DAVID GARCÍA Bueu Amemoriadarepresión enBueu · F ARO DE V IGO JUEVES, 16 DE ABRIL DE 2009...

1
FARO DE VIGO JUEVES, 16 DE ABRIL DE 2009 MORRAZO 11 DAVID GARCÍA Bueu Os investigadores da Universi- dade de Santiago estiveron en Bueu durante o mes de novem- bro de 2007 para entrevistarse con familiares dos que sufriron a represión durante a Guerra Ci- vil: as fillas de Francisco Escá- neo;o fillo de José de la Torre, que foi o primeiro paseado do municipio no verán do 1936 ou as descendentes de Abelardo Barreiro,que morreu no penal de San Cristóbal. Segundo o coordinador do proxecto de investigación“No- mes e voces.Recuperando a me- moria”, Gustavo Hervella, ó re- dor de 60 persoas foron represa- liados na vila de Bueu só entre 1936 e 1939.“Estamos falando de executados, presos, paseados ou desaparecidos”, explica Herve- lla.Considera que se trata dunha cifra moi elevada e que a bo se- guro seguirá aumentando a me- dida que continúen as investiga- cións.“Os datos que temos pro- ceden de dos rexistros civís de defuncións, causas militares... Pero aínda nos queda por estu- dar os denominados presos gu- bernativos: xente a que encarce- laban sen ningunha acusación nin cargos e que podían estar en prisión unha semana,un mes,un ano...”,explica Hervella.O inves- tigador define esa práctica co- mo auténtico “terror psicolóxi- co”e apunta que só no caso de Ourense xa se teñen contabiliza- do 2.500 casos.“Esa cifra será moito maior en Pontevedra e na Coruña”, aventura, o cal inclúe a Bueu e ó resto da comarca. Ó número case 60 de represa- liados tamén hai que unir ás moitas mulleres que foron rapa- das.As testemuñas recollidas en Bueu corroboran prácticas que se repetían noutras vilas:“Des- pois de darlles aceite de ricino obrigábanas a saír a desfilar po- las rúas para escarnio.Pero é que ademais obrigaban tamén a outros veciños a saír a rúa para mofarse delas. ¡E pobre deles se non o facían!”,explica o historia- dor.Para sufrir esta humillación non facía falta moito:“en Bueu existe o caso de mulleres que fo- ron rapadas por ter acudido a un enterro laico cun vestido co- as cores da República”. Isto tamén sirve para expoñer outro aspecto interesante: os lu- gares da memoria.“Hai sitios nos que se exercía a represión pero que polo paso do tempo, polos cambios ou porque se constrúe neles esquécense.Pero hai ou- tros que permanecen no recor- do e convírtense en lugares de memoria”, explica Hervella. En- tre eses lugares, o historiador apunta a fábrica de Massó en Bueu, a de Cervera en Cangas, as propias rúas polas que desfila- ban as rapadas e incluso a ría. “Galicia ten unha gran fosa no mar”, suliña. Bueu conta cunha das figuras icónicas da represión: o propio alcalde Johán Carballeira.“É das persoas escollidas polo que sim- bolizaba e pola ascendencia que tiña sobre o pobo.Sen em- bargo,tamén foron a por outra xente menos coñecida pero que non era menos representativa ou menos importante, como aqueles que eran capaces de ar- tellar unha protesta ou reunir a un grupo de xente contra o caci- que local”, explica. No municipio tamén sobre- sae a figura de Francisco Escá- neo, que participou na fuga do calabozo en decembro de 1936 tras supostamente golpear a un garda cunha perna de pau (era tolleito). Sen embargo, esta anécdota é desmentida polas súas propias fillas, algo que os historiadores consideran lóxico. “É algo normal coas fontes orais. Toda sociedade necesita crear os seus mitos e incluso martires, aínda que as veces sexa en per- xuizo das familias”,conclúe Gus- tavo Hervella. O coordinador do proxecto “Recuperando a me- moria”, unha iniciativa da Consellería de Cultura e das tres universidades galegas sobre a represión durante a Guerra Civil, estará o domingo en Bueu para participar nos actos que organiza anualmen- te a Asociación Amigos de Johán Carballeira. Gus- tavo Hervella aportará algunhas das conclusións sobre o traballo de campo realizado en novembro de 2007 en Bueu, no que se entrevistaron a fami- liares de persoas que foron represaliadas. Tamén se proxectará un video con extractos desas entre- vistas. Familiares de represaliados de Bueu entrevistados no proxecto “Recuperando a memoria”. // G.Núñez A memoria da represión en Bueu Case 60 veciños foron represaliados entre 1936 e 1939 Carballeira foi represaliado polo seu simbolismo e ascendencia no pobo REDACCIÓN Bueu La Consellería de Sanidade acaba de confirmar una sub- vención de 50.000 euros al ayuntamiento de Bueu, que volverá a formar parte de la red de Concellos Saudables. La re- solución fue publicada ayer en el Diario de Oficial de Galicia (DOG), por lo que en breve el gobierno municipal podría empezar a programar las pri- meras actividades. Esta iniciativa se puso en marcha por primera vez el año pasado y contó con una gran aceptación por parte de los ve- cinos.Entre otras cosas,se orga- nizaron actividades deportivas y se realizaron charlas sobre nutrición y hábitos saludables. En Pescadoira hay un parque biosaludable. // Gonzalo Núñez Sanidade incluye de nuevo a Bueu dentro del programa “Concellos saudables” REDACCIÓN Bueu La junta de gobierno de la Di- putación de Pontevedra aprobó ayer el proyecto para la mejora de la carretera que une el lugar de A Portela con el barrio de Ban- da do Río,en pleno centro de Bueu. La actuación se incluye dentro del Plan de Cooperación Provincial y tiene un presupuesto de 153.000 euros. Los trabajos incluyen el asfal- tado del firme actual y de las zo- nas que fueron ensanchadas, la limpieza de los márgenes, la rea- pertura de cunetas y el perfilado de taludes en un trayecto de casi tres kilómetros.El vial presentaba un evidente mal estado en algu- nos tramos debido a la circula- ción de tráfico pesado –proce- dente del polígono industrial de Castiñeiras– y las obras realiza- das en su día para la instalación de servicios como el gas natural. Este proyecto se une a otro ya aprobado la semana pasada por la Diputación, consistente en una actuación muy similar pero en el tramo comprendido entre A Por- tela y la entrada del parque em- presarial, con un presupuesto de unos 70.000 euros. Esta obra fue reclamada en varias ocasiones por Fecimo y por la asociación de empresarios de Castiñeiras. Sin embargo,todavía queda pen- diente la reurbanización de la otra carretera provincial del en- torno y que discurre hasta el cen- tro de la parroquia de Beluso. Concello,Diputación y vecinos están intentando consensuar un proyecto que permita la cons- trucción de aceras. La Diputación aprueba el proyecto para la mejora del vial A Portela-Banda do Río La obra incluye el asfaltado de la carretera y la reapertura de cunetas Responsables de la Diputación visitaron el vial hace unos días. // G.N.

Transcript of DAVID GARCÍA Bueu Amemoriadarepresión enBueu · F ARO DE V IGO JUEVES, 16 DE ABRIL DE 2009...

Page 1: DAVID GARCÍA Bueu Amemoriadarepresión enBueu · F ARO DE V IGO JUEVES, 16 DE ABRIL DE 2009 MORRAZO 11 DAVID GARCÍA Bueu Os investigadores da Universi-dade de Santiago estiveron

FARO DE VIGO

JUEVES, 16 DE ABRIL DE 2009 MORRAZOn 11

DAVID GARCÍA n Bueu

Os investigadores da Universi-dade de Santiago estiveron enBueu durante o mes de novem-bro de 2007 para entrevistarsecon familiares dos que sufrirona represión durante a Guerra Ci-vil: as fillas de Francisco Escá-neo; o fillo de José de la Torre,que foi o primeiro paseado domunicipio no verán do 1936 ouas descendentes de AbelardoBarreiro, que morreu no penalde San Cristóbal.

Segundo o coordinador doproxecto de investigación “No-mes e voces.Recuperando a me-moria”, Gustavo Hervella, ó re-dor de 60 persoas foron represa-liados na vila de Bueu só entre1936 e 1939.“Estamos falando deexecutados, presos, paseados oudesaparecidos”, explica Herve-lla.Considera que se trata dunhacifra moi elevada e que a bo se-guro seguirá aumentando a me-dida que continúen as investiga-cións.“Os datos que temos pro-ceden de dos rexistros civís dedefuncións, causas militares...Pero aínda nos queda por estu-dar os denominados presos gu-bernativos: xente a que encarce-laban sen ningunha acusaciónnin cargos e que podían estar enprisión unha semana,un mes,unano...”, explica Hervella. O inves-tigador define esa práctica co-mo auténtico “terror psicolóxi-co” e apunta que só no caso deOurense xa se teñen contabiliza-do 2.500 casos.“Esa cifra serámoito maior en Pontevedra e naCoruña”,aventura,o cal inclúe aBueu e ó resto da comarca.

Ó número case 60 de represa-liados tamén hai que unir ásmoitas mulleres que foron rapa-

das.As testemuñas recollidas enBueu corroboran prácticas quese repetían noutras vilas:“Des-pois de darlles aceite de ricinoobrigábanas a saír a desfilar po-las rúas para escarnio. Pero éque ademais obrigaban tamén aoutros veciños a saír a rúa para

mofarse delas. ¡E pobre deles senon o facían!”,explica o historia-dor. Para sufrir esta humillaciónnon facía falta moito:“en Bueuexiste o caso de mulleres que fo-ron rapadas por ter acudido aun enterro laico cun vestido co-as cores da República”.

Isto tamén sirve para expoñeroutro aspecto interesante: os lu-gares da memoria.“Hai sitios nosque se exercía a represión peroque polo paso do tempo, poloscambios ou porque se constrúeneles esquécense. Pero hai ou-tros que permanecen no recor-

do e convírtense en lugares dememoria”, explica Hervella. En-tre eses lugares, o historiadorapunta a fábrica de Massó enBueu,a de Cervera en Cangas,aspropias rúas polas que desfila-ban as rapadas e incluso a ría.“Galicia ten unha gran fosa nomar”,suliña.

Bueu conta cunha das figurasicónicas da represión: o propioalcalde Johán Carballeira.“É daspersoas escollidas polo que sim-bolizaba e pola ascendenciaque tiña sobre o pobo. Sen em-bargo, tamén foron a por outraxente menos coñecida pero quenon era menos representativaou menos importante, comoaqueles que eran capaces de ar-tellar unha protesta ou reunir a

un grupo de xente contra o caci-que local”,explica.

No municipio tamén sobre-sae a figura de Francisco Escá-neo, que participou na fuga docalabozo en decembro de 1936tras supostamente golpear a ungarda cunha perna de pau (eratolleito). Sen embargo, estaanécdota é desmentida polassúas propias fillas, algo que oshistoriadores consideran lóxico.“É algo normal coas fontes orais.Toda sociedade necesita crearos seus mitos e incluso martires,aínda que as veces sexa en per-xuizo das familias”,conclúe Gus-tavo Hervella.

O coordinador do proxecto “Recuperando a me-moria”, unha iniciativa da Consellería de Cultura edas tres universidades galegas sobre a represióndurante a Guerra Civil, estará o domingo en Bueu

para participar nos actos que organiza anualmen-te a Asociación Amigos de Johán Carballeira. Gus-tavo Hervella aportará algunhas das conclusiónssobre o traballo de campo realizado en novembro

de 2007 en Bueu, no que se entrevistaron a fami-liares de persoas que foron represaliadas. Taménse proxectará un video con extractos desas entre-vistas.

Familiares de represaliados de Bueu entrevistados no proxecto “Recuperando a memoria”. // G.Núñez

A memoria da represiónen Bueu

Case 60 veciños foron represaliados entre 1936 e 1939

Carballeira foirepresaliado poloseu simbolismo eascendencia no pobo

REDACCIÓN n Bueu

La Consellería de Sanidadeacaba de confirmar una sub-vención de 50.000 euros alayuntamiento de Bueu, quevolverá a formar parte de la redde Concellos Saudables. La re-solución fue publicada ayer enel Diario de Oficial de Galicia(DOG), por lo que en breve el

gobierno municipal podríaempezar a programar las pri-meras actividades.

Esta iniciativa se puso enmarcha por primera vez el añopasado y contó con una granaceptación por parte de los ve-cinos.Entre otras cosas,se orga-nizaron actividades deportivasy se realizaron charlas sobrenutrición y hábitos saludables.

En Pescadoira hay un parque biosaludable. // Gonzalo Núñez

Sanidade incluye de nuevoa Bueu dentro del programa“Concellos saudables”

REDACCIÓN n Bueu

La junta de gobierno de la Di-putación de Pontevedra aprobóayer el proyecto para la mejorade la carretera que une el lugarde A Portela con el barrio de Ban-da do Río, en pleno centro deBueu. La actuación se incluyedentro del Plan de CooperaciónProvincial y tiene un presupuestode 153.000 euros.

Los trabajos incluyen el asfal-tado del firme actual y de las zo-nas que fueron ensanchadas, lalimpieza de los márgenes, la rea-pertura de cunetas y el perfiladode taludes en un trayecto de casitres kilómetros.El vial presentabaun evidente mal estado en algu-nos tramos debido a la circula-ción de tráfico pesado –proce-dente del polígono industrial deCastiñeiras– y las obras realiza-das en su día para la instalaciónde servicios como el gas natural.

Este proyecto se une a otro yaaprobado la semana pasada porla Diputación,consistente en unaactuación muy similar pero en el

tramo comprendido entre A Por-tela y la entrada del parque em-presarial, con un presupuesto deunos 70.000 euros. Esta obra fuereclamada en varias ocasionespor Fecimo y por la asociaciónde empresarios de Castiñeiras.Sin embargo, todavía queda pen-

diente la reurbanización de laotra carretera provincial del en-torno y que discurre hasta el cen-tro de la parroquia de Beluso.Concello, Diputación y vecinosestán intentando consensuar unproyecto que permita la cons-trucción de aceras.

La Diputación aprueba el proyecto parala mejora del vial A Portela-Banda do RíoLa obra incluye el asfaltado de la carretera y la reapertura de cunetas

Responsables de la Diputación visitaron el vial hace unos días. // G.N.