Dinámica terrestre

A DINÁMICA TERRESTREA DINÁMICA TERRESTRE

Profesor: Adán Gonçalves http://explorock.wordpress.com/2011/04/22/dia-de-la-tierra-2011/

INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN

O noso planeta nun principio foi unha bola fundida incandescente que pouco a pouco foise arrefiando e

solidificando (formáronse as rochas).

Tampouco había mares, e a atmosfera primitiva non tiña osíxeno.

E por suposto, non había vida.

Na actualidade segue a cambiar, de feito, a Terra está en contínuo cambio dende que se orixinou hai uns 4600 m.a. xunto

co resto do sistema solar.

INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN

Hoxe sabemos que a maioría dos cambios suceden de xeito gradual, e incluso as consecuencias das catástrofes

planetarias soen dilatarse no tempo.

Por eso en moitos casos estos cambios pásannos desapercibidos.

Os procesos que modifican o noso planeta chámanse en conxunto Dinámica terrestre.Dinámica terrestre.

1. 1. QUE É A DINÁMICA TERRESTREQUE É A DINÁMICA TERRESTRE??

A dinámica terrestre é o conxunto de procesos que fan cambiar o noso planeta na escala de tempo xeolóxico.

Estos procesos poden ter orixe nunha enerxía externa (o sol) e fálase de Dinámica externaDinámica externa ou ter a súa orixe na enerxía procedente do interior terrestre e fálase de Dinámica internaDinámica interna.

2. 2. A ENERXÍA DO SOLA ENERXÍA DO SOL

O Sol produce continuamente enerxía grazas as reaccións de fusión nuclear que suceden no seu interior.

Desta enerxía, só unha pequena parte chega a Terra, pero é suficiente para manter a vida e poñer en marcha toda a dinámica externa.

A ATMOSFERA É UN FILTROA ATMOSFERA É UN FILTRO

Parte da radiación solar é moi perigosa.

Estas radiacións nocivas son absorbidas pola atmosfera que actúa como un filtro beneficioso.

Por iso...

...os traxes dos

astronautas están

deseñados para evitar

os gravísimos efectos destas radiacións.

A dinámica externa débese a enerxía solar que permite: O movemento das masas de auga. O movemento do aire.

Estos movementos son responsables dos

Climas Ciclo da auga Acción dos axentes xeolóxicos externos

O REPARTO DESIGUALO REPARTO DESIGUAL

A enerxía que chega a superficie repártese desigualmente por que:

Os raios caen máis perpendiculares no Ecuador que nos Polos debido a inclinación do eixe de rotación da Terra. A duración do día e a noite varía ao longo do ano (traslación).

CORRENTES OCEÁNICAS E ATMOSFÉRICASCORRENTES OCEÁNICAS E ATMOSFÉRICAS

Como consecuencia do reparto desigual da enerxía solar, no planeta hai zonas máis cálidas e zonas máis frías.

Esto orixina correntes de auga e de aire entre unhas zonas e outras.

Por que?

A TEMPERATURA E O MOVEMENTO DUN FLUÍDOA TEMPERATURA E O MOVEMENTO DUN FLUÍDO

A auga quente é menos densa e ascende.

A auga fría máis densa descende.

Esto orixina unha corrente de auga.

Na atmosfera e nos océanos sucede algo similar debido ao desigual reparto da enerxía solar:

O aire quente vai do ecuador cara os polos; e o frío o revés.

As augas frías desprázanse dende os polos cara o ecuador e viceversa.

Sen embargo este desprazamento non é en liña recta debido ao movemento de rotación.

As correntes oceánicas e atmosféricas describen movementos espirais.

3. 3. DINÁMICA ATMOSFÉRICADINÁMICA ATMOSFÉRICA

Os fenómenos da dinámica atmosférica poden suceder a unha escala local ou a escala global.

Dinámica atmosférica localDinámica atmosférica localSon exemplos: Correntes térmicas ascendentes Tormentas Brisa mariña Brisa de val Inversións térmicas

ASCENDENCIA TÉRMICAASCENDENCIA TÉRMICAO aire quentado en superficie, máis liviano, ascende e o frío, máis pesado, tende a baixar.

No ascenso o aire arrefía e o vapor de auga condénsanse formando nubes denominadas cúmulo de cúmulo de térmica.térmica.

NUBES DE TORMENTANUBES DE TORMENTA

Cando a diferenza entre o aire frío e quente é moi grande o ascenso térmico é moi rápido (ata 40 Km/h) orixinando nubes moito máis grandes, os cumuloninboscumuloninbos

BRISA MARIÑABRISA MARIÑAO solo quéntase máis rápido ca auga, pero tamén arrefía antes.

Esto provoca que durante o día o solo esté máis quente co mar orixinando a brisa mariña que ven do mar a terra.

Durante a noite sucede o contrario.

BRISA DE VALBRISA DE VAL

Durante o día os vales actúan como condutos que dirixen o aire quente cara a súa parte alta, é a brisa de valbrisa de val.

Pola noite o proceso soe invertirse e fálase de brisa catabáticabrisa catabática.

INVERSIÓNS TÉRMICASINVERSIÓNS TÉRMICASEn ocasións o aire que está arriba é máis quente que o que está debaixo impedindo as correntes ascendentes, é unha inversión inversión térmicatérmica.

Este fenómeno provoca que os fumes contaminantes queden preto do chan.

Dinámica atmosférica a grande escalaDinámica atmosférica a grande escala

A meteoroloxíameteoroloxía é a ciencia que se ocupa de predecir o comportamento da dinámica atmosférica a grande escala.

As diferenzas de temperatura na superficie terrestre provocan diferenzas de presión que se traducen en borrascas (baixas presións) e anticilóns (altas presións.

VENTOSVENTOS

A partir dos datos de presións realízanse os mapas de

isobaras. As isobaras representan no mapa áreas de

igual presión.

Os fenómenos asociados a dinámica atmosférica a

grande escala son:

VentosVentos

NubesNubes

PrecipitaciónsPrecipitacións

VENTOSVENTOS

Os ventos son movementos de grandes masas de aire dende

as zonas de maior presión (anticiclóns) cara as de menor

presión (borrascas ou ciclóns).

VENTOSVENTOS

Sen embargo, os ventos

non se dirixen en liña

recta dende os

anticiclón ás borrascas.

O movemento de

rotación da Terra

provoca que sigan unha

traxectoria un pouco

oblícua respecto ás

isobaras.

VENTOSVENTOS

A velocidade dos ventos ven sinalada pola distancia

entre as isobras:

Moi xuntas: ventos fortes.

Máis separadas: ventos frouxos.

NUBESNUBES

Como xa comentamos cando o aire arrefía, se ten humidade,

pode condersarse e fomar nubes. Nas borrascas como o

aire chega de todas as direccións pode traer humidade que

ao ascender arrefía e produce nubosidade.

PRECIPITACIÓNSPRECIPITACIÓNS

Cando a masa de aire arrefía o suficiente a condensación é

tan importante que as gotas que forman as nubes son o

suficientemente grandes como para que caían por gravidade

en forma de chuvia.

Se a temperatura é moi baixa a precipitación será en forma

de neve.

Outros tipos de precipitacións son as saraibas (as gotas

conxélanse ao ascender moi rápido) e o pedrazo (ascensos e

descensos continuados que forman bolas de xeo de gran

tamaño).

4. 4. O MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSO MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSOs axentes xeolóxicos son sistemas naturais que realizan a

meteorización, erosión, transporte e sedimentación

producindo a modelaxe da paisaxe.

Meteorización:Meteorización: conxunto de procesos debidos aos axentes

atmosféricos (auga, vento...) que provocan a disgregación das

rochas in situ.

Erosión:Erosión: Disgregación asociada ao movemento dos restos de

rochas.

Transporte:Transporte: Mobilización dos restos de rocha.

Sedimentación:Sedimentación: Depósito destes materiais (sedimentos) en

zonas topograficamente máis baixas.

31

Os axentes xeolóxicos

Erosión

Transporte

Sedimentación

Glaciares Vento

Ríos e regatos Mar

O motor que mobiliza estes axentes é o SOL xunto coa

GRAVIDADE.

Os axentes xeolóxicos máis importantes son:

VentoVento

GlaciaresGlaciares

Augas salvaxesAugas salvaxes

RíosRíos

Augas subterráneasAugas subterráneas

MarMar

4. 4. O MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSO MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOS

33

Orixe dos axentes xeolóxicos

Evaporación e formación

de nubes e ventos

As precipitacións alimentan glaciares

e ríos

O vento causa ondada e forma

dunas Ríos, glaciares e ondada modelan

a superficie

Diferenzas de temperatura na

superficie orixinan os ventos

Sol

34geomorfologiade4eso.blogspot.com

A ACCIÓN DO VENTO

AC

CIÓ

N X

EOLÓ

XIC

A D

OS

GLA

CIA

RES

Vales glaciares nos que se observa a forma de U do seu perfil transversal

AC

CIÓ

N X

EOLÓ

XIC

A D

OS

GLA

CIA

RES

Estrías glaciares: os materiais que constitúen a morrena de fondo, actúan como unha lima sobre as rochas que forman o cauce, orixinando estrías no sentido de avance do glaciar

Estas estrías son visibles o desaparacer a lingua glaciar

Dirección de avance

Dirección de avance

AUGAS DE ARROIADA ou SALVAXES: despois de fortes chuvias e circulan rápidamente sen cauce fixo, arrancando e tranportando materiais

AC

CIÓ

N D

AS

AU

GA

S D

E A

RR

OIA

DA

En TERREOS BRANDOS,(areosos e arxilosos) excavan sucos en forma de V chamados CÁRCAVAS; éstos vanse agrandando ata formar BARRANCOS. Os relevos que presentan abundancia de barrancos chámanse BAD-LANDSA falta de vexetación favorece a aparición deste relevo

barrancos.

cárcavas

AC

CIÓ

N D

AS

AU

GA

S D

E A

RR

OIA

DA

Na rexión da Capadocia, en Turquía, o terreo está formado por materiais volcánicos heteroxéneos, aparecendo pirámides de terra moi características como as chemineas de fadas.

AC

CIÓ

N X

EOLÓ

XIC

A D

OS

RÍO

S CURSO ALTO. Nel localízase o nacemento do río. É un tramo de gran pendente, donde as augas discurren a gran velocidade. A forza da auga consegue arrincar moitos materiais do cauce, que o ser transportados erosionan o fondo excavando un val en forma de “V”.

AC

CIÓ

N X

EOLÓ

XIC

A D

OS

RÍO

S

Garganta do río Cares (Asturias)

ACCI

ÓN X

EOLÓ

XICA

DOS

RÍO

S Marmitas de Xigante no río Lonia. Ourense

cienciasfera.com

AS AUGAS SUBTERRÁNEAS EN ACCIÓN

AC

CIÓ

N

XEO

LÓXI

CA

DO

MA

RE ros ión mariñaDébese fundamentalmente ó choque das olas contra a costa, influindo a forza da oleaxe, a capacidade disolvente da augae,fundamentalmente, o efecto metralla das gravas e areas que son lanzados contra as rochas

Está facilitada pola existencia nas rochas de diaclasas, planos de estratificación, etc.

AC

CIÓ

N

XEO

LÓXI

CA

DO

MA

RE ros ión mariña

plataforma litoral de abrasión

Acantilado

5. 5. AS ROCHAS SEDIMENTARIASAS ROCHAS SEDIMENTARIAS

Orixínanse a partir da destrución doutras rochas na superficie terrestre

pola acción dos distintos axentes xeolóxicos (ríos, glaciares, vento...).

Estos axentes erosionan, transportan e depositan os sedimentos

(fragmentos de rochas) e posteriormente e mediante distintos

procesos fisico-químicos (procesos sedimentarios ou diaxénese)

transformaranse en rochas sedimentarias.

Debido as súas características de formación, as rochas sedimentarias

poden posuír fósiles.

Exemplos típicos son a rocha caliza ou as arxilas. Tamén hai rochas

sedimentarias que teñen unha orixe orgánica como o carbón e o

petróleo.

ROCHAS SEDIMENTARIASROCHAS SEDIMENTARIAS


Caliza numulítica


Carbonización: formación do carbón por enterramento de grandes masas vexetais co sedimento


Estratos:

A DINÁMICA INTERNAA DINÁMICA INTERNA

6. 6. A ORIXE DA CALOR INTERNAA ORIXE DA CALOR INTERNA

A medida que descendemos cara o interior terrestre

aumenta a temperatura, nas capas superiores en media

3ºC cada 100 m. Este aumento denomínase gradiente gradiente

xeotérmico.xeotérmico. A calor interna da Terra débese a dúas fontes:

A calor remanentecalor remanente da formación da Terra.

A enerxía liberada polos elementos radiactivos do enerxía liberada polos elementos radiactivos do

interior terrestre.interior terrestre.

7. 7. VULCANISMO E SISMICIDADE: VULCANISMO E SISMICIDADE: MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA

Magma:Magma: é unha mestura de rochas fundidas e gases

orixinado a certa profundidade debido as altas

temperaturas. O fundido das rochas fai que teñan menos

densidade que as rochas de arredor e pode ascender por

fisuras e grietas.

Neste ascenso pode saír ao exterior a través dos volcáns.

Esta rocha fundida que sae ao exterior denomínase lavalava.

A lava arrefía e o solidificar orixina as rochas magmáticasrochas magmáticas.


Vulcanismo:Vulcanismo: o conxunto de procesos relacionados co

ascenso dun magma e a saída de lava ao exterior.

Nunha erupción volcánica prodúcense materias gasosos

(xofre, dióxido de carbono, vapor de auga...) líquidos ( a

lava) e sólidos (fragmentos de rochas lanzados ao aire =

piroclastospiroclastos).

Sísmos ou terremotos:Sísmos ou terremotos: vibracións debida a liberación

brusca de enerxía en determinadas zonas da codia

terrestre.


O coñecemento actual que se ten da estructura interna da

Terra permítenos entender porque se producen estos

fenómenos. Precisamente o estudo das ondas sísmicas que

producen os terremotos é un dos métodos máis valiosos

para coñecer o interior terrestre.

Pero como se orixinan os terremotos...? e por que

erupciona un volcán...?

A teoría da Tectónica de Placasteoría da Tectónica de Placas explica porque suceden

estos fenómenos e todos os relacionados coa dinámica

interna. Imos ver como...

As capas da Terra

A litosfera ríxida

está situada

encima da

astenosfera que é

semifluída.

Esta litosfera

atópase

fragmentada

en placas

litosféricas ou

tectónicas de

distintos

tamaños.

A calor interna

xera no manto

correntes de

convección que

arrastran estas

placas ríxidas

sobre a

astenósfera

semifluída.

O movemento das placas provoca nos lugares onde están en

contacto (límites de placas) tres situacións:

Sepáranse: a separación fai moi fina nestes lugares a

litosfera facilitando a saída de materiais fundidos. Estas

zonas chámanse zonas de rift.

Colisionan: a placa máis densa ( a oceánica) afunde por baixo

orixinando unha zona de subducción (volcanismo e

sismicidade). Se as dúas placas teñen similar densidade non

afunden e incrústanse unha contra a outra (volcanismo)

Escorregan: desprázanse lateralmente orixinando zonas de

alta sismicidade.

SEPARACIÓN DE PLACASSEPARACIÓN DE PLACAS

Arriba, zona de rift en

dorsal oceánica.

Abaixo, zona de rift

intercontinental

COLISIÓN DE PLACASCOLISIÓN DE PLACAS

Zona de subducción (Montañas tipo Andes)


Zona de subducción: formación dun arquipélago tipo as

illas do Xapón


Interpenetración (Montañas tipo Himalaya)

AS PLACAS ESVARAN LATERALMENTEAS PLACAS ESVARAN LATERALMENTE

Orixinan unhas fracturas móbiles

chamadas fallas transformantes

como a famosa falla de San Ándres

Áreas de risco volcánico e sísmicoÁreas de risco volcánico e sísmico

Os lugares onde están en contacto as placas litosféricas Os lugares onde están en contacto as placas litosféricas orixinan procesos de fundido de materiais e son tamén orixinan procesos de fundido de materiais e son tamén onde se acumulan tensións no interior terrestre onde se acumulan tensións no interior terrestre consecuencia dos movementos entre as placas. Esta é a consecuencia dos movementos entre as placas. Esta é a razón pola que hai unha relación directa entre os razón pola que hai unha relación directa entre os fenómenos volcánicos e os sismos, constituíndo as fenómenos volcánicos e os sismos, constituíndo as zonas activas da terra.zonas activas da terra.

A maior concentración no planeta destas zonas atópase A maior concentración no planeta destas zonas atópase no Pacífico e soese falar por elo do “Cinturón de fogo no Pacífico e soese falar por elo do “Cinturón de fogo do Pacífico”. do Pacífico”.

CINTURÓN DE FOGO DO PACÍFICOCINTURÓN DE FOGO DO PACÍFICO

AS ROCHAS ÍGNEASAS ROCHAS ÍGNEAS

Orixínanse ao enfriarse e solidificarse o magma do interior da Terra ou cando este material sae ao exterior en forma de lava. Basicamente existen dous tipos de rochas ígneas:

- Volcánicas: formadas a partir dunha erupción

volcánica p.e basalto.- Plutónicas: formadas a gran profundidade p.e.

Granito.

www.trituradora-piedra.com.mx

Basalto

edu.jccm.es

Granito

AS ROCHAS METAMÓRFICASAS ROCHAS METAMÓRFICAS

Fórmanse a partir de rochas magmáticas e sedimentarias cando éstas afunden no interior da Terra e sofren transformacións polas condicións existentes.

Constitúen exemplos típicos a lousa a partir da arxila ou

o mármore a partir da caliza.

tenextil.wordpress.com

O CICLO DAS ROCHASO CICLO DAS ROCHAS

Como as rochas metamórficas poden orixinarse a partir dos outros dous tipos, as veces a natureza as reutiliza no que chamamos o ciclo das rochas.

O CICLO DAS ROCHASO CICLO DAS ROCHAS

GRAZAS POR ATENDERMEGRAZAS POR ATENDERME

WEBGRAFÍAWEBGRAFÍA

- http://www.slideshare.net/belenarenal/2-esotema-7-a-enerxa-que-nos-chega-do-sol- http://www.slideshare.net/evilig/a-enerxa-que-nos-chega-do-soleva

Dinámica terrestre

Education

Transcript of Dinámica terrestre