Do 14 de setembro ao 26 de outubro de 2014

A capacidade creativa do ser humano e o seu interese polos acontecementos que o precederon dan lugar a unha vontade colectiva de preservacin, ao longo do tempo, do conxunto de bens materiais e inmateriais, que nos pertencen a todos. O noso patrimonio cultural, froito da nosa propia e singular historia, nico e extremadamente rico. certamente unha honra colectiva, que nos axuda a saber de onde vimos e o que somos, que temos o deber e o dereito de coecer e de conservar.

Pero, ademais, temos o pracer de gozar del e de lle ter aprecio. O conxunto de actividades e concertos que cada ano nos propn Espazos Sonoros convdanos a vivir colectivamente esa riqueza patrimonial espallada polo conxunto do territorio, a travs dos sentidos e co poder engaiolante da msica.

Nesta stima edicin a programacin musical de Espazos Sonoros fainos viaxar polas antigas melodas europeas, achganos paisaxe dos tubos dos rganos das igrexas, fainos partcipes das novas propos-tas escenogrficas e de cancin de autor galegas... Ofrcenos, en definitiva, unha ampla programacin participativa, variada e dirixida a un pblico amplo, xa que tanto aquel mis especializado como o menos habituado a asistir s programacins musicais teen as portas abertas para unha nova descuberta.

Xess Vzquez AbadConselleiro de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria

OrganizaXunta de GaliciaConsellera de Cultura, Educacin e Ordenacin UniversitariaSecretara Xeral de Cultura

Direccin artstica Beln Bermejo Lpez

RedaccinAndrs Daz Pazos e Beln Bermejo Lpez

Asesoramento lingsticoSecretara Xeral de Poltica Lingstica

Coordinacin, deseo e comunicacinSirgo Torcendo

Imprimetrculo

DL: C 985-2014

Con orgullo e agradecemento presentamos unha nova edicin dos Espazos Sonoros, botando unha ollada atrs a sete anos de frutfero, colaborativo e inspirador traballo cheo de momentos inesquecibles, de en-contro entre artistas e pblicos, nos espazos que testemuan a nosa memoria artstica, cultural e musical.

Novamente, partillarn diversos e improvisados escenarios, artistas e formacins que dan boa mostra do talento creativo do pas, xunto a formacins convidadas de slida traxectoria, abrindo unha fiestra pola que ollar e poerse ao da do que acontece aqu e fra. Msica antiga, msica e danza contemporneas, xunto a eclcticos proxectos que combinan con mestra as races e a tradicin para devolvelas contemporanei-dade, son adubo da nosa proposta que ser escenificada en espazos nos que seguir construndo apego, coidado e memoria.

Xornadas de lecer e convivencia no patrimonio e na natureza, xunto con obradoiros e visitas guiadas axuda-rn a fornecer a compoente divulgativa e pedagxica que sustenta este proxecto. Todo isto sen deixar de lado a nosa querencia polo patrimonio organstico galego que, unha vez mis, protagonista de diferentes actividades musicais e formativas, nas que o pblico mis pequeno ser especial convidado a travs dun entretido obradoiro de organera.

Coma sempre, o mis sincero agradecemento ao noso pblico pola sa fidelidade, apertura de mentes e curiosidade, alicerces sobre os que imos construndo, de ano en ano, un novo concepto para a programa-cin.

Congratulmonos, pois, de reencontrrmonos nos Espazos Sonoros!

Beln Bermejo LpezDirectora artstica do festival Espazos Sonoros

Espazos sonoros 2014 ///

Domingo 14, 20.00 h laReverdie ...px. 08IgRexA De SAntA MARA, BAIOnA (POnteveDRA) ...px. 44

Sbado 20, 16.30 h Obradoiro infantil de organera ...px. 10IgRexA DA UnIveRSIDADe, SAntIAgO De COMPOSteLA (A CORUA) ...px. 39

Domingo 21, 19.00 h Marco Aurlio Brescia ...px. 12IgRexA De IRIA FLAvIA, PADRn (A CORUA) ...px. 40Coece o teu patrimonio: s 10.30 h, roldas pola paisaxe organstica galega ...px. 13

Sbado 27, 19.00 h E Ultreia ...px.16 IgRexA DA nOSA SeORA DOS DeSAMPARADOS De ABADeS, SILLeDA (POnteveDRA) ...px. 50Coece o teu patrimonio: s 10.00 h, xornada Abades a travs da historia ...px. 17

Domingo 28, 19.00 h Cuarteto Skirion ...px. 18SAn PeDRO De ROCAS, eSgOS (OURenSe) ...px. 46Coece o teu patrimonio: s 15.00 h, ruta polo Camio Real de San Pedro de Rocas ...px. 19

SETEMBRO

Sbado 4, 20.30 h Mercedes Hernndez e Fernando Reyes ...px. 20SAntA MARA DO AzOgUe, BetAnzOS (A CORUA) ...px. 54

Domingo 5, 19.00 h Doa ...px. 22SAntA MARIA De AUgAS SAntAS, ALLARIz (OURenSe) ...px. 48Coece o teu patrimonio: s 15.00 h, ruta polo castro de Arme e o conxunto de Santa Maria ...px. 23

Sbado 11, 19.00 h Marco Beasley & friends ...px. 24SAn vICente De POMBeIRO, PAntn (LUgO) ...px. 53Coece o teu patrimonio: s 18.00 h, visita guiada ...px. 25

Sbado 18, 17.30 h Obradoiro de achegamento msica antiga ...px. 26PAzO De tOR, MOnFORte De LeMOS (LUgO) ...px. 36Coece o teu patrimonio: s 16.30 h, visita guiada ...px. 27

Sbado 25, 19.00 h Voltage opposites ...px. 28IgRexA DA MAgDALenA, RIBADAvIA (OURenSe) ...px. 42

Domingo 26, 12.30 h Xon Curiel ...px. 30POBOADO MIneIRO De FOntAO, vILA De CRUCeS (POnteveDRA) ...px. 34Coece o teu patrimonio: s 11.00 h, visita guiada ...px. 31

OUTUBRO

Espazos sonoros 2014 ///

COMO CHEGAR:

Para coeceres a localizacin de cada un dos espazos, busca en Googlemaps o mapa de Espazos Sonoros 2014.

DEBES TER EN CONTA:

Os concertos e as actividades son de balde ata completar a capacidade.

Nas actividades e concertos con prazas limitadas sinaladas no catlogo imprescindible a inscricin previa nas datas establecidas.

Cada persoa poder facer un mximo de catro reservas.

Para a reserva deberase achegar o nome completo e o nmero do DNI de cada unha das persoas participantes, as como un telfono de contacto.

O da da actividade ou concerto deberase entregar impresa a mensaxe recibida por correo electrnico coa confirmacin da inscricin.

Non se lle permitr a entrada a ningunha persoa que non estea inscrita previamente.

Informacin detallada en www.espazossonoros.org

Programa... 2014 >>

www.espazossonoros.org

10 11

CONCERTO INAUGURAL Domingo 14 de setembro >> 20.00 h

VERGINE BELLAA fIGURA fEMININA NO MEDIEVO, ENTRE A DEVOCIN

E O MISTICISMO

OBRAS DE DUfAy, HILDEGARD VON BINGEN, MOTETES

E laudi DOS SCULOS XIII, XIV E XV

Claudia Caffagni, voz e ladeLivia Caffagni, voz, frauta, viellaelisabetta de Mircovich, voz, viella, sinfona, cam-ps

fundado nos anos oitenta por catro mulleres, as ir-ms Caffagni e de Mircovich, o grupo italiano laRe-verdie xa un dos referentes na interpretacin dos repertorios medievais vocais e instrumentais. Ao longo da sa traxectoria, o grupo vn desenvolven-do unha frutfera actividade discogrfica e de xitos sobre os escenarios de todo o mundo, as como un amplo labor de investigacin e de recuperacin da msica da Idade Media. As sas actuacins desta-can pola maneira viva, natural e fresca de comuni-carse co pblico e por un refinado virtuosismo, tan-to na execucin vocal coma na instrumental.

O programa, que leva por ttulo un verso de Petrarca ao que lle puxera msica Guillaume Dufay, O Ver-gine Bella, vira arredor do universo do feminino e

das diversas representacins da figura feminina que se plasman a travs do sentimento relixioso medie-val. As obras interpretadas no programa abordan a figura da Virxe Mara, como nai de Deus, fonte de inspiracin e figura central do pensamento do me-dievo, as como a nova orientacin que adopta a devocin mariana, a partir do segundo milenio, que adquire un ton cabaleiresco, por influencia do amor corts. O programa non esquece a producin inte-lectual que florece ao longo de todo o medievo, de numerosas mulleres que desenvolven unha intensa actividade potica, musical, cientfica, poltica ou teolxica, como Hildegard von Bingen ou Cateri-na da Vigri, mulleres que destacaron nun universo eminentemente masculino. Por ltimo, o programa abordar tamn o culto s santas que, a partir do sculo XIII, ir deixando como testemuo numero-sos textos que narran, en ton de aventuras, as vidas destas mulleres.

lareverdie.com

laReverdie ///Igrexa de Santa Mara, Baiona (Pontevedra)

_stefan schweiger

12

Por que lle chamamos ao rgano o rei dos instru-mentos?, como funciona?, como soa?, como por dentro?, sabas que non o mesmo un organeiro ca un organista?...

O rgano un instrumento que non deixa indiferen-te a ningun, especialmente ao pblico mis cativo. Ten algo de misterioso polo seu gran tamao e polo xeito de producir os sons. Tamn pola sa situacin en lugares que, as mis das veces, non nos deixan ver o intrprete.

Espazos Sonoros, fiel aos seus obxectivos de valo-rizacin do patrimonio histrico e musical e de for-macin de novos pblicos para a msica, propn de novo esta singular actividade de achegamento ao mundo do rgano e os seus oficios. Desta volta, trasladmonos Igrexa da Universidade, en Santia-go de Compostela, para pasar unha tarde de tra-ballo e de xogo arredor dun rgano histrico. Esta nova edicin do obradoiro non se concibe como continuacin da anterior, nin tampouco repeticin desta. Podern inscribirse nenos e nenas que non participaron na anterior edicin e, os que repitan, gozarn igualmente de novas experiencias arredor dos rganos.

A actividade propn un primeiro contacto co mundo do rgano como instrumento musical, ademais de

proporcionarlles aos rapaces e rapazas orientacin profesional arredor dos oficios relacionados con es-tes instrumentos: o de organista e o de organeiro. Ademais farase unha visita guiada polo rgano para apreciar de ben preto as sas partes, os tubos da fachada, o fol, o interior da caixa e experimentar os diferentes sons que estes instrumentos son capa-ces de producir a travs do rexistro. A tarde comple-mentarase con diferentes xogos para familiarizarse coa terminoloxa bsica relacionada coa organera e unha pequena demostracin do funcionamento con pequenos tubos que os nenos e nenas podern manipular.

Capacidade mxima: 15 persoasInscricin: do 6 ao 17 de setembro en actividades@espazossonoros.orgLugar de encontro: na porta da igrexa da Universidade na praza de MazarelosPblico: nenas e nenos dos 6 anos en diante

Obxectivos:_familiarizar as nenas e os nenos co mundo do rgano, coa sa msica e cos oficios relacionados con este instrumento_Axudar a desenvolver destrezas manuais e musi-cais_Crear novos pblicos para a msica de rgano

>> Obradoiro infantil de organera

Sbado 20 de setembro >> 16.30 h OUTRAS ACTIVIDADES

Igrexa da Universidade, Santiago de Compostela (A Corua)

1514

Marco Aurlio Brescia ...///

ARREDOR DO LIBRO DE RGANO DE MELCHOR LPEZ (1781)

Como peche xornada de rolda polos rganos das terras de Santiago, poderemos gozar dun concerto no rgano barroco de Iria flavia da man do organista italo-brasileiro asentado no Porto, Marco Aurlio Brescia. Marco Aurlio Brescia pianista, organista e doutor en musicoloxa e coecedor en profundidade da historia dos rganos galegos, tema que tratou na sa tese doutoral. Como organista desenvolve unha importante actividade artstica con concertos nos mis importantes festivais e ciclos de rgano de Europa e Amrica do Sur, e centra o seu traballo na interpretacin histrica da msica ibrica e italiana, repertorio no que ten traballado con mestres como Javier Artigas, Sergi Casademunt ou Emilio Moreno.

Para o rgano de Iria, Marco Aurlio Brescia presenta un programa baseado no libro persoal de rgano de Melchor Lpez (1759-1822), unha importante

Domingo 21 de setembro >> 19.00 h

Igrexa de Iria Flavia, Padrn (A Corua)

antoloxa de obras para rgano compilada polo que fora mestre de capela da Catedral de Santiago. interesante notar tamn que os rganos que Melchor Lpez atopou na catedral ao chegar a Compostela foron os do organeiro Manuel de la Via, reconstrudos en 1777 por Manuel Sanz e Gregorio Gonzlez, autores tamn do rgano de Iria flavia no que se ofrecer este concerto. sobre estes elementos que se pecha a unidade conceptual do programa, xa que o instrumento da ex-colexiata constite unha fonte inestimable de inspiracin para a recreacin histrica da obra deste compositor galego de adopcin e do contorno musical no que lle tocou vivir.

marcobrescia.com

Santiago de Compostela e Padrn (Corua)

>> Roldas pola paisaxe organstica galega

A PAISAXE ORGANSTICA DE SANTIAGO E TERRAS DE SANTIAGO

Despois de das experiencias de xito percorren-do os rganos da Maria en Lugo e da diocese de Ourense, continan as roldas pola paisaxe organs-tica galega con outra aproximacin ao abundante patrimonio organstico da cidade de Santiago de Compostela, que se estender por terras de San-tiago para achegarse tamn a outros dous rganos histricos, o de Iria flavia e o do convento do Car-me, en Padrn.

A visita estar, unha vez mis, guiada por membros do equipo de catalogacin dos rganos de Galicia e contar coa participacin dun grande experto en historia da organera, o investigador e organista ita-lo-brasileiro Marco Aurlio Brescia, doutor pola Uni-versidade da Sorbona, cunha tese sobre a organera en Galicia e Portugal.

A visita rematar, como costume, cun concerto a cargo deste organista na estacin final de Iria flavia.

Programa da rolda:

10.30 h Xuntanza na porta da igrexa do convento de San francisco e rolda polos rganos de Compostela14.00 h Xantar libre16.30 h Encontro no paseo do Espoln de Padrn, xunto ponte, e visita ao rgano do convento do Carme17.30 h Visita ao rgano de Iria flavia19.00 h Concerto de rgano na igrexa de Iria flavia

Capacidade mxima: 50 persoasLugar de encontro: Na porta da igrexa de San fran-cisco (Santiago de Compostela)Inscricin: do 6 ao 17 de setembro en actividades@espazossonoros.orgPblico: actividade para todos os pblicos

COECE O TEU PATRIMONIO Domingo 21 de setembro >> 10.30 h

16

OS RGANOS DAS TERRAS DE SANTIAGO

Pdese afirmar, de xeito documentado, que desde primeiros do sculo XVI a cidade de Compostela foi o centro de construcin de rganos e de formacin de organeiros mis importante do noroeste peninsu-lar. Probablemente esta actividade viera xa sendo realizada na cidade desde a baixa Idade Media, pois sabemos que a catedral e algn outro templo con-taban xa naquela altura con rgano, e mesmo que algn mestre foi construr instrumentos fra, como o caso de Alfonso Gondissalbo, en 1414, para a catedral de Barcelona.

A razn da profusin destes artesns, coma dou-tros que asentaban en Compostela, non era outra que a existencia de numerosos clientes aos que atender. O primeiro deles, desde logo, a catedral e a sa fbrica, pero tamn os numerosos conventos e igrexas da cidade. Por esta causa hoxe en da a cidade alberga anda 16 rganos (contando o da catedral como dobre), nun razoable estado de con-servacin, anda que dos antigos de San Martio Pinario s restan practicamente as caixas.

Nas proximidades da cidade tamn atopamos al-gns instrumentos interesantes que foron fabrica-dos por mestres compostelns ou que tian o seu obradoiro al asentado. Destaca a vila de Padrn, que conserva 4 rganos de moi diversa factura e calidade, un deles, dos mis singulares de Galicia: o da ex-colexiata de Iria flavia.

A rolda deste ano percorrer algns dos instrumen-tos mis interesantes da cidade de Compostela e, a travs dela, poderemos coecer mis sobre di-versos rganos que existiron e existen na cidade e explicar as caractersticas e partes esenciais destes instrumentos para, posteriormente, visitarmos dous exemplares mis na vila de Padrn, onde rematare-mos cun concerto en Iria flavia.

1918

Msica antiga E Ultreia e Os menestreis de 1500 ///

Sbado 27 de setembro >> 19.00 h

OS GOZOS DA NOSA SEORAUNHA ROMAXE MUSICAL

(PROXECTO ARREDOR DAS MSICAS DO SANTUARIO

DE ABADES. ESTREA ABSOLUTA)

O sorprendente conxunto do santuario da Nosa Seora dos Desamparados de Abades, no concello de Silleda, un de tantos recunchos descoecidos de Galicia nos que se desenvolveu ao longo do tempo unha modesta pero interesante actividade musical, da que temos noticia polos libros de fbrica do santuario. Nas novenas da Nosa Seora dos Desamparados era costume contratar uns aclitos-cantores que, xunto co organista, interpretaban os Gozos da Nosa Seora, cantos devocionais dedicados Virxe e aos episodios mis destacados da sa vida, de fonda tradicin

litrxica, musical e literaria na Pennsula (Gonzalo de Berceo, as Cantigas de Santa Mara, o llivre Vermell de Montserrat, entre outros). O programa pretende recrear aqueles elementos musicais que permiten explicar a funcionalidade do santuario como lugar de romaxes e a importancia da msica na tradicin e historia deste singular conxunto.

O Coro E Ultreia, unha das mais recoecidas formacins corais galegas, especializada na interpretacin de repertorios medievais e renacentistas, interpretar diferentes versins dos Gozos da Virxe, de diferentes autores e pocas, todas elas cunha enorme calidade literaria e musical, coma unha pequena homenaxe a aqueles que, no sculo XIX, procuraron manter viva entre os muros do santuario esa tradicin centenaria.

coroultreia.com

Igrexa da nosa Seora dos Desamparados de Abades, Silleda (Pontevedra)

>> Abades a travs da historia

XORNADA DE PATRIMONIO, NATUREZA E LECER Sbado 27 de setembro >> 10.00 h

Aproveitando o noso paso polo baixo Deza, Espa-zos Sonoros organiza unha xornada de lecer arredor do vizoso patrimonio histrico e natural do contorno do santuario de Abades. A xornada estar organiza-da en das etapas, a primeira delas unha ruta circu-lar que partir de Abades para percorrer diferentes elementos de interese histrico, artstico e natural. Logo do xantar, regresaremos para percorrer o in-teresante conxunto relixioso de Abades. Aquelas persoas que non poidan participar na primeira das etapas podern incorporarse a esta segunda.

Xa en Abades, tras a visita, poderemos participar na degustacin das coecidas rosquillas elaboradas polas vecias da parroquia, un produto gastronmi-co que referente do concello de Silleda e nomea-damente da parroquia de Abades.

Pechamos esta xornada de romara cun concerto na igrexa-santuario a cargo do Coro E Ultreia, que re-crear o ambiente musical que, ao longo da historia do santuario, caracterizou as celebracins relixiosas do lugar no que o canto dos Gozos da Nosa Seora tivo sempre un papel principal.

non esquezas: _Calzado cmodo para camiar_Unha gorra para o sol_Un impermeable por se chove_Un pequeno refrixerio e bebida para o xantar_Auga, chocolate e unha maz para o camio

Programa da xornada:

1. Etapa: sada s 10.00 h do campo da festa de Abades. Visita mmoa de Chousa Nova, o pazo da Via, a estacin de tren, a ponte de Cotio, os muos do ro Cervaia e a fervenza da Burata.

s 14.00 h chegada Granxa Escola fervenza do Toxa e xantar. Cada unha das persoas participantes deber encargarse de traer o seu xantar e bebida.

s 15.30 h sada da Granxa Escola fervenza do Toxa para volver a Abades.

2. Etapa: s 16.00 h, xunto ao campo da festa, vi-sita ao conxunto relixioso de Abades: a igrexa pa-rroquial, a igrexa romnica de Santa Mara, a casa reitoral e o cruceiro.

17.30 h Degustacin e obradoiros de rosquillas de Abades.

Capacidade mxima: 50 persoasLugar e hora de encontro: 10.00 h xunto ao campo da festa de AbadesInscricin: do 13 ao 24 de setembro en activida-des@espazossonoros.orgDuracin: 4 horas aproximadamente Distancia: 12 KmDificultade: media

Abades, Silleda (Pontevedra)

2120

Cuarteto Skirion ///

Domingo 28 de setembro >> 19.00 h

San Pedro de Rocas, esgos (Ourense)

RECITATION BOOK

Alejandro Cimadevila, saxofn sopranoJorge garca, saxofn altoAlberto g. noguerol, saxofn tenorMarcos Mario, saxofn bartono

O cuarteto Skirion est composto por catro mozos galegos, profesionais do saxofn, que se xuntaron en 2012 coa idea interpretar e dar a coecer os extensos e variados repertorios de msica existentes para esta singular formacin instrumental, o cuarteto de saxofns. O nome do grupo fai referencia ao deus grego dos ventos do noroeste, unha chiscadela tanto procedencia xeogrfica dos msicos como familia dos instrumentos que tocan. A pesar da sa curta traxectoria, o cuarteto ten ofrecido xa numerosos concertos en diferentes escenarios de Galicia e do resto da Pennsula, e mesmo alcanzou as semifinais do prestixioso Concurso Internacional de Msica de Cmara de Illzach. En xaneiro de 2014 gravaron o seu primeiro traballo discogrfico, Recitation Book, no que ofrecen un percorrido de grande alcance estilstico e de profundos contrastes con obras de Bach, Maslanka, Paul Creston ou Granados, para mostrar a maleabilidade interpretativa do saxofn.

O programa de concerto vertbrase arredor da obra que lle d ttulo, do compositor contemporneo David Maslanka, con claras influencias da msica renacentista e barroca, que alternar con outras obras de autores barrocos, na intencin de achegar o saxofn a un perodo da historia da msica no que, por mor da sa curta idade, anda nunca estivo presente.

COECE O TEU PATRIMONIO Domingo 28 de setembro >> 15.00 h

Camio Real de San Pedro de Rocas, esgos (Ourense)

De paso polo decano dos nosos mosteiros, faremos tamn unha aproximacin ao impresionante contor-no natural que o rodea. Seguindo o chamado Cami-o Real, esta ruta circular partir de San Pedro de Rocas para discorrer por unha verea que conserva os seus muros laterais e o empedrado onde poden verse as rodeiras dos carros que a transitaban anti-gamente. Este camio constitua un eixe estratxico como va de comunicacin cara s terras de Aguiar e de Ourense. Nel destacan fitos como o peto de nimas de Meiro, a fonte de san Bieito, o propio mosteiro de Rocas e o bosque de conferas que as-cende cara aos picos pedregosos que lle dan nome, nunha paraxe natural excepcional.

Hora e lugar de encontro: s 15.00 h no Centro de Interpretacin da Ribeira Sacra (antiga casa prioral)Duracin: das horas e media aproximadamenteDistancia: 9 kmDificultade: media-baixaCapacidade mxima: 50 persoasInscricin: do 13 ao 24 de setembro en activida-des@espazossonoros.orgPblico: actividade para todos os pblicos

non esquezas:_Calzado cmodo para camiar_Unha botella de auga_Unha gorra para o sol_Un impermeable por se chove_Chocolate e unha maz

>> Ruta polo Camio Real de San Pedro de Rocas

22

Mercedes Hernndez e Fernando Reyes ///

Sbado 4 de outubro >> 20.30 h

Santa Mara do Azogue, Betanzos (A Corua)

OH, MARA!CANTOS PARA A NAI DE DEUS

OBRAS DE MONTEVERDI, BARBARA STROZZI E

TARqUINIO MERULA, ENTRE OUTROS

Mercedes Hernndez e fernando Reyes son membros integrantes e fundadores do grupo Resonet, unha das formacins galegas mis recoecidas internacionalmente dentro do mundo da msica antiga, con mis de vinte anos de traxectoria, unha ampla producin discogrfica e concertos nos mis prestixiosos festivais de toda Europa.

O seu repertorio abrangue desde a msica medieval galega pera veneciana do sculo XVII, pasando pola polifona renacentista e pola msica barroca espaola, e cunha atencin especial s msicas relacionadas co Camio de Santiago.

Estes dous msicos presentan, para a ocasin, un programa integrado por motetes e cantos de autores europeos do sculo XVII. Obras de gran virtuosismo vocal, pertencentes aos mis grandes mestres do inicio do barroco musical, alternarn con tocatas e obras creadas para un instrumento que naceu para acompaar a voz, a tiorba.

Cantos medievais e renacentistas, que se cadra foron xa escoitados noutrora no marabilloso espazo de Santa Mara do Azogue, completan este magnfico programa.

resonet.es

2524

A fRONDA DOS CERVOS

Susana de Lorenzo, voz, harmoniumxoan Pin, guitarra acstica Bernardo Martnez, percusin, frauta

Doa un grupo de msica que reinterpreta as msicas populares e medievais de raz galega, a travs de linguaxes e formas musicais propias e orixinais, conformando un estilo que eles mesmos definen como folk de vangarda, que combina elementos ancestrais con recursos contemporneos. formado na dcada dos 70, Doa un dos grupos decanos da msica galega e segue mantendo, desde entn, unha intensa actividade musical. Entre os seus integrantes figuran msicos como Xon Pin, membro fundador do grupo, que pertenceu a diversas formacins de msica experimental, rock e folk, e un dos pioneiros da msica galega contempornea; Bernardo Martnez,

Domingo 5 de outubro >> 19.00 h

Santa Maria de Augas Santas, Allariz (Ourense)

Doa ///

membro fundador, tamn unha das figuras mis importantes do panorama do novo folk; e Susana de Lorenzo, soprano de gran versatilidade, cunha impresionante voz chea de emocin e matices. O programa do concerto xira arredor do seu ltimo traballo, a fronda dos cervos, disco que acadou o Premio Opinin ao Mellor Disco de Msica folk 2011 e outros recoecementos e excelentes crticas nos medios galegos, europeos e mesmo nos EUA, xunto a unha escolma de traballos anteriores do grupo. A travs de pezas da lrica galega medieval e doutras pezas dos nosos cdices e do repertorio popular, o grupo Doa explora o simbolismo dos bosques milenarios e trasldanos ao antigo mundo da Galicia medieval, que se nos presenta cunha esttica contempornea para un espazo, a igrexa de Santa Maria de Aguas Santas, frondoso de natureza, historia, simboloxa e auga.

doa-music.com

COECE O TEU PATRIMONIO Domingo 5 de outubro >> 15.00 h

Allariz (Ourense)

O santuario de Augas Santas atesoura un extraordi-nario patrimonio cultural e natural envolto no miste-rio, que suscita numerosos interrogantes. Desde hai sculos serve de escenario sobre o que se sostn a tradicin haxiogrfica de santa Maria. O relato do martirio e morte da santa integrou numerosos espa-zos do seu contorno nun mesmo fo discursivo me-diante a sacralizacin dalgns deles, de probable culto precristin, o que sen dbida tamn favoreceu a sa subsistencia milenaria. A compresin global deste conxunto natural, histrico e relixioso obriga a que a sa visita se faga a partir do relato da vida da mrtir, no que latexa unha constante tensin entre tradicin haxiogrfica e realidade histrica.

A visita, guiada pola Asociacin de Estudos de San-ta Maria de Augas Santas, comezar no exterior da cabeceira do templo romnico cunha contextualiza-cin histrica e artstica da antiga igrexa colexial, e continuar polo interior do templo romnico onde, segundo a tradicin, repousa o corpo de santa Ma-ria.

A continuacin, camiaremos cara ao forno da santa e baixaremos polo camio que leva alde-a de Arme. Na inconclusa igrexa da Ascensin, tamn romnica, descenderemos cripta onde se conserva a cisterna, a pedra formosa e o forno que a tradicin sinala como escenarios do martirio, datados historicamente na poca castrexa. De volta ao camio, determonos ante as piocas da santa

>> Ruta polo castro de Arme e Santa Maria de Augas Santas

para nos internar logo no castro de Arme (scu-los I-IV) e achegrmonos s escavacins de varias edificacins de poca romana. No regreso antiga colexiata subiremos polo Camio Real que una a cidade de Ourense con Allariz.

Hora e lugar de encontro: 15.00 h no atrio da igrexa de Santa Maria de Augas SantasDuracin: das horas e media aproximadamente Distancia: 6 km Dificultade: media-baixaCapacidade mxima: 50 persoasInscricin: do 20 de setembro ao 1 de outubro en actividades@espazossonoros.orgPblico: actividade para todos os pblicos

non esquezas:_Calzado cmodo para camiar_Unha botella de auga_Unha gorra para o sol_Un impermeable por se chove_Chocolate e unha maz

2726

Marco Beasley & friends ///

AS ESTRADAS DO CORAZNUNHA VIAXE AO CORAZN DO RENACEMENTO ITALIANO

A TRAVS DE fRTOLAS, TARANTELAS E PALABRAS DE

AMOR

Marco Beasley, cantoStefano Rocco, guitarra barroca, lade Fabio Accurso, arquilade

Poucos tenores logran nas sas interpretacins a perfeccin de Beasley, froito dun equilibrio exquisito entre un fermoso e delicado timbre de voz e unha execucin estilisticamente coidada ao tempo que temperamental, prxima e fresca. Ningun coma el quen de interpretar os repertorios renacentistas e barrocos e atreverse cos repertorios da msica tradicional napolitana, coa que comparte races, e que enfronta con paixn e grande entedemento. O polidrico tenor italiano presntase nesta ocasin acompaado polos laudistas fabio Accurso e Stefano Rocco, dous dos fundadores, xunto con el mesmo e Guido Morini, do conxunto Accordone, para interpretar un programa que percorre varios sculos da msica italiana, tomando como punto de partida e chegada o sur de Italia, punto de encontro e de mestura de culturas ao longo dos tempos.

Tarantelas e cancins tradicionais napolitanas, xunto

Sbado 11 de outubro >> 19.00 h

San vicente de Pombeiro, Pantn (Lugo)

coas mis intelectualizadas e delicadas frtolas renacentistas de autores como Tromboncino ou Marco Cara, compoen un programa cheo de temperamento e contrastes, interpretado por unha das formacins mis aclamadas do panorama musical europeo.

accordone.it

>> Visita guiada en San Vicente de Pombeiro

COECE O TEU PATRIMONIO Sbado 11 de outubro >> 18.00 h

Se queres saber mis sobre a igrexa de San Vicente de Pombeiro, unhas das xoias do romnico da Ri-beira Sacra, non perdas a visita guiada que se far antes do concerto.

Hora da visita: 18.00 h

2928

>> Obradoiro de achegamento msica antiga

UNHA CITA COA MSICA ANTIGA E COS SEUS

INSTRUMENTOS, PARA COECELOS E GOZAR DELES:

OS INSTRUMENTOS ANTIGOS DE TECLA

Este espazo para o achegamento dos pblicos msica antiga pecha o ciclo dedicado s familias dos instrumentos antigos e detense, nesta ocasin, nos instrumentos de tecla. Un organetto, unha espineta, un clavicordio, un piano organizado e un fortepiano sern os protagonistas dunha tarde de escoita arredor da msica antiga, da man de intrpretes especialistas que nos introducirn nas sonoridades e particularidades destes instrumentos e da msica que con eles se interpretaba, sempre rodeados do bo humor e do ambiente distendido que vn caracterizando estes obradoiros ao longo do seu percorrido.

Todo, nun contexto nico: o saln da msica do pazo de Tor, un lugar de encontro co noso pasado musical, onde se podern contemplar autnticos exemplares de instrumentos antigos de tecla, propiedade da familia que habitou o pazo, algn deles, como o piano organizado, un hbrido entre piano e rgano, case nicos no mundo.

Capacidade mxima: 50 persoas Inscricin: do 4 ao 15 de outubro en actividades@espazossonoros.orgPblico: para todos os pblicos, con ou sen coecementos de msica

Sbado 18 de outubro >> 17.30 h OUTRAS ACTIVIDADES

Pazo de tor, Monforte de Lemos (Lugo)

COECE O TEU PATRIMONIO Sbado 18 de outubro >> 16.30 h

Pazo de tor, Monforte de Lemos (Lugo)

Para as persoas que asistan ao obradoiro de ache-gamento msica antiga, est prevista unha visita na que teremos oportunidade de percorrer as dife-rentes salas e dependencias do pazo, os xardns e as construcins adxectivas que completan este singular conxunto.

Hora da visita: 16.30 h

>> Visita guiada polo pazo de Tor (Monforte de Lemos)

30

Voltage opposites ///

MICRO IMPACTOSSUITE CONTEMPORNEA ESCENOGRfICA PARA UNHA

ARqUITECTURA DESHABITADA. MUNDOS INTERIORES E

ESPAZOS DESHABITADOS

Paula Quintas, coreografa e interpretacinxon-xil Lpez, creacin sonora Adriana Pazos Ottn, imaxe, localizacins vdeo e tratamento visual

Micro Impactos unha obra que afonda na interrelacin entre a danza contempornea, o live cinema e a experimentacin sonora, para xerar un cdigo relacional propio a partir da combinacin entre as tres disciplinas artsticas e a confrontacin entre os conceptos de corpo fsico e corpo dixital.

Estruturada en mdulos-impactos, a obra parte dunha localizacin concreta (site specific) para ir conformando un espazo escnico de seu a travs da combinacin das sensacins que transmiten o movemento do corpo, a proxeccin das imaxes transformadas a tempo real e a reelaboracin, ao vivo, do espazo sonoro no que a obra foi concibida:

Sbado 25 de outubro >> 19.00 h

Igrexa da Magdalena, Ribadavia (Ourense)

as runas dun edificio modernista dos anos vinte, situado no concello de Oza, proxectado polo arquitecto Rafael Antonio Gonzlez Villar como sanatorio para tuberculosos, e que nunca chegou a habitarse.

A instalacin pretende, deste xeito, fixar a presenza do lugar e das sensacins que este produce ao recrealo, unha vez e outra, no proceso de execucin da obra. O proxecto rastrexa os movementos, os silencios, o racional e o que emociona dun edificio con vida propia, para captar a sa esencia e devolverlla ao pblico a travs destes micro impactos.

voltageopposites.wix.com/voltageopposites

3332

Xon Curiel ///

NOVAS

xon Curiel, guitarras, ukelele Adrin Solla, teclado, acorden e efectosAlberte Rodrguez, contrabaixo, baixo elctrico

Xon Curiel un dos mis firmes valores da msica galega. Cantautor de fonda traxectoria, representa o que se podera denominar pop-tnico galego, que embebe dun universo de sonoridades que abranguen desde a msica de raz ata o jazz, o pop, o reggae e a msica de autor. Artista verstil, participou como actor, msico, director, cantante ou bailarn nos proxectos mis diversos, entre os que destacan a nena e o grilo ou Cores do atlntico, xunto a Socorro Lira, Uxa, Margareth Menees ou Joo Afonso.

Novas o novo espectculo de Xon Curiel. Nel enfrntase a temas inditos e versins de vellos temas seus cun formato musical diferente, sen percusin e con bases electrnicas. A travs das sas cancins, Curiel transmite sensibilidade e poesa a travs dun discurso propio e crtico para facer unha lectura artstica de denuncia dos problemas que ameazan a sociedade contempornea, desde unha perspectiva fresca e optimista.

xoancuriel.com

Domingo 26 de outubro >> 12.30 h CLAUSURA

Poboado mineiro de Fontao, vila de Cruces (Pontevedra)

COECE O TEU PATRIMONIO Domingo 26 de outubro >> 11.00 h

Poboado mineiro de Fontao, vila de Cruces (Pontevedra)

Antes do concerto de Xon Curiel, faremos unha visita ao poboado mineiro de fontao da man da historiadora Encarna Otero Cepeda, directora do documental a luz do negro. O volframio da Brea e o poboado do Fontao, producido polo Consello da Cultura Galega, e coecedora, en profundidade, da memoria do que foi a vida arredor das minas da Brea.

Lugar e hora: na praza, xunto ao cine do poboado, s 11.00 h

>> Visita guiada ao poboado mineiro de Fontao

Espazos... 2014 >>

www.espazossonoros.org

3736

vila de Cruces (Pontevedra)

Poboado mineiro de Fontao

dcadas dos corenta e dos cincuenta do pasado sculo, foise desenvolvendo arredor desta industria mineira un dinmico micromundo industrial que configurou un novo espazo urbano nun contexto profundamente rural, unha especie de pequena cidade con servizos bsicos para os traballadores do complexo.

Estes elementos constiten un dos mis destacados e pouco investigados captulos da historia industrial e empresarial de Galicia. Precisamente, froito das necesidades que provocou a rpida expansin da industria na metade de sculo, a empresa concesionaria da mina, a Sociedade fomento Hispania S.A. emprendeu un proxecto de saneamento xeral da empresa e a construcin do poboado obreiro de fontao. O proxecto responde aos postulados do chamado paternalismo industrial que levou, nese tempo, a empresarios privados a desear e poer en marcha custosos programas e obras sociais nos que a vivenda aspecto clave como elemento que permite arraigar o traballador no proxecto empresarial.

Este ambicioso proxecto de fontao foi deseado polo arquitecto Csar Cort Gmez-Tortosa e executado, entre 1955 e 1958, por Joaqun Basilio Bas. O poboado dispua de vivendas para os

Domingo 26 de outubro, 12.30 h >> Xon CurielCONCERTO CLAUSURACoece o teu patrimonio: s 11.00 h, visita guiada

Situado na ladeira occidental do monte do Carqueixal, sobre a marxe dereita do ro Deza, este singular conxunto creceu ao abeiro da industria mineira que, xa desde o sculo XIX, se via desenvolvendo na zona para a extraccin do estao e da casiterita.

As minas de fontao contian tamn volframio, un mineral sen apenas valor que adquiriu, durante a Segunda Guerra Mundial, un carcter estratxico de primeira orde polas sas aptitudes para a fabricacin de material blico.

Alemaa non dispua deste mineral e, coa guerra, viu cortada a subministracin que lle chegaba de Oriente, polo cal as minas de volframio da Pennsula e as galegas, en particular, convertronse nun obxectivo estratxico para o Terceiro Reich. Por este motivo, a mina de fontao experimentar unha rpida expansin durante a Segunda Guerra Mundial. Rematada a guerra, iniciouse o declive da mina, que s se recuperara grazas guerra de Corea nos anos cincuenta. Tras este efmero florecemento, a entrada nos mercados europeos de minerais procedentes de Asia levou ao peche da mina de fontao en 1963.

Nos momentos de maior demanda de mineral, nas

obreiros e capataces da mina, locais de comercio, cine, igrexa, campo de ftbol e escolas. O seu deseo responde, curiosamente, a un ideario e unha linguaxe urbansticos modernos e avanzados que enlazan cos presupostos artsticos das vangardas, que quedaran atrs coa Repblica. Ao tempo, o proxecto construtivo inspranse na contorna rural que o alberga, as como nas caractersticas da poboacin rural galega, fragmentada e dispersa, que evita unha excesiva deshumanizacin do conxunto e mantn elementos de conexin coas races e coa tradicin.

Co peche definitivo da mina en 1974, cando xa s se explotaba a ceo aberto, o conxunto quedou abandonado ata que o adquiriu a Xunta de Galicia para a rehabilitacin de vivendas sociais. No ano 2012, os antigos edificios da capela e as escolas foron reformados e acondicionados para albergar o Museo da Minera. O museo dispn de salas de exposicins e dun auditorio que ocupa as dependencias do antigo cine. A apertura do poboado significou unha aposta por poer en valor este importante conxunto.

38

O edificio do pazo de Tor, na parroquia de San Xon de Tor, no concello de Monforte de Lemos, un exemplo de pazo seorial galego do ltimo terzo do sculo XVIII, ocupado ata datas recentes e ben conservado.

A historia do pazo vai ligada ao seoro de Tor, posudo pola liaxe dos Garza. Dise, entre a lenda e a historia, que estes o obtiveran do rei Ramiro I (no sculo IX) tras loitaren valentemente contra os invasores normandos. O certo que o seoro tia varios privilexios, entre eles, a xurisdicin civil e criminal. Preto do pazo actual hai un campo chamado da forca, e os mesmos baixos do pazo fixeron de prisin. Probablemente con anterioridade ao pazo houbo na zona un castelo, que sera substitudo pola construcin actual.

O pazo de estilo barroco, pero xa apunta ao neoclsico en certa austeridade e simetra de lias, algo comprobable na sa fachada principal. Durante as guerras napolenicas sufriu a destrucin dunha torre e foi obxecto dalgunhas reformas e reparacins. Porn, atpase nun excelente estado de conservacin, co seu mobiliario, biblioteca e enxoval ao completo, por mor da doazn que de

todo o conxunto lle fixo Deputacin Provincial de Lugo a sa ltima ocupante, dona Mara de la Paz Taboada de Andrs y Ziga.

A planta baixa do pazo sera unha zona de servizo, con cocheiras, adega, tullas, vivenda para criados e caseiros, namentres que a alta, que se accede por medio dunha bonita escaleira e solaina, sera a reservada para os donos do pazo. Nese andar alto hai catro salns amplos cun total de mis de 300 m2 de planta, con mobiliario e gran cantidade de pezas de arte que se esparexen nas distintas salas, como a do billar, a biblioteca e a da msica.

O pazo contaba cunha importante coleccin bibliogrfica, con mis de 6.000 volumes, incunables e privilexios dados aos seores; o mis antigo deles data do sculo XIV. A sala da msica garda tamn pequenos tesouros, como o excepcional piano organizado (pianoforte e rgano operados cun mesmo teclado) da casa londiniense Longman&Broderip, de ltimos do sculo XVIII. Nesa mesma sala hai un pianoforte, tamn de orixe inglesa, da casa Collard&Collard, xa da metade do sculo XIX.

Monforte de Lemos (Lugo)

Pazo de Tor

Sbado 18 de outubro, 17.30 h >> Obradoiro de achegamento msica antiga Coece o teu patrimonio: s 16.30 h, visita guiada

41

A chamada igrexa da Compaa (ou dos Xesutas ou da Universidade) un notorio templo composteln aparecido a raz do establecemento da Compaa de Xess na cidade, baixo o padroado do arcebispo francisco Blanco en 1576.

Consagrouse no ano 1673 e, tras a expulsin dos xesutas en 1767, pasou universidade, canda o colexio de exercitantes anexo (actual facultade de filosofa) e o propio colexio dos xesutas, en cuxos terreos se edificou o edificio da antiga universidade.Desde 1769 funcionou como capela universitaria e tamn como capela para os racioneiros do Sancti Spiritus da catedral de Santiago. Precisamente a sa presenza neste templo xustifica o rgano e o cadeirado de madeira no coro alto, que servan para levar a cabo as funcins litrxicas que tian asignadas polas sas constitucins.

No interior, o altar maior alberga un importante retablo, proxectado polo arquitecto Simn Rodrguez e realizado polos tallistas Miguel de Romay e Ignacio Romero en 1727. Neste retablo, un dos mis importantes e orixinais do Barroco hispano, destaca o grupo central da Asuncin da Virxe. No alto, e con forte proxeccin cara igrexa, aparece a figura de Deus Pai.

Santiago de Compostela (A Corua)

Igrexa da Universidade

Dentro do presbiterio atpase o sepulcro do benfeitor dos xesutas, o arcebispo Blanco, morto no ano 1581. A planta da igrexa, con tres naves e galera sobre as laterais, caracterstica das igrexas xesutas. Na fachada aparecen as figuras de san Pedro e san Paulo, anda que coecida a curiosa ancdota de que anteriormente representaban os dous grandes patrns xesuticos: san Ignacio de Loyola e san francisco Xabier. Coa expulsin da orde, as imaxes foron modificadas e transformadas nos actuais santos polo expeditivo mtodo de decapitar as anteriores e substitur as cabezas.

O rgano, protagonista deste espazo a travs de das das actividades da programacin, foi construdo entre 1801 e 1802 polo importante mestre Manuel Sanz. Segue as pautas do rgano barroco ibrico, onde destaca a rechamante trompetera de batalla. A caixa de formas neoclsicas. O rgano foi restaurado en 1998 polo organeiro Gerhard Grenzing baixo patrocinio da fundacin Barri.

Sbado 20 de setembro, 16.30 h >> Obradoiro infantil de organera

42 43

Igrexa de Iria FlaviaPadrn (A Corua)

O lugar e a contorna que hoxe ocupa a igrexa parroquial de Santa Mara de Iria flavia ten unha historia milenaria. Neste punto exista unha mansin viaria romana, pertencente va XX, que comunicaba Braga e Astorga per loca maritima, dicir, que transitaba prxima zona da costa da antiga Gallaecia.

A importancia do asentamento da poca romana leva fundacin da primitiva s episcopal de Iria, arredor do sculo V. De al parte o bispo Teodomiro cando no ano 813 vai certificar o achado dos restos do apstolo Santiago no lugar de Compostela. Iria continuou a compartir a s do bispado ata que, en 1095, o bispo Dalmacio trasladou definitivamente a catedral a Compostela. Nese momento Iria pasa a funcionar como colexiata.

A sa longa historia, e tamn a tradicin segundo a cal fora fundada polo propio Santiago durante as sas predicacins polo noroeste peninsular, fixeron que gozase dos favores e atencins dos prelados compostelns. De feito, o seu primeiro arcebispo, o clebre Diego Xelmrez, vendo a sa decadencia decidiu nomear un prior e doce cengos e reconstruu o antigo pazo do bispo. A sa conversin en parroquia sucede tras o Concordato de 1851,

onde se ditaminou a supresin da meirande parte das colexiatas.

Na sa actual fisionoma a igrexa data de comezos do XVIII, cando foi derrubada a romnica debido ao seu estado ruinoso. O responsable da edificacin foi o mestre de obras Pedro Garca, a partir das trazas que desearan os arquitectos compostelns Diego Romay e frei Gabriel de Casas.

A igrexa alberga obras notables, tanto desde o punto de vista histrico coma artstico. Destacan o sepulcro do arcebispo Rodrigo de Luna, morto no vecio pazo de Lestrove en 1460, e que se atopa agora situado dentro da capela maior, do lado da epstola. Tamn de destacar a chamada capela do bispo de quito, Alonso de la Pea e Montenegro, natural de Padrn, que fora cengo en Iria e deixara ordenada esta edificacin para ser soterrado al onda os seus parentes, algo que finalmente non se cumpriu.

Na capela maior destaca o retablo, obra de Miguel de Romay, o tallista mis prestixioso do momento, e que fora sufragado polo arcebispo composteln Monroy con obxecto de albergar a antiga imaxe gtica da Nosa Seora. Da man de Romay tamn

Domingo 21 de setembro, 19.00 h >> Marco Aurlio Brescia Coece o teu patrimonio: s 10.30 h, roldas pola paisaxe organstica galega, os rganos de Santiago e terras de Santiago

a obra do cadeirado do coro. Chaman a atencin no exterior as torres, coa caracterstica estrutura en chanzos que imita as da fachada do Tesouro da catedral compostel.

O rgano histrico, protagonista do concerto de Espazos Sonoros, do tipo barroco ibrico. froito do Proxecto de catalogacin dos rganos de Galicia sabemos que foi construdo en 1780 polos mestres

Manuel Sanz e Gregorio Gonzlez (oficiais principais do organeiro real) que vian de traballar nos rganos da catedral. A caixa obra de francisco de Lens. A sa presenza explcase polo pasado da igrexa como colexiata onde, para o canto das horas, era necesario o acompaamento musical do rgano. No ano 1999 foi restaurado polo organeiro Gerhard Grenzing.

44

Na histrica vila de Ribadavia, que fora un importante ncleo xudeu entre os sculos XII e XV, levntase esta igrexa que data do sculo XII e que, orixinariamente, se atopaba dentro do conxunto do castelo, baixo a advocacin de san Xenxo. O traslado da igrexa actual localizacin, no corazn do barrio xudeu, foi decisin de Pedro Ruz Sarmiento, para ampliar a fortaleza no sculo XIV e a partir de 1486 cando pasa a denominarse de Santa Mara Magdalena.

A pesar do seu pasado romnico, nos sculos XVIII e comezos do XIX foi moi modificada. En 1826 constrese a fachada, que presenta unha linguaxe barroca e na que destaca o campanario.

Igrexa da MagdalenaRibadavia (Ourense)

Sbado 25 de outubro, 19.00 h >> Voltage opposites

Hoxe en da, sen culto, un dos espazos que acolle numerosas actividades culturais da vila de Ribadavia, como concertos, exposicins, mostras de teatro etc., ademais de ser a sede oficial da cea medieval que ten lugar anualmente dentro da festa da Istoria.

46

Esta igrexa, de aspecto fortificado, pertence ao denominado Romnico de transicin, tamn chamado oxival, con influencias cistercienses. Disque no sculo XII exista xa un templo nesa localizacin que, por un privilexio de 1137 de Afonso VI, pasou a depender do mosteiro de Santa Mara de Oia pertencente orde do Cster; ese templo sera substitudo por outro, cunhas obras que comezaron a finais do sculo XII ou comezos do XIII, e que remataron no ltimo terzo do sculo XIII.

A igrexa presenta planta basilical con tres naves de seis tramos e bsidas rectagulares, a central de maiores dimensins, cubertas con bveda de cann apuntada. Nas naves reconstruuse o teito de madeira.

Baiona (Pontevedra)

Igrexa de Santa Mara

A fachada occidental dispn de tres ras delimitadas por dous contrafortes. A ra central dispn dunha portada e dun sinxelo rosetn. A porta da fachada presenta un tmpano liso, tres pares de columnas e arquivoltas.

A igrexa foi instituda colexiata a finais do sculo XV por obra do bispo Diego de Muros e tivo tal consideracin ata a sa desamortizacin en 1850.

Domingo 14 de setembro, 20.00 h >> laReverdieCONCERTO INAUGURAL

4948

San Pedro de Rocasesgos (Ourense)

Situado nunha paraxe natural excepcional da Ribeira Sacra, San Pedro de Rocas un dos conxuntos mis singulares e interesantes de Galicia e do contexto europeo, desde o punto de vista non s histrico e artstico, senn tamn antropolxico, xa que mostra das orixes da vida monacal na Idade Media.

Trtase dun lugar totalmente integrado nunha paisaxe de formas granticas redondeadas onde se ergue un dos mosteiros mis antigos de Galicia, cunha igrexa rupestre escavada nunha das rocas que lle dan nome.

Probablemente exista xa a finais do sculo IV algn asentamento de vida eremtica na zona, nalgunha cova natural. Se se ten en conta a inscricin da que se considera lpida fundacional, conservada no Museo Arqueolxico Provincial de Ourense, a presenza dos primeiros ocupantes deste lugar remntase ao ano 573, cando sete varns se retiraron al para levar unha vida de oracin. Segundo a lenda, o lugar foi redescuberto no sculo IX, tras un perodo de abandono, polo cabaleiro Gemodus, que rematara por establecer al unha comunidade da que sera institudo abade. A figura de Gemodus, sexa parte da lenda ou non, est documentada nun privilexio de 1007 que Afonso V lle concedeu ao mosteiro.

Nos sculos posteriores, o mosteiro pasou a depender de Santo Estevo de Ribas de Sil e posteriormente de San Salvador de Celanova. foi destrudo por un incendio no sculo XVII e a sa reconstrucin daquela a que lle conferiu o aspecto que mantn na actualidade. Tras a desamortizacin, na primeira metade do XIX, o edificio pasa a ser igrexa parroquial, clausurada novamente a primeiros do sculo XX por mor doutro incendio e dos sucesivos derrubamentos.

O conxunto est formado polo edificio do antigo priorado, do sculo XVII, o campanario que d acceso ao cemiterio e a igrexa rupestre escavada no penedo e dividida en das partes: a chamada igrexa antiga, con fachada do sculo XII, e a nova. A igrexa antiga consta de tres naves con bsidas semicirculares. A nave central est dividida en dous tramos por un arco de reforzo engadido no sculo XVI. No segundo tramo da nave hai unha apertura no teito pola que entra a luz desde o exterior. No primeiro tramo da nave brense dous arcos que comunican con outras das naves; a do lado do Evanxeo mostra restos de pinturas murais, datadas de finais do sculo XII, nas que se recollen imaxes dun mapamundi.

Domingo 28 de setembro, 19.00 h >> Cuarteto SkirionCoece o teu patrimonio: s 15.00 h, ruta polo Camio Real de San Pedro de Rocas

Debido a que a antiga igrexa debeu de quedar pequena para as necesidades do mosteiro construuse, probablemente no sculo XIII, unha nave transversal chamada igrexa nova. O chan desta nave est cheo de sepulcros antropomorfos escavados na pedra. A actual fachada da igrexa foi reconstruda no XIX en estilo neoclsico. Destaca no exterior o campanario de finais do sculo XV situado sobre unha formacin rochosa, cunha espadana de dous ocos, as como o antigo cemiterio, do sculo XIX, do que parte un camio que baixa ata a fonte de san Bieito, tamn escavada nas penas.

5150

Santa Maria de Augas Santas constite un interesantsimo conxunto no que se mesturan, sen solucin de continuidade, elementos da natureza, da historia, da tradicin e da lenda.

Situado a 6 km de Allariz, entre o ro Arnoia e o ro Barbaa, este conxunto est vinculado lenda de santa Maria, mrtir cristi pertencente probablemente ao sculo II. Segundo a lenda, Maria, filla dun gobernador da rexin da Limia, prxima ao que hoxe Xinzo de Limia, foi criada por unha muller labrega que a educou na fe cristi, relixin que comezaba a expandirse na altura pola Pennsula. Maria resistiu aos desexos do prefecto Olibrio, que empregou todo tipo de estratexias para forzar a moza a renunciar fe cristi e facela a sa esposa, includas a cadea e o castigo. Pero nin a tortura nin a condena a morrer abrasada foron eficaces, ata que o prefecto ordenou que lle cortasen a cabeza. As e todo, no momento da execucin, a cabeza da mrtir rebotou tres veces, agromando con cada bote unha fonte no lugar no que anda hoxe se atopan.

Na contorna da igrexa existen toda unha serie de elementos que fan referencia lenda, como a piouca da santa, na que se refrescou para non morrer abrasada, e os fornos nos que se practicou

a tortura e que forman parte da cripta da igrexa da Ascensin, que se comezou a construr no sculo XIII, pero que ficou inconclusa. Estes restos, ben podera formar parte dunha construcin anterior de orixe castrexa, as chamadas pedras formosas, elementos de orixe e funcionalidade discutida e que se atopan nalgns castros romanizados.

No lugar no que se supn soterrada a santa hai unha igrexa, unha das mellores mostras da nosa arquitectura dos sculos XII e XIII. Existen teoras enfrontadas sobre a sa orixe: as que afirman que foi construda por cengos regulares de Santo Agostio avanzado o sculo XII, pasando posteriormente a mans dos templarios ata a sa supresin en 1312, e aquelas que afirman que xa no sculo XII resida en Augas Santas unha comunidade de bieitos que dependa de Celanova. Posteriormente, a xurisdicin pasou a ser episcopal ao ser reclamada polo bispo de Ourense, que estableceu no antigo mosteiro a sa residencia de descanso deica o sculo XIX.

A igrexa de Santa Maria de Augas Santas de planta basilical de tres naves que rematan en bsidas semicirculares. Comezouse a construr pola cabeceira e continuou polos muros perimetrais. fxose despois a divisin interna das naves e as

Santa Maria de Augas SantasAllariz (Ourense)

Domingo 5 de outubro, 19.00 h >> DoaCoece o teu patrimonio: s 15.00 h, ruta polo castro de Arme e o conxunto de Santa Maria de Augas Santas

obras remataron xa no sculo XIII. Os arcos de acceso s bsidas son semicirculares cunha lixeira tendencia a apuntarse. Enriba do arco triunfal de cada unha delas brese un rosetn. A igrexa ten un falso triforio que recorda o de Xunqueira de Amba.Na contraportada salienta o arco liso da porta, esta con dobre arquivolta, e o rosetn de decoracin xeomtrica. A fachada principal organzase en tres

ras con contrafortes nos extremos e, nos puntos onde cargan, no interior, os arcos forneiros. Nestes contrafortes apianse arcos lixeiramente apuntados nas ras laterais, baixo os que se abren pequenos rosetns. Durante o Barroco, a fbrica experimentou algunhas transformacins, e a torre con espadana xa do sculo XVIII.

52

Silleda (Pontevedra)

Santuario da Nosa Seora dos Desamparados de Abades

A comarca de Trasdeza acolle este santuario, non moi coecido no resto de Galicia pero que ben paga unha viaxe. forma parte dun notorio conxunto, coa interesante igrexa romnica adxacente (a igrexa parroquial), a casa reitoral, o antigo mesn para os peregrinos e mais o cruceiro. Est no que case a ltima parroquia da diocese de Lugo cara ao suroeste, xa na provincia de Pontevedra, no concello de Silleda. A sa contorna rica en patrimonio histrico e natural: atpase moi preto do mosteiro de Carboeiro, da igrexa romnica de Ansemil e a poucos quilmetros da fervenza do Toxa.

O santuario ten a sa orixe nunha fundacin feita por un prroco valenciano, Joaqun de Esps, que recalou en Santa Mara de Abades e que est enterrado na propia igrexa. Merc s rendas de diversas doazns iniciouse a construcin dun edificio que, tendo en conta a sa situacin nunha parroquia do rural galego, ten unhas proporcins sorprendentes.

A sa traza e execucin debeuse ao mestre Melchor Ricoi, orixinario, ao parecer, de Cotobade, e que traballou por Galicia colaborando co seu irmn Alberto. Estes mestres son coecidos, sobre todo, pola fbrica da igrexa parroquial de Pontedeume. A de Abades iniciouse cara ao ano 1765 e o 19 de abril de 1787 rematbase a media laranxa da sa

cpula, segundo a inscricin en latn que figura nela. Presenta similitudes coa dita igrexa parroquial e ten moitos dos elementos tpicos do Barroco composteln da segunda metade do sculo XVIII, xa en transicin cara ao estilo clsico.

O edificio est inacabado e, daquela, a entrada faise por un prtico lateral, con tres arcos de medio punto e sobre o que se levanta a esvelta e monumental torre, que a mis alta da contorna. O santuario ten tamn un interesante camarn, enriba da sancrista, que paga a pena visitar.

A saneada economa do santuario permitiu vestilo con certo luxo. Destacan das figuras de Gambino de San Xaqun e San Xos e as pinturas de Juan Calvelo que cobren laterais da capela, o plpito e o rgano. Este ltimo foi realizado polo importante artfice composteln, da orde franciscana, frei felipe de la Pea, en 1793. un exemplar nico en Galicia no seu xnero, que se conserva, cos seus foles, no estado orixinario.

Sbado 27 de setembro, 19.00 h >> E UltreiaCoece o teu patrimonio: s 10.00 h, xornada de patrimonio, natureza e lecer Abades a travs da historia

55

A igrexa de San Vicente de Pombeiro atpase nun enclave nico e vizoso da chamada Ribeira Sacra, no lado do ro que d ao sur. Malia a notable pendente do terreo, a sa situacin privilexiada, protexida do norte, co ro Sil prximo e varios regatos baixando a pendente do terreo, chamou, sen dbida, a atencin dos frades que tantos mosteiros fundaron nesta zona. En concreto, o de Pombeiro ten unha orixe anterior ao ano 935, de cando data a primeira referencia documental coecida. No sculo XI xa aparece entre os mosteiros cluniacenses da Pennsula e as seguir ata primeiros do sculo XVI, cando a centralizacin monstica, que tanto afectou a Galicia, o deixou coma priorado dependente do mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil, distante uns poucos quilmetros de Pombeiro, do outro lado do ro.

Da primitiva fbrica do mosteiro hoxe queda soamente a igrexa, de tamao considerable e con tres naves. Calclase que a sa construcin foi iniciada contra o sculo XII, aproveitando doazns reais que aumentaron os bens do mosteiro, durante os reinados de Afonso VII, fernando II, Afonso IX e fernando III. Porn, na parte das naves, quedou sen respectar o proxecto orixinal, talvez por falla de fondos, dado o considerable tamao e altura que disque estaba previsto darlles s naves, a

San Vicente de Pombeiro

central mis elevada ca as laterais. De feito, o nico elemento orixinal que permaneceu a cabeceira, con tres bsidas semicirculares, que se sita nunha escavacin feita no terreo por mor da pendente.

A igrexa, coa tradicional orientacin leste-oeste, ten tres portas; a mis interesante delas tres, sen dbida, a que d ao sur, cunha tripla arquivolta apuntada e decoracin de follas.

Ao carn da igrexa atpase un exemplo bo de casa prioral, de cumpridas proporcins, que conserva o seu patio e, tras dela, unha horta hoxe abandonada, coa sa fonte e porta ao camio que sobe desde a aldea de Pombeiro. En fronte da portada principal, nunha horta en socalcos e aproveitando unha canalizacin, o prior e os monxes de Pombeiro tian un enxeoso sistema que lles permita criar as anguas para o seu consumo.

Pantn (Lugo)

Sbado 11 de outubro, 19.00 h >> Marco Beasley & friendsCoece o teu patrimonio: s 18.00 h, visita guiada

56

Santa Mara do AzogueBetanzos (A Corua)

No ncleo medieval de Betanzos, Santa Mara do Azogue conforma, xunto con San francisco e Santiago, un notorio conxunto de igrexas, todas tres construdas por fernn Prez de Andrade o Bo, no sculo XIV. O seu smbolo e armas aparecen en diversas partes do templo e tamn o xabaril coa cruz no testeiro.

A igrexa ten planta basilical, con tres naves con arcos oxivais como corresponde sa poca de construcin, a central mis alta cas laterais e protexidas por unha cuberta a das augas. A portada principal moi fermosa: a porta, ricamente decorada, ten as arquivoltas adornadas con follas de acanto e unha gloria con anxos e msicos. O tmpano, coa Virxe e o Neno lixeiramente mis grandes ca o resto de figuras e en posicin central, representa a Adoracin dos Reis ( esquerda) e a Anunciacin ( dereita). Nunhas fornelas laterais estn representadas a Virxe e o arcanxo San Gabriel. A parte superior da portada ten un rosetn. A esvelta cabeceira ten tres bsidas, as laterais de planta cadrada e a central heptagonal.

O interior da igrexa tamn ten importantes elementos que paga a pena destacar. Comezamos polo retablo do altar maior, do sculo XVIII, que acolle tallas do sculo XV, da escola hispana e flamenca de estilo gtico. A pa bautismal, na zona do baptisterio,

tamn gtica de considerable tamao. Nos arcosolios encaixados nos muros macizos hai enterramentos, un deles, o de Bonome, notario de Betanzos, e retablos dedicados a san Pedro e a san Sebastin, do sculo XVIII, patrns respectivos das confraras gremiais de zapateiros e prateiros.

Dado o carcter de Betanzos de vila medieval arquetpica, coa sa pliade de artesns e burgueses, a igrexa tamn acolla un altar dedicado a san Miguel, patrn dos marieiros, do que hoxe s conserva a sa figura.

Esta vida vilega e os beneficios das doazns dos diversos gremios sen dbida contriburon a que a economa de Santa Mara fose relativamente saneada. Isto pode explicar a presenza dun rgano neste templo, situado no coro, pois est documentado que, entre 1629 e 1630, o organeiro Gaspar de Alaraz e Estrada, vecio de Santiago e moi activo daquela en Galicia, constre un rgano novo para Santa Mara.

A msica que escoitaremos nesta edicin do festival Espazos Sonoros daralle continuidade a aquela que, durante sculos, se houbo tamn escoitar, entre os xeitosos muros de cantera da igrexa, do rgano acompaando os cantos litrxicos.

Sbado 4 de outubro, 20.30 h >> Mercedes Hernndez e fernando Reyes

57

Empresas e entidades colaboradoras... >>

II FESTIVAL INTERNACIONAL

PORTO

Msica e Contemplaona cidade do

TUM

INSPI

RI

2015

/inspiritum www.festivalinspiritum.com

ABRIL 2015

A diferenza entre unha vida extraordinaria e unha vida coti encontrar un pracer extraordinarionas cousas cotis

NOTA DE CATA:

Cor amarela pallosa, intensa e limpa.

Destacan as notas varietais como herba seca e de froita como maz e pera. Intenso toque de flores silvestres cun lixeiro fondo ctrico de lima.

Paso por boca intenso e graxo, con boa estrutura froito do traballo con las. A densidade e untuosi-dade envolven o padal. O vio contina cun final longo e persistente.

www.almaatlantica.com

Mellor Vio Branco de Galicia

XXIV Cata de VIos de GalICIa

Centro de Formacin de Tecnoloxas Apple

ACME Galicia o Centro de Formacin Autorizado Apple onde podes realizar todo tipo de cursos sobre Mac e iPad. Ademais est dispobel unha programacin anual de cursos de deseo grfico, web, fotografa, vdeo, animacin, son e imaxe corporativa que che permitirn acadar un nivel profesional no mbito creativo e publicitario.

Ra dos Irmns Rey Alvite 1, Santiago. Telf: 981 56 28 25www.acmegalicia.com - info@acmegalicia.com

Colaboran... >>

Concello de Baiona

E tamn o noso agradecemento a...

> D. Eduardo fernndez Rodrguez, prroco de Santa Maria de Augas Santas> D. Plcido Gonzlez Ares, prroco de San Vicente de Pombeiro> D. Roberto Martnez Daz, prroco de Santa Mara de Iria flavia> D. Encarna Otero Cepeda, historiadora> D. Santiago Prez Gonzlez, prroco de Santa Mara do Azogue> D. Enrique Rodrguez Hernando, padre dominico responsable do convento de San Xos ou do Carme de Padrn> D. Manuel Salcidos Gonzlez, prroco da igrexa de Santa Mara de Baiona> D. Jos Ramn Seara Valero, presidente da Asociacin de Estudos de Santa Maria de Augas Santas> D. Manuel Villar Diguez, prroco da Nosa Seora dos Desamparados de Abades> Padres franciscanos da comunidade franciscana de Santiago de Compostela> Congregacin das irms dominicas do convento de Belvs de Santiago de Compostela> Granxa Escola fervenza do Toxa> Asociacin vecial A Costa de Abades> Asociacin vecial Minas da Brea