de l’Union Européenne Indicang Projet cofinancé par le ...den (datu bilketa, neurri unitateak,...

EditorialaINDICANG programaren lehen etapako mintegiak erakutsi du aingirak egoera kezkagarrian daude-la arroetan, eta baita haien habitatak ere.

Orain arte egindako ekintzek erakusten dute irudipena besterik ez dela aingiraren arazoa arrantzat-zea arautuz bakarrik konpondu nahi izatea. Arrantza ustiapenak kontuan eduki behar baditu ereekudeaketa iraunkorrari buruzko arauak, ezinbesteko da bi arazo konpontzea, espezie horren behe-rakada epe ertainera gerarazi nahi badugu: joan-etorrietarako askatasuna izatea espezieak etahezeguneak gordetzea.

Uraren Esparruko Arteztaraua abian jartzea garrantzitsutzat jo zuten bazkideek. Hala ere, badaudekezka batzuk, eta kontraesankorrak iruditzen zaizkigun ezaugarri batzuetan daude oinarrituta:

- Europako arteztarauak (2001/77/EC), energia berriztagarriei buruzkoak, ekarriko du ondoriozindarretxe txikiak abian jartzeko eskaerak areagotzea.

- Hezeguneak, bigarren mailako ibai sare gisa, ez dira ur masatzat hartzen Europako arteztarauan.

- Aingira ez dago bilduta Habitat Arteztarauan, estatus ekologiko garrantzitsua badu ere. Aingiradesagertzea oso larria litzateke biodibertsitaterako.

Arrantza, zuzen antolatuta eta ustiapen iraunkor baten arauak errespetatzen dituenean, aingirarenbilakaerari buruzko informazio garrantzitsua da. Alderdi hori kontuan eduki behar dute europar mai-lako kudeatzaileek.

INDICANG programaren zeregina da aingiraren eta bere habitataren bilakaera jarraitzeko behar-rezko adierazleak, argi eta garbi eta adostuta, ematea kudeatzaileei. Mintegiak berretsi egin zuenbazkideen gaitasuna helburu handi hori lortzeko.

Bernard GRASSET

Forum des Marais Atlantiques-eko lehendakaria

Aurkibidea

■ Deskribatzailetik adierazlera .................. 2-3 orriak

■ Gai taldea: Ingurumena ........................ 4 orria

■ Gai taldea: Aingira.................................. 5 orria

■ Gai taldea: Aingira horia ........................ 6 orria

■ Gai taldea: Aingira zilarkara .................. 7 orria

■ Agendan idazteko

■ Azken berriak

■ Hurrengo informazio orrian .................... 8 orria

Photo : Benoît LAFOSSE

Photo : (CEMAGREF)

Avec la participationde l’Union Européenne

Projet cofinancé par le FEDER

Indicang-en argitalpena Zb 3

2006 Féonci

Adierazleakprestatze aldera

Indicang V3(bsq) - photocopie 31/05/06 15:41 Page 2

Deskribatzailea

Elementu kualitatibo edo kuantitatiboa da, behatua, neurtua edo kalkulatua, objektu baten, norbanako batenedo sistema baten aurkezpenaren osagai. Adibidez, aingira kalifikatzeko sistematikaren ikuspuntutik, deskri-batzaile hauek erabiltzen dira: klasea: Ostéichthyes; ordena: angiliformea; familia: anguillidae; generoa: aingi-ra; espeziea: aingira; izen arrunta: europar aingira.

Adierazlea

Informazio landua da, sistema baten egoera edo helburu zehatzen araberako bilakaera modu sintetikoan ema-teko erabiltzen dena. Bigarren alderdi hori bereziki aintzat hartua da ISO 8042 arauan.

Irizpidea

Objektu, norbanako edo sistema baten gainean irizpen bat edo hautu bat emateko elementua edo informazioada. Ulertu behar da badagoela ebaluatzeko edo epaitzeko arau bat. INDICANGi dagokionez, gure epaiketa edohautapen irizpideak hiru kategoria handitakoak izan daitezke: ingurumenezkoak, sozialak eta ekonomikoak;hau da, bideragarria, bidezkoa eta eraginkorra baterabiltzen dituzte, eta garapen iraunkorraren nozioa adieraz-ten dute.

2

Deskribatzailetik adierazlera...Urrats zaila bai, baina baita baliagarria ere

Programaren lehen faseak agerianjarri zuen zegoen ezberdintasuna :

- erroen eta ezagutza eta jarraipenmailen ezberdintasuna,

- datu iturrien eta erabilitako laginketametodologien ezberdintasuna.

Gai talde bakoitzean lehen fase horinahitaez egin eta informazio orri hone-tan laburbildu ondoren, azalpen bat-zuk egin behar dira ugaritasun etakolonizatze adierazleekin aurrera egi-teko.

Objektu baten deskribapene-tik sistemaren azterketara.Izan ditugun kontrastaketetan“deskri-batzaile” “adierazle” eta “irizpide”hitzen erabilera ezberdinek, etabatzuetan dibergenteek, behartugaituzte haien edukia eta definizioazehaztera.

Adierazle bat egiteko erreferentzia sis-tema zehaztasunez definitu behar da,zein duen helburua (zein den gaia),egiteko zein metodologia erabili beharden (datu bilketa, neurri unitateak,ondorengo kalkuluak...) eta zeintestuingurutan erabil daitekeen.

Sistema baten egoerari buruzko azter-ketek deskribatzaileak erabiltzendituzte eta oro har ondoko helburuguztiei edo horietako batzuei erantzu-teko erabili izan ohi dira:

• aztertutako egoera erreferentziataula batekin erkatzeko,

• mota bereko beste sistema batzue-kin erkatzeko,

• sistema baten bilakaeraren jarraipe-na egiteko (joeraren azterketa).

Aingira eta bere adierazleakProiektuaren lehen fasean, bi sektoreidentifikatu eta aztertu genituen eska-la espazial eta tenporal batzuekin:

• arroa eta bere konpartimenduak,

• arroan dauden aingiren populaziozatia.

Arro jakin batean behatutako europaraingirari buruzko bi galdera nagusidaude:

1. galdera - Zein dira arroarenezaugarriak aingira bertan egondadin?

Aingira arro batean kudeatzeko behar-rezko da kalitateko sortzaileek ihesegiteko aukera ona egotea arroan, hor-rela espeziari bizirik irauten laguntze-ko. Ihes horrek, aingirak estuariorairistearen eta sortzaile potentzialenirteeraren artean metatzen den hilkor-tasun antropikoko faktore ezberdinenondorio denez, estuarioko aingira bil-ketaren maila lokalarekin du zerikusi.

Adierazlearen ideiaren gaineko lehen hausnarketa baten bidez hark dituenezaugarri nagusiak defini ditzakegu. INDICANG proiektuaren barruan egiteakespeziea bere habitataren barruan jarraitzeko balioko du.

Séminaire Indicang Rochefort 2005 (G. ADAM)


Aingiraren presentziaren ezaugarri loka-len diagnostikoak kontuan hartu beharditu hiru faseak (kolonizatzea, hazkun-dea, jaitsiera migrazioa), arroaren bikonpartimendu handietan gertatzendirenak, hau da, marearen eraginpeandagoen estuarioan eta arroaren gainera-koan. Bi konpartimendu handi horiekezberdinak dira aingirarekin duten funt-zionamenduaren ikuspegitik eta apli-katzen diren behaketa metodoei begira-tuta.

Adibide gisa, ondoko taula horrek azalt-zen ditu, marea dinamikaren goikogunerako, hazkunde fasearen gaineanlor daitezkeen deskribatzaile potentzia-lak. Deskribatzaile horiek iturburuezberdinetatik etor daitezke (inbenta-rioetatik, pasaeren jarraipenetatik,arrantzatzeen jarraipenetatik...).

Egindako lanak deskribatzaile horietandauden oinarrizko informazioen sintesiaegin nahi du, arroko eskalan lehenfaseak duen garapena globalki aztertze-ko adierazleen bidez.

2. galdera: Arroaren ezaugarriakaingiraren aldekoak dira?

Galdera horri erantzuteko puntu batzukeduki behar dira gogoan:

• lehena arroaren berezko ezaugarrieiburuzkoa da (malda, eremua,emaria...),

• beste hiruek bizitza kontinentalekofase bakoitzean aingirak ditueneragozpenak hartzen dituzte kontuan(kolonizatzea, hazkundea, eta jaitsie-ra migrazioa...).

Puntu horiek zehazteko, deskribatzailebatzuk jarri behar dira. Aldamenean jait-siera migrazioaren testuinguruaren adi-bide bat jartzen dugu.

Aurreko galderan bezala, orain egitendugun lanaren bidez adierazleak landubehar ditugu, deskribatzaile ezberdinhorietan dauden informazioen sintesia

egiteko eta arro jakin batean testuin-guru bakoitzaren egoera globalki aztert-zeko (metodologia berdina erabiliz azpi-arroen arabera).

Kudeaketarako ezinbestekoadierazleak.Lantzen ari garen adierazleek espezia-ren zikloaren fase kontinentalaren gara-penean egon daitezkeen funtzionamen-du arazoak arro bakoitzean identifikat-zeko balio behar dute, faseak eta afek-tatutako guneak identifikatzeko etaegoera hobetzeko bitartekoei buruzkohausnarketa kolektiboa bideratzeko.

Egoki eta fidagarria Baliotasun zientifiko eta estatistikoa

Nabaria Zaintzen ari garen bilakaeraren erakuslea

Sintetikoa Fenomeno konplexuen laburpena, oro har deskribatzaile

batzuen konbinaketatik datorrena.

Partekatua eta interpreta daitekeena Espezialistak ez direnentzat ere izan behar du, kudeaketan

laguntzen ari direnean.

Eskuragarria denbora adierazgarri batean. Teknikoki eta ekonomikoki egin daitekeena izatea.

3

Adierazle batek ondoko ezaugarriak eduki behar ditu :

Anguille jaune (G. ADAM)

Garaierataldebakoitze-rako

Aingira lekuak

Behatutako ugaritasunmaila edo indizeak esta-zioen eta gune handia-ren arabera.

Hartzen dituen adineneskala.

Adibidea: Hazkundea eta egungostocka arroan.

Mareareneraginaduenestuarioa

Mareadinami-koareneraginetikkanpodaudenibai etaguneak.

Aingira zilarkarenarrantza ahalegina etaihes tasa.

Hilkortasun antropi-koaren beste iturriendeskribatzaileak.

Km edo km2-ko turbinakopurua.

Turbina hidroelektri-koetatik gora dagoengune kolonizatuarenzatia.

Arrantza ahaleginakolonizatutako goikoaldeko eremuari begi-ratuta.

Adibidea: Jaitsiera migrazioarentestuingurua.


4

Gai taldea: Ingurumena - Kalitatearen,habitataren erabilgarritasunaren etaerabilera aniztasunaren adierazleak.

Espeziea bizi den ingurunea sintetikoki deskribatzeko balioko duten adierazleak lantzea(arroek arrainak hartzeko duten gaitasuna, bizitzeko erabil dezaketen eremua, joan-etor-rietarako oztopoak, uraren kalitatea, korronte ozeanikoen aldaketa, arrantzatzea,bestelako erabilerak).

Argi eta garbi definitutakohelburuak.

Ingurumenaren gai horren gaineandenon arten egin dugun hausnarketarenbidez argitu egin ditugu, lehen urtehonetan, espeziea berreskuratzekokudeaketa planak abian jartzeko beharditugun helburuak :

- espezieak ingurumeneko osagaiekin(uraren kalitatea, ingurunea, harrapa-riak, arrantzaren presioa,...) dituen erla-zioei buruz dakiguna zer den azaltzea,

- deskribatzaileen garrantziari buruzerabakitzea (nahitaezko bilketa, bilketagarrantzitsua baina ez nahitaezkoa,alferrikako bilketa),

- arroetan dauden datuen inbentarioaegitea, egungo datuena eta baita histo-rikoena ere,

- deskribatzaile hauetan oinarrituta,deskribatzaile egokiak lantzea, aingirakzein egoeratan bizi diren arroetan jakite-

ko, arro jakin batean ingurunearen bila-kaera ezagutzeko eta espeziarekikoelkarreraginak zehazteko.

Aingiraren egoera ulertzekodeskribatzaileakLehenengo, deskribatzaileak definituditugu, hain zuzen, aingira europarrengaineko eragina frogatuta zeukatenakedo eragin hori zeukatela susmatugenituenak. Deskribatzaile horiek hirutaldetan sailkatu ditugu :

-- EEssppeezziiaarreenn hhaabbiittaattaarreenn uuggaallkkeettaabbaallddiinnttzzeeii bbuurruuzzkkoo aazzaallppeennaa eemmaannddeezzaakkeetteenn ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk ::• joan-etorri ozeanikoa (korronteen

aldaketa...);• arroaren gardentasuna (migrazio ana-

dromo eta katadromoak dituen ozto-poak);

• uraren kalitatea (pestizidak, bestela-ko kutsatzaile organikoak, metalak);

• ur kantitatea (ibaien emaria, ur hart-zeak,...);

• ubidea eta ur maila egokiak izateakduen garrantzia.

-- ZZuuzzeenneekkoo hhiillkkoorrttaassuunn ffaakkttoorreeaakk nneeuurrtt--zzeekkoo ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk :: • arrantzatzea (inguru sozio-ekonomi-

koa);• turbinak (mota eta ezaugarriak, turbi-

nek zeharkatzen duten emaria,...);

• ura hartzen duten estazioak, ardatznagusien behealdean (zentral nuk-learra...):

• kutsadura handiak;• arrain harrapatzaileak (hegazti arrain

jaleak, ugaztunak, arrainak/oskoldu-nak.

-- EEssppeezziiaarreenn kkoolloonniizzaazziiooaarreenn ggaaiinneeaanneerraaggiinnaa iizzaann ddeezzaakkeetteenn bbeessttee ddeesskkrrii--bbaattzzaaiillee bbaattzzuukk :: • osasun egoera (bizkarroiak, birusak);• sartu diren espeziak;• lekualdaketak eta birpopulaketak.

Deskribatzaile horietako bakoitzerakoegin den lan bateratuaren bidez arrobakoitzean jaso beharreko informazioazehaztu dugu, espeziaren gaineandituzten eraginen ebaluazio on bat egi-teko. Azken batean, Indicang proiek-tuan parte hartu dutenen hausnarketahoriek adierazle egoki eta sintetikoaksortzeko balio behar dute.

Pollution (IMA)


Gai taldea: «Angula»Bilketa adierazleak: arro batean sartzendiren angulen kopuru eta kalitatea.

Bilketa adierazleak angula arroan sart-zen denekoak dira; beharrezkoak dira,arro batean, nola bilatzen diren aingirajarraitzeko, haien produkzioa balioeste-ko eta, ondoren, aingira zilarkarena jar-raitzeko. Bestelako adierazleak, angula-ren kolonizatze faseari lotutakoak,“Ingurumena” gai taldekoak dira.

Bilketa adierazleak eraikitzeko erabildaitezkeen deskribatzaileak 5 taldeta-koak dira.

5 deskribatzaile talde daudeDDeesskkrriibbaattzzaaiillee bbiioollooggiikkooaakk balio dutemigratzen ari direnak eta estuarioansartzen diren fluxu ezberdinak karakte-rizatzeko: luzera, pisua eta pigmenta-zioaren intentsitatea.

DDeesskkrriibbaattzzaaiillee hhiiddrrookklliimmaattiikkooeekk aingu-rak estuarioan sartzearen eta fluxuarenprogresioaren eta harrapatzeko errazta-sunaren (harrapagarritasuna) gaineandute eragina: marea koefizientea, ilargifaseak, ibai produkzioa, tenperatura,uraren uhertasuna.

AArrrraannttzzaa ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk arrantzaza-leek egiten dituzten harrapaketatik etahorretarako egindako arrantza ahalegi-netik ateratakoak dira: denboraldikoharrapaketak guztira, arrantzale kopu-rua (arrantza ahalegin nominala); kopu-ruak arrantzaleko, erabilitako tresnabakoitzeko (arrantza motak desberdint-zea), arrantza eguneko (data), edotairteera bakoitzeko (egunean irteera bat

edo gehiago badira), horrek guztiakarrantza ahalegin zehatza (benetakoahalegina) neurtzeko balioko digu.

AArrrraannttzzaa eessppeerriimmeennttaalleenn ddeesskkrriibbaattzzaaii--lleeeekk eskatzen dute ur zutabearen lagin-keta protokoloa aplikatzea, arroarenarabera komeni den arrantza ekipoakerabiliz. Deskribatzaile horiek arrantza-ko tresnek irazitako ur bolumenari lotu-tako kopuruak dira, oro har.

KKoonnttaakkeettaa ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk, oztopoakiragateko instalazioetan (angulentzakopasabideetan edo esklusa ganberan),migrazio garaian, denbora aldien arabe-ra, iragaten den angula kopurua eba-luatzeko dira.

Kalitate eta kopuru adieraz-leakLehenengo ikuspegitik, badirudi deskri-batzaileen artean, arro batean angula-ren bilketari buruz bi deskribatzailemota egon daitezkeela kopurua eta kali-tatea neurtzeko :

-- AAddiieerraazzllee bbiioollooggiikkooaakk, angulen gizen-tasunari eta, tenperaturaren eta gazita-sunaren arabera, angulak estuarioanegiten duten egonaldiari buruzkoak

-- UUggaarriittaassuunn aaddiieerraazzlleeaakk, mugakobalioei dagokienez eta ondoko hauekkonbinatuz :

• arrantza deskribatzaileak, angulenugaritasunaren urte arteko joera jarrait-zeko (guztira hartutako kopurua, ahale-gin osoa eta ahalegin unitateko harra-paketa);

• arroaren sarreran arrantza esperimen-talen deskribatzaileak, estuarioan sart-zen den angula kopurua aintzat hartze-ko arrantza deskribatzaileak, hidrokli-matikoak eta biologikoak elkartzekoereduetan oinarrituta.

• kontaketetatik datozen deskribatzai-leak, marea dinamikoa zabaltzeak goial-deko bilketari buruzko informazioaeman dezaketenak.

Arro isurleetan, arrantzatzerik etaarrantzatzearen jarraipena egitekoaukerarik ez dagoenez, arrantza esperi-mentaleko eta/edo kontaketako deskri-batzaileak ezinbestekoak diraeta horiek bilatu behar dira.Arrantzatzearen jarraipena egin daite-keen arro isurleetan, kontaketa egitekoadierazleak proposa daitezke.

Biologi, arrantza eta hidroklimaren gaineko deskribatzaileen konbinaketak balio du,erro batzuetan, angulen bilketaren adierazle kuantitatiboa lortzeko. Deskribatzailehorietako batzuk falta direnean, biltze hori kualitatiboki ikus daiteke ikerketa zienti-fikoetatik ateratako deskribatzaileetan oinarrituta.

5

Embarcation de pêche expérimentale (CERECA)

Civelles (Choubert - INRA)


Arroan dagoen aingira multzoaren egoerari eta egiten diren azterketei buruzkoaktak hobetzeko, garrantzitsu da alderdi batzuk kontuan edukitzea. Bilakaera jar-raitzeko ondoko adierazle hauek proposatzen ditugu

Jarraipenen eta azterketen ikusmoldeahobetzeko, egin den egoeraren azter-ketak azpimarratzen du kontuan edukibehar direla ondoko hauek:

- aingira horiaren jokabideak (jardueraerritmoak, egoneko bizitza/joan-etor-riak, tamaina/habitat erlazioak...),

- kolonizatutako ingurumenen nolako-tasuna, horietako bakoitzak espezia-ren dinamika lokalaren gainean eragi-na baitu eta ezaugarri gutxi-asko hert-sagarriak baititu jarraipenaren ikuspe-gitik,

- dauden zaintza metodo eta estrate-giek dituzten indarrak eta baita mugakere.

Hiru deskribatzaile iturrihandi egon daitezke.AArrrraannttzzaa lleekkuueenn jjaarrrraaiippeenneettiikk aatteerraattaa--kkoo ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk..

Askotan, elemen-tu horiek bakar-rik ditugu ardatznagusien gai-nean, arroenbehealdeetan.Arrantza ahaleginjakin bat eginda,behatutako har-rapatze mailarengaineko informa-zioa ematendute. Serieak ezdira luzeak izateneta harrapatzeenikuspegi kualita-tiboa oraindikgutxi landua, horrek interes potentzialhandia badu ere (tamainaren egiturak,sexu-ratioa, hilkortasun mailenbalioespena, osasun egoera, plangint-za indizeak...).

PPaassaabbiiddee lleekkuueenn jjaarrrraaiippeenneettiikk aatteerraattaa--kkoo ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk..

Oztopoekin erkatuta askoz gutxiagobadira ere, pasabide espezifikoeknolanahi ere balio dute harrapatuta-

koen pasabidea nabariki hobetzeko.Ekipatutako lekuetan, oro har 10 urtebaino gutxiagokoak direlako, pasabi-deak zenbatzeko egiten dira jarraipe-nak. Garrantzitsua da erabilitako pro-tokoloak eta emaitzak adierazteko era(arroaren goialdeko eremuaren arabe-rako pasabideak) homogeneo bihurt-zea.

AArrrraannttzzaa eelleekkttrriikkooeettaakkoo ssaarreeeettaattiikk aattee--rraattaakkoo ddeesskkrriibbaattzzaaiilleeaakk..

Datuen izaera eta kalitatearen gainekoeragina dute faktore batzuek (aromota, esku hartzeko aldia, erabilitakoteknika). Lekuak erkatzea, beraz, gamaeta arrantza testuinguru guztiaknahastuta, oso labaina da. Askoz ereinformazio gehiago ematen du urta-roetan tamaina gama bakoitzaren pre-sentzia mailaren bilakaera erlatiboaeta behatutako joeren banaketa geo-grafikoa aztertzea.

Oso zailak dira aztertzen leku sakone-tan dauden 30 cm baino gutxiagokoaingirak, baina haien jarraipenakestuario gunetik arroranzko ihesarenintentsitatea eman dezake; beraz, lekubatzuetan, bereziki egokitutako jarrai-pen metodoa ari gara aurrera erama-ten.

Deskribatzaileetatik adieraz-le gamarantz.Aingira horiari buruzko deskribatzai-leen bilketa horiei helburu ezberdinakeman diezazkiekegu, arroan egote/ ezegoteari begira zer bilakaera izanduten jarraitzea, edota han daudenakzenbatu ditzakegu. Desberdintasunabatez ere kostuari begiratuta egitenda.

Gutxienez, aingira horiarentzat, gar-rantzitsua dela dirudi “Ingurumena”kaxako adierazleak edukitzea, koloni-zatze (arrantza presioa, oztopoak, urhartuneak, etab.) eta arroaren arabera-ko hazkunde ingurumariak laburbil-duz. Ingurumari horiekin, 30 cm bainogutxiagoko aingiren egote/ez egoteaneta arroan garrantzitsu diren bestetalde batzuen presentzia mailan oinar-rituta ezarritzako kolonizatze frontea-ren jarraipen erregularrak balio dezakeegoeraren eta han dagoen stockarenbilakaeraren adierazle arruntak edukit-zeko.

Beste helburu batzuei (batez ere, arro-ko produkzio adierazleei) erantzuteko,beste talde tematikoekin batera arigara lanean jarraipen taulak (arroentamainak, dauzkagun bitartekoak,...)kontuan edukiko dituzten adierazlepartekatuak bururatzeko. .

Passe à anguilles à Tuilières (MIGADO)

Pêcheur professionnel au Verveux - Lac de Grand Lieu (G. ADAM - Cemagref)

6

Gai taldea: «Aingira horia»Hazten ari diren aingiren banaketaingurumen heterogeneotan


Ihes horren helburuaAingira zilarkarak ugaltzea da kudea-ketaren lehen helburua, europaraingiren populazioa berritzekoprogrametan. Funtsezkoa da ahaliketa azkarren neurtzea erro batetikihes egiten duten aingiren ugalketa,presio antropikoetan arroko bertakoaingira zilarkaren produkzio teorikoa-rekin erkatuta.

“Aingira zilarkarak” taldearen helbu-rua da aingira zilarkaren ugalketarenadierazleak ezartzea, arro motarenarabera, testuinguru geofisikoa(arroaren tamaina eta ezaugarriak),zientifikoa (egiten ari diren azterla-nak) eta administratiboa (laguntzapolitikoa eta finantzarioa) integratuz,egokitutako deskribatzaileetan oinar-rituta (ikus irudia). Lehen ikuspegihonetan, egun dauden metodologienbalantzea egin nahi dugu, produkziohoriek kantitate eta kalitatearen ikus-pegitik jarraitzeko, eta jarraipenmetodo horiek eta giza jarduerenbatuketak eragindako zuzeneko hil-kortasunaren azterketa konbinatzea,arro bakoitzak duen testuinguruarenarabera.

Ezinbesteko 3 adierazletalde“Ihesa” adierazlea.Aingira zilarkaren ihes maila arrobakoitzak eskaintzen dituen aukereiegokitutako metodoen bidez aztertukoda.

“Kalitatea” adierazlea.Aingira zilarkaren kalitateak ugaltzekoduten ahalmena zehazteko balio du.Europaren eta errunaldiko lekuarenarteko migraziorako baliabide energeti-koak behar dituzte, eta kutsadura mai-lak txikia izan behar du gameto etalarba bideragarriak erreproduzitzeko.

“Giza jatorriko hilkortasuna” adieraz-lea.Giza jardueren eraginez (turbina hidroe-lektrikoak, arrantza, habitata galtzea,migratzeko oztopoak, kutsadura aku-tuak...), aingira zilarkaren arteko hilkor-tasun global induzitua aztertzea.

Adierazle horiek leku horretako aldake-ta hidroklimatikoei begira interpretatubehar dira (tenperatura, ur maila, presioatmosferikoa). Baina gaur egun zail daaldaketa horien eragina sartzea, INDI-CANG proiektuak eskala erregionalean

emandako adierazle horiek balioestekometodo estandarrik ez dagoelako, horieuropar populazioaren eskalaz hitz egingabe.

Zein deskribatzaile ?Arro bakoitzean horretarako behar ditu-gun deskribatzaileak definitu beharditugu, ondoren adierazle sintetikoerregionala, arro isurleen mota ezberdi-netako adierazleak integratuko dituena,abian jartzeko.

Gai taldea: «aingira zilarkara»Sortzaileen ihesaren ebaluazioa kantitateeta kalitatearen ikuspegitik

Sortzaileen ihesaz jabetzeko beharrezko izango da, indize sintetikoaren bidez,arroan dauden aingira zilarkaren benetako produkzioaren estimazioak eta ugaltze-ko duen potentziala giza jarduerek eragindako hilkortasunarekin lotzea.

Dans une vision optimale, l’échappement en anguilles argentées d’un bassin versantse caractérise par la quantité (1) et la qualité des géniteurs (2) qui s’échappent, maisaussi par la mortalité directe d’origine anthropique qui réduit cet échappement (3).

7

GIZA JATORRIKO ZEINZUZENEKO HILKORTA-

SUN?

• turbina hidroelektrikoak,• arrantza (fase guztiak),• ibiltzeko murrizketak eta

habitatak txikitzea,• kutsadura akutuak eta

uraren kalitateari lotutakoarazoak.

ZENBAT AINGIRAZILARKARA PRODUZITZEN

DIRA?

Hiru metodo aztertzeko:• jarraipena tranpak jarriz

eta arrantzatuz,• zuzeneko balioespenak

(markaketa eta berrizharrapatzea),

• zeharkako balioespenak(populazio lokalarenegitura)

SORTZAILEENKALITATEA ?

• sexu ratioa, adina -hel-dutasuna,

• emeen ugalkortasuna,• erreserba energetikoak

(baldintza indizeak),• kutsadura mota

(likitsak, parasitoak)

AINGIRA ZILARKARAKARROTIK IHES EGITEA

Zein da benetako ihesaarroaren produkziomailari begira?(giza jatorriko hilkortasu-na fase honetan)

1

32


DirectionInterrégionale

des AffairesMaritimes

Avec la participationde l’Union Européenne

Projet cofinancé par le FEDER

West country River Trust

Université Pau Pays Adour

Beste partaide sinatzaileak

Asoziatutako partaideak

8

Hurrengo eskutitzean

Partaide sinatzaile finantziatzaileak

“Adierazle kontzeptua eta arroko errealitatea aurrez aurre jartzea”.

Argitalpen Zuzendaria :Gilles ADAM (DIREN Aquitaine)

Argitalpen kozuzendaria :Gérard MARTY (CG33)

Erredaktoreak : Patrick PROUZET (IFREMER)Eric FEUNTEUN (LBEM)Christian RIGAUD (CEMAGREF)Gérard CASTELNAUD (CEMAGREF)Stéphanie MUCHIUT (IMA)Vanessa LAURONCE (MIGADO)Gilbert MIOSSEC (FMA)Thomas CHANGEUX (CSP)Marie-Noëlle DE CASAMAJOR (CERECA)Pascal LAFAILLE (un. de RENNES)Tony ROBINETJavier LOBONE (MNCN)

Berrirakurketa Batzordea :Gilles ADAMFrançois-Xavier CUENDEChristian RIGAUDOlivier AUDY (CG 33)Gilbert MIOSSEC (FMA)Vanessa LAURONCEGérard CASTELNAUD

Itzulpena : Espagnol : F-X. CUENDE

Vanessa LAURONCEIñaki Oroz URRIZALKI

Anglais : Eric FEUNTEUN,F-X. CUENDE

Basque : Iñigo MENDIOLA,Araitz BILBAO

Portugais : Alfredo OLIVEIRA (CIIMAR)

Internet :http://www.ifremer.fr/indicang/

Deposito legala : lortzeke

ISSN : lortzeke

Argazkien kredituak argazki bakoitzean.

Inpresioaren eraketa :Conseil Général de la Gironde,Direction de la Communication, Imprimerie Départementale

Argitalpena : 2006 Féonci

Pho

to:

(CE

MA

GR

EF

)

Seudre ibaiaren estuarioaren paduretako arrain hobien ezaugarriak oso ongi datozkio aingirari, nahiz bere angulafaserako izan sakonera gutxiko gune baztertuekin, nahiz aingira helduarentzat izan “ur sakonetako” lohien gainean. Habitat irits erraz horiek erakarrita, aingirak biziki sartzen dira berriro ere produktibitate handiko eta sakontasungutxiko gune horietan. Udan izan ohi da hor tenperaturarik onena. Inguru horietan ibaian edo itsasoan baino askozazkarrago hazten dira. Angula izatetik, hiru edo lau urte behar izaten dituzte 80 g irabazteko.Ibaietan zail egiten bazaie ere ibiltzea (oztopoak, kutsadura eta abar daudelako), beste inguru horiek ekosistema pri-bilegiatuak dira, mediterraniar aintzirak bezala, eta espeziea iraunarazteko oso zeregin garrantzitsua betetzen duteziurrenik (kalitateko sortzaileen irtenbidea): hektareako 150 aingura egon ohi dira leku horietan, 10 bakarrik hektarea-ko itsasaldeko ibai batean eta bat baino gutxiago arro bateko goialdeko uretan.Azpimarratu behar da leku horietara joateak ez duela galarazten aingirak ibaietan gora egitea; badirudi aingira mult-zo horrek, nahiz eta ahulduta egon oraindik ere bizi-bizi dabilenak, ur gazia behar duela bere ziklo biologikoa egite-ko, ibai bat igotzea alde batera utzita (iturria: Cemagref ). Seudreko arroko aingiraren kudeaketa planak, INTERREG IIIB “Indicang” proiektuarekin estuki lotuta eta Marennes-Olérons eskualdeko Udal Komunitatearekin, Urtegi Atlantikoen Foroarekin, Uraren Esperimentazio eta AplikazioarenZentro Erregionalarekin (CREAA) elkartuta, balioko luke maila lokal eta europarrean eredu izan daitezkeen ekintzazehatzei buruzko eztabaida berriro pizteko eta arrantzatzeko debekuaren alternatiba proposatzeko, Europak bi urte-rako debekatzea eskatu baitu espeziarentzat ez bada kudeaketa planik egiten. Ekologia eta Garapen IraunkorrekoMinisterioak, landa eremuak garatzeko legeko “hezeguneei buruzko neurriak” aplikatuz (2005eko otsailaren 24koDTR legea deiturikoa), 2005eko martxoaren 1ean proposamenak aurkezteko egin zuen deialdiaren barruan proiektubat aurkeztu zen.

Azken berriak

Jaso agendetan2 etapako mintegia : “Adierazleetatik kontrol taulara”.

• Oporton egingo da 2006ko ekinaren 6tik 8ra bitartean.


de l’Union Européenne Indicang Projet cofinancé par le ...den (datu bilketa, neurri unitateak,...

Documents

Transcript of de l’Union Européenne Indicang Projet cofinancé par le ...den (datu bilketa, neurri unitateak,...