EAEko HEOak

EUSKARA

AZTERKETA EREDUA

MAILA AURRERATUA (B2)

1. DOKUMENTUA: ATAZAK

IRAKURRIAREN ULERMENA (30 puntu; gutxienez: 20 puntu)

1. ARIKETA

Irakurri hurrengo testua eta erabaki hiru aukeren artean zein den testuaren

esanahiarekin bat datorrena. 7 item (7 puntu). 0 adibidea da.

BALDINTZARIK GABEKO OINARRIZKO ERRENTA

UNIBERTSALA

Ez zaizue inoiz pasatu makuluekin zabiltzatela

jende pila bat makuluekin ikustea? Halako zerbait

pasatu zait azkeneko astean. Oinarrizko errenta

unibertsalarekin interesatzen hasi eta edozein tokitan

besterik ez dago.

Oinarrizko errenta unibertsala. Zer ote da? Ezin da

oinarrizko errentarekin nahasi, 400 eurokoa, arazo

ekonomikoak dituztenentzat. Laburtuz, denentzako

errenta bat da, soldata bat, lan egin edo ez.

Horrelako proposamenek hautsak harrotzen

dituzte. Jendeak hezkuntzaren edo belaunaldiaren

arabera erreakzionatzen du: “a ze pagotxa!” edo

“bai, berriz ere alferrak alfer!”. Erreakzio hori izan

aurretik, halako batean gaia esku artera etorriko

delako-edo, han eta hemen leituz bildu ditudan

oinarrizko lau ideia agertu nahiko nituzke hemen.

Definizioz oinarrizko errenta unibertsala herritar

guztiei baldintzarik gabe ordaintzen zaien errenta da,

dituzten baliabideak eta lanean ari diren ala ez

kontuan hartu gabe. Eskubidea da. Errenta apala,

baina bizitzako oinarrizko beharrak asetzeko nahikoa

dena, zergen bidez finantzatua.

Aldekoek diotenez, pobrezia desagertuko litzateke

hala. Erosteko ahalmen txikia dutenen egoera zeharo

hobetuko litzateke eta aberastasuna hobeto banatuko.

Gutxieneko ordain bat seguru izanda, langileek

askatasun handiagoa lukete lan-kontratuak

0. Elurre Iriartek inpresioa du0 makuluekin ateratzen den egunetan ikusten

dituela makuludunak. makuluekin ibiltzea oso gauza zabaldua dela. zerbaitengatik kezkatzen hasi eta edonon

ikusten duela gai hori.

1. Oinarrizko errenta unibertsala...

a) arazo ekonomikoak dituztenentzako soldata da.

b) gizartean zeresan handia ematen duen planteamendua da.

c) 400 eurokoa da, berdin da lanean zabiltzan

ala ez.

2. Oinarrizko errenta unibertsala jasotzeko... a) ez dira irabaziak kontuak hartzen. b) nahitaezkoa da zergen bidez erakustea

behar dela. c) oinarrizko beharrak justifikatu behar dira. 3. Iriarteren ustez oinarrizko errenta

unibertsalarekin0 a) erosteko ahalmen txikiagoa lukete aberatsek. b) jendeak ez luke lana edozein

baldintzatan hartuko. c) lan kontratuak nabarmen igoko lirateke.

4. Beste alderdi positibo bat hau litzateke... a) emakumeek ez lukete hainbesteko

menpekotasunik. b) gizarte laguntzak ez lirateke beharrezkoak. c) iruzurgileak desagertu egingo lirateke.

negoziatzeko; ez lukete edozein lan edozein

soldataren truke egitea onartuko. Hainbeste

handitu den prekarietatea desagertuko litzateke,

edo nabarmen gutxituko.

Laguntza honi esker gazteek eta emakumeek

askatasun handiagoa izango lukete eta, esaten

dutenez, genero indarkeriaren kontrako pausu

handia litzateke. Bestalde, gainerako gizarte

laguntza gehienak desagertuko lirateke, eta

hauetan iruzurrak harrapatzeko baliabideak ere bai.

Gainera lanaren ikuspuntu berri bat indartuko

litzateke, borondatearen lana.

Kontra daudenen argumentuetan, berriz, bi

puntu nagusi:

Errenta horrek jendea alfertuko luke. Ondorioz,

lanerako hautua egin dezaten, enpresaburuek

soldata hobeak pagatu beharko lituzkete. Lan-

kostuak handitzea ekarriko luke eta produktuak

garestitzea. Inflakzioak errenta horren

errentagarritasuna murriztuko luke. Immigrazioa

ere asko handituko litzateke.

Zailtasunak zailtasun, bada hala funtzionatzen

duen herrialderik. Alaska, adibidez. Sistemaren

oinarria da gizarte laguntzetara bideratzen diren

baliabideak beste modu batera antolatzea eta

zerga sistema erreformatzea. Zaila? Duela 200 urte

pentsaezina zen sufragio unibertsala, denok

bozkatzeko aukera izatea. Duela 100 urte

pentsaezina zen osasuna edo hezkuntza eskubide

unibertsala izatea. Zergatik ez oinarrizko errenta

unibertsala?

Ba horixe, batek zioen bezala, beharbada ez da

zirt edo zart egiteko momentua, baina bai

eztabaidatzen, hausnartzen hasteko. Eta horixe da

nik neure buruarekin egin dudana eta zuekin

konpartitu nahi izan dudana.

Elurre Iriarte, Kirika bizi garen munduei begira, 2014

5. Kontra daudenek, berriz, diote0 a) lan-baldintzek atzerritar asko erakarriko

lituzketela. b) nekezagoa litzatekeela langileak aurkitzea. c) produktuak txarragoak liratekeela.

6. Iriarteren iritziz, oinarrizko errenta unibertsala0

a) eskubide bihur liteke urte batzuen buruan. b) gizarte laguntzetara bideratu behar litzatzeke. c) zaila da edonon ezartzea, Alaskan izan ezik.

7. Oinarrizko errenta unibertsalaren gaiarekin Iriartek0

a) dio erabaki bat hartzeko sasoia dela. b) garbi du ez dela une egokia honetaz

hitz egiteko. c) hausnarketarako elementuak ekarri nahi

izan dizkio irakurleari.

2. ARIKETA

Hurrengo testuko hutsuneak betetzeko, ematen diren hiru aukeretatik esan zein den

testuan egokia. 10 item (10 puntu). 0 adibidea da.

REMIGIA ETXARREN, BIZITZA HARI-HARIAN

Iruñea, 1853ko ___(0)___ 11. Leona Remigia Etxarren funanbulista jaio

0.

zen Nabarreria auzoan. Aita hil ondoren, Manuela Aranguren ama a) apirila

b) apirilaren

berriro ezkondu zen, eta handik aurrera Pellejerias kalean bizi izan zen

c) apirileko

familia, ____(1)____ Jarauta kalean. 1.

a) deritzon Remigia Etxarrenen beste berririk ez daukagu 1882ko uztailaren 12ra b) egungo

arte. Egun hartan Iruñeko zezen-plazan ____(2)____, “Teresy y

c) izeneko

Velázquez” akrobata konpainiarekin batera. Handik sei egunera, Lau- 2.

buru egunkarian idatzitako kronikak honela ____(3)____: “Deigarria da a) aritu zen

b) aritzen zen

uztai finkoan eta soka tenkatuan Agostini andereñoak erakusten duen c) ibiltzen zen

adorea eta segurantza”. Izan ere, Mademoiselle Agostini zen Etxarrenen 3.

izen artistikoa. a) ipintzen zuen b) jartzen zen

Uztailaren 25ean, Eco de Navarra egunkariko zuzendari Nicanor

c) zioen

Espoz Redinek “artista petoa” eta “punta-puntako orekaria” esaten zion, 4.

eta “oreka-hagan moldatzen diren eta soka gainean dantzan egin a) daitezen

b) dezaketen

____(4)____ iruindarrak badaudela” egiaztatzen zuen, harrituta. c) dezaten

1883ko maiatzean, Manuel Carralen konpainiarekin eta milaka 5.

a) ekin

ikusleren aurrean, Arga ibaia zeharkatu zuen, eta udalak 500 pezeta b) eman

eman zizkion balentriaren ordain. Berriro ere Lau-buru egunkariak eman

c) jo

zuen ekitaldiaren kronika: “Soka-dantzariak ibilbideari ____(5)____ 6.

zion; publikoa isilik geratu zen une batez eta, handik hiru minutura, a) zituela

b) zituenak

Agostini lasaitasun osoz iritsi zen beste aldera, lurretik hamar bat c) zituenerako

metrora jarritako soka gainean. Orekariak oinak saskitxo batzuetan sartu 7.

zituen eta, oinetako horiek ondo lotuta ____(6)____, ibaia baretasun a) iristean

handiz zeharkatu zuen; bidaia arriskutsuaren amaierara ____(7)____ b) iristeko

c) iritsiz

lau minutu behar izan zituen. Atsedenaldi laburra egin eta berehala, soka

gainera igo zen berriro begietan zapia eta gerritik gora oihal lodizko zaku

bat zuela. Publikoak gogoz egin zion txalo”.

1884an Gazteluko Plaza zeharkatu zuen, eta zezen-plazan ere

ikuskizunak eman zituen. Honela deskribatu zuen horietako bat El Eco de

Navarrak: “Soka gainean, koraza eta kaskoa jantzita, suziriak bota zituen,

eta suzko euriaren artetik agertuta, konbinazio ____(8)_____

hobea lortu zuen”. Jaioterrian ez ezik, Euskal Herriko nahiz kanpoko

hainbat herritan ere ibili zen Etxarren eta, ____(9)____, Ibaizabal eta

Pisuerga ibaiak zeharkatu zituen.

1892ko urriaren 5ean, Ondarroan, aulki baten gainean ariketak egiten ari

zela, hamabost metrotik erori zen. 1904an Iruñean bertan egindako saio

bakana salbu, hantxe amaitu zen haren karrera. Etxarrenen bizitzaren

berri xehe jaso duen Patxi Abasolo nafar historialariak dio Jauregiko

Aldapako 3.ean bizi izan zela azken urteetan; beste iturri batzuen

arabera, kale ____(10)____ amaitu zuen. Baina denak bat datoz gauza

batean: Mademoiselle Agostini handia miserian hil zen 1921ean.

Ordainetan, hori bai, Txantreako kale batek haren izena darama gaur

egun.

Nagore Irazustabarrena, Argia, 2015-10-04

8. a) ahalik b) ezin c) oso

9. a) besteak beste b) den