntza kode-en arteko konparazioak eta kontrasteak ekartzen dute analogiak eta aldeak ezartzeko gaitasuna edo arau orokorrak ondorioztatzekoa gara-tzea.

Printzipio horien atzean dagoen ildoari jarraituta, Lehen Hezkuntzako etapan, berariazko arloen blokean, atzerriko bigarren hizkuntza sartzen da; helburua da ikasleen komunikazio mugak zabaltzea prestakuntzaren hasieratik, betiere ikastetxeen eskaintzaren arabera.

Nolanahi ere, kontuan hartu behar da atzerriko bigarren hizkuntza ikastean lortu beharreko gaitasunak, hasiera batean behinik behin, apala-goak izanen direla atzerriko lehen hizkuntzakoak baino, hala islatzen baita aurreikusitako ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarretan.

Metodologiari dagokionez, atzerriko lehen hizkuntzaren ikasketei buruz adierazitako printzipio berberak aplikatu behar dira; orain, kontuan hartu

beharko dira motibazioan izanen diren diferentziak, beste hizkuntza batzuk segidan eskuratzeko prozesuan aurkitzen direnak.

Abiapuntu horrekin, hizkuntza testuinguru zehatzetan erabiltzea bul-tzatuko da, esparru desberdinetako komunikazio egoeretan, hizkuntzaren erabilera erreala eta motibatzailea izan dadin.

Ikasgaian komunikaziorena da nagusitu behar den ikuspegia; harta-ra, komunikatzeko bideratuko diren prozesuak oinarri izanda zehaztuko dira curriculumeko elementuak, eta, Lehen Hezkuntzako etaparen kasu zehatzean, ikasleen ezaugarrietara eta beharretara egokituko dira. Alderdi horiek guztiak bilduta eta ideia hori abiapuntu hartuta, curriculumaren egitura hizkuntza jardueretan oinarritzen da, Esparruan deskribatzen diren moduan: ahozko eta idatzizko testuak ulertzea eta sortzea (adierazpena eta elkarreragina).

Hortaz, metodologia egokienean, ikasketa, irakaskuntza eta ebaluazio jarduerek lagunduko diote ikasleari, batetik, komunikazioko gaitasunak eskuratzen –estrategikoak, soziokulturalak, funtzionalak eta linguistikoak (sintaktiko-diskurtsiboak, lexikoak, fonetiko-fonologikoak eta ortografiko-ak)–, eta, bestetik, gaitasun horiek guztiak batera praktikan jartzen, ahoz-ko nahiz idatzizko testuak sortu eta prozesatzeko, kasuan kasuko testu-ingurura egokituak.

c) Atzerriko Bigarren Hizkuntza.

ATZERRIKO BIGARREN HIZKUNTZA

Ondotik ematen diren edukiak, ebaluazio irizpideak eta estandarrak ikasgaiari esleituko zaion ordutegiaren arabera banatuko dira, ezarritako hezkuntza eskaintzaren programazioarekin eta erregulazioarekin bat, eta aintzat harturik aurreikusitako ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak finkatu direla helburu izanik lan esparru zabal bat ematea, ikasgaia etapa osoan zehar irakasteko modukoa.


1. BLOKEA. AHOZKO TESTUAK ULERTZEA.Ulermenerako estrategiak:–Zeregin motari eta gaiari buruzko aldez aurreko informazioa

gogora ekartzea.–Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.–Ulermen motak bereiztea (esanahi orokorra, funtsezko

informazioa, puntu nagusiak).–Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.–Esanahiei buruzko hipotesiak inferitu eta egitea osagai

signifikatiboak, linguistikoak eta paralinguistikoak ulertuta.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: konbentzio

sozialak, jendetasun legeak eta erregistroak; ohiturak, balioak, sinesmenak eta jarrerak; hitzik gabeko hizkuntza.

Funtzio komunikatiboak:–Agurrak eta aurkezpenak, barkamen eskeak, esker-emateak,

gonbidapenak.–Ahalmena, gustua, lehentasuna, iritzia, adostasuna edo

desadostasuna, sentimendua, asmoa adieraztea.–Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen, ohituren eta planen

deskribapena.–Iragan urruneko eta hurbileko gertaerak kontatzea.–Laguntza, informazioa, jarraibideak, gauzak, iritzia eta bai-

mena eskatu eta eskaintzea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Egitura sintaktiko-diskurtsiboak (1).Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea), honako honi

buruz: identifikazio pertsonala, etxebizitza, etxea eta ingurukoa; eguneroko jardunak; familia eta lagunak; lana eta zereginak; denbora librea, aisialdia eta kirola; bidaiak eta oporrak; osasuna eta zainketa fisikoak; hezkuntza eta ikasketa; erosketak eta mer-kataritzako jarduerak; elikagaiak eta jatetxeak; garraioa; hizkuntza eta komunikazioa; ingurumena, klima eta natur ingurunea; eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak.

Soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak.

Esanahi orokorra, funtsezko informazioa edo puntu nagusi-ak identifikatzea hizkuntza estandarraren ahozko testu labur eta errazetan, egitura errazak eta erabilera handiko lexikoa dituztela, garbi eta mantso adierazita, ahoz zein baliabide teknikoak erabiliz, gai ohiko eta zehatzei buruz, norberaren esperientziei, beharrei eta interesei lotuta, aurreikusteko mo-duko eguneroko testuinguruetan edo esparru pertsonal, publi-ko eta hezkuntzako premiei dagokienez, baldin eta entzuteko baldintzak onak badira eta mezua distortsionatzen ez badute, esandakoa berriz entzuten edo berresteko eskatzen ahal bada eta ikusitakoaren laguntzaz edo testuinguruaren erreferentzia garbia bada.

Testuaren esanahi orokorra, funtsezko informazioa edo puntu nagusiak ulertzeko egokienak diren oinarrizko estrategiak ezagu-tzea eta aplikatzen jakitea.

Eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), portaerari (ohiko keinuak, ahotsaren erabilera, kontaktu fisikoa) eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

Testuaren funtzio komunikatibo nagusia edo nagusiak be-reiztea (adibidez, informazio eskea, agindu bat edo eskaintza bat), eta haren edo haien adierazle ohikoen sail mugatu bat, bai eta diskurtsorako eredu nagusiak ere (adibidez, elkarrizketa baten hasiera eta amaiera, edo deskribapen eskematiko bateko puntuak).

Ahozko komunikazioak berezko dituen oinarrizko egitura sintaktikoekin lotutako esanahi ohikoenak ezagutzea.

Hitz erabilienen sail mugatu bat, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena erabiltzea; testuinguruaren oharrak eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.

Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak be-reiztea eta haiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak ezagutzea.

1. Mezu eta iragarpen publikoetan, informazio erraza ulertzen du (esaterako, zenbakiak, prezioak, ordutegiak), baldin eta mantso eta argi adierazten bada eta mezua interferentziekin distortsio-natuta ez badago.

2. Esaten zaionaren ideia orokorra ulertzen du ohiko gestioetan eta salerosketetan, premiazko egoeretan.

3. Elkarrizketa labur eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, aisialdiaz, eta objektu edo toki baten deskribapena.

4. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-entzu-nezkoak ikustean, esanahi orokorra ulertzen du eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, edo aisialdiari buruzko informazioa).

2. BLOKEA. MINTZAMENA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.Sormenerako estrategiak:● Planifikazioa.–Mezua argitasunez sortzea, eta ideia nagusia edo nagusiak



● Gauzatzea.–Mezua argitasunez eta koherentziaz adieraztea, behar bezala



–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea (hizkuntza aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).


● Linguistikoak.–Antzeko esanahia duten hitzak aldatzea.

Oinarrizko ahozko testuak prestatzea eta elkarrizketa labu-rretan parte hartzea, modu errazean baina ulergarrian, informa-zioa zuzenean trukatu behar denean premiazko alorretan edo oso ezagunak diren gaiei buruz (norbera, ingurune hurbila, pertsonak, lekuak, objektuak eta jarduerak, gustuak eta iritziak), erregistro neutro edo informal batean, adierazpen eta esaldi errazak eta maitasun handikoak erabiliz, normalean bakarturik edo oinarrizko antolatzaileekin lotuta, ahoskera oso garbia ez bada ere, etenaldiak eta dudak agerikoak badira ere eta solas-kidearen laguntza, parafrasia eta errepikapena beharrezkoak badira ere.

Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo hizkuntza aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.

Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko garrantzitsu jakin batzuk ezagutzea, eta horiei buruz ikasitakoa aplikatzea testuinguruarekin bat datorren ahozko lanak sortzeko, komuni-kazioaren arau funtsezkoenak errespetatuz.

5. Antzezpen laburrak eta errazak egitea, aldez aurretik pres-tatuak eta entseatuak, gai ohikoei edo bere interesekoei buruz (norbera eta beste lagun batzuk aurkeztea; oinarrizko informazioa ematea bere buruaz, familiaz eta ikasketez; zaletasunak, interesak eta eguneroko jarduera nagusiak zehaztea; pertsonak edo gauzak deskribatzea modu laburrean eta errazean; gustuko duena eta ez duena adieraztea eta iritzia ematea oinarrizko egiturak erabiliz).

6. Oinarri-oinarrizko egoeretan moldatzen da, hala nola, dendetan, jatetxeetan eta aisialdiko lekuetan.

7. Elkarrizketa informaletan parte hartzen du, aurrez aurre edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype); haietan harreman soziala ezartzen da (eskerrak ematea, hasierako eta bukaerako agurrak egitea, norbaiti zuzentzea, barkamena eskatzea, norbe-ra aurkeztea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea); informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzen da; sentimendu eta iritzi errazak adierazten dira; eta jarraibideak ematen dira (adibidez, leku batera nola ailegatzen den azaltzea plano baten laguntzaz).



–Hitz edo esamolde bat definitzea edo parafraseatzea.● Paralinguistikoak eta paratestualak.–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak egitea

edo deiktikoak erabiltzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia era-



Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: konbentzio sozialak, jendetasun legeak eta erregistroak; ohiturak, balioak, sinesmenak eta jarrerak; hitzik gabeko hizkuntza.





mena eskatu eta eskaintzea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Egitura sintaktiko-diskurtsiboak (1).Maiztasun handiko ahozko lexikoa (jasotzea), honako honi

buruz: identifikazio pertsonala, etxebizitza, etxea eta ingurukoa; eguneroko jardunak; familia eta lagunak; lana eta zereginak; denbora librea, aisialdia eta kirola; bidaiak eta oporrak; osa-suna eta zainketa fisikoak; hezkuntza eta ikasketa; erosketak eta merkataritzako jarduerak; elikagaiak eta jatetxeak; garraioa; hizkuntza eta komunikazioa; ingurumena, klima eta natur in-gurunea; eta informazioaren eta komunikazioaren teknologi-ak.


Testuaren funtzio komunikatibo nagusi bat betetzea (adibi-dez, zorionak ematea, informazioa trukatzea edo eskaintza bat egitea), adierazle ohikoak eta diskurtsorako oinarrizko ereduak kopuru mugatuan erabiliz (adibidez, agurrak elkarrizketa bat hasi eta amaitzeko, edo puntu batzuetan garatutako narrazio eskematikoa).

Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea (adibidez, hitzak edo hitz multzoak elkartzea oinarrizko lokailuekin, hala nola “eta”, “orduan”, “baina”, “zeren”), oinarrizko akatsak egiten badituzte ere modu sistematikoan, esate baterako aditz denboretan edo komunztaduran.

Ezagutu eta erabiltzea hitz erabilienen sail mugatu bat, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio eredu sorta oso mugatu bat ebakitzea, oro har modu ulergarrian baina lehen hizkuntzaren edo beste batzuen eragin nabariarekin, bete nahi den funtzio komunikatibora egokituz.

Adierazi beharrekoa ulertaraztea mintzaldi labur eta errazetan, nahiz eta askotan dudak izan, errepikapenak edo etenak egin esan nahi duena antolatzeko, zuzentzeko edo berriz adierazteko.

Oinarrizko eran solasean aritzea, teknika errazak erabiliz, hizkuntzakoak edo hitzik gabekoak (keinuak edo kontaktu fisikoa esaterako), elkarrizketa laburra hasi, mantendu edo bukatzeko.

3. BLOKEA. TESTU IDATZIAK ULERTZEA.Ulermenerako estrategiak:–Zeregin motari eta gaiari buruzko aldez aurreko informazioa

gogora ekartzea.–Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.–Ulermen motak bereiztea (esanahi orokorra, funtsezko

informazioa, puntu nagusiak).–Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.–Esanahiei buruzko hipotesiak inferitu eta egitea osagai

signifikatiboak, linguistikoak eta paralinguistikoak ulertuta.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: konbentzio

sozialak, jendetasun legeak eta erregistroak; ohiturak, balioak, sinesmenak eta jarrerak; hitzik gabeko hizkuntza.





mena eskatu eta eskaintzea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Egitura sintaktiko-diskurtsiboak (1).Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (jasotzea), honako honi


Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.

Gaia, esanahi orokorra, ideia nagusiak eta zenbait informazio zehatz identifikatzea testu labur eta errazetan, paperean edo euskarri digitalekoak izan, hizkuntza estandarrean eta maiztasun handiko lexikoarekin, gaia eta testu mota ezagunak, ohikoak edo premiazkoak direnean, baldin eta ulertu ez dena berriro irakurtzen ahal bada, hiztegi batean begiratzen ahal bada eta ikusitakoaren laguntzaz eta testuinguruarena badago.

Testuaren esanahi orokorra, funtsezko informazioa edo puntu nagusiak ulertzeko egokienak diren oinarrizko estrategiak ezagu-tzea eta aplikatzen jakitea.

Eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak, zehatzak eta esanguratsuak, identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

Testuaren funtzio komunikatibo nagusia edo nagusiak bereiztea (adibidez, zorionak ematea, informazio eskea, edo eskaintza bat), eta haren edo haien adierazle ohikoenak, bai eta diskurtsorako eredu nagusiak (adibidez, posta elektroniko baten hasiera eta amaiera, edo deskribapen eskematiko bateko puntuak).

Idatzizko komunikazioak berezko dituen oinarrizko egitura sintaktikoekin lotutako esanahi ohikoenak ezagutzea (adibidez, galderazko egitura informazioa eskatzeko).

Ezagutu eta erabiltzea hitz erabilienen sail mugatu bat, egune-roko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperi-entziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena; testuingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.

Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea (adibidez, puntua, koma), bai eta maiz erabiltzen diren sinboloak ere (adibidez, ☺, @, ₤), eta horiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak identifikatzea.

8. Ikusitakoaren laguntzaz, jarraibide eta argibide errazetan funtsezkoena eta oinarrizko informazioa ulertzen ditu kale, denda, garraiobide, zinema, museo, ikastetxe eta bestelako zerbitzu eta toki publikoetako ohar, errotulu eta karteletan.

9. Funtsezko informazioa ulertzen du eta berariazko infor-mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, publizitatea, turismo esku-orriak, kultura edo ekitaldi egitarauak.

10. Gai oso ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak (SMSak, mezu elektronikoak, postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia.

11. Albiste laburretan eta gazteentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, komikiak).

4. BLOKEA. TESTUAK IDAZTEA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.Sormenerako estrategiak:● Planifikazioa.–Norberaren gaitasun orokorrak eta komunikaziokoak abian



● Gauzatzea.–Mezua argi adieraztea, testu mota bakoitzaren ereduekin



–Lehenagotik dakienaz baliatu eta etekinik handiena ateratzea (hizkuntza aurrefabrikatua erabiltzea, etab.).

Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: konbentzio sozialak, kortesia arauak eta erregistroak; ohiturak, balioak, sinesmenak eta jarrerak; hitzik gabeko hizkuntza.





mena eskatu eta eskaintzea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.

Paperean edo euskarri elektronikoan testu oso labur eta erra-zak egitea lotu gabeko esaldi bakunen bidez, erregistro neutro eta ez formalean, zuzentasunez erabiliz oinarrizko arau ortografikoak eta puntuazio zeinu nagusiak; testuetan bere buruaz, bere ingu-ruaz eta bere eguneroko bizitzaz mintzatuko da, aurreikusteko moduko egoera ezagunetan.

Idatzizko testu oso labur eta errazak sortzeko oinarrizko estra-tegiak ezagutu eta aplikatzea, adibidez, oso ohikoak diren hitzak eta esaldiak kopiatuz, helburu dituzten funtzio komunikatiboak betetzeko.

Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko zehatzak eta esanguratsuak ezagutzea (adibidez, hasierako eta bukaerako konbentzioak ezagunei bidaltzen zaien posta elektroniko batean) eta horren gainean eskuratutako ezagutzak aplikatzea testuingu-rura egokitutako idatzizko produkziora, oinarrizko jendetasun eta etiketa legeak errespetatuta.

Testu idatziaren funtzio komunikatibo nagusi bat betetzea (adibidez, zorionak ematea, informazioa trukatzea edo eskaintza bat egitea), adierazle ohikoak eta diskurtsorako oinarrizko ereduak kopuru mugatuan erabiliz (adibidez, agurrak posta elektronikoa hasi eta amaitzeko, edo puntu batzuetan garatutako narrazio eskematikoa).

Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea (adibidez, hitzak edo hitz multzoak elkartzea oinarrizko lokailuekin, hala nola “eta”, “orduan”, “baina”, “zeren”), oinarrizko akatsak egiten badituzte ere modu sistematikoan, esate baterako aditz denboretan edo komunztaduran.

Ezagutu eta erabiltzea maiztasun handiko idatzizko lexiko mugatua, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

12. Gutun pertsonal errazak eta laburrak idazten ditu (mezuak, oharrak, postalak, postak edo SMSak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, jarraibideak emateko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, ohiko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko galderak egiteko.



Egitura sintaktiko-diskurtsiboak (1).Maiztasun handiko idatzizko lexikoa (produzitzea), honako honi


Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.

Oinarrizko eredu grafikoak eta arau ortografikoak aplikatzea zuzentasunez idazteko hizketan erabili ohi diren hitzak edo esaldi laburrak idazteko, erabiltzen duen ortografia erabat normalizatua ez bada ere.

(1) Eduki sintaktiko-diskurtsiboak hizkuntzaren arabera.

ALEMANA FRANTSESA INGELESA

–Erlazio logikoak adieraztea: konjuntzioa (und); disjuntzioa (oder); aurkakotasuna (aber); kausa (weil); helburua (um- Infinitiv, z. b. Ich habe es gemacht um ihr zu helfen); konparazioa (so Adj. wie; kleiner (als); der größte).

–Denbora erlazioak (wenn; bevor; nachdem).–Baiezko esaldiak (affirmativen Sätzen; Ja (+affirmative

Zeichen).–Harridura (Welch + Nomen, z. b. Welch unerwartete Übe-

rraschung!; Wie + Adj., z. b. Wie gut!; Ausrufe Sätzen, e. g. Das ist teuer!).

–Ezezko esaldiak (negative Sätze mit nicht, nie, nicht (Adjek-tiv), niemand, nichts; Nein (+ negative Zeichen).

–Galderazko esaldiak (Fragesätze und einfache Fragewör-ter)

–Denbora adieraztea: lehenaldia (Perfekt, Präteritum); orai-naldia (Präsens); geroaldia (werden).

–Aspektua adieraztea: puntukaria (Perfekt); iraupenekoa (Prä-sens und Präteritum); ohiturazkoa (+ Adv, z. b. immer, jeden Tag); inkoatiboa (beginnen zu -en); amaierakoa (aufhören zu -en).

–Modalitatea adieraztea: faktualitatea (Aussagesätzen); ahalmena (mögen); aukera (können); premia (sollen; müssen); betebeharra (müssen; Imperativ); baimena (können; dürfen); asmoa (werden -en; wollen).


–Kantitatea adieraztea (Singular/Plural; Kardinalzahlen bis auf vier Ziffern; Ordinalzahlen bis auf hundertster. Quantität: alle, viele, manche, einige, mancherlei, ein bißchen, mehr, ein halber, eine Flasche/Tasse /ein Glas/Stück von. Grad: sehr, zu viel, genüg).


–Denbora adieraztea (Stundenzählung (z. b. viertel vor acht); Stundenteilung und Jahrezeiten (z. b. Viertelstunde, Sommer), und Ausdruck von Zeit (z. b. nun, jetz, morgen); Dauer (z. b. während drei Jahren); Vorzeitigkeit (vor); Nachzeitigkeit (nach); Aufeinanderfolge (Vorher, Davor); Gleichzeitigkeit (zur selben Zeit); Häufigkeit (z. b. manchmal, am Sonntags).

–Modua adieraztea (Modaladverbien, z. b. langsam, gut).

–Erlazio logikoak adieraztea: konjuntzioa (et); disjuntzioa (ou); aurkakotasuna (mais); kausa (parce que); helburua (pour + Inf.); konparazioa (aussi/plus/moins que).

–Denbora erlazioak (quand, dábord, ensuite, après).–Harridura (ortografia, intonazioaren kurba).–Ezezko esaldiak (ne ...pas, ne ...jamais).–Galderazko esaldiak: ortografia; intonazioaren kurba; mots

interrogatifs (quést-ce que, qui, quand, comment, pourquoi, combien de, où, comment, est-ce que); réponse: oui, non.

–Denbora adieraztea: orainaldia; lehenaldia (passé composé, passé récent: venir de + Inf.); geroaldia: futur proche (aller + Inf.).

–Aspektua adieraztea: puntukaria (phrases simples); iraupe-nekoa (être en train de + Inf.).

–Modalitatea adieraztea: faktualitatea (phrases déclaratives); ahalmena (pouvoir, ne pas pouvoir); aukera/probabilitatea ((ne pas) pouvoir, peut-être); premia (avoir besoin de qqch., avoir besoin de + Inf.); betebeharra/debekua (on doit/on ne peut pas + Inf.); baimena (est-ce qu’on peut ... ?Je peux ... ?); asmoa/gogoa (futur proche, verbe vouloir).

–Existentzia adieraztea (aurkezpenekoak (c’est, ce sont), il y a ...); entitatea (articles (un, une, des; le, la, l’, les), noms, pronoms sujets, pronoms toniques, adjectifs démonstratifs; nolakotasuna ((très +) Adj.); jabetza (c’est à / ce sont à + pron. tóniques)).

–Kantitatea adieraztea: (singulier/pluriel; numéros cardinaux jusqu´à 100; articles partitifs (du, de la, de l´, des); « de » erabiltzea ezezko esaldietan (ex : je nái pas de pain):

kantitate-adberbioa eta neurriak: tout(-e), tous, beaucoup, (un) peu de, la moitié de, une bouteille/un verre/une pièce/une assiette de ... ; le degré: très, beaucoup, trop, assez.

–Espazioa adieraztea (prépositions et adverbes de lieu, positi-on, distance, mouvement, direction, provenance, destination).

–Denbora adieraztea: puntukaria (jours de la semaine, en + mois de l’année, au mois de ..., en / au + saisons, la date); denboraren zehaztapena (maintenant, après, aujourd´hui, demain, tôt, tard); iraupena (pendant + expression de temps); aurrekotasuna (avant); gerokotasuna (après); sekuentziazioa (dábord, ensuite); aldiberekotasuna (quand); maiztasuna (le(s) + jour de la semaine).

–Modua adieraztea: adverbes de manière ((très) bien, mal; avec + nom).

–Erlazio logikoak adieraztea: konjuntzioa (and); disjuntzioa (or); aurkakotasuna (but); kausa (because); helburua (to- infinitive, e. g. I did it to help her); konparazioa (as Adj. as; smaller (than); the biggest)

–Denbora erlazioak (when; before; after).–Baiezko esaldiak (affirmative sentences; Yes (+ tag)).–Harridura (What + noun, e. g. What fun!; How + Adj., e. g.

How nice!; exclamatory sentences, e. g. I love salad!).–Ezezko esaldiak (negative sentences with not, never, no

(Adj.), nobody, nothing; No (+ negative tag)).–Galderazko esaldiak (Wh- questions; Aux. questions).–Denbora adieraztea: lehenaldia (simple past; present perfect);

orainaldia (simple present); geroaldia (going to; will).–Aspektua adieraztea: puntukaria (simple tenses); iraupenekoa


–Modua adieraztea: faktualitatea (declarative sentences); ahalmena (can); aukera (may); premia (must; need); betebeharra (have (got) to; imperative); baimena (can; may); asmoa (going to; will).


–Kantitatea adieraztea (singular/plural; cardinal numerals up to four digits; ordinal numerals up to two digits. Quantity: all, many, a lot, some, (a) few, (a) little, more, much, half, a bottle/cup/glass/piece of. Degree: very, too, enough).

–Espazioa adieraztea (prepositions and adverbs of location, position, distance, motion, direction, origin and arrangement).

–Denbora adieraztea (points (e. g. quarter past five); divisions (e. g. half an hour, summer), and indications (e. g. now, tomorrow (morning)) of time; duration (e. g. for two days); anteriority (before); posteriority (after); sequence (first ...then); simultaneousness (at the same time); frequency (e. g. sometimes, on Sundays).



Balio Sozial eta Zibikoek funtsezko balorea daukate gizarte demokratiko batean; hori dela eta, garrantzitsua da hezkuntzak erraztea norbanakoaren nortasunaren eraikuntza eta pertsonen arteko harreman aberasgarrien sustapena elkarbizitza sendotzeko, gizartean aitortutako balio zibikoekin bat.

Balio Sozial eta Zibikoen arloak laguntzen du, hein handi batean, umeen hezkuntzarako eskubide unibertsala bermatzen, bide eman diezaien haien ahalbideak ahalik eta gehien garatzeko, giza eskubideen errespetuan eta funtsezko askatasunetan oinarritutako hezibidea jasotzeko eta bizitza arduratsu bat bere gain hartzeko, desberdintasunak toleratzen dituen gizarte libre batean.

Halaber, jendearen prestakuntza sendotzen du herritarrak parte-hartzaileak eta konprometituak izan daitezen gizarte demokratikoaren kohesioaren, defentsaren eta garapenaren hobekuntzan. Prestakuntza horren barnean, gaitasun sozial eta zibiko pertsonalak, pertsona artekoak eta kultura artekoak sartzen dira, eraginkorrago eta eraikitzaileago parte hartzeko gero eta anitzagoak diren gizarteetan.

Arlo honetako proposamenak, hots, Lehen Hezkuntzaren hasieratik hausnarketa eta baloreen bizipena oinarri dituen prestakuntza emateak, ikasle guztien hezkuntzaren kalitatea hobetzeko ardurari heltzen dio, nor-beraren parte-hartzea sustatzen duten hezkuntza prozesuak bultzatuz helburu kolektiboak lortzeko. Era horretan ikasleen esperientzia sozialak aberasten dira, kontuan izanik gizartean bizi direla prestakuntza jasotzen duten bitartean eta bizi izandakoa eskolan partekatzeak ikasketa aberasten duela.

Arloak hausnarketa sustatzen du, eta ikasketak proposatzen ditu nor-beraren duintasunari buruz, besteekiko errespetuari buruz eta bizikidetzako balio sozialei buruz. Lehenik, helburua da ikasle bakoitzak beharrezko gaitasunak eskuratzea doitutako autokontzeptu bat eta autoestimu ona era ditzan, ekimen arduratsuak hartzeko eta duintasunez bizitzeko. Bere nortasuna osatu ondoren, haurra prest dago bestea ezagutzeko. Ho-rretarako, besteekiko enpatia, errespetua eta tolerantzia sustatzen dira eta beharrezko abileziei lotutako osagaiak proposatzen dira harremanak izateko eta funtsezko giza eskubide eta betebeharrekin bat jokatzeko.

Gizakiak, behin bere burua ezagutzeko eta egokitzeko gai izanda eta besteak ulertu eta errespetatuta, bizikidetza sozialaren konplexutasuna har dezake bere gain. Une horretan, interdependentzia positiboa, lankidetza eta elkartasuna sustatzen dituzten jarduerak bultzatzen dira, Espainiako Konstituzioaren balio, eskubide eta betebeharrekin bat.

Hala, orientabidea ematen zaie ikasleei errealitate soziala ulertzeko, gogoeta eginez gatazkak konpontzeko, hobekuntzarako elkarrizketa egiteko, balio unibertsalak errespetatzeko, balio propioen sistema bat sortzeko eta bizitza zibikoan aktiboki parte hartzeko, era baketsu eta demokratikoan.

Balio Sozial eta Zibikoek laguntzen diete ikasleei ikasteko eta ekite-ko gaitasunak hobetzen, haien motibazioa, esfortzua eta gogoetarako, sintesirako eta egituratzeko ahalmenak estimulatuz. Umeei laguntzen die arazoei aurre egiten, taldeka proiektuak egiten eta esperimentatzen, bere kasa lan egiten, erabakiak hartzen eta alternatiba pertsonalak sortzen.

Arloko ikasketek eskatzen dute irakasleak elkarrenganako laguntza eta lankidetzarako lana bultzatzea, oinarri izanda pertsona guztiek gaitasunak dituztela, zenbait muga izan arren. Gaitasunak garatu behar ditu ikasleek beren burua balora dezaten eta besteei lagun diezaieten, eta, aldi berean, onartuta senti daitezen eta problemak konpontzeko laguntza jasotzeko prest ager daitezen .

Ikasgelako metodologiak norberaren aurrerapenaren eta akademi-koaren arteko lotura izan behar du oinarri, oreka afektiboa eta ikastea uztarturik baitaude eta elkar sustatzen baitute. Erabaki metodologikoek helburu izan behar dute ongi prestatutako eta informatutako pertsonen garapena erraztea, gauza izanen direnak betebeharrak beren gain har-tzeko eta eskubideak defendatzeko, herritartasun aktiboan aritzeko, helduaroan behar bezala sartzeko eta bizitzan zehar ikasketa iraunkorra garatzeko.

Irakasteko eta ikasteko prozesuek ikasle guztien parte-hartzea iza-nen dute oinarri, baliogarriak eta trebeak senti daitezen. Hori dela eta, garrantzitsua da lankidetzarako lana proposatzea atazak egiteko, ikasleari bide eman diezaion pentsamenduak, sentimenduak eta gertaerak aztertu, adierazi eta interpretatzeko zenbait testuinguru sozial eta kulturaletan, baita hizkuntzaren erabilera ere, jokamoldea erregulatzeko eta besteekin erlazionatzeko.

Problemak eta gatazkak elkarlanean konpontzean eta juzgu morale-tan oinarriturik erabakiak hartuz, beharrezko gaitasunak eskuratzen dira pentsamenduko zenbait prozesu egiteko, arrazoibide logikoa erabiltzeko eta arazo sozial eta historiko kritikoki aztertu eta juzgatzeko. Gizartean onartutako balioek bideratuta jarduerak gauzatzeak, elkarbizitzako giro abegikor, estimulatzaile eta hezibideko batean, berez sustatzen du alorreko helburuak lortzea.

d) Balio Sozial eta Zibikoak.

BALIO SOZIAL ETA ZIBIKOAK



1. BLOKEA. PERTSONAREN NORTASUNA ETA DUINTA-SUNA.

Autokontzeptua. Nortasun pertsonala. Norberaz, emozioez eta sentimenduez kontzientzia hartzea. Ezaugarri pertsonalen autokontzepzio positiboa. Deskribapen fisikoa. Emozioei buruzko hiztegia.

Autonomia. Autozainketa. Eguneroko jokabideen autoerregu-lazioa. Bulkaden kontrola. Erlaxazioa.

Erantzukizuna. Eginkizunak arduraz betetzea. Kanpoko motibazioa. Gogoberotasuna.

Pertsonaren eskubideak eta betebeharrak. Haurraren Esku-bideen Aldarrikapena: elikadura, etxebizitza eta jolasa. Eskubi-deak eta betebeharrak familian eta eskolan. Mutilen eta nesken eskubideen berdintasuna jolasean.

1. Bere buruaz duen pertzepzioa doitasunez garatzea, eta ahoz ezaugarri fisiko eta nolakotasun pertsonalen gaineko balorazio positiboa adieraztea ahoz eta zenbait irudiren bidez.

2. Emozioez kontzientzia hartzea, haiekin batera doazen keinu fisikoak ezagutuz, eta plastikoki adieraztea.

3. Eguneroko jokabideak autoerregulatzea eta bulkaden kon-trola garatzea, nork bere burua zaintzeko ohitura osasungarriak bereganatuz.

4. Gaitasun arduratsuak garatzea eta motibazioz eta arduraz jokatzea familian, eskolan eta bizitzan.

5. Munduko haur guztiek elikadurarako, etxebizitzarako eta jolaserako duten eskubidea zaintzeko beharra aztertzea norbe-raren esperientzia baliatuz.

1.1. Bere gorputzaren irudia marrazten du.1.2. Bere burua deskribatzen du ahoz.1.3. Bere ezaugarri fisiko eta pertsonalen balorazio positiboa

egiten du.2.1. Emozioak identifikatu eta adierazten ditu.2.2. Emozio desberdinekin batera doazen keinu fisikoak

deskribatzen ditu ahoz.2.3. Aldarte desberdinak antzezten ditu.3.1. Gorputza eta gogoa lasaitzen ditu erlaxazioaren bitar-

tez.3.2. Istorioak, kantak eta olerkiak erabiltzen ditu hobeki

sentitzeko.3.3. Ingurua interpretatzen du eta autonomiaz moldatzen da

bertan.4.1. Arduraz betetzen ditu eginkizunak.4.2. Zer eta nola ikasi duen aztertu eta ahoz adierazten

du.4.3. Jokabide arduratsu eta osasungarriak adierazten ditu.5.1. Ume batek elikadura, etxebizitza eta jolasa edukitzeko

beharra irudikatzen du plastikoki.5.2. Elikadura txarrak, etxebizitza duinaren faltak eta jolasteko

ezintasunak umeei ekartzen dizkien ondorioak azaltzen ditu.5.3. Mutilen eta nesken jolaserako eskubide berdinak erres-

petatzen ditu.

2. BLOKEA. ULERMENA ETA ERRESPETUA PERTSONEN ARTEKO HARREMANETAN.

Komunikatzeko abileziak. Adieraziko dena pentsatzearen garrantzia. Hitzik gabeko komunikazioaren osagaiak erabiltzea: jarrera, keinuak, aurpegiaren adierazpena.

Elkarrizketa. Ideiak garbi adieraztea. Entzute ona. Hitz egiteko txanda errespetatzea.

Bestea errespetatu eta baloratzea. Enpatia. Besteak ulertzea. Beste pertsonen ezaugarriak antzematea. Desberdintasunak aurkitu eta ulertzea.

1. Adierazpenak baretasunez egitea, komunikatzen diren senti-menduekin eta emozioekin egokiak diren keinuez lagunduta.

2. Komunikatzen ikastea, ideiak argi adieraztea, arretaz entzutea eta hitz egiteko txanda errespetatzea.

3. Beste pertsona batzuk ulertzea, haien ezaugarriak antzeman eta adieraztea, haien emozioak identifikatzea eta haien jarduketak konprenitzea.

4. Pertsonen arteko desberdintasunez ohartu eta haiek uler-tzea, ezaugarriei buruzko balorazio positiboak eta goraipamenak egitea, norberaren ezagutza soziala eta kulturala aberastuz.

1.1. Aurpegierak, sentimenduak eta aldarteak imitatu eta irudikatzen ditu, eta ahozko adierazpenak, aurpegiaren eta gorputzaren adierazpenekin koordinatzen ditu

1.2. Bizi izandako egoerei eta ikusitako irudiei buruzko galderak erantzuten ditu.

1.3. Hizkuntzaz baliatzen da afektuak eta emozioaz adeita-sunez adierazteko.

2.1. Esperientziak, ideiak, pentsamenduak eta emozioak behar bezala adierazten ditu ahozko azalpenetan.

2.2. Beste pertsona batzuek eztabaidetan eta talde lanean agertzen dituzten ideiak ulertzen ditu eta zentzua ematen die.

2.3. Emandako gaiaz eztabaidatzen du eta hitz egiteko txanda errespetatzen du.

3.1. Pertsona desberdinen ezaugarriak deskribatzen ditu ahoz.

3.2. Besteen sentimendu eta emozioak ezagutu eta azaltzen ditu.

3.3. Argazkietako, margolanetako edo pelikuletako pertsonaien emozioak identifikatu eta adierazten ditu.



3.4. Ikusitakoa antzezten du, protagonisten sentimenduak eta aldarteak islatuz.

4.1. Bere buruarekiko eta besteekiko errespetua agertzen du.

4.2. Bizimodu desberdinak irudikatu eta antzezten ditu.4.3. Kideen beharrak identifikatzen ditu, haien ezaugarriak

nabarmentzen ditu eta goraipamenak egiten ditu.

3. BLOKEA. ELKARBIZITZA ETA BALORE SOZIALAK.Abilezia sozialak. Bere beharrak antzematea. Laguntza jaso

eta eskaintzeko jarrera ona. Jolasetan taldeka parte hartzea. Laguntasunaz gozatzea.

Elkarbizitzaren arauak. Elkarbizitzaren arauak ezagutu eta errespetatzea etxean eta ikasgelan. Eguneroko jokabideak baloratzen ditu elkarbizitzaren arauei dagokienez.

Gatazkak konpontzea. Eguneroko bizitzaren egoera atsegi-nak eta desatseginak identifikatzea. Ohiko gatazkak ezagutzea. Eguneroko gatazken azalpena.

Ingurumena errespetatu eta zaintzea. Bere materialak eta eskolakoak arduraz erabiltzea.

Bide hezkuntza. Bide hezkuntzaren oinarrizko arauak. Oinez-koek erabilgarri dituzten trafiko seinaleak.

1. Taldekako jardueretan parte hartzen du, adiskidetasunaz gozatzen da, bere beharrak kontuan hartzen ditu, eta laguntza jaso eta eskaintzeko jarrera egokia agertzen du.

2. Eskolako ohiko gatazken konponbide errazak ezagutu, azal-du eta bilatzen ditu, beregaintasun emozionala eta hausnartzeko ahalmena garatuz.

3. Eguneroko jokabideak baloratzen ditu eskolako elkarbi-zitzaren arauei dagokienez eta eskolako materialak arduraz erabiltzen ditu.

4. Egunero errespetatu beharreko trafiko seinale erabilgarriak oinezkoentzat ezagutzen ditu, irudikatzen ditu eta jarraibideei heltzen die.

1.1. Lankidetzarako jarrerak garatzen ditu elkarreragin sozi-aleko egoeretan.

1.2. Materialak partekatzen ditu eta beste pertsona batzuei laguntzen die.

1.3. Harreman onak ditu kideekin.1.4. Jolasean integratzen da, beste ume batzuk bilatzen ditu

jolasteko, jolasetan ekimenak ditu, jostailuak partekatzen ditu.2.1. Beregaintasun egokia dauka bere adinerako, eskolako

arazo pertsonalak konpontzeko.2.2. Norbaitekin gatazka bat duenean, haren arrazoiak en-

tzuten ditu, ahal duen neurrian ulertzen ditu eta ahoz azaltzen ditu.

2.3. Gatazkak eta haien konponbide posibleak azaltzen ditu, alderdien oinarrizko sentimenduak kontuan izanik.

3.1. Ikasgelan elkarbizitzaren arauak ezagutu eta aipatzen ditu.

3.2. Arrazoibide errazak egiten ditu zenbait jokabidek bat egiten duten eskolako elkarbizitzaren arauekin aztertzeko.

3.3. Materialak arduraz erabiltzea.4.1. Maiztasun handiko trafiko seinaleak marrazten ditu tek-

nologia berrien laguntzaz.4.2. Maiztasun handiko trafiko seinaleen esanahia ezagutu

eta interpretatzen du teknologia berrien laguntzaz.4.3. Trafiko seinaleak errespetatzearen garrantzia azaltzen

du ahoz.




Autokontzeptua. Autopertzepzioa. Autoirudia. Autobalorazio positiboa. Nolakotasun pertsonalak. Emozioen pertzepzioa. Emozioen ezagutza. Hizkuntza emozionala.

Autokontrola. Barneko elkarrizketa. Jokabidearen autoerre-gulazioa. Pentsamolde positiboa.

Erantzukizuna. Eskolako eginkizunak arduraz betetzea. Automotibazioa. Gogoa.

Pertsonaren eskubideak eta betebeharrak. Haurraren Eskubi-deen Aldarrikapena: osasuna, maitasuna eta hezibidea. Mutilen eta nesken eskubideen berdintasuna familiako eta eskolako ardurei dagokienez.

1. Benetako irudia eratzea bere buruaz sentimenduen autoper-tzepzioaren bidez eta ezaugarrien autodeskripzioaren bidez.

2. Bere kasa pentsatzea, jokabidea autoerregulatzea, pen-tsamendu positiboak eta motibatzaileak sortzea eta ikasketetatik ondorioak ateratzea barneko elkarrizketa erabiliz.

3. Gogoz eta arduraz betetzea eskolako eginkizunak, ematen zaizkien jarraibideekin bat.

4. Haurren eskubideen garrantzia ulertzea osasunari, hezi-bideari eta maitasunari dagokienez, eta arrazoi errazak ematea jokabide positiboak eta negatiboak baloratzeko eskubide horien babesari dagokionez.

1.1. Sentimenduak eta aldarteak ezagutu eta deskribatzen ditu ahoz adierazpen libreetan.

1.2. Irudi koherente bat egiten du bere buruaz bere ezaugarri eta aldarteei buruzko eguneroko pertzepzioekin.

1.3. Bere esperientzien eta aldarteen arteko loturak aztertu eta azaltzen ditu.

2.1. Sentimendu negatiboak antzematen ditu bere baitan eta estrategia errazak erabiltzen ditu haiek aldatzeko egitekoak betetzen dituenean.

2.2. Ongizatea hobetzeko ikasitakoaren erabilgarritasuna ulertu, baloratu eta azaltzen du.

2.3. Ahoz pentsatzeko estrategia errazen bidez motibatzen da banaka eta taldeka lan egiten duenean.

3.1. Eginkizunak arduraz betetzen ditu.3.2. Eginkizunak betetzeko jasotzen dituen jarraibideei heltzen

die eta geroago aplikatzen ditu.3.3. Jarduteko ekimenak hartzen ditu ikasgelan eta gogoa

agertzen du.4.1. Bere ahalbideak ahal den guztia garatzeko, autoestimu

egokia izateko eta helduarora egokitzeko, haur guztiek hezi-bidea jasotzearen garrantzia ulertu eta jendaurrean azaltzen du.

4.2. Haurrek osasun onez hazi eta garatzeko aukera ez izatearen ondorioak arrazoitzen ditu.

4.3. Mutilen eta nesken eskubideen berdintasuna errespeta-tzen du eskolako ardurei dagokienez.


Komunikatzeko abileziak. Hitzik gabeko komunikazioaren osagaiak erabiltzea: ikusizko kontaktua, besoen eta eskuen mugimendua. Ahozko komunikazioaren prestaketa: pentsatzea adierazpenik egin baino lehen.

Elkarrizketa. Ideiak garbi adieraztea. Entzuteko jarrera. Bes-teen ideiak eta haiek adierazteko modua ulertzea.

Enpatia. Bestearen lekuan jartzea. Sinpatia, pertsonen arteko joera afektiboa.

Bestea errespetatu eta baloratzea. Beste pertsonen ezaugarri-ak estimatzea. Desberdintasunak onartzea. Bestearen errespetua eta onarpena baloratzea.

1. Hitz egitea komunikazioa prestatuta, ikusizko kontaktuari helduz, adierazten diren sentimenduekin bat intonatuz eta eskuak eta besoak behar bezala erabiliz.

2. Beste pertsona batzuen ideiak eta haiek elkarrizketa batean adierazteko moduak ulertuz komunikatzea, ideiak garbi adieraztea eta jarrera egokiarekin entzutea.

3. Pertsonen arteko harremanak egitea bere ekimenez, bestearen lekuan jartzea, sinpatia agertzea eta laguntasuneko harremanak egitea.

4. Bestearen errespetua eta onarpena baloratzea, besteen ezaugarriak estimatzea eta desberdintasunak onartzea.

1.1. Ahozko komunikazioa eta hitzik gabekoa koordinatzen ditu elkarrizketan.

1.2. Solaskideen hitzik gabeko adierazpena interpretatzen du komunikazio informaleko egoeretan.

1.3. Fikziozko pertsonaiek erabiltzen duten hitzik gabeko hizkuntzarekin lotzen du emozioen adierazpena.

1.4. Pentsatzen du adierazpenik egin baino lehen.1.5. Solaskidearen ezaugarriak kontuan hartuta komunikatzen

da eta haiek errespetatzen ditu testuingurua edozein delarik ere.

2.1. Elkarrizketan aritzeko gogoa eta atsegintasuna agertzen ditu, hitz egiteko txanda errespetatzen du eta besteei hitz egiteko aukera ematen die.

2.2. Besteen bereizgarri kulturalen adierazpena ulertu eta estimatzen du ideien trukaketetan.

2.3. Beste pentsamoldeak errespetatzen ditu eta ez du beti arrazoia izan nahi eztabaidetan.

3.1. Harremanak eta elkarrizketak hasten ditu eta jarduerak iradokitzen ditu eskolan.

3.2. Laguntasun harremanak ditu pertsona desberdinekin.3.3. Besteen aldarteak errespetatzen ditu eta kontuan hartzen

ditu ikasgelan lankidetzako lana egiten denean.4.1. Jokatzeko modu desberdinak identifikatu, ulertu eta

toleratzen ditu.4.2. Jarrera positiboa hartzen du lankidetzako lanean bana-

koen arteko desberdintasunei dagokienez.4.3. Besteen ezaugarriak errespetatu eta baloratzen ditu

ebaluazio jardueretan.

3. BLOKEA. ELKARBIZITZA ETA BALORE SOZIALAK.Abilezia sozialak. Bere beharrak garbi adieraztea. Besteen

beharrak hautematea. Esfortzuak bateratzea helburu amankomun batekin. Laguntasunaren balioa.

Elkarbizitzaren arauak. Elkarbizitzaren arauak ezagutu eta errespetatzea lagun taldean eta ikastetxean. Pertsonekin inplika-tzea egoera hurbiletan. Familiaren ongizatean parte hartzea.

Gatazkak konpontzea. Eguneroko bizitzaren egoera atseginak eta desatseginak ahoz eta hitzik gabe adieraztea. Ohiko gatazkak irudikatzea bi alderdien ikuspuntutik.

1. Laguntasuna ulertu eta baloratzea, eta esfortzuak bateratuz helburu amankomun bat lortzen laguntzen duten abilezia sozialak erabiltzea.

2. Besteekiko arazoei aurre egiteko bide baketsuen balioa ulertzea, elkarrizketak egitea pertsonekin, haiek ulertu eta onar-tzea eta adostasuna lortzea haiekin.

3. Harremanak errazten dituzten balioak eta elkarbizitzaren arauak ezagutu eta ulertzea, arrazoibide errazak eginez eta problemak aztertuz.

1.1. Besteen gogoak eta beharrak antzematen ditu eta kontuan hartzen ditu binakako lanean.

1.2. Laguntza eskaini eta jasotzen du eskolako eginkizunetan, jendetasun legeak erabiliz.

1.3. Jarrera positiboa eta gogoa agertzen ditu taldeka lan egiteari eta lankidetzan aritzeari dagokienez.

1.4. Laguntasuna baloratzen du eta harremanak zaintzen ditu modu agerikoan.

2.1. Arazoen konponketa baketsuaren balioa arrazoitzen du.



Ingurumena errespetatu eta zaintzea. Material pertsonal guztiak eta klasekoak arduraz erabiltzen laguntzea.

Bide hezkuntza. Bide hezkuntzaren oinarrizko arauak oinez-koentzat. Garraiobideak arduraz erabiltzea.

4. Naturaren edertasunaz jabetzea, inguruneaz gozatzea eta ingurumenaren zaintza baloratzea, eta horiek errespetatzea eta mantentzen eta hobetzen laguntzea.

5. Garraiobideen erabilera arduratsuaz hausnartzea eta trafiko arauekiko errespetua estimatzea, argudioak ematea eta ondorioak irudikatzea.

2.2. Kideak ulertu eta onartzen ditu, beren iritzietara hurbiltzen da eztabaidetan eta lankidetzako lanetan.

2.3. Arazo bat azaltzen du eta konponbideak eskaintzen ditu jendaurrean.

3.1. Eskola komunitatearen arauak onartu eta errespetatzen ditu.

3.2. Elkarbizitzaren aldeko oinarrizko balioak ezagutu eta idatziz azaltzen ditu.

3.3. Generoen artean aukera berdinak ez izateak sortzen di-tuen arazoak azaltzen ditu, teknologia berrien laguntzaz ikusitako benetako egoeretan.

3.4. Ekimena hartzen du ikasgelan bereizkeriari uko egite-an.

4.1. Inguruneko zenbait osagaiz gozatzeko modua antzezten du.

4.2. Eskolako ingurunea zaintzeko eta hobetzeko ekimenak hartzen ditu.

4.3. Natura andeatzen duten jarduerak azaltzen ditu teknologia berriekin prestatutako kartel eta horma-irudien bitartez.

5.1. Zenbait oinarrizko trafiko arauren beharra argudiatzen du.

5.2. Garraiobideetan joateko modu egokia irudikatu eta antzezten du.

5.3. Azaltzen du zergatik diren beharrezkoak oinarrizko segurtasun neurri batzuk garraiobide publiko zein pribatue-tan.




Autokontzeptua. Autodeskripzio fisikoa eta nortasunaren autodeskripzioa. Norberaren emozioen eta sentimenduen iden-tifikazioa. Emozioen autokontzientzia. Emozioen adierazpena. Autoazterketa ulerkorra eta tolerantea.

Autokontrola. Frustrazioaren tolerantzia. Emozioen bideratzea. Sentimendu negatiboei aurre egitea.

Erantzukizuna. Ekimen pertsonala. Sormen ekintzak. Helbu-ruak betetzea. Nork bere ekintzak bere gain hartzea.

Pertsonaren betebeharrak eta eskubideak. Haurraren Eskubi-deen Aldarrikapena: laguntza eta babesa. Haurraren eskubideen unibertsaltasuna. Mutilen eta nesken eskubideen berdintasuna testuinguru sozialean. Eskubide eta betebeharren arteko elka-rrekikotasuna. Haurraren eskubideei buruzko egoerak argudioz baloratzea.

1. Bere buruaren benetako irudia eratzea, kontuan izanik bere ezaugarriak eta aukerak, eta autoestimua eta beregaintasun emozionala garatzea.

2. Bere buruaren ezagutza eta bere interesekiko eta motiba-zioekiko errespetua garatzea, talde lanetan parte hartuz.

3. Emozioak bideratzea eta ongizate pertsonala bilatzea barneko elkarrizketaren bidez.

4. Ekintzez hausnartzea, erabaki bat hartu aurretik, haren alde onak eta txarrak identifikatzea, eta ekimen eta alternatiba pertsonalak sortzea.

5. Haurraren eskubideen unibertsaltasuna ezagutzea eta haurren eskubideen garrantzia ulertzea, laguntzari eta babesari dagokienez, eta jarreren balorazio arrazoitua egitea eskubide horien babesari dagokionez.

1.1. Egoera emozionalak identifikatu eta adierazten ditu.1.2. Azterketa errealista egiten du errealitate pertsonalaren

eta sozialaren gainean.1.3. Jarrera asertiboak agertzen ditu elkarreragin soziale-

an.2.1. Sentimendu positiboak agertzen ditu bere buruarekiko eta

konfiantza dauka bere aukerei dagokienez, lankidetza jardueretan parte hartuz.

2.2. Kideen onarpena lortzen du eta talde dinamiketan parte hartzen du.

3.1. Jarrera positiboari eusten dio ezustekoetan, eginkizunak betetzen ari dela.

3.2. Pentsamendu positiboa erabiltzen du emozio desatseginak erregulatzeko.

3.3. Eskersarietara arte itxoiten daki eta frustrazioa toleratzen du eskolako lanak egitean.

4.1. Gogoeta egiten du eta arduraz erabakitzen du bere ekintzei buruz, hura adieraziz hala behar izatera.

4.2. Esperimentatzen du eta eginkizunak betetzeko gogoa erakusten du.

4.3. Eginkizunak betetzean arrazoiak ematen dizkio bere buruari gogoa eta interesa eskuratzeko.

5.1. Haur guztiek laguntza jasotzearen garrantzia ulertzen du eta ahoz azaltzen du.

5.2. Haur langileek zenbait herrialdetan duten egoera aztertzen du.

5.3. Haurren salerosketaren eta esplotazioaren ondorioak arrazoitzen ditu jendaurrean.


Komunikatzeko abileziak. Sentimenduen eta pentsamenduen adierazpen librea. Parahizkuntzaren osagaiak erabiltzea: dikzioa, tonua, gorputzaren jarrera. Ahozko komunikazioaren eta hitzik gabekoaren arteko elkarreragina.

Elkarrizketa. Ideia eta iritzi pertsonalak argudiatzea. Besteen iritzien adierazpena errespetatzea. Entzute egokiaren ezauga-rriak.

Enpatia. Kidetasuna. Elkar ulertzea.Bestea errespetatu eta baloratzea. Besteekiko errespetua

baloratzea. Izaera eta jokabide desberdinak identifikatu, ulertu eta baloratzea.

1. Komunikazio ireki eta zuzena praktikatzea, bere interesak eta beharrak adieraztea eta besteak kontuan hartzea, bere eskubideei uko egin gabe.

2. Erantzun baino lehen entzuten jakitea, besteen iritziak ulertuz eta onartuz.

3. Besteen jarrerak, sentimenduak, arazoak eta erreakzioak ulertzea, haien lekuan jartzea eta bere erantzun emozionalei behar bezala aurre egitea.

4. Jarrera positiboa hartzea gizabanakoen desberdintasunen aurrean, egoera berean jokatzeko modu desberdinak identifika-tzea, eta haiek ulertu eta toleratzea.

5. Kideen arteko harremanak estimatzea eta haiek sortzen dituzten ikasketak eta afektu loturak izateko aukera baloratzea.

1.1. Sentimenduak eta pentsamenduak libreki adierazten ditu ikasgelako elkarrizketa eta eztabaidetan.

1.2. Lasaitasunez eta atsegintasunez komunikatzen da klaseko elkarrizketetan.

1.3. Dikzioa, tonua eta gorputzaren jarrera behar bezala erabiltzen du ahozko adierazpenetan.

2.1. Entzuteko interesa agertzen du eta zentzua ematen dio lankidetzako lanean entzuten duenari.

2.2. Lankidetzako lanean hitz egiten duenaren ikuspuntua entzun eta ulertzen du.

2.3. Gogoeta eginez erantzuten du kasuan kasuko gaian lankidetzako lanean.

3.1. Besteen jarrerak interpretatzen du, hipotesiak eginez haiek sortzen dituzten arrazoien gainean eta lankidetzako jardueretan haiekin batera joaten diren sentimenduen gainean.

3.2. Ebaluazioan beste pertsona batzuek problemak konpon-tzeko duten modua azaltzen du.

3.3. Kideen ustekabeko erreakzioei lasaitasunez erantzuten die ikasgelako eginkizun elkarreragileetan.

4.1. Lankidetzan, jokatzeko modu desberdinetatik ikasteko aukera ulertu eta agertzen du.

4.2. Harreman hurbilak eta ulerkorrak ditu kideekin taldeko jardueretan.

4.3. Konfiantza eskaintzen du eta besteengan konfiantza dauka ikasgelako elkarreragin sozialean.

5.1. Adiskidetasun eta laguntasun harremanak ulertu eta baloratzen ditu autoebaluazioan.

5.2. Ikasgelan eta ikastetxean kideekin batera izandako esperientzien gozamena adierazten du.

5.3. Beste pertsona batzuen ekarpenak onartzen ditu ideien trukaketetan errealitatea zabaltzeko.

3. BLOKEA. ELKARBIZITZA ETA BALORE SOZIALAK.Abilezia sozialak. Besteen aldarteak eta interesak. Parte

hartzeko ekimenak. Errespetuzko partaidetza. Talde lana. Inter-dependentzia. Laguntasun harremanaren ezaugarriak.

Elkarbizitzaren arauak. Elkarbizitzaren arauak tokian tokiko testuinguruan.

Gatazkak konpontzea. Ideien eta iritzien adierazpen irekia eta zuzena. Gatazkak konpontzeko estrategia baketsuak.

Balio sozialak. Taldeekiko elkartasuna eta kontzientzia soziala. Klasearen ongizatean parte hartzea. Dilema moralen azalpena.

1. Besteen aldarte eta interesekiko errespetuz parte hartzeko ekimenak agertzea.

2. Gatazkak gogoetaren eta elkarrizketaren bidez konpontzea, bitartekaritza gatazkei aurre egiteko bide baketsua dela ulertu-ta, elkarrizketa, ulermena, onarpena eta adostasunak lortzen laguntzen duena.

3. Interesak eta beharrak errespetuz azaltzea, norberaren eskubideei uko egin gabe, eta ulertzea asertibitatea komunikazio egokian oinarritzen dela.

4. Elkarbizitzaren arauak ezagutu eta errespetatzea tokian tokiko ingurunean.

1.1. Bere ekintzen ondorioak baloratuz jokatzen du.1.2. Besteekiko errespetua eta elkartasuna agertzen dituzten

jarrerak garatzen ditu.1.3. Laguntasunaren balorazioa eta harremanak zaintzearen

garrantzia adierazten ditu jendaurrean.2.1. Gatazkak, benetakoak nahiz simulatuak, nola konponduko

lituzkeen adierazten du.2.2. Gatazkak konpontzeko bide bat baino gehiago dagoela

ulertzen du eta sormenezko pentsaeraz baliatzen da gatazkei konponbidea aurkitzeko.

2.3. Gatazkak irudikatzen ditu alderdien ikuspuntutik.



Ingurumena errespetatu eta zaintzea. Naturako ondasunak arduraz erabiltzea.

Bide hezkuntza. Bide zirkulazioko arauak baloratzea. Zirkulazio istripuen arrazoiak eta ondorioak.

5. Eskubideen eta betebeharren arteko lotura ulertzea, be-netako egoerak baloratzea haurraren eskubideei dagokienez eta mutilen eta nesken eskubideen berdintasuna errespetatzea testuinguru sozialean.

6. Elkartasuna baloratzea, familiaren eta klasearen ongizatean parte hartzea, gizartean eta kulturen artean bizitzea ulertu eta estimatzea.

7. Naturako ondasunak arduraz erabiltzea eta gertaerak ulertu eta interpretatzea, arrazoiak aztertuz eta ondorioak aurreikusiz.

8. Bide zirkulazioaren arauak baloratzea, zirkulazio istripuen arrazoiak eta ondorioak aztertuz.

3.1. Bere burua defendatzen du, kexak egokitasunez adie-razten ditu eta eskaerak eska ditzake ikasgelako elkarreragin sozialean.

3.2. Komunikazio loturak ezartzen ditu solaskideei minik egin gabe eta haien borondatearen menpe gelditu gabe ikasgelan eta jolasean.

3.3. Konfiantza du iritzi pertsonalak defendatzen ahal dituela, besteengandik urrundu gabe talde lanean.

4.1. Harremanaren eta elkarbizitzaren oinarrizko arauak ezagutu eta errespetatzen ditu tokian tokiko ingurunean.

4.2. Jokaera erregulatzen du eguneroko egoera desberdinetan, ikastetxeko arauekin bat.

5.1. Eskubideen eta betebeharren arteko lotura adierazten du ahoz.

5.2. Interneteko benetako egoeren balorazioa arrazoitzen du, haurraren eskubideei dagokienez.

5.3. Sormen libreko lanen bidez, familian eta eskola komu-nitatean sexuaren arabera ardura desberdinak izateari buruzko azterketa kritikoaren ondorioak agertzen ditu.

6.1. Elkarbizitzaren eta jokabide arduratsuaren ohiturak garatzen ditu.

6.2. Gizartean bizitzea eta besteekiko harremanak baloratzen ditu.

6.3. Besteekiko interesa eta pentsamenduak eta sentimenduak kontatzeko joera agertzen ditu, elkarrenganako konfiantzaren eta errespetuaren giro batean.

6.4. Beste kultura batzuk baloratzen ditu eta elkarreragin positiboa dauka beste pertsona batzuekin.

7.1. Bere inguruko naturarekiko interesa agertzen du eta haren parte dela sentitzen du.

7.2. Ondasun naturalen zaintzan parte hartzen du, ahal duen heinean, arrazoiak emanez.

7.3. Ekimen txikiak hartzen ditu ondasun naturalak behar bezala erabiltzeko, arrazoiak ematen ditu eta horiek erakusten ditu irudi digitalen bidez.

8.1. Bide hezkuntzaren arauak errespetatzearen garrantziari buruzko eskolako kanpainetan parte hartzen du.

8.2. Zirkulazio istripuen arrazoi nagusiak aztertzen ditu tek-nologia berrien laguntzaz.

8.3. Zirkulazio istripuen ondorioak erakusten ditu jendaurre-an.




Autokontzeptua. Norberaren pertzepzioak, ideiak eta iritziak. Emozioak esperientzia pertsonalekin lotzea. Emozioen adierazpe-na. Norberaren onarpena. Norberarenganako konfiantza.

Autokontrola. Emozioen autoerregulazioa. Bulkaden erregu-lazioa. Berregituratze kognitiboa.

Erantzukizuna. Norberak egindakoa eta horren ondorioak bere gain hartzea. Esfortzua eta autoerantzukizuna.

Ekimena. Helburu pertsonalak. Sormenerako ekimena. Antola-kuntzarako abileziak eguneroko eginkizunak betetzeko. Arazoak beregain konpontzea.

1. Bere buruaren pertzepzioak, ideiak eta iritziak izatea, bizi izandako esperientziei lotuak, besteei ematen zaien irudiarekin bat.

2. Arazoak autonomiaz konpontzea, bere emozio eta bulkada negatiboak erregulatuz.

3. Ardurei gogoz aurre egitea eta norberaren egintzen ondo-rioak bere gain hartzea.

4. Helburu pertsonalei gogoz heltzea eta beharrezko lan guztiak egitea haiek lortzeko.

1.1. Bere jarrera aztertu eta ebaluatzen du egoera desber-dinetan.

1.2. Bere nortasunaren ezaugarriei buruzko gogoetak hitzez adierazten ditu.

1.3. Bizi izandakoak bere nortasunaren gainean eragindakoa irudikatzen du heldu baten laguntzaz.

1.4. Esperientzietatik ikasitakoa ahoz adierazten du, baita horretatik berarekin hura bizi zuten pertsonekin interpretatutakoa ere.

2.1. Arazo pertsonalak identifikatu eta zehazten ditu.2.2. Sormenezko konponbideak proposatzen ditu eguneroko

arazoetarako.2.3. Arazoak beregain konpontzen ditu, segurtasuna erakutsiz

eta ekimenak hartuz.2.4. Eskolan eta familian berregituratze kognitiborako ikasi-

tako estrategia desberdinak erabiltzen ditu, arazo pertsonalak konpontzeko.

3.1. Eginkizunak betetzen ditu gogoz eta esfortzuz.3.2. Konfiantza sortzen du familian eta eskolan, benetako

autoebaluazio bat eginez.3.3. Bere egintzen ondorioak bere gain hartzen ditu eskolan.4.1. Planak egiten ditu, eskolan dituen interes, behar eta

ardurekin bat.4.2. Pertsonaren duintasunari buruzko lan proiektuak behar

bezala egiteko modua pentsatzen du, heldu baten laguntza-rekin.

4.3. Ikasketarako helburuak proposatzen dizkio bere buruari eta ekimen pertsonalak hartzen ditu haiek lortzeko.


Komunikatzeko abileziak. Parahizkuntzaren osagaiak era-biltzea: jariotasuna, erritmoa, intonazioa. Galdera eta erantzun egokiak eta koherenteak egitea.

Elkarrizketa. Besteen iritziak onartzea. Entzute ulerkorra erantzun aurretik. Elkarrizketa ordenatua.

Enpatia. Pertsonen arteko identifikazioa helburuak eta desioak partekatzeko bide gisa. Interesak hurbiltzea. Entzute aktiboaren abileziak: argitzea, parafraseoa, laburpena.

Tolerantzia. Gizaki guztien duintasuna aitortzea. Desberdinta-suna onartu eta ongi hartzea. Norberaren argudioak errespetuz adieraztea.

Pertsonen eskubideak eta betebeharrak. Giza eskubideen unibertsaltasuna. Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala: osasuna, ongizatea, elikadura, jantzia, etxebizitza eta osasun laguntza. Gizonen eta emakumeen eskubideen berdintasuna eta ardurakidetza.

1. Elkarrizketan era ordenatuan parte hartzea, solaskideen iritziak onartuz eta era ulerkorrean entzunez erantzun aurretik.

2. Beste pertsona batzuekin identifikatzea antzeko puntuetan, helburuak eta desioak partekatzea eta interesak hurbiltzea, entzun aktiboaren abilezien bidez.

3. Gizaki guztien duintasuna aitortzea, desberdintasuna onartu eta ongi hartzea eta argudioak errespetuz adieraztea.

4. Balio unibertsalak errespetatzea, giza eskubideen uniber-tsaltasuna eta pertsona guztien oinarrizko eskubideak bermatzeko beharra ezagututa: osasuna, ongizatea, elikadura, jantzia, etxe-bizitza, osasun laguntza eta segurtasuna.

1.1. Pertsonen arteko harremanen garrantziaz solastatzen da, arretaz eta errespetuz entzunez.

1.2. Galera eta erantzun argi, zehatz eta koherenteak egiten ditu elkarrizketan.

1.3. Jariotasunez eta intonazio eta erritmo egokiz hitz egiten du ahozko azalpenetan.

2.1. Lankidetzako lana egiten du solaskideei begira eta arreta emanez.

2.2. Lanetan parte hartzen du, besteek sentimenduak, ideiak eta gertaerak adieraztean inplizituak dauden interesak, helburuak eta desioak argituz.

2.3. Besteen ikuspuntuak parafraseatzen ditu elkarrizketa eta talde lanetan.

2.4. Ahoz deskribatutako edo komunikabideren batean ikusi-tako gertaeren laburpena idazten du.

3.1. Jakin-mina, sentikortasuna eta errespetua agertzen ditu bestelako ohitura eta bizimoduei dagokienez.

3.2. Lan eta lanbide desberdinen balioa azaltzen du, gizartean duten funtzio osagarria erakutsiz.

3.3. Teknologia berrien laguntzaz, hainbat arrazoi direla-eta bazterketa eta bidegabekeria soziala sortzen dituzten zioen azterketa azaltzen du jendaurrean.

3.4. Arbuio ekimenak hartzen ditu eskolako desberdintasun sozialen aurrean.

4.1. Giza eskubideen unibertsaltasunaren garrantzia balora-tzen du eta idatziz azaltzen du.



4.2. Pertsona guztiek osasuna, ongizatea, elikadura, jantzia, etxebizitza, osasun laguntza eta segurtasuna izateko eskubi-deen garrantzia ulertzen du eta irudi digitalen bidez azaltzen du.

4.3. Gatazka armatuaren, segurtasun ezaren eta azpigarape-naren arteko lotura argudiatzen du.

4.4. Eskubide horiek izan gabe bizi direnen egoera aztertu eta irudikatzen du.

3. BLOKEA. ELKARBIZITZA ETA BALORE SOZIALAK.Elkarbizitzaren arauak. Elkarbizitzaren arauen kontzeptua

eta balorazioa.Lankidetza. Ongizatea eta taldearen giroa hobetzea. Elkarre-

ragin positiboaren estrategiak. Besteei laguntzeko estrategiak. Lankidetzaren beharra. Lankidetzaren aldeko jarrerak. Laguntasun harremanean sortzen diren emozioen kontzientzia hartzea.

Gatazka konpontzea. Norbere ideiak, iritziak eta eskubideak errespetuz defendatzea. Gatazkak konpontzeko estrategia ugariak.

Balio sozialak eta demokrazia. Eskubideak eta betebeharrak Konstituzioan. Juzgu moralak gogoeta eginez prestatzea. Ingu-runearen ongizatean parte hartzea.

Ingurumena errespetatu eta zaintzea. Munduan energia-iturriak arduraz erabiltzea balioestea.

Bide hezkuntza. Zirkulazio istripuen prebentzioa.

1. Taldearen giroa hobetzen laguntzea, lankidetzaren aldeko jarrerak erakutsiz eta elkarreragin positiboaren estrategiak eta berdinen artean laguntzekoak garatuz.

2. Gatazka bera konpontzeko estrategia desberdinak adi-eraztea, norberaren ideiak, iritziak eta eskubideak errespetuz defendatuz.

3. Ikastetxeko bizitza baketsuan parte hartzea, kontzeptua ulertzea, eta elkarreragin sozialeko espazioetan elkarbizitzaren arauak izateko premia baloratzea.

4. Bizitza zibikoan gogoz parte hartzea, gizonen eta emaku-meen eskubideen berdintasuna baloratuz.

5. Bere balioen sistema bat sortzea, Konstituzioko oinarrizko eskubideak eta betebeharrak ezagutu eta azalduz, eta zenbait inguruabarren juzgu moralak egitea horretan oinarrituta.

6. Planetako energia iturriak arduraz erabiltzea balioestea, kontzientzia hartuz inguruneko errespetuaz eta hura aldatzen duten gertaerak kritikatzeko ahalmena garatuz.

7. Zirkulazio istripuen prebentzioaz aztertzea eta ekimen eta alternatiba pertsonalak sortzea.

1.1. Taldearen dinamikan gogoz parte hartzen du eta kideen onarpena lortzen du.

1.2. Laguntasun harremana zehazten duten ezaugarriak identifikatzen ditu eta sormenezko istorioen bidez azaltzen ditu.

1.3. Laguntasun harreman emozionalak ezarri eta mantentzen ditu, elkarrenganako konfiantzaren eta afektuaren trukaketan oinarrituak.

2.1. Gatazkei buruz eztabaidatzen du, errespetuz adieraziz pentsatu eta sentitzen duena.

2.2. Elkarbizitzari buruzko elkarrizketa informal eta formaletan parte hartzen du, solaskidea kontuan hartuz.

2.3. Balio sozialei buruzko elkarrizketak ditu, hitza hartuz eta besteei behar bezala utziz.

3.1. Arauaren kontzeptua idatziz azaltzen du.3.2. Elkarreragin sozialeko espazio desberdinetan elkarbizi-

tzaren arauen beharra argudiatzen du jendaurrean.4.1. Informazio digitalean gizonen eta emakumeen aukera

berdintasunen kontrako jarrerak antzeman eta agertzen ditu.4.2. Elkarlanean aritzen da beste sexuaren pertsonekin esko-

lako egoera desberdinetan.4.3. Jarduera mota desberdinak egiten ditu bere sexua edozein

delarik ere.5.1. Konstituzioko oinarrizko eskubideak eta betebeharrak

azaltzen ditu idatziz.5.2. Arrazoitutako juzgu moral errazak adierazten ditu ahoz.5.3. Ingurunearen ongizatean parte hartzen du Konstituzioko

oinarrizko eskubide eta betebeharretan oinarrituta.6.1. Kontzientzia du energia baliabideek muga dutela eta

energia iturria agortzearen ondorioak azaltzen ditu.6.2. Energia iturri jakin batzuk gehiegi erabiltzearen ondorioak

aztertzen ditu.6.3. Sormenezko lanen bidez azaltzen du zergatik den

beharrezkoa kutsatu gabeko airea osasunerako eta bizi ka-litaterako.

6.4. Grafikoki argudioak ematen ditu giza jarduera kutsatzaileak errefusatzeko.

7.1. Informazioa hautatzen du prentsan zirkulazio istripuei buruz.

7.2. Zirkulazio istripuen arrazoi nagusiak aztertzeko lan pro-iektuak garatzen ditu, horren gaineko informazioa komunikabide desberdinetatik lortuta.

7.3. Zirkulazio istripuak saihesteko moduaz egiten du gogoeta eta ondorioak azaltzen ditu.

7.4. Sormen libreko lanen bidez azaltzen du zer neurri har litezkeen zirkulazio istripuak saihesteko, kartel eta horma-irudien bidez.




Autokontzeptua. Aldartearen pertzepzioa. Emozioen inter-pretazioa. Gogobetetasun pertsonala. Itxura fisikoa norberaren onarpenean sartzea.

Autokontrola. Autoerregulazio emozionalerako estrategiak. Frustrazioa gainditzeko ahalmena. Sentimendu negatiboak ma-neiatzen, haiei aurre egiten eta haietatik oneratzen jakitea.

Erantzukizuna. Norberaren potentziala. Konfiantza erantzuki-zunaren ondorioz. Esfortzua, norberaren eta besteen arrakasta positiborako. Antolakuntzarako abileziak eskolako eginkizunak betetzeko.

Ekimena. Barneko motibazioa. Erabakiak beregain hartzeko ahalmena. Ekintzailetza.

Lehen laguntzak. Istripuak prebenitzea etxean. Lehen lagun-tzak norberari egitea.

1. Gogobetetasun pertsonala sentitu eta agertzea, oinarri hartuta garapen pertsonalaren autoebaluazioa, itxura fisikoaren eta ezaugarri pertsonalen integrazioa eta norberaren aldarteen autopertzepzioa.

2. Ahalmenak garatzea erabakiak beregain hartzeko, ekin-tzailetzari heltzeko eta zailtasunetan moldatzeko frustrazioak eta sentimendu negatiboak gaindituz arazoen aurrean.

3. Norberaren potentziala ahal den guztia garatzea, barneko motibazioari eutsita eta banakako eta taldeko arrakastak esku-ratzen ahaleginduta.

4. Hala behar izanez gero, lehen laguntzak egiteko gauza izatea, prebentzio neurriak kontuan izanik, eta etxeko istripuak saihesteko garrantzia baloratzea.

1.1. Bizipen pertsonalak baikortasunez kontzeptualizatzen ditu, besteekiko erlazioan adierazita.

1.2. Ikuspen positiboa adierazten du ahoz bere ezaugarriei eta mugei buruz.

1.3. Bere nortasunaren pertzepzioa adierazten du, bere buruaz egiten duen irudikapena eta besteek adierazten duten irudia integratuz.

1.4. Bere autokontzeptua irudikatzen du bere gorputzaren irudia eta bere ezaugarri pertsonalen hautematea modu eraiki-tzailean integratuz.

2.1. Sormenezko pentsaera erabiltzen du problemak aztertzeko eta jarduteko proposamenak egiteko.

2.2. Alternatibak proposatzen ditu ikasgelako arazo sozialak konpontzeko.

2.3. Ziurtasun ezari, beldurrari edo porrotari aurre egiten daki, eginkizunak betetzean eta gatazkak konpontzean.

3.1. Taldean lan egiten du eta banako eta taldeko esfortzua baloratzen du helburuak lortzeko.

3.2. Lankidetzan ardurak bere gain hartzeko arrazoiak aurkitu eta azaltzen ditu.

3.3. Besteengan konfiantza sortzen du, eginkizunen autoe-baluazioa arduraz eginez.

4.1. Osasunaren eta bizi kalitatearen gainean arriskua duten joera batzuen ondorioak baloratzen ditu eta irudi digitalen bidez azaltzen ditu.

4.2. Zuhurtasunez jokatzen du, bere aukeren eta mugen arabera, kontuan izanik material batzuk erabiltzeak dakartzan arriskuak.

4.3. Behar izanez gero, oinarrizko lehen laguntzak aplikatzeko modua irudikatzen du kartel eta horma-irudietan, teknologia berriak erabiliz.


Komunikatzeko abileziak. Gorputzaren distantzia eta jarrera egokiak komunikazioan. Hitzik gabeko komunikazioan elkarrizketa errazten duten osagaiak. Hitzik gabeko komunikazio aktiboa. Hitz egiteko txanda. Intonazioa adierazpenaren baliabide gisa.

Enpatia. Besteen ulermen aktiboa. Ikuspegiaren araberako pentsaera. Entzute aktiboaren abileziak: errefortzua, berregitura-tzea, sentimenduak islatzea. Beste pertsona batzuen ideiak arra-zoitzea. Ideiak eta iritziak garatzea besteen ideia eta iritzietatik.

1. Hitzik gabeko komunikaziorako estrategiak ahozko edukira egokituta aplikatzea eta hitzik gabeko komunikazio aktiboa egitea, hitzik gabeko eta ahozko mintzairak koordinatuta.

2. Ideiak eta iritziak garatzea arrazoituz eta solaskideenak kontuan izanik.

3. Besteen ulermen aktiboa egitea, entzuteko abilezien bidez eta ikuspegiaren araberako pentsaeraren bidez.

4. Dilema moral bat zer den ulertzea, eta dilema moralak gainditzea desberdintasun kulturalei buruzko aurreiritziak atze-mateko.

1.1. Ahozko komunikazioa hitzik gabekoarekin batera erabil-tzen du ahozko azalpenetan eta eztabaidetan.

1.2. Iritziak, sentimenduak eta emozioak adierazten ditu argitasunez eta koherentziaz.

1.3. Komunikatzen duenaren sentipena behar bezala hela-razten du elkarrizketetan.

1.4. Komunikazioa oztopatzen duten elementuak ezagutzen ditu eta elkarrizketa errazten dutenak erabiltzen ditu.

2.1. Beste pertsona batzuen aitortza positiboa adierazten du jendaurrean lankidetzako jardueretan.



Tolerantzia. Desberdintasun kulturalak. Aurreiritziak antze-matea. Dilema moralaren kontzeptualizazioa. Dilema moralak gainditzea.

Pertsonen eskubideak eta betebeharrak. Giza Eskubideen Adi-erazpen Unibertsala: eskubideen berdintasuna eta bereizkeriarik eza jaiotza, arraza, sexua, erlijioa, iritzia edo beste edozein baldin-tza zein egoera pertsonal edo sozial dela kausa. Bereizkeria moten azterketa. Gizonen eta emakumeen eskubideen berdintasuna eta ardurakidetza etxeko lanetan eta familiaren zaintzan.

5. Ulertzea zer den eskubideen berdintasuna eta bereizkeri-arik eza jaiotza, arraza, sexua, erlijioa, iritzia edo beste edozein baldintza zein egoera pertsonal edo sozial dela kausa.

2.2. Behar bezalako elkarreragina du pertsona mota des-berdinekin.

2.3. Solaskidearen lekuan jarriz eta hura behar bezala inter-pretatuz egiten ditu elkarrizketak.

2.4. Ideia eta iritzi pertsonalak garatzen ditu bere solaskideen ideia eta iritziei dagokienez talde lanetan.

3.1. Ahozko azalpenak entzuten ditu eta komunikazioa ulertzen du hitz egiten duenaren ikuspuntutik.

3.2. Lankidetza jarduerak egiten ditu hitz egiten ari denaren azpian dauden sentimenduak eta pentsamenduak antzemanez.

3.3. Entzuten duena interpretatuz eta zentzua emanez egiten ditu elkarrizketak.

3.4. Taldeko proiektuetan elkarlanean aritzen da, entzute akti-boa eginez, besteekiko interesa agertuz eta horiek adierazpenak egiten jarraitzeko motibatuz.

4.1. Ahoz adierazten du zer den dilema moral bat eta beharrez-koa dela erabaki gogoetatsuak eta arrazoituak hartzea, bizitzaren irizpide morala abiapuntu izanik.

4.2. Juzgu moralak egiten ditu.4.3. Dilema moralak aztertu eta gainditzen ditu benetako

egoeretan eta simulatuetan.4.4. Dilema moralak gainditzen ditu desberdintasun kulturalei

buruzko aurreiritziei dagokienez.5.1. Argudioak ematen ditu eta irudien bidez azaltzen du zer-

gatik den garrantzitsua bermatzea eskubideen berdintasuna eta bereizkeriarik eza jaiotza, arraza, sexua, erlijioa, iritzia edo beste edozein baldintza zein egoera pertsonal edo sozial dela kausa.

5.2. Desberdintasunaren eta bereizkeriaren kasu hurbilak aurkitu eta kritikoki juzgatzen ditu.

5.3. Aurreiritziak antzematen ditu eta eskolan estereotipoak erabiltzearen ondoriozko gatazkak aztertzen ditu.

3. BLOKEA. ELKARBIZITZA ETA BALORE SOZIALAK.Elkarbizitzaren arauak. Parte hartzea arauen kudeaketa

demokratikoan.Elkar-menpekotasuna eta lankidetza. Elkartasuna. Elkarrekiko

konfiantza. Berdinen arteko laguntzarako eta elkarlanerako estra-tegiak. Hizkuntza positiboa pentsamendu, asmo eta jarrera pertso-nalen komunikazioan. Lagunen arteko afektu desinteresatua.

Gatazkak konpontzea. Bitartekotza ez formalaren oinarrizko arauak. Gatazka aukera gisa ulertzea.

Balio sozialak eta demokrazia. Demokraziaren ezaugarriak. Balio zibikoak gizarte demokratikoan. Elkarbizitzaren printzipioak Espainiako Konstituzioan eta Espainiako eta espainiarren sinbolo amankomunetan. Parte hartzeko eskubidea eta betebeharra. Parte hartzeko bideak.

Ingurumena errespetatu eta zaintzea. Publizitatearen eragina kontsumoaren gainean aztertzea.

1. Elkartasuna baloratzea elkarbizitza egokirako gakoa den aldetik, lankidetzarako estrategiak ezagutzea eta hizkuntza positiboa erabiltzea pentsamendu, asmo eta jarrera pertsonalen komunikazioan.

2. Bizitza zibikoan parte hartzea era baketsuan, gatazkari ikasteko eta hazteko aukera bezala aurre eginez.

3. Bitartekotza ez formalaren oinarrizko arauak aplikatzea eta eskolako ohiko gatazkez hausnartzea.

4. Arauen kudeaketa demokratikoan parte hartzea, balio unibertsalak abiapuntu izanik eraiki duen balio pertsonalen sistema erabiliz.

5. Gizonen eta emakumeen eskubideen berdintasuna eta etxeko lanetako eta familiaren zaintzako ardurakidetza ulertu eta baloratzea, argudioak emanez hausnarketa, sintesi eta egituratze prozesuen arabera.

6. Demokraziaren bereizgarriak eta gizarte demokratikoko balio zibikoen garrantzia ezagutu eta adieraztea, arrazoibide kritikoak eginez, baita nazioaren sinboloen, Espainiako Banderaren, Arma-rriaren eta Ereserkiaren esanahia ere, nazio espainiarraren eta espainiar guztien elementu amankomunak diren aldetik.

7. Gizartean aitortutako balioak ezagutu eta errespetatzea, Espainiako Konstituzioko elkarbizitzaren oinarrizko printzipioak ze-haztea eta parte hartzeko eskubidea eta betebeharra ulertzea.

8. Publizitateak kontsumoaren gainean duen eragina kritikoki aztertzea teknologia berriak erabiliz.

1.1. Adiskidetzeko jarrerak agertzen ditu, hezkuntza komuni-tateko kide guztien kohesioaren alde.

1.2. Elkarrizketan parte hartzen du, hezkuntza komunitateko balioen kontsentsuaren alde.

1.3. Elkarreragina dauka taldearekin, ikasgelako giroa ho-betzen laguntzeko.

1.4. Eskolako bizitza sozialaren alderdi positiboak aurkitu eta jendaurrean agertzen ditu.

2.1. Gatazketan hazkunde pertsonalerako aukerak aurkitu eta ahoz azaltzen ditu.

2.2. Lankidetzarako negoziazioan aritzen da, egoera informa-letan eta lankidetzako lanetan gatazkak konpontzeko.

3.1. Bitartekotza ez formalerako estrategiak erabiltzen ditu, bere gatazkak konpontzeko.

3.2. Beste pertsona batzuen gatazkak konpontzen ditu, bitar-tekotzaren oinarrizko arauak erabiliz.

4.1. Eskolako arauen prestaketan parte hartzen du.4.2. Eskolako arauak errespetatzen ditu.4.3. Eskolako arauak aditzera ematen ditu irudi digitalen

bidez.5.1. Teknologia berrien laguntzaz prestatutako kartel eta

horma-irudien bidez eta argudioz azaltzen du nolako garrantzia duten gizonen eta emakumeen eskubideen berdintasunak eta etxeko lanetako eta familiaren zaintzako ardurakidetzak.

5.2. Sormen libreko lan digitalak egiten ditu, familiaren zain-tzako ardurakidetza ezaren kasuak aztertuz, komunikabideetan aurkeztu bezala.

5.3. Elkarrizketaren erabilera baloratzen du afektu harrema-netan gatazka posibleak konpontzeko.

6.1. Demokraziaren ezaugarriak idatziz adierazten ditu, baita proiektu amankomun batean parte hartzeko garrantzia ere, zein sinbolo berberak izatean islatzen baita.

6.2. Gizarte demokratikoan, elkarrizketetan, balio zibikoek duten garrantzia argudiatzen du.

7.1. Beste kultura batzuk aurkitu, baloratu eta integratzen ditu.

7.2. Gizarte demokratiko batean bizitza komuna osatzen duten balioak aztertzen ditu eta hausnarketa egiten du bizi izandako egoerei buruz edo komunikabideen bitartez ikusitako gertaerei buruz.

8.1. Informazio digitalaren azterketak egiten ditu, jakiteko zer-gatik jendeak kontsumitzeko premia sentitzen duen publizitateko iragarki bat ikusitakoan.

8.2. Publizitatearen eraginaz hausnartzen du eta ondorioak sormenezko lan digitalen bidez adierazten ditu.

8.3. Erakusketak egiten ditu beharrezkoa ez den kontsumoaren ohiturak kritikoki juzgatuz.




Autokontzeptua. Autoezagutza. Autobalorazioa. Nortasunaren ezaugarriak. Emozioen autokontzientzia. Errespetagarritasun eta duintasun pertsonala. Estilo pertsonal positiboa.

Autokontrola. Sentimenduen erregulazioa. Berregituratze kognitiborako estrategiak. Erresilientzia.

Ekimena. Ekintzailetza. Automotibazioa. Nork bere buruari erronkak proposatzea. Ekintzailetza pribatuaren garrantzia bizitza ekonomiko eta sozialean.

Erantzukizuna. Erabaki pertsonalak gogoeta eginda hartzea. Konpromisoaren zentzua norberari eta besteei dagokienez.

1. Errespetagarritasun eta duintasun pertsonalean oinarritutako estilo pertsonal bat garatzea, autokontzeptu egoki bat garatuz, autokontrola praktikatuz berregituratze kognitiborako estrategien bidez eta erabakiak gogoeta eginez eta arduraz hartuz.

2. Pentsaera eraginkorra eta independentea garatzea, emo-zioak modu positiboan erabiliz.

3. Autonomia eta ekintzailetzaren ahalmena garatzea helburu pertsonalak lortzeko, berregituratze kognitiborako estrategiak erabiliz sortzen diren zailtasunak gainditzeko, eta guztien onaz arduratuz.

4. Erronkak proposatzea eta horiei heltzea erabaki pertsonalak gogoeta eginez eta arduraz hartuz, norberarekiko eta besteekiko konpromisoaren zentzu egokia garatuz.

1.1. Errespetagarritasun eta duintasun pertsonalaren balioa arrazoitzen du, eta idatziz adierazten du.

1.2. Bere nortasunaren ezaugarriak ezagutu eta bere gain hartzen ditu, eta asertibitatez agertzen ditu.

1.3. Autokontrola aplikatzen du erabakiak hartzeko, negozia-tzeko eta gatazkak konpontzeko.

2.1. Emozioak behar bezala ezagutu eta identifikatzen ditu.2.2. Sentimenduak, beharrak eta eskubideak adierazten ditu,

eta besteenak errespetatzen ditu lankidetzako jardueretan.2.3. Pentsamenduez gogoeta egiten du, eta haiek sintetizatu

eta egituratzen ditu.2.4. Berregituratze kognitiboaren eta erresilientziaren balioa

argudiatzen du idatziz.3.1. Sormenezko proposamenak egiten ditu eta bere gaitasu-

nak erabiltzen ditu balio sozialeko proiektuei heltzeko.3.2. Eskolako problemen konponketetan parte hartzen du

segurtasunez eta motibatuta.3.3. Arazo sozial eta zibikoak identifikatzen ditu eta eraginko-

rrak izan daitezkeen konponbideak ezartzen ditu.3.4. Elkarbizitzaren arazoak argi zehaztu eta formulatzen

ditu.3.5. Ekintzailetza pribatuaren garrantzia bizitza ekonomiko eta

sozialean ulertu eta idatziz adierazten du.



4.1. Bere ekintzen ondorioak aintzat hartuta jokatzen du, eta besteekiko errespetuz eta elkartasunez jokatuta elkarreragin sozialeko egoera formal zein informaletan.

4.2. Ondorioen araberako pentsaeraz baliatzen da erabaki etikoak hartzeko.

4.3. Konponbide posible baten alde onak eta txarrak identifi-katzen ditu erabaki etiko bat hartu aurretik.


Komunikatzeko abileziak. Espazio fisikoaren erabilera eta per-tzepzioa komunikazioan. Hitzik gabeko komunikazioan elkarrizketa errazten duten osagaiak: ahotsaren tonua eta hitz egiteko modua. Elkarrizketak hasi, mantendu eta bukatzea. Komunikazioaren inhibitzaileak.

Elkarrizketa. Argudio hoberenaren bilaketa. Pentsamendu partekatuak sortzea elkarrizketaren bidez. Besteen adierazpen zentzua eta inferentzia. Entzute aktiboa eta laguntza.

Enpatia. Pertsonen arteko adimena. Altruismoa.Bestea errespetatu, toleratu eta baloratzea. Desberdintasun

kulturalak. Aurreiritzien ondorioak.Eskubideak eta betebeharrak. Giza Eskubideen Adierazpen

Unibertsala: adierazpen askatasuna eta iritzi askatasuna. Pen-tsamendu, kontzientzia eta erlijio askatasuna. Bereizkeriaren azterketa: tratu txarrak, gutxiengo etnikoen bazterketa, kon-tzentrazio esparruak, Holokaustoa. Ikaslearen eskubideak eta betebeharrak.

Lehen laguntzak. Istripuak prebenitzea eskolan. Lehen la-guntzak besteei egitea.

1. Solaskideei eta testuinguruari egokitutako maneran elkarriz-ketak hasi, mantendu eta bukatzea, kontuan izanik komunikazioa inhibitzen duten faktoreak, oztopoak gainditzeko, baita hurbilta-suna ekartzen dutenak ere.

2. Beste pertsona batzuekin partekatutako pentsamenduak sortuz izatea elkarrizketa, argudiorik onena aurkitzeko.

3. Pertsonen arteko adimena garatzea.4. Altruismoa praktikatzea ingurune hurbilean, arrazoiak ema-

nez eta sentikortasuna zabalduz haren balioaren gainean.5. Aurreiritzi sozialen ondorioak arrazoitzea, sortzen dituzten

arazoak aztertuz eta haiek pairatzen dituztenen gaineko eraginaz hausnartuz.

6. Adierazpen, iritzi, pentsamendu, kontzientzia eta erlijio askatasunerako eskubidea zaintzearen garrantzia adieraztea, analisi eta sintesi lanak eginez.

7. Lehen laguntzak egitea, behar izanez gero, eta etxeko eta eskolako istripuak prebenitzearen garrantzia baloratzea, prebentzioko neurrien gaineko ezagutza erabiliz.

1.1. Hitzik gabeko komunikazio keinuzkoa, ikonikoa, ukime-nezkoa eta soinuzkoa ezagutu eta behar bezala erabiltzen ditu, benetako egoeretan eta simulatuetan.

1.2. Adierazpenak erabiliz komunikatzen da, komunikazioa hobetu nahian eta elkarrizketetan solaskidearengana hurbildu nahian.

1.3. Solaskideekiko interesa agertzen du, baita sentimenduak eta pentsamenduak partekatzeko joera ere, elkarrizketan aritzen denean.

1.4. Komunikazioa inhibitzen duten faktoreez egiten du gogo-eta, eta ondorioak agertzen ditu sormenezko lanetan.

2.1. Elkarrizketan aritzen da besteen adierazpenei zentzua eta inferentzia emanez.

2.2. Entzute aktiborako estrategiak egokitasunez erabiltzen ditu.

2.3. Ideia eta iritzi desberdinak lotzen ditu alderdi amanko-munak aurkitzeko.

3.1. Autokontzeptu egokia garatzen du eta bere burua behar bezala kontrolatu eta motibatzen du.

3.2. Enpatizatzeko ahalmena eta abilezia sozialak erabiltzen ditu ongizate indibidualaren alde, bere talde sozialen kohesioan laguntzeko.

4.1. Eskuzabala da ingurune hurbilean.4.2. Kausa altruisten sentikortasuna zabaltzeko gauza da,

haien balioaz eta eginkizunez ahozko azalpenak emanez.4.3. Kausa altruistetan parte hartzen du, hezkuntza komuni-

tatearekin elkarlanean.5.1. Ingurune hurbilean antzemandako aurreiritzi sozialak

antzeman eta kritikoki juzgatzen ditu, eta ondorioak adierazten ditu sormenezko talde lanetan.

5.2. Aurreiritzi sozialek ekartzen dituzten arazoak aztertu eta deskribatzen ditu ahoz.

5.3. Aurreiritzi sozialek ingurune sozial hurbileko pertsonei ekartzen dizkieten ondorioak azaltzen ditu

6.1. Hezkuntza komunitateko kide guztien adierazpen librea baloratu eta errespetatzen du.

6.2. Bereak bezalakoak ez diren iritziak ulertu, interpretatu eta onartzen ditu ideien ekarpenetan, eztabaidetan eta talde lanetan.

6.3. Kultura eta erlijio desberdinak horietan kide diren pertso-nen pentsamoldeekin lortzen ditu.

6.4. Adierazpen, iritzi, pentsamendu, kontzientzia eta erlijio askatasunerako eskubideei buruzko ondorioak aztertu, hausnartu eta adierazten ditu teknologia berriak erabiliz.

7.1. Gorputza eta osasuna zaintzearen eta istripuak prebeni-tzearen garrantzia baloratzen du.

7.2. Etxeko eta eskolako istripu ohikoenak prebenitzeko neu-rriak adierazten ditu sormen libreko lan digitalen bidez.

7.3. Hala behar izanez gero, lehen laguntzak egiteko gauza dela agertzen du.

3. BLOKEA. ELKARBIZITZA ETA BALORE SOZIALAK.Elkar-menpekotasuna eta lankidetza. Elkar-menpekotasun

positiboa. Jokabide solidarioak. Bestea baldintzarik gabe onartzea. Arazoak elkarlanean konpontzea. Besteen gabezien konpen-tsazioa. Bestearengana irekita egoteko jarrera, ikuspuntuak eta sentimenduak partekatzea.

Gatazken konponketa. Hizkuntza positiboa pentsamendu, asmo eta jarrera pertsonalen komunikazioan. Bitartekotza for-malaren faseak. Gatazkatik aukera lortzea.

Balio sozialak eta demokrazia. Espainiako Konstituzioaren balioak. Konstituzioko eskubideak eta betebeharrak. Erantzu-kizun soziala. Justizia soziala. Zerbitzu publikoak eta ondasun komunak: herritarren ekarpena zergen bitartez. Dilema moralaren kontzeptualizazioa. Dilema moralak gainditzea.

Ingurumena errespetatu eta zaintzea. Jarrera kritikoa inguru-menaren errespetu faltarekin eta zainketarekin.

1. Arazoak elkarlanean konpontzea eta jarrera irekia agertzea besteekiko, ikuspuntuak eta sentimenduak partekatzeko.

2. Taldean lan egitea, elkar-menpekotasun positiboaren alde eta jarrera solidarioak agertuz.

3. Bizitza zibikoan modu baketsuan eta demokratikoan parte hartzea, gatazkatik aukera lortzea, bitartekotzaren faseak ezagutu eta erabiltzea eta hizkuntza positiboaz baliatzea pentsamendu, asmo eta jarrera pertsonalen komunikazioan.

4. Balioen sistema propioa sortzea, ikaslearen eskubideak eta betebeharrak bere gain hartzea, juzgu moralak egitea eskolako egoeretan eta dilema moralak gainditzea eskolako egoerak islatzen dituzten kasu praktikoen bidez.

5. Gizartean onartutako balioak errespetatzea, Espainiako Konstituzioko balioak eta eskubideak eta betebeharrak ezagutu eta estimatzea.

6. Erantzukizun sozialaren eta justizia sozialaren zentzua uler-tzea, hausnarketa, sintesi eta egituratze ahalmenak erabiliz.

7. Herritarren ekarpenek zergen bidez zerbitzu publikoen gainean (hala nola, hezkuntza, osasuna, garraioa, defentsa, segurtasuna eta ondasun komunak) duten garrantzia ulertzea, arrazoibide kritikoak eginez.

8. Ingurumenaren zainketan parte hartzea eta jarrera kritikoa agertzea errespetu falten aurrean.

1.1. Konfiantza harremanak ezartzen ditu ikastetxeko bere parekoekin eta helduekin.

1.2. Proiektuak garatzen ditu eta eskolako arazoak konpontzen ditu elkarlanean.

1.3. Jarrera irekia agertzen du besteekiko, eta ikuspuntuak eta sentimenduak partekatzen ditu, ikasgelako elkarreragin sozialean.

2.1. Jarrera egokia agertzen du ikasketan laguntza jaso eta eskaintzeko.

2.2. Taldean lan egiten du elkar-menpekotasun positiborako estrategiak erabiliz.

2.3. Arazo sozialak konpontzen ditu jarrera solidarioak erabiliz eta elkarlanean arituz.

3.1. Era eraikitzailean konpontzen ditu gatazkak.3.2. Bitartekotzaren faseak ezagutu eta benetako egoeretan

eta simulazioetan erabiltzen ditu.3.3. Hizkuntza positiboa erabiltzen du pentsamendu, asmo eta

jarreren komunikazioan, pertsonen arteko harremanetan.3.4. Ikus-entzunezko mezu gatazkatsuen protagonisten emo-

zioak, sentimenduak, pentsamendu posibleak eta ikuspuntuak aztertzen ditu.

4.1. Ikaslearen eskubideak eta betebeharrak ezagutu, aipatu eta errespetatzen ditu.

4.2. Juzgu moralak egiten ditu eskolako egoerei buruz.4.3. Bere jardunak justifikatzen ditu bere balio pertsonaletan

oinarrituta (hala nola, duintasuna, askatasuna, autoestimua, bere buruarekiko segurtasuna eta arazoei aurre egiteko ahalmena).

5.1. Bizi izandako egoeretan edo ikus-entzunezkoetan inplizi-tuak dauden balioak kritikoki juzgatzen ditu, gizarte demokratiko batean elkarbizitza osatzen duten balioen arabera.

5.2. Espainiako Konstituzioko eskubide eta betebeharrei buruz gogoeta egiten du, lankidetzako lanak eginez.

6.1. Erantzukizun sozialaren eta justizia sozialaren zentzua agertzen du idatziz.

6.2. Eskolako ingurunean arduraz parte hartzen du.6.3. Komunikabideetan antzematen dituen desberdintasunei

buruzko ebaluazio kritikoa egiten du.7.1. Herritarrek gizartearen onurarako egin beharreko ekarpena

ulertu, baloratu eta idatziz adierazten du.7.2. Zergek herritarren bizi kalitatea hobetzen dituzten baliabide

sozialak ekartzen dituztela ulertu eta ahoz azaltzen du.7.3. Zergarik ez ordaintzearen ondorioez gogoeta egiten du

eta sormenezko ekoizpen bidez azaltzen ditu.8.1. Gizakiek ingurumenean esku hartzearen arrazoiak eta

ondorioak aztertu, azaldu eta irudien bidez erakusten ditu.8.2. Gizakiek ingurumenean esku hartzea kritikoki aztertzen

du eta emaitzak adierazten ditu.8.3. Oreka ekologikoa lehengoratzearen eta ingurumena

zaintzearen alde jokatzen du.


Euskal hizkuntzaren eta literaturaren arloko irakaskuntzaren helbu-rua da, Lehen Hezkuntzan, ikasleen komunikazio gaitasuna garatzea, haren alderdi guztietan: pragmatikoa, linguistikoa, soziolinguistikoa eta literarioa. Halaber, tresnak eta ezagupenak eman behar dizkio familia, eskola eta gizarte bizitzako edozein komunikazio egoeratan egoki jardu-teko behar dituen tresnak eta ezagupenak eman behar dizkio. Ezagupen horiek antolatzen dituzte ahozko ulermena eta adierazpena, batetik, eta idatzizko ulermena eta adierazpena, bestetik. Gizakiaren pentsamendua hizkuntzaren bidez egituratzen da; horregatik ulertzeko eta adierazteko, irakurtzeko eta idazteko gaitasunak dira ikasteko tresnarik hoberenak eta eraginkorrenak.

Euskal hizkuntza eta literaturaren curriculumeko elementuak gero eta gehiago metatzen dira etapetan, eta aurrera egiteko bide dira eskola bizitzaren hasieratik eskuratutako jakintza eta abileziei dagokienez. Ardatz baten inguruko curriculumetan antolatzen da hizkuntzaren erabilera fun-tzionalari lotutako komunikazio ikuspegia; hain zuzen ere, hizkuntzaren erabilera sozialean hainbat eremutan: pribatuan eta publikoan, familian eta eskolan.

Euskal hizkuntzaren eta literaturaren arloko irakaskuntzaren helburua da, Lehen Hezkuntzan, oinarrizko trebetasunak garatzea hizkuntzaren erabileran: entzutea, ulertzea, hitz egitea, hizketan aritzea, irakurtzea eta idaztea, modu integratuan. Komunikazio trebetasun horiek ezin dira lortu zenbait testu mota landuz eta ulertuz baizik, baita haiei buruzko gogoeta eginez ere. Aipatu gogoeta ez da antolatuko diziplina jakintza itxi eta testuingururik gabekoetan, horiek sakonago bereizten baitituzte hizkuntzari buruzko gogoeta eta hizkuntzaren erabilera eta literaturen gaineko gogoeta eta irakurtzearen atsegina. Aitzitik, informazio eta komu-nikazio teknologien bidez berehala informazioa bilatzen duen pertsonaren izaerari egokitu beharko zaio aipatu gogoeta, gizarte digitalean bizi den horri, alegia.

Edukien multzokako antolaketak ez du ikasketen hierarkia bat ezarri nahi ikasgela barrenean, baizik eta ikasleak erabili beharreko oinarrizko trebeziei erantzuten die, ikasleak ahozko eta idatzizko ulermena eta adi-erazpena, eta literatura-hezkuntza gero eta gehiago garatu ditzan.

1. blokea, Ahozko komunikazioa: entzumena eta ulermena, hitz egitea eta hizketan aritzea. 1. multzoaren xedeak dira: besteen ideiak modu akti-boan aditzeko eta zuzen interpretatzeko, bere ideiak zehatz komunikatzeko eta egoera komunikatibo batean diskurtso gero eta landuagoak gauzatzeko abileziak eskuratzen joatea. Multzo honen proposamen metodologikoek harremanen kudeaketa hobetu nahi dute, elkarrizketaz eta norberaren ahozko diskurtsoen planifikazio, azalpen eta argudioak biribiltzeaz baliatu-rik. Irakaskuntza eta ikaskuntza prozesu honetan beharrezkoa da autoeba-luazioa, baita, ahal den neurrian, besteen ahozko praktiken ebaluazioa ere. Teknologiak ikasgelan sartzeak estrategia horien planteamendu integrala erraztu behar du, ikus-entzunezko diskurtso eta eztabaidetan hasi, eta haien eta besteen diskurtsoak grabatu eta proiektatuen ebaluazioan buka. Ahozko praktikak, hots, azalpenak edo eztabaidak, ikasgelako eguneroko jarduna izan behar dute curriculumeko arlo guztietan.

2. eta 3. blokeak, Idatzizko komunikazioa: irakurmena eta idazmena. Ikaslea konplexutasun maila desberdineko eta hainbat generotako testuak ulertzeko gauza izatea da multzo honen xedea, eta testuaren azalean edo barrenean diren ideiak berregiteko gauza izatea, bere pentsamendu kritiko eta sortzailea izan dezan. Testu bat ulertzeko, irakurketaren hainbat estrategia abiatu behar dira, eta horiek gelan praktikatu behar dira, eta bizitzaren esparru guztietan eta irakurketa mota guztietan proiektatu: ira-kurri informazioa eskuratzeko, irakurri norberaren hizkuntza ikasteko eta irakurri gozatzeko. Idazteko prozesuak irakatsiz, ikaslea hura hiru zatitan banatutako prozedura dela ohar dadila lortu nahi da: idazkia planifikatzea, zirriborroetatik abiatuta idaztea eta zirriborro horiek berrikustea behin betiko testua idatzi aurretik. Ebaluazioa ez zaio bakarka nahiz taldean gauzatutako produktuari bakarrik aplikatzen, baizik prozesuari, batez ere: testu idatzi guztia ebaluatu eta ebaluatzen irakasten da, ikasleen idazkietan oinarriturik. Taldean berrikustea ohiko praktikatzat onartuko da, ikaskuntza autonomoa errazteko. Modu berean, idazteko tekniketan aurrera egiteko, mekanismo batzuk eskuratu behar dira, eta haien bidez gauza izan behar du ikasleak testuinguru bakoitzari (familia, pertsonala, ikasketak, gizartea) dagozkion generoak bereizteko eta haiek curriculumaren arlo guztietan erabiltzeko.

4. multzoa, Hizkuntzaren ezagupena. Komunikazioa arautzen duten hizkuntza mekanismoei buruzko gogoeta egin beharrari erantzuten dio, eta ezagupen linguistikoak ez ditu xedetzat hartzen berez, baizik eta jatorrizko zeregina itzultzen die: hizkuntza zuzen ibiltzeko oinarri izatea. Hizkuntzaren ezagupena ikasgelan, Lehen Hezkuntzan, hizkuntza abilezien ikaskuntza progresibo gisa planteatzen da, baita hizkuntzaren erabilera

diskurtsiboetarako gaitasunak eraikitzea ere, abiapuntutzat harturik behar diren ezagupena eta gogoeta bizitzaren eremu guztietan hitz egin, irakurri eta idazteko nahitaezko gramatika eta ortografia arauak bereganatzearren. Edukiek kontuan hartzen dituzte lau ardatz oinarrizkoak: lehenbizikoa da diskurtsoaren, testuaren eta perpausaren barrenean hitzari, eta horren era-bilerari, esanahiari eta balio adierazkorrari buruz gogoeta egitea; bigarrena da testuko hitzen eta hitz multzoen artean sortzen diren harreman grama-tikalei erreparatzea; hirugarrenak sakontzen du diskurtsoaren harreman testualetan; laugarrenak hizkuntzaren aldaera linguistikoak ditu ardatz. Gogoeta metalinguistikoa ahozko jardueran eta maila guztietan sarturik dago (diskurtsoan, testuan eta perpausean) eta ahozko eta idatzizko hizkuntzen ikasketen prozesuen osagarria da.

5. multzoa, Literatura-hezkuntza. Helburua da ikasleak irakurle jantzi eta gaituak bihurtzea, bizitza guztia iraunen duen irakurtzeko prestakuntzan murgilduak. Horretarako, beren gustuaren eta duten heldutasun kognitiboaren araberako literatura lanak irakurri, ulertu eta interpretatu beharko dituzte; orobat gure literaturako obra adierazgarri batzuen gaineko oinarrizko ezagupena ematen duten literatura testuak eta obra osoak.

Informazioa eta testuen eta obren interpretazioa ez dira norabide bakarrekoak, irakaslearengandik ikaslearengana doazenak, alegia. Aitzitik, irakaslearen laguntzaz, irakurle aktiboaren baliabideak eskuratu behar ditu ikasleak; gai izan behar du literatura obran errealitatera eta fantasiara irekitako leiho bat ikusteko eta ispilu bat, bere buruaz eta inguruan duen munduaz jabetzeko. Era berean, bere buruaz eta inguruan duen munduaz jabetze hori ikasleen jarduera ludiko eta sortzailearen bitartez errazten da, asmo literarioa duten testuak idazten dituztenean.

Laburki, arlo edo gai honetako curriculumaren ardatzaren azken xedea da beren komunikazio gaitasuna garatu eta hobetu nahi duten herritar kontzienteak eta interesdunak sortzea, beren bizitzako parte diren eta izanen diren esparru guztietan jarduteko gai izan daitezen. Horrek eskatzen du, batetik, gogoeta bat, bere hizkuntzaren ahozko eta idatzizko erabileren mekanismoei buruz eta, bestetik, gaitasun bat, mundua interpretatzeko eta baloratzeko eta iritzi pertsonalak sortzeko historiako literatura obren irakurketa kritikoaren bitartez.

Gogoeta linguistikoaren helburua da norbere hizkuntzaren ezagupen progresiboa, gertatzen dena ikaslea ohartzen denean zenbait funtziotarako erabiltzen diren forma batzuez, eta bere eta inguruko produkzioak azter-tzen dituenean ulertzeko, ebaluatuatzeko eta, behar bada, zuzentzeko. Testuak irakurriz, ulertuz eta interpretatuz egiten den literatura gogoetak hizkuntzaren adierazkortasun ahalmenak errazten ditu, kritikatzeko eta sortzeko ikaslearen gaitasuna garatzen du, beste garai eta kulturen berri ematen dio, eta munduaz duen esperientzia aberasteaz gain, bere burua ezagutzen laguntzen dio.

Metodologia didaktikoaren orientabideak.Ikasle mota zenbait ari dira euskaraz ikasten. Familia gaztelaniadun

batetik heldu den ikaslea eskolan murgiltzen da euskaran, euskara era-biliz irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan. Horrek nahitaezko bihurtzen du planifikazio koherente bat, etapa hau aurrekoarekin eta inguruko egoera soziolinguistikoarekin lotzeko. Irakurketa eta idazketa funtsezkoak dira ingurumari honetan, gai guztietako ikasketen oinarri gisa, ikuspegi oro-korretik. Ikuspuntu horretatik, bada, jarduera, bakarkako egoera eta talde harreman guztietan landu behar da hizkuntza. Beraz, garrantzi handia eman behar zaio komunikazioaren alderdiari, hizkuntzaren erabilerari, eta, hortaz, hizkuntza era programatu eta sistematikoan landu behar da, eta modu pertsonalizatuan ebaluatu. Euskara, bigarren hizkuntza moduan, ez da lanabes hutsa edo ikasteko eta ikasgelan komunikatzeko hizkuntza. Erabilera informaletan eta ludikoetan ikasleek euskaraz behar adina ez jakiteak esan nahi du hizkuntzaren erabilera bultzatu behar dela maila informal, formal eta instituzionaletan, hizkuntza funtzio guztiak eskura-tzeko. Eskolaren zereginetako bat da komunikazio egoerak sortzea, baita ikasgelari arrotz zaizkionak ere, inputak ahal diren gehienak izan daitezen, hizkuntza bultzatu eta hura erabiltzeko ikasleak motibatu bidenabar. Modu globalizatuan eta diziplinartekotasunaz landu behar da, koherentziaz eta era antolatuan, gai eta jarduera orotan hizkuntzaren funtzioak eta erabilerak lortzea bermatzen dela.

Euskara berezko hizkuntza edo berezko hizkuntzetako bat duten ikasleen kasuan, euskararen irakaskuntza bitarteko bat da komunikazio gaitasuna aberasteko. Testuinguru formalagoetan eta akademikoetan erabili behar da hizkuntza, etapako kurtsoetan aurrera joan ahala. Ikas-lea euskaraz mintzatzean, bere euskalkian edo tokian tokiko moldean, euskararen erregistro aniztasunak dakarren kultura ondarea indartu eta balioesten du. Horregatik, egokia da erregistro hau erabiltzea lagunarte, elkarrizketa, inkesta eta eskabideetan... hots, hurbileko pertsonen arteko

III. ERANSKINA

Konfigurazio askeko irakasgaiak

a) Euskal hizkuntza eta literatura (D eredua).


harreman informal, formal eta instituzionaletan. Idazkietan tokian tokiko hiztegi eta forma morfosintaktiko zuzentasunez adieraziak erabiltzeak erregistro horiek balioestea ekarriko du.

Ezin da ahaztu hizkuntzak elkarri lotuak daudela eta bakoitzean den gaitasunak bestean garatzen laguntzen duela, hizkuntza guztietan bai baitago amankomuneko gaitasun bat. Beraz, haietako batean den komu-nikazio esperientziak pertsonak dakizkien hizkuntzetan gaitasuna area-gotzen du. Zenbait hizkuntza jakiteak beste batzuk ikasteko komunikazio estrategiak erabiltzera darama ikaslea. Horrenbestez, kontuan izan behar da hizkuntzen tratamendu integratuak (eskola curriculumean daudenenak, bai ikasleak dakizkienak baina curriculumean ez daudenenak) hizkuntza guztien balioa eta erabilera erraztuko dituela. Orobat, erreparatu behar zaio ikasleen mintzairaren bilakaera uneari. Izan ere, etapa honetan garatuko da testuingurua euskarri gisa behar izatetik, abstrakzio handiagora, par-te-hartze kognitiboa gero eta handiagoa dela lengoaia xumetik lengoaia konplexuagora eta akademikora.

Hizkuntza komunikazioan gaitasuna izateak ezagupen ugari eskatzen ditu: ez bakarrik hizkuntza osagaiak ongi jakitea, baizik eta osagai prag-matiko-diskurtsiboa eta soziokulturala ere bai, eta ikaskuntzen funtsezko gaitasunak kontuan hartzea, bereziki gaitasun digitala.

Komunikazio gaitasuna lantzeko beharrezkoak dira jarrera eta balio batzuk: elkarbizitzako arauak errespetatzea; herritar gisa jardutea; espiritu

kritikoa garatzea; giza eskubideak eta aniztasuna errespetatzea; elkarbi-zitzarako eta gatazkak konpontzeko funtsezko erremintatzat elkarrizketa hartzea eta eremu guztietan gaitasun afektiboak garatzea.

Nahitaezkoa da, halaber, ikastetxeko irakasleek ezagutzea eta onar-tzea aipatu ikuspegi didaktikoak, eta sartuak egotea didaktikaren planifi-kazioan. Irakasleek eguneroko bizitzan agertu ohi diren zenbait testu eta diskurtso mota proposatu behar dituzte, egokitze eta konplexutasun maila desberdinak dituztenak: “testu jarraituak” (narrazio, azalpen, deskribapen, argudio, gogatze, jarraibide testuak, eta abar) eta “testu ez-jarraituak” (koadroak/grafikoak, taulak, diagramak, mapak, zerrendak, formularioak, iragarkiak); testu humanistikoak, zientifiko-teknikoak, kazetaritzakoak, iragarkiak, literarioak, administraziokoak... Testu aniztasun honetara ikaslea hurbiltzen den heinean, errazago moldatu eta sartuko da gaur eguneko gizartean.

Irakasleek edukiak planifikatu eta proposatu behar dituzte, eta ikasleei ezagutza erronkak planteatu, taldearen eta ikasle bakoitzaren ahalmen eta gaitasunen arabera. Komunikazio ikuspegitik begiratuta, ikasteko egoera irekiak proposatu behar ditu irakasleak, ikasleen interesak eta zailtasunak kontuan hartuz eta gauzatu ditzaketen erronkak planteatuz. Horrela, ikas-leen gaitasunak garatuko dira, eta haien autoerregulazioa eta autonomia sustatuko; partaide izanen dira ebaluazioan eta autoebaluazioan, beren interesa eta motibazioa sendoturik.

EUSKAL HIZKUNTZA ETA LITERATURA (D EREDUA)



1. BLOKEA: AHOZKO KOMUNIKAZIOA: ENTZUMENA ETA ULERMENA, HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.

Ikaslearen jakin-mina eta irudimena suspertzen duten testu labur eta errazak entzutea eta ulertzea.

Ahozko testuak tipologiaren arabera entzutea eta ulertzea.Ahozko testuak tipologiaren arabera esan eta errepikatzea.Elkarreragina: eskolako bizitzaren komunikazio egoera egitu-

ratuetan parte-hartze aktiboa. –Eguneroko gaiei buruzko mezuak (hitzezkoak zein bestela-

koak) ulertzea eta adieraztea.

1. Testu mota desberdinak entzutea.2. Entzutea eta ulertzea ahozko testu errazak, bai helburu

didaktikoa dutenak, bai egunerokoak.–Deskribapen, narrazio eta jarraibide testuak ulertzea.3. Egoera edo esperientzia pertsonalak kontatzea.–Pertsona, animalia, gauza eta lekuen deskribapen errazak

egitea.–Eskaerak eta bana-banako aipamenak egitea.4. Modu naturalean sortutako komunikazioan edo gidatuan

parte hartzea, diskurtsoan ordena espaziala, kronologikoa edo logikoa errespetatuz.

ENTZUTEA ETA ULERTZEA.1.1. Eguneroko bizitzako testu bat edo ipuin bat entzuten

duenean:1.1.1. Ideia nagusia ulertzen du.1.1.2. Mamia ulertzen du, eta badaki zein den protagonista.1.1.3. Adierazten du bere balorazioa entzundakoaz.2.1. Beste norbaiten ahozko jarraibide xumeak jarraitzen

ditu:2.1.1. Arreta jartzen du.2.1.2. Laguntza eskatzen du zerbait ulertezina bazaio.2.1.3. Jarraibideei segitzen die.HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.3.1. Ahozko adierazpen batean (kontaketa eta deskribape-

na):3.1.1. Gauzen eta pertsonen kokapena egoki adierazten du,

espazioaren oinarrizko kontzeptuak badakizkiela erakutsita: ezkerra/eskuina, goia/behea, barrena/kanpoa, urruti/hurbil.

3.1.2. Ordena logikoa jarraitzen du, eta denborazko adieraz-pideak ongi erabiltzen ditu errutinak kokatu eta ordenatzeko: lehenago, gero, goizez, arratsaldez, gauaz...

3.1.3. Zenbait motatako zerrendak adierazten ditu.3.1.4. Egoera informaletan hizkuntza egokia erabiltzen du.4.1. Elkarrizketa batean:4.1.1. Besteei entzuten die.4.1.2. Txanda eskatzen du.4.1.3. Agurren ohiko formulak erabiltzen ditu.4.1.4. Sentimendu eta bizipen pertsonalak komunikatzen

ditu.

2. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURMENA.Adinari egokitutako testuak irakurtzea.Adinari egokitutako testuak ulertzea. Testuei buruzko galderei

erantzutea.

1. Adinari egokitutako narrazio, azalpen eta jarraibide testuak irakurtzea.

–Testuen berrirakurketa egitea.2. Adinari egokitutako testuen edukia aztertzeko estrategia

errazak erabiltzea.–Testuetan titulua zein den jakitea eta ilustrazioak aztertzea.

1.1. Testu idatzi batean:1.1.1. Euskararen fonemak eta grafiak deskodetzen ditu.1.1.2. Puntuazio zeinuak deskodetzen ditu.1.1.3. Atzera egiten du testu baten irakurketan.2.1. Narrazio, azalpen eta jarraibide testuak ulertzen ditu, eta

ondoko galderei erantzuten die:2.1.1. Ulerkuntza globala: ideia nagusia adierazten du.2.1.2. Interpretazioa: testuaren izenburua eta argudioa lotzen

ditu.2.1.3. Edukiari buruzko gogoeta: testuko informazioa gogokoa

duen adierazten du. 2.1.4. Formari buruzko gogoeta: ilustrazioek ematen duten

informazioa eta testuaren esanahiak lotzen ditu.

3. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZMENA.Testuak idaztea, moten arabera: errezetak, pasadizoak, bizipen

pertsonalen kontaketa.–Diktaketak. Idazteko plana.

1. Narrazio, deskribapen eta jarraibide testuak idaztea.–Idazteko plana aurrera eramatea, idazteko eraginkortasuna

hobetzeko plangintza sistematikoari erantzuteko, eta sormena sustatzeko.

1.1. Narrazio eta deskribapen testuak idazten ditu, alderdi hauekin:

1.1.1. Plangintza egiten du: testuen ideiak ordenatzen ditu ordena kronologikoari jarraituz.

1.1.2. Emandako eredu baten arabera idazten du:–Egokitzapena: testuak ez du esamolde desegokirik.–Koherentzia: zentzu globala du.–Kohesioa: puntuaz baliatzen da esaldiak bereizteko.–Komunikazio baliabideak: esaldi bakun eta konposatu koor-

dinatuak erabiltzen ditu eta hiztegi mugatu bat.1.1.3. Berrikusi: testua berrirakurtzen du.

4. BLOKEA: HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Arau fonetiko eta grafikoak. Alfabetoa. Oinarrizko ortogra-

fia-arauak.Lexikoa. Eguneroko egoerekin eta egoera informalekin lotutako

hiztegia ikastea. Sinonimoak eta antonimoak.Morfosintaxia. Kategoria gramatikalak bereizten ditu: izena eta

adjektibo kalifikatzailea. Numeroa (singularra, plurala). Aditzen denborak: orainaldia, lehenaldia eta geroaldia. Aditzen formak: singularra eta plurala.

Hasmenta Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologien erabileran, lan errazetan ikasteko tresna gisa.

1. Fonemak eta grafiak testuinguru esanguratsuetan nola ematen diren ezagutzea.

–Alfabetoaren letrak ezagutzea.–Letra larriak, puntua eta koma erabiltzen hastea.2. Hiztegi berria ikastea. Hitz bikote sinonimoak eta antonimoak

bereiztea.3. Izenak eta adjektibo kalifikatzaileak bereiztea.–Substantibo bat singularrean edo pluralean dagoen bereiz-

tea.–Aditzen denborak bereiztea: orainaldia, lehenaldia eta

geroaldia.–Aditzen formak bereiztea: singularra eta plurala.4. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea lan errazetan.

GRAFIAK ETA FONEMAK.1.1. Zuzentasunez lotzen ditu fonemak eta grafiak.1.2. Egoki ahoskatzen ditu fonema txistukariak: s, z, x, ts,

tz, tx. 1.3. Ohartzen da grafia bereizgarri batzuez: s, z, x.1.4. Hitzak osatzen dituzten letrak modu ordenatuan letreiatzen

ditu.1.5. Hitzak silabatan zatitzen ditu. 1.6. Letra larria erabiltzen du puntuaren ondoren idazten

hastean eta izen berezietan.1.7. Puntua erabiltzen du esaldia bukatzean eta koma bana-

banako aipamenetan.HIZTEGIA.2.1. Hiztegia zabaltzen du eta ondoko hauek ezagutzen:2.1.1. Konparazioak: -ago (txikiagoa, handiagoa).



2.1.2. Txikigarriak: -txo (umetxoa).2.1.3. Atzizkiak: -ari, -lari, -tegi.2.1.4. Sinonimoak eta antonimoak.MORFOSINTAXIA.3.1. Kategoria gramatikalak bereizten ditu:3.1.1. Izena bereizten du.3.1.2. Adjektibo kalifikatzailea bereizten du, izenlagun gisa. 3.1.3. Hitzen numeroa bereizten du.3.1.4. Aditzen denborak bereizten ditu: orainaldia, lehenaldia

eta geroaldia.3.1.5. Aditzen formak bereizten ditu: singularra eta plurala

(-it-, -zki-).IKT.4.1. Ordenagailua erabiltzen du hitzak idazteko.

5. BLOKEA: LITERATURA-HEZKUNTZA.Literatura testua, bide gisa komunikatzeko, atseginerako,

jostetarako, entretenimendurako, beste mundu, denbora eta kulturak ezagutzeko, ikasteko. Irakurtzeko plana.

Literatura tradizioko testu bereziak: ahozko tradizioko testuak (bertsoak, koplak, alegiak, elezaharrak, kanta herrikoiak, ipui-nak...); beste genero batzuetako testuak: antzerkia eta olerkia (asmakizunak).

IKTak eta hedabideak erabiltzea haur literaturaz informatzeko eta gozatzeko.

1. Haur literaturako testuak irakurtzea (poesia, komikiak, ipuinak eta abar), besteak beste, haurrentzako webguneak erabiliz.

2. Poemak, bertsoak errezitatu, abestiak kantatu...–Ipuin, poesia eta haur antzerki obretako eszenak antzeztea,

keinuz eta hitzez.3. Ikasgelako liburutegia erabiltzea informazioa eskuratzeko

eta irakurketaz gozatzeko.4. IKTak eta hedabideak erabiltzea, informatzeko eta haur

literaturaz gozatzeko.

IRAKURTZEKO OHITURA.1.1. Haur literaturako testuak irakurtzen ditu, eta adierazten

du gogoko dituen edo ez.2.1. Errezitatzen du eta kantatzen:2.1.1. Ondoko literatura testu motak errezitatzen ditu: poemak,

bertsoak, koplak, asmakizunak eta hitz-kateak.2.1.2. Abestiak kantatzen ditu.2.1.3. Historia, ipuin eta haur antzerki obretako eszenak

antzezten ditu, keinuz eta hitzez.LIBURUTEGIAREN ETA IKT-EN ERABILERA.3.1. Ikasgelako liburutegia erabiltzen du informazioa eskura-

tzeko eta irakurketaz gozatzeko.4.1. IKTak eta hedabideak erabiltzen ditu, informatzeko eta

irakurketaz gozatzeko.





Ahozko testuak tipologiaren arabera entzutea eta ulertzea.Ahozko testuak tipologiaren arabera esan eta errepikatzea.Elkarreragina: eskolako bizitzaren komunikazio egoera egitu-

ratuetan parte-hartze aktiboa.–Eguneroko gaiei buruzko mezuak (hitzezkoak zein bestela-

koak) ulertzea eta adieraztea.

1. Testu mota ezberdinak entzutea.2. Ikasteko, ahozko testuak entzun eta ulertzea, bai helburu

didaktikoa dutenak, bai egunerokoak.–Deskribapen, narrazio eta jarraibide testuak ulertzea.3. Egoera edo esperientzia pertsonalak kontatzea.–Pertsonen, animalien, gauzen eta mundu errealeko eszenen

deskribapenak egitea.–Eskaerak eta bana-banako aipamenak egitea.–Oharrak eta errezeten jarraipenak idaztea.4. Modu naturalean sortutako komunikazioan edo gidatuan


ENTZUTEA ETA ULERTZEA.1.1. Eguneroko bizitzako testu bat edo ipuin bat entzuten

duenean:1.1.1. Aurrez adierazten ditu hipotesi errazak.1.1.2. Ideia nagusia ulertzen du, eta testuaren sekuentzia

logikoaz ohartzen da.1.1.3. Mamia ulertzen du, eta badaki zein diren narratzailea

eta protagonistak.1.1.4. Adierazten du bere balorazioa entzundakoaz.2.1. Beste norbaiten ahozko jarraibide errazak jarraitzen

ditu:2.1.1. Arreta jartzen du.2.1.2. Galderak egiten ditu zerbait ulertezina bazaio.2.1.3. Jarraibideei segitzen die.HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.3.1. Ahozko adierazpen batean (kontaketa eta deskribape-

na):3.1.1. Pertsonen, animalien, gauzen eta mundu errealeko

eszenetako deskribapenak egiten ditu, ordena bati jarraituz eta adjektibo eta adberbio egokiak erabiliz.

3.1.2. Denborazko esamoldeak ongi erabiltzen ditu, errutinak eta jarduketak kokatu eta ordenatzeko.

3.1.3. Oharrak eta jarraibideak adierazten ditu.3.1.4. Egoera informaletan hizkuntza egokia erabiltzen du, eta

ez ditu gauzak gehiegi errepikatzen.4.1. Elkarrizketa batean:4.1.1. Besteei entzuten die.4.1.2. Txanda eskatzen du.4.1.3. Agurren ohiko formulak erabiltzen ditu.4.1.4. Sentimendu eta bizipen pertsonalak komunikatzen

ditu.

2. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURMENA.Adinari egokitutako testuak irakurtzea.Adinari egokitutako testuak ulertzea. Testuei buruzko galderei

erantzutea.

1. Adinari egokitutako narrazio, azalpen eta jarraibide testuak irakurtzea.

–Testuen berrirakurketa egitea.2. Adinari egokitutako testuen edukia aztertzeko estrategia

errazak erabiltzea.–Testuetan titulua zein den jakitea eta ilustrazioak aztertzea.

1.1. Testu idatzi batean:1.1.1. Euskararen fonemak eta grafiak deskodetu eta hitzen

eta haien zatien artean harremanak ezartzen ditu.1.1.2. Puntuazio zeinuak deskodetzen ditu, eta ezagupen hori

irakurketara aplikatzen du.1.1.3. Atzera egiten du testu baten irakurketan.2.1. Narrazio, azalpen eta jarraibide testuak ulertzen ditu, eta

ondoko galderei erantzuten die:2.1.1. Ulermen orokorra: ideia nagusia eta bigarren mailako

xehetasunen bat adierazten ditu.2.1.2. Informazioa berreskuratzea: narrazioetan egoerak

antzematen ditu, eta narratzailearen eta pertsonaien ahotsak bereizten ditu elkarrizketetan.

2.1.3. Interpretazioa: testuaren izenburua eta argudioa lotzen ditu.

2.1.4. Edukiari buruzko gogoeta: testuko informazioa gogokoa duen adierazten du.

2.1.5. Formari buruzko gogoeta: ilustrazioek ematen duten informazioa eta testuaren esanahiak lotzen ditu.

3. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZMENA.Testuak idaztea, moten arabera: ipuinak, errezetak, pasadi-

zoak, bizipen pertsonalen kontaketa.–Diktaketak. Idazteko plana.

1. Narrazio, deskribapen eta jarraibide testuak idaztea.–Idazteko plana aurrera eramatea, idazteko eraginkortasuna


1.1. Narrazio eta deskribapen testuak idazten ditu, alderdi hauekin:

1.1.1. Plangintza egiten du: testuen ideiak ordenatzen ditu ordena kronologikoari jarraituz.

1.1.2. Idazten du:–Egokitzapena: badaki idazkia zeinentzat den, eta ez du

sartzen esamolde desegokirik.–Koherentzia: zentzu globala ematen dio, eta testua lerroal-

deka banatzen du.–Kohesioa: oinarrizko puntuazio zeinuak erabiltzen ditu (pun-

tua, koma, galdera eta harridura zeinuak), eta denbora segidaren markatzaileren bat.

–Zuzenketa: lerrokadura eta marjinak errespetatzen ditu, hitzak bereizten eta letra larriak eta xeheak egoki erabiltzen.

–Aberastasuna: esaldi bakun eta konposatu koordinatuak erabiltzen ditu, eta hiztegi egokia.

1.1.3. Berrikusi: testua berrirakurtzen du.



4. BLOKEA: HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Hizkuntzaren oinarrizko egituren ezagutza. Hiztegia ikastea. Konparazioak. Sinonimoak eta antonimoak.

Onomatopeiak. Hitz polisemikoak. Hitz eratorriak. Hitz elkartuak. Familia lexikoa. Eremu semantikoa.

Kategoria gramatikalekin eta haien erabilerarekin ohitzea, komunikazio ikuspegi batetik (gogoeta gramatikalik gabe): izen motak (arruntak eta bereziak), erakusleak, zenbatzaileak, izenordain pertsonalak eta adjektibo kalifikatzaileak. Numeroa (singularra, plurala eta mugagabea). Aditzen denborak: orainaldia, lehenaldia eta geroaldia. Aditz trinkoak eta perifrastikoak. Perpau-sa: subjektua eta predikatua. Perpaus motak: adierazpenekoak (baiezkoak eta ezezkoak), galderazkoak eta harridurazkoak.

Hasmenta Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologien erabileran, lan errazetan ikasteko tresna gisa.

1. Hitzak eratzea letra eta silaba errazetan oinarriturik. –Hitzak silabatan zatitzea.–Perpausean hitzak zuzentasunez ordenatzea.–Letra larriak eta letra xeheak zuzentasunez erabiltzea.2. Hiztegi berria ikastea.–Konparazioak egitea.–Gradu-adberbioak eta intentsitateko adjektibo bikoiztuak.–Hitz sinonimoak eta antonimoak antzematea.–Gauzen eta animalien soinuei dagozkien onomatopeiak

bereiztea eta dagozkien aditzekin lotzea.–Hitz polisemikoen esanahiak jakitea.–Hitz eratorriak bereiztea eta eratzea.–Hitz elkartuak bereiztea eta eratzea.–Familia bereko hitzak identifikatzea.–Eremu semantiko bereko hitzak antzematea eta idaztea.3. Antzematea eta zuzentasunez erabiltzea izenak (arruntak

eta bereziak), erakusleak, zenbatzaileak, izenordain pertsonalak eta adjektibo kalifikatzaileak.

–Zuzen erabiltzea izenak singularrean eta pluralean. Muga-gabean dauden izenak bereiztea.

–Aditzen denborak bereiztea: orainaldia, lehenaldia eta geroaldia.

–Aditzen formak bereiztea: trinkoa eta perifrastikoa.–Perpausaren kontzeptua eta hura osatzen duten hitzak

ezagutzea.–Subjektua eta predikatua antzematea perpausetan.–Perpausak eratzea.–Perpaus motak bereiztea, hiztunaren asmoen arabera:

adierazpenezkoak (baiezkoak eta ezezkoak), galderazkoak eta harridurazkoak.

4. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea lan errazetan.

SILABAK ETA HITZAK.1.1. Hitzak eratzen ditu letra eta silabetan oinarriturik. 1.2. Hitzak zuzen zatitzen ditu silabetan.1.3. Zuzen ordenatzen ditu hitzak perpausean.1.4. Letra larriak eta letra xeheak zuzentasunez erabiltzen

ditu.HIZTEGIA.2.1. Hitz gehiago ikasten ditu.2.2. Konparazio bateko bi terminoak zuzentasunez lotzen

ditu.2.3. Gradu-adberbioak (izugarri, ikaragarri, oso…) eta

intentsitateko adjektibo bikoiztuak (txiki-txikia, handi-handia…) erabiltzen ditu.

2.4. Hitzen sinonimoak ezagutzen ditu.2.5. Hitzen antonimoak ezagutzen ditu.2.6. Gauza batzuek ateratzen dituzten soinuekin lotutako

hitzak bereizten ditu.2.7. Animalien ahotsak eta ahots horiei dagozkien aditzak

bereizten ditu.2.8. Hitz polisemiko baten esanahi desberdinak bereizten

ditu.2.9. Hitz eratorriak halakoak ez direnetatik bereizten ditu.2.10. Hitz eratorriak sortzeko zenbait atzizki zehaztasunez

erabiltzen ditu (-le, -tzaile, -zale, -gin, -gile…).2.11. Hitz elkartuak halakoak ez direnetatik bereizten ditu.2.12. Hitz elkartuak idazten ditu bi hitz bakunez baliaturik (herri

(-)kirolak, osasun(-)etxea, loradenda…).2.13. Proposatzen zaion familia lexikoko hitzak antzeman

eta idazten ditu.MORFOSINTAXIA.3.1. Komunikazioaren ikuspegitik gramatika kategoria eta

egiturak idazten ditu:3.1.1. Izen arruntak eta bereziak erabiltzen ditu.3.1.2. Erakusleak, zenbatzaileak, izenordain pertsonalak eta

adjektibo kalifikatzaileak erabiltzen ditu.3.1.3. Hitzetan numero singularra, plurala eta mugagabea

erabiltzen du. 3.1.4. Aditzen denborak bereizten ditu: orainaldia, lehenaldia

eta geroaldia.3.1.5. Aditzen forma trinkoak eta perifrastikoak bereizten

ditu.3.1.6. Perpausaren kontzeptua ulertzen du.3.1.7. Perpausetan subjektua eta predikatua antzematen

ditu.3.1.8. Perpausak eratzen ditu.3.1.9. Perpaus motak antzematen ditu, hiztunaren asmoen

arabera: adierazpenezkoak (baiezkoak eta ezezkoak), galde-razkoak eta harridurazkoak.

IKT-EN ERABILERA.4.1. Ordenagailua erabiltzen du hitzak idazteko.


jostetarako, entretenimendurako, beste mundu, denbora eta kulturak ezagutzeko, ikasteko. Irakurtzeko plana.

Bere adinari egokitutako literatura tradizioko testuak: ahozko tradizioko testuak (bertsoak, koplak, alegiak, elezaharrak, kanta herrikoiak, ipuinak...); narrazioko eta beste genero batzuetako testuak (antzerkia eta olerkia).

Ikasgelako liburutegia erabiltzea.IKTak eta hedabideak erabiltzea haur literaturaz informatzeko

eta gozatzeko.

1. Haur eta gazte literaturako testuak irakurtzea eta zer diren antzematea (poesia, komikiak, ipuinak, eta abar).

2. Ipuin eta poema errazak idaztea, hizkuntza idatzia eta irudiak erabiliz komunikazio egoera batzuk sortzeko.

–Kanta herrikoiak eta oraingoak kantatzea.–Ipuin, historia eta haur antzerkietako eszenak antzeztea,

keinuz eta hitzez.3. Ikasgelako liburutegia erabiltzea informazioa eskuratzeko

eta literatura lanen irakurketaz gozatzeko.4. IKTak eta hedabideak erabiltzea, informatzeko eta haur

literaturaz gozatzeko.

IRAKURTZEKO OHITURA.1.1. Haur literaturako testuak irakurri eta bere iritzia ematen

du.1.2. Irakasleak ezarritako liburu kopurua irakurtzen du hiru-

hileko bakoitzean.2.1. Ipuinak eta poemak sortzen ditu, kantatu eta antzeztu

egiten du:2.1.1. Ipuin eta olerki errazak sortzen ditu, irudia erabiliz.2.1.2. Kanta herrikoiak eta oraingoak kantatzen ditu.2.1.3. Ipuin, poesia eta haur antzerki obretako eszenak an-

tzezten ditu, keinuz eta hitzez.LIBURUTEGIAREN ERABILERA.3.1. Ikasgelako liburutegiaren erabilera, irakurketaz gozatu

eta informazioa eskuratzeko (entziklopedien eta hiztegien era-bilera).

IKT-EN ERABILERA.4.1. IKTak eta hedabideak erabiltzen ditu, informatzeko eta

irakurketaz gozatzeko.



1. BLOKEA: AHOZKO KOMUNIKAZIOA: ENTZUMENA, ULERMENA, HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.


Ahozko testuak tipologiaren arabera entzutea eta ulertzea.Ahozko testuak tipologiaren arabera esan eta errepikatzea.Elkarreragina eskola bizitzaren komunikazio egoera egitu-

ratuetan.–Elkarreragineko hitzezko eta bestelako mezuak ulertzea eta

adieraztea.

1. Testu mota desberdinak entzutea.2. Entzutea eta ulertzea ahozko testu errazak, bai helburu

didaktikoa dutenak, bai egunerokoak.–Argudio, azalpen eta jarraibide testuak antzematea.3. Egoera pertsonalak kontatzea.–Pertsonak, animaliak, gauzak eta lekuak deskribatzea.4. Modu naturalean sortutako komunikazioan edo gidatuan


ENTZUTEA ETA ULERTZEA.1.1. Narrazio edo kontakizun bat entzuten duenean:1.1.1. Ideia nagusia ulertzen du.1.1.2. Mamiaz eta pertsonaien paperaz ohartzen da.1.1.3. Ekintzei buruzko balorazio pertsonalak egiten ditu.2.1. Beste norbaiten ahozko jarraibide errazak jarraitzen

ditu:2.1.1. Arreta jartzen du.2.1.2. Gogoratu eta egiten ditu.2.1.3. Azalpen zehatzak eskatzen ditu zerbait ulertezina

bazaio.HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.3.1. Ahozko adierazpen batean (kontaketa eta deskribape-

na):3.1.1. Zer esan behar duen pentsatzen du.3.1.2. Ordena logikoa jarraitzen du.3.1.3. Hizkuntza erraz eta zuzena erabiltzen du.4.1. Elkarrizketa batean:4.1.1. Besteei arretaz entzuten die.4.1.2. Txanda eskatzen du.4.1.3. Bere iritziak adierazten ditu.

2. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURMENA.Adinari egokitutako testuak irakurtzea, erraz, behar den

intonazioa erabiliz eta zuzentasunez.Adinari egokitutako testuak ulertzea. Testuei buruzko galderei

erantzutea.

1. Adinari egokitutako narrazio, azalpen, jarraibide eta argudio testuak irakurtzea.

2. Adinari egokitutako testuen edukia aztertzeko estrategia errazak erabiltzea.

1.1. Irakasleak ezarritako hitz kopurua irakurtzen du minutu batean, testua ongi ulertuz, eta erraz, behar den intonazioa erabiliz eta zuzentasunez.

2.1. Narrazio, azalpen, jarraibide eta argudio testuak eta testu ez-jarraituak ulertzen ditu eta galdera hauek erantzuten:



2.1.1. Ulermen orokorra: ideia nagusia eta, gutxienez, bigarren mailako beste bat, adierazten ditu.

2.1.2. Informazioa berreskuratzea: testuko xehetasunak antzematen ditu zehaztasunez.

2.1.3. Interpretazioa: bi pertsonaien arteko harremanaz jabetzen da.

2.1.4. Edukiari buruzko gogoeta: testuko informazioa ea osoa eta argia den adierazten du.

2.1.5. Formari buruzko gogoeta: narrazio testuen egitura eta horren esaldi ohikoenak ezagutzen ditu.

3. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZMENA.Testuak tipologiaren arabera idaztea.–Diktaketak. Idazteko plana.

1. Narrazio testuak sortzea, barnean izan ditzaketenak elka-rrizketa, deskribapen, azalpen eta jarraibideak.

–Idazteko plana aurrera eramatea, idazteko eraginkortasuna hobetzeko plangintza sistematikoari erantzuteko, eta sormena sustatzeko.

1.1. Narrazio eta deskribapen testuak idazten ditu, fase hauei jarraituz:

1.1.1. Testuak planifikatzen ditu, hasieran, garapenean eta azkenean pentsatuz.

1.1.2. Ondoko hauekin idazten du:–Egokitzapena: kontuan hartzen du hartzailea, eta komunikazio

egoerari egokitzen zaion erregistroa erabiltzen du.–Koherentzia: gai baten inguruan antolatzen du testua; bere

egitura errespetatzen du eta ideia aski adierazten ditu.–Kohesioa: puntuazioa zaintzen du (puntua, koma, bi puntuak,

gidoia eta galdera eta harridura zeinuak), eta aditz denborak behar bezala erabiltzen ditu.

–Zuzenketa: aurkezpena eta irakurgarritasuna zaintzen ditu, eta errespetatzen oinarrizko ortografia-arauak, deklinabideko kasu ohikoenak eta aditz formak.

–Aberastasuna komunikazio-baliabideetan: konparazioak egiten ditu, eta hiztegi egokia eta perpaus elkartu errazak era-biltzen.

1.1.3. Testua berrikusi eta hobetzen du.

4. BLOKEA: HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Ahozko eta idatzizko hizkuntzen arteko desberdintasun ga-

rrantzitsuenak ezagutzea.–Arau fonetikoak eta grafikoak aplikatzea ekoizpenetan.Hiztegia hobetzen du ahozko eta idatzizko ekoizpenetan,

izenak eta eremu semantikoak ezagutuz.Perpausa osatzen duten zatien ezaugarriak ezagutzea.

Perpaus motak.Hasmenta Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologien

erabileran, lan errazetan ikasteko tresna gisa.

1. Egokitzapeneko eta kohesioko elementuak ezagutzea, desberdinak baitira ahozko eta idatzizko hizkuntzan.

–Ongi ematea fonemak eta grafiak.2. Izenaren kontzeptua ezagutu eta adieraztea eta esaldi edo

testu batean antzematea.–Hitz polisemiko, antonimo eta sinonimoen kontzeptua eta

definizioa ezagutzea.3. Perpausean subjektua eta predikatua antzematea.–Zuzentasunez erabiltzea izena, aditza (trinkoa eta perifrasti-

koa), determinatzaileak (erakusleak, edutezkoak, zenbatzaileak) eta izenordaina (pertsonala). Mugagabea erabiltzea.

–Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantziaz jabetzea, perpausa koherentea izan dadin.

–Perpaus motak ezagutu eta bereiztea. Baiezko, ezezko eta galderazko perpausak definitu, bereizi eta osatzea. Perpaus bakunak eta elkartuak bereiztea.

4. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea.

HITZ EGITEA ETA IDAZTEA.1.1. Ahozko eta idatzizko hizkuntzen artean zenbait desber-

dintasun antzematen ditu: ahozko baliabide paraberbalak (tonua, bolumena...) eta kinesikoak, hartzaileari egokitzapena, ahozko eta idatzizko esaldiaren arteko desberdintasuna (ahozkotasunean: errepikapenak, bukatu gabeko esaldiak...).

GRAFIAK ETA FONEMAK.1.2. Egoki ahoskatzen ditu ahozko ekoizpeneko ondoko

fonemak: s, z, x, ts, tz, tx, tt, dd, r, rr…1.3. Egoki erabiltzen ditu idazketan ondoko grafiak: h, s, z, x,

ts, tz, tx, np, nb, k, b…HIZTEGIA.2.1. Izen arruntak eta bereziak antzematen ditu ditu.2.2. Proposatutako hitzak antonimoekin eta sinonimoekin

ordezkatzen ditu.2.3. Hitz polisemikoen esanahia adierazten du zenbait per-

pausetan.2.4. Eremu semantikoaren kontzeptua ezagutzen du, eta

emandako hitz batzuk zer eremutakoak diren antzematen du. Horien adibideak idazten ditu.

2.5. Eremu semantiko baten esanahi arrunta bereizten du.2.6. Bi hitz bakunekin edo gehiagorekin hitz elkartuak eratzen

ditu.2.7. Hitz bakun batekin hitz eratorriak eratzen ditu.MORFOSINTAXIA.3.1. Esaldi batean izena eta aditza bereizten ditu.3.2. Identifica los adjetivos y los usa en sus producciones

escritas.3.3. Izenaren eta aditzaren arteko komunztadura bereizten

du.3.4. Egoki erabiltzen ditu determinatzaile erakusleak eta eza-

gutzen ditu determinatzaile edutezkoak eta zenbatzaileak.3.5. Zuzentasunez erabiltzen du izenordain pertsonala.3.6. Gramatika kasuak ezagutu eta zuzentasunez erabiltzen

ditu.3.7. Aditzen oraina, iragana eta geroa zuzentasunez erabiltzen

ditu.3.8. Zenbait aditz sintetiko zuzentasunez erabiltzen ditu. 3.9. Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantziaz

jabetzen da, koherentea izan dadin.3.10. Perpaus bakunak eta elkartuak bereizten ditu.3.11. Adierazpenezko, galderazkoak eta harridurazko per-

pausak bereizten ditu.3.12. Badaki perpausak luzatzen, eta subjektua edo predikatu

falta dutenak osatzen ditu.IKT.4.1. Behatzak behar bezala jartzen ditu ordenagailuaren

teklatuan eta ordenagailua erabiltzen du testu laburrak idazte-ko.


jostetarako, entretenimendurako, beste mundu, denbora eta kulturak ezagutzeko, ikasteko eta antolatzeko, eta egunerokoan sortzen diren problemak konpontzeko.

–Irakurketa plana.Irakurtzeko gogoaren garapena. Literatura: oinarrizko ezagupenak eta adinari egokitutako

testuak.Literatura tradizioko testu berekiak: ahozko tradizioko testuak

(bertsoak, alegiak, elezaharrak, kanta herrikoiak, ipuinak...); beste genero batzuetako testuak: antzerkia edo olerkia.

Erabiltzea liburutegia, Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak eta hedabideak.

Diskriminazioa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak ezagutzea.

1. Haur eta gazte literaturako testuak irakurtzea (poesia, komikiak, ipuinak eta abar), besteak beste, haurrentzako web-guneak erabiliz.

2. Irakurtzeko ohitura eta gogoa eskuratzea.3. Literatura testuak eta literaturakoak ez direnak bereiztea.

Literaturako gaiak. Prosa eta olerkia. Ipuina. Komikia. Literatura baliabideak: konparazioa.

4. Poemak, bertsoak, abestiak... egin eta errezitatzea, behar den erritmo, ahoskera eta intonazioaz.

–Haurrentzako eta gazteentzako ipuin, poesia, antzerki obra eta abarretako eszenak antzeztea, keinuz eta hitzez.

5. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak, IKTak eta hedabide-ak erabiltzea, informatzeko eta irakurketaz gozatzeko.

6. Inprimatutako eta ikus-entzunezko hedabideetan eta digita-letan, ahoz nahiz idatziz diskriminazioa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak ulertu eta zuzentzea.

IRAKURTZEKO OHITURA.1.1. Haur eta gazte literaturako testuak irakurri eta horietatik

ondorio pertsonal bat ateratzen du.1.2. Irakasleak ezarritako liburu kopurua irakurtzen du hiru-

hileko bakoitzean.2.1. Irakurketa kalifikatzen du interesaren arabera, eta bere

iritzia argudiatzen du.3.1. Testu mota desberdinak eta konparazioa bereizten ditu

literaturako baliabide gisa.4.1. Poema oso laburrak errezitatzen ditu, eta, lagundurik,

aurkezten zaizkion bi lerroaldeko edo ahapaldiko testuak mol-datzen ditu.

4.2. Haurrentzako eta gazteentzako historia, ipuin, antzerki lan eta abarretako eszenak antzezten ditu, keinuz eta hitzez.

LIBURUTEGIAREN ETA IKT-EN ERABILERA.5.1. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegien arauak ezagutu

eta erabiltzen ditu.5.2. Zenbait iturri inprimatu edo digital erabiltzen ditu irakasle-

aren laguntzaz, informatzeko eta irakurketaz gozatzeko.DISKRIMINAZIOA ANTZEMATEA.6.1. Gizarte, kultura, etnia eta genero diskriminazioa adieraz-

ten duten ezaugarri eta esamoldeak ezagutzen eta zuzentzen ditu.






Ahozko testuak tipologiaren arabera entzutea eta ulertzea.Ahozko testuak tipologiaren arabera adieraztea.Elkarreragin aktiboa eskola bizitzaren komunikazio egoera

egituratuetan.–Elkarreragineko hitzezko eta bestelako mezuak ulertzea eta

adieraztea.

1. Testu mota desberdinak entzutea.2. Ikasteko, ahozko testuak ulertzea, bai helburu didaktikoa

dutenak, bai egunerokoak.3. Narrazio, argudio, azalpen eta jarraibide testu desberdinak

sortzea.4. Modu naturalean sortutako komunikazioan edo gidatuan


ENTZUTEA ETA ULERTZEA.1.1. Narrazio edo azalpen bat entzuten duenean:1.1.1. Ideia nagusia eta bigarren mailako ideiaren bat ulertzen

ditu.1.1.2. Mamiaz eta pertsonaien paperaz, edo azalpenaren

zatiez ohartzen da.1.1.3. Ekintzei edo gertakariei buruzko balorazio pertsonalak

egiten ditu.2.1. Beste norbaiten ahozko jarraibide errazak jarraitzen

ditu:2.1.1. Arreta jartzen du.2.1.2. Gai da ekintzak berregiteko.2.1.3. Azalpen zehatzak eskatzen ditu zerbait ulertezina

bazaio.HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.3.1. Ahozko adierazpen batean (kontaketa, deskribapena eta

azalpena):3.1.1. Zer esan behar duen pentsatzen du.3.1.2. Ordena logikoa jarraitzen du.3.1.3. Adeitasun arau oinarrizkoak eta markatzaile zenbait

erabiltzen ditu.3.1.4. Hizkuntza erraz eta zuzena erabiltzen du.3.1.5. Intonazio naturala erabiltzen du, tonua zer edo zer

aldatzen duela eta erritmo normalaz, nahiz etenen bat sartzen duen.

4.1. Elkarrizketa batean:4.1.1. Besteei arretaz entzuten die.4.1.2. Txanda eskatzen du, eta txandak errespetatzen ditu.4.1.3. Elkarrizketaren haria jarraitzen du.4.1.4. Galderei egoki jarraitzen die.4.1.5. Bere iritziak adierazten ditu.

2. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURMENA.Adinari egokitutako testuak irakurtzea, erraz, behar den

intonazioa erabiliz eta zuzentasunez.Adinari egokitutako testuak ulertzea. Testuei buruzko galderei

erantzutea.

1. Adinari egokitutako narrazio, azalpen, jarraibide eta argudio testuak irakurtzea.

2. Adinari egokitutako testuen edukia aztertzeko estrategiak erabiltzea.


2.1. Narrazio, azalpen, jarraibide eta argudio testuak ulertzen ditu eta ondoko galderei erantzuten die:

2.1.1. Ulermen orokorra: ideia nagusia eta, gutxienez, bigarren mailako bi ideia adierazten ditu.

2.1.2. Informazioa berreskuratzea: testuko xehetasunak antzematen ditu zehaztasun osoz.

2.1.3. Interpretazioa: pertsonaien, mamien eta tokien arteko harremana azaltzen du.

2.1.4. Edukiari buruzko gogoeta: gertaera errealak eta fanta-siazkoak bereizten ditu.

2.1.5. Formari buruzko gogoeta: adeitasun formak eta testu markatzaileak eta lokailuak ezagutzen ditu.

3. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZMENA.Testuak tipologiaren arabera idaztea.–Diktaketak. Idazteko plana.Informazioa tratatzeko estrategiak erabiltzen ditu.

1. Narrazio, deskribapen eta azalpen testuak idazten ditu.–Idazteko plana aurrera eramatea, idazteko eraginkortasuna


2. Informazioa tratatzeko estrategiak ezagutu eta erabiltzen ditu.

1.1. Narrazio, deskribapen eta azalpen testuak idazten ditu, xehetasun hauek kontuan harturik:

1.1.1. Testuak antolatzen ditu, kontuan harturik hasiera, gara-pena eta azkena dutela eta lerroalde-ideia banaketa.


egoerari egokitzen zaion erregistroa erabiltzen du.–Koherentzia: gai baten inguruan antolatzen du testua; testu

motaren egitura errespetatzen du, eta ideia aski adierazten ditu.

–Kohesioa: puntuazioa zaintzen du (puntua, koma, bi puntuak, gidoia eta galdera eta harridura zeinuak), markatzaile batzuk eta aditz denborak behar bezala erabiltzen ditu, baita sinonimoak eta izenordainak ere.

–Zuzenketa: aurkezpena, garbitasuna eta irakurgarritasuna zaintzen ditu, eta errespetatzen oinarrizko ortografia-arauak, deklinabideko kasu ohikoenak eta aditz formak.

–Aberastasuna komunikazio-baliabideetan: izenak, aditzak, adjektiboak eta adberbioak sartzen ditu, eta hitz eratorri eta elkartuak eta perpaus elkartuak eta menpekoak erabiltzen (kon-pletiboak, helburuzkoak, kausazkoak eta konparatiboak).

1.1.3. Testua berrikusi eta hobetzen du.2.1. Laburpenak eta eskemak egin, eta kontzeptu-mapak

osatzen ditu.

4. BLOKEA: HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Ahozko eta idatzizko hizkuntzen arteko desberdintasun ga-

rrantzitsuenak ezagutzea.–Arau fonetikoak eta grafikoak aplikatzea ahozko eta idatzizko

ekoizpenetan.Hiztegia hobetzen du ahozko eta idatzizko ekoizpenetan,

izenak eta eremu semantikoak ezagutuz.Komunikazioaren elementuak eta testua osatzen duten zatien

ezaugarriak ezagutzen ditu. Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologien erabilera,

testuak idazten ikasteko tresna gisa.

1. Egokitzapeneko eta kohesiorako elementuak ezagutzea, desberdinak baitira ahozko eta idatzizko hizkuntzan.

–Ongi ematea fonemak eta grafiak.2. Esaldi edo testu batean izenak zuzentasunez erabiltzea.–Hitz polisemiko, homofonoak eta homonimoak, antonimo eta

sinonimoen kontzeptua eta definizioa ezagutzea.–Aurrizkiak eta atzizkiak erabiltzea hitzak osatzeko.–Eremu semantiko baten esanahi arrunta ezagutzea.3. Komunikazioaren osagaiak ezagutzea.–Perpausean subjektua eta predikatua antzematea eta zu-

zentasunez erabiltzea.–Zuzentasunez erabiltzea izena, aditza (trinkoa eta perifrasti-

koa), determinatzaileak (erakusleak, edutezkoak, zenbatzaileak), izenordaina (pertsonala) eta adberbioa.

–Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantziaz jabetzea, perpausa koherentea izan, eta zuzentasunez aplika dadin.

–Perpaus mota zenbait erabiltzea. Adierazpenezko perpausak (baiezkoak eta ezezkoak), galderazkoak eta harridurazkoak de-finitu, bereizi, osatu eta sortzea. Perpaus elkartu batzuk bereizi eta erabiltzea.

4. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea.

HITZ EGITEA ETA IDAZTEA.1.1. Ahozko eta idatzizko hizkuntzen artean zenbait desber-

dintasun antzematen ditu: ahozko baliabide paraberbalak (tonua, bolumena, erritmoa...) eta kinesikoak, hartzaileari egokitzen zaio, ahozko eta idatzizko esaldiaren arteko desberdintasuna (ahozko-tasunean: errepikapenak, autozuzenketa, erredundantzia...).

GRAFIAK ETA FONEMAK.1.2. Egoki ahoskatzen ditu ondoko fonemak: s, z, x, ts, tz,

tx, tt, dd, r, rr.1.3. Egoki erabiltzen ditu ondoko grafiak: h, s, z, x, ts, tz, tx,

np, nb, k, b.HIZTEGIA.2.1. Proposatutako hitzak antonimoekin eta sinonimoekin

ordezkatzen ditu.2.2. Hitz polisemiko, homofono eta homonimoen esanahia

adierazten du zenbait perpausetan.2.3. Hitzak osatzen ditu aurrizki eta atzizkiekin.2.4. Bi hitz bakunekin edo gehiagorekin hitz elkartuak eratzen

ditu.2.5. Hitz bakun batekin hitz eratorriak eratzen ditu.2.6. Emandako hitz batzuk zer eremu semantikotakoak diren

antzematen du. Horien adibideak idazten ditu. MORFOSINTAXIA.3.1. Igorlea, hartzailea eta mezua bereizten ditu.3.2. Esaldi batean izena eta aditza bereizi, eta zuzentasunez

erabiltzen ditu.3.3. Adjektiboak bereizi, eta bere ekoizpen idatzietan zuzen-

tasunez erabiltzen ditu.3.4. Egoki erabiltzen ditu determinatzaile erakusleak eta

determinatzaile edutezkoak eta zenbatzaileak.3.5. Zuzentasunez erabiltzen du izenordain pertsonala.3.6. Lekuzko eta denborazko adberbioak erabiltzen ditu.3.7. Aditzen oraina, iragana eta geroa zuzentasunez erabiltzen

ditu.



3.8. Aditzen forma trinko ohikoenak erabiltzen ditu.3.9. Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantzia

ezagutzea, perpausa koherentea izan dadin eta zuzentasunez aplikatzeko.

3.10. Badaki perpausak luzatzen, eta subjektua edo predikatu falta dutenak osatzen ditu.

3.11. Adierazpenezko perpaus bakunak (baiezkoak eta ezez-koak), galderazkoak eta harridurazkoak zuzentasunez erabiltzen ditu.

3.12. Perpaus elkartu batzuk bereizi, eta erabiltzen ditu (den-borazkoak, baldintza errealekoak).

IKT.4. Ordenagailua erabiltzen du lanak aurkezteko eta testu-pro-

zesatzaile batean jarduerak egiteko.



–Irakurtzeko gogoaren garapena adinari egokitutako testuen bidez.

–Irakurtzeko plana.Literatura: literatura baliabide batzuen oinarrizko ezagupe-

na.Literatura tradizioko testu batzuk. Prosa eta olerkia. Ipuina.

Komikia. Haurrentzako antzerkia.Erabiltzea liburutegia, Informazioaren eta komunikazioaren

teknologiak eta hedabideak.Diskriminazioa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak

ezagutzea.

1. Haur literaturako testuak irakurtzea (poesia, komikiak, ipuinak eta abar) erabiliz, besteak beste, webguneak.

–Irakurtzeko ohitura eta gogoa eskuratzea.2. Literatura baliabide batzuk bereiztea: konparazioa eta

metafora. 3. Prosa eta olerkia. Ipuina. Komikia. Haurrentzako antzer-

kia.–Poemak, bertsoak, abestiak... egin eta errezitatzea, behar

den erritmoaz, ahoskeraz eta intonazioaz.–Haurrentzako eta gazteentzako ipuin, poesia, antzerki obra

eta abarretako eszenak antzeztea, keinuz eta hitzez.4. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak, IKTak eta hedabide-

ak erabiltzea, informatzeko eta irakurketaz gozatzeko.5. Inprimatutako eta ikus-entzunezko hedabideetan eta digita-

letan, ahoz nahiz idatziz diskriminazioa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak ulertu eta zuzentzea.

IRAKURTZEKO OHITURA.1.1. Haur literaturako testuak irakurri eta horietatik ondorio

pertsonal bat ateratzen du.1.2. Irakasleak ezarritako liburu kopurua irakurtzen du hiru-

hileko bakoitzean.1.3. Irakurketa kalifikatzen du interesaren arabera, eta bere

iritzia argudiatzen du.TESTU LITERARIOAK / EZ-LITERARIOAK.2.1. Konparazioa eta metafora ezagutzen ditu literatura

baliabide gisa.TESTU LITERARIOAK.3.1. Poema oso laburrak errezitatzen ditu, eta, lagundurik,

aurkezten zaizkion hiru lerroaldeko edo ahapaldiko testuak moldatzen ditu.

3.2. Historia, ipuin eta haur antzerki obretako eszenak antzez-ten ditu, keinuz eta hitzez.

LIBURUTEGIAREN ETA IKT-EN ERABILERA.4.1. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegien arauak ezagutu

eta erabiltzen ditu.4.2. Zenbait iturri inprimatu edo digital erabiltzen ditu irakasle-

aren laguntzaz, informatzeko eta irakurketaz gozatzeko. DISKRIMINAZIOA ANTZEMATEA.5.1. Gizarte, kultura, etnia eta genero diskriminazioa adierazten

duten ezaugarri eta esamoldeak ezagutzen eta zuzentzen ditu.



1. BLOKEA: AHOZKO KOMUNIKAZIOA: ENTZUTEA ETA ULERTZEA, HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.

Ahozko testuak entzun eta ulertzea, moten arabera: narrazio, deskribapen, iritzi, azalpen, jarraibide eta informazio testuak, irratitik, telebistatik eta Internetetik hartuak (berriak, elkarrizketak, haurrei buruzko erreportajeak, eztabaidak, gaur eguneko gaiei buruzko iruzkinak, eta abar).

–Testuaren esanahi globala. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak.

Ahozko testuak tipologiaren arabera adieraztea.Elkarreragin aktiboa eskola bizitzaren komunikazio egoera


adieraztea.

1. Ahozko testuen esanahi globala entzun eta ulertzea, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak ezagutuz eta ideia edo balore esplizituak antzemanez.

2. Ahozko testu desberdinak ekoiztea: narrazio, deskribapen, iritzi, azalpen eta jarraibide testuak.

3. Modu naturalean sortutako komunikazioan edo gidatuan parte hartzea, diskurtsoan ordena espaziala, kronologikoa edo logikoa errespetatuz.

ENTZUTEA ETA ULERTZEA.1.1. Testu bat entzuten duenean: 1.1.1. Testuko gaia antzematen du.1.1.2. Gai da testu bateko ideia nagusiak ateratzeko.1.1.3. Testua laburtzen du, eta ideia nagusiak eta bigarren

mailakoak bereizten ditu.1.1.4. Ahozko testuak ezagutzen ditu, moten arabera: narrazio,

deskribapen, iritzi, azalpen, jarraibide eta informazio testuak.1.1.5. Emandako aginduei edo jarraibideei jarraitzen die

jarduerak egiteko.1.1.6. Zuzentasunez erantzuten die testuen hitzez hitzeko

ulermenari eta ulermen orokor eta kritikoari buruzko galderei.1.1.7. Ea jasotako informazioa erabiltzen duen jarduerak

egiteko, banakako edo taldekako ikas-ekintzetan.HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.2.1. Ahozko azalpen batean:2.1.1. Diskurtsoa antolatu eta planifikatzen du, eta komunikazio

egoerari eta beharrei egokitzen zaie (kontatu, deskribatu, iritzia eta informazioa eman).

2.1.2. Ideiak argi adierazten ditu.2.1.3. Hitz-jario eta hiztegi egokia du, eta akats gutxi min-

tzatzerakoan.2.1.4. Ahoskera eta ebakera zuzenak ditu.3.1. Elkarrizketa batean:3.1.1. Arretaz entzuten ditu ikaskideen jardunak, eta, komunika-

zio trukearen arau eta estrategiak jarraitzen ditu. Besteenganako errespetua eta begirunea erakusten ditu.

3.1.2. Gizarteko komunikazio-arauak aplikatzen ditu: arretaz entzutea, txanda itxarotea, errespetuz parte hartzea, solaskideak esandakoaren arabera hitz egitea, eta adeitasun arau batzuk betetzea.

3.1.3. Besteen iritziekin adostasuna edo desadostasuna adierazten du, eta horretarako arrazoiak ematen ditu.

2. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURMENA.Irakurtzeko modu desberdinak: ozenki, irakasleak gidatua eta

iruzkindua eta isilekoa. Adinari egokitutako testuak ulertzea. Testuei buruzko galderei

erantzutea. Testuen laburpena.

1. Testuak erraz irakurtzea ozenki, edukiari egokitutako bolu-men, intonazio, ahoskapen eta erritmoa erabiliz.

–Isilik irakurtzea, abiaduran eta ulermenean aurrera egin duela baloratuz.

2. Narrazio, deskribapen, iritzi, azalpen, jarraibide eta infor-mazio testuak, eta testu ez-jarraituak ulertzea.


1.2. Isilik irakurtzen du, behar den abiaduran.2.1. Narrazio, deskribapen, azalpen, jarraibide, informazio

eta iritzi testuak eta testu ez-jarraituak ulertzen ditu, eta galdera hauek erantzuten:

2.1.1. Ulermen orokorra: ideia nagusia eta bigarren mailakoak ulertzen ditu.

2.1.2. Informazioa berreskuratzea: testuetako informazioa berreskuratzen du zehaztasun handiz.

2.1.3. Interpretazioa: testu idatzietan diren gutxienez bi ekin-tzen arteko ondorioak ateratzen ditu.

2.1.4. Edukiari buruzko gogoeta: testuko informazioa eta munduaz duen ezagupena alderatzen ditu; bere komunikazio asmoa antzematen du, eta informazioa eta iritzia bereizten ditu.

2.1.5. Formari buruzko gogoeta: testuen asmoaz jabetzen da. Testuen antolaketaren zatiak bereizten ditu, eta gaiaren garapena aztertzen du.

3. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZMENA.Testuak tipologiaren arabera idaztea.–Diktaketak. Idazteko plana.Informazioa tratatzeko estrategiak erabiltzen ditu.

1. Narrazio, deskribapen, iritzi, azalpen, jarraibide eta infor-mazio testuak, eta testu ez-jarraituak sortzea.



1.1. Narrazio, deskribapen, iritzi, azalpen, jarraibide eta in-formazio testuak, eta testu ez-jarraituak sortzen ditu, hurrengo xehetasun hauek kontuan hartuta:

1.1.1. Zer egitura egokitzen zaion testuari, horretan pentsatuz planifikatzen ditu testuak, hartzailea kontuan hartuta eta komuni-kazio egoeran komeni den erregistroa erabiliz.




egoerari egokitzen zaion erregistroa erabiltzen du.–Koherentzia: gai baten inguruan antolatzen ditu ideiak,

zuzentasunez; testu motaren egitura errespetatzen du, eta gaian aurrera egiten du, behar ez diren errepikapenak sartu gabe. Testu motaren egitura errespetatuz, ideiak lerroaldeetan banatuko ditu.

–Kohesioa: puntuazioa zaintzen du (puntua, koma, puntua eta koma, bi puntuak, gidoi luzea eta galdera eta harridura zeinuak), markatzaileak eta aditz denborak behar bezala era-biltzen ditu, baita sinonimoak, antonimoak eta izenordainak ere.

–Zuzenketa: aurkezpena, garbitasuna eta irakurgarritasuna zaintzen ditu, eta errespetatzen oinarrizko ortografia-arauen, deklinabideko kasuen eta aditz forma ohikoen erabilera.

–Aberastasuna komunikazio-baliabideetan: sinonimoak, an-tonimoak, gai bakoitzeko hiztegi berekia, esamoldeak, hitz era-torri eta elkartuak eta zenbait motatako perpaus elkartuak erabil-tzen ditu.

1.1.3. Testua berrikusten du, hobetzeko, irakaslearen eta ikaskideen laguntzaz (berridaztea).

2.1. Idatziz egiten ditu eskemak, kontzeptu-mapak eta labur-pena, argiak eta erraz ikusteko modukoak.

4. BLOKEA: HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.–Ahozko eta idatzizko hizkuntzen arteko desberdintasunei

erreparatzea.–Arau fonetikoak eta grafikoak aplikatzea ahozko eta idatzizko


izenak, adjektiboak eta aditzak nola eratzen diren jabetuta (erator-pena eta elkarketa). Eremu semantikoak. Gentilizioak. Maileguak, siglak eta laburdurak. Lokuzioak eta esaera zaharrak.

Gramatika perpausak osatzen dituzten elementuen eta haien funtzioen ezagupena.

Euskalkiak eta batua.Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologien erabilera,

testuak sortzen ikasteko tresna gisa.

1. Egokitzapeneko eta kohesiorako elementuak ezagutzea, desberdinak baitira ahozko eta idatzizko hizkuntzan.

–Ongi ematea fonemak eta grafiak.–Zuzentasunez idaztea hitz elkartu batzuk (seme-alabak,

bat-batean, sei-zazpi…).2. Esaldi edo testu batean izenak zuzentasunez erabiltzea.–Hitz antonimo eta sinonimoen kontzeptua eta definizioa

ezagutzea.–Aurrizkiak eta atzizkiak erabiltzea hitzak osatzeko.–Gentilizioak osatu eta erabiltzea.–Mailegu, sigla eta laburdurak erabiltzea.–Lokuzioen eta esera zaharren esanahia ezagutzea.3. Perpausean izen sintagma eta aditz sintagma antzema-

tea.–Zuzentasunez erabiltzea determinatzaileak (erakusleak,

edutezkoak, zenbatzaileak), izenordaina (pertsonala) eta ad-berbioa.


–Perpausak definitu, bereizi, osatu eta sortzea.4. Euskalkiak ezagutu eta positiboki baloratzea. –Hizkuntzaren erregistroak ezagutzea komunikazioaren

testuinguru desberdinetan. 5. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea.

HITZ EGITEA ETA IDAZTEA.1.1. Ahozko eta idatzizko hizkuntzen artean desberdintasunak

antzematen ditu: ahozko baliabide paraberbalak (tonua, bolume-na, erritmoa...) eta kinesikoak, hartzaileari egokitzen zaio, ahozko eta idatzizko erregistroa bereizten ditu.

GRAFIAK ETA FONEMAK.1.2. Egoki ahoskatzen ditu hurrengo fonemak: s, z, x, ts, tz,

tx, tt, dd, g, j, bait- + aditz forma, ez + aditz forma.1.3. Egoki erabiltzen ditu hurrengo grafiak: h, s, z, x, ts, tz, tx,

np, nb, k, b, g, j, bait- + aditz forma.1.4. Zuzentasunez idazten ditu hitz elkartu batzuk (seme-ala-

bak, bat-batean, sei-zazpi…).HIZTEGIA.2.1. Proposatutako hitzak antonimoekin eta sinonimoekin

ordezkatzen ditu.2.2. Hitz bakun batean oinarriturik, hitz eratorriak erabili eta

eratzen ditu, aurrizkien eta atzizkien bidez (-garri, -kor, -ti, -di, -keria, -dun, -gai…).

2.3. Bi hitz bakunekin edo gehiagorekin hitz elkartuak eratu eta erabiltzen ditu.

2.4. Gentilizioak osatu eta erabiltzen ditu.2.5. Maileguak, siglak eta laburdurak erabiltzen ditu.2.6. Lokuzioen eta esera zaharren esanahia ezagutzen du.MORFOSINTAXIA.3.1. Perpausean izen sintagma eta aditz sintagma antzematen

du.3.2. Egoki erabiltzen ditu determinatzaile erakusleak eta

determinatzaile edutezkoak eta zenbatzaileak.3.3. Egoki erabiltzen du izenordain pertsonala.3.4. Zuzentasunez erabiltzen ditu adberbioak (lekua, denbora

eta modua).3.5. Aditz formetan aspektua bereizi eta erabiltzen du.3.6. Aditz forma trinko eta perifrastiko ohikoetako batzuk

erabiltzen ditu.3.7. Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantzia


3.8. Perpaus elkartuak definitu, bereizi, osatu eta sortzen ditu.

EUSKALKIAK.4.1. Euskalkiak eta haien ezaugarri batzuk ezagutu, eta

positiboki baloratzen ditu. 4.2. Ahozko eta idatzizko komunikazioaren testuinguru des-

berdinetan, bereizten ditu hizkuntzaren erregistro formalak eta informalak.

IKT.5.1. Ordenagailua erabiltzen du lanak aurkezteko; testu

prozesatzaile baten oinarrizko ezagupena du, eta programaren hizkuntza zuzentzailea erabiltzen du.

5.2. Ikasgelako posta elektronikoa erabiltzen du fitxategi erantsiekin web postan.

5.3. Interneten nabigatzen du gaiaz gehiago jakiteko.




–Irakurtzeko plana.Literatura: literatura baliabideen oinarrizko ezagupena.Ahozko eta idatzizko literatura tradizioen generoak: lirika,

narrazioa eta drama.Erabiltzea liburutegia, Informazioaren eta komunikazioaren

teknologiak eta hedabideak.Diskriminazioa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak

ezagutzea.

1. Literatura testuak irakurtzea.–Irakurtzeko ohitura eta gogoa garatzea.2. Literatura testuak eta literaturakoak ez direnak bereiztea.

Literatura baliabideak: konparazioa, metafora, pertsonifikazioa eta hitzen errepikapena.

3. Ahozko eta idatzizko literatura tradizioen generoak bereiztea: lirika, narrazioa eta drama.

–Obra garrantzitsuenen zatiak irakurtzea eta egileen zenbait datu ezagutzea.

–Literatura testuak idaztea ereduetan oinarriturik.4. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak, IKTak eta hedabide-

ak erabiltzea, informatzeko, jakin-mina handitzeko eta irakurketaz gozatzeko.

5. Diskriminazioa adierazten duten ezaugarri eta esamoldeak jakin, aukeratu eta zuzentzen ditu ahozko eta idatzizko testu mota guztietan.

IRAKURTZEKO OHITURA.1.1. Literatura testuak irakurri, eta horietatik ondorio pertsonal

bat ateratzen du.1.2. Irakasleak ezarritako liburu kopurua irakurtzen du hiru-

hileko bakoitzean.1.3. Bere interesaren arabera kalifikatzen du irakurgaia; bere

iritzia arrazoitzen du, eta hari buruz mintzatzen da ikaskideekin.TESTU LITERARIOAK / EZ-LITERARIOAK.2.1. Testu mota zenbait bereizten ditu, eta konparazioa,

metafora, pertsonifikazioa eta hitzen errepikapena literatura baliabide gisa.

TESTU LITERARIOAK.3.1. Ahozko eta idatzizko literatura tradizioen generoak be-

reizten ditu: lirika, narrazioa eta drama.3.2. Obra garrantzitsuenen zatiak irakurtzen ditu, eta egileen

zenbait datu ezagutzen.3.3. Literatura testuak idazten ditu ereduetan oinarriturik.LIBURUTEGIAREN ETA IKT-EN ERABILERA.4.1. Iturri batzuk erabiltzen ditu literatura idazleei eta obrei

buruz informazioa eskuratzeko, bere jakin-mina asetzen du, eta irakurzaletasuna handitzen.

4.2. Liburutegien arauak ezagutu eta erabiltzen ditu.DISKRIMINAZIOA ANTZEMATEA.5.1. Gizarte, kultura, etnia eta genero diskriminazioa adierazten

duten ezaugarri eta esamoldeak antzeman, aukeratu eta zuzen-tzen ditu ahozko eta idatzizko testu mota guztietan.





Ahozko testuak entzun eta ulertzea, moten arabera: narrazio, deskribapen, argudio, azalpen, jarraibide eta informazio testuak, ikus-entzunezko hedabideetatik eta Internetetik hartuak (berriak, elkarrizketak, erreportajeak, eztabaidak, gaur eguneko gaiei buruzko iruzkinak, eta abar).

–Testuaren esanahi globala. Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak. Laburpenak.

Ahozko testuak tipologiaren arabera adieraztea.Elkarreragin aktiboa eskola bizitzaren komunikazio egoera


adieraztea.

1. Ahozko testuen esanahi globala entzun eta ulertzea, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak ezagutuz eta ideia, iritzi eta balore inplizituez eta esplizituez jabetuz. Ahoz laburtzea.

2. Ahozko testu desberdinak ekoiztea: narrazio, deskribapen, argudio, azalpen, informazio eta jarraibide testuak.

3. Modu naturalean sortutako komunikazioan edo gidatuan parte hartzea, diskurtsoan ordena espaziala, kronologikoa edo logikoa errespetatuz.

ENTZUTEA ETA ULERTZEA.1.1. Testu bat entzuten duenean: 1.1.1. Gaia zein den bereizten du.1.1.2. Badaki zein diren ideia nagusiak eta bigarren maila-

koak.1.1.3. Jarrera eta balio inplizitu eta esplizituak bereizten

ditu.1.1.4. Ahozko testuak ezagutzen ditu, moten arabera: na-

rrazio, deskribapen, argudio, azalpen, jarraibide eta informazio testuak.

1.1.5. Zenbait jarduera egiteko jarraibide edo aginduei segitzen die, eta zuzentasunez adierazten dizkie ikaskideei.

1.1.6. Zuzentasunez erantzuten die testuen hitzez hitzeko ulermenari eta ulermen orokor eta kritikoari buruzko galderei, eta elementu ez esplizitu batzuen esanahia ondorioztatzen du.

1.1.7. Jasotako informazioa erabiltzen du jarduerak egiteko, banakako edo taldekako ikas-ekintzetan.

1.1.8. Ahoz laburtzen du testua, eta franko zehatz errepikatzen ditu ideia nagusiak eta bigarren mailakoak.

HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA.2.1. Ahozko azalpen batean:2.1.1. Diskurtsoa antolatu eta planifikatzen du hartzaileari,

komunikazio egoerari eta beharrei egokituta (kontatu, deskribatu, argudiatu, jarraibideak eta informazioa eman).

2.1.2. Ideiak argi adierazten ditu.2.1.3. Hitz-jario eta hiztegi egokia du, eta akats gutxi min-

tzatzerakoan.2.1.4. Ahoskera eta ebakera zuzenak ditu.2.1.5. Egoki erabiltzen ditu hizkuntzaz besteko zenbait balia-

bide (begirada, mugimendua, keinuak...).3.1. Elkarrizketa batean:3.1.1. Arretaz entzuten ditu ikaskideen jardunak, eta, komunika-

zio trukearen arau eta estrategiak jarraitzen ditu. Besteenganako errespetua eta begirunea erakusten ditu.

3.1.2. Behar denean, gai da elkarrizketa bat hasteko.3.1.3. Gizarteko komunikazio-arauak aplikatzen ditu: arretaz

entzutea, txanda itxarotea, errespetuz parte hartzea, solaskideak esandakoaren arabera hitz egitea, eta adeitasun arau batzuk betetzea.

3.1.4. Besteen iritziekin adostasuna edo desadostasuna adierazten du, eta horretarako arrazoiak ematen ditu.

2. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IRAKURMENA.Irakurtzeko modu desberdinak: ozenki, irakasleak gidatua eta

iruzkindua eta isilekoa. Adinari egokitutako testuak ulertzea. Testuei buruzko galderei

erantzutea. Testuen laburpena.

1. Testuak erraz irakurtzea ozenki, edukiari egokitutako bolu-men, intonazio, ahoskapen eta erritmoa erabiliz.

–Isilik irakurtzea, abiaduran eta ulermenean aurrera egin duela baloratuz.

2. Narrazio, deskribapen, argudio, azalpen, informazio eta jarraibide testuak eta testu ez-jarraituak ulertzea (iragarkiak, grafikoak, mapak eta horma-irudiak).


1.2. Isilik irakurtzen du, behar den abiaduran.2.1. Narrazio, deskribapen, argudio, azalpen, informazio eta

jarraibide testuak eta testu ez-jarraituak ulertzen ditu (iragarki-ak, grafikoak, mapak eta horma-irudiak), eta ondoko galderei erantzuten die:

2.1.1. Ulermen orokorra: ideia nagusia eta bigarren mailakoak ulertzen ditu. Testuaren komunikazio-helburua antzematen du. Ulertzen du mapa edo grafiko baten helburuak testu idatziarekin duen lotura.

2.1.2. Informazioa berreskuratzea: testu jarraituetako eta ez-jarraituetako informazioa berreskuratzen du zehaztasun handiz.

2.1.3. Interpretazioa: testuinguruari esker ondorioztatzen du esanahia.

2.1.4. Edukiari buruzko gogoeta: testuko informazioa eta munduaz duen ezagupena alderatzen ditu; iritzia arrazoitzen du, bere ideiez edo testutik ateratakoez baliaturik, eta informazioa eta iritzia bereizten ditu.

2.1.5. Formari buruzko gogoeta: testuen asmoaz jabetzen da. Testuen antolaketaren zatiak bereizten ditu, eta gaiaren garapena aztertzen du.

3. BLOKEA: KOMUNIKAZIO IDATZIA: IDAZMENA.Testuak tipologiaren arabera idaztea. Diktaketak. Idazteko

plana.Informazioa tratatzeko estrategiak erabiltzen ditu.

1. Producir textos narrativos, descriptivos, argumentativos, expositivos, instructivos e informativos.



Narrazio, deskribapen, argudio, azalpen, jarraibide eta infor-mazio testuak sortzen ditu, ondoko xehetasun hauek kontuan hartuta:

1.1.1. Zer egitura egokitzen zaion testuari, horretan pentsatuz planifikatzen ditu testuak, baita haien zabaleran eta aurkezpenean pentsatuz ere, eta hartzailea kontuan hartuta eta komunikazio egoeran komeni den erregistroa erabiliz.


egoerari egokitzen zaion erregistroa erabiltzen du. –Koherentzia: gai baten inguruan antolatzen ditu ideiak,

zuzentasunez; testu motaren egitura errespetatzen du eta gaian aurrera egiten du, hutsunerik eta behar ez diren errepi-kapenak sartu gabe. Ideiak zuzentasunez banatzen ditu lerro-aldeka.

–Kohesioa: puntuazioa zaintzen du (puntua, koma, puntua eta koma, bi puntuak, gidoi luzea, galdera eta harridura zeinuak, parentesiak eta eten puntuak), markatzaileak, testu lokailuak eta aditz denborak behar bezala erabiltzen ditu, baita sinonimoak, antonimoak eta izenordainak ere. Orobat, elementu anaforikoak eta kataforikoak.

–Zuzenketa: aurkezpena, garbitasuna eta irakurgarritasuna zaintzen ditu, eta errespetatzen oinarrizko ortografia-arauen, deklinabideko kasuen eta aditz forma ohikoen erabilera, eta esaldiak osatzeko arau morfosintaktikoak.

–Aberastasuna komunikazio-baliabideetan: sinonimoak, antonimoak, gai bakoitzeko hiztegi berekia, esamoldeak, hitz eratorri eta elkartuak, aniztasun morforsintaktikoa eta literatura baliabideak (konparazioa, metafora, pertsonifikazioa, hitzen errepikapena eta aliterazioa).

1.1.3. Testua berrikusten du, hobetzeko, irakaslearen eta ikaskideen laguntzaz (berridaztea).

2.1. Zenbait iturritatik hartutako datu hautatu eta antolatuetan oinarrituta, grafikak egiten ditu.

2.2. Idatziz egiten ditu eskemak, kontzeptu-mapak eta labur-pena, argiak eta erraz ikusteko modukoak.



4. BLOKEA: HIZKUNTZAREN EZAGUTZA.Ahozko eta idatzizko kodeen desberdintasunak antzematea.–Arau fonetikoak eta grafikoak aplikatzea ahozko eta idatzizko


izenak, adjektiboak eta aditzak nola eratzen diren jabetuta (erator-pena eta elkarketa). Eremu semantikoak. Gentilizioak. Maileguak, siglak eta laburdurak. Lokuzioak eta esaera zaharrak.

Gramatika perpausak osatzen dituzten elementuen eta haien funtzioen ezagupena.

Euskalkiak eta batua. Ikastetxeko hizkuntza aniztasuna.Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologien erabilera,

testuak idazten ikasteko tresna gisa.

1. Ahozko eta idatzizko kodeak bereizten dituzten elementuak antzematea.

–Ongi ematea fonemak eta grafiak.–“-a” organikoa duten hitzak bereiztea.–Hitz elkartuak behar bezala idaztea: gidoia zuzentasunez

erabiltzea.–“-arazi” aditz partikulaz baliatzen da aditz oso erabilietan.2. Esaldi edo testu batean izenak zuzentasunez erabiltzea.–Hitz polisemiko, homofonoak eta homonimoak, antonimo eta

sinonimoen kontzeptua eta definizioa ezagutzea.–Aurrizkiak eta atzizkiak erabiltzea hitzak osatzeko.–Eremu semantiko baten esanahi arrunta ezagutzea.–Gentilizioak osatu eta erabiltzea.–Mailegu, sigla eta laburdura ohikoenak erabiltzea.–Lokuzioak eta esaera zaharrak ezagutzea.3. Perpausean izen sintagma, aditz sintagma eta haien

funtzioak bereiztea.–Zuzentasunez erabiltzea determinatzaileak (erakusleak,

edutezkoak, zenbatzaileak), izenordaina (pertsonala) eta ad-berbioa.


–Ordena markatuan galdegaia bereiztea.–Perpausak definitu, bereizi, osatu eta sortzea.4. Euskalkiak ezagutu eta positiboki baloratzea. –Hizkuntzaren erregistroak ezagutzea ahozko eta idatzizko

komunikazioaren testuinguru desberdinetan. –Ikastetxeko hizkuntza aniztasuna baloratzea, bai bertako

komunikazio-hizkuntzak bai ikasleen jatorrizko hizkuntzak.5. IKTak ikasteko tresna gisa erabiltzea.

HITZ EGITEA ETA IDAZTEA.1.1. Ahozko eta idatzizko kodeen desberdintasunak antzema-

ten ditu eta hartzaileari egokitzen zaio.GRAFIAK ETA FONEMAK.1.2. Egoki ahoskatzen ditu hurrengo fonemak: s, z, x, ts, tz,

tx, tt, dd, g, j, bait- + aditz forma, ez + aditz forma.1.3. Egoki erabiltzen ditu hurrengo grafiak: h, s, z, x, ts, tz, tx,

np, nb, k, b, g, j, bait- + aditz forma.1.4. “-a” organikoa duten hitzak bereizten ditu.1.5. Hitz elkartuak behar bezala idazten ditu: gidoia zuzen-

tasunez erabiltzen du.1.6. “-arazi” aditz partikulaz baliatzen da aditz oso erabili-

etan.HIZTEGIA.2.1. Proposatutako hitzak antonimoekin eta sinonimoekin

ordezkatzen ditu.2.2. Hitz polisemiko eta homonimoen esanahia adierazten du

zenbait perpausetan.2.3. Hitz bakun batean oinarriturik, hitz eratorriak erabili eta

eratzen ditu, aurrizkien eta atzizkien bidez (-tza, -tasun, -zale, -tzar, -men, -pen, -kari, -zio…).

2.4. Hitz elkartuak zuzentasunez eratzen eta erabiltzen ditu.2.5. Emandako hitz batzuk zer eremu semantikotakoak diren

antzematen du. Horien adibideak idazten ditu. 2.6. Gentilizioak osatu eta erabiltzen ditu.2.7. Mailegu, sigla eta laburdura ohiko batzuk erabiltzen

ditu.2.8. Lokuzioak eta esaera zaharrak ezagutzen ditu.MORFOSINTAXIA.3.1. Perpausean izen sintagma, aditz sintagma eta haien

funtzioak antzematen ditu.3.2. Egoki erabiltzen ditu determinatzaile erakusleak eta

determinatzaile edutezkoak eta zenbatzaileak.3.3. Egoki erabiltzen du izenordain pertsonala.3.4. Zuzentasunez erabiltzen ditu adberbioak (lekua, denbora

eta modua).3.5. Aditz formetan aspektua bereizi eta erabiltzen du.3.6. Aditz forma trinko eta perifrastiko ohikoenak erabiltzen

ditu.3.7. Perpaus batean elementuen ordenak duen garrantzia


3.8. Ordena markatuan galdegaia bereizten du.3.9. Perpausak definitu, bereizi, osatu eta sortzen ditu.EUSKALKIAK.4.1. Euskalkiak eta haien ezaugarri batzuk ezagutu, eta

positiboki baloratzen ditu. 4.2. Ahozko eta idatzizko komunikazioaren testuinguru des-

berdinetan, bereizten ditu hizkuntzaren erregistro formalak eta informalak.

4.3. Ikastetxeko hizkuntza aniztasuna baloratzen du, bai berta-ko komunikazio-hizkuntzak bai ikasleen jatorrizko hizkuntzak.

IKT.5.1. Ordenagailua erabiltzen du lanak aurkezteko eta jarduerak

egiteko; orobat, testu prozesatzaile bat, muga batzuekin, eta programaren hizkuntza zuzentzailea.

5.2. Ikasgelako posta elektronikoa erabiltzen du fitxategi erantsiekin web postan.

5.3. Interneten nabigatzen du gaiaz gehiago jakiteko.5.4. Programa hezitzaile digitalak erabiltzen ditu, ikasteko

lagungarri eta errefortzu gisa.




–Irakurtzeko plana.Literatura: literatura baliabide batzuen ezagupena.Ahozko eta idatzizko literatura tradizioen generoak: lirika,

narrazioa eta drama.Liburutegia, Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak

eta hedabideak erabiltzea.Diskriminazioa adierazten duten ezaugarri edo esamoldeak

ezagutzea.

1. Zenbait generotako literatura testuak irakurtzea.–Irakurtzeko ohitura eta gogoa garatzea.2. Literatura testuak eta literaturakoak ez direnak bereiztea.

Literatura baliabideak antzematea: konparazioa, metafora, per-tsonifikazioa, hitzen errepikapena, aliterazioa, hiperbolea eta sinestesia. Literatura baliabide batzuk erabiltzea.

3. Ahozko eta idatzizko literatura tradizioen generoak bereiztea: lirika, narrazioa eta drama.

–Obra garrantzitsuenen zatiak irakurtzea eta egileen zenbait datu ezagutzea.

–Literatura testuak idaztea ereduetan oinarriturik.4. Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegiak, IKTak eta hedabide-

ak erabiltzea, informatzeko, jakin-mina handitzeko eta irakurketaz gozatzeko.

5. Diskriminazioa adierazten duten ezaugarri eta esamoldeak jakin, aukeratu eta zuzentzen ditu ahozko eta idatzizko testu mota guztietan.

IRAKURTZEKO OHITURA.1.1. Literatura testuak irakurri, eta horietatik ondorio pertso-

nalak ateratzen ditu.1.2. Irakasleak ezarritako liburu kopurua irakurtzen du hiru-

hileko bakoitzean.1.3. Bere interesaren arabera kalifikatzen du irakurgaia; bere

iritzia ematen du eta hari buruz mintzatzen da ikaskideekin.TESTU LITERARIOAK / EZ-LITERARIOAK.2.1. Testu mota desberdinak antzematen ditu.2.2. Konparazioa, metafora, pertsonifikazioa, hitzen errepika-

pena, aliterazioa, hiperbolea eta sinestesia literatura baliabide gisa antzematen ditu.

2.3. Zenbait literatura baliabide erabiltzen ditu: konparazioa, metafora, pertsonifikazioa eta hitzen errepikapena.

TESTU LITERARIOAK.3.1. Ahozko eta idatzizko literatura tradizioen generoak be-

reizten ditu: lirika, narrazioa eta drama.3.2. Obra garrantzitsuenen zatiak irakurtzen ditu, eta egileen

zenbait datu ezagutzen.3.3. Literatura testuak idazten ditu ereduetan oinarriturik.LIBURUTEGIAREN ETA IKT-EN ERABILERA.4.1. Iturri batzuk erabiltzen ditu literatura idazleei eta obrei

buruz informazioa eskuratzeko, bere jakin-mina asetzen du, eta irakurzaletasuna handitzen.

4.2. Liburutegien arauak ezagutu eta erabiltzen ditu.DISKRIMINAZIOA ANTZEMATEA.5.1. Gizarte, kultura, etnia eta genero diskriminazioa adierazten

duten ezaugarri eta esamoldeak antzeman, aukeratu eta zuzen-tzen ditu ahozko eta idatzizko testu mota guztietan.


Euskal hizkuntzaren eta literaturaren arloko irakaskuntzaren helburua da, Lehen Hezkuntzan, komunikazio gaitasun zerbait garatzea euskararen harreman eremu hurbiletan moldatzeko. Xede nagusiak ondoko hauek dira: komunikazio gaitasun zerbait garatzea harreman pertsonaletan eta informazio- eta komunikazio-teknologietan; testu literario eta ez-litera-rio errazak ulertuz irakurtzeko gaitasuna ematea; euskararekiko jarrera positiboa lortzea eta ikasleak motibatzea, oinarri nahikoaz baliaturik, ikasketan jarrai dezaten eta euskararen xehetasun soziokulturaletara eta soziolinguistikoetara hurbildu daitezen.

Lehen Hezkuntzako etaparako oinarrizko curriculumaren egitura hizkuntza jardueretan oinarritzen da, Hizkuntzen Europako Erreferentzia Esparru Bateratuan deskribatzen diren moduan: ahozko eta idatzizko testuak ulertzea eta sortzea (adierazpena eta elkarreragina). Edukiak, irizpideak eta estandarrak lau bloke handitan antolatuta daude, lehen ai-patutako hizkuntza jarduerekin bat, jakintzagai honen irakaskuntzen ar-datza baitira. Oinarrizko curriculumaren hiru elementu horien arteko lotu-rak ez dira unibokoak edo adiera bakarrekoak, hizkuntza jardueraren izaera ere berezia delako. Hori dela eta, estandarretan jaso eta deskriba-tzen den zeregin komunikatibo bakoitzean gehitu beharko da kasuan kasuko jarduera blokerako jasotako edukien multzoa. Era berean, hizkuntz jarduera zehatz baten ikaskuntzako estandar bakoitza noraino beregana-tu den ebaluatzeko, kasuan kasuko jarduerarako jaso eta deskribatu diren ebaluazio irizpide guzti-guztiak aplikatu beharko dira.

Lehen Hezkuntzako etapan guztiz kontuan hartu beharko da gaitasun maila oso oinarrizkoa dela, eta, beraz, bai elkarreragin komunikatiboan bai

testuak ulertu eta sortzean funtsezkoa izanen da adin horretako ikasleentzat ezagunak edo gertukoak diren testuinguruak erabiltzea, ikasleek lehena-gotik bereganatutako ezagutzak eta dituen gaitasunak eta esperientziak baliatuz. Abiapuntu horrekin, hizkuntza testuinguru zehatzetan erabiltzea bultzatuko da, esparru desberdinetako komunikazio egoeretan, hizkun-tzaren erabilera erreala eta motibatzailea izan dadin. Jolasaren erabilera, batez ere hasierako urteetan, eta lanak taldean egitea ezinbestekoak dira hizkuntza bat ikasteko oinarriak egokiak izan daitezen, eta, gainera, lagundu dezakete jakintzagaia taldearen zerbitzuan dagoen sozializaziorako tresna bat bihur dadin, ikasteko gai hutsa izan gabe. Ikasle koxkorragoekin azalpen teorikoagoak sartzen joan daitezke pixkanaka, gehienbat semantikoa den aurreneko tratamendutik tratamendu sintaktiko aurreratuagoa egiteko urratsak egiten.

Hizkuntzaren oinarrizko erreferente izateaz gainera, ikasleen komuni-kazio ekoizlearen motibatzailea ere bada irakaslea. Beraz, garrantzi handia eman behar zaio komunikazioaren alderdiari, hizkuntzaren erabilerari eta, hortaz, hizkuntza era programatu eta sistematikoan landu behar da eta modu pertsonalizatuan ebaluatu, ikasleek beren aurrerapenez ohartu daitezen. Ikasleek hizkuntza gaitasuna garatzen duten heinean, hizkuntza landu behar da testu mota desberdinak eta egoera globalei egokitutako diskurtsoak baliatuta, talde, txoko, sekuentzia eta proiektuen bidez.

Eskola giltzarri izan daiteke ikasleen hizkuntzaren motibazioan eta erabileran, ikasgelan ematen denaren osagarri izan litekeena, eta euska-raren erabilera bultza dezake bai eskolako ekintzetan bai familienganako elkarreraginean, euskararen ikaskuntza baloratu dadin.

b) Euskal hizkuntza eta literatura (A eredua).

EUSKAL HIZKUNTZA ETA LITERATURA (A EREDUA)



1. BLOKEA: AHOZKO MEZUEN ULERMENA.Ulermenerako estrategiak:–Aldez aurreko informazioa aktibatzea zeregin motari eta

gaiari buruz. –Testuaren zentzu orokorraren ulermena.–Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak

ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesi errazak egitea.

Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: –Zenbait egoeratan euskara ulertzeko interesa eta nork bere

buruan konfiantza garatzea hori lortzeko.–Adeitasun arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea.–Taldeko jolas tradizionalen ulermena.–Banaka edo taldeka, hizkuntza jolasetan parte hartzea,

zenbait material erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizional batzuen zentzuaz jabetzea: Olentzero, in-

auteria...–Ohiturak eta tradizioak: pertsonaia mitologikoak.–Errima, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

bideoak edo antzezpenak ulertzea (txotxongiloak, haurrentzako antzerkia, etab.).

Funtzio komunikatiboak:Harreman sozialetarako oinarrizko formulak ulertzea (aur-

kezpenak, agurrak).Ohiko komunikazio egoeretan erabiltzen diren esamoldeak

ulertzea (errutinak, jarraibideak, zereginei buruzko informazioa, galderak, etab.).

–Honakoak entzun eta ulertzea: egiazko egoerak islatzen dituzten solasaldiak, mailarako egokiak diren ahozko narrazioak edo ahozko testu erraz eta informatiboak, ahoz esandakoak edo informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiliz, gustua adierazten dutenak, pertsonak, animaliak edo objektuak deskribatzen dituztenak, edo laguntza, argibideak, gauzak edo baimena eskatzeko direnak.

Ahozkoaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Gauza pertsonalei buruzko galdera-erantzunak, adibidez,

izena, adina, kolore nahiena.–Deklinabideko kasuak:a) Kasu gramatikalak (nor, nork, nori).b) Inesiboa (non).c) Adlatiboa (nora).d) Edutezko genitiboa lehen eta hirugarren pertsonan (noren/

norena). e) Instrumentala (zerez).–Erakusleak hau, hauek.–Gustua lehen eta hirugarren pertsonan (zait, zaio).–Nahi izan aditz modala orainaldian.–Aditz aspektua puntukaria. –Leku adberbioak (hemen, hor eta han).Ahozko lexiko ohikoa (harrera): –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak, aurreikusteko moduko testuinguruetakoak eta ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko objektuak, mimika, etab.) antzematea eta ulertzea.

–Maiztasun handiko hiztegi berria ulertzea: koloreak, zenba-kiak, forma geometrikoak, familiako kideak, janari eta edariak, jostailuak, gorputzaren zatiak eta animaliak.


1. Testuaren esanahi orokorra, funtsezko informazioa edo puntu nagusiak ulertzeko egokienak diren oinarrizko estrategiak ezagutzea eta aplikatzea.

2. Eguneroko bizimoduari (ohiturak, jarduerak, ospakizunak) eta arau sozialei (adeitasun arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

3.1. Ahozko testu oso motz eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egiturak errazak eta lexikoa oso ohikoa izanen dira, argi eta pa-txadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, euskarri irudidunekin eta errepikatzeko aukerarekin.

3.2. Funtzio komunikatibo nagusia bereiztea (adibidez, infor-mazio eskaera, agindua, edo eskaintza bat), bai eta diskurtso-rako oinarrizko ereduak ere (adibidez, elkarrizketaren hasiera eta amaiera).

4. Ikasgelan erabiltzen diren oinarrizko egitura sintaktikoak ulertzea.



1.1. Aurretik dakiena aplikatzen du ahozko testuen esanahi orokorra ulertzeko.

1.2. Ahozko testuak atxikirik dauzkan hitzik gabeko lengoaiaz eta irudiez baliatzen da haren esanahia ulertzeko.

1.3. Eskolako gorabeherei buruzko mezuen funtsa ulertzen du (ikasleen asistentzia, egutegia, urtebetetzeak).

1.4. Jarraibideak eta oharrak dituzten mezu erraz eta labu-rrak ulertzen ditu (adibidez, eskolako arauak, jolas baten arauak).

1.5. Ohiko hitz-truke oso errazetan esaten zaiona ulertzen du (agurrak eta ikasgelako jarduera ohikoenen gaineko jarraibideak: oharrak, eskaerak, abisuak).

1.6. Elkarrizketa oso motz eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, etxeko animaliez eta objektuen oso oinarrizko deskribapenak.

1.7. Irudiak dituzten ahozko narrazio eta aurkezpen oso errazen eta esanguratsuen esanahi orokorra ulertzen du, baldin geldi eta argi mintzatu, mamia ezagutu eta mimikak ahozko kontakizunari laguntzen badio. Ulertzeko oinarrizko estrategiak erabiltzen ditu (erne egotea, testuinguruari erreparatzea, pertsonaien parte-har-tze txandak bereiztea).

1.8. Irudiak dituzten ahozko testu esanguratsuen esanahi orokorra ulertzen du (abesti, poesia, antzerki obra, ipuinak) eta ulertzeko oinarrizko estrategiak erabiltzen ditu (erne egotea, testuinguruari erreparatzea, pertsonaien parte-hartze txandak bereiztea).

1.9. Eskatzen zaion informazio zehatza ulertzen du eta zenbaki eta koloreekin lotzen du.

2.1. Zenbait egoeratan euskara ulertzeko interesa dauka.2.2. Badakizki adeitasun arau funtsezkoak eta eguneroko

ohiturak.2.3. Usadiozko jolas batzuen arauak ulertzen ditu haietan

parte hartzeko.2.4. Ikasgelan edo ikastetxean egiten diren ohitura eta tradi-

ziozko jai batzuen dinamika ulertzen du.2.5. Gelan landutako errima, ipuin eta kanta tradizionalak

ulertzen ditu.2.6. Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

antzezpen eta bideoen esanahi orokorra ulertzen du.3.1.1. Irakasleak ikasgelako ohiko jardueraz ematen dituen

mezuak eta jarraibideak ulertzen ditu funtsean.3.1.2. Ohiko hitz-truke errazetan esaten dena ulertzen du

(eguneroko errutinak, jarraibideak, argibideak, eskaerak, oharrak, gelako lanei buruzko feedback-a, etab.).

3.1.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, etab.).

3.1.4. Testuinguruaren laguntzaz, narrazio oso errazak dituzten marrazki bizidunak ulertzen ditu.

3.1.5. Ahozko azalpen edo jarraibide erraz-errazen esanahi orokorra ulertzen du.

3.2.1. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, objektuez, lagun egiteko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz eta ikasgelan lan-dutako gaiei buruz egindakoak.

3.2.2. Harreman sozialeko oinarrizko formulak ulertzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak).

3.2.3. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen esanahi orokorra ulertzen du.



–Hizkuntzaren erritmora eta sonoritatera hurbiltzea, leloak, hitz-kateak, aho-korapiloak, abestiak, asmakizunak, marrazki bizidunak eta abar baliatuz horretarako.

–Ahozko testuak ulertzeko, fonetikari, erritmoari, azentuazioari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi erabiltzea.

–Alfabetoko soinuak (txistukariak).

3.2.4. Diskurtsoaren oinarrizko eskemak bereizten ditu (elka-rrizketa baten hasiera eta amaiera).

4.1. Kasu hauek ulertzen ditu: absolutiboa, ergatiboa, datiboa, inesiboa, edutezko genitiboa eta instrumentala.

4.2. Erakusleak ulertzen ditu hau, hauek.4.3. Gustua adierazteko adierazpideak ulertzen ditu, orainal-

diko oinarrizko formetan.4.4. Nahi izan aditz modala ulertzen du orainaldian.4.5. Aditz aspektua puntukaria.4.6. Leku adberbioak ulertzen ditu (hemen, hor eta han).5.1. Ahozko testu oso errazetan identifikatzen ditu aldez

aurretik ikusitakoaren laguntzaz landutako hitzak eta esamol-deak.

5.2. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.3. Hiztegi berria ulertzen du, ondokoei buruz: kolore, zen-

baki, forma geometriko, familiako kide, janari eta edari, jostailu, gorputzaren zati eta animaliak.


6.1. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak ezagutzen ditu komunikazio testuinguru desberdinetan.

6.2. Aurrekoekin lotutako komunikazio esanahi eta asmoak ezagutzen ditu.

6.3. Txistukariak bereizten ditu.

2. BLOKEA: MINTZAMENA: ADIERAZPENA ETA ELKA-RRERAGINA.

Produkzio estrategiak:–Plangintza.–Gaiari, testuinguruari eta euskarari buruzko aldez aurreko

ezagupenetan oinarritzea.–Ereduen imitazioa eta errepikapena erabiltzea mezua argi

sortzeko.–Gauzatzea.–Mezua argi adieraztea, emandako ereduekin bat.–Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).–Hizkuntza gabeziak prozedura linguistikoekin, paralinguisti-

koekin edo paratestualekin konpentsatzea: • Esanahia argitzen duten objektuak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.• Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia

erabiltzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, elkarri begiratzea edo elkar ukitzea).

–Hizkuntzaz kanpoko soinuak erabiltzea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta tes-

tuinguru ezagunetan ahozko mezu errazak sortzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.

–Adeitasun arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea.–Taldeko jolas tradizionaletan parte hartzea.–Banaka edo taldeka, hizkuntza jolasetan parte hartzea,

material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizional batzuk ospatzea: Olentzero, inauteria...–Ohiturak eta tradizioak ospatzea: pertsonaia mitologikoak.–Errima, ipuin eta kanta tradizionalak.Funtzio komunikatiboak:–Harreman sozialetarako oinarrizko formulak (aurkezpenak,

agurrak).–Ohiko komunikazio egoeretan erabiltzen diren esamoldeak

(errutinak, jarraibideak, zereginei buruzko informazioa, etab.).–Egiazko egoerak simulatzen dituzten solasaldiak, gustua

adierazten dutenak, pertsonak, animaliak edo gauzak deskriba-tzen dituztenak eta laguntza, argibideak edo gauzak eskatzeko direnak.

Ahozko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Gauza pertsonalei buruzko galdera-erantzunak, adibidez,

izena, adina, kolore nahiena.–Deklinabideko kasuak:a) Kasu gramatikalak (nor, nork, nori).b) Inesiboa (non).c) Adlatiboa (nora).d) Edutezko genitiboa lehen eta hirugarren pertsonan (noren/

norena). f) Instrumentala (zerez).–Erakusleak hau, hauek.–Gustua lehen eta hirugarren pertsonan (zait, zaio).–Aditz modala nahi izan orainaldian.–Aditz aspektua puntukaria.–Leku adberbioak hemen, hor eta han.Ahozko lexikoa, ohikoa (produkzioa). Hiztegi berria, ondokoei

buruz: kolore, zenbaki, forma geometriko, familiako kide, janari eta edari, jostailu, gorputzaren zati eta animaliak.

Soinu, azentu, erritmo eta intonazio eredu egokiak.–Hizkuntzaren erritmora eta sonoritatera hurbiltzea, leloak,

hitz-kateak, aho-korapiloak, abestiak, asmakizunak, marrazki bizidunak eta abar baliatuz horretarako.

–Ahozko testuak sortzeko fonetikari, erritmoari, azentuazioari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi imitatzea.

1. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso motz eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo lengoaia aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.


3.1. Elkarreragin oinarri-oinarrizkoa izatea, oso teknika errazak erabiliz, linguistikoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa motz bat hasi, izan edo amaitzeko, testuaren funtzio komunikatibo nagusia betez (adibidez, agurra, zorion-ematea, informazio trukea).

3.2. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso motz eta errazak sortzea, buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.

3.3. Oso gai ezagunei buruzko informazio truke zuzena eskatzen duten elkarrizketa motz-motzetan parte hartzea modu errazean eta ulergarrian, oso maiz erabiltzen diren esamoldeak eta esaldi errazak erabiliz.

4. Oinarrizko egitura sintaktikoak erabiltzea.5. Hitz erabilienen sail mugatu bat erabiltzea, eguneroko ego-

erei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.



1.2. Ikasitako komunikazio-egoeretan parte hartzen du, adi-bidez, elkarrizketa errazetan, antzezpenetan, rol jokoetan eta abestiak kantatzean.

1.3. Aurkezpen oso laburrak egiten ditu, aldez aurretik pres-tatuak eta entseatuak, hurbileko gaiei buruzkoak (norbera eta familiako kideak aurkeztea, gorputzaren zatiak deskribatzea, bere gustuak eta gauzak zerez eginak dauden adieraztea) intonazio eta ahoskera egoki samarrak erabiliz.

1.4. Ikasgelan landutako informazio pertsonalari buruzko elkarrizketa oso gidatuetan hartzen du parte (izena, adina, gau-za nahienak, gustuak), hitzezko harremanetako arauak erabiliz (entzuten du, hitz egiteko txandak, solaskideari begiratzea).

2.1. Adeitasunezko ohiko esamoldeak eta ospakizunekin lotutako adierazpideak erabiltzen ditu (Zorionak, Urte berri on).

2.2. Gelan landutako ipuinak ezagutzen ditu eta errima eta kanta tradizionalak errezitatzen.

3.1.1. Euskaraz egiten ditu agurrak (Kaixo, Egun on, Agur…).

3.1.2. Euskaraz egiten ditu aurkezpenak (Hau X da, Ni X naiz).

3.1.3. Gauzak, laguntza eta informazioa eskatzen ditu.3.1.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gogoa duela.3.2.1. Badaki deskribatzen bere gorputza eta etxeko anima-

liena.3.2.2. Eguneroko egoera erraz-errazak antzezten ditu es-

amolde oso xumeak erabiliz (adibidez, jolas sinbolikoa familia bat irudikatuz).

3.3.1. Sentimendua adierazten du, baita zer gustatzen zaion ere.

3.3.2. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan (agurtzea, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskain-tzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, etab.)

3.3.4. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta kontaktu soziala gertatzen dela (agurtzea, norbera aurkeztea).

4.1. Kasu hauek erabiltzen ditu: absolutiboa, ergatiboa, dati-boa, inesiboa, edutezko genitiboa eta instrumentala.

4.2. Erakusleak erabiltzen ditu hau, hauek.4.3. Gustua adierazteko adierazpideak erabiltzen ditu, orai-

naldiko oinarrizko formetan.4.4. Nahi izan aditz modala erabiltzen du orainaldian.4.5. Puntukaria aditz aspektua erabiltzen du.4.6. Leku adberbioak erabiltzen ditu hemen, hor eta han.5.1. Ikasgelan landutako gaiekin lotuak dauden esamoldeak

erabili eta errepikatzen ditu: kolore, zenbaki, forma geometriko, familiako kide, janari eta edari, jostailu, gorputzaren zati eta animaliak.

5.2. Landutako esamoldeak errepikatzen ditu.6.1. Abestiak buruz ikasten ditu.6.2. Leloak buruz ikasi eta errepikatzen ditu intonazioa

imitatuz.6.3. Aho-korapiloak ikasten ditu.6.4. Ongi ahoskatzeko interesa du.

3. BLOKEA: TESTU IDATZIEN ULERMENA.Ulermenerako estrategiak: –Irakurketarako estrategien hastapen gidatua:• Aldez aurreko informazioa aktibatzea zeregin motari eta

gaiari buruz. • Alfabetoko grafia eta soinuak lotzea.• Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea esamolde eta hitz

ezagunetatik abiatuta.• Testua eta egoera baten irudia edo irudikatze grafikoa

lotzea.• Edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesi oso errazak

egitea.–Irudien hiztegia erabiltzen hastea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskarazko hitzak eta testu oso errazak irakurtzeko interesa

(horma-irudiak, zoriontzeak, argazki oinak, izenburuak).

1. Testuaren esanahi orokorra ulertzea, oinarrizko estrategia egokienak aplikatuz.

2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko nagusiak identifikatzea eta ikasitakoa testua ongi ulertzeko erabiltzea.

3. Testuaren funtzio komunikatibo nagusia edo nagusiak bereiztea (adibidez, zoriontzea), eta haren edo haien adierazle ohikoenen sail mugatu bat.

4. Idatzizko komunikazioak berezko dituen oinarrizko egitura morfosintaktikoekin lotutako esanahi ohikoenak ezagutzea.

5. Hitz idatzi erabilienen sail mugatu bat ezagutzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientzi-ekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

6. Grafiak ezagutzea eta haien ahoskerarekin eta esanahia-rekin lotzea.

1.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu irudietatik abi-atuta.


1.3. Landutako gaiekin lotutako idatzizko hitz eta esamolde oso errazak ulertzen ditu.

1.4. Bere mailari dagozkion idatzizko testuak ulertzen ditu: ikasgelako horma-irudiak (oinarrizko eguraldia, asteko egunak, urteko hilabeteak).

1.5. Zoriontzeko eta gonbidatzeko mezu oso errazak ulertzen ditu, aurretik landutakoak (urtebetetzeak, Eguberriak).

1.6. Ikasgelan landutako ohiko gaiei buruzko asmakizun eta deskribapen labur eta oso errazetako informazio orokorra ulertzen du.

1.7. Ikusitakoaren laguntzaz, istorio oso erraz baten ideia nagusia ulertzen du eta pertsonaiak identifikatzen ditu.



–Haurrentzako euskarazko argitalpenak begiratzeko eta haiekin gozatzeko interesa.

–Euskarazko azpititulu erraz-errazak dituzten marrazki bizidun eta bideo errazak ikusten ohitzea.

Funtzio komunikatiboak.–Bere esperientziatik hurbil dauden eguneroko egoerei da-

gozkien testuekin ohitzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak), zoriontzeko mezuak, oharrak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.

–Harremanetan jartzea paperezko euskarrietan edo digitaletan dauden testu mota desberdinekin, piktogramak eta irudiak barne, helburu desberdinekin:

a) Idatzizko komunikazioa izan eta mantendu beste pertsona batzuekin (txartelak eta zoriontzeko mezuak).

b) Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.c) Ipuin edo komiki oso erraz batean kontatzen dena jakitea.d) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburuak, audioliburuak,

etab.).e) Ahozko testuaren eta idatziaren artean dagoen erlazioaz

jabetzea (euskarazko azpitituluak marrazki bizidunen historia oso errazetan).

Idatziaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Gauza pertsonaletako hitzekin ohitzea, adibidez, izena, adina,

kolore nahiena.–Deklinabideko kasuak:a) Kasu gramatikalak (nor, nork, nori).b) Inesiboa (non).c) Adlatiboa (nora).d) Edutezko genitiboa lehen eta hirugarren pertsonan (noren/

norena). f) Instrumentala (zerez).–Erakusleak hau, hauek.–Gustua lehen eta hirugarren pertsonan (zait, zaio).–Aditz modala nahi izan orainaldian.–Aditz aspektua puntukaria.–Leku adberbioak hemen, hor eta han.Ohiko lexiko idatzia (harrera). –Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan ikasleek ikusten

dituzten eta oso maiz erabiltzen diren hitzak eta esamoldeak irakurtzeko ohitura hartzea.

–Hitz ezagunak identifikatzea, aldez aurretik ahoz eta ikusitako-aren laguntzaz eta idatzizko forma erakutsiz landu direnak.

–Ikastetxean ikasleek eskura dituzten eta maiz erabiltzen diren errotuluak eta testuak identifikatzea.

–Ondokoei buruzko hiztegia ulertzea: kolore, zenbaki, forma geometriko, familiako kide, janari eta edari, jostailu, gorputzaren zati eta animaliak.

–Irudien hiztegiak erabiltzea.Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea eredu idatzietatik

abiatuta.

2.1. Interesa du euskarazko testu oso errazak eta haurrentzako argitalpenak irakurtzeko, gehienbat irudiz osatuak.

3.1. Idatzizko jarraibide errazak ulertzen ditu, eskolako jardu-erekin eta zereginekin lotutakoak (Moztu, Itsatsi, Kopiatu, Hasi, Gelditu, Bukatu, etab.).

3.2. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu irakurtzeko.

3.3. Ikasgelan eta ikastetxean ohikoak diren errotuluetako eta karteletako oinarrizko informazioa ulertzen du.

3.4. Testu oso errazak ulertzen ditu (errotuluak, zoriontzeko mezuak, ikasgelako arauak, etab.).

3.4. Jarraibide sekuentzia motz-motza ulertzen du, adibidez, ikasgelako jarduera erraz bat.

4.1. Egitura morfosintaktikoen esanahiak ezagutzen ditu, adibidez:

Zer da hau?Nor da hau?Hau liburua da?Zein koloretakoa da?Irudia egin.Non dago?Hemen dago.Zer dago mahaian?Zertan ari da? Zer egiten ari da?Zenbatu.Begiratu eta idatzi.Ordenan jarri.Norena da?Nora doa?Lagunak liburua nahi du.Zer nahi duzu?Gustatzen zait.Ez zait gustatzen.Euria ari du.Oinez doa.5.1. Ikasgelan landutako hiztegia eta esamoldeak biltzen

dituzten testu idatziak ulertzen ditu.5.2. Eskolaren inguruneko edo hiriko identifikazio kartelak

ulertzen ditu.5.3. Errutinetan (egutegia, eguraldiari buruzko esamoldeak)

edo ikasgelako liburuetan (titulua, jarraibide oso errazak, etab.) erabiltzen den material irudiduneko hitz ezagunak irakurri eta ulertzen ditu.

5.4. Hiztegi irudidunak erabiltzen ditu.6.1. Grafiak ezagutzen ditu eta haien ahoskerarekin eta

esanahiarekin lotzen.

4. BLOKEA: TESTUAK IDAZTEA: ADIERAZPENA ETA ELKARRERAGINA.

Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Lehendik landutako eredu oso egituratuekin testua plani-

fikatzea.–Gauzatzea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).–Hiztegi irudidunak erabiltzea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Oso maiz erabiltzen diren hitz eta esamolde batzuk euskaraz

idazteko interesa.–Euskaraz komunikatzeko interesa, ikaskideekin edo ikastetxe-

tik kanpoko beste ikasle batzuekin (marrazkiak edo piktogramak dituzten testuak, argazkiak eta abar erabiliz).

Funtzio komunikatiboak.–Testu errazak egitea (zerrendak, kartelak, oharrak, txartelak),

emandako ereduetatik abiatuta.–Txartelak egitea norbera aurkezteko edo beste batzuei zori-

onak emateko testua eta irudiak erabiliz (marrazkiak, argazkiak, etab.).

–Inprimaki oso errazak osatzea, irudien bidez adierazitako aukerak seinalatuz edo oso oinarrizkoak diren datu pertsonalen kopuru mugatu batekin.

Idatzizko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Gauza pertsonaletako alderdiak adieraztea, adibidez, izena,

adina, kolore nahiena.–Deklinabideko kasuak:a) Kasu gramatikalak (nor, nork, nori).b) Inesiboa (non).c) Adlatiboa (nora).d) Edutezko genitiboa lehen eta hirugarren pertsonan (noren/

norena). e) Instrumentala (zerez).–Erakusleak hau, hauek.–Gustua lehen eta hirugarren pertsonan (zait, zaio).–Aditz modala nahi izan orainaldian.–Aditz aspektua puntukaria.–Leku adberbioak hemen, hor eta han.Ohiko lexiko idatzia (produkzioa).–Euskarazko hiztegi irudidun txikiak egitea, hitzak eta irudiak

lotuz.–Oso jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperezko materialak

edo digitalak erabiliz (hitz ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, esamoldeak falta den hitzarekin osatzea, testu errazak osatzea, irudiez lagundurik).

–Ondokoei buruzko hiztegia erabiltzea: kolore, zenbaki, forma geometriko, familiako kide, janari eta edari, jostailu, gorputzaren zati eta animaliak.

1. Testu oso motz eta errazak idaztea, adibidez, oso ohikoak diren hitzak eta esaldiak kopiatuz, helburu dituzten funtzio komuni-katiboak betetzeko, oinarrizko estrategia egokienak aplikatuz.

2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko garran-tzitsuak ezagutzea, eta testuinguruarekin bat datozen idatzizko lanak sortzeko aplikatzea, adeitasun arau funtsezkoenak erres-petatuz.

3. Funtzio komunikatiboa duten idatzizko testuak sortzea, gehienbat kode ikonikoen bidez.

4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea.5. Hitz erabilienen sail mugatu bat erabiltzea, eguneroko ego-



1.2. Hitzak eta esaldiak idazten ditu, eta bere irudiarekin lotzen.

1.3. Bere buruari buruzko informazioa osatzen du aldez aurretik landutako esaldi oso errazetan.

1.4. Testu laburrak eta oso errazak idazten ditu (zerrendak, gonbidapenak, postalak), emandako eredu bati jarraikiz eta egitura gramatikalak errespetatuz.

2.1. Hitz edo esamolde ezagunak euskaraz idazteko interesa du.

2.2. Gutunak hasi eta amaitzeko oinarrizko arau batzuk era-biltzen ditu, eredu batekin.

2.3. Interesa du ikaskideekin edo ikastetxetik kanpoko beste ikasle batzuekin idatzizko komunikazioa izateko.

3.1. Interesa du euskarazko testu errazak idazteko eta bes-teekin konpartitzeko.

3.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landutako hitz, esaldi eta esamolde oso errazak idazten ditu.

3.3. Egoera esanguratsuetan ezagunak diren hitzen zerrendak prestatzen ditu.

3.4. Ohar erraz-errazak idazten ditu emandako eredu bate-kin.

3.5. Kartel errazak egiten ditu eredu batekin.3.6. Norbaiti zorionak emateko gutunak edo txartelak idazten

ditu eredu batetik abiatuta, testu erraz-erraza kopiatuz eta ma-rrazkiak edo argazkiak ere txertatuz.

3.7. Inprimaki oso errazak osatzen ditu, irudien bidez adi-erazitako aukerak seinalatuz edo oso oinarrizkoak diren datu pertsonalak idatziz (adibidez, izena, adina eta ikasgela).

4.1. Esaldi laburrak osatzeko gai da, ereduetatik abiaturik:Zer da hau?Nor da hau?Hau liburua da?Zein koloretakoa da?Irudia egin.Non dago?Hemen dago.Zer dago mahaian?Zertan ari da? Zer egiten ari da?Zenbatu.Begiratu eta idatzi.Ordenan jarri.Norena da?Nora doa?Lagunak liburua nahi du.Zer nahi duzu?Gustatzen zait.Ez zait gustatzen.Euria ari du.Oinez doa.



5.1. Glosario irudidun txikiak egiten ditu, marrazkiak, argazkiak, etab. erabiliz.


5.3. Ondokoei buruzko hiztegia erabiltzen du: kolore, zenbaki, forma geometriko, familiako kide, janari eta edari, jostailu, gorpu-tzaren zati eta animaliak.




gaiari buruz. –Testuaren zentzu orokorraren ulermena.–Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak



buruan konfiantza garatzea hori lortzeko.–Adeitasun arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea.–Taldeko jolas tradizionalen ulermena.–Banaka edo taldeka, hizkuntza jolasetan parte hartzea,

zenbait material erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizional batzuen zentzuaz jabetzea: Olentzero, in-

auteria...–Ohiturak eta tradizioak: pertsonaia mitologikoak eta herri

kirolak.–Dichos, cuentos y canciones tradicionales.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

filmak edo antzezpenak ulertzea (txotxongiloak, haurrentzako antzerkia, etab.).

Funtzio komunikatiboak:Harreman sozialetarako oinarrizko formulak ulertzea (aur-

kezpenak, agurrak).–Solasaldiak ulertzea, ahoz esandakoak edo informazioaren

eta komunikazioaren teknologiak erabiliz, hurbileko gaiei buruz-koak (gustuak, tokia eta deskribapen erraza, hauei dagozkienak: gehien maite diren gauzak, familia, laguntza, informazio edo baimen eskaerak, lanbideak, eguraldia).

–Ohiturak ulertzea.–Batek zer duen gustuko edo nahien ulertzea.–Ibilbideak ulertzea.Entzundako egitura morfosintaktikoen ulermena, aurreko

kurtsoan landutakoena eta berriena:–Deklinabideko kasuak:a) absolutiboa (nor).b) ergatiboa (nork).c) soziatiboa (norekin).d) inesiboa (non, zertan).e) ablatiboa (nondik).f) adlatiboa (nora, zertara).–Erakusleak: hau, hori, hura–Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren

pertsonan (zait, zaizu, zaio / zaizkit, zaizkizu, zaizkio), baiezko eta ezezko esaldietan.

–Aditz modala: nahi izan.–Ahal izan aditza, orainaldiko lehenbiziko pertsonan.–Aditzaren aspektuak (burutua eta puntukaria).–Lokailuak: gaur, orain, lehenik, ondoren, gero, azkenik,

baina.Ahozko lexiko ohikoa (harrera): –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak ezagutu eta ulertzea, aurreikusteko moduko testuinguru-etakoak eta ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko objektuak, mimika, etab.).

–Maiztasun handiko hiztegi berria ulertzea: espazioa (zenbait posposizioren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak. Adjektibazioa.

Soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak.–Hizkuntzaren erritmora eta sonoritatera hurbiltzea, leloak,



–Alfabetoko soinuak (txistukariak).


2. Eguneroko bizimoduari (ohiturak, jarduerak, ospakizunak) eta arau sozialei (adeitasun arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak identifikatzea eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

3.1. Ahozko testu oso motz eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egiturak errazak eta lexikoa oso ohikoa izanen dira, argi eta pa-txadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, euskarri irudidunekin eta errepikatzeko aukerarekin.

3.2. Funtzio komunikatibo nagusia bereiztea (adibidez, infor-mazio eskaera, agindua, edo eskaintza bat), bai eta diskurtsorako oinarrizko ereduak ere (adibidez, elkarrizketaren hasiera eta amaiera, edo narrazio eskematiko baten puntuak).

4. Ikasgelan erabiltzen dituen oinarrizko egitura morfosin-taktikoak ulertzea.

5. Ezagutu eta erabiltzea maiztasun handiko ahozko lexikoa, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.




1.3. Eskolako gorabeherei buruzko mezuen funtsa ulertzen du (ikasleen asistentzia, egutegia, urtebetetzeak).

1.4. Jarraibideak eta oharrak dituzten mezu erraz eta laburrak ulertzen ditu (adibidez, eskolako arauak, jolas baten arauak).

1.5. Ohiko hitz-truke oso errazetan esaten zaiona ulertzen du (agurrak eta ikasgelako jarduera ohikoenen gaineko jarraibideak: oharrak, eskaerak, abisuak).

1.6. Elkarrizketa oso motz eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, ikasgelaz, etxeko animaliez, nahiago dituen jakiak eta objektuen oso oinarrizko deskribapenak.

1.7. Ikasgelan, hurbileko kontuei buruzko elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du, elkarrizketa bere aurrean denen edo espazio simulatu batean.

1.8 Irudiak dituzten ahozko narrazio eta aurkezpen oso errazen eta esanguratsuen esanahi orokorra ulertzen du, baldin geldi eta argi mintzatu, mamia ezagutu eta mimikak ahozko kontakizunari laguntzen badio. Ulertzeko oinarrizko estrategiak erabiltzen ditu (erne egotea, testuinguruari erreparatzea, pertsonaien parte-har-tze txandak bereiztea).

2.1. Zenbait egoeratan euskara ulertzeko interesa dauka.2.2. Badakizki adeitasun arau funtsezkoak eta eguneroko

ohiturak.2.3. Usadiozko jolas batzuen arauak ulertzen ditu haietan

parte hartzeko.2.4. Hizkuntza jokoak ulertzen ditu (indibidualak eta talde-

koak).2.5. Ikasgelan edo ikastetxean ospatzen diren jai tradizional

batzuen dinamika ulertzen du.2.6. Gelan landutako ohitura eta tradizioak ezagutzen ditu.2.7. Gelan landutako esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak


antzezpenen edo bideoen esanahi orokorra eta muina ulertzen du.

3.1.1. Irakasleak ikasgelako ohiko jardueraz ematen dituen mezuak eta jarraibideak ulertzen ditu.

3.1.2. Ohiko hitz-truke errazetan esaten dena ulertzen du (eguneroko errutinak, jarraibideak, argibideak, eskaerak, oharrak, gelako lanei buruzko feedback-a, etab.).

3.1.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, etab.).

3.1.4. Testuinguruaren laguntzaz, narrazio oso errazak dituzten marrazki bizidunak ulertzen ditu.

3.1.5. Ahozko azalpen edo jarraibide erraz-errazen esanahi orokorra ulertzen du.

3.1.6. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu eta informazio orokorra eta datu zehatzen bat ateratzeko gai da.

3.2.1. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, objektuez, lagun egiteko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz eta ikasgelan lan-dutako gaiei buruz egindakoak.

3.2.2. Harreman sozialeko oinarrizko formulak ulertzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak).

3.2.3. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen esanahi orokorra ulertzen du.

3.2.4. Diskurtsoaren oinarrizko eskemak bereizten ditu (elkarrizketa baten hasiera eta amaiera, narrazio eskematiko bateko puntuak).

3.2.5. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazio erraza dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ikas edo kirol jarduera baten hasiera edo amaiera, etab.).

4.1. Kasu hauek ulertzen ditu: absolutiboa, ergatiboa, sozia-tiboa, inesiboa, ablatiboa eta adlatiboa.

4.2. Erakusleak ulertzen ditu hau, hori, hura.4.3. Gustua adierazteko adierazpideak ulertzen ditu, orainal-

diko oinarrizko formetan.4.4. Nahi izan aditz modala ulertzen du.4.5. Ahal izan aditza ulertzen du, orainaldiko lehenbiziko

pertsonan.4.6. Aditzaren aspektuak ulertzen ditu burutua eta puntuka-

ria.4.7. Lokailuak ulertzen ditu gaur, orain, lehenik, ondoren, gero,

azkenik, baina.5.1. Ahozko testu errazetan identifikatzen ditu aldez aurretik

ikusitakoaren laguntzaz landutako hitzak eta esamoldeak.5.2. Hizkuntz jolasetan parte hartzen du interesarekin, eta

lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.5.3. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.4. Arlo hauen hiztegi berria ulertzen du: espazioa (zenbait

posposizioren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak.






6.3. Txistukariak bereizten ditu.


Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Gaiari, testuinguruari eta euskarari buruzko aldez aurreko

ezagupenetan oinarritzea.• Mezua argi ulertzea, aldez aurreko ezagupenetan oinarrituta,

eta zenbait aldiz praktikatzea.–Gauzatzea.• Ereduei jarraikiz, mezua argi adieraztea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Hizkuntza gabeziak prozedura linguistikoekin, paralinguisti-

koekin edo paratestualekin konpentsatzea. –Esanahia argitzen duten gauzak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia era-

biltzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, begirada edo gorputza erabiltzea harremana egiteko).

• Hizkuntzaz kanpoko soinuak erabiltzea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta tes-


–Adeitasun arauak eta eguneroko ohiturak ezagutzea.–Parte hartzea zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo-

tan.–Banaka edo taldeka, hizkuntza jolasetan parte hartzea,

material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizional batzuk ospatzea: Olentzero, inauteria...–Ohiturak eta tradizioak ospatzea: pertsonaia mitologikoak

eta herri kirolak.–Olerki, esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

bideoak edo antzezpenak (txotxongiloak, haurrentzako antzerkia, etab.).

Funtzio komunikatiboak:–Agurrak.–Aurkezpenak.–Norberarengandik hurbil dauden gaiei buruzko informazioaren

trukea (gustuak, gauzak zerez eginak dauden, gauzak non diren adieraztea, lanbideak, eguraldia).

–Eguneroko errutinak.–Pertsonen, animalien eta objektuen deskribapena.–Batek zer duen gustukoa edo nahiago.Aurreko kurtsoetan landutako egitura morfosintaktikoak eta

egitura berriak ahoz sortzea:–Deklinabideko kasuak:a) absolutiboa (nor).b) soziatiboa (norekin).c) inesiboa (non, zertan).d) ablatiboa (nondik).e) adlatiboa (nora, zertara).–Erakusleak: hau, hori, hura–Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren



baina.Ahozko lexikoa, ohikoa (produkzioa). Maiztasun handiko hizte-

gia, hauei buruzkoa: espazioa (zenbait posposizioren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak. Adjetivación.



–Ahozko testuak sortzeko fonetikari, erritmoari, azentuazioari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi imitatzea.


2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko garrantzi-tsu eta esanguratsu batzuk ezagutzea, eta horiei buruz ikasitakoa aplikatzea testuinguruarekin bat datozen ahozko lanak sortzeko, komunikazioaren arau funtsezkoenak errespetatuz.


3.2. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso motz eta errazak sortzea, buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duena keinuekin lagunduz.


4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea.5. Hitz erabilienen sail mugatu bat erabiltzea, eguneroko ego-





1.3. Ikasgelako hizkuntza harremanetan parte hartzen du hitz-trukeaz baliaturik, buruz ikasitako formulak erabilita: non dauden gauzak galdetzen du, eskerrak ematen ditu, agurrak adierazten ditu, baieztatzen du edo ukatzen, eskatzen, eskertzen, desenkusatzen da, gustuak adierazten ditu.

1.4. Norberari buruzko elkarrizketa gidatuetan hartzen du parte (izena, adina, gauza nahienak, gustuak, eguneroko errutinak).

1.5. Aurkezpen oso laburrak egiten ditu, aldez aurretik pres-tatuak eta entseatuak, hurbileko gaiei buruzkoak (norbera eta familiako kideak aurkeztea, gorputzaren zatiak deskribatzea, bere gustuak eta gauzak zerez eginak dauden adieraztea) intonazio eta ahoskera egoki samarrak erabiliz.

1.6. Taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten lanak tal-dean egiteko gai da, euskaraz mintzatuz (jolasak, elkarrizketak, etab.).

2.1. Alderdi soziokulturalei buruz aurretik dakiena abian jartzen du eta ahozko sormen-lanetan eta solas-trukeetan erabiltzen.

2.2. Adeitasunezko ohiko esamoldeak eta ospakizunekin lotutako adierazpideak erabiltzen ditu (Zorionak, Eguberri on).

2.3. Gelan landutako olerki, esaera zahar, ipuin erraz eta kanta tradizionalak ezagutzen eta errezitatzen ditu.

3.1.1. Euskaraz egiten ditu agurrak Kaixo, Egun on, Arratsalde on, Agur, Gero arte,…).

3.1.2. Realiza presentaciones en euskera (Hau X da, Ni X naiz).

3.1.3. Gauzak, laguntza, baimena eta informazioa eskatzen ditu.

3.1.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gogoa duela.3.2.1. Badaki deskribatzen animaliak, pertsonak eta gauzak.3.2.2. Eguneroko egoera sinpleak antzezten ditu esamolde oso

errazak erabiliz (adibidez, joko sinbolikoa denda bat irudikatuz).3.3.1. Ongi adierazten du zer sentitzen duen, zer gustatzen

zaion, zer nahiago duen, ados dagoen ala ez.3.3.2. Galdera errazak egiten ditu interesatzen zaizkion gaiei

buruz.3.3.3. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan

(agurtzea, berari buruzko galdera errazak, baietza edo ezetza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskain-tzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, etab.)

3.3.4. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta bertan kontaktu soziala gertatzen dela (eskerrak ematea, agurtzea, nork bere burua aurkeztea, norbaitengana jotzea, norbaiten egoeraz galdetzea, norbait zo-riontzea, agur esatea), informazio pertsonala trukatzen da (izena, adina, etab.) eta sentimenduak-eta adierazten direla.

4.1. Kasu hauek erabiltzen ditu: absolutiboa, soziatiboa, ablatiboa eta adlatiboa.

4.2. Erakusleak erabiltzen ditu.4.3. Gustua adierazteko esamolderen bat erabiltzen du,

orainaldiko oinarrizko formekin.4.4. Nahi izan aditz modala erabiltzen du orainaldian.4.5. Ahal izan aditza erabiltzen du, orainaldiko lehenbiziko

pertsonan.4.6. Aditzaren aspektuak erabiltzen ditu burutua eta puntu-

karia.4.7. Lokailuak erabiltzen ditu gaur, orain, lehenik, ondoren,

gero, azkenik, baina.5.1. Norberaren esperientziekin lotutako oinarrizko lexikoa

erabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, etab.).

5.2. Ikasgelan landutako gaiekin lotutako esamoldeak errepika-tu eta erabiltzen ditu: espazioa (zenbait posposizioren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak.

6.1. Abestiak buruz ikasten ditu.6.2. Leloak buruz ikasi eta errepikatzen ditu intonazioa


3. BLOKEA: TESTU IDATZIEN ULERMENA.Ulermenerako estrategiak: –Irakurketarako estrategien erabilera gidatua:• Aldez aurreko informazioa aktibatzea zeregin motari eta

gaiari buruz.• Alfabetoko grafia eta soinuak lotzea.• Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea esamolde eta hitz

ezagunetatik abiatuta.• Testua eta egoera baten irudia edo irudikatze grafikoa

lotzea.• Testuaren esanahi orokorra bereiztea. • Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak

ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesi oso errazak egitea.

–Irudien hiztegia erabiltzen hastea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskaraz testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak,

argazki oinak, hiztegi irudidunak, komikiak, haurrentzako aldiz-kariak, irakurgai egokituak, etab.).

–Ohitura, konbentzio sozial eta usadioei buruz informazioa euskaraz ezagutzeko interesa.

1. Testuaren esanahi orokorra ulertzea, oinarrizko estrategia egokienak aplikatuz.

2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko esan-guratsuak identifikatzea eta horiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.




6. Oinarrizko zeinu ortografikoak ezagutzea.

1.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu, lehenagotik dakie-na, irudiak, titulua eta beste elementu grafikoak oinarri hartuta.

1.2. Testu bat eta dagokion irudia modu egokian lotzen ditu.1.3. Ekintzekin lotutako idatzizko jarraibide erraz-errazak uler-

tzen ditu jarduera bat egiteko (esaldiak, jolas baten arauak).1.4. Historia labur eta ongi egituratuetan funtsezkoena ulertzen

du (pertsonaiak, tokia, denbora eta gertakarien haria), betiere irudiak eta ekintzak bideratzen badute mamiaren zati handi bat (irakurketa egokituak, komikiak, ipuinak, etab.).

1.5. Bere mailara egokitutako testu idatziak ulertzen ditu: gelako horma-irudiak eta hurbileko ingurunekoak.

1.6. Zoriontzeko eta gonbidatzeko mezu oso errazak ulertzen ditu, aurretik landutakoak (urtebetetzeak, Eguberriak).

1.7. Ikasgelan landutako ohiko gaiei buruzko asmakizun eta deskribapen labur eta oso errazetako informazio orokorra ulertzen du.

2.1. Interesa du euskarazko testu errazak eta haurrentzako argitalpenak irakurtzeko.

2.2. Liburu egokituak, edo haurrentzako aldizkariak irakurtzen ditu euskaraz, paperean edo euskarri digitalean, zenbaitetan irakurketari laguntzeko grabazioekin.



–Azpititulu errazekin marrazki bizidunak eta bideo informati-boak euskaraz ikustera ohitzea.

Funtzio komunikatiboak.Esperientziatik gertu dauden eguneroko egoerei dagozkien tes-

tuak irakurtzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), zoriontzeko mezuak, abisuak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.

–Ikasleen hizkuntz gaitasunaren mailara egokitutako testu mota desberdinak irakurtzea, paperean edo euskarri digitaletan, helburu hauekin:


b) Pertsonei buruzko oinarrizko xehetasunak ezagutzea (haien gustuak, sentimenduak, etab.), edo gauzei eta animaliei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.d) Ipuin edo komiki oso errazetan kontatzen dena jakitea.e) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburu eta aldizkariak,

pop-up-ak, audio-liburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Idatzizko ulermenari laguntzea (ingelesezko azpidatziak,

marrazki bizidunen historia oso sinpleetan, karaokea, ikasleek egindako testuak, etab.).

Egitura morfosintaktiko idatzien ulermena, aurreko kurtsoan landutakoena eta egitura berriena:

–Deklinabideko kasuak:a) absolutiboa (nor).b) ergatiboa (nork).c) soziatiboa (norekin).d) inesiboa (non, zertan).e) ablatiboa (nondik).f) adlatiboa (nora, zertara).–Erakusleak: hau, hori, hura–Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren



baina.Ohiko lexiko idatzia (harrera).–Irudia eta hitza lotuta ikusteko eta ikasgelan oso maiz

erabiltzen diren hitzak eta esamoldeak irakurtzeko ohitura hartzea.

–Arlo hauen lexikoa ulertzea: espazioa (zenbait posposizio-ren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak. Adjektibazioa.

–Testua atxikia duten hiztegi irudidunak erabiltzea.Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera.–Irakaslearen laguntzaz, beti letra larriz edo xehez diren hitzei

erreparatzea.–Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea eredu idatzietatik

abiatuta.

3.1. Idatzizko jarraibide errazak ulertzen ditu, eskolako jar-duerekin eta zereginekin lotutakoak (Irakurri, Kopiatu, Elkartu, Erantzun, Osatu, Marraztu, eta abar).

3.2. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu irakurtzeko.

3.3. Ikasgelan eta ikastetxean ohikoak diren errotuluetako eta karteletako oinarrizko informazioa ulertzen du.

3.4. Gai ezagunei buruzko gutun oso motzak eta errazak (postalak eta txartelak) ulertzen ditu, adibidez, norberari edo familiari buruzkoak.

3.5. Jarraibide sekuentzia motz-motza ulertzen du, adibidez, jolas edo joko erraz bat egiteko.

4.1. Egitura morfosintaktikoen esanahiak ezagutzen ditu, adibidez:

Nor da hau?Nork egin du?Norekin dago?Zertan ari da? Musika jotzen ari da. Niri laranja gustatzen zait.Ez zait gustatzen.Zenbat urte dituzu?Nor zara zu?Zer nahi duzu edateko?Patiora joan ahal naiz?Nondik zatoz?Norekin zoaz?Lehenik moztu papera eta ondoren itsatsi.5.1. Ikasgelan landutako hiztegia eta esamoldeak biltzen


ulertzen ditu.5.3. Errutinetan (egutegia, eguraldiari buruzko esamoldeak)

edo ikasgelan dauden liburuetan erabiltzen den ikusizko materi-alean hitz ezagunak irakurri eta ulertzen ditu.

5.4. Testua duten hiztegi irudidunak erabiltzen ditu.6.1. Euskarazko Oinarrizko zeinu ortografiko batzuen erabilera

desberdinez jabetzen da (adibidez, galdera eta harridura).


Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Norberaren gaitasun orokorrak eta komunikaziokoak abian


• Lehendik landutako eredu oso egituratuekin testua plani-fikatzea.

–Gauzatzea.–Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Hiztegi irudidunak erabiltzea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskaraz testu errazak eta laburrak idazteko interesa (komiki-

ak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, ereduetatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).

–Euskaraz komunikatzeko interesa, ikaskideekin edo ikastetxe-tik kanpoko beste ikasle batzuekin (marrazkiak dituzten testuak, argazkiak eta abar erabiliz).

Funtzio komunikatiboak.–Informazioa transmititzeko testu errazak egitea (zerrendak,

kartelak, oharrak, etab.), emandako ereduetatik abiatuta.–Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu errazak


Egitura morfosintaktikoen idatzizko produkzioa, aurreko kurtsoan landutakoena eta egitura berriena:

–Deklinabideko kasuak:a) absolutiboa (nor).b) soziatiboa (norekin).c) inesiboa (non, zertan).d) ablatiboa (nondik).e) adlatiboa (nora, zertara).–Erakusleak: hau, hori, hura–Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren



baina.

1. Testu oso motz eta errazak idaztea, adibidez, oso ohikoak diren hitzak eta esaldiak kopiatuz, helburu dituzten funtzio komuni-katiboak betetzeko, oinarrizko estrategia egokienak aplikatuz.

2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko ga-rrantzitsuak ezagutzea, eta horiei buruz ikasitakoa aplikatzea testuinguruarekin bat datozen idatzizko lanak sortzeko, oinarrizko adeitasun arauak errespetatuz.

3.1. Paperean edo euskarri elektronikoan, testu motz-motzak eta errazak egitea, lotu gabeko esaldi bakunez osatuak, norberari, inguruari eta eguneroko bizimoduari buruz hitz egiteko.

3.2. Funtzio komunikatiboa duten testuak sortzea.4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea.5. Hitz erabilienen sail mugatu bat erabiltzea, eguneroko ego-


6. Eredu grafiko eta oinarrizko arau ortografiko batzuk erres-petatzen ditu.

1.1. Hitzak eta esaldiak idazten ditu, eta bere irudiarekin lotzen.

1.2. Bere buruari buruzko informazioa osatzen du aldez aurretik landutako esaldi errazetan.

1.3. Testu laburrak eta errazak idazten ditu (oharrak, zorion-agurrak, abisuak, deskripzio motzak, jarraibideak), emandako eredu bati jarraikiz eta egitura gramatikalak errespetatuz.

2.1. Euskaraz testu errazak idazteko interesa du (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, fitxak osatzea).


2.3. Eredu batean oinarrituta, testu oso laburrak idazten ditu ikasgelan ahoz landutako gaiei buruz, oinarrizko hiztegia eta esamoldeak prestatuta.


3.1.1. Interesa du euskarazko testu errazak idazteko eta besteekin konpartitzeko.

3.1.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landutako hitz, esaldi eta esamolde oso errazak idazten ditu.

3.1.3. Inprimaki errazak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, hizkuntzen pasaportea, autoebaluazioak, gustuak, irakurritako ipuinen izenburuak, etab.)

3.2.1. Ohar errazak idazten ditu emandako eredu batekin.3.2.2. Argibideak ematen dituzten kartelak sortzen ditu eredu

batekin.3.2.3. Interesa du bere ikaskideekin eta/edo euskaraz mintza-

tzen diren haurrekin idatziz komunikatzeko.3.2.4. Eredu batetik abiatuta, gutunak edo txartelak idazten

ditu norbaiti zorionak emateko, bere buruaz edo familiaz hitz egiteko, testu erraz-erraza kopiatuz eta marrazkiak edo argazkiak ere txertatuz.

31.2.5. Ezagunentzako gutun bat hasi eta amaitzeko arauak erabiltzen ditu.

3.2.6. Komiki oso errazak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

4.1. Gai da esaldi laburrak osatzeko:Nor da hau?Nork egin du?Norekin dago?Zertan ari da? Musika jotzen ari da. Niri laranja gustatzen zait.Ez zait gustatzen.Zenbat urte dituzu?Nor zara zu?



Ohiko lexiko idatzia (produkzioa).–Euskarazko hiztegi irudidun txikiak egitea, hitzak eta irudiak

lotuz.–Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperezko materialak edo

material digitalak erabiliz (hitz eta esamolde ezagunak osatzea, irudia eta hitza lotzea, testu errazak osatzea irudiez lagunduta, abesti edo poema ezagunak osatzea entzundakoaz lagunduta, etab.)

–Arlo hauen lexikoa erabiltzea: espazioa (zenbait posposizi-oren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak. Adjektibazioa.

Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Argi eta txukun idatzi nahi du, eta ongi aurkeztu, testua

ulergarria izan dadin.

Zer nahi duzu edateko?Patiora joan ahal naiz?Nondik zatoz?Norekin zoaz?Lehenik moztu papera eta ondoren itsatsi.5.1. Hiztegi irudidun txikiak egiten ditu euskaraz, hiztegiaren

laguntzarekin.5.2. Lexiko jokoak ongi egiten ditu paperean edo material

digitalak erabiliz.5.3. –Arlo hauen lexikoa erabiltzen du: espazioa (zenbait

posposizioren erabilera), deskribapenak, eguraldia, denbora, janariak eta edariak, egunaren parteak, orduak, lanbideak, sentimenduak.

6.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.6.2. Badaki idazten irakasleak diktatutako hitz erraz-erraz

batzuk.




gaiari buruz.–Testuaren esanahi orokorra ulertzea, baita xehetasun batzuk

ere.–Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak



buruan konfiantza garatzea hori lortzeko.–Adeitasun arauak, eguneroko ohiturak, otorduak, konben-

tzio sozialak, tradizioak, balioak, sinesmenak eta jokabideak jakitea.

–Zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo ulertzea.–Banaka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea, zenbait

material erabiliz erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizional batzuen zentzuaz jabetzea: Olentzero, Santa

Ageda, inauteria...–Ohiturak eta tradizioak: pertsonaia mitologikoak eta herri

kirolak.–Esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

bideoak edo antzezpenak ulertzea (txotxongiloak, haurrentzako antzerkia, etab.).

Funtzio komunikatiboak:–Harreman sozialetarako oinarrizko formulak ulertzea (aur-

kezpenak eta agurrak).–Norberarentzat edo ingurunearentzat hurbilak diren gaiei

buruzko galderak egitea eta erantzunak ematea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, eguraldia, urtaroak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.

–Ohiturak ulertzea.–Batek zer duen gustuko edo nahien ulertzea.–Ibilbideak ulertzea.Entzundako egitura morfosintaktikoen ulermena, aurreko

kurtsoan landutakoena eta berriena:–Deklinabideko kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez).–Gradua (adjektiboaren errepikapena, adberbioak gehiago

eta gutxiago).–Superlatibo absolutua (politena).–Leku adberbioak (hemen, hor, han).–Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren, gero,

azkenik, orduan bat-batean) eta tokiarenak (hemen, hor, han).–Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren

pertsonan (zait, zaizu, zaio, zaigu, zaizue / zaizkit, zaizkizu, zaiz-kio, zaizkigu, zaizkizue), baiezko eta ezezko forman.

–Aditz modalak (behar izan, nahi izan).–Aditzaren aspektuak (burutua eta etorkizunekoa).Ahozko lexiko ohikoa (harrera): –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Gai hauei buruzko lexiko berria ulertzea: pertsonen, animalien, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.





2. Identifikatzea eguneroko bizimoduari (ohiturak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), portaerari (ohiko keinuak, ahotsaren erabilera, kontaktu fisikoa) eta arau sozialei (kortesia arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak, eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.

3.1. Ahozko testu motz eta errazetan, esanahi orokorra, hiztegia eta esamolde nagusiak identifikatzea; testu horien egi-turak errazak eta lexiko oso ohikoa izanen dira, argi eta patxadaz adieraziak, ahoz edo baliabide teknikoen bidez, ikusitakoaren laguntzaz emanak eta errepikatzeko aukerarekin. Lotura izanen dute norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan.



5. Ezagutu eta erabiltzea ahozko lexikoa, maiztasun handikoa, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testu-inguruaren oharrak eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.




1.3. Eskolako gorabeherei buruzko mezuen muina ulertzen du (ikasleen asistentzia, egutegia, urtebetetzeak, eguraldia).

1.4. Jarraibideak eta oharrak dituzten mezu erraz eta laburrak ulertzen ditu (adibidez, eskolako arauak, jolas baten arauak).

1.5. Ohiko hitz-truke errazetan esaten zaiona ulertzen du (jarraibideak, eskaerak, oharrak, abisuak).

1.6. Elkarrizketa oso motz eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, hurbileko gaiei buruzkoetan, alegia: lagun egiteko animaliez, gogoko janariaz, pertsonez eta lekuez.

1.7. Ikasgelan, hurbileko kontuei buruzko elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du, elkarrizketa bere aurrean denen edo espazio simulatu batean.

1.8. Ahozko kontakizunen eta aurkezpenen esanahi nagusia ulertzen du, baldin geldi eta argi mintzatu, gertakizuna ezagutu eta mimikak ahozko kontakizunari laguntzen badio.

1.9. Familiako gaiei edo bere interesekoei buruzko oso erraz eta ongi egituratuetan, kontakizunaren segida eta ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudirik baldin badago eta geldi eta argi hitz egiten bada.

2.1. Zenbait egoeratan euskara ulertzeko interesa dauka.2.2. Euskararekin zerikusia duten funtsezko adeitasun arau,

ohitura sozial, usadio, balio, sinesmen eta jarrera batzuk eza-gutzen ditu.

2.3. Usadiozko jolas batzuen arauak ulertzen ditu haietan parte hartzeko.

2.4. Hizkuntz jokoak ulertzen ditu (indibidualak eta taldeko-ak).

2.5. Ikasgelan edo ikastetxean ospatzen diren jai tradizional batzuen dinamika ulertzen du.

2.6. Gelan landutako ohitura eta tradizioak ezagutzen ditu.2.7. Gelan landutako esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak


antzezpenen edo filmen esanahi orokorra eta muina ulertzen du.

2.9. Aspektu soziokulturalei buruzko grabazio edo bideo errazak entzun, eta ideia nagusia ulertzen du.



3.1.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).

3.1.4. Testuinguruaren laguntzaz, narrazio gero eta konplexu-agoak dituzten marrazki bizidunak ulertzen ditu.

3.1.5. Ahozko azalpen edo jarraibide errazen esanahi orokorra ulertzen du.

3.1.6. Harreman sozialetako oinarrizko formulak ulertzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak). 3.1.7. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen esanahi orokorra eta muina bereizten ditu.

3.1.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu, eta gai da informazio orokorra eta datu zehatzen bat ateratzeko.

3.2.1. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, objektuez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz, eguneroko jarduerez eta, oro har, ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.

3.2.2. Diskurtsoaren oinarrizko eskemak bereizten ditu (elka-rrizketa baten hasiera eta amaiera, narrazio eskematiko bateko puntuak, etab.).

3.2.3. Jarraibideak, oharrak edo bestelako informazio erraza dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, ikas edo kirol jarduera baten hasiera edo amaiera, etab.).

4.1. Kasu ohikoenak ezagutzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa eta instrumentala.

4.2. Gradua identifikatzen du (adjektiboaren errepikapena, adberbioak gehiago eta gutxiago).

4.3. Superlatibo absolutua bereizten du.4.4. Leku adberbioak identifikatzen ditu.4.5. Denboraren eta tokiaren markagailu eta lokailuen erabilera

ulertzen du.4.6. Gustuaren adierazpideak ulertzen ditu, orainaldiko oi-

narrizko formetan.4.7. Oinarrizko aditz modal batzuk bereizten ditu.



4.8. Aditzaren aspektuak identifikatzen ditu (burutua eta etorkizunekoa).


5.2. Aurreko kurtsoetan landutako ahozko lexikoa ezagutzen du.


5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Lexiko berria ulertzen du gai hauei buruz: pertsonen, tokien

eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.





Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Gaiari, testuinguruari eta euskaraz landutakoari buruzko

aldez aurreko ezagupenetan oinarritzea.• Mezua argi ulertzea, aldez aurreko ezagupenetan oinarrituta,

eta zenbait aldiz praktikatzea.–Gauzatzea.• Ereduei jarraikiz, mezua argi adieraztea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Zeregina edo mezua birmoldatzea, eskura dauden zailtasu-

nak eta baliabideak baloratu ondoren.• Laguntza gisara, euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea

(argazkiak, diapositibak, ...).• Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo

paratestualekin konpentsatzea: –Esanahia argitzen duten objektuak seinalatu edo ekintzak


tzea (keinuak, aurpegierak, jarrerak, elkarri begiratzea edo elkar ukitzea).



–Adeitasun arauak, eguneroko ohiturak, otorduak, konben-tzio sozialak, tradizioak, balioak, sinesmenak eta jokabideak jakitea.

–Parte hartzea zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo-tan.

–Banaka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea, material desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.

–Jai tradizional batzuk ospatzea: Olentzero, Santa Ageda, inauteria...

–Ohiturak eta tradizioak ospatzea: pertsonaia mitologikoak eta herri kirolak.

–Esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

bideoak edo antzezpenak (txotxongiloak, haurrentzako antzerkia, etab.).

Funtzio komunikatiboak:–Harreman sozialetarako oinarrizko formulak esatea (aurkez-

penak eta agurrak).–Norberarentzat edo ingurunearentzat hurbilak diren gaiei

buruzko galderak egitea eta erantzunak ematea: pertsonen, animalien, tokien eta gauzen deskribapena, eguraldia, urtaroak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, ani-malien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.

–Eguneroko ohiturak adieraztea.–Batek zer duen gustuko edo nahien esatea.–Ibilbideak adieraztea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Egitura morfosintaktikoen ahozko produkzioa, aurreko kurtsoan

landutakoena eta berriena:–Deklinabideko kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez).–Gradua (adjektiboaren errepikapena, adberbioak gehiago

eta gutxiago).–Superlatibo absolutua (politena).–Leku adberbioak (hemen, hor, han).–Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren, gero,

azkenik, orduan bat-batean) eta tokiarenak (hemen, hor, han).–Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren


–Aditz modalak (behar izan, nahi izan).–Aditzaren aspektuak (burutua eta etorkizunekoa).Ahozko lexikoa, ohikoa (produkzioa).–Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak erabiltzea, aurreikusteko moduko testuinguruetakoak eta ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko objektuak, mimika, etab.).

–Gai hauei buruzko lexiko berria erabiltzea: pertsonen, ani-malien, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.



3.1. Elkarreragin oinarri-oinarrizkoa izatea, oso teknika errazak erabiliz, linguistikoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, erantzun fisikoa, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa motz bat hasi, izan edo amaitzeko, testuaren funtzio komunikatibo nagusia betez (adibidez, agurra, zorion-ematea, informazio trukea).



4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea, modu sis-tematikoan oinarrizko akatsak egiten baditu ere, adibidez, aditz denboretan edo komunztaduran.

5. Hitz erabilienen sail mugatu bat erabiltzea, eguneroko ego-erei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.

6. Oinarrizko soinu, azentu, erritmo eta intonazio eredu sorta mugatu bat artikulatzea, oro har modu ulergarrian baina lehen hizkuntzaren edo beste batzuen eragin nabariarekin, bete nahi den funtzio komunikatibora egokituz.



1.3. Parte hatzen du gelako hizkera bidezko elkarreraginean: gauzak non dauden galdetzen du, oinarrizko premiak adierazten ditu, ahozko aginduak ematen ditu gelako jarduera ohikoenez, eskerrak ematen ditu, agurrak egiten ditu, baietz edo ezetz esan, eskatu, eskertu, barkamena eskatu, zer duen gustuko adierazi.

1.4. Solasaldietan hartzen du parte, informazio pertsonala lortzeko galderei erantzunez (izena, adina, zer duen gustuko edo gustukoen, eguneroko ohiturak, asteburua, lagun egiteko animaliak), ahozko elkarreraginean oinarri diren arauez baliatuz (aditu, hitz egiteko txanda, argibideak eskatu).

1.5. Aurkezpen errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta eta probak eginda, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; beste pertsona batzuen janzkera deskribatzea, edo zenbait animalia mota), oina-rrizko egiturak eta lexiko, intonazio eta ahoskera egoki samarrak erabiliz, idatziz edo euskarri grafiko batean.

1.6. Gai da taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten la-nak taldean egiteko, euskaraz mintzatuz (jolasak, elkarrizketak, etab.)


2.2. Adeitasunezko ohiko esamoldeak eta ospakizunekin lotutako adierazpideak erabiltzen ditu (Baita zuri ere, Urte as-kotarako).

2.3. Gelan landutako esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak ezagutzen eta errezitatzen ditu.

3.1.1. Euskaraz egiten ditu agurrak Kaixo, Egun on, Arratsalde on, Agur, Gero arte, Ikusi arte…).

3.1.2. Maiz erabiltzen ditu, testuinguru egokian, Mesedez, Barkatu eta Eskerrik asko

3.1.3. Gauzak, laguntza, baimena eta informazioa eskatzen du.

3.1.4. Zerbait egiteko gai dela adierazten du.3.2.1. Ongi adierazten du zer sentitzen duen, zer gustatzen


buruz.3.2.3. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egi-

azkoak izan edo antzeztuak izan (adibidez, otordu bat eskatzea egoera simulatu batean).

3.2.4. Ahozko elkarreraginaren arauak errespetatzen ditu.3.2.5. Modu egokian erantzuten du komunikazio egoeretan

(agurtzea, berari buruzko galdera oso errazak, baietza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.)

3.2.6. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta bertan kontaktu soziala gertatzen dela (eskerrak ematea, agurtzea, nork bere burua aurkeztea, norbaitengana jotzea, barkamena eskatzea, norbaiten egoeraz galdetzea, norbait zoriontzea, agur esatea), informazio pertso-nala trukatzen da (izena, adina, etab.) eta sentimenduak-eta adierazten direla.

3.3.1. Badaki deskribatzen animaliak, pertsonak eta gauzak.3.3.2. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu erra-

zean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia, argazkiak eta testu oso errazak, lapbook, posterrak, eta abar erabiliz).

3.3.4. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, errezeta erraz bat edo esperimentu bat egiteko urratsak).

4.1. Kasu ohikoenak erabiltzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa eta instrumentala.

4.2. Konparazioren bat egiten du.4.3. Graduaren adierazpideak erabiltzen ditu (adjektiboaren

errepikapena, adberbioak gehiago eta gutxiago).4.4. Superlatibo absolutua erabiltzen du (politena).4.5. Toki adberbioak erabiltzen ditu:4.6. Denboraren eta tokiaren markagailu eta lokailuak era-

biltzen ditu4.7. Gustua adierazteko esamolderen bat erabiltzen du,

orainaldiko oinarrizko formekin.4.8. Oinarrizko aditz modal batzuk erabiltzen ditu.4.9. Aditzaren aspektuak erabiltzen ditu (burutua eta etor-

kizunekoa).5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oinarriz-

ko lexikoa erabiltzen du, aurreko kurtsoetan landutakoa, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, testuak, etab.)





–Ahozko testuak sortzeko, fonetikari, erritmoari, azentuazioari eta intonazioari dagozkien zenbait alderdi imitatzea.

5.2. Gai hauei buruzko lexiko berria ikasten eta erabiltzen du: pertsonen, animalien, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, ani-malien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.

5.3. Gelan landutako gaiekin lotutako esamoldeak errepikatzen eta erabiltzen ditu.




gaiari buruz.• Testuaren esanahi orokorra bereiztea. • Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak

ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesi oso errazak egitea.

–Hiztegi elebiduna erabiltzen hastea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta

komunikatzeko, bizikidetza antolatzeko baliabide eta ikasteko tresna diren aldetik.

–Euskaraz testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, hiztegi irudidunak, komikiak, haurrentzako aldiz-kariak, irakurgai egokituak, etab.).

–Gai hauei buruzko euskarazko informazioa ezagutzeko intere-sa: ohiturak, konbentzio sozialak, adeitasun arauak, erregistroak, balioak, sinesmenak, baita jaiak, kultura eta tradizioak ere.

–Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea euska-razko azpidatzi errazekin.

Funtzio komunikatiboak.–Esperientziatik gertu dauden eguneroko egoerei dagoz-

kien testuak irakurtzea, esate baterako gure inguruan dauden errotuluak eta maiz erabiltzen diren testuak (kartelak, egutegia, ikasgelako arauak, etab.), gonbidapenak, zoriontzeko mezuak, abisuak, jakinarazpenak, esku-orriak, menuak, hiriko seinaleak, logotipoak, etab.



b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (gustuak, senti-menduak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.

c) Zeregin baterako jarraibide erraz-errazak lortzea.d) Testuetan kontatzen diren gertaerak ezagutzea.e) Informazio orokorra edo informazio zehatzen bat erabil-


audio-liburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Idatzizko ulermenari laguntzea (ingelesezko azpidatziak,

marrazki bizidunetako historia oso sinpleetan, karaokea, ikasleek egindako testuak, etab.).

Idatziaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosintak-

tikoak ulertzea, eta oinarrizko egitura morfosintaktiko berrietara ohitzea:

• Deklinabidearen kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez).• Gradua (adjektiboaren errepikapena, adberbioak gehiago

eta gutxiago).• Superlatibo absolutua (politena).• Leku adberbioak (hemen, hor, han).• Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren, gero,

azkenik, orduan bat-batean) eta tokiarenak (hemen, hor, han).• Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren


• Aditz modalak (behar izan, nahi izan).• Aditzaren aspektuak (burutua eta etorkizunekoa). Ohiko lexiko idatzia (harrera). –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta es-

amoldeak ulertzea, aurreikusteko moduko testuinguruetakoak eta ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, testuak, egiazko objektuak, mimika, etab.).

–Gai hauei buruzko lexiko berria ulertzea: pertsonen, animalien, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.

–Testua atxikia duten hiztegi irudidunak eta hiztegi elebidunak erabiltzea.

Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera.–Irakaslearen laguntzaz, beti letra larriz edo xehez diren hitzei

erreparatzea.–Grafia, ahoskatzea eta esanahia lotzea eredu idatzietatik

abiatuta.


2. Identifikatzea eguneroko bizimoduari (ohiturak, jarduerak, ospakizunak), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), eta arau sozialei (adeitasun arauak) buruzko oinarriz-ko alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak, zehatzak eta garrantzitsuak, eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.




6. Eredu grafikoak bereiztea, eta oinarrizko arau ortografikoekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak ezagutzea.

1.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu, lehenagotik dakiena, irudiak, titulua, elementu grafikoak eta abar oinarri hartuta.

1.2. Testu bat eta dagokion irudia modu egokian lotzen ditu.1.3. Funtsezko informazioa ulertzen du, eta berariazko infor-

mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean (menuak, iragarkiak, telefono gidak, kultur programak, emanaldietarako gonbidapenak, etab.).

1.4. Kalean, planoetan eta errezetetan, mezu errazen jarraibi-deak, oharrak eta oinarrizko informazioa ulertzen ditu.

1.5. Historia motz eta ongi egituratuetan funtsezkoena uler-tzen du, eta pertsonaia nagusiak identifikatzen ditu, betiere irudiak eta ekintzak bideratzen badute argumentuaren zati handi bat (irakurketa egokituak, komikiak, iragarkiak, ipuinak, etab.).

1.6. Lagunen arteko gutun edo mezu elektroniko erraz eta labu-rren oinarrizko informazioa ulertzen du, familiako gaiei buruzkoa, interes berak dituzten pertsonek idatziak direnean.

1.7. Testuinguruari esker, hitz eta esamolde batzuen esanahiaz jabetzen da.

1.8. Hiztegia erabiltzen du zenbait hitzen esanahia ulertze-ko.

1.9. Jabetuta dago grafiaren, ahoskatzearen eta esanahiaren arteko loturaz.

2.1. Idatzizko testuez, haien mota desberdinez eta funtzio pertsonal eta sozialez baliatzen da dakiena osatzeko.


2.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu euskarazko liburu egokituak, edo haurrentzako aldizkariak, paperean edo euska-rri digitalean, zenbaitetan irakurketari laguntzeko grabazioe-kin.

2.4. Irakurtzeko interesa du, informazioa aurkitu eta, harekin, gelako lan txikiak egiteko edo egiten zaizkion galderei erantzu-teko.

2.5. Idatzizko albiste labur-laburretan eta artikuluetan, funtsez-koena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (animaliak, kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak).

3.1. Aldez aurretik elkarreragin errealetan edo simulatuetan ahoz landu eta testuinguru batean aurkeztu diren hitzak eta esamoldeak irakurri eta ulertzen ditu.


3.3. Idatzizko jarraibide errazak ulertzen ditu, eskolako jar-duerekin eta zereginekin lotutakoak (Irakurri, Kopiatu, Elkartu, Borobildu, Erantzuna idatzi, Marraztu, Antolatu, Banatu, eta abar).

3.4. Jarraibide sekuentzia motz-motza ulertzen du, adibidez, errezeta erraz bat egiteko.

3.5. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu irakurtzeko eta informazioa biltzeko.

3.6. Oinarrizko informazioa ulertzen du errotuluetan eta kar-teletan kalean, dendetan, ikastetxeetan eta beste zerbitzu eta toki publiko batzuetan.

3.7. Gai ezagunei buruzko gutunak, postalak eta txartelak ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari buruzkoak, gauza baten deskribapena, etab.

4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosin-taktikoak ulertzen ditu, eta egitura berrien esanahia ezagutzen du, esateko baterako:

Norekin etorri da?Non dago zure arkatza?Etxetik etorri naiz.Nora joan gara?Oinetakoak gomazkoak dira.Zertarako erabiltzen da tresna hori? Mozteko.Zertara zoaz?Norentzat da jaka?Zure etxea zaharra edo berria da?Nire marrazkia politena da.Zer egingo dugu?Zer behar dut?Beste bat nahi duzu?Zirkoa gustatzen zait.Eseri hor eta zure familia marraztu.Niri ez zait futbola gustatzen.Noiz da zure urtebetetzea? Lehenik...gero...azkenik.5.1. Aurreko kurtsoetan landutako hiztegia eta esamoldeak

biltzen dituzten testu idatziak ulertzen ditu.5.2. Ikasgelan landutako hitz eta esamolde berriak biltzen


ulertzen ditu.




5.5. Testua duten hiztegi irudidunak erabiltzen ditu eta ele biko hiztegiak erabiltzen hasten da.

6.1. Oinarrizko zeinu ortografiko batzuen erabileraz jabetzen da (adibidez, galdera eta harridura).

6.2. Letra larrien erabilera ezagutzen du kasu batzuetan (izen nagusiak, etab.).





• Behar bezala aurkitzen eta erabiltzen ditu hizkuntz baliabi-deak edo gaietarakoak (hiztegiaren edo gramatikaren erabilera, laguntza lortzea, etab.).

• Lehendik landutako eredu oso egituratuekin testua plani-fikatzea.

–Gauzatzea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Mezua argi adieraztea, testu mota bakoitzaren ereduekin

eta formulekin bat. • Egitekoa egokitzea (egitekoaren bertsio apalagoa egitea),

edota mezua (benetan adierazi nahiko lukeena moldatzea), zailtasunak eta eskura dituen baliabideak aztertuta.

• Hiztegi irudidunak erabiltzea.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta


–Euskaraz testu errazak eta laburrak idazteko interesa (komiki-ak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, ereduetatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).


–Lan proiektu txikietan bildutako informazioetatik abiatuta testuak idazteko interesa (horma-irudiak, aurkezpenak, ...), arlo hauek bildurik: konbentzio sozialak, adeitasun arauak, erregis-troak, ohiturak, balioak, sinesmenak, jokabideak eta mugarri soziokulturalak (pertsonaia mitologikoak, Olentzero, inauteria, herri kirolak, Santa Ageda).

Funtzio komunikatiboak.–Informazioa transmititzeko testu errazak egitea (zerrendak,

kartelak, oharrak, etab.), emandako ereduetatik abiatuta.–Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu oso errazak

(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak) idaztea ere-duetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkezpenak, deskribapenak egitea nork bere buruaz edo egiten dakienaz; animalien edo gauzen deskribapena; norberaren gustuak; sen-timenduak, etab.

–Narrazio eskematiko errazak, leloak eta abestiak sortzea, emandako ereduekin.

Idatzizko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosintak-

tikoak erabiltzea, eta oinarrizko egitura morfosintaktiko berrietara ohitzea:

• Deklinabidearen kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez).• Gradua (adjektiboaren errepikapena, adberbioak gehiago

eta gutxiago).• Superlatibo absolutua (politena).• Leku adberbioak (hemen, hor, han).• Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren,

gero, azkenik, orduan bat-batean) eta tokiarenak (hemen, hor, han).

• Gustuaren adierazpena lehenbiziko, bigarren eta hirugarren pertsonan (zait, zaizu, zaio, zaigu, zaizue / zaizkit, zaizkizu, zaiz-kio, zaizkigu, zaizkizue), baiezko eta ezezko forman.

• Aditz modalak (behar izan, nahi izan).• Aditzaren aspektuak (burutua eta etorkizunekoa).Ohiko lexiko idatzia (produkzioa).–Euskarazko hiztegi irudidun txikiak egitea, hitzak eta irudiak

lotuz.–Hiztegiaren erabilera, lexiko berria ikasteko.–Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperezko materialak edo


–Gai hauei buruzko ohiko lexikoa erabiltzea: pertsonen, ani-malien, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.

Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Argi idatzi nahi du, eta txukun aurkeztu, testua ulergarria

izan dadin.–Hiztegiaren erabilera, ortografia egiaztatzeko.

1. Idatzizko testu oso motz eta errazak sortzeko oinarrizko estrategia egokienak aplikatzea, adibidez, oso ohikoak diren hitzak eta esaldiak kopiatuz, helburu dituzten funtzio komunikatiboak betetzeko.

2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko ga-rrantzitsuak ezagutzea, eta horiei buruz ikasitakoa aplikatzea testuinguruarekin bat datozen idatzizko lanak sortzeko, oinarrizko adeitasun arauak errespetatuz.

3.1. Paperean edo euskarri elektronikoan testu oso labur eta errazak egitea lotu gabeko esaldi errazen bidez, erregistro neutro eta ez formalean, zuzentasunez erabiliz oinarrizko arau ortografikoak eta puntuazio zeinu nagusiak; testuetan bere buruaz, bere hurbileko inguruaz eta bere eguneroko bizitzaz mintzatuko da, aurreikusteko moduko egoera ezagunetan.

3.2. Testu idatziaren funtzio komunikatibo nagusia bete-tzea (adibidez, zorionak ematea, informazioa trukatzea edo eskaintza bat), adierazle ohikoak eta diskurtsorako oinarrizko ereduak kopuru mugatuan erabiliz (adibidez, gutunak hasteko eta amaitzeko agurrak, edo puntu batzuetan garatutako narrazio eskematikoa).

4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea (adibidez, honelako oinarrizko lokailuekin hitzak edo hitz multzoak lotzea (“eta”, “orduan”, “baina”), nahiz eta modu sistematikoan oinarrizko akatsak egin deklinabidean, aditzetan edo komunztaduran.


6. Oinarrizko eredu grafikoak eta oinarrizko arau ortografikoak aplikatzea, erabili ohi dituen hitzak edo esaldiak zuzentasunez idazteko, baina ez, nahitaez, ortografia arau normalizatuak ongi betez.

1.1. Estrategiak erabiltzen ditu aurretik dakiena aktibatzeko eta testu errazen idazkera planifikatzeko.


1.3. Eredu oso egituratuak oinarri hartuta (lagun arteko postal, gutun edo mezuak), testu oso laburrak egiten ditu familiako gaiei buruz, interes berak dituzten pertsonentzat.

1.4. Kontakizun, deskripzio, ipuin, ohar, abisu, jarraibide, erre-zeta eta komiki laburrak idazten ditu, lehendik landutako eredu batetik abiatuta eta egitura gramatikalak errespetatuz.

2.1. Interesa du euskaraz testu errazak idazteko (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, etab.).




3.1.1. Interesa du euskarazko testu errazak idazteko eta besteekin konpartitzeko.

3.1.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landutako hitz, esaldi eta esamolde errazak idazten ditu.

3.1.3. Inprimaki errazak osatzen ditu, aukerak seinalatuz edo datuak edo bestelako argibide pertsonalak idatziz (adibidez, autoebaluazioak, gustuak, irakurritako ipuinen tituluak, iritziak, etab.).

3.2.1. Ohar errazak idazten ditu emandako eredu batekin.3.2.2. Kartel informatibo errazak sortzen ditu, datu konplexu-

agoak txertatuz, adibidez, eguna, data...3.2.3. Interesa du bere ikaskideekin eta/edo euskaraz mintza-

tzen diren haurrekin idatziz komunikatzeko.3.2.4. Gutun pertsonal laburrak eta errazak idazten ditu eredu

batekin (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak), bertan zorionak emateko, bere buruaz eta bere inguruaz mintzatzeko (familia, lagunak, gauzak, tokiak).


3.2.6. Komiki errazak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura mor-fosintaktikoak berrerabiltzen ditu, eta gai da haiekin esaldiak osatzeko, baita egitura morfosintaktiko berri batzuekin ere, adibidez hauekin:

Norekin etorri da?Non dago zure arkatza?Etxetik etorri naiz.Nora joan gara?Oinetakoak gomazkoak dira.Zertarako erabiltzen da tresna hori? Mozteko.Zertara zoaz?Norentzat da jaka?Zure etxea zaharra edo berria da?Nire marrazkia politena da.Zer egingo dugu?Zer behar dut?Beste bat nahi duzu?Zirkoa gustatzen zait.Eseri hor eta zure familia marraztu.Niri ez zait futbola gustatzen.Noiz da zure urtebetetzea? Lehenik...gero...azkenik.4.2. Gai da testuak sortzeko, euskarri egoki batetik abiatuta eta

menperatzen dituen egitura morfosintaktikoak erabiliz.5.1. Hiztegi irudidun txikiak egiten ditu euskaraz, hiztegiaren


digitalak erabiliz.5.3. Marrazki edo argazkien laguntzarekin, gai hauei buruz ge-

lan landutako ohiko testua erabiltzen du bere idatzietan: pertsonen, animalien, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, eguneroko errutina eta ohiturak, egunaren banaketa, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak.

5.4. Sinonimo errazenak erabiltzen ditu hitz batzuk behin eta berriz ez errepikatzeko.

6.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.6.2. Badaki idazten irakasleak diktatutako hitz erraz-erraz

batzuk.6.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiaz-

tatzeko.





gaiari buruz.–Egoera komunikatibo batetik abiatuta, testuaren esanahi

nagusia, funtsezko informazioa eta puntu nagusiak bereiztea.–Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak

ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: –Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta hiz-

kuntza ulertzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.–Adeitasun arauak, eguneroko ohiturak, otorduak, konbentzio

sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jokabideak jakitea.–Parte hartzea zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo-

tan.–Banaka edo taldeka, hizkuntz jolasetan parte hartzea, material

desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizionalak ospatzea. Olentzero, Santa Ageda, inauteria,

herriko edo auzoko festak...–Ohiturak eta tradizioak: pertsonaia mitologikoak, herri kirolak,

musika eta herri dantzak.–Esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

antzezpen edo filmak ulertzea (txotxongiloak, antzerkia, etab.).Funtzio komunikatiboak:–Harreman sozialetarako oinarrizko formulak ulertzea (aur-

kezpenak eta agurrak).–Norberarentzat edo ingurunearentzat hurbilak diren gaiei

buruzko galderak egitea eta erantzunak ematea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, eguraldia, urtaroak, janariak eta edari-ak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak.

–Ohiturak ulertzea.–Batek zer duen gustuko edo nahien ulertzea.–Jarraibideak eta ibilbideak ulertzea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Ahozkoaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).–Erakusle ohikoenak: hau, hori, hura –Gradua (berria, ia berria, zaharra, oso zaharra).–Superlatibo absolutua (politena).–Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.–Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren, gero,

azkenik, orduan bat-batean) eta tokiarenak (hemen, hor, han).–Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.

pertsonan: zitzaidan, zitzaizun, zitzaion). –Aditz modalak (behar izan, nahi izan).–Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-

nekoa).–Aditz hipotetikoak (baldintza erreala orainaldian: badago,

bada).–Ukoa (ez dut nahi, ez dut ulertzen, ez dut ikusten, ez dut

ekarri, ez zait gustatzen). Ahozko lexiko ohikoa (harrera): –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Badakien lexikoa zabaltzea eta lexiko berria sartzea gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, orduak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko esamoldeak eta esaera zahar erabilienak.





2. Identifikatzea eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), portaerei (ohiko keinuak, ahotsaren erabilera, kontaktu fisikoa) eta arau sozialei (adeitasun arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokultu-ralak eta soziolinguistikoak, eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.



4. Ahozko komunikazioak bere dituen oinarrizko egitura mor-fosintaktikoekin lotutako esanahi ohikoenak ezagutzea (adibidez, ezezko esaldien egitura).


6. Soinu, azentu, erritmo eta intonazio ereduak bereiztea eta haiekin lotutako esanahi eta asmo komunikatibo orokorrak ezagutzea.



1.3. Ikaslearen aurrean, eremu publiko erreal edo antzeztu batean, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.

1.4. Ohiko hitz-truke errazetan esaten zaiona ulertzen du: jarraibideak, eskaerak, oharrak, abisuak (adibidez, zenbakiak, prezioak, joko baten arauak, datak, orduak...).

1.5. Elkarrizketa oso motz eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, objektuez eta tokiez.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz-erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jantziak, musika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudirik baldin badago eta mantso eta argi hitz egiten bada.

1.7. Publizitate mezu erraz eta argien ideia nagusia ulertzen du (interesatzen zaizkion gaiei buruz).

1.8. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-en-tzunezko errazak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du, eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, denbora librean zer egitea gustatzen zaien galdetzen zaienean, edo aisialdiari buruzko informazioa ematen denean: antzerkia, zinea, kirol ekitaldiak, etab).

2.1. Hainbat egoeratan euskaraz egiteko interesa eta komu-nikatzeko gogoa erakusten du.

2.2. Euskararekin zerikusia duten funtsezko adeitasun arau, ohitura sozial, usadio, balio, sinesmen eta jarrera batzuk eza-gutzen ditu.


2.4. Hitz jolas indibidual edo kolektiboak ezagutzen, eta parte hartzen du haietan.

2.5. Jai tradizionalak ezagutzen ditu, eta parte hartzen du gelan edo ikastetxean ospatzen direnetan.




2.9. Aspektu soziokulturalei buruzko grabazio edo bideo errazak entzuten ditu.



3.1.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak ulertzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).

3.1.4. Testuinguruari esker, bere mailarako egokiak diren marrazki bizidunak edo film laburrak ulertzen ditu.

3.1.5. Ahozko azalpen edo jarraibide errazen esanahi orokorra ulertzen du.

3.1.6. Harreman sozialetarako oinarrizko formulak ulertzen ditu (agurrak, aurkezpenak).

3.1.7. Ikaslearen mailarako egokiak diren ahozko narrazioen esanahi orokorra eta muina bereizten ditu.

3.1.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu, eta gai da informazio orokorra eta datu zehatzen bat ateratzeko.

3.2.1. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, objektuez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz, orduaz, eguneroko jarduerez eta, oro har, ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.

3.2.2. Diskurtsoaren oinarrizko eskemak bereizten ditu (elka-rrizketa baten hasiera eta amaiera, narrazio eskematiko bateko puntuak, deskribapen baten elementuak, etab.).

3.2.3. Jarraibideak, argibideak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, prezioak, ordutegiak, kanpalekua, etab.).

4.1. Kasu ohikoenak ezagutzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa, instrumentala, edutezko eta leku genitiboak.

4.2. Erakusle ohikoenak ezagutzen ditu.4.3. Gradua identifikatzen du.4.4. Superlatibo absolutua bereizten du.4.5. Adberbioak identifikatzen ditu (lekua, denbora, kalitatea

eta modua).4.6. Denboraren eta tokiaren markagailu eta lokailuen erabilera

ulertzen du.4.7. Gustuaren adierazpideak ulertzen ditu, orainaldiko eta

lehenaldiko oinarrizko formekin.4.8. Oinarrizko aditz modal batzuk bereizten ditu.4.9. Aditzaren aspektuak identifikatzen ditu.4.10. Oinarrizko aditz hipotetikoak ulertzen ditu.4.11. Ezezko esaldiak ulertzen ditu.5.1. Ahozko testuetan, aldez aurretik ikusitakoaren laguntzaz

landutako hitzak eta esamoldeak identifikatzen ditu.5.2. Aurreko kurtsoetan landutako ahozko lexikoa ezagutzen

du.5.3. Hizkuntz jolasetan parte hartzen du interesarekin, eta

lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Gai hauei buruzko lexiko berria ulertzen du: pertsonen,

tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, orduak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko esamoldeak eta esaera zahar erabilie-nak.







Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Gaiari, testuinguruari eta euskaraz landutakoari buruzko

aldez aurreko ezagupenetan oinarritzea.• Mezua argi ulertzea, aldez aurreko ezagupenetan oinarrituta,

eta zenbait aldiz praktikatzea.–Gauzatzea.• Hitz egiteko txanda errespetatzea.• Ereduei jarraikiz, mezua argi adieraztea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Zeregina edo mezua birmoldatzea, eskura dauden zailtasu-

nak eta baliabideak baloratu ondoren.• Euskarri idatzia edo grafikoa erabiltzea (argazkiak, diapo-

sitibak, ...).• Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo

paratestualekin konpentsatzea: –Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten objektuak seinalatu edo ekintzak

gauzatzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia era-




–Adeitasun arauak, eguneroko ohiturak, otorduak, konben-tzio sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jokabideak jakitea.



–Jai tradizionalak ospatzea. Olentzero, Santa Ageda, inauteria, herriko edo auzoko festak...

–Ohiturak eta tradizioak: pertsonaia mitologikoak, herri kirolak, musika eta herri dantzak.


antzezpen edo filmak ulertzen ditu.Funtzio komunikatiboak:–Harreman sozialetarako oinarrizko formulak esatea (aurkez-

penak eta agurrak).–Norberarentzat edo ingurunearentzat hurbilak diren gaiei

buruzko galderak egitea eta erantzunak ematea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, eguraldia, urtaroak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.

–Ohiturak adieraztea.–Batek zer duen gustuko edo nahien esatea.–Jarraibideak eta ibilbideak esatea.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Ahozko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).–Erakusle ohikoenak: a. hau, hori, hura. –Gradua (berria, ia berria, zaharra, oso zaharra).–Superlatibo absolutua (politena).–Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.–Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren,


–Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3. pertsonan: zitzaidan, zitzaizun, zitzaion).

–Aditz modalak (behar izan, nahi izan).–Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-



ekarri, ez zait gustatzen). Ahozko lexikoa, ohikoa (produkzioa).–Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Badakien lexikoa zabaltzea eta lexiko berria sartzea gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko esamoldeak eta esaera zahar erabilienak.



1. Bakarrizketa edo elkarrizketa izaerako ahozko testu oso motz eta errazak sortzeko oinarrizko estrategiak ezagutu eta aplikatzen jakitea, formula edo lengoaia aurrefabrikatua edo buruz ikasitako esamoldeak erabiliz, adibidez, edo esan nahi duenari keinuekin lagunduz.



3.2. Oso gai ezagunei buruzko informazio truke zuzena eska-tzen duten elkarrizketa motzetan parte hartzea modu errazean eta ulergarrian, oso maiz erabiltzen diren esamoldeak eta esaldi errazak erabiliz.





1.1. Irakasleak esandakoa edo ikasgelan erabilitako grabazioak imitatzen eta errepikatzen ditu.

1.2. Aurkezpen errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, ani-malia baten edo pertsona baten kanpoko itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak erabiliz.

1.3. Gai da taldean lan egiteko eta jarraibideak dituzten la-nak taldean egiteko, euskaraz mintzatuz (jolasak, elkarrizketak, etab.).

1.4. Gai da bere hurbileko gaiei buruzko ahozko azalpen oso errazak egiteko, euskarri idatzi edo grafiko bat erabiliz.


2.2. Adeitasunezko ohiko esamoldeak eta ospakizunekin lotutako adierazpideak erabiltzen ditu.




3.1.2. Maiz erabiltzen ditu, testuinguru egokian, Barkatu eta Eskerrik asko.

3.1.3. Gauzak, laguntza, baimena eta informazioa eskatzen ditu.

3.1.4. Adierazten du zerbait egiteko gai dela.3.2.1. Ongi adierazten du zer sentitzen duen, zer gustatzen


buruz.3.2.3. Badaki moldatzen eguneroko egoera errazetan, erre-

aletan nahiz simulatuetan (adibidez, janaria eskatzea egoera simulatu batean).


(agurrak, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo eze-tza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.).

3.2.6. Aurrez aurreko elkarrizketetan edo baliabide teknikoak erabiliz egiten direnetan parte hartzen du, solaskidearen aurpegia eta keinuak ikusten dituela eta bertan kontaktu soziala gertatzen dela (eskerrak ematea, agurtzea, nork bere burua aurkeztea, norbaitengana jotzea, norbaiten egoeraz galdetzea, norbait zoriontzea, agur esatea), informazio pertsonala eta eguneroko kontuei buruzkoa trukatzen dela, eta sentimenduak-eta adierazten direla.

3.3.1. Badaki deskribatzen animaliak, pertsonak eta gauzak.3.3.2. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu erra-

zean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia argazkiekin eta testuekin, lapbook-a, posterrak, ikus-entzunezko aurkezpenak...).

3.3.4. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, errezeta erraz bat edo esperimentu bat egiteko urratsak).

3.3.5. Parte hartzen du elkarrizketa batean, elkarrizketatzaile edo elkarrizketatu gisa (adibidez, norbaiti elkarrizketa eginez eskolako aldizkarirako, edo irrati edo telebistako saio simulatu batean, etab.).

4.1. Kasu ohikoenak erabiltzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa, instrumentala, edutezko eta leku genitiboak.

4.2. Erakusle ohikoenak erabiltzen ditu.4.3. Konparazioren bat egiten du.4.4. Graduaren adierazpideak erabiltzen ditu.4.5. Adberbioak erabiltzen ditu: lekua, denbora, kalitatea eta

modua.4.6. Denboraren eta tokiaren markagailu eta lokailuak era-

biltzen ditu4.7. Gustuaren adierazpideren bat erabiltzen du, orainaldiko

eta lehenaldiko oinarrizko formekin.4.8. Oinarrizko aditz modal batzuk erabiltzen ditu.4.9. Gai da aditzaren aspektua bereizteko.4.10. Aditz hipotetiko oso oinarrizkoak erabiltzen ditu.4.11. Ezezko esaldiak egiten ditu.5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oinarriz-

ko lexikoa erabiltzen du, aurreko kurtsoetan landutakoa, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, testuak, etab.).

5.2. Gai hauei buruzko lexiko berria ikasten eta erabiltzen du: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaro-ak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko esamoldeak eta esaera zahar erabilienak.








gaiari buruz. –Hastapenak ulertzeko estrategietara eta ulermen moteta-

ra ohitzea, irakurketaren helburua kontuan hartuta: testuaren esanahi orokorra, funtsezko informazioa eta puntu nagusiak bereiztea.

• Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesi txikiak egitea.

• Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.–Hiztegien erabilera.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta


–Euskaraz dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, hiztegi irudidunak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.).

–Gai hauei buruzko euskarazko informazioa ezagutzeko interesa: ohiturak, konbentzio sozialak, adeitasun arauak, erregistroak, balioak, sinesmenak, baita jaiak, kultura eta tradizioak ere.

–Marrazki bizidunak eta bideo informatiboak ikustea euska-razko azpitituluekin.





b) Pertsonei buruzko xehetasunak ezagutzea (haien gaita-sunak, gustuak, sentimenduak, etab.), edo jarduerei, gauzei eta tokiei buruzkoak.




audio-liburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (euskarazko


Idatziaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosin-

taktikoak ulertzea.–Oinarrizko egitura sintaktiko berri batzuetara ohitzea:• Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).• Erakusle ohikoenak: a. hau, hori, hura • Gradua (berria, ia berria, zaharra, oso zaharra).• Superlatibo absolutua (politena).• Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.• Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren,


• Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3. pertsonan: zitzaidan, zitzaizun, zitzaion).

• Aditz modalak (behar izan, nahi izan).• Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-

nekoa).• Aditz hipotetikoak (baldintza erreala orainaldian: badago,

bada).• Ukoa (ez dut nahi, ez dut ulertzen, ez dut ikusten, ez dut

ekarri, ez zait gustatzen). Ohiko lexiko idatzia (harrera).–Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak dituzten testu idatziak ulertzea.–Gai hauei buruzko lexiko berria dakarten testu idatziak

ulertzea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak, egural-dia, urtaroak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko esamoldeak eta esaera zahar erabilienak.

–Hiztegiaren erabilera.Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilera.–Irakaslearen laguntzaz, beti letra larriz edo xehez diren hitzei

erreparatzea.Grafia, ahoskera eta esanahia lotzea, idatzizko ereduetatik


1. Testuaren esanahi orokorra, funtsezko informazioa edo puntu nagusiak ulertzeko egokienak diren oinarrizko estrategiak ezagutzea eta jakitea.

2. Identifikatzea eguneroko bizimoduari (ohiturak, ordutegiak, jarduerak, ospakizunak), bizi baldintzei (etxebizitza, ingurunea), pertsonen arteko harremanei (familia, lagunak, eskola), eta arau sozialei (adeitasun arauak) buruzko oinarrizko alderdi soziokultu-ralak eta soziolinguistikoak, zehatzak eta garrantzitsuak, eta haiei buruz ikasitakoa erabiltzea testua ongi ulertzeko.



5. Lexiko erabiliena ezagutzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testuingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.


1.1. Edukiari buruzko hipotesiak egiten ditu, lehenagotik dakie-na, irudiak, titulua, elementu grafikoak eta abar oinarri hartuta.

1.2. Testu bat eta dagokion irudia modu egokian lotzen ditu.1.3. Funtsezko informazioa ulertzen du eta berariazko infor-

mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, etab.


1.5. Hitz eta esamolde batzuen esanahiaz jabetzen da testu-inguruari eta testuaren osagaiei esker.





2.3. Erregulartasunez irakurtzen ditu euskaraz liburu egokituak, edo aurrenerabeentzako aldizkariak, paperean edo euskarri digi-talean, zenbaitetan irakurketari laguntzeko grabazioekin.

2.4. Irakurtzeko interesa adierazten du, informazioa aurkitu eta, harekin, gelako lan txikiak egiteko edo egiten zaizkion galderei erantzuteko.

2.5. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (animaliak, kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak).


3.2. Testu mota desberdinak irakurtzen ditu paperean edo euskarri digitalean, helburu desberdinekin (lan bat betetzea, ira-kurketaz gozatzea, ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea, informazioak lortzea, etab.).


3.4. Eskulan bat edo errezeta erraz bat edo halako zerbait egiteko jarraibide sail labur bat ulertzen du.



3.7. Gai ezagunei buruzko gutun labur eta erraz, postal eta txartelak ulertzen ditu, adibidez, norberari, familiari, eskolari buruz-koak, aisialdiaz, gauza edo leku baten deskribapena, etab.

4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosin-taktikoak berrerabiltzen ditu, eta zenbait egitura berriren esanahia berrerabiltzen ditu, esateko baterako:

Zer ordu da? Hamarrak, hamabiak eta laurden, etab.Zer ordutan ateratzen zara eskolatik?Norekin etorri da?6 ateratzen bada, hesia kendu egin behar da.Fitxa bat etxean sartu eta gero, 10 lauki aurreratuko dira.Zertan jolastuko gara?Lodosan jaio nintzen.Non dago zure arkatza?Zer eguraldi egingo du bihar?Nora joan nahi duzu?Zer ikasiko dugu? Planoa irakurtzen.Zein kaletan dago zure etxea?Nolakoak dira?Zarrakaztelutik aterako gara eta Tuterara joango gara. Baina, lehenengo, bidaia prestatu behar dugu.Niri ez zitzaidan arroza gustatzen.Zertan ari dira?Nire marrazkia politena da.Zenbat balio du?Lehenik...gero...azkenik.5.1. Aurreko kurtsoetan landutako hiztegia eta esamoldeak

biltzen dituzten testuak ulertzen ditu.5.2. Ikasgelan landutako hitz eta esamolde berriak biltzen


ulertzen ditu.5.4. Hitz ezagunak irakurtzen eta ulertzen ditu errutinetan

(egutegia, eguraldia...) edo irakurketa-liburuetan erabiltzen den ikusizko materialean.

5.5. Hiztegiak erabiltzen ditu ez dakizkien hitzen esanahia bilatzeko eta lexikoa zabaltzeko.

6.1. Oinarrizko zeinu ortografikoen erabilerari erreparatzen dio (adibidez, puntua, koma, galdera-ikurra, harridura-ikurra).

6.2. Maiz erabili ohi diren hitz batzuk ezagutzen ditu, baita letra larriaz edo xeheaz idatzi behar diren ere (ospakizunak, izenburu baten hitzak, etab.).

6.3. Jabetuta dago ahoskeraren, soinuaren eta grafiaren arteko loturez.







• Lehendik landutako ereduekin testua planifikatzea.–Gauzatzea.• Mezua argi adieraztea, testu mota bakoitzaren ereduekin



• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).

Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta


–Euskaraz testu laburrak idazteko interesa (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inpri-makiak osatzea, ereduetatik eta/edo euskarrietatik abiatuta testu laburrak sortzea, etab.).


–Lan proiektu txikietan bildutako informazioetatik abiatuta testuak idazteko interesa (horma-irudiak, aurkezpenak, ...), arlo hauek bildurik:

konbentzio sozialak, adeitasun arauak, erregistroak, ohiturak, balioak, sinesmenak, jokabideak eta mugarri soziokulturalak (per-tsonaia mitologikoak, Olentzero, inauteria, herri kirolak, Santa Ageda, musika eta herri dantzak, herrietako festak, bertsolaritza, inguruko toki-izenak).

Funtzio komunikatiboak.–Informazioa edo jarraibideak transmititzeko testu errazak egi-

tea (zerrendak, kartelak, oharrak, etab.), ereduetatik abiatuta.–Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu oso errazak

idaztea (oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak) ere-duetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkezpenak, deskribapenak egitea bere buruaz eta egiten dakienaz; pertso-nen, animalien edo tokien deskribapena; norberaren gustuak; sentimenduak, etab.

–Narrazio eskematiko errazak, leloak eta abestiak sortzea, emandako ereduekin.

Idatzizko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosintak-

tikoak erabiltzea, eta oinarrizko egitura morfosintaktiko berrietara ohitzea:

• Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).• Erakusle ohikoenak: a. hau, hori, hura • Gradua (berria, ia berria, zaharra, oso zaharra).• Superlatibo absolutua (politena).• Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.• Denboraren markagailu eta lokailuak (lehenik, ondoren, gero,

azkenik, orduan bat-batean) eta tokiarenak (hemen, hor, han).• Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.

pertsonan: zitzaidan, zitzaizun, zitzaion). • Aditz modalak (behar izan, nahi izan).• Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-



ekarri, ez zait gustatzen). Ohiko lexiko idatzia (produkzioa).Hiztegi irudidunak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.–Hiztegiaren erabilera, lexiko berria ikasteko.–Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperezko materialak edo


–Gai hauei buruzko ohiko lexikoa erabiltzea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak, eguraldia, urtaroak, janariak eta edariak, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, animalien eta gauzen onomatopeiak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, ohiko esamoldeak eta esaera zahar erabilienak.

–Sinonimo ohikoenen erabilera.Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Argi idatzi nahi du, eta txukun aurkeztu, testua ulergarria



2. Oinarrizko alderdi soziokultural eta soziolinguistiko ze-hatzak eta esanguratsuak ezagutzea (adibidez, hasierako eta bukaerako agurrak ezagunei bidaltzen zaien gutun batean) eta horren gainean eskuratutako ezagutzak aplikatzea testuingurura egokitutako idatzizko produkziora, adeitasun arau oinarrizkoak errespetatuta.



4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea (adibidez, honelako oinarrizko lokailuekin hitzak edo hitz multzoak lotzea (“eta”, “orduan”, “baina”), nahiz eta modu sistematikoan oinarrizko akatsak egin deklinabidean, aditzetan edo komunztaduran.



1.1. Gai da ereduetatik eta/edo euskarri oso egituratuetatik abiatuta testuak eraikitzeko.


1.3. Gai da aurretik dakiena abian jartzeko estrategiak erabil-tzeko eta testu errazak idazteko plangintzak egiteko.



2.3. Modu espontaneoan gutunetako hasierako eta bukaera-ko zenbait agur erabiltzen ditu, edo eredu batekin edo euskarri egituratu batekin (pixkana-pixkana, gero eta laguntza txikiago-arekin).

2.4. Eredu batean oinarrituta, gai soziokulturalei edo sozio-linguistikoei buruzko testu informatibo laburrak idazten ditu ikas-gelan ahoz landutako gaiez, oinarrizko hiztegia eta esamoldeak prestatuta.

3.1.1. Euskaraz paperean edo euskarri elektronikoan testu errazak idazteko interesa adierazten du, eta besteei irakurtzen dizkie.

3.1.2. Maiz erabiltzen diren eta ahoz landutako hitz, esaldi eta esamolde errazak idazten ditu.

3.1.3. Inprimakiak osatzen ditu, aukerak markatuz eta datuak edo bestelako informazio mota jarriz.

3.2.1. Ohar errazak idazten ditu eredu batekin.3.2.2. Kartel informatibo errazak sortzen ditu eredu batekin,

zenbait datu txertatzeko: eguna, data...3.2.3. Interesa adierazten du ikaskideekin edo ikastetxetik kan-

poko beste ikasle batzuekin idatzizko komunikazioa izateko.3.2.4. Gutun pertsonal laburrak eta errazak idazten ditu eredu

batekin (mezuak, oharrak, postalak, mezu elektronikoak), bertan zorionak emateko, bere buruaz eta bere inguruaz mintzatzeko (familia, lagunak, gauzak, tokiak).


3.2.6. Komiki errazak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

3.2.7. Idatzizko gidoietan oinarritzen da ahozko azalpen erraz-errazak egiteko.


Zer ordu da? Hamarrak, hamabiak eta laurden, etab.Zer ordutan ateratzen zara eskolatik?Norekin etorri da?6 ateratzen bada, hesia kendu egin behar da.Fitxa bat etxean sartu eta gero, 10 lauki aurreratuko dira.Zertan jolastuko gara?Lodosan jaio nintzen.Non dago zure arkatza?Zer eguraldi egingo du bihar?Nora joan nahi duzu?Zer ikasiko dugu? Planoa irakurtzen.Zein kaletan dago zure etxea?Nolakoak dira?Zarrakaztelutik aterako gara eta Tuterara joango gara. Baina, lehenengo, bidaia prestatu behar dugu.Niri ez zitzaidan arroza gustatzen.Zertan ari dira?Nire marrazkia politena da.Zenbat balio du?Lehenik...gero...azkenik.4.2. Gai da testuak sortzeko, euskarri egoki batetik abiatuta eta

menperatzen dituen egitura morfosintaktikoak erabiliz.5.1. Hiztegi irudidunak egiten ditu euskaraz, hiztegiaren


digitalak erabiliz.5.3. Gelako idazlanetan marrazkiz edo argazkiz lagundurik

landutako ohiko lexikoa erabiltzen du.5.4. Sinonimo errazenak erabiltzen ditu hitz batzuk behin eta

berriz ez errepikatzeko. 6.1. Modu argi eta ulergarrian idazteko interesa du.6.2. Badaki idazten irakasleak diktatutako hitzak.6.3. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiazta-





gaiari buruz.






–Egoera komunikatibo batetik abiatuta, testuaren esanahi nagusia, funtsezko informazioa eta puntu nagusiak bereiztea.

–Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.

–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: –Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta hiz-

kuntza ulertzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.–Adeitasun arauak, eguneroko ohiturak, otorduak, konbentzio

sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jokabideak jakitea.–Parte hartzea zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo-


desberdinak erabiliz, baliabide digitalak barne.–Jai tradizionalak ospatzea: Olentzero, Santa Ageda, inauteria,


musika eta herri dantzak.–Esaera zahar, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

antzezpen edo filmak ulertzen ditu.Funtzio komunikatiboak:–Aurkezpenak, barkamen eskeak, esker emateak, gonbida-

penak.–Iritzia: adostasuna, desadostasuna, zer gustatzen zaion,

zertarako den gai, zer nahiago duen.–Laguntza, informazioa, objektuak edo baimena eskatu eta

eskaintzea.–Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen eta ohituren deskri-

bapena.–Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Ahozkoaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).–Erakusle ohikoenak:a) hauek, horiek, haiek b) haren.–Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).–Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).–Gradua (izugarri/ikaragarri ona).–Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.–Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.




ekarri, ez zait gustatzen). –Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).Ahozko lexiko ohikoa (harrera): –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Badakien lexikoa zabaltzea eta lexiko berria sartzea gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.










1.3. Ikaslearen aurrean, eremu publiko erreal edo antzeztu batean, gai ezagunei buruz egiten den elkarrizketa erraz eta aurreikusteko moduko baten gaia identifikatzen du.


1.5. Elkarrizketa motz eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, etxebizitza, ingurunea, denbora librea, objektuen edo tokien deskribapena.

1.6. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jantziak, musika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudirik baldin badago eta argi hitz egiten bada.

1.7. Jarraibideak, argibideak edo bestelako informazioa dituzten mezuak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, prezioak, ordutegiak geltoki batean, datak edo esperimentuak).

1.8. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-en-tzunezko errazak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du, eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, denbora librean zer egitea gustatzen zaien galdetzen zaienean, edo aisialdiari buruzko informazioa ematen denean: antzerkia, zinea, kirol ekitaldiak, etab).


2.2. Euskararekin zerikusia duten adeitasun arau, ohitura sozi-al, usadio, balio, sinesmen eta jarrera batzuk ezagutzen ditu.







2.9. Aspektu soziokulturalei buruzko grabazio edo bideo errazak entzuten ditu.



3.1.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak barneratzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).


3.1.5. Ahozko azalpen edo jarraibide gero eta konplexuagoen esanahi orokorra ulertzen du.

3.1.6. Harreman sozialeko oinarrizko formulak identifikatzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak, laguntza eskeak, gonbidapenak).


3.1.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu, eta gai da informazio orokorra eta datu zehatz batzuk ateratzeko.

3.2.1. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, gauzez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz, orduaz, eguneroko jarduerez, denbora libreaz, gustuko gauzez eta, oro har, ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.


3.2.3. Jarraibideak, argibideak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, prezioak, ordutegiak kirol instalazio batean edo denda handi batzuetan).

4.1. Kasu ohikoenak ezagutzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa, instrumentala, edutezko eta leku genitiboak.

4.2. Erakusle ohikoenak ezagutzen ditu.4.3. Konparatiboen erabilera eta forma ulertzen ditu.4.4. Superlatibo erlatiboaren erabilera bereizten du.4.5. Gradua identifikatzen du.4.6. Adberbioak identifikatzen ditu (lekua, denbora, kalitatea

eta modua).4.7. Gustuaren adierazpideak ulertzen ditu, orainaldiko eta

lehenaldiko oinarrizko formekin.4.8. Oinarrizko aditz modal batzuk bereizten ditu.4.9. Aditzaren aspektuak identifikatzen ditu.4.10. Oinarrizko aditz hipotetikoak ulertzen ditu.4.11. Ezezko esaldiak ulertzen ditu.4.12. Esaldi konpletiboak ulertzen ditu.5.1. Ahozko testuetan, aldez aurretik ikusitakoaren laguntzaz



lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Lexiko berria barneratzen du gai hauei buruz: pertsonen,

tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbi-deak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperi-mentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.







Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Mezua argi ulertzea, aldez aurreko ezagupenetan oinarrituta,

eta zenbait aldiz praktikatzea.–Gauzatzea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Emandako ereduei jarraikiz, mezua argi eta zentzuz adi-

eraztea.• Egitekoa egokitzea (egitekoaren bertsio apalagoa egitea),


• Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo paratestualekin konpentsatzea:

–Hitz edo esamolde bat definitzea edo parafraseatzea. –Esanahia argitzen duten objektuak seinalatu edo ekintzak

egitea edo deiktikoak erabiltzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia era-


Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta tes-


–Adeitasun arauak, eguneroko ohiturak, otorduak, konbentzio sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jokabideak jakitea.



–Jai tradizionalak ospatzea. Olentzero, Santa Ageda, inauteria, herriko edo auzoko festak...

–Ohiturak eta tradizioak: pertsonaia mitologikoak, herri kirolak, musika eta herri dantzak.


antzezpen edo filmak ulertzen ditu.Funtzio komunikatiboak:–Aurkezpenak, barkamen eskeak, esker emateak, gonbida-

penak.–Iritzia: adostasuna, desadostasuna, zer gustatzen zaion,

zertarako den gai, zer nahiago duen.–Laguntza, informazioa, objektuak edo baimena eskatu eta

eskaintzea.–Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen eta ohituren deskri-

bapena.–Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.–Komunikazioan hasi eta jarraitzea.Ahozko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).–Erakusle ohikoenak:a) hauek, horiek, haiek b) haren.–Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).–Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).–Gradua (izugarri/ikaragarri ona).–Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.–Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.




ekarri, ez zait gustatzen). –Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).Ahozko lexikoa, ohikoa (produkzioa).–Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Badakien lexikoa zabaltzea eta lexiko berria sartzea gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxeko gelak eta etxeko tresnak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimen-tuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.













1.2. Aurkezpen motz eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta eta probak eginez, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aur-keztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, pertsona edo gauza baten itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraztea), oso egitura sinpleak, lexiko, intonazio eta ahoskera egoki samarrak erabiliz.

1.3. Ongi moldatzen da ikasitako komunikazio egoera batzuetan (ohiko hitz-trukeak), eguneroko beharrak asetzeko (adibidez, denda batean gauza bat eskatzeko edo helbide bat galdetzeko).

1.4. Elkarrizketa errazetan parte hartzen du; bertan harreman soziala egiteko (agurtzea, nork bere burua aurkeztea, norbaiten-gana jotzea, eskerrak ematea, barkamena eskatzea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea, agur esatea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzeko, sentimen-duak adierazteko, zerbait uzteko eskatzeko, lagunekin elkartzeko edo argibideak eskatzeko (adibidez, plano baten laguntzarekin toki batera nola joan).

1.5. Participa en conversaciones y entrevistas, formulando y respondiendo a preguntas, para obtener información personal (nombre, edad, gustos, preferencias, hábitos, ocio, mascotas), utilizando normas básicas que rigen la interacción oral (escucha, turnos de palabra, pedir aclaraciones).






3.1.2. Maiz erabiltzen ditu, testuinguru egokian, Barkatu eta Eskerrik asko

3.1.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena, informazioa eta jarraibideak eskatzen.

3.1.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.3.2.1. Ongi adierazten du zer sentitzen duen, zer gustatzen

zaion, zer nahiago duen, ados dagoen ala ez, eta iritzia.3.2.2. Galdera errazak egiten ditu interesatzen zaizkion gaiei

buruz.3.2.3. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egiaz-

koak izan edo antzeztuak izan (adibidez, denda batean produktu bat eskatu eta prezioaz galdetzea).


(agurtzea, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo eze-tza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.)

3.2.6. Aurrez aurre edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype) egindako elkarrizketetan parte hartzen du; bertan ha-rreman soziala egiteko (agurtzea, nork bere burua aurkeztea, norbaitengana jotzea, eskerrak ematea, barkamena eskatzea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea, agur esatea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatze-ko, sentimenduak adierazteko, zerbait eskaintzeko, lagunekin elkartzeko.

3.3.1. Animaliak, pertsonak, gauzak, tokiak eta ohiturak deskribatzen ditu.

3.3.2. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu erra-zean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia argazkiekin eta testuekin, lapbook-a, posterrak, ikus-entzunezko aurkezpenak...).

3.3.3. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, nola iritsi toki batera plano baten laguntzaz, errezeta erraz bat prestatu edo esperi-mentu bat egiteko urratsak).

3.3.4. Parte hartzen du elkarrizketa batean, elkarrizketatzaile edo elkarrizketatu gisa (adibidez, norbaiti elkarrizketa eginez eskolako aldizkarirako, edo irrati edo telebistako saio simulatu batean, etab.)

4.1. Kasu ohikoenak erabiltzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa, instrumentala, edutezko eta leku genitiboak eta partitiboa.

4.2. Erakusle ohikoenak erabiltzen ditu.4.3. Konparazioren bat egiten du.4.4. Superlatibo erlatiboaren erabilera ezagutzen du.4.5. Graduaren adierazpideak erabiltzen ditu.4.6. Adberbioak erabiltzen ditu: lekua, denbora, kalitatea eta

modua.4.7. Gustuaren adierazpideren bat erabiltzen du, orainaldiko

eta lehenaldiko oinarrizko formekin.4.8. Oinarrizko aditz modal batzuk erabiltzen ditu.4.9. Gai da aditzaren aspektua bereizteko.4.10. Aditz hipotetiko oso oinarrizkoak erabiltzen ditu.4.11. Ezezko esaldiak egiten ditu.4.12. Esaldi konpletiboak osatzen ditu.5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko

oinarrizko lexikoa, aurreko kurtsoetan landutakoa, berrera-biltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren laguntzaz (irudiak, argazkiak, egiazko objektuak, testuak, etab.)



5.2. Gai hauei buruzko lexiko berria ikasten eta erabiltzen du: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komu-nikazioaren teknologiak, ingurumena, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.





gaiari buruz.• Egoera komunikatibo batetik abiatuta, testuaren esanahi

nagusia, funtsezko informazioa eta puntu nagusiak bereiztea.• Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak

ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesi txikiak egitea.

• Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.–Hiztegiaren erabilera.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta


–Euskaraz dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (tituluak, argazki oinak, hiztegi irudidunak, komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.).











audio-liburuak, irakurgai egokituak, etab.).g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (euskarazko


Idatziaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosintakti-

koak ezagutzea, eta oinarrizko egitura morfosintaktiko berrietara ohitzea:

• Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).i) partitiboa • Erakusle ohikoenak:a) hauek, horiek, haiek b) haren.• Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).• Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).• Gradua (izugarri/ikaragarri ona).• Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.• Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.




ekarri, ez zait gustatzen). • Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).• Pisuaren, luzeraren eta abiaduraren adierazpideak.Ohiko lexiko idatzia (harrera). –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak dituzten testu idatziak ulertzea.–Gai hauei buruzko lexiko berria dakarten testu idatziak

ulertzea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxeko gelak eta tresnak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimen-tuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak. Sinonimoak.





5. Ohiko lexikoa ezagutzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testuingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.



1.2. Testu bat eta dagokion irudia modu egokian lotzen ditu.1.3. Badaki esaten zeri buruzkoa den testu bat, oinarrizko

elementu batzuk azkar irakurrita (titulua, hitz gakoak).1.4. Gai da testu informatibo batean datu zehatz bat aurki-

tzeko.1.5. Funtsezko informazioa ulertzen du, eta berariazko infor-

mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, publizitatea, turismo esku-orriak, kultur programak edo ekitaldien programak.

1.6. Hitz eta esamolde batzuen esanahiaz jabetzen da testu-inguruari eta testuaren osagaiei esker.

1.7. Historia motz eta ongi egituratuetan funtsezkoena ulertzen du eta pertsonaia nagusiak identifikatzen ditu, betiere irudiak eta ekintzak bideratzen badute argumentuaren zati handi bat (irakurketa egokituak, komikiak, etab.).






2.4. Irakurketaz baliatzeko interesa adierazten du, informazioa aurkitu eta, harekin, gelako lan txikiak egiteko edo egiten zaizkion galderei erantzuteko.

2.5. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, ...).

3.1. Aldez aurretik egiazko trukeetan edo antzeztuetan ahoz landu eta testuinguru batean aurkeztu diren hitzak eta esamoldeak irakurri eta ulertzen ditu.



3.4. Jarraibide segida labur bat bete dezake, adibidez, eskulan bat, errezeta sinple bat edo esperimentu bat egiteko.



3.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak ulertzen ditu (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak), adibidez, norbe-rari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia, eta abar.

4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfo-sintaktikoak berrerabiltzen ditu, eta zenbait egituraren esanahia ezagutzen du, esateko baterako:

Gaur ez dago partidarik.Hau flanik gozoena da.Ni zu baino altuagoa naiz.Ura hoztuko dela uste dut.Bete ogitarteko erdia txorizoz eta beste erdia gaztaz.Txokolatea izugarri ona da.Noren antzekoa da?Aitor jolas parkean ezagutu nuen.Zein lanbide zuen?Txibia handienak hogei metroko luzera du.Gepardoak orduko 105 kilometroko abiadura hartzen du.Afrikako elefanteak 5.000 kiloko pisua du.Zertarako da? Han gauza txikiak gordetzeko.Atzo heldu zen Julen Lizarratik.4.2. Aditz modalen denboren formak eta erabilera ulertzen

ditu, zenbait aspektutan, baita hipotetiko errealak orainaldian eta ezezko esaldiak ere.

5.1. Aurreko kurtsoetan landutako hitz eta esamoldeak biltzen dituzten testuak irakurtzen ditu.


5.3. Ikasgelan edo irakurketarako liburuetan azaltzen diren hitz eta esamolde ezagunak irakurri eta ulertzen ditu (arauak, ohiko esamoldeak, eta abar).



6.2. Maiz erabili ohi diren hitz batzuk ezagutzen ditu, baita letra larriaz edo xeheaz idatzi behar diren ere (ospakizunak, izenburu baten hitzak, etab.).




erreparatzea.–Grafia, ahoskera eta esanahia lotzea, idatzizko ereduetatik


6.3. Jabetuta dago ahoskeraren, soinuaren eta grafiaren arteko loturez.









• Hutsegitea prozesuaren parte den aldetik onartzea eta testuen zuzenketaz hausnartzea.

Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta



–Euskaraz komunikatzeko interesa, ikaskideekin edo ikaste-txetik kanpoko beste ikasle batzuekin.

–Lan proiektu txikietan bildutako informazioetatik abiatuta testuak idazteko interesa (horma-irudiak, aurkezpenak, ...), arlo hauek bildurik:

• konbentzio sozialak, adeitasun arauak, erregistroak, ohiturak, balioak, sinesmenak, jokabideak eta mugarri soziokulturalak (per-tsonaia mitologikoak, Olentzero, inauteria, herri kirolak, Santa Ageda, musika eta herri dantzak, herrietako festak, bertsolaritza, inguruko toki-izenak).

Funtzio komunikatiboak.–Informazioa edo jarraibideak emateko testu errazak egitea

(zerrendak, kartelak, oharrak, etab.).Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu errazak

(oharrak, gutunak, txartelak, zoriontzeko mezuak, gonbidape-nak) idaztea ereduetatik abiatuta, honakoak barne: agurrak eta aurkezpenak, deskribapenak egitea bere buruaz; beste pertsona batzuen, animalien edo gauzen deskribapena; gustukoa eta gogokoena duena; sentimenduak; berari berriki gertatutakoak kontatzea; laguntza eskatu eta eskaintzea, etab.

–Narrazio eskematiko errazak, leloak eta abestiak sortzea, ereduekin.

Idatzizko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosin-

taktikoak barneratzea, eta oinarrizko egitura morfosintaktiko berrietara ohitzea:

• Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).• Erakusle ohikoenak:a) hauek, horiek, haiek b) haren.• Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).• Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).• Gradua (izugarri/ikaragarri ona).• Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.• Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.




ekarri, ez zait gustatzen). • Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).Ohiko lexiko idatzia (produkzioa).–Hiztegi irudidunak egitea, hitzak eta irudiak lotuz.–Hiztegiaren erabilera, lexiko berria ikasteko.–Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperezko materialak edo


–Ohiko lexikoaren erabilera: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jar-duerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hezkuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.



3.1. Paperean edo euskarri elektronikoan testu oso labur eta errazak egitea lotu gabeko esaldi bakunen bidez, erregistro neutro eta ez formalean, zuzentasunez erabiliz oinarrizko arau ortografikoak eta puntuazio zeinu nagusiak; testuetan bere buruaz, bere hurbileko inguruaz eta bere eguneroko bizitzaz mintzatuko da, aurreikusteko moduko egoera ezagunetan.


4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea (adibidez, honelako oinarrizko lokailuekin hitzak edo hitz multzoak lotzea: “eta”, “orduan”, “baina”, “-(e)lako”), nahiz eta modu sistematikoan oinarrizko akatsak egin deklinabidean, aditzetan edo komunz-taduran.



1.1. Gai da ereduetatik eta/edo euskarri oso egituratuetatik abiatuta testuak eraikitzeko.



2.1. Euskaraz testu errazak idazteko interesa du (komikiak osatzea, testu informatiboak osatzea, gero eta konplexuagoak diren inprimakiak osatzea, etab.).


2.3. Modu espontaneoan gutunetako hasierako eta bukaera-ko zenbait agur erabiltzen ditu, edo eredu batekin edo euskarri egituratu batekin (pixkana-pixkana, gero eta laguntza txikiago-arekin).


3.1.1. Testu errazak idazten ditu euskaraz, paperean edo euskarri elektronikoan, eta besteei irakurtzen dizkie.

3.2.1. Maiz erabiltzen diren eta ahoz edo idatziz landu dituen hitzak eta esamoldeak idazten ditu.

3.2.2. Inprimaki labur bat edo fitxa bat betetzen du bere datu pertsonalekin.

3.2.3. Ohar errazak idazten ditu.3.2.4. Kartel informatibo errazak sortzen ditu eredu batekin,

zenbait datu txertatzeko: datak, tokiak...3.2.5. Idatzizko komunikazioa du ikaskideekin edo ikastetxetik

kanpoko beste ikasle batzuekin.3.2.6. Gutun pertsonal errazak eta laburrak idazten ditu

(mezuak, oharrak, postalak, postak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, jarraibideak emateko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, ohiko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko gal-derak egiteko, emandako eredu bati jarraituz eta arau gramatikal eta ortografikoak errespetatuz.

3.2.7. Komikiak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

3.2.8. Idatzizko gidoietan oinarritzen da ahozko azalpen errazak egiteko.


Gaur ez dago partidarik.Hau flanik gozoena da.Ni zu baino altuagoa naiz.Ura hoztuko dela uste dut.Bete ogitarteko erdia txorizoz eta beste erdia gaztaz.Txokolatea izugarri ona da.Noren antzekoa da?Aitor jolas parkean ezagutu nuen.Zein lanbide zuen?Txibia handienak hogei metroko luzera du.Gepardoak orduko 105 kilometroko abiadura hartzen du.Afrikako elefanteak 5.000 kiloko pisua du.Zertarako da? Han gauza txikiak gordetzeko.Atzo heldu zen Julen Lizarratik.4.2. Gai da testuak sortzeko, euskarri egoki batetik abiatuta eta

menperatzen dituen egitura morfosintaktikoak erabiliz.5.1. Hiztegi irudidunak egiten ditu euskaraz, hiztegiaren

laguntzarekin.5.2. Lexiko jokoak ongi egiten ditu paperezko materialak edo

material digitalak erabiliz.5.3. Gelako idazlanetan landutako ohiko lexikoa erabiltzen

du.5.4. Sinonimo errazenak erabiltzen ditu hitz batzuk behin eta

berriz ez errepikatzeko. 6.1. Argi idazten du, ongi ulertzeko moduan.6.2. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiazta-




–Sinonimoen erabilera. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Argi eta txukun idatzi nahi du, eta ongi aurkeztu, testua

ulergarria izan dadin.–Hiztegiaren erabilera ortografia egiaztatzeko.




gaiari buruz. –Egoera komunikatibo batetik abiatuta, zer testu mota den,

testuaren esanahi nagusia, funtsezko informazioa eta puntu nagusiak bereiztea.

–Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egi-tea.

–Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak: –Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta hiz-

kuntza ulertzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.–Adeitasun arauak, konbentzio sozialak, ohiturak, balioak,

sinesmenak eta jokabideak jakitea.–Zenbait erregistro bereiztea.–Parte hartzea zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo-




musika eta dantza tradizionalak, bertsolaritzari buruzko nozioak eta inguruko euskal toponimoak.

–Esaera zahar, bertso, ipuin eta kanta tradizionalak.–Ipuin tradizionaletan edo herri kontakizunetan oinarritutako

antzezpen edo filmak ulertzen ditu.–Aspektu soziokulturalei buruzko grabazio edo bideoak ikusten

ditu.Funtzio komunikatiboak:–Aurkezpenak, barkamen eskeak, esker emateak, gonbida-

penak.–Iritzia: adostasuna, desadostasuna.–Laguntza, informazioa, objektuak edo baimena eskatu eta

eskaintzea.–Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen, ohituren eta planen

deskribapenak.–Gustua, gaitasuna eta nahia.–Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.Ahozkoaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).i) partitiboa (-(r)ik).–Erakusle ohikoenak:a) honi, horri, hari.b) hauei, horiei, haiei. c). hauek, horiek, haiek. d) hauen, horien, haien.–Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).–Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).–Gradua (izugarri/ikaragarri ona).–Posposizioa (noren kontra).–Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.–Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.

pertsonan: zitzaidan, zitzaizun, zitzaion). Pluralgilea orainaldian (zaizkit, zaizkizu, zaizkio).

–Aditz modalak (behar izan, nahi izan, falta izan, ahal izan, ezin izan).

–Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-nekoa).

–Aditz hipotetikoak (baldintza erreala orainaldian: badago, bada).

–Aditz sintetiko erabilienak (noa, doa, zoaz, nator, dator, zatoz, nabil, dabil, zabiltza, dakit, dakizu, daki).

–Ukoa (ez dut nahi, ez dut ulertzen, ez dut ikusten, ez dut ekarri, ez zait gustatzen).

–Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).–Zehar galdera (Badakit noiz etorri den).–Esaldi kausalak (-(e)lako, -eta).Ahozko lexiko ohikoa (harrera): –Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Badakien lexikoa zabaltzea eta lexiko berria sartzea gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hez-kuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.

–Sinonimoak eta antonimoak ulertzea.




3.2. Testuaren funtzio komunikatibo nagusia edo nagusiak bereiztea (adibidez, zorionak ematea, informazio eskea, edo eskaintza bat), eta haren edo haien adierazle ohikoenak, bai eta diskurtsorako eredu nagusiak (adibidez, gutun baten hasiera eta amaiera, edo deskribapen eskematiko bateko puntuak).


5. Ohiko hitz sail bat ezagutzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testuinguruaren oharrak eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta es-amoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.





1.4. Elkarrizketa motz eta errazetan parte hartzen duenean funtsezko informazioa ulertzen du, gai ezagunei buruzkoetan, alegia: norberaz, familiaz, eskolaz, etxeko animaliez, eta objektuen edo tokien oinarrizko deskribapenak.

1.5. Gai ezagunei edo bere interesekoei buruzko aurkezpen erraz eta ongi egituratuetan (adibidez, jantziak, musika, etab.), ideia nagusiak ulertzen ditu, betiere irudirik baldin badago eta argi hitz egiten bada.

1.6. Jarraibideak, argibideak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, prezioak, ordutegiak kirol instalazio batean edo saltoki handietan).

1.7. Bere intereseko telebista saioak edo bestelako ikus-en-tzunezkoak ikustean, esanahi orokorra eta funtsezkoena ulertzen du, eta konturatzen da gaia aldatzen denean (adibidez, gazteei edo pertsonaia ezagunei eguneroko gai batzuei buruz egindako elkarrizketak, denbora librean zer egitea gustatzen zaien galdetzen zaienean, edo aisialdiari buruzko informazioa ematen denean: antzerkia, zinea, kirol ekitaldiak, etab).

1.8. Interesatzen zaizkion produktuei buruzko publizitate iragarkien funtsezko informazioa ulertzen du.


2.2. Euskararekin zerikusia duten adeitasun arau, ohitura sozi-al, usadio, balio, sinesmen eta jarrera batzuk ezagutzen ditu.

2.3. Zenbait erregistro identifikatzen ditu: formalak, informalak, euskalkiak (zein den identifikatu beharrik ez badu ere).







2.10. Aspektu soziokulturalei buruzko grabazio edo bideoak entzuten ditu.

3.1.1. Irakasleak ikasgelako ohiko jardueraz ematen dituen jarraibideak ulertzen ditu.


3.1.3. Eguneroko errutinekin lotutako esamolde eta hitz berriak barneratzen ditu (asteko eguna, hilabetea, eguraldia, data, etab.).


3.1.5. Ahozko azalpen edo jarraibide gero eta konplexuagoen esanahi orokorra ulertzen du.

3.1.6. Harreman sozialeko oinarrizko formulak identifikatzen ditu (agurrak, aurkezpenak, eskertzeak, barkamen eskeak, laguntza eskeak, gonbidapenak).


3.1.8. Ahozko testu informatiboak ulertzen ditu, eta gai da informazio orokorra eta datu zehatz batzuk ateratzeko.

3.2.1. Irakasleak oinarrizko datuez egiten dizkion galderak ulertzen ditu (adina, izena), gorputzaz, gauzez, etxeko animaliez eta animaliez orokorrean, familiaz, orduaz, eguneroko jarduerez, denbora libreaz, gustuko gauzez eta, oro har, ikasgelan landutako gaiei buruz egindakoak.


3.2.3. Jarraibideak, argibideak edo bestelako informazioa dituzten mezuak eta iragarki publikoak ulertzen ditu (adibidez, zenbakiak, prezioak, ordutegiak kirol instalazio batean edo denda handi batzuetan).

3.2.4. Imajinatzeko moduko ohiko elkarrizketa baten gaia ulertzen du, bertan egonda (adibidez, autobus batean edo denda batean).

4.1. Kasu ohikoenak ezagutzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa, instrumentala, edutezko eta leku genitiboak eta partitiboa.

4.2. Erakusle ohikoenak ezagutzen ditu.4.3. Konparatiboen erabilera eta forma ulertzen ditu.4.4. Superlatibo erlatiboaren erabilera bereizten du.4.5. Gradua identifikatzen du.4.6. “-ren kontra” posposizioa ulertzen du.4.7. Adberbioak identifikatzen ditu (lekua, denbora, kalitatea

eta modua).4.8. Gustuaren adierazpideak ulertzen ditu, orainaldiko eta

lehenaldiko oinarrizko formekin.






4.9. Oinarrizko aditz modal batzuk bereizten ditu.4.10. Aditzaren aspektuak identifikatzen ditu.4.11. Oinarrizko aditz hipotetikoak ulertzen ditu.4.12. Aditz sintetiko oso ohikoak bereizten ditu.4.13. Ezezko esaldiak ulertzen ditu.4.14. Esaldi konpletiboak ulertzen ditu.4.15. Zehar galdera ulertzen du.4.16. Esaldi kausalak ezagutzen ditu.5.1. Ahozko testuetan, aldez aurretik ikusitakoaren laguntzaz



lexiko eta esamolde berriak ikasten ditu.5.4. Jolasetan ohikoak diren esamoldeak ezagutzen ditu.5.5. Lexiko berria barneratzen du gai hauei buruz: pertsonen,

tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazio-aren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hezkuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.

5.6. Lexiko berriarekin lotutako abesti, bertso eta leloak inter-pretatzen ditu, keinuen edo ikusitakoaren laguntzaz betiere.




Produkzio estrategiak:–Plangintza.• Mezua argitasunez sortzea, eta ideia nagusia edo nagusiak

eta oinarrizko egitura bereiztea.• Testua jasotzaileari, testuinguruari eta bideari egokitzea,


–Gauzatzea.• Lehenagotik dakienaz baliatu eta horri etekinik handiena

ateratzea (lengoaia “aurrefabrikatua” erabiltzea, etab.).• Emandako ereduei jarraikiz, mezua argi eta zentzuz adie-

raztea eta behar bezala egituratzea.• Egitekoa egokitzea (egitekoaren bertsio apalagoa egitea),


• Hizkuntza gabeziak prozedura paralinguistikoekin edo paratestualekin konpentsatzea:

–Hitz edo esamolde bat definitzea edo parafraseatzea. –Antzeko esanahia duten hitzak aldatzea.–Laguntza eskatzea.–Esanahia argitzen duten objektuak seinalatu edo ekintzak

egitea edo deiktikoak erabiltzea.–Kulturaren ikuspegitik baliagarria den gorputz lengoaia era-


Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Euskara egoera desberdinetan erabiltzeko interesa eta tes-


–Adeitasun arauak, konbentzio sozialak, ohiturak, balioak, sinesmenak eta jokabideak erabiltzea.

–Zenbait erregistro bereiztea.–Parte hartzea zenbait jolas edo joko tradizional kolektibo-




musika eta dantza tradizionalak, bertsolaritzari buruzko nozioak eta inguruko euskal toponimoak.

–Esaera zahar, bertso, ipuin eta kanta tradizionalak.–Gai soziokulturalei buruzko lan txikiak egitea informazioa

eskuratzeko taulak edo beste bide batzuk erabiliz. –Informazio kulturala bilatzea bideoetan eta soinu-grabazio-

etan.Funtzio komunikatiboak:–Aurkezpenak, barkamen eskeak, esker emateak, gonbida-

penak.–Iritzia: adostasuna, desadostasuna.–Laguntza, informazioa, objektuak edo baimena eskatu eta

eskaintzea.–Pertsonen, jardueren, tokien, gauzen, ohituren eta planen

deskribapenak.–Gustua, gaitasuna eta nahia.–Iragan urruneko eta hurbileko gertaeren narrazioa.Ahozko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).i) partitiboa ((r)ik).–Erakusle ohikoenak:a) honi, horri, hari.b) hauei, horiei, haiei. c) hauek, horiek, haiek. d) hauen, horien, haien.–Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).



3.1. Elkarreragin oinarri-oinarrizkoa izatea, oso teknika errazak erabiliz, linguistikoak nahiz hitzik gabekoak (adibidez, keinuak edo kontaktu fisikoa), elkarrizketa motz bat hasteko egiteko edo amaitzeko, nahiz eta esamolde laburrak izan edo lehendik prestatuak, edo nahiz eta etenaldi asko egin hitzen bila, hitz ez hain ohikoak esateko edo komunikazioa zuzentzeko.


3.3. Adierazi beharrekoa ulertaraztea mintzaldi labur eta errazetan, nahiz eta askotan dudak izan, errepikapenak edo etenak egin esan nahi duena antolatzeko, zuzentzeko edo berriz adierazteko.


5. Hitz erabilien sail mugatu bat erabiltzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren esperientziekin, beharrekin eta interesekin lotura duena.



1.2. Aurkezpen motz eta errazak egiten ditu, aldez aurretik prestatuta, eguneroko gaiei edo interesatzen zaizkionei buruz (bere burua nahiz beste pertsona batzuk aurkeztea; bere buruari, familiari eta ikasgelari buruzko oinarrizko informazioa ematea; bere eguneroko jarduera nagusiak azaltzea; bere logela, menu gogokoena, pertsona edo gauza baten itxura modu labur eta errazean deskribatzea; zer duen gustukoa eta zer ez adieraz-tea), oso egitura sinpleak, lexiko, intonazio eta ahoskera egoki samarrak erabiliz.

1.3. Ongi moldatzen da eguneroko hitz-trukeetan (adibidez, zerbait eskatzea denda batean eta prezioaz galdetzea).

1.4. Solasaldi eta elkarrizketa txikietan hartzen du parte, galderak eginez eta erantzunez, informazio pertsonala lortzeko (izena, adina, jendeak zer duen gustuko edo gustukoen, ohiturak, aisialdia), ahozko elkarreraginean oinarri diren arauez baliatuz (aditu, hitz egiteko txanda, argibideak eskatu).




2.4. Badaki informazioa aurkitzen bideoetan eta grabazioetan, gelan lan baten, zerrenda baten eta proiektu baten parte gisa.

3.1.1. Euskaraz egiten ditu agurrak (Egun on, Arratsalde on, Agur, Gero arte, Ikusi arte…).

3.1.2. Maiz erabiltzen ditu, testuinguru egokian, Barkatu eta Eskerrik asko.

3.1.3. Badaki gauzak, laguntza, baimena, informazioa eta jarraibideak eskatzen.

3.1.4. Badaki adierazten zerbait egiteko gai dela.3.2.1. Badaki adierazten sentimendua, zer gustatzen zaion,

zer duen nahiago, adostasuna edo desadostasuna.3.2.2. Badaki galdera errazak egiten interesatzen zaizkion

gaiei buruz.3.2.3. Moldatu egiten da eguneroko egoera sinpleetan, egiaz-

koak izan edo antzeztuak izan (adibidez, denda batean produktu bat eskatu eta prezioaz galdetzea).


(agurrak, berari buruzko galdera oso errazak, baietza edo eze-tza emanez erantzun beharreko galderak, gauzak eskatu edo eskaintzea, gustukoa duena edo ez duena adieraztea, zertan ari den esatea, zerbait non dagoen esatea, etab.)

3.2.6. Aurrez aurre edo baliabide teknikoen bidez (telefonoa, Skype) egindako elkarrizketetan parte hartzen du; bertan ha-rreman soziala egiteko (agurtzea, nork bere burua aurkeztea, norbaitengana jotzea, eskerrak ematea, barkamena eskatzea, norbaiten egoeraz galdetzea, zorionak ematea, agur esatea), informazio pertsonala eta eguneroko gaiei buruzkoa trukatzeko, sentimenduak adierazteko, zerbait uzteko eskatzeko, lagunekin elkartzeko edo argibideak eskatzeko (adibidez, nola egiten den aparatu bat).

3.3.1. Badaki animaliak, pertsonak, gauzak, tokiak eta ohiturak deskribatzen.

3.3.2. Gai da besteei ikerketa lan baten emaitza modu erra-zean aurkezteko, laguntza idatzi edo grafikoarekin (horma-irudia argazkiekin eta testuekin, lapbook, posterrak, ikus-entzunezko aurkezpenak...).

3.3.4. Jarraibideak ematen ditu (adibidez, nola iritsi toki batera plano baten laguntzaz, errezeta erraz bat prestatu edo esperi-mentu bat egiteko urratsak).

3.3.5. Parte hartzen du elkarrizketa batean, elkarrizketatzaile edo elkarrizketatu gisa (adibidez, norbaiti elkarrizketa eginez eskolako aldizkarirako, edo irrati edo telebistako saio simulatu batean, etab.)

4.1. Kasu ohikoenak erabiltzen ditu: soziatiboa, inesiboa, ablatiboa, adlatiboa, destinatiboa, instrumentala, edutezko eta leku genitiboak eta partitiboa.

4.2. Erakusle ohikoenak erabiltzen ditu.4.3. Konparazioren bat egiten du.4.4. Superlatibo erlatiboaren erabilera ezagutzen du.



–Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).–Gradua (izugarri/ikaragarri ona).–Posposizioa (noren kontra).–Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.–Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.


–Aditz modalak (behar izan, nahi izan, falta izan, ahal izan, ezin izan).

–Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-nekoa).

–Aditz hipotetikoak (baldintza erreala orainaldian: badago, bada).

–Aditz sintetiko erabilienak (noa, doa, zoaz, nator, dator, zatoz, nabil, dabil, zabiltza, dakit, dakizu, daki).

–Ukoa (ez dut nahi, ez dut ulertzen, ez dut ikusten, ez dut ekarri, ez zait gustatzen).

–Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).–Zehar galdera (Badakit noiz etorri den).–Esaldi kausalak (-(e)lako, -eta).Ahozko lexikoa, ohikoa (produkzioa).–Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-


–Badakien lexikoa zabaltzea eta lexiko berria sartzea gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hez-kuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.

–Hitz sinonimoak eta antonimo batzuk erabiltzea. Soinu, azentu, erritmo eta intonazio eredu egokiak.–Hizkuntzaren erritmora eta sonoritatera hurbiltzea, leloak,



4.5. Graduaren adierazpideak erabiltzen ditu.4.6. Badaki -ren kontra posposizioa erabiltzen.4.7. Adberbioak erabiltzen ditu: lekua, denbora, kalitatea eta

modua.4.8. Zer gustatzen zaion adierazteko adierazpideren bat erabil-

tzen du, orainaldiko eta lehenaldiko oinarrizko formekin.4.9. Oinarrizko aditz modal batzuk erabiltzen ditu.4.10. Gai da aditzaren aspektua bereizteko.4.11. Aditz hipotetiko oso oinarrizkoak erabiltzen ditu.4.12. Aditz sintetiko oso ohikoak erabiltzen ditu.4.13. Ezezko esaldiak egiten ditu.4.14. Esaldi konpletiboak osatzen ditu.4.15. Zehar galderaren bat egiten du.4.16. Gai da esaldi kausalen bat egiteko.5.1. Norberaren esperientziekin lotutako gaiei buruzko oina-

rrizko lexikoa, aurreko kurtsoetan landutakoa, berrerabiltzen du, aurreikus daitezkeen eguneroko testuinguruetan, ikusitakoaren edo testuen laguntzaz.

5.2. –Lexiko berria ikasi eta erabiltzen du gai hauei buruz: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukalda-ritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazio-aren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hezkuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.





gaiari buruz. • Testu mota identifikatzea, ulermena horretara egokituz.• Egoera komunikatibo batetik abiatuta, testuaren esanahi

nagusia, funtsezko informazioa eta puntu nagusiak bereiztea.• Osagai esanguratsuak, linguistikoak eta paralinguistikoak

ulertuta, edukiari eta testuinguruari buruzko hipotesiak egitea.• Hipotesiak birmoldatzea, elementu berriak ulertu ahala.–Hiztegiaren erabilera.Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta


–Euskaraz dauden testu erraz batzuk irakurtzeko interesa (komikiak, haurrentzako aldizkariak, irakurgai egokituak, etab.)



Funtzio komunikatiboak.–Ikasleen hizkuntz gaitasunaren mailara egokitutako testu







f) Irakurketaz gozatzea (haurrentzako liburu eta aldizkariak, audio-liburuak, irakurgai egokituak, etab.).

g) Ahozko ulermenari eta sormenari laguntzea (euskarazko azpitituluak, marrazki bizidunetako historia oso sinpleetan, kara-okea, ikasleek egindako testuak, etab.).

Idatziaren ulermena (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosin-


• Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).h) leku-genitiboa (nongoa).i) partitiboa (-(r)ik).• Erakusle ohikoenak:a) honi, horri, hari.b) hauei, horiei, haiei. c) hauek, horiek, haiek. d) hauen, horien, haien.e) honetako, horretako, hartako.





5. Lexiko erabiliena ezagutzea, eguneroko egoerei eta ohiko gai zehatzei buruzkoa, norberaren interesekin, esperientziekin eta beharrekin lotura duena; testuingurua eta testuan dagoen informazioa erabiltzea ezezagunak diren hitzen eta esamoldeen balizko esanahiak gutxi gorabehera jakiteko.

–Hiztegian kontsultatuz, ez dakizkien esamolde laburrak edo hitzak identifikatzea.



1.2. Testu bat eta dagokion irudia modu egokian lotzen ditu.1.3. Badaki esaten zeri buruzkoa den testu bat, oinarrizko

elementu batzuk azkar irakurrita (titulua, hitz gakoak).1.4. Gai da testu informatibo batean datu zehatz bat aurki-

tzeko.1.5. Funtsezko informazioa ulertzen du, eta berariazko infor-

mazioa lokalizatzen du material informatibo errazean: menuak, ordutegiak, katalogoak, prezio zerrendak, iragarkiak, telefono gidak, publizitatea, turismo esku-orriak, kultur programak edo ekitaldien programak.

1.6. Testuinguruaren eta testuaren osagai batzuen laguntza-rekin, hitz eta esamolde batzuen esanahia ondorioztatzen du: kaleak, denda, garraiobideak, zinemak, museoak, ikastetxeak eta bestelako zerbitzu eta leku publikoak.

1.7. Historia motz eta ongi egituratuetan funtsezkoena ulertzen du (pertsonaia nagusiak, lekua, denbora eta gertakarien haria), betiere irudiak eta ekintzak argumentuaren parte handi baten erakusgarri badira (irakurketa egokituak, komikiak, etab.).



2.2. Euskarazko testu errazak eta aurrenerabeentzako argi-talpenak irakurtzeko interesa du.


2.4. Irakurketaz baliatzeko interesa adierazten du, lan txikiak, zerrendak eta gelako proiektuak egiteko informazioa aurkitze-ko.

2.5. Albiste laburretan eta haurrentzako aldizkarietako arti-kuluetan, funtsezkoena eta puntu nagusiak ulertzen ditu, gaiak ezagunak badira edo interesatzen bazaizkio (kirolak, musika taldeak, ordenagailuko jokoak, arropa...).






3.6. Jarraibideak, oharrak eta oinarrizko informazioa ulertzen ditu kale, denda, garraiobide, zine, museo, ikastetxe eta bestelako zerbitzu eta toki publikoetako ohar, errotulu eta karteletan.

3.7. Gai ezagunei buruzko gutun laburrak eta errazak ulertzen ditu (mezu elektronikoak, postalak eta txartelak), adibidez, norbe-rari, familiari, eskolari, aisialdiari buruzkoak, gauza edo toki baten deskribapena, hitzordu baterako ordua eta tokia, eta abar.

4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfo-sintaktikoak erabiltzen ditu, eta egitura morfosintaktiko berrien esanahia ezagutzen du, esateko baterako:

Munduko harresirik luzeena Txinan dago.Nire etxeak marmolezko eskailerak ditu.



• Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).• Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).• Gradua (izugarri/ikaragarri ona).• Posposizioa (noren kontra).• Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.• Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.


• Aditz modalak (behar izan, nahi izan, falta izan, ahal izan, ezin izan).

• Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-nekoa).

• Aditz hipotetikoak (baldintza erreala orainaldian: badago, bada).

• Aditz sintetiko erabilienak (noa, doa, zoaz, nator, dator, zatoz, nabil, dabil, zabiltza, dakit, dakizu, daki).

• Ukoa (ez dut nahi, ez dut ulertzen, ez dut ikusten, ez dut ekarri, ez zait gustatzen).

• Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).• Zehar galdera (Badakit noiz etorri den).• Esaldi kausalak (-(e)lako, -eta).• Nominalizazioa (-t(z)ea).• Adostasunaren edo desadostasunaren adierazpena (ez nago

ados/konforme).Ohiko lexiko idatzia (harrera).–Aurreko kurtsoetan landutako oinarrizko lexikoa eta esamol-

deak dituzten testu idatziak ulertzea.–Gai hauei buruzko lexiko berria duten testu idatziak uler-

tzea: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jarduerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hez-kuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak. Sinonimoak eta antonimoak.


erreparatzea.

Zergatik da dibertigarria? Ongi pasatzen dugulako.Nik ez dut nahi, zikin dagoelako.Maritxu, nora zoaz?Haize handia dabil.Zertara joan zara mendira? Gaztainak biltzera.Gu, lehen, basoan bizi ginen. Baina, orain, pisuan bizi gara.Zure ustez, zerez egin zuten eraikin hori?Non dago hil honetako aldizkaria?Niri musika entzutea gustatzen zait.Maketak egiten ikasi duzu.Ez nago ados.5.1. Aurreko kurtsoetan landutako hiztegia eta esamoldeak

biltzen dituzten testuak irakurtzen ditu.5.2. Ikasgelan landutako hitz eta esamolde berriak biltzen

dituzten testu idatziak ulertzen ditu.5.3. Ikasgelan edo irakurketarako liburuetan azaltzen diren

hitz eta esamolde ezagunak irakurri eta ulertzen ditu (arauak, ohiko esamoldeak, eta abar).



6.2. Maiz erabili ohi diren hitz batzuk ezagutzen ditu, baita letra larriaz edo xeheaz idatzi behar diren ere (ospakizunak, jatorri-izenak, izenburu baten hitzak, etab.).









20. Alderdi soziokulturalak eta soziolinguistikoak.–Idatzizko testuekiko interesa, esperientziak adierazteko eta



–Euskaraz komunikatzeko interesa, ikaskideekin edo ikaste-txetik kanpoko beste ikasle batzuekin.

–Lan proiektu txikietan bildutako informazioetatik abiatuta testuak idazteko interesa (horma-irudiak, aurkezpenak, ...), arlo hauek bildurik: konbentzio sozialak, adeitasun arauak, erregis-troak, ohiturak, balioak, sinesmenak, jokabideak eta mugarri soziokulturalak (pertsonaia mitologikoak, Olentzero, inauteria, herri kirolak, Santa Ageda, musika eta herri dantzak, herrietako festak, bertsolaritza, inguruko toki-izenak).

21. Funtzio komunikatiboak.–Informazioa edo jarraibideak emateko testu errazak egitea

(zerrendak, kartelak, oharrak, etab.).–Beste batzuekin komunikazioa ezartzeko testu errazak


–Narrazio eskematiko errazak, leloak eta abestiak sortzea, ereduekin.

22. Idatzizko produkzioa (egitura morfosintaktikoak):–Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfosin-


• Kasuak:a) soziatiboa (norekin).b) inesiboa (non, zertan).c) ablatiboa (nondik).d) adlatiboa (nora, zertara).e) destinatiboa (norentzat, zertarako).f) instrumentala (zerez, zertaz).g) edutezko genitiboa (noren).





4. Oinarrizko egitura morfosintaktikoak erabiltzea (adibidez, honelako oinarrizko lokailuekin hitzak edo hitz multzoak lotzea: “eta”, “orduan”, “baina”, “-(e)lako”), nahiz eta modu sistematikoan oinarrizko akatsak egin deklinabidean, aditzetan edo komunz-taduran.



1.1. Gai da testuak eraikitzeko, ereduetatik eta/edo euskarri oso egituratuetatik abiatuta.





2.3. Modu espontaneoan gutunetako hasietako eta bukaera-ko zenbait agur erabiltzen ditu, edo eredu batekin edo euskarri egituratu batekin (pixkana-pixkana, gero eta laguntza txikiago-arekin).


3.1.1. Testu errazak idazten ditu euskaraz, paperean edo euskarri elektronikoan, eta besteei irakurtzen dizkie.

3.2.1. Testuak idazten ditu, arau gramatikal eta ortografikoak txukun antzean errespetatuz, lehendik landutako ereduetatik abiatuta (berri laburrak, biografiak, kontakizunak, deskripzioak, oharrak, abisuak, jarraibideak, errezetak, menuak, ibilbideak, komikiak, iragarkiak).

3.2.2. Inprimaki labur bat edo fitxa bat betetzen du bere datu pertsonalekin.

3.2.3. Oharrak idazten ditu, eta, eredu batetik abiatuta, infor-mazio kartelak sortzen ditu.

3.2.4. Idatzizko komunikazioa du ikaskideekin edo ikastetxetik kanpoko beste ikasle batzuekin.

3.2.5. Gutun pertsonal errazak eta laburrak idazten ditu (mezuak, oharrak, postalak, postak), eskerrak emateko, norbait zoriontzeko, gonbidapen bat egiteko, jarraibideak emateko, bere buruaz eta ingurune hurbilaz (familia, lagunak, zaletasunak, ohiko jarduerak, gauzak, lekuak) hitz egiteko eta gai horiei buruzko gal-derak egiteko, emandako eredu bati jarraituz eta arau gramatikal eta ortografikoak errespetatuz.

3.2.6. Komikiak osatzen ditu, ahoz landutako narrazio edo egoera ezagunetan oinarritutakoak.

3.2.7. Gidoi idatziak prestatzen ditu ahozko azalpenak egi-teko.

4.1. Aurreko kurtsoetan ikasitako oinarrizko egitura morfo-sintaktikoak erabiltzen ditu, eta egitura morfosintaktiko berriak erabiltzen ditu, hauek esate baterako:

Munduko harresirik luzeena Txinan dago.Nire etxeak marmolezko eskailerak ditu.Zergatik da dibertigarria? Ongi pasatzen dugulako.Nik ez dut nahi, zikin dagoelako.Maritxu, nora zoaz?Haize handia dabil.Zertara joan zara mendira? Gaztainak biltzera.Gu, lehen, basoan bizi ginen. Baina, orain, pisuan bizi gara.Zure ustez, zerez egin zuten eraikin hori?Non dago hil honetako aldizkaria?Niri musika entzutea gustatzen zait.Maketak egiten ikasi duzu.Ez nago ados.4.2. Gai da testuak sortzeko, euskarri egoki batetik abiatuta eta

menperatzen dituen egitura morfosintaktikoak erabiliz.5.1. Lexiko jokoak ongi egiten ditu paperezko materialak edo

material digitalak erabiliz.



h) leku-genitiboa (nongoa).i) partitiboa (-(r)ik).• Erakusle ohikoenak:a) honi, horri, hari.b) hauei, horiei, haiei. c) hauek, horiek, haiek. d) hauen, horien, haien.• Konparazioa (ni zu baino altuagoa naiz).• Superlatibo erlatiboa (autorik kaskarrena).• Gradua (izugarri/ikaragarri ona).• Posposizioa (noren kontra).• Adberbioak: lekua, denbora, kalitatea eta modua.• Gustuaren adierazpena orainaldian eta lehenaldian (Nor 3.


• Aditz modalak (behar izan, nahi izan, falta izan, ahal izan, ezin izan).

• Aditzaren aspektuak (burutua, burutugabea eta etorkizu-nekoa).

• Aditz hipotetikoak (baldintza erreala orainaldian: badago, bada).

• Aditz sintetiko erabilienak (noa, doa, zoaz, nator, dator, zatoz, nabil, dabil, zabiltza, dakit, dakizu, daki).

• Ukoa (ez dut nahi, ez dut ulertzen, ez dut ikusten, ez dut ekarri, ez zait gustatzen).

• Esaldi konpletiboak (dela uste dut, duela uste dut).• Zehar galdera (Badakit noiz etorri den).• Esaldi kausalak (-(e)lako, -eta).23. Ohiko lexiko idatzia (produkzioa).–Euskarazko glosategiak egitea.–Hiztegiaren erabilera, lexiko berria ikasteko.–Jolas eta/edo ariketa errazak egitea paperezko materialak edo


–Ohiko lexikoaren erabilera: pertsonen, tokien eta gauzen deskribapena, elikadura eta sukaldaritza, lanbideak, arropak, kirolak, garraioak, etxebizitza, etxea eta ingurua, eguneroko jar-duerak, zaletasunak, bidaiak eta oporrak, esperimentuak, neurriak (pisua, luzera eta abiadura), informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, ingurumena, klima, natur ingurunea, osasuna eta gorputzaren zainketa, hezkuntza eta ikasketak, erosketak eta merkataritzako jarduerak, ohiko lokuzioak eta esaera zahar erabilienak.

–Sinonimo eta antonimoen erabilera. 24. Eredu grafikoak eta arau ortografikoak.–Argi idatzi nahi du, eta txukun aurkeztu, testua ulergarria


5.2. Euskarazko glosategiak egiten ditu hiztegiaren lagun-tzarekin.

5.3. Gelako idazlanetan landutako ohiko lexikoa erabiltzen du.

5.4. Zenbait sinonimo erraz erabiltzen ditu hitz batzuk behin eta berriz ez errepikatzeko, baita antonimo batzuk ere, testua indartzeko.

6.1. Argi idazten du, ongi ulertzeko moduan.6.2. Hiztegia erabiltzen du hitzen ortografia zuzena egiazta-


Ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak

Documents

Transcript of Ebaluatu beharreko ikaskuntzako estandarrak