2

“Inork suzko alosia bat emango balit irudimenaren zeru distiratsuenera eramango zaituztena; aktoreen ordez printzeak; erreinu bat, antzoki gisa, eta eszena arranditsu hori begietsiko duten erregeak”

William Shakespeare,Enrique V (prologoa)

Augusto eta Oiasso Erromatarrak Euskal HerrianZatoz gure erromatar jaialdiaz gozatzera!!!

Julio César Augusto, Augusto izen hutsez ezagunagoa normalean, pertsonaia historiko oso ezaguna da gure gizartean. Erromatar inperioko lehen enperadorea izan zen eta Kristo aurreko 27.urtearen eta gure aroko 14.urtera arteko tartean agindu zuen. Aurten beteko da bere heriotzaren bigarren milurtekoa eta, urtemuga hori dela eta, garai hartara bidaiatukodugu. Horretarako hainbat jarduera egingo ditugu, hala nola antzerkiak, gladiadore-jokoak, hitzaldi dibertigarriak, garai hartako gastronomia eta ardo-dastaketa, zuzenean beirazko objektuak, argiontziak, ehunak eta abar egingo dituzten artisauak. Orotariko jarduera egitaraua, azken batean, edozeinek eduki dezan denboraren tunel berezi honetaz gozatzeko aukera, non zu protagonista izango zaren

3

Uztailak 7-9XXXIII Uda ikastaroak

Oiasso Erromatar Museoak, Euskal Herriko Unibertsitatea, Irungo Udala eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin batera, “Augusto. Pasión de estado”izenburuko udako ikastaroa antolatu du.Ikastaro honetan, Augusto enperadorearen garaikoalderdi nagusiak landuko dira, eta gizon politikoa etabere garaiko gizartea ezagutzeko aukera ematendiguten agermenak hartuko dira erreferentziatzat. Gure lurraldeari aplikatu dakiokeen irakurketa bat ere izango da, zeren Oiasson izan ziren lehenengo nabaritasun erromatarrak une horretakoak baitira eta, antza denez, euskal eremuan zeuden herrien lurralde-antolaketaren ildo gidariak Augustoren agintaldian diseinatu baitziren.Uztaila 7_ 8 Gordailuan: Gipuzkoako Kultur Ondare Higigarriaren Zentroa. IrunUztaila 9 Oiasso Erromatar Museoan. Irun

4

Uztailak 1211:00Bisita gidatuaXantalengo ermita,museoaeta nekropolia

Aukera paregabea, erromatar hilerri bat bisitatzeko, errauste-kutxekin, eta mausoleo batzuk, Oiassoko hirigunetik irteteko bide nagusietako baten inguruan antolatuta.Aldez aurreko erreserbaIrteera: Oiasso Erromatar MuseotikPrezioa.: 3 €60’

5

Uztailak 13 11:00Bidaiariak trenera! Iruguretzatako meatze guneratrena

Ibilbide bat meatze trenez, Irugurutzetakomeatze ingurura. Han meatzea, siloak eta minerala kaltzinatzeko labeak bisitatzen dira, eta erromatar garaikoa den ustiapen bat zuzenean ezagutzen da.Aldez aurreko erreserbaIrteera Oiasso Erromatar MuseotikPrezioa: 5.40 €. (Oiasso Erromatar Museoa bisita ere barne) 90’

6

Uztailak 1619:30Literatur hizketaldia“El sueño de Akala”Moderatzailea:Mertxe Tranche

Zer gertatu zen Erromatar inperioa IparIberiar penintsulan finkatu zenean? Eleberrihorretan intriga da nagusia, non Autrigoiaketa Karistiarrak, besteak beste, nolamoldatu ziren mundu erromatarrekinkontatzen den.Ekitaldi Aretoa. Oiasso Erromatar MuseoaAldez aurreko erreserbaPrezioa: 2 €Gaztelaniaz90’

7

Uztailak 1719:30HitzaldiaSexua erroman: Mitoa etaErrealitateaElena Torregarai. doktoresaEuskal Herriko Unibertsitatea

Erromari egozten zitzaizkion portaera sexualakkristautasunaren kontrakotzat jotzen ziren, etabidea eman zitzaion hainbat fantasia eta mitori; halaber, Erroma pagano haren sexualitatearenkontzeptu ireki eta askearen hipotesia zabalduzen, baina benetan horrela izan zen? Oiasso Erromatar MuseoaSarrera doan, lekuak bete arte90’ 8

Uztailak 1817:00 – 21:30

Jarduera programa anitza umeentzako erromatar jokoekin hasiko da eta jarduera ardatza izango den jaialdi erromatarrarekin amaituko da, hamarnaka laguntzailek antzeztua .

Oiasso Erromatar Museoko plazan

9

Ludi OiassonisJolasten gara?17:00-18:30Jolas erromatarrak

Jokoak eguneroko bizimoduaren zatibat ziren erromatar munduan, baiohol jokoak bai airez abalean egitenzirenak. Haietako asko, zango-makilak, tabak, itsumandoikoa, edozaku-lasterketak, gaur egun arte bizirik izan dira.

10

NAVIGIUM ISIDIS 20:00-21:30ERREKREAZIO HISTORIKOA

Erromatar kaietan, itsasoa ofizialki nabigaziora zabaltzeko, zeremoniak eskaintzen zitzaizkion Isis jainkosari. Jainkosa hori itsasoetako zaindaritzat zeukaten, eta haren izenpean jartzen ziren itsasontziak eta marinelen biziak. Apuleyok, II. mendeko idazleak, zeremonia horien deskribapen zorrotza utzi zigun, zehazki, “Navigium Isidis” prozesioarena, “Urrezko astoa" izenburua daukan oso obra ezagunean. Lucioren abenturak kontatzen ditu. Lucio Corintokomerkatari ospetsu bat zen, magiarekin eta sorginkeriekin jolastuz asto bihurtu zena. Informazio horri esker, prozesio bat birsortzen da: tenplutik ateratzen zen; itsas ertzeraino joaten zen; han, jainkosari donetsitako ontzi bat uretaratzen zuten; gero, tenplura itzuli eta, han, itsasoratzearen errituak egiten zituzten.

11

20:00Navigium Isidis jainkosaren prozesioaren hasiera eta Lucioren metamorfosia giza-izaera berreskuratzeko. Oaisso Erromatar Museoko plaza

20:45 Botozko ontzia babesteko boto-zeremonia. Istillagako zubia. Dunboa kanala

21:00 Ploiaphesia edo itsasoratzeko zeremonia. Oaisso Erromatar Museoko plaza

21:30Convivium AfariaOiasso Erromatar Museoko plazan

12

Uztailak 1911:00-21:30Errekreazio historikoa

Jakin ezazu zuzenean nolakoa zen erromatarren eguneroko bizimodua artisauen lanaren bidez, baita tailer esperimentalen bidez, ikuskizunen eta gastronomiaren bidez. Ekintza horiek egun osoan eskainiko dira plazan eta Oiasso erromatar museoan. Oiasso Erromatar Museoko plazan

13

ZENBAT BITXIKERI!

Indusketetan aurkitutako originalenarkeologia erreplikak dituzten artisauenlanaren bidez, erromatar munduaneguneroko bizimodura hurbildu ahal gara.

ARTISAUTZA ERROMATAR MUNDUAN

14

VitriumBeira puztutaZuzeneko erakustaldiaIgor Obeso, ArgiBadago

Beirazko objektuak aspalditik ezagutzenbaziren ere, orain bi mila urte hartu zituen berefabrikazioak gorakada eta garrantzi handiak. Aldaketa horren funtsa lorpen teknologikobatzuetan datza: Metalen lanketarenaurrerapenak, hauspoaren hobekuntzak, etaabar. Horrek puztearen aurkikuntza ekarrizuen, piezen manufaktura izugarri erraztenduen sistemarena, alegia

TextrinaTxartelekin ehunduaZuzeneko erakustaldia etatailerraLala de Dios, Indigo textil

Teknika hau historiaurrean erabiltzen zenxingolak eta gerruntze estuak ehuntzeko, ostera tunika eta mantuen ertz gisa erabilzitezkeenak. Tailerrean teknika hau irakatsikodira eta gerrikoak, xingolak eta abarrak eginahal izango diraTailerraren ordua: 11:20 eta 17:30Tailerraren prezioa: 4 €90`

15

Sare-begizbular-babeskiaZuzeneko erakustaldiaRoberto Martínez eta Javier PaternaynSantiagoko bizilagunen elkartea. Irun

Sare-begiz osaturiko bular-babeskia antzinakoerromatar soldaduek etsaiaren erasoezdefendatzeko zeramaten balen aurkakobarneko modua zen.

16

GladiaturaGladiadoreen guneaJano, Errekreazio Historikoak

Gladiadoreek bere espektakuloetan erabiltzenzituzten armak eta ekipoen bidez, AntzinakoErromatako gladiadoreen mundu konplexurahurbiltzeko aukera izango dugu.

Brontze erromatarrakErakustaldia eta salmentaJosé María Lagunas

Eskultura erromatarrak maisutasun handiaPortu zuen. Erabili zen materialetako bat brontzea izan zen. Nagusiki estatua txikietarako erabiltzen zen; erreprodukziohaietako batzuk hemen ikusi ahalko dira.

17

GASTRONOMIA

Ohiz kontsumitzen ditugun produktuetako asko –esaterako, patatak edo tomateak– ez ziren ezagutzen erromatarren garaian.Elikagai galkorrak ere ezin izaten zituzten hotzean kontserbatu, eta, ondorioz, espezie ugari erabiltzera behartuta zeuden.Ardoa, mundu klasikoan, janariekin batera edaten zen edaria zen, eta ez zengaur egun bezala egiten. Horregatik, abentura handia da garai hartan nola kozinatzen, jaten eta edaten zuten ikustea.

18

Zer jaten zutenerromatarrek?Erromatar sukaldaritza-dastatzetailerraTxemi M. Artola. Amona Kattalinjatetxea

Antzinako beratze teknikak ikasi eta gozatuerromatar gozokien zaporeez. Helduentzako tailerra: Ordua: 12:30Prezioa: 2 €60’Aldez auretik izena ematea: Oiasso Erromatar Museoan eta Irungo Turismo Bulegoan

19

Umeentzako tailerra:Ordua: 18:30Prezioa: 1€

45’

Taberna VinariaErromatar ardoak12:45 eta 18:45

Stand salmenta eta ardo-dastatze tailerraBenito Báguena

Benito Báguenak, ardo birsortuetan adituak, dastaketa-tailer bat emango du erromatarinperioaren garaiko ardoaz, eta, gainera, birsorkuntza histoiko esperimentaleko hiru ardo ere dastatuko dira.

Degustazio tailerra: Ordua: 12:45 eta 18:45Prezioa: 5€90’Oiasso Erromatar Museoan

20

TAILERRAEsperimentatzeko eta xehetasun gehiagozezagutzeko tailerrak

Mundu erromatarrean sartzeko modu errez, dibertigarri eta eraginkor bat da zuzenean parte-hartzea haren kulturako gauza bereziak fabrikatzen:argitzeko lanparak, eguzki-erlojuak edo mosaikoak. Animatuko al zara?Oiasso Erromatar Museoko plaza

21

foto

Tessellae11:00Mosaiko bat egin nahi duzu?Ricardo Cagigal Jano Errekreazio Historikoa

Mosaikoei buruzko tailer honetan, erromatar munduan zoladuraren apainketa ospetsuena izan zen fabrikatze teknika azaltzen da; horren ondoren, mosaiko txiki bana ekoitziko dute.Ordua: 11:30Prezioa: 4 €60’

22

Horologium solare16:45Erromatarren egun etagauen orduakRicardo Cagigal Jano Errekreazio Historikoa

Beirazko objektuak aspalditik ezagutzenbaziren ere, orain bi milla urte hartu zituenbere fabrikazioak gorakada eta garrantzihandiak. Aldaketa horren funtsa lorpenteknologiko batzuetan datza: Metalenlanketaren aurrerapenak, hauspoarenhobekuntzak, eta abar. Horrek puztearenaurkikuntza ekarri zuen, piezen manufakturaizugarri errazten duen sistemarena, alegia

Lucernae11.30 eta 17:30Erromatarrenolio-lanparakCarmen Herce. Sigillum

Meatze barrenak eta etxeak argitzekokriseiluak izeneko oliozko lanpara batzukerabili ohi ziren. Tailer honetan geurekriseiluak egiten ikasiko dugu.Oiasso Erromatar Museoko plazanPrezioa: 4 €45’

23

Erromatar Inperioa Zure Eskura

Tempus ludicaEstrategia-jokoakTempus Elkartea

Estrategia-jokoen bidez, erromatarbizimodu eta kulturaren hainbat atalezagutaraziko ditugu.11:00-20:00. DoanTaberna LibrariaErromatar liburuak eta objektuenerreplikakdituen denda

Eleberri historikoari buruzko klasikoak, azkenberritasunak, baita Arkeologiari, Mitologiarizein Antzina Historiari buruzko obrak.11:00-20:00. 24

Mater Dei12:00IRUNDAR PARROKIAREN ERRETAULA BIKAINAK AMA BIRJINAREN HISTORIA KONTATZEN DU IRUDIETANLaida Arroyo

Augusto enperadorearen bizitzaren paraleloan izan zen haren bizitza. Gainera, garai hartako beste pertsonaia handien irudiak bertan agertzendira.Junkaleko ama birjinaren elizako. IRUN Aforo mugatuaDoan45’

25

Gijongo museoak11:00-20:00

Oiassoren oso antzeko inguru batean Gijonekbere museo eskaintza aurkeztuko digu, iraganerromatarrari estuki lotua, eta “La Ruta de la Vía de la Plata” jakinaraziko digute, SevillatikGijonera joaten zen galtzada horretatiksoldaduak, merkantziak eta bidariak ibili ziren, etenik gabe, errromatar bizimodua, kultura etahizkuntza hedatzenOiasso Erromatar Museoko Plaza

Museoa gonbidatua

foto

26

Ikuskizunak

Erroman, ikuskizun publikoak gehienetan joku publikoak deitzen ziren. Doanik ziren, eskubide baitzen, ez luxo bat.Jaialdi honetan, entretenimendua, dibertsioa eta sorpresa ugari aurkituko dituzu.

27

Munera gladiatoria12:30 eta 19:15Gladiadoreen ikuskizunaRicardo Cagigal -Jano errekreziohisorikoak

Erromatarrek gehien maite zuten ikuskizunetakobat gladiadoreen borrokak ziren. Dena arautuazegoen eta jokoarau zorrotzen menpean.Kaia aretoa. Oiasso Erromatar MuseoaAforoa mugatuaPrezioa: 5 €45’

28

LanistaGladiadoreen enpresarioa18:00

Gladiatore erromatarren garaian, lanistak ziren borrokaren arauak eta aparailuak ezagutzen zituzten gladiatore zaharrak. Beti trebatutako gizonak zituzten enpresarioak ziren. Gizonak errekrutatzeaz, trabatzeaz eta editoreari eskaintzeaz arduratzen ziren. Editorea aurrez aurreko saioa egiteko interesa zuen pertsona zen. Lanistak mutilak borroka egiteko eskaintzeaz gain, alokatu egiten zituen jaietan, bazkarietan eta ekitaldi nagusietan parte hartzeko.Agertokia.Oiasso Erromatar Museoko plaza30’

29

Txontxongiloak13:15 eta 20:30Erromatar txontxongiloakJulio Cesaren amaiera

Erroman, txotxongiloen garrantzia, lehen aldiz, berekarakter sakratua galtzean eta kaleko dibertimenduabihurtzean datza; aldi berean, jainkoei buruz hitzegiteari uzten dio gizakien historiak erakuts ahalizateko. Entretenimendu horren helburua ez zenikuslea dibertitzea bakarrik, txontxogiloekin egitenzituzten parodiak, berriak zabaltzeko eta jendearenberri horien aurrean nola erreakzionatzen zutenneurtzeko tresna bikaina zen, baizik. Julio Cesaren amaierak, (TARRACO VIVA jaialdian iazaurkeztu zen,) modu oso dibertigarri eta entretenituan, erromatar inperioa eta Historia betiko aldatu zengertaera azaltzen du.Agertokia. Oiasso Erromatar Museoaren plazaDoan 30

18:45Herkulesen hamabi lanak

Herkules Megara printzesarekin, Tebas erregeraenalaba, eskondu zen eta 3 seme izan zituen.Egun batean, zoratu zen eta semeak hil zuen. Damututa, Delfosera joatea erabaki zuen, Apolo jainkoaren orakuloa kontsultatzera eta egin beharzuen senide-hilketa garbitzeko jakitera. Etapazadizoa nola jarraitzen den jakingura baldinbazara, gure kontalaria kontatuko dizu. Oiasso Erromatar MuseoanDoan

Mitoak. mitologiakondaira

31

RomanorunPlaymobil PopulusAzaroaren 2ra

Uda honetan Oiasso Museoak ROMANORUM PLAYMOBIL POPULUS izeneko erakusketaikusgai izango du zaroaren 2ra. Erakusketa bereziki zuzenduta dago erromatarmundua gaztetxoen artean zabaltzeko. Playbobilenklik-ekin erromatar inperioko monumentu nagusiaketa eguneroko bizitzaren eszenatokiak irudikatukodira. Bisitariak, erakusketa ikusiaz gain lehiaketetanparte hartu dezakete eta sariak eta opariak lortu.Prezioa: 1,50 €

ERAKUSKETA

32

33

OHARRA:Euria eginez gero, ekintzahoriek beste ordutegi bateanegin litezke, edotaOiasso erromatar Museokoaretoeta egin

ERRESERBAKEGITEKO:943 63 93 53info-oiassomuseo@irun.org