DÍXITOS MARZO 2012

DIRECCIÓN

Javier García Tobío

COORDINACIÓN

Fernando Bouzas Sierra

REDACCIÓN

María Piñeiro González

COLABORACIÓN

Diego Darriba

Javier Carrasco

Lucas Fernández Seivane

Jaime Ferrer Rodríguez

Carmen Cotelo

Marcos Cobas

Ignacio López Cabido

Fernando Gómez Folgar

Javier López Cacheiro

DESEÑO, GRAFISMO E MAQUETACIÓN

Yolanda González

FOTOMECÁNICA E IMPRESIÓN

Artes Gráfi cas LITONOR S.A.L.

DEPÓSITO LEGAL

C 1604-1998

ISSN

1139-563X

EDITA

FUNDACIÓN CESGA

Avenida de Vigo, s/n (Campus Vida)

15705 Santiago de Compostela

Telf. 981 569 810

Fax. 981 594 616

[email protected]

.............................

CONTIDOS

[ 2, 3, 4 ] Axencia Galega de Innovación

[ 4, 5 ] Premios & Novas

[ 6 ] Incremento de contas CSIC

[ 7 ] HPC na análise fi loxenómica

[ 9 ] Informe CSMSYS

[ 10, 11 ] Oceanografía no CESGA

[ 12, 13 ] CESGA actualiza a seguridade

[ 14, 15 ] Formiga Cloud

Fundación Centro Tecnolóxico deSupercomputación de Galicia

Nace AGI,Nace AGI, a Axencia a Axencia Galega de InnovaciónGalega de Innovación

Espérase que a AGI asuma no futuro Espérase que a AGI asuma no futuro

competencias doutros organismos ou competencias doutros organismos ou

institucións relacionados coa I+D de Galicia?institucións relacionados coa I+D de Galicia?

O proxecto da Axencia Galega de Innovación

é ambicioso e, coas prudencias necesarias

que requiren este tipo de procesos, créase

coa intención de converterse na plataforma plataforma

de xestión integral das políticas de innovación de xestión integral das políticas de innovación

de toda a Xunta de Galicia.de toda a Xunta de Galicia. Isto non quere

dicir necesariamente que se vaian a producir

traspasos de competencias, senón que

se tratará de que a AGI canalice todas as

sinerxías posibles entre departamentos,

porque non podemos esquecer que a

innovación é un concepto transversal,

que non se circunscribe a unha ou outra

materia, senón que planea sobre todas

e cada vez é máis necesario que haxa

fl uidez e coñecemento compartido. Isto

entronca directamente coa gran razón

de ser da creación da AGI: a efi cienciaefi ciencia,

tanto en recursos como en resultados.

Na nova paisaxe da AGI, cal entende que Na nova paisaxe da AGI, cal entende que

debe ser o papel das infraestruturas de debe ser o papel das infraestruturas de

interese científi co e tecnolóxico? Qué interese científi co e tecnolóxico? Qué

lugar ocuparán dentro da Axencia?lugar ocuparán dentro da Axencia?

O papel destas infraestruturas non ten tanto

que ver co organismo que as coordina

como coa necesaria mellora continua das

súas prestacións e un nivel de autoexigencia

na prestación de servizos cada vez máis

elevado. A AGI aglutinará as infraestruturas

científi co-tecnolóxicas, que neste momento

atópanse baixo a tutela da Dirección Xeral,

e seguirá dándolles soporte en función dos

criterios de cumprimento de obxectivos e

2 díxitos marzo 2012

O Consello da Xunta ven de aprobar o Decreto de Creación da Axencia

Galega de Innovación, AGI, que vai asumir as competencias da DX de I+D+i

e xestionará o Plan Galego i2C (Investigación, Innovación e Crecemento).

Falamos con Ricardo Capilla PueyoRicardo Capilla Pueyo, Director Xeral de I+D+i da Xunta de

Galicia, sobre o futuro da innovación na comunidade galega:

orientación a resultados que está establecido

no Plan i2C, que en todo momento debe de

ser considerado a folla de ruta do Sistema

Público de I+D+i, independentemente

da quen corresponda a súa xestión.

En que van consistir as estratexias de En que van consistir as estratexias de

valorización do coñecemento desenvolvido por valorización do coñecemento desenvolvido por

empresas, universidades e centros tecnolóxicos?empresas, universidades e centros tecnolóxicos?

Precisamente na valorización, que é un dos

eixos centrais do Plan i2C, fundaméntase a que

será unha das primeiras iniciativas vinculadas

directamente á AGI: a creación do Rexistro Rexistro

de Axentes de Valorización da I+D+i,de Axentes de Valorización da I+D+i, que terá

como cometido apoiar a catalogación e o

seguimento dos axentes galegos implicados

na xeración, difusión e valorización de

coñecemento. Queremos que estes expertos,

unha vez homologados, incorpórense a

grupos e centros de investigación, centros

tecnolóxicos e outros axentes xeradores de

coñecemento, para axudarlles na transferencia

dos seus resultados ao mercado.

A maiores, poranse en marcha outros

instrumentos ligados a este ámbito que xa están

contemplados no i2C. Neste 2012 está previsto,

por exemplo, impulsar de maneira importante

os instrumentos de apoio á creación de spin-off

e homologar tamén axentes de dinamización

de proxectos innovadores en colaboración,

que sen dúbida terán un alto compoñente

de valorización de coñecemento. Por outra

banda, os centros de coñecemento terán liñas

de actuación propias baseadas en contratos-

programa. Mediante unha convocatoria

pública competitiva identifi caranse as propostas

con maior capacidade de valorización do

Novas do centro de supercomputación de Galicia

díxitosdíxitos marzo 2012marzo 2012 3 3

Nace AGI, a Axencia Galega de Innovación

coñecemento, a través da transferencia

tecnolóxica (colaboración con empresas,

particularmente PEMES). Cada proposta

seleccionada dará lugar a un contrato-

programa suxeito ao cumprimento dun

conxunto de compromisos e indicadores.

Qué novidades relevantes se poden Qué novidades relevantes se poden

esperar nas convocatorias que lance a esperar nas convocatorias que lance a

AGI, con respecto ás de anos anteriores?AGI, con respecto ás de anos anteriores?

Ademais das iniciativas que xa mencionei,

este mesmo ano imos lanzar liñas de

actuación, centradas no incremento da

participación en programas nacionais

e internacionais de I+D+i por parte dos

axentes galegos, e no apoio á creación

de empresas de base tecnolóxica. Polo

que se refi re ás convocatorias, seguirán

a liña das resoltas o pasado mes de

decembro, que supuxeron axudas por un

total de oito millóns de euros para levar

a cabo proxectos empresariais, moitos

deles en colaboración con centros de

coñecemento, no marco dos programas

de Apoio ao Crecemento Empresarial

mediante o fomento da I+D+i (ACE) e

de Investimentos Innovadores para o

Crecemento Empresarial (IICE). En 2011

lanzáronse as primeiras convocatorias

destes programas e supoñen, xa de seu,

un enfoque innovador na política de

axudas da Xunta de Galicia, dado que

priman criterios de competitividade en

lugar do “café para todos”. Por outra

banda, lanzaremos o Programa de

Xestores de Innovación de Galicia, xa

testado nunha iniciativa piloto, para dar

apoio ás empresas na sistematización da

innovación nos seus procesos e produtos.

Vanse a primar aquelas liñas de Vanse a primar aquelas liñas de

investigación que, por criterios investigación que, por criterios

obxectivos ou estratéxicos, poderían obxectivos ou estratéxicos, poderían

ser consideradas de interese ou ser consideradas de interese ou

prioritarias? En base a qué criterios?prioritarias? En base a qué criterios?

Os criterios son os que están

establecidos no Plan i2C e responden

sobre todo á priorización dos sectores

económicos estratéxicos para Galicia.

Neste sentido, nel contémplase un eixo

específi co de programas sectoriais que

atenden a oito áreas ben delimitadas:

saúde; alimentación, agricultura, pesca

e biotecnoloxía; TIC; nanociencias,

nanotecnoloxías, materiais e novas

tecnoloxías de produción; enerxía;

medio ambiente; transporte; seguridade;

ciencias socioeconómicas e humanidades;

turismo; e construción e enxeñaría civil.

As liñas de investigación dos centros

de coñecemento que se centren

nestas áreas e que teñan unha clara

orientación ao mercado, serán as que

se prioricen nas convocatorias de

concorrencia competitiva. Á marxe

destas, tamén existe no Plan outro eixo

estratéxico de programas singulares,

ligado aos dous campus de excelencia

universitarios galegos, o Campus Vida e

o Campus do Mar, pola súa capacidade

para xerar proxectos de alto impacto

que impliquen a colaboración de

axentes diversos, en particular con

atención á implicación da empresa.

Dentro deste marco temático, a

capacidade para valorizar resultados

de investigación, ben mediante a

creación de empresas novas ou

mediante a transferencia de tecnoloxía

a empresas xa existentes, vai ser un

criterio básico para que os centros de

coñecemento conten co apoio da Xunta.

Outros países están a propoñer Outros países están a propoñer

modelos mixtos público-privados para modelos mixtos público-privados para

o aproveitamento das infraestruturas o aproveitamento das infraestruturas

científi cas e redes de comunicación, científi cas e redes de comunicación,

co fi n de ter impacto na economía. co fi n de ter impacto na economía.

É un modelo aplicable en Galicia?É un modelo aplicable en Galicia?

Os modelos público-privados para

a explotación de infraestruturas e

redes ligadas á I+D+i están a adoptarse

como unha medida para alixeirar a

Foto : Ricardo Capilla Pueyo, Director Xeral de I+D+i da Xunta de Galicia e Presidente do CESGA

“A capacidade para A capacidade para valorizar resultados valorizar resultados de investigación, de investigación, mediante a creación de mediante a creación de empresas ou mediante empresas ou mediante a transferencia de a transferencia de tecnoloxía á empresas tecnoloxía á empresas existentes, será un existentes, será un criterio básico para criterio básico para que os centros de que os centros de coñecemento conten coñecemento conten co apoio da Xunta.co apoio da Xunta.”


4 díxitosdíxitos marzo 2012marzo 2012

O texto do Decreto 50/2012, de 12

de xaneiro, polo que se crea a AGI e

se aproban os seus estatutos, pode

consultarse aquí:

http://bit.ly/wPActKhttp://bit.ly/wPActK

Plan i2C: plani2c.xunta.esplani2c.xunta.es

presión económica que estas exercen

sobre as administracións, pero a min

paréceme que, ademais, teñen un valor

engadido: alá onde se consiga que as

empresas participen, abriranse vías de

colaboración máis aló do mantemento

e o aproveitamento dunha instalación

material. Trátase de xente traballando

no mesmo espazo, ou polo menos na

mesma contorna, cruzando proxectos

e coñecemento. Iso tradúcese non

só en recursos comúns, senón en

retos e iniciativas compartidas.

A curto/medio prazo, que se espera A curto/medio prazo, que se espera

conseguir coa posta en marcha de AGI?conseguir coa posta en marcha de AGI?

A posta en marcha da AGI responde

a unha estratexia de racionalización

dos recursos públicos para lograr unha

maior efi ciencia. Neste sentido, o que

se está a facer é reforzar o compromiso

adquirido nesta lexislatura pola Xunta

de Galicia de establecer un réxime

de actuación en materia de I+D+i,

baseado na xestión transparente por

obxectivos, apoiándose no cumprimento

de indicadores claros, medibles e

orientados á mellora na prestación do

servizo. Isto polo que se refi re á parte

administrativa, porque o que esperamos

conseguir na parte executiva é a mellor

xestión posible do Plan i2C e a aposta

por todos os novos retos que podamos

asumir a maiores, para aumentar

a competitividade e o crecemento

da economía galega con base na

innovación. Non hai que esquecer que

unha das novidades introducidas por

este Plan é que introduce un marco

de revisión continua das políticas

contempladas inicialmente nel, para

poder adaptarse ás necesidades

que vaian xurdindo nunha contorna

tan cambiante como a nosa. ·

Ofrecer soft ware de Química Computacional como servizo e un sistema de colas

que contemple políticas de aforro enerxético, son as dúas propostas elixidas como

mellores ideas pola Unidade de Xestión da Investigación do CESGA, (UXIDI) e polos

traballadores do centro.

CESGA FOMENTA OS CESGA FOMENTA OS PROCESOS PROCESOS

DEDE PARTICIPACIÓN ABERTAPARTICIPACIÓN ABERTA

PREMIOS & NOVASPREMIOS

As propostas de proxectos

de Aurelio Rodríguez e de Javier

López Cacheiro consideráronse

as mellores de todas as propostas

ao longo do ano 2011, como parte

da política de calidade do Sistema

de Xestión de I+D+i, UNE 166002,

adoptada polo centro.

O Centro de Supercomputación de Galicia ven fomentando os procesos de

participación aberta en todas as contornas, tanto na selección de ideas para novos

proxectos de investigación, proceso aberto a todo o persoal do centro, como na

relación cos usuarios aos que se lles consulta, para avaliar as súas necesidades futuras

antes de pór en marcha calquera concurso que implique adquisición de tecnoloxía. A

través da Enquisa Anual de Satisfacción de Usuarios, recóllese ademais a súa opinión

en cuestións como xestión de recursos, aplicacións, sistemas de colas ou análises de

usos e necesidades de memoria. ·

OPORTUNIDADE PARA EMPRESASOPORTUNIDADE PARA EMPRESAS

SOFTWARE DE MODELADO 3D E SOFTWARE DE MODELADO 3D E

ANALISE EN CODIGO ABERTO, ANALISE EN CODIGO ABERTO,

ACCESO A PLATAFORMA DE CÁLCULO PARA ACCESO A PLATAFORMA DE CÁLCULO PARA

PEMES MANUFACTUREIRAS PEMES MANUFACTUREIRAS

DE GALICIA E NORTE DE PORTUGALDE GALICIA E NORTE DE PORTUGAL

www.cloudpyme.euwww.cloudpyme.eu

díxitos marzo 2012 5


RECOMENDACIÓNS DO CPEIG RECOMENDACIÓNS DO CPEIG A PROL DA PROTECCIÓN DE DATOSA PROL DA PROTECCIÓN DE DATOS

PREMIOS & NOVAS & NOVAS

Dr. Eduardo Pardo de Guevara y ValdésEduardo Pardo de Guevara y Valdés,

profesor de investigación do CSIC e

director do Instituto de Estudos Galegos

“Padre Sarmiento” dende 1994, é o novo

Coordinador institucional do CSIC en Coordinador institucional do CSIC en

GaliciaGalicia en sustitución do Dr. Uxío Labarta,

profesor de investigación do CSIC en

Ciencias Mariñas. Doutor en Historia

Medieval pola Universidade Complutense

de Madrid (UCM), onde exerceu a

docencia na cátedra de Paleografía e

Diplomática. Traballou como científi co

titular na Institución “Milá i Fontanals” de

Barcelona (1988-1990) e no Instituto de

Historia de Madrid (1990-1994). As súas

liñas de investigación céntranse no ámbito

da Historia da Idade Media, séculos XIII e

XV en particular, e na historia social do

poder, Xenealoxía e Heráldica Medieval. ·

O novo Presidente do Consello Superior de Presidente do Consello Superior de

Investigacións Científi casInvestigacións Científi cas é o investigador

do CSIC, Emilio Lora-TamayoEmilio Lora-Tamayo, que ven a

substituír no cargo ao astrofísico Rafael

Rodrigo. Vinculado ao CSIC dende 1975,

Lora–Tamayo xa ocupara a presidencia

entre 2003 e 2004, así como o cargo de

vicepresidente de Investigación Científi ca e

Técnica entre 1996 e 2003, e vicepresidente

do CESGA. Dende 2008 ocupaba a

dirección do Instituto de Microelectrónica

de Barcelona, CSIC. Doutor en Ciencias

Físicas pola Universidade Complutense de

Madrid e DEA pola Universidade Paul Sabatier

de Toulouse; é catedrático de Electrónica

da Universidade Autónoma de Barcelona

dende 1989. Especializado nos campos da física

e tecnoloxía de semicondutores, dispositivos

e circuitos integrados de silicio en micro e

nanosistemas, é autor de case un centenar

de publicacións, varias patentes e unha decena

de libros e capítulos de libros. ·

Antonio Figueras HuertaAntonio Figueras Huerta, Doutor en Bioloxía

pola Universidade de Santiago de Compostela

e Profesor de Investigación do CSIC, ocupará

a Vicepresidencia de Investigación Científi ca Vicepresidencia de Investigación Científi ca

e Técnicae Técnica. Figueras é o responsable do

Laboratorio Nacional de Referencia para

enfermidades de moluscos bivalvos, autor de

máis de 170 traballos científi cos publicados

en revistas e varios libros. Foi director do

Instituto de Investigacións Mariñas (CSIC) entre

2001 e 2005 e asesora á Unión Europea en

Patoloxía de Organismos da Acuicultura. Ata

o seu nomeamento como vicepresidente

do CSIC, traballaba como coordinador do

Proxecto Aquagenomics (Consolider-Ingenio

2010) para o desenvolvemento de ferramentas

biotecnolóxicas na mellora da produción da

Acuicultura, traballando na resposta inmune

de peixes e moluscos bivalvos. É Coordinador

da Rede de Investigación en Acuicultura do

CSIC (RIAC). ·

NOMEAMENTOS NO NOMEAMENTOS NO CSICCSIC

Os enxeñeiros en Informática de Galicia apostan por unha cidadanía consciente das oportunidades e dos riscos da Internet. O Colexio

Profesional de Enxeñaría en Informática de Galicia (CPEIG) difundiu unha serie de recomendacións con motivo do Día da Protección de

Datos en Europa, celebrado o pasado 28 de xaneiro. O folleto “Recomendacións do CPEIG a prol da Protección de Datos” inclúe un total

de 13 consellos básicos e un pequeno glosario, dirixidos a usuarios da Internet, así como unha serie de ligazóns de interese. Mediante ese

conxunto de suxestións, o colexio avoga pola concienciación da sociedade galega en materia de seguridade na Rede.

Impulsado pola Comisión Europea, o Consello de Europa e as autoridades de protección de datos dos Estados membros da Unión Europea,

a celebración desta xornada busca difundir entre os cidadáns o coñecemento dos seus dereitos e responsabilidades sobre a protección

de datos na rede. · Texto completo en : http://bit.ly/yIePAG



Incremento de contas CSIC Incremento de contas CSIC no CESGA no CESGA Nano-Materiais, Bioloxía Evolutiva e Física Atómica e de Partículas

son as disciplinas nas que os usuarios do CSIC investiron máis

horas de CPU. As arquitecturas que o CESGA ofrece adaptouse

perfectamente ás necesidades de cálculo, simulación e

almacenamento desta comunidade investigadora.

A tecnoloxía HPC facilita o avance

da investigación científi ca e o

desenvolvemento industrial de produtos

innovadores. O informe para a Axenda

Estratéxica Europea 20201, sostén que

a computación de altas prestacións

(HPC) podería contribuír a obter

importantes vantaxes competitivas en

áreas nas que a UE e xa forte, e sinala

como áreas estratéxicas de importancia

científi ca e económica a Climatoloxía

e Meteoroloxía, Enerxías Limpas e

Sustentables, Deseño Espacial e de

Automoción, Enxeñaría, Ciencias da Vida,

Física de Partículas, Computación Cloud,

Dinámica Molecular e Modelización

das Propiedades dos Materiais.

O usuario de simulación necesita ter

un modelo do problema en cuestión

preciso, exacto e ben calibrado, que

esixe detrás un equipo multidisciplinar

de tecnólogos, científi cos e matemáticos.

Son os equipos multidisciplinares os que

obteñen máis éxitos na transferencia

de coñecementos academia-industria.

A relación entre o CESGA e os seus

usuarios é sempre de colaboración

multidisciplinar, ofrecendo soporte

e colaboración na optimización de

algoritmos, ou propondo solucións

técnicas axustadas ás necesidades

computacionales do grupo.

Nos últimos anos, novos grupos do

CSIC con requirimentos diferentes

recalaron no CESGA. Polo seu consumo,

destacan os grupos especializados

nas ramas científi cas de Nano-Nano-

Materiais, Física Atómica e Molecular e Materiais, Física Atómica e Molecular e

Bioloxía Evolutiva.Bioloxía Evolutiva. As arquitecturas de

computación e os servizos de Sistemas

AnoAno

20072007

20082008

20092009

20102010

20112011

NºNº

5757

9292

113113

121121

141141

NºNº

316.428316.428

3.605.4633.605.463

7.846.91 17.846.91 1

10.004.29710.004.297

1 1 .458.2801 1 .458.280

IncrementoIncremento

1.140,0%1.140,0%

117,0%117,0%

27,5%27,5%

14,5%14,5%

IncrementoIncremento

61,4%61,4%

22,8%22,8%

7,0%7,0%

16,5%16,5%

Número de usuariosNúmero de usuarios Horas consumidasHoras consumidas

e de Aplicacións do CESGA parecen

responder axeitadamente ás necesidades

destas disciplinas, que supoñen a

vangarda da actual investigación.

Incremento dos grupos do Incremento dos grupos do

CSIC usuarios do CESGACSIC usuarios do CESGA

Nos últimos anos o incremento de

Contas Activas de Usuarios do CSIC

(Consello Superior de Investigacións

Científi cas) que elixen o CESGA para

realizar os seus cálculos aumentou

constante e notablemente, pasando

de 57 contas de usuarios rexistradas

en 2007, ás 141 no ano 2011.

Estas 141 contas consumiron en 2011 un

total de 11.458.280 horas de CPU, un

42,67% do total das horas consumidas por

todos os usuarios do CESGA ao longo do

ano, o que signifi ca a porcentaxe máis

alta por institucións usuarias do CESGA.

Con respecto ao ano 2010 prodúcese

un incremento do 14,5% do consumo

agregado para todos os centros do

CSIC usuarios de recursos do CESGA.

Nos últimos 5 anos, os aumentos máis

signifi cativos de grupos de investigación

do CSIC prodúcense do ano 2007

ao 2008, pasando de 57 a 92 grupos

usuarios, un aumento do 61,4%, e entre

2008 e 2009, de 92 a 113, un 22,8% de

incremento. O número de grupos continua

crecendo, un 7% entre 2009 e 2010,

rexistrándose outro aumento signifi cativo

entre 2010 e 2011 en que se pasa de 121

a 141 grupos, un incremento do 16,5%.

Cabe destacar os consumos do Centro

de Investigacións en Nanomateriales

e Nanotecnoloxía, dos institutos de

Matemáticas e de Física Fundamental,

da Unidade Asociada CSIC-LABEIN,

do Instituto de Ciencias Materiais de

Barcelona, que superan amplamente o

millón de horas de CPU en 2011. Os grupos

de investigación da Estación Biolóxica

de Doñana e do Instituto de Catálisis e

Petroleoquímica superaron o medio millón

de horas. Até un total de 13 grupos do

CSIC superan ademais as 100.00 horas. ·REFERENCIAS

(1) “High Performance Computing in Europe: A vision for 2020”: http://www.prospect-hpc.eu/Documents/

Figura :

Evolución do número de contas de usuario e horas de CPU consumidas polo CSIC



A computación de altasA computación de altasprestacións prestacións na análisena análisefi loxenómicafi loxenómica

Establecer as relacións evolutivas entre os diferentes organismos

é unha cuestión de gran importancia no campo da bioloxía.

Hoxe en día os cambios evolutivos pódense estudar a partir de

datos xenómicos –a fi loxenómica– empregando ferramentas

computacionáis cunha base matemático-estatística para analizar os

cambios a nivel molecular. Nos ultimos anos vense de producir una Nos ultimos anos vense de producir una

revolución no estudo dos xenomas coas técnicas de secuenciación revolución no estudo dos xenomas coas técnicas de secuenciación

de nova xeración (“Next-Generation Sequencing”)de nova xeración (“Next-Generation Sequencing”), que permiten

obter cantidades masivas de datos xenómicos de manera moi

accesible. De feito, neste momento hai moitos máis datos dos que

é posible analizar.

Isto creou unha gran sinerxía entre o ámbito da análise

fi loxenética e a computación de altas prestacións, motivando

a adaptación de aplicacións amplamente empregadas a súa

execución en arquitecturas paralelas. De aí surxíu a colaboración

entre o Grupo de Filoxenómica (Universidade de Vigo) e

o Grupo de Arquitectura de Computadores (Universidade

da Coruña), baixo a cal desenvolvéronse novas versións de

dúas aplicacións, ProtTest e jModelTest, para a execución en

entornos paralelos, tanto computadoras multicore de escritorio

como supercomputadores. Estas aplicacións permiten a

selección de modelos probabilísticos de evolución de proteínas

e nucleótidos axeitados aos datos, co fi n de analizar os

aliñamentos de secuencias dende un punto de vista estatístico.

O proceso seguido por estas aplicacións ten como base a

estimación por máxima verosimilitude dos parámetros dun

conxunto de modelos de evolución, permitindo a optimización

do conxunto de modelos para un aliñamento de secuencias

de aminoácidos ou nucleótidos (segundo o caso), o que supón

o uso de algoritmos que foron demostrados NP-hard ou NP-

complexos. Esta operación conta con necesidades computacionais

de gran magnitude, tanto en tempo de computación como en

Investigador: Diego Darriba [1,2]; Guillermo L. Taboada [2]; Ramón Doallo [2]; David Posada [1].

Institucións participantes: Universidade de Vigo [1]; Universidade da Coruña [2].

Departamento: Departamento de Bioquímica, Xenética e Inmunoloxía [1]; Departamento de Electrónica e Sistemas [2].

Axencia fi nanciadora: European Research Council, Rede Galega de Computación de Altas Prestacións (GHPC), Rede Galega de Bioinformática (RGB)

Referencia do proxecto: PHYGENOM

requerimentos de memoria, polo que para conxuntos de datos de

gran tamaño é esencial a execución en entornos de computación

de altas prestacións.

Ao tratarse dun proceso imposible de resolver de forma

analítica, dada a magnitude e as características do problema,

a validación dos resultados é necesario facela tamén dende

un punto de vista estatístico. Na fase de desenvolvemento

de jModelTest 2, a tarefa que aglutinou a meirande parte

dos recursos foi esta validación, para a que se construíu un se construíu un

conxunto de datos simulados consistente en máis de 10.000 conxunto de datos simulados consistente en máis de 10.000

aliñamentos de secuencias xenómicasaliñamentos de secuencias xenómicas, dos que ao redor dun 80%

executáronse nun clúster propio e o 20% restante nas máquinas

do CESGA. Esta tarefa requeriu aproximadamene medio millón Esta tarefa requeriu aproximadamene medio millón

de horas de computación, das que 100.000 foron investidas na de horas de computación, das que 100.000 foron investidas na

supercomputadora SVG do CESGA.supercomputadora SVG do CESGA.

Os resultados obtidos son altamente satisfactorios, identifi cando o

modelo exacto en case o 90% dos casos de estudo, e obtendo un

error na estimación dos parámetros menor do 0,001% en máis do

99.98% dos casos. ·

“Baixo a colaboración entre o Baixo a colaboración entre o

Grupo de Filoxenómica (UVigo) Grupo de Filoxenómica (UVigo)

e o Grupo de Arquitectura e o Grupo de Arquitectura

de Computadores (UDC), de Computadores (UDC),

desenvolvéronse novas versións desenvolvéronse novas versións

das aplicacións ProtTest e das aplicacións ProtTest e

jModelTest, para a execución jModelTest, para a execución

en entornos paralelos.en entornos paralelos.”



O hidróxeno é un portador de enerxía

limpa que, utilizado con tecnoloxías

altamente efi cientes de conversión de

enerxía, como as células de combustible,

ten o potencial de satisfacer moitas das

nosas necesidades futuras de enerxía

dunha maneira sustentable. A WGS,

reacción de desprazamento de auga-

gas, (CO + H2O--> H2 + CO2) é un proceso

crítico na subministración de hidróxeno

puro para procesos catalíticos

na industria química e células de

combustible. Con todo, o deseño

e optimización de catalizadores

WGS depende crucialmente

dunha mellor comprensión

básica da estrutura e función

do catalizador. A nova xeración

de catalizadores WGS están

baseados en sistemas bifuncionais

de óxidos metálicos. Con todo, o

papel desempeñado polo óxido e

o metal, así como a interacción óxido-

metal entre ambos, non está aínda clara,

e tampouco existe aínda un mecanismo

xeralmente aceptado para a reacción.

O obxectivo da nosa investigación é

precisamente comprender e optimizar

o rendemento das fases de metal e

óxido para desenvolver a capacidade

para predicir e fi nalmente deseñar,

catalizadores WGS mellorados e rendibles.

Para iso, propuxemos modelos materiais

para istos catalizadores e a aplicación

dos máis modernos métodos de química

computacional. Aplicamos os chamados

cálculos de primeiros principios

-métodos baseados en mecánica cuántica

que, fundamentalmente, describen os

sistemas químicos de interese a nivel

molecular- para comprender a natureza

dos sitios activos en cada compoñente

dos catalizadores e determinar a forma

en que interactúan cos reactivos e

posibles produtos intermedios da

reacción WGS. A nosa meta é establecer

por qué é importante o tamaño das

partículas de metal para esta reacción

e por que algúns metais e óxidos son

mellores que outros. Para lograr estes

obxectivos, a rapidez na entrega de

resultados é unha obriga, se queremos

establecer tendencias de investigación

que aborden as importantes cuestións

futuras relativas á enerxía. A demanda

computacional necesaria para facer

fronte á modelización de catalizadores

de óxido de metal a nanoescala

para WGS -normalmente usamos 32

procesadores durante 48-72 horas de

CPU por calculo- esixiría simplemente

demasiado tempo en recursos

computacionais locais convencionais.

Neste sentido, o CESGA ofrécenos unha

excelente oportunidade para garantir

un ritmo rápido e constante que nos

permita cumprir satisfactoriamente

cos nosos obxectivos científi cos.

Os nosos cálculos realízanse

para catalizadores que xa foron

estudados en detalle polos nosos

colaboradores experimentais

na Unión Europea e nos

Estados Unidos, facéndoos máis

signifi cativos. A teoría non só

se utiliza para a explicación de

datos experimentais, senón

tamén para a preevaluación do

comportamento dos catalizadores.

Esencialmente, o noso enfoque

desenvolve principios básicos para o

deseño racional e a optimización dos

nanocatalizadores WGS para a produción

de hidróxeno limpo, tratando de dar

respostas á pregunta: que é o que fai aos

óxidos metálicos candidatos idóneos para

a nova xeración de catalizadores para

WGS e como podería mellorarse o seu

rendemento? Estes estudos contribuirán á

meta a longo prazo da UE de desenvolver

novos conceptos para un mellor uso dos

procesos químicos e materiais asociados

cos problemas relativos á enerxía. ·

Nano-catalizadores de óxidos Nano-catalizadores de óxidos metálicos para a producción metálicos para a producción de hidróxenode hidróxeno · Unha · Unha perspectiva teóricaperspectiva teórica

Javier Carrasco,

Laura Barrio,

M. Verónica Ganduglia-Pirovano,

Instituto de Catálisis y Petroleoquímica-CSIC

Figura :

Diagrama dunha célula de combustible. O combustible (H2) se purifica nunha reacción de desprazamento auga-gas utilizando catalizadores de óxido de metal. Realizamos cálculos de estrutura

atómica e electrónica dos sitios activos deses catalizadores para comprender e mellorar o seu rendemento. Por exemplo, no insiro mostramos a estrutura atómica do átomo de níquel adsorbido en

CeO2, rastrexando a formación de iones Ce³+ que teñen un profundo impacto na reactividad do sistema.

díxitosdíxitos marzo 2012marzo 2012 9 9


InformeInforme CSMSYS CSMSYS · Estudo de· Estudo desistemas nanoestruturadossistemas nanoestruturados

Nas últimas décadas vense observando

un crecente interese no estudo, teórico e

experimental, de sistemas nanoestruturados

(de dimensións entre por baixo de 0.1

micrómetros) de Metais de Transición

con electróns 5d (Ouro, Platino, Iridio)

debido ás súas novas propiedades, o

que fai que as nanoestruturas en xeral

e as nanopartículas en particular sexan

candidatos a potenciais aplicacións

nanoelectrónicas e nanoespintrónicas, de

almacenamento magnético, biomédicas,

sensores, ópticas¹ e catalíticas²,³.

Os sistemas nanoestruturados posúen

trazos típicos da nanoescala que afectan

as súas propiedades magnéticas, a saber:

• factores de forma: debido á súa

elevada relación superfi cie/volume

e á presenza dun elevado número

de lugares de baixa coordinación

moitos átomos están na superfi cie

e teñen termos de simetría local

diferentes, o que leva unha anisotropía

magnética diferente que no volume.

• 4factores electrónicos: confi namento

electrónico, maior espallamento

entre niveis no espectro de enerxía,

o que alterará a densidade de estados

ao nivel de Fermi e por tanto as

propiedades magnéticas intrínsecas

do material respecto ao volume.

No caso do Ouro e o Platino, así mesmo,

existe un importante efecto relativista,

a interacción espín órbita, que ancora

o magnetismo coa estrutura, altera as

ligazóns e os niveis enerxéticos, ademais de

cambiar a resposta óptica destes materiais.

Tratamos de caracterizar de múltiples

formas estes sistemas: estrutural,

magnética, óptica, catalítica4. Recentemente,

existe unha gran especulación experimental

sobre o magnetismo do ouro cando o

número de átomos redúcese 5-8.

Todos os cálculos fi xéronse no marco

da Teoría do Funcional da Densidade 9,

co programa SIESTA 10, incluíndo a nosa

implementación da interacción espín-órbita ¹¹.

As nosas investigacións cinguíronse ao rango

de até 800 átomos de ouro, e quixemos

facer un estudo moi exhaustivo. Para cada

número de átomos, cunha metodoloxía

que combina o uso de numerosas

referencias bibliográfi cas, información

experimental tanto de microscopía como

de espectroscopia de masas en tempo de

voo, bases de datos cristalográfi cas e a

metodoloxía “Particle-Swarm-Optimization”

fomos capaces de construír unha ‘escada

de isómeros’ para cada número de átomos

de ouro, e logo proceder ao exame das

súas posibles confi guracións magnéticas.

Obtivemos numerosos resultados particulares

e tendencias xerais. Varios manuscritos que

están en preparación, e realizamos dúas

charlas que detallamos na memoria anual

do centro. Boa parte da tese doutoral de

LFS pasouse na preparación, execución e

análise dos resultados dos citados cálculos.

Un estudo de semellante envergadura sería Un estudo de semellante envergadura sería

imposible sen unha grande instalación como imposible sen unha grande instalación como

o CESGA.o CESGA. Dende a axuda á compilación, coas

colas de traballo e a constante depuración

de erros nos traballos; pero sobre todo e

máis importante, as actividades de formación

ás que en varias ocasións acudín de forma

presencial, incluíndo a CESGA Computational CESGA Computational

Science Summer School.Science Summer School. O centro emprega

unha gran cantidade de persoal, recursos e

tempo en formar aos seus usuarios, cousa que

fomenta a riqueza da “experiencia CESGA”. ·

REFERENCIAS

1. L. M. Liz-Marzán, Langmuir 22, 32 (2005).2. M. Haruta, Catalysis Today 36, 153 (1997).3. M. Valden, X. Lai, and D. W. Goodman,

Science 281, 1647 (1998).4. L. Fernandez-Seivane and J. Ferrer,

Physical Review Letters 101 (2008).5. K. Suzuki, H. Zhang, K. Saito, et al.,

Journal of Applied Physics 109, 07E328 (2011).

6. J. S. Garitaonandia, M. Insausti, E. Goikolea, et al., Nano letters 8, 661 (2008).

7. E. Guerrero, M. a. Muñoz-Márquez, E. Fernández-Pinel, et al., Journal of Nanoparticle Research 10, 179 (2008).

8. P. Crespo, R. Litrán, T. Rojas, et al., Physical Review Letters 93, 49903 (2004).

9. P. Hohenberg and W. Kohn, Phys. Rev. 136, B864 (1964).

10. J. M. J. M. Soler, E. Artacho, J. D. J. D. Gale, et al., Journal of Physics: Condensed Matter 14, 2745 (2002).

11. L. Fernandez-Seivane, M. A. Oliveira, S. Sanvito, et al., Journal of Physics-Condensed Matter 18, 7999 (2006).

Lucas Fernández Seivane. Centro de Investigación en

Nanomateriales y Nanotecnología / CSIC. University of Texas San Antonio.

Jaime Ferrer Rodríguez. Centro de Investigación en Nanomateriales y

Nanotecnología / CSIC. Universidad de Oviedo.

Figura :

Clúster de 434 Átomos, Simetría Pentagonal Icosahédrica

Figura :

Clúster of 434 Átomos, Simetría Pentagonal Decahédrica



UnUn mar de datos:mar de datos: Oceanografía noOceanografía no CESGACESGA O CESGA participa na investigación e estudo do medio mariño, achegando a súa infraestrutura de cálculo

e colaborando en proxectos como socio de Puertos del Estado (PdE), o Instituto Español de Oceanografía

(IEO), MeteoGalicia e outras institucións europeas, especialmente con Portugal. Proxectos como MyOcean,

RAIA e OCÉANO, prevén a execución operacional de modelos oceanográfi cos, a diferentes escalas. Estes

proxectos xunto con Faros e MeteoSIX teñen aplicacións nas áreas económicas dependentes do mar e

importantes para Galicia.

Unha xestión activa e efi caz dos recursos

do mar require o coñecemento do medio

mariño. En Galicia uns 40.000 empregos

dependen directamente do mar e cada

un deles xera catro máis en terra. A pesca

extractiva, acuicultura, marisqueo, turismo

e os portos actúan como motores de

actividades económicas (conserveiras,

enerxías renovables, lonxas), decisivas

para a comunidade.

Para resolver as complicadas ecuacións

que rexen os fenómenos físicos,

empréganse modelos numéricos. No

campo da Oceanografía existen diferentes

modelos, como NEMO, MOHID, ou

ROMS, cada un coas súas características

pero todos comparten a necesidade de

grandes recursos de computación para a

súa execución. O CESGA proporciona a

capacidade computacional necesaria para

a execución deses modelos, participando

na adaptación e optimización, asimilación

de datos e almacenamento dos mesmos de

maneira que sexan accesibles a usuarios e,

unha vez convertidos en produtos de valor

engadido, ao público en xeral.

As variables que se inclúen nos

modelos conteñen datos de diferentes

procedencias que é preciso adaptar

(datos oceanográfi cos de MERCATOR,

datos atmosféricos do modelo WRF, etc.)

e en varias escalas: rexional, rías, portos,

etc. Son datos esenciais para executar e

validar os modelos, ou mesmo corrixir a

súa traxectoria e que refl ictan a realidade

en maior medida. Especialmente

nas costas galega e cantábrica, moi

accidentadas, con rías, canóns, montes

submarinos, etc. e onde confl úen unha

serie de peculiaridades climáticas que

fan especialmente importante esa

adaptación. A observación e control

do medio mariño esixen a obtención

de datos de maneira continuada e

ininterrompida, tanto de observacións

como de datos provenientes de modelos.

“Tempo do Mar”: Proxecto RAIA“Tempo do Mar”: Proxecto RAIA

O Proxecto RAIA nace para consolidar

unha extensa rede de observación

océano-meteorolóxica na plataforma

costeira na área transfronteiriza do Norte

de Portugal e Galicia, para observar e

predicir o estado do mar e distribuír

esta información ao público, como

unha predición do “Tempo do Mar”.

Para iso instaláronse novas boia de

medición de correntes, ventos, ondas

salinidade e temperatura, unifi cando nun

único sistema as medidas de satélites e

outros dispositivos xa existentes. Estas

plataformas complementan a rede

de observación automática actual de

Intecmar/MeteoGalicia (Cíes, Ons e Rande),

Portos do Estado (rede de boias de augas

profundas e mareógrafos) e Instituto

Hidrográfi co (rede de boia e mareógrafos).

Medíronse no proxecto en tempo real

datos meteorolóxicos, oceanográfi cos

e biolóxicos, e complementáronse con

campañas de toma de datos.

OBSERVATORIO RAIA OBSERVATORIO RAIA

O Observatorio RAIA e a súa oferta de

produtos e servizos presentouse no

mes de febreiro para sectores e actores

implicados en actividades mariñas

que poden benefi ciarse de ter acceso

á información xerada no proxecto

RAIA, en forma de produtos e servizos

adaptados ás súas necesidades.

RAIA.co (Observatorio Mariño da Marxe

Ibérica e do litoral), continúa as actuacións

iniciadas en RAIA, consolidando a

oceanografía operacional na marxe ibérica

e litoral da Eurorexión Norte de Portugal -

Galicia. A rede de observación e predición

oceánica transfronteiriza permitirá

producir información oceanográfi ca e

meteorolóxica extremadamente valiosa

cara á xestión e explotación dos recursos.

www.observatorioraia.org

Asimilación de datos:Asimilación de datos:

Un modelo matemático é unha simplifi cación

da realidade e é común que experimente

unha deriva longo prazo. Para evitalo utilízanse

técnicas de asimilación de datos, que consiste

en incorporar datos reais ao modelo e

corrixir a súa traxectoria para que represente

mellor as condicións reais. O proxecto

OCÉANO prevé, dentro do seu esquema

operacional, a incorporación de datos

oceanográfi cos por medio destas técnicas.

Marcos Cobas,

Carmen Cotelo,

Técnicos Sup.

Aplicacións e Proxectos CESGA



METEOSIXMETEOSIX

Este proxecto pretende proporcionar unha

adecuada organización, xestión e difusión da

información meteorolóxica e oceanográfi ca

en Galicia, co fi n de permitir e promover un

mellor aproveitamento da mesma en todos os

seus campos de utilidade. Unha información

útil para todo tipo de usuarios para os que a

meteoroloxía sexa un factor relevante.

MeteoSIX Mobile: API para AndroidMeteoSIX Mobile: API para Android

MeteoSIX Mobile é unha aplicación para

dispositivos con sistema operativo Android que

permite aos usuarios consultar a predición

meteorolóxica e oceanográfi ca proporcionada

polos modelos de predición numérica executados

por MeteoGalicia. A aplicación xa está dispoñible

gratuitamente no Android Market e pódese

descargar directamente en: MeteoSIX-mobile.apk

OCÉANO OCÉANO

Un proxecto en colaboración con MeteoGalicia, CESGA e o LabSis da USC, para adaptar o modelo ROMS (Regional Ocean Model

System) á costa galega. ROMS, que ten unha ampla comunidade de usuarios, é unha aplicación de código aberto que se demostrou

moi útil para aplicacións biolóxicas, dispersión de contaminantes, etc. Este modelo adaptouse para unha execución efi ciente no

FinisTerrae, e actualmente MeteoGalicia execútao de xeito operativo diariamente permitindo predicións a curto prazo sobre

temperatura da auga, correntes, salinidade e outros parámetros que infl úen en procesos biolóxicos e económicos. Os resultados

permitirán xerar produtos de valor engadido a partir dos fi cheiros de saída seguindo unha adecuada organización, xestión e difusión

dos mesmos.

Almacenamento:Almacenamento:

A execución de modelos operacionais permite obter unha

enorme cantidade de datos que estiman as condicións do medio

mariño de forma moi detallada, en moito maior grao do que

sería posible por medio de observacións. Estas execucións teñen

un custo, e por tanto os resultados das simulacións deberán

ser almacenadas, polo menos por un determinado período

de tempo. Isto necesita grandes recursos de almacenamento,

que están dispoñibles no CESGA. Os resultados das

simulacións poden ser xa descargadas por outras institucións

e empresas para crear outros servizos de valor engadido.

Os datos obtidos de modelos divúlganse mediante estándares

OGC, que permiten a visualización destes datos en

aplicacións web (RAIA, OCÉANO), aplicacións para móbiles

(METEOSIX), para pc, etc. A dispoñibilidade dos datos de

modelos desta maneira permite a súa utilización para crear

produtos derivados, de valor engadido, nos que confl úan

distintas fontes de datos. O proxecto OCÉANO, ademais, a

través de estándares OGC, ofrecerá un servizo orientado a

investigadores, que permita a execución dunha confi guración

aniñada do modelo, con maior resolución espacial e temporal

nunhas zonas dentro do dominio operacional. ·

Webs de interese:Webs de interese:

www.observatorioraia.org

http://oceano.cesga.es

http://meteosix.cesga.es

www.farosproject.eu

www.myocean.eu.org

www.myroms.org

www.cesga.es

www.puertos.es

www.MeteoGalicia.es

www.ieo.es

www.intecmar.org

www.labsis.usc.es/lbs/

Figura :

Modelo operacional. Batimetría e superficie isotalina de 35.8 psu.



O CESGA dispón dunha gran cantidade de plataformas

que, á súa vez, permiten ofrecer gran variedade de

servizos, internamente e a institucións e centros

usuarios. Entre estes servizos inclúense acceso a

supercomputadores, grid e cloud computing,

almacenamento, servidores de mapas, aloxamento

web, etc. (www.cesga.es/es/servicios)

No CPD do CESGA hai na actualidade máis de 300

ordenadores de tipo servidor, que dispoñen de máis

de 4.000 procesadores. Cada vez é máis frecuente

que estes servidores dependan de datos ou servizos

proporcionados por outros servidores externos

(situados tanto no CESGA como fora) para completar

un servizo determinado. Todo iso motivou un aumento

importante nas necesidades de ancho de banda

destes servidores, e a necesidade de incrementar o

nivel de dispoñibilidade e seguridade da rede, para

accesos internos e externos en ambas direccións.

CESGA actualizaCESGA actualiza as prestacións as prestacións e a seguridade da súa redee a seguridade da súa redeO CESGA realizou recentemente unha profunda renovación da súa infraestrutura interna de

comunicacións para afrontar novas necesidades, derivadas da grande cantidade de servizos existentes no

centro. As actuacións cofi nanciáronse con fondos FEDER.

Figura : Esquema da nova rede interna do CESGA.

Melloras nas conexiónsMelloras nas conexións

O CESGA monitoriza e opera a Rede de Ciencia e

Tecnoloxía de Galicia, RECETGA. Esta infraestrutura de

comunicacións avanzadas, constituída por ligazóns de fi bra

escura propios e ligazóns de caudal de operadoras, permite

a interconexión dos campus universitarios e centros de

investigación galegos, integrándoos e permitíndolles o

acceso aos servizos das redes de investigación nacionais e

internacionais (RedIRIS, GEANT, Internet2, etc) e comerciais.

Durante o ano 2011 RECETGA migrou a súa rede troncal

para prover servizos a través de ligazóns de fi bra

escura, dispoñendo de puntos de presenza de moi alta

capacidade en todos os grandes núcleos urbanos de

Galicia, facilitando acceso aos servizos en igualdade

de condicións ao resto de institucións de investigación

europeas. Igualmente estase a proceder á renovación do

equipamento de routing e conmutación para a mellora

da dispoñibilidade dos centros conectados. A mellora

no caudal de accesos de comunicacións leva unida a

actualización dos sistemas de seguridade na rede e o seu

mantemento. Para poder facer fronte a estas necesidades, o

CESGA desenvolveu un proxecto fi nanciado polo Fondo Europeo

de Desenvolvemento Rexional (FEDER), por medio da axuda de

referencia CESG08-1R- 003 correspondente ao subprograma

de proxectos de equipamento científi co-tecnolóxico, da

Dirección Xeral de Investigación e Xestión do Plan Nacional

de I+D+i do Ministerio de Ciencia e Innovación. O proxecto é

cofi nanciado pola Xunta de Galicia, a través da DXIDI e polo

CSIC. O CESGA, para optimizar o rendemento dos investimentos

e tras un exhaustivo estudo acerca das tecnoloxías existentes

no mercado, convocou dous concursos públicos. ·

Ignacio López Cabido,

Subdirector Técnico

CESGA

CONMUTACIÓN 10GCONMUTACIÓN 10G

• Exped. 2/11, SUBMINISTRO DE CONMUTADORES

DE TECNOLOXÍA DEZ XIGABIT ETHERNET,

adxudicado á empresa Telindus por un

importe de 131.728,11 euros máis IVE.

O primeiro dos contratos serviu para dotar ao CESGA dun

backbone redundado de tecnoloxía 10 gigabit Ethernet

que serve para interconectar os diferentes armarios

de servidores xa existentes no CESGA da capacidade

10Gbps. En total adquiríronse 5 conmutadores Juniper

EX4500, con 40 portos de 10 G e capacidade avanzada

de enrutamiento e 12 conmutadores Juniper EX4200,

con 2 portos de 10G e 24 portos de 1G. Os equipos

dispoñen da capacidade de chasis virtual, que permite

a agrupación de varias unidades formando unha única

entidade virtual, o que facilita enormemente a súa xestión.

Con este equipamento se resolven unha serie

de necesidades de conectividade:

• Construír un backbone de 10G ao que conectar a

infraestrutura de 10G xa existente e de maneira que

a interconexión entre os equipos que xa dispoñen

de 10G, suceda á maior velocidade posible.

• Dotar de capacidade de conexión 1G/10G aos diferentes

nodos de acceso a RECETGA, distribuídos polas

7 cidades galegas, dentro da renovación da rede

RECETGA da que informaremos nun número posterior.

• Proporcionar capacidade de conexión a

1G aos postos de traballo do CESGA.

Así mesmo, a dispoñibilidade da rede mellorarase

apreciablemente debido a que:

• Todos os equipos dispoñen de fontes de alimentación

redundante e son alimentados desde liñas diferentes.

• Todos os equipos críticos redundáronse, de modo que

unha avaría ou mesmo unha intervención programada,

non suporá perda do servizo. Cada servidor importante

dispón de conexión de alta velocidade de rede

a polo menos dúas conmutadores 10G Ethernet,

polos que é capaz de conectarse ao exterior.

Os equipos, instalados nos meses de novembro e

decembro, están xa perfectamente operativos.

HARDWARE DE SEGURIDADEHARDWARE DE SEGURIDADE

• Exped 3/11, SUBMINISTRO HARDWARE DE SEGURIDADE

QUE ACTUE DE FIREWALL, IPS E TERMINADOR

TUNELES SSL, adxudicado á empresa Emetel Sistemas

S.L. por un importe de 136.488,44 euros máis IVE.

O segundo dos contratos realizados, adxudicado á empresa

Emetel, consiste na adquisición dunha confi guración

en alta dispoñibilidade dunha devasa/cortafuegos de

alta capacidade, que incorpora a funcionalidade de

prevención de intrusións e de terminación de túneles

SSL, que sexa capaz de traballar cos anchos de banda de

10 Gbps previstos na nova rede. A solución adquirida

correspóndese cunha confi guración redundante

baseada en dúas devasas/cortafuegos Fortigate

3040B do fabricante Fortinet.

Os requisitos esixidos polo CESGA para a

prestación do servizo inclúen:

• Firewall: controla o tráfi co de rede desde e cara a Internet,

o que favorece a protección contra ataques externos,

control de usuarios e xestión do ancho de banda para

administrar comunicacións da comunidade investigadora,

universidades, centros tecnolóxicos e resto de entidades

ás que proporciona servizos e que así o requiran.

• Sistema de Prevención de Intrusos (IPS): garante

unha ligazón limpa e realiza un primeiro nivel

de prevención de posibles ataques.

• Terminador de túneles SSL: ofrece acceso seguro

a un conxunto de recursos CESGA en función do

usuario, centro ou das necesidades particulares.

Entre os benefi cios que achega a solución

implantada no CESGA atópanse:

• Mellora da seguridade: tanto perimetral, administrando

a seguridade nos accesos de todos os centros,

empresas e institucións ao CESGA, incrementando

os niveis existentes até agora; como de contidos,

posibilitando habilitar servizos de antivirus, anti-

spam, control de aplicacións e fi ltrado de URL´s.

• Mellora da xestión: coa posibilidade de despregar

fi rewall virtuais administrados por cada centro

conectado de forma autónoma ao propio CESGA.

• Mellora da accesibilidade aos servizos: desde Internet grazas

á creación dun portal web seguro e desde as instalacións

do propio CESGA, grazas á posibilidade de xestionar puntos

de acceso wifi (até 1024) coa mesma infraestrutura.



Para poder facer fronte a estas necesidades, o CESGA desenvolveu un proxecto

fi nanciado polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER), por medio

da axuda de referencia CESG08-1R- 003 correspondente ao subprograma de

proxectos de equipamento científi co-tecnolóxico, da Dirección Xeral de Investigación

e Xestión do Plan Nacional de I+D+i do Ministerio de Ciencia e Innovación. O

proxecto é cofi nanciado pola Xunta de Galicia, a través da DXIDI e polo CSIC.



Fernando Gómez Folgar, Dep. Electrónica e Computación. USC.

Javier López Cacheiro, Técnico Superior de Sistemas. CESGA.

Na actualidade, diversos organismos

públicos como universidades, institutos e

colexios, dispoñen de aulas de informática

que acumulan unha gran potencia

computacional. Só a Universidade de

Santiago de Compostela dispón de

1.800 computadores nas súas aulas

de informática. Con todo, a utilización

destes recursos queda restrinxida única

e exclusivamente á impartición de cursos

durante períodos concretos do ano, polo

que o seu aproveitamento é relativamente

baixo tendo en conta o seu uso potencial.

Durante o proxecto Formiga, solicitado

conxuntamente polo Centro de

Supercomputación de Galicia (CESGA) e a

Universidade de Santiago de Compostela

(USC), desenvolveuse unha plataforma

grid virtual que permitía a reutilización

destes computadores en tarefas de cálculo

científi co. Esta plataforma foi implantada

nas aulas de informática de varias

facultades da Universidade de Santiago

de Compostela e foi posta a disposición

dos investigadores para realizar, entre

outras, simulacións de nanodispositivos

electrónicos, tratamentos de radioterapia,

cálculos de dinámica molecular, etc.

Hoxe en día, as tecnoloxías Cloud están

a ser obxecto de interese tanto para as

organizacións públicas como para as

privadas, que buscan un novo enfoque

que lles permita diminuír os custos de

administración e de operación das súas

respectivas infraestruturas, o que facilitou

un rápido desenvolvemento das mesmas.

Debido ao auxe destas tecnoloxías, é

posible proporcionar funcionalidades

adicionais á antiga plataforma Formiga,

permitindo ofrecer a infraestrutura como

un servizo que ten como referente o

modelo “IaaS”.

Baixo un novo proxecto denominado

Formiga CloudFormiga Cloud, que pretende estender as

funcionalidades do prototipo desenvolvido

no anterior proxecto Formiga, está a

desenvolverse a nova plataforma Formiga

Cloud coa fi nalidade de agrupar os

recursos físicos de diferentes institucións

ou organizacións baixo unha nova

infraestrutura común compartida,

accesible desde unha interfaz Web.

A nova plataforma Formiga Cloud non

só permitirá a realización de cálculos

científi cos, senón que posibilitará

utilizar estes recursos nos procesos de

ensino e aprendizaxe, permitindo aos

administradores das infraestruturas

simplifi car a súa administración, xa que

poderán xestionar os seus recursos por

medio da interfaz Web.

Desta maneira, os profesores dos cursos

que se impartan nas aulas de informática

poderán xestionar a distancia os recursos

virtuais; por exemplo, poderán preparar

máquinas virtuais e crear persoais

preconfi guradas a partir das mesmas,

que posteriormente poderán ser postas

a disposición dos alumnos para a

realización de prácticas nunha contorna

controlada. Todo iso sen que exista a

necesidade de cambiar a confi guración

dos equipos físicos ou que estes se vexan

comprometidos, reducindo así as tarefas

de administración. Ademáis, permitirá

que os alumnos, situados en aulas de

informática que contan con equipos

informáticos modestos, realicen as súas

prácticas empregando de forma sinxela

nodos de computación máis potentes,

que se atopan en lugares remotos, sen

a necesidade de cambiar fi sicamente de

localización. Deste xeito foméntase un Deste xeito foméntase un

mellor uso e aproveitamento dos recursos mellor uso e aproveitamento dos recursos

computacionales dispoñibles.computacionales dispoñibles.

A plataforma Formiga Cloud ten por obxectivo a agregación dos recursos computacionais de diversas

organizacións nunha infraestructura Cloud común accesible dende unha interfaz Web única. Esta interfaz

facilitará aos administradores a xestión da Plataforma e aos profesores e alumnos a xestión dos seus

propios recursos virtuais.


Aulas de informática Aulas de informática en clouden cloud

O primeiro prototipo O primeiro prototipo do proxecto está do proxecto está dispoñible en: dispoñible en:

http://formigacloud.eshttp://formigacloud.es



Arquitectura do Formiga CloudArquitectura do Formiga Cloud

Os compoñentes da Arquitectura da Plataforma Formiga CloudPlataforma Formiga Cloud son principalmente o Xestor Xestor

CloudStackCloudStack, o Planifi cador Formiga CloudPlanifi cador Formiga Cloud, e o Portal grid DIRACPortal grid DIRAC.

O xestor CloudStackCloudStack é unha plataforma “Open-Source”de Cloud desenvolvida por Cloud.com

que permite implementar calquera tipo de Cloud. Xestiona os recursos físicos da Plataforma

de xeito elástico, incluíndo a creación, o desplegue e a confi guración das novas zonas que

se engadan á plataforma así como a instalación e xestión de Maquinas Virtuais (MVs) que se

executarán na nova infraestructura común.

O Planifi cador Formiga CloudPlanifi cador Formiga Cloud diseñouse para adaptarse de forma automática e transparente

aos entornos heteroxeneos. Fai uso de técnicas de intelixencia artifi cial para xestionar o

despregue de máquinas virtuais.

DIRACDIRAC é un middleware grid que permite a xestión e o envío de traballos de computación a

infraestructuras grid baseadas en gLite. ou mediante o emprego dos seus propios recursos.

Proporciona unha solución grid completa para a a xestión dos traballos así como para o

almacenamento dos datos e permite efectuar un uso confi able dos recursos disponibles. Na

plataforma Formiga Cloud, este portal encargase de xestionar os traballos dos investigadores

na infraestructura grid virtual. A súa integración en CloudStack fará posible a xestión baixo

demanda de MVs confi guradas como Worker Nodes (WN) de Grid. DIRAC ofrece varios

servizos de interés como:

Un Sistema de Xestión de Datos, que proporciona aos usuarios un servicio de almacenamento

empregando o protocolo DISET, que o fai seguro no almacenamento de datos.

Un Servizo de Monitorización, que recolle os informes de actividade de todos os servizos de

DIRAC e os seus axentes, preseentandoos de multiples xeitos, como gráfi cos históricos ou

informes agregados.

Un Servizo Central de Monitorización de Traballos que recopila información acerca dos

estados dos traballos e os garda nunha base de datos almacenando todos os estados,

mentres o Accounting Service efectúa a contabilidade do uso de recursos a nivel de contas

de ususario.

A adhesión á Plataforma Formiga Cloud dos recursos computacionais pertencentes a

distintas organizacións amosa difi cultades derivadas do emprego de diferentes políticas de

confi guración e xestión da rede, como o uso de direccións IP privadas ou públicas.

O primeiro prototipo do proxecto está dispoñible para que os usuarios interesados poidan

probalo tanto para a execución de máquinas virtuais como para a execución de traballos:

http://formigacloud.eshttp://formigacloud.es ·

FICHA TÉCNICA:FICHA TÉCNICA:

FORMIGA CLOUD:

Fomentando o

reaproveitamento mediante

integración e gridifi cación de

aulas en CLOUD INVESTIGADOR

PRINCIPAL: Lopez Cacheiro, Javier

e García Loureiro,

Antonio Jesús.

Dirección Xeral

de Investigación e

Desenvolvemento da

Xunta de Galicia PXIDI09TIC001CT

2 Decembro, 2009 -

31 Decembro, 2012

PARTICIPANTES: 18

PRESUPOSTO: 110.000 euros

Figura : Diagrama da arquitectura do Proxecto Formiga Cloud.

��

��

��

��

� � ��

��

��

��

��

� ��

��!

��

� ��

��

"��

�#�$

"��#$

DÍXITOS MARZO 2012

Documents

Transcript of DÍXITOS MARZO 2012