D CT D - URL

41
- D c.. o CT - D -

Transcript of D CT D - URL

Page 1: D CT D - URL

-D

c.

. o CT -

D -

Page 2: D CT D - URL

La elaboración e impresión del presente libro fue posible gracias al apoyo financiero del Fondo de Desarrollo Indígena Guatemalteco -FODIGUA-.

Swajb'anil/Colección: Maqb'alil/Serie:

Tuqanil/ Área: Yajawil swajanil/Directora de la colección:

Ajtz'ib'/ Autor: B' onb'alwom/Ilustrador:

Jolb'alwom tz'ib'/Diagramador: Sayomilb'al/Revisor:

Smitx'q'ab'il kuyb'anil/Materiales Educativos, No. 191 Q'anjob'al, No. 7 Lenguaje, libros de texto, No. 5 Lucía Verdugo de Lima Jorge Raymundo Velásquez Mauricio Xulú Sincal Carlos R. Figueroa Saqch'en Ruperto Montejo

Lic. Gonzalo de Villa, sj Rector

Licda. Guillermina Herrera Peña Vicerrectora General

Dr. René Poitevin Vicerrector Académico

Dr. Hugo Beteta Vicerrector Administrativo

Lic. Luis Quan Secretario General

© Universidad Rafael Landívar. Instituto de Lingüística y Educación. 2003.

Page 3: D CT D - URL

Stxolil yul tx'an

Stx'oxb'anil tx'an ....................................................... - 5

Stxolil skuylay tx'an Yet kuywajwom ........................................................ .....!!..- 7

B'ab'el tuqan Heb' sxol te'laq

Skab' tuqan

1 noq ............................................. . 9

H b l I h' 1 ' b'' e noq e I q anJa 1 .......................................... == 15

Yox tuqan Sq'inal heb' jatnom son .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . :. 22

Skan tuqan Hach hintxutx............................................................ ..:.!!... 28

So' tuqan Kob'eyb'al .................................................................. .... 34

Page 4: D CT D - URL
Page 5: D CT D - URL

Stx'oxb'anil tx'an

Tx'an koyox un yul koq'anjob'al ti', haton tx'an hoq hon kuyon jab'oqxa tzet yok stxolil

koq'anej, tzet yok yaqan stz'ib'layi ma skuychaji.

Ay tx'an jun, tx'an kab'. Ha' tx'an ti' xin haton tx'an yox. Yetoq skuychaj stxolil koq'anej hoq kokuy k'apax yib'an b'eyb'al jet, yib'an staynejom yib'an q'inal ma yib'an sjelanil anima q'anjob'al, k'al iqejal yet kob'ey yin swatx'il. Yochwan tol hoq kam skuylay tx'an yin smasanil, k'al yin k'ojan k'ulalil. Kaqtu' chi yunej ...

- 5 -

Page 6: D CT D - URL
Page 7: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Stxolil skuylay tx'an Vet kuywajwom

Hach kuywajwom:

Yuj wal tyoxh ayach, yuj wal tyoxh tol chach kuywaj yul koq'anjob'al.

Tx'an un mitx'b'el ok huj ti', haton tx'an "koyox un yul Q'anjob'al". Taxa max hekuy tx'an b'ab'el, tx'an skab'. Ha' nani' xin hoq kuychaj tx'an yox. Chi jochej chi jal jun kab'oq stxolil tzet hoq yun haq'anon tx'an yetoq heb' unin.

Hoyeb' tuqan yok yul skuyb'anil tx'an. Sb'ab'el tuqan chi scha' ok ya Ion tx'an yib'an sxol te'laq noq'. Yin jun kuyb'anil yib'an sxol te'laq no' ti', chi kuychaj k'apax yib'an b'ihej. Yin skab' tuqan chi allay b'ilk'ulal yet lanan slajwi el junan te'laq, junan eltzab'laq k'al tzetaq yet chi k'ayaj yuj jun ilal chi ayol jib'an.

.._ 7 -

Page 8: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

-=- 8

Yin yox tuqanil chi kuylaj yib'an heb' jatnom son. Chi kuychaj k'apax yib'an smasanil jelanilej aykan koxol. Kax chi kuychay k'apax jab'xa tzet yok koq'anej.

Yin skan tuqan ay juntzan kusk'ulalil b'ay komam kotxutx, k'al tzet chi yaq' komam kotxutx ayon. Chi lajwi sq'anjab' tx'an yib'an kob'eyb'al. Chon skuy yib'an b'eyb'alej lanan sk'ayaj koxol.

Yin jun jun tuqanil ayay yilchaj un yin junjunal ma yin wajanil. Ayay mulnajil tz'ib', ma mulnajil hoq yun heb' u nin b'ay yatut ma sxol anima sk'atan heb'.

Yowalil xin tol k'ojank'ulal chach toj yin junjunal.

Page 9: D CT D - URL

L--iº --- ¿Hoqtaqmi junoq

B'ab'el Tuqan Heb' sxol te'laq noq'

sxolaq te'laq noq'? ¿Chim hochej chi hoqtaqnej junoq? Yet max el yich yib'an q'inal ti', yet max q'axnaj aj yuj yaqan komam k'u, kax max alji aj smasanil tzetaq yok sxol te'laq noq'.

Ay mimeq, ay yalixh. Ay chi ek' -~~ -~~ -•"-"\)..

ssat tx'otx', ay chi ek' jupupoq ssat -~-::-- ~:::_: 1 -(J"":~-- __ .,......_-~ kan. Ha' yopiso tu xin. Ha' yok

Koyox un yul Q'anjob'al __

,-,~:~s~jJ\ ::::;J::7 Uf\,'\ ~"'

J).,h!1'.~ j

~1"~ J

--A

yib'an yuj komam kotxutx yajaw yib'an q'inal. Ay k'apax heb' yulaq a'ej chi ch'ib'i. Ay pax heb' xin yulaq tx'otx' chi ch'ib'i.

Ay heb' chi xiw b'ay anima kax chi elajoq. Ay pax heb' xin ow yoki kax chon elaj tet. No' b'alam, no' oq, no' koj, no' lab'aj, no' sk'ultaqil txitam, haton no' chon xiw b'ay. Ta chi kotx'em no' ma chi kocha' el kob'a yetoq, ay smay kochilay yuj. Juntzanoqxa xin kaxk'al sxolaq te' yoki, puch watx', k'am b'ilk'ulal jiloni. No' txitx, no' kukis, no' tx'uk chej, no' wax, no' tz'ikin, no' alaw, no' utxum, no' kon.

Ay heb' xin chi sje schilayi, ay heb' k'amaq. ¿Hoqtaqmi juntzanoqxa hayach ti'?

.... 9 -

Page 10: D CT D - URL

- ~ Koyox un yul Q'anjob'al

Yalan ti', chi hatz'ib'on ay sb'i juntzanoqxa sb'i k'ultaqil no' hoqtaq ...

Chi sje haq'anlen tet hamaxhtol ma tet hamam hatxutx.

Chi sje k'apax haq'anlen tet heb' hetb'i.

Sxol telaq no' wojtaq sb'i.

¿ Tzet chi hana' yib'an junjun?

Q'anjab'aneq yib'an ...

- 10

Page 11: D CT D - URL

Koyox un yul O'anjob'al ~ -

.,...'™"'"~ Ojtaqb'i'el b'ihej yib'an no' sxol te'laq no' ...

Yin kokuyoj chi kochahok ti', ay mimantaq tzet yetal hoq kokuy yib'an. B'ab'el tol hoq hon jelanb'i el jilon aj koti'. Skab' tol hoq kokuy k'apax juntzanoqxa b'ihej yul koq'anjob'al ayay yul tx'an ma tol hoq koq'anlej jab'ej. Yox, tol hoq kokuyon koq'anon koq'anjob'al ti' koxol, chi lajwi tu' kax hoq kosik'on konab'al yin jun jun q'anej hoq jala' ma hoq jilajoq. Yin skan, yetoq koq'anjob'al kax kokuyon yok stxolil skuychaj koq'anej. Hoq jaq'otanej k'apax kotz'b'li, kax hoq kokuyon k'apax jun tzanoqxa nab'alej yib'an yok b'eyb'alej k'al kosayon ok yip. Yul jun jun tuqan hoq kokuy junan tzet max jal ti'.

Jileq aj yin kannuq'al juntzan b'ihej ti':

- Witz ak'al - Olanlaq - K'ultaqil chej - Polom te' - Te'laq - Ch'imlaq - Julom no' - llom no' - Witzlaq - K'ultaqil - Siwom - Lab'

_:_ 11 -

Page 12: D CT D - URL

..e o ·w e o O"

e :::J

-----e :::J

-----e o .D ">-o e o ~

..e o +-(1) N +-O" (1)

.D -N +-o ~.:.-

+---e ::::: o o e X o +- e (/)

o+- O" I += o o (1) ~ +-o ·e o o a X :5 U) >-e ::::, • X o >-o ~

E (1)

O" :::J o X

o o z z • • • • •

E o o .D

o z • • • •

E :::J X +-:::J

o z

N -=11

1

Page 13: D CT D - URL

\...

Koyox un yul Q'anjob'al __

Juntzan stxolil sb'i no' noq' ayay ti', ay heb' chi sje sjob'layi ay heb' xin k'am chi sje'. Txolil hatz'ib'en yalan jun jun sb'i b'ay tet chi job'layi b'ay tet k'amaq. Kukis, lab'aj, saqchej, saq txitam, ak'atx, chej, wakax txitam, tx'i', kaxhlan, pech, b'alam, mis, uk', txitx, us, tx'ow, wax, oq,

tz'ikin, q'aq, ajtz'ok', koj, peqey, utxum, kon, aja' .

.,.:¡;-,----;y-"'f24.-~W~

Chi sje sjob'layi K'am chi sje sjob'layi

..:.::..13 - ·

Page 14: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'an¡ob'al

' _ ..:.:::.. 14

Ay k'opox no' chi sje schiloyi, ay no' xin k'omoq. Txolil hotz'ib'en yolon junjun sb'i b'oy tet chi chiloyi b'oy tet k'omoq.

~

Chi sje schiloyi K'om chi sje schiloyi '

Page 15: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Skab' tuqan Heb' noq' chi q'anjab'i

.,. ¡ - Toxa wal chi ayol q'in wuxhtaq, xhab' no' alaw.

- Ha' toxa wal, tol b'ilk'ulal jet, xhab' te' paqxaq. - ¿ Tzet yuj xan b'ilk'ulal xin? Xhab' alaw.

, 1 ; ;_ .....----="'-~~,'<:,~-~

- Tol wal b'ilk'ulal, tol hawal sjay jilal hon, xhab' te'. - Hasan tol q'in, tol tzaloj k'ulal heb' juxhtaq, heb' janab', xhab'i. - Yel toni palta hayon wal chi jiqeloq, xhab'i, tol chon ul tzok'laytoq yuj

heb'. - ¿ Tzet yuj? Xhab' k'al alaw. - Tol chon ul tzok'laytoq, tol chon ok awen te'al yulaq na, xhab'i. - Yel toni, k'ojan k'ulal hek'ayajoq, xhab' no' alaw. - Yilxami ta tol hasan hon haqxa, tol smasanil hoq k'ayoq. - Komasanil hoqon mitx'chajtoq, xhab' alaw tu'. - Hoq k'ayaj ha' a'ej, hoq k'ayaj ak'um, hoq k'ayaj syaxil yib'an q'inal.

- Hoq kosay toq kob'a najat, ma hoqon kameloq ta tol kay k'al tu hoq tzok'aly hex ajoq, xhab' no' alaw.

4--·-,,-~ ..,,¿, t J, :__'y¡/: ~

Yuj tu' xan chi jal tol b'ilk'ulal, tol kusk'ulal.

- 15 - ·

Page 16: D CT D - URL

~ - Koyox un yul Q'anjob'al

Kotaq'waneq yin wajanil

¿ Tzet konchi yib'an jun b'ilk'ulal ti'?

¿ Yel mi, tol b'ilk'ulal yuj heb' juxhtaq no' k'al heb' juxhtaq te'laq?

¿Hoq mi hon mitx'chajtoq hayon anima hon ti', tatol chi lajwi aj te'laq, ma no' noq'alej?

¿ Tzet hoq yun komitx'chajtoq?

¿ Tzet chi yaq' syaxil q'inal ayon?

¿Aymi yanb'alil jun b'ilk'ulal ti'?

- 16

Q'anjab'aneq hex unin b'ab'el. Chi lajwi kax chi heq'anlen b'ay hemaxhtol, ma b'ay junoq icham winaq tzet watx' chi yun yok yanb'alil jun b'ilk'ulal ayay koxol ti'.

Page 17: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al _ _

¿ Tzet b'ihejal hoq sje kokuyon yin jun q'anej tol to xjilaj ti'?

Ay mimantaq sb'i noq'al chi sje konateq yin. Palta xin ay pax b'ihej yet te'laq chi sje kokuyoni.

Sb'i mimeq te': te' k'isis, te' taj, te' ji', te' k'olol, te' ixim te', te' pinul, te' chulul, te' san, te' q'anaq', te' on.

·lw' <''\ r -~~ •

,/\ /V'"'"'

Sb'i ak'um: an ch'im, an tz'oloj, an saq ch'im, an mab'al, an tuxib'.

Sb'i eltzab': te' yal k'isis, te' k'isb'al, te' saqel, te' chulub', te' k'ix.

¿Heyojtaqmi juntzanoq sb'i mimeq te', ak'um, eltzab'alq?

¿Heyojtaqmi tzet chi ok junjun maqan syaxil yib'an q'inal?

" 17 - ·

Page 18: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

Yin jun kab' maqan kuyoj max jilaj ti', chon q'anjab' yib'an b'ihej. Ay sb'i noq', ay sb'i te', ay sb'i eltzab', ay sb'i ak'um. Smasanil tzet aykan yib'an q'inal ti', ay k'al sb'i.

Yul koq'anej ay b'ihej chi sje yok jetoq, ay pax xin k'amaq. Haxka juntzan stx'oxb'alil ti'. Te' taj, chi sje jaloni:

Hintaj, hataj, staj, kotaj, hetaj, staj heb'. Ma te' on, chi sje jaloni: won, hon, yon, jon, heyon, yon heb'.

Ha' nani' jileq juntzanxa stx'oxb'alil:

B'ihej Mak yet B'ihej Mak yet

Tz'oloj hintz'oloj ub'al wub'al

hatz'oloj hub'al

stz'oloj yub'al

kotz'oloj jub'al

hetz'oloj he yub'al

stz'oloj heb' yub'al heb'

... 18 _ _ _ -- _ _ _ _ _ ..

Page 19: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Ha' nani' hetz'aqtzeneq heyet.

- ............ ~

B'ihej Mak yet B'ihej Mak yet

mis utxum

Juntzan b'ihej chi jil ti', tok'al chi jak mak ay yet kax chi k'expoj yali. Ay pax heb' xin yet chi ok mak ay yet kax chi k'expoj yaqan. Haxka sb'i jun jun komimanil chi el yaqan yet chi allay mak yet. Jileq jun tx'oxb'alil ti': penekej, chi k'ayel slajub'al ej, yet chi allay mak yet. Haxka ti':

Hinpenek, hapenek, spenek, kopenek, hepenek, spenek heb'.

Chi jil xin k'amxa slajub'al yin junjun.

. ... 19 _

Page 20: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'an¡ob'al

Kaytu' chi yun jun jun sb'i komimanil, yet chi allay mak yet. Haxka juntzanxa stx'oxb'anil ti'.

B'ihej Mak yet B'ihej Mak yet

Q'ab'ej hinq'ab' nuq'ej hinnuq'

haq'ab' hanuq'

sqab' snuq'

koq'ab' konuq'

heq'ab' henuq'

sq'ab' heb' snuq' heb'

Juntzanxa ...

B'ihej Mak yet B'ihej Mak yet

lsq'aqej wisq'aq imej wim

hisq'aq him

yisq'aq yim

jisq'aq jim

heyisq'aq heyim

yisq'aq heb' yim heb'

- s 20

Page 21: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Hetz'aqtzeneq heyet yetoq b'ihej:

Aqanej, ti'ej, txamej, k'ulej, txikinej

"'Y

B'ihej Mak yet B'ihej Mak yet

aqanej ti'ej

":"

B'ihej yet te' te', yet no' noq' yet smasanil ayay yib'an q'inal ti' yet chi konateq tol ay yikisal smasanil heb', tol ay yiqb'an heb' koxol. Kotayneq smasanil heb'.

21 _

Page 22: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

Yox tuqan Sq'inal heb' jatnom son

Yin jun tuqan kokuyoj ti', hoq kokuy yib'an sq'inal heb' jet konob' jatnom son.

~~,==\. 'f~) ~ ? / ~ ~ ¡~;\ ,,<"·~ ?'-~' / ~ ;,--,"",

/ 'Í \ / ~t \ ;\ ~ \

Xhun Kwin sb'i smam icham heb'. ltz'at sat yuj komam yajaw.

'1-\ -·. . ~,.. ' / ...,.,, ,.;. ,ef-I) ,j-. ~t. '4· .. \ (i:J '</:, ;... ¡¡ ,:,~ . ' I ' . ' .L A ' ·:¡;;-~ ?"° 1 '\' 1 L / • 1 7'fy,1 i 1 / r•·r r .,.-, .,. r Y .. -+-\' T" .• - · ·1 .. r -_ ,~--.,; ~ t.::.-< \--y 1\.--,' .-, j l,-·i N '.J

iif' · ilt"' ; 'fH/i 1 ¡ 1-1r, ·i¡5{ \ \ ~;,v~ 1 r:· {1 }r~ Íl fl¡ - v} \11· / -.- - , }\ \\

/:,,(' t , !! \_\i<S :1.. :/ ! Jf ' ~\\l (-'-f5'§ & ,.11,. ¡¿ ; ·; <;\ ,,' <;) <°? 9 'S'

~:- .. -~f~f '- 1--1--1-L , ·r···1r··· ''

1-Ay hab' jun swayich max oki, xhi. Yul swayich tu' tolab' ay wal ok jun ~ miman kanal b'ay yatut. Yistil k'al "~:t: ~:?~·- Ir

heb' skutz'in, heb' sk'ajol, heb' sni', ., a "

heb' yi txikin tol hab' chi tzaloj heb' . Tol chi ok kanal yuj heb' smasanil. Jun son puch wal tx'ijan yok snuq'. Hab' wal chi jayok snuq' te' sxolaq te', xhi.

Haxa max el swayan k'am hab' tzet. Max xiwaj sk'ul, ha yaloni yamita junoq yab'il, ma junoq kamich hoq jay yin.

Max yalon tet yistil. Haxa yistil tu' max yalon k'apaxoq, yamita ay junoq yiqb'ej ayok yib'an.

Maj pax xin, haxa stoj sxol telaq tu' hab' max ilchaj ok te' sanik' te' yuj, haxa stzok'on jun yet kax max yiqonteq.

:. 22

! 1

Page 23: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Yet max jay b'ay yatut kab' max ok sjoson te'. Ha' yok yin jatnom son al tu'. Haxa el kan yich sjelanil tu'. K'ojank'ulal max kuyon sb'a yin. Tuton yetmi okoq. Aymikan yib'an yuj yichmam, yuj yajaw yib'an q'inal.

/ tifJ~ ,/

!

Max xkuy sjelanil ti b'ay sk'ajol, b'ay skutz'in, b'ay yi txikin.

~

Ha' nani' tol ojtaqb'il heb'. B'inaj Xhun Kwin yuj smasanil konob' q'anjob'al. Ojtaqb'il tol ha heb' jatnom son. Ha yiqb'anil heb' ay kan ok sxol konob'.

. .. 23 .-

Page 24: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

Ha' nani', koq'anleq tzet chi sje kokuyon yib'an sq'inal heb' jatnom son.

• Kona'eqteq

~ ~).,t¡,¡,,.;,wii.i¡., . 1 ,,. yv11

~.~0~

• Nab'alej

24

Tzet sb'i heb' jatnom son tu'. Tzet sb'i te' te' chi ok sonal, yuj heb' B'aytal chi el ste'al te' son tu'.

~ ,.. lfts) '\ ' l )

>

\

({l ) , .. 11, ~!,,;,V.;¡;t.

1/¡¡ ~ ' ·111t;,,, v·

, ., N•it1Jlr«1/fi ! ' '" ¡t, ...-...__ "\ ~· ~ ',,_ '"'''" _./....__ \JIU,1------. _/ /' ""'L.-,

/ ,1,'1 ' ,\)}!/ ',,) jll;~ffJ 0 ~Í/Í,p ~ V-'

. "..JltlL¿. /,., ,,. . ,-;;:_ / , ' --<,/,t ¡; ¡;,, L L ,_. - _,,---,?,_

~ , v,//,.¿,,c_ _

Tz'et junoq xa mulnajil yojtaq heb' q'anjob'al konob'. Chim sje stz'unlay te' sanik' te'. Tzet junoq smulnajil heb' xal ix. Watx' mi chi kokuyon junoq kojelanil.

Page 25: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Kokuyeq juntzanoq xa b'ihej yib'an. Juntzan b'ihej chi el yin te' son, haton tila: sanik' te', ssat son, stzuhal, smimanil, yaqan, sk'ul, sq'ab' son, no' ixkab', schemtehal, snuq' son, yune' son, k'oxom son, stx'uxub'al.

,,,_,.r¡~

<....",;:;,-- . ,.,.,..,, "~, >J:;; ~ e r 'i -,J t ~·" 0~ ..... ).?s/ 7.:, l Te' sanik te'

-· ""; ,, . ~L ,,_ J \ { r M

c.,,.~'\ ~ ,.. .,_,..., /

'r' ,r ,~;-'~-:_ l I r:L<Ji --t. 1;¡

• \- ... \tu .. ilt,f,,lli.}1t.wi-~w.,,. ~:~ ~r~,,..,, "' - ...

Sq'ab' te' - /..J.

~

6'~º~ so'-"

' 'º' \0 ~01-0'0

,e)\ s +o.'O \ \0 K)O'

. r.T!!J ¡/" ,,¿_01-0

\ \0 ' 0""º' \ ~ s\1;

1

\ \

yixkab'il te'

¿ Tzet junoq xa sb'i te' jojtaq?. Chi sje koq'anlej .

. 25 _

Page 26: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

Kokuyeq janik'oq b'isb'al yetoq sq'inal heb' cham ajson jojtaqxa kob'isb'al, ha' nani' tol hoq konateq tzet chi yun stz'ib'chaji. Hoq kochahok yin kab'taq:

Kab' son, kaneb' sanik' te', waqeb' sq'ab' son, waxaqeb' ssat son, lajoneb' schemtehal, lajkaweb' stx'uxub'al, kanlajoneb' stzuhal, waqlajoneb' yixkab'il, waxaqlajoneb' sk'ul.

Ta anima chi kob'isa', tx'oq pax chi yun jalon b'isb'al:

Kawan sonalwom, kanwan josom te', waqwan ajson waxaqwan kanalwom, lajonwan iqom son, lajkawan yajaw son, kanlajonwan b'isom son, waqlajonwan manom son, waxaqlajonwan txonom son.

Ha' nani' koq'aneq b'isb'al yet hoq kob'ison juntzanoq no':

¿ Tzet juntzanoq xa chi sje kob'isoni?

-· 26 -- _

Page 27: D CT D - URL

Koyox un yul O'anjob'al _

Yet max kochahon ok yin yox tuqan kokuyuj ti' max jab'ej tzet max yun yok heb' josom son yin sjelanil.

Ha nani' hoq kotz'ib'ej tzet yok sq'inal junoq xa anima yul kok'ultaq. Chi sje kotz'ib'en yib'an heb' job'om no', heb' antom anima, heb' xuhom tz'ayil, heb' jeqom q'ajil, heb' sik'om unin, heb' jatnom na, heb' maxhtol, ma heb' antom yab'il satej.

_:_ 27 _

Page 28: D CT D - URL

__ Koyox un yul O'anjob'al

Ayoq to hach ek'oq Ayoq to haq'anej ayin Ayoq to haq'axanil wetoq Ayoq to hin hiloni Ayoq to haq'ab' wib'an Ayoq to hatzulab'al win

Puch mi b'eyom hin

Skan tuqan Hach Hintxutx

chin. tz~loji 0 V~"'-:! . 1

aym1 w1p ~1 1/}! 1··\ 1 /

tojol hinb'eyi 1 . J '/

Puch mi Puch mi Puch mi Puch mi man hin~ucho~ . .-- -~=-j ;1 }! :i! f¡ ·

watx' ch1 wuteJ h1nb'a r 1 1 ,J .Jj r7]

Palta xin k'am hach xa ~::_-~.Y~-erM~·\_:;:·•~~~~.:,,/ Palta xin max hach toji ""' ,.-~ ~ · ,, M·~ ,pt,._

Puch mi

Palta xin najat hach xa Palta xin max hach toj ssat kan Hasan xin junjun k'u chach wab'e Hasan xin junjun k'u chach hin waychenej Hasan xin jun k'u chin hanik'okoq.

Man kamnaqoq hach el ayin.

~ 28 ............... -··· ..... .... . ..... ~.~

Page 29: D CT D - URL

Hach Hinmam

Mamin, chach wochej Mamin, chach hinnateq Mamin, chi wab' haq'axanil Mamin, ayach ek' wetoq Mamin, chin tzaloj hetoq Mamin, chin hatzuheloq

Hax hach chach tzaloji Hax hach chach ek'jab'i Hax hach chi haq' hinnab'al Hax hach chi hateq wip Hax hach chin hamontej Hax hach ayach ek' wetoq

Manchaq hach k'ixwi Manchaq hach kusi Manchaq hach oq'i Manchaq hach k'unb'i Manchaq el aw Manchaq el hip

¡Ayin k'apax ek' hetoq!

,yÑN/. , • ~ """""" ¡ ·f4't<~, ....

.... ~, ...... , ...... - ""1.,._ - .,v,,~

~L,,.t•• ~e>-

Koyox un yul O'anjob'al __

..,..... ¡.4.¿.,.¿.,,..

~¡¿¡.-

.:.. 29 re--

Page 30: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

Kokuyeq kob'a yin b'isk'ulal yib'an jawjitoq tet heb' komam kotxutx.

¿ Tzet chi yaq' komam kotxutx ayon?

Yet chon alji tol chi tzaloj heb'. Palta chi ok k'apax b'ilk'ulal yuj heb'. B'ilk'ulal yet kolowi. Yet kopichil, yet kolob'ej, yet kokuywi.

Yet max hon ch'ib'teq. Chon skuy heb' yin kob'eyb'al yin koq'anej, yin watx' nab'alej, yin watx'k'ulal.

Yujtu' xin tol yowalil chi konateq heb'. Yet icham animaxa heb', tol hoq kotayneq heb'.

· 30

Page 31: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Q'anjab'oqoneq janik'oq yib'an heb' komam kotxutx.

- Kob'iseq jaywan hon ayek' komam kotxutx jetoq. - Kob'iseq jaywan hon kamnaqxa komam kotxutx. - Jaleq ay sb'i komam, sb'i kotxutx junjun hon. - Kotz'ib'eq ay sb'i komam kotxutx.

Konaheqteq: yet chi kotz'ib'en b'ihej anima tol chi kochahok yetoq mimeq tz'ib' max kokuy yin tx'an skab' J

un. J

: 31 _

Page 32: D CT D - URL

_ _ Koyox un yul Q'anjob'al

Chi sje kotz'ib'en junoq sq'anejal b'it, ma junoq watx' ochch'al yib'an sb'i kotxutx, komam, jichmam.

Chi sje k'apax jaq'on yib'an saqil q'inal.

Ma yib'an kokonob', yib'an noq', yib'an te', ma a'ej.

Ha' nani' kotz'ib'eq junjun hon tzet yib'an chi jochej

--

------· --------~:.J- ----

....::... 32

Page 33: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Kokuyeq juntzanoqxa nab'alej kayti'

- Komam kotxutx, yetoq kojunahil smasanil lajan yok haxka junoq miman te'.

masank'ulal - ~ '

--6~ ·;:., ~ ~- ~i:)(b

~-~ % &~.¿é\

'1-'0

y ~ '0\ { /~O: ,¿p' .J o,.. )?é;i y:_ ...r

kamk'ulal

tx'ijank'ulal

watx' uteb'al

q'anej

b'eyb'al

Yin junxa tuqan hoq kokuy jun jun tzet yoki.

33 _

Page 34: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

So' tuqan Kob'eyb'al

¿B'ay chi tit kob'eyb'al? ¿Maktxel chon kuyon yin?

Jantaq jojtaq, jantaq jeji, jantaq kob'eyb'al, jantaq masank'ulalil ma itz'at satil aykan ayon haton jichmam ma komam icham, kotxutx ixnam max aq'on kan ayon. Heb', max kuykan heb' b'ay yichmam k'apaxoq. Kaytu max yun stitkan yichal. ¿ Tzet b'eyb'alej max tit yichal tu'? Haton heb' hoq kokuy yintaqil ti'.

Ayilal chi jutej kob'a b'ay komam b'ay kotxutx

I

¡{:1111!/[!Í J

, />·<r S-<Í

/\ ·-·

34

Page 35: D CT D - URL

¿ Tzet b'eyb'alil aykan ayon?

Mimantaq b'eyb'al aykan ayon. stxolil b'eyb'al ti' haton heb' ayok jipoq, ayok jujuloq yet

Heb'

chi yun kob'eyteq yin watx'k'ulal yin masank'ulal yin tzalojk'ulal: Ay

b'eyb'al yet sxol konob'al

Ay b'eyb'al yet

kotaynejb'alil

Ay b 'eyb'al yet txajil

Man hasanoq ti', ay juntzanoqxa mimantaq b'eyb'alil aykan koxol.

Ay b'eyb'al yet

komulnajil

Ay b'eyb'al yet

kokuyojal

B'eyb'alil Q'anjob'al

Ay b'eyb'al

yet kornonteb'alil

Ay b'eyb'al

yet kojunahil

Koyox un yul Q'anjob'al _ _

Ay b'eyb'al yet

komojanil

35 _

Page 36: D CT D - URL

__ Koyox un yul Q'anjob'al

B'eyb'alej yet komulnajil.

Heb' komam kotxutx yet chon mulnaji chi yalon heb' ayon:

- Chi jihel koq'oxq'om ma kowonit kax chi koq'anon mimank'ulal tet yajawil mulnajil.

- Chi koq'anteq swatx' q'ab'il jib'an yet man hoq hon yasjoq, yet manoq elteq junoq lab'aj jin, ma junoq jotx' ma junoq q'ajil.

- Yet chi lajwi komulnajil kax chi jaq'on yuj wal tyoxh b'ay jajawil. Yuj k'am tzet max oni.

- Yet chon toj mulnajil tol masank'ulal chon toji, k'am k'al owalil yetoq xala ix, ma unin ma junoq noq'.

36

Lajan b'eyb'alej yet heb' xal ix chi mulnaj b'ay sna ma yetoq smam stxutx.

Page 37: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

B'eyb'alej yet komojanil:

Yet chi nupay junoq mojan anima, heb' mamej txutxej, alib'ej, xajanej tol chi ay mochan yetoq jun mojan tu' kax chi yalon heb' sb'eyb'alil jun mojanil tu':

- Yin jun mojanil tol chi jochelej kob'a. - Tol jichan yok kopixanil jin junjun hon. - K'amk'al owal chi kosaya'. - Heb' ix tol saq chi yutej smulnaji. - Chi staynej

yetb'i k'al yuninal. K'am xa chi sje yahontoq ssat yin junoq xa winaq. I

J~,1> v"

1 1 ~ ~~Jlf1rtíJl!\!t. rn\1-=Y T -ll¡í: 11

i

r

~>--.._,}/1/t,Jf

I

= 37 _

Page 38: D CT D - URL

__ Koyox un yul O'anjob'al

¿Jantaq b'eyb'alil ayay koxol yuj komam jichmam?

Kotz'ib'eq jantaq jojtaq ma chi jab' sb'inaj yuj komam kotxutx. B'ab'el kotxoleq ay sb'i tzet jojtaq.

~ 1 11:. 1 J

'

~--·-------

Ta k'am chi konateq chi sje ko meltzoj jintaq kax chi jilon aj junelxa .

... 38

Page 39: D CT D - URL

Koyox un yul Q'anjob'al __

Ha' nani', yet chon meltzoj b'ay jatut kax chi koq'anlen tzet yok junoq b'eyb'alil tet junoq cham icham winaq ma tet junoq xal ixnamil ix. Chi kok'ub'e kan yul konab'al, haxa yet chon uji kax chi kotz'ib'en tzet yoki, chi sje kotz'ib'en kayti' ma yul jun.

1 1 ¡

í í , 11,

1

! l.

¡n.

~ -----

- ·--····- - -- -- - ························ ····-----~---- . ··- -- ~----"'""· .... - -.·»- --39 _

Page 40: D CT D - URL

Esta publicación fue impresa en los talleres gráficos de Serviprensa, S.A. , en noviembre de 2003. La edición consta de 1000 ejemplares en papel bond 80 gramos.

Page 41: D CT D - URL