A ARTE GÓTICA

A ARTE GÓTICA

“Por definición, a catedral é a Igrexa do bispo. Dende os comezos da cristiandade estableceuse un bispo en cada cidade. A catedral é, pois, unha igrexa urbana. O que a arte das catedrais significa en Europa é, ante todo, o espertar das cidades(…) A catedral domina a cidade. Xermola dese núcleo de fertilidade. Vela sobre todo o que se forxa e intercambia dentro dunha aglomeración que á marxe dela non é máis cun labirinto de rúas, cloacas e pocilgas. Concentrada. Apretada. Cidade pequena aos nosos ollos”. Europa en la Edad Media. G. Duby. Ed. Paidó. 1990. Catedral

de Chartres

A Arte GóticaÉ A EXPRESIÓN DA NOVA

CULTURA URBANA DA BAIXA IDADE MEDIA

ARQUITECTURA RELIXIOSAARQUITECTURA CIVIL

EN TORNO AO TERMO “GÓTICO”

ORIXES DO TERMO “GÓTICO”

A SÚA APLICACIÓN NO CAMPO DA ARQUITECTURA• “Opus francigenum” (obra francesa, estilo francés)• O moderno fronte ao clásico• G. Vasari: o “gótico” como algo deforme e despectivo

O GÓTICO: UN NOVO CONCEPTO

A evolución da sensiblidade ao longo do

tempo

EVOLUCIÓN E CAMBIOENXEÑERÍA ARQUITECTÓNICAE NATURALISMO FIGURATIVO

“(...) En Oriente os estilos duraron milenios, e non parecía existir razón algunha pola que debesen mudar. Occidente xamais coñeceu esta inmobilidade; sempre estivo inquieto, probando solucións novas e novas ideas. O estilo románico non se prolongou alén do s. XII. Apenas conseguiran os artistas abovedar a súas igrexas e distribuír as estatuas dun novo e maxestuoso xeito, cando outra idea fixo que todas esas ideas parecesen torpes e anticuadas. Esta nova idea naceu no norte de Francia (...)”. Ernst Gombrich. Historia del Arte.

O CONTEXTO EUROPEOOCCIDENTAL NA BAIXA

IDADE MEDIA

EUROPA, ANO 1400. A CONSOLIDACIÓN DA MONARQUÍA E DO ESTADO MODERNO

FRONTE AO FEUDALISMO

CONDICIONANTES HISTÓRICOS QUE EXPLICANA XÉNESE DO ESTILO GÓTICO

TRANSFORMACIÓNS ECONÓMICAS E

SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA

(S. XIII-XV)

NOVA ESPIRITUALIDADE:

A REFORMA DO CÍSTER

(Deus é Luz)

BurguesíaGremios A CATEDRAL

• Recuperacióndo naturalismo(Aristóteles e aEscolástica)• Espertar doHumanismo(S. Francisco de Asís)

Consolidación das monarquías europeas e do Estado moderno

Desenvolvementourbano

Condicionantes históricos

AS TRANSFORMACIÓNS ECONÓMICAS:

• Desenvolvemento agrícola• Crecemento demográfico• Expansión do comercio e da banca• Desenvolvemento das actividades artesanais• “Rexurdir” das cidades (burgos)

Consecuencia do desenvolvemento do RÉXIME FEUDAL

Condicionantes históricos UNHA NOVA SOCIEDADE:

Aparición da BURGUESÍA A nova riqueza material xera un

novo consumidor e cliente da arte

Os gremios e as confrarías artesanais

Condición social do artista na Baixa Idade Media

A ARTE GÓTICA: CONDICIONANTES HISTÓRICOS

Unha nova espiritualidade:A reforma cisterciense

Sendo Roberto abade do mosteiro cluniacense de Molesmes, el e un grupo de monxes da súa comunidade propuxéronse retornar á observancia estrita da primitiva regra de san Bieito, quen no 540 fundara a Orde Beneditina. Para isto erixiu unha nova abadía en Cîteaux, onde os monxes brancos, así coñecidos pola cor do seu hábito, dedicaron a súa vida ao traballo manual e á contemplación ascética con igual empeño, poñendo en práctica o lema beneditino Ora et labora (reza e traballa). Bernardo de Claraval deu un pulo considerable ao crecemento da orde cisterciense que en 1153, tan só 38 anos despois da fundación da abadía da que foi titular, contaba con 343 mosteiros, dos que 68 se crearan pola irradiación dos monxes de Claraval

A ARTE GÓTICA: CONDICIONANTES RELIXIOSOS E ESPIRITUAIS. Deus é luz

EVOLUCIÓN DO PENSAMENTO TEOLÓXICO E FILOSÓFICO(aristotelismo e escolástica:

recuperación do naturalismo)

A REFORMA CISTERCIENSE de s. Bernardo de Claraval :

o nacemento dunha nova espiritualidade e das ordes mendicantes.

Do Apocalipse e do Xuízo Final ao Evanxeo e á Virxe María

O ESPERTAR DO HUMANISMO

(San Francisco de Asís)

DEUS É LUZ“ Deus é luz. A luz, perpetua irradición do deus luz estendido sobre as criaturas en que se xuntan a materia e o espírito, é a idea que está no corazón da estética de San Denís, a querer reducir tanto como fose posible nun santuario, en lugar do muro, facer os muros porosos, translúcidos. A sacar todo o partido da bóveda de cruzaría (...). Os raios luminosos introdúcense amplamente e o abade Suger quere que sexan triunfais, adornados con todas as rutilancias das xemas. Gloria da vidreira.” G. Duby

A ARTE GÓTICA: XÉNESE E DIFUSIÓN. EVOLUCIÓN.

2ª ½ S. XIIXénese do estilo

Reforma do CísterRexión de París(L’ille de France)

Orde do Císter

s. XIII PLENITUDEDifusión por toda Europa

s. XIV- 1ª ½ S. XVGótico Internacional

Crise da Baixa Idade Media (guerra, fames e peste)Guerra dos Cen AnosArte cortesá

2ª ½ s. XVGótico Flamíxero

Desenvolvemento decorativoEsgotamento