“Centro Cultural Marcos Valcárcel” - depourense.es · (nocivos), que para o sistema visual...

77
XORNADA DE PREVENCIÓ XORNADA DE PREVENCIÓ N N DA FATIGA VISUAL DA FATIGA VISUAL “Centro Cultural Marcos Valcárcel” Ourense, 6 de novembro de 2013 Deputación Provincial de Ourense Sección de Formación PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013

Transcript of “Centro Cultural Marcos Valcárcel” - depourense.es · (nocivos), que para o sistema visual...

XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUALXORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL

EQUIPO DOCENTE • D. Juan Carlos Rodríguez Casmartiño

Licenciado en Medicina e Cirurxía. Máster en Xestión Sanitaria. Responsable Médico de Ibermutuamur en Ourense. Coordinador de Urxencias do Centro Médico “El Carmen”.

CERTIFICADOS DE ASISTENCIA

Outorgaráselle o correspondente certificado de asistencia expedido por Ibermutuamur aos alumnos que participen con regularidade no desenvolvemento da xornada. É obrigatoria a asistencia e a puntualidade a tódas as sesións da xornada. Toda inasistencia deberá ser debidamente xustificada polo interesado sen exceder endexamais o 15% das horas lectivas da xornada; unha inasistencia superior ao 15% da duración da xornada, aínda que sexa xustificada, impedirá a expedición do certificado de asistencia correspondente.

INFORMACIÓN

Deputación Provincial de Ourense

SECCIÓN DE FORMACIÓN, CALIDADE E AVALIACIÓN DO DESEMPEÑO

Rúa do Progreso, 30-2º. 32003 Ourense Teléfono: 988 385 142 Fax: 988 385 215

E-mail: [email protected]

XORNADA DE PREVENCIÓXORNADA DE PREVENCIÓN N DA FATIGA VISUALDA FATIGA VISUAL

“Centro Cultural Marcos Valcárcel” Ourense, 6 de novembro de 2013

Deputación Provincial de Ourense Sección de Formación

PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013

XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUALXORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL

DESTINATARIOS

• Traballadores que habitualmente e durante unha parte relevante

da súa xornada laboral utilicen equipos con pantallas de

visualización de datos (PVD), independentemente do tipo de

tarefa que efectúen no seu posto.

• Delegados de prevención e membros dos comités de seguridade

e saúde das corporacións locais da provincia; e persoal ao servizo

da Administración local de Ourense, interesados na materia

obxecto da xornada.

OBXECTIVOS DA XORNADA

• Estudo dos diferentes tipos de riscos, oculares (lesivos) e visuais

(nocivos), que para o sistema visual supón traballar con PVD.

• Realizar una valoración ergonómica do contorno visual de traballo

mediante a identificación dos factores de risco que poden

provocar lesións oculares ou disfuncións visuais.

• Aprender a identificar e previr os riscos para os nosos ollos nos

lugares de traballo, tanto os que concirnen ás propias pantallas de

visualización como os referidos aos sistemas de iluminación e ao

contorno visual.

• Coñecer os métodos e modelos de prevención e tratamento das

lesións visuais relacionadas co traballo e fomentar a mellora do

rendemento visual.

DESENVOLVEMENTO DA XORNADA

Duración da xornada: 2 horas lectivas.

Data de realización: día 6 de novembro de 2013, mércores.

Horario da xornada: de 11:00 a 13:00 horas.

Lugar: Aulas de Formación da Deputación de Ourense.

Rúa Progreso, 30 - 2º. Ourense.

PROGRAMA DA XORNADA

1. INTRODUCIÓN: CONCEPTO DE FATIGA VISUAL.

2. ANATOMÍA E FUNCIÓNS DO OLLO.

3. TRABALLAR CON PANTALLAS DE VISUALIZACIÓN DE DATOS (PVD).

4. FACTORES DE RISCO NO TRABALLO CON PVD.

5. EFECTOS SOBRE A SAÚDE DO TRABALLO CON PVD.

6. PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL E DOUTROS TRASTORNOS.

XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUALXORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL

XORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUALXORNADA DE PREVENCIÓN DA FATIGA VISUAL

EQUIPO DOCENTE • D. Juan Carlos Rodríguez Casmartiño

Licenciado en Medicina e Cirurxía. Máster en Xestión Sanitaria. Responsable Médico de Ibermutuamur en Ourense. Coordinador de Urxencias do Centro Médico “El Carmen”.

CERTIFICADOS DE ASISTENCIA

Outorgaráselle o correspondente certificado de asistencia expedido por Ibermutuamur aos alumnos que participen con regularidade no desenvolvemento da xornada. É obrigatoria a asistencia e a puntualidade a tódas as sesións da xornada. Toda inasistencia deberá ser debidamente xustificada polo interesado sen exceder endexamais o 15% das horas lectivas da xornada; unha inasistencia superior ao 15% da duración da xornada, aínda que sexa xustificada, impedirá a expedición do certificado de asistencia correspondente.

INFORMACIÓN

Deputación Provincial de Ourense

SECCIÓN DE FORMACIÓN, CALIDADE E AVALIACIÓN DO DESEMPEÑO

Rúa do Progreso, 30-2º. 32003 Ourense Teléfono: 988 385 142 Fax: 988 385 215

E-mail: [email protected]

XORNADA DE PREVENCIÓXORNADA DE PREVENCIÓN N DA FATIGA VISUALDA FATIGA VISUAL

“Centro Cultural Marcos Valcárcel” Ourense, 6 de novembro de 2013

Deputación Provincial de Ourense Sección de Formación

PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Introducción

• Anatomía y funciones del ojo

• Trabajar con PVD

• Definiciones

- factores de riesgo

- efectos sobre la salud

• Prevención

Sumario:Sumario:

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

El empleo de las nuevas tecnologías ha supuesto un cambio

en la organización del trabajo en todos los niveles:

• sector primario (agricultura, ganadería..)

• sector secundario (industrias)

• sector terciario (servicios)

Introducción:Introducción:

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Y también del tiempo de OCIO

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Y SIN IMPORTAR LA EDAD..

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Más de 50 millones de personas en el mundo utilizan

diariamente PVD por trabajo o por ocio

El 80% de los universitarios padece el“Síndrome del ordenador”

El 40% de los trabajadores con PVD padecen Síndrome de la fatiga visual de

forma cotidiana

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• PVD

• Puesto de Trabajo

• Trabajador

Definiciones

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TRABAJAR CON PVD:TRABAJAR CON PVD:

Pantalla alfanumérica o gráfica,

independientemente del método de

representación visual utilizado

PVD

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Conjunto que consta de:

– un equipo con PVD,

– un teclado o dispositivo de adquisición de datos

– y/o de un programa que garantice la interconexión persona/máquina, de accesorios opcionales (anejos – módem, teléfono, silla, mesa, porta documentos..)

– y un entorno laboral inmediato

PUESTO DE TRABAJO

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Cualquier trabajador/a que habitualmente y durante una parterelevante de su trabajo utilice un equipo con PVDindependientemente del tipo de tarea (diálogo, introducciónde datos, programación, mixto)

4 horas diarias

o

20 semanales

TRABAJADOR

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

CONDICIONES DE TRABAJO:

1. Depender del equipo de PVD, no disponiendo de medios

alternativos para conseguir el mismo resultado.

2. No poder decidir voluntariamente si utiliza el equipo con

PVD

3. Necesitar formación específica, exigida por la empresa

3. Periodos continuos de 1 hora o más.

5. Uso diario o casi diario

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PANTALLAS– Tipo según visualización

– Tipo según color

CALIDAD- Dimensiones

- Estabilidad

- Luminosidad

- Contraste

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

1. Iluminación

2. Ruido

3. Vibraciones

4. Temperatura/humedad

5. Campos electromagnéticos

6. Sala de trabajo

MEDIO AMBIENTE

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• NATURAL (espectro al que el ojo estáadaptado 40-70nm)

• ARTIFICIAL– INCANDESCENTES (tono rojizo)

– FLUORESCENTES (color dependiente

de la sal)

– LÁMPARAS DE DESCARGA (sodio –

amarillo; mercurio – blanco/azuladas)

ILUMINACIÓN

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

1-Agudeza visual

2-Campo visual

3-Sensibilidad del ojo

4-Acomodación

5-Adaptación

6-Centelleo

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PERCEPCIÓN VISUAL DEL TRABAJADOR:PERCEPCIÓN VISUAL DEL TRABAJADOR:

1. GLOBO OCULAR• 3 CAPAS

– Esclerocórnea

– Úvea

– Retina

• 3 CÁMARAS (anterior, posterior, vítrea)

2. VÍAS ÓPTICAS

3. ANEXOS

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

ANATOMÍA DEL OJO:ANATOMÍA DEL OJO:

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada Prevención Fatiga Ocular ( PVD)

FUNCIÓN DEL OJO

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Facultad del ojo para distinguir pequeños objetos muy próximos entre si,

depende de:

- Calidad del sistema óptico

- Edad

- Niveles de luminancia y contraste

- Región de la retina (FÓVEA)

- Color de la luz

- Deslumbramiento, borrosidad, difusión, otros estímulos

Agudeza visual

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Campo visual

Parte del entorno que se percibe con los ojos cuando estos y

la cabeza están fijos

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Ojo humano percibe radiaciones entre 380-780 nm, sensibilidad máxima 550

- Visión fotópica (diurna) - CONOS

- Visión escotópica (nocturna) - BASTONES

- Visión mesotópica (crepuscular)

Sensibilidad del ojo

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Facultad del ojo que le permite formar imágenes nítidas de objetos situados a distancias distintas

Cristalino

• Músculo ciliar

• Edad

• Escasa iluminación

Acomodación

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Capacidad del ojo para ajustarse automáticamente a las

diferentes iluminaciones de los objetos

PUPILAAdaptación a la OSCURIDAD

30minAdaptación a la LUZ

segundos

Adaptación

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

VISIÓN NORMAL : EMETROPÍA

Función del ojo :Función del ojo :

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

AMETROPÍA : MIOPÍA

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

AMETROPÍA : HIPERMETROPÍA

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

AMETROPÍA : ASTIGMATISMO

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

“SÍNDROME DEL ORDENADOR”

• Fatiga visual

• Fatiga muscular

• Alteraciones cutáneas

• Fatiga mental

Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Disminución del poder funcional del ojo, de carácter

reversible, por funcionamiento excesivo del órgano junto

con aparición de molestias oculares y extraoculares

Fatiga visualFatiga visual

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

1. RELACIONADOS CON EL EQUIPO (pantalla, teclado,

dispositivos, mesa, silla, cables, programa)

2. RELACIONADOS CON EL ENTORNO (espacio, iluminación,

reflejos, ruido, calor, humedad)

3. RELACIONADOS CON LA ORGANIZACIÓN DEL TRABAJO

(formación del trabajador, desarrollo del trabajo diario,

participación de los trabajadores, protección, postura)

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Factores de Riesgo: Fatiga Visual

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• MOLESTIAS OCULARES

• TRASTORNOS VISUALES

• TRASTORNOS EXTRAOCULARES

Efectos sobre la Salud: Fatiga VisualSíntomas

Efectos sobre la Salud: Fatiga VisualSíntomas

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Sensación de “sentir los ojos”

• Tensión ocular

• Pesadez de párpados

• Picor/quemazón/escozor

• Somnolencia

• Lagrimeo

• Aumento del parpadeo

• Ojos secos

• Conjuntivitis/blefaritis

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Síntomas oculares

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Síntomas oculares

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Visión borrosa

• Visión doble transitoria

• Visión “desenfocada”

• Fotofobia

• Astenopia

• Halos de colores

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Síntomas Visuales

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Síntomas Visuales

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Cefalea leve

• Vértigo/mareos

• Sensación de desasosiego/ansiedad

• Molestias en nuca/columna

• Epilepsia fotosensitiva

• Postura “antirreflejos”

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Síntomas extraoculares

Factores de Riesgo: Fatiga Visual Síntomas extraoculares

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

FATIGA VISUAL

0

10

20

30

40

50

60

70

Molestiasoculares

Visiónborrosa

Pérdida decapacidadde enfoque

Dolor decabeza yespalda

Visión doble Fotofobia Halos decolores

Frecuencia de presentación desíntomas en trabajadores queutilizan pantalla (%).

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :

“SÍNDROME DEL ORDENADOR”

• Fatiga visual

• Fatiga muscular

• Alteraciones cutáneas

• Fatiga mental

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :

“SÍNDROME DEL ORDENADOR”

• Fatiga visual

• Fatiga muscular

• Alteraciones cutáneas

• Fatiga mental

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :Efecto del trabajo con PVD sobre la Salud :

“SÍNDROME DEL ORDENADOR”

• Fatiga visual

• Fatiga muscular

• Alteraciones cutáneas

• Fatiga mental

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• ERGONOMÍA

• EJERCICIOS

• CONTROL

OFTALMOLÓGICO

MEDIDAS PREVENTIVAS :MEDIDAS PREVENTIVAS :

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Estudio de la relación existente entre la persona y su trabajo, tiene como objetivo

la adaptación del trabajo a la persona con el máximo de confort, seguridad y eficacia

ERGONOMÍA

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Equipo

• Medio Ambiente

• SOFTWARE

• Organización del Trabajo

Medidas Preventivas:Ergonomía

Medidas Preventivas:Ergonomía

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Equipo

• Medio Ambiente

• SOFTWARE

• Organización del Trabajo

Medidas Preventivas:Ergonomía

Medidas Preventivas:Ergonomía

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

ErgonomíaDiseño del puesto

ZONA CONFORTProgramas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

DISTANCIA DE LOS OJOS A LA PANTALLA, TECLADO O

DOCUMENTOS

45-55 cm

PANTALLAS TÁCTILES

>30cm

ANGULO DE VISUALIZACIÓN DE LA PANTALLA

10-30º

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

GAFASDistancias <50cm

BIFOCALES, GAFAS DE SOL, MULTIFOCALES

Reducen legibilidad

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• IMAGEN estable

• CARACTERES mínimo 3mm

• LUMINANCIA 100 Cd/m2

• CONTRASTE ajustable

• POLARIDAD (negativo, positivo)

• Pantallas MONCROMAS de polaridad

negativa – color amarillo o verde

• Pantallas POLICROMAS, no >6colores (4 + B/N)

• Móvil en las 3direcciones (horizontal 90º, vertical 15º, altura libre)

Diseño de la Pantalla

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Evitan reflejos

• Micro malla/ultravioletas/polarizantes

• Acumulan polvo (filtros con toma de tierra)

• Disminuyen luminancia y contraste

• Última medida

Filtros

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

– Legibilidad

– Diferencia de luminancia documento/pantalla = 0

– Distancia ojo/pantalla = distancia ojo/documento

– Papel de baja reflectancia y alto contraste (mate)

– Portadocumentos o Atril

• Baja reflectancia

• Opaco

• Resistencia (evitar oscilaciones)

Documentos

•TECLADO

•RATÓN

•MESA

•SILLA

•REPOSAPIES

•POSTURA

•CABLES

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Equipo

• Medio Ambiente

• SOFTWARE

• Organización del Trabajo

Medidas Preventivas:Ergonomía

Medidas Preventivas:Ergonomía

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Lectura continua de PVD

– Nivel bajo

– Buen contraste caracteres / fondo

• Lectura mixta PVD/documentos

– Nivel de trabajo de oficina (300-1000 lux)

– Nivel de pantalla más bajo (contraste correcto)

– Mayor trabajo de ACOMODACIÓN

ILUMINACIÓN

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Iluminación general

• Iluminaciones individuales: evitar brillos

• Iluminancia 300-1000lux, uniformidad

• Luz natural / luz artificial

• No se recomiendan lámpara “luz de día”(>1000lux)

• Fluorescentes - difusores láminas/rejillas

ILUMINACIÓN :Requerimientos

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Distribución de luminarias /ventanas• Deslumbramientos

– Directo - Incapacita de forma momentánea

– Indirecto o por reflexión - confort visual

ILUMINACIÓN

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• RUIDO– mínimo

– contaminaciones

sonoras (fotocopiadoras,

impresoras)

• VIBRACIONES (soportes)

• CLIMA– Tª operativa de confort

• invierno 20-24º

• verano 23-26º

• CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS– distorsiones de imagen

– descargas

• SALA – superficies de reflexión

– mate

– colores blancos/claros

• MANTENIMIENTO

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Equipo

• Medio Ambiente

• SOFTWARE

• Organización del Trabajo

Medidas Preventivas:Ergonomía

Medidas Preventivas:Ergonomía

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada Prevención Fatiga Ocular ( PVD)

• Equipo

• Medio Ambiente

• SOFTWARE

• Organización del Trabajo

Medidas Preventivas:Ergonomía

Medidas Preventivas:Ergonomía

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Jornadas delante de PVD < 4h

• Tareas intensas: 5min/45min

• Tareas moderadas: 15min/2h

• Caídas del Sistema

• Descansos frecuentes son más efectivos que los largos

Pausas

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Fomentar Iniciativas• Informar a los trabajadores• Evitar monotonía• Evitar aislamiento: Cooperación

Mejorar el Ambiente Físico y Psíquico de trabajo

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• ERGONOMÍA

• EJERCICIOS

• CONTROL

OFTALMOLÓGICO

MEDIDAS PREVENTIVAS :MEDIDAS PREVENTIVAS :

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

EJERCICIOSNORMAS GENERALES

• Parpadear

• Hacer pausas periódicas

• Alternar trabajos con PVD con otros de menor carga

visual

• Usar lágrimas artificiales

• Ejercicios de relajación -

no realizar con lentillas

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

DIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARADIEZ PASOS PARA

COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA COMBATIR LA FATIGA

VISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUALVISUAL

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Espalda recta

• Cierre los ojos

• Coloque la palmas sobre los ojos

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Sentado, ojos cerrados, palmas huecas sobre ellos, sin presionar

Ojos cerrados, retirar manos, respirar, dejar caer cabeza, giro parcial de cabeza y hombros

Ojos cerrados, contraer párpados fuerte, mantener, relajar

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Cierre los ojos y manténgalos firmemente apretados, levante y comprima los hombros tanto como pueda

Mantenga esa posición unos segundos y luego espire fuertemente, relajando repentinamente los hombros abriendo los ojos.

Repita 5 veces.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDAS

VECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOS

OJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTÉÉÉÉÉÉÉÉN HN HN HN HN HN HN HN HÚÚÚÚÚÚÚÚMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOS

PARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDASPARPADEE REPETIDAS

VECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOSVECES HASTA QUE LOS

OJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTOJOS ESTÉÉÉÉÉÉÉÉN HN HN HN HN HN HN HN HÚÚÚÚÚÚÚÚMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOSMEDOS

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

ENFOCAR/DESENFOCARENFOCAR/DESENFOCARENFOCAR/DESENFOCAR

•••Parpadear hasta humedecerParpadear hasta humedecerParpadear hasta humedecer

•••Enfocar objeto Enfocar objeto Enfocar objeto lejanolejanolejano

•••Mantener concentraciMantener concentraciMantener concentracióóónnn

•••Parpadear hasta humedecerParpadear hasta humedecerParpadear hasta humedecer

•••Enfocar objeto Enfocar objeto Enfocar objeto cercanocercanocercano

•••Mantener concentraciMantener concentraciMantener concentracióóónnn

•••RelajarRelajarRelajar

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

OJOS ENTREABIERTOSMIRE HACIA ARRIBA

ESPIRE

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Focalizar en un objeto, mirar

todo su alrededor

(Movimientos completos ojos)

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

MIRAR FRENTE, FOCALIZAR, Y MOVERMIRAR FRENTE, FOCALIZAR, Y MOVERMIRAR FRENTE, FOCALIZAR, Y MOVER

LATERALMENTE LOS OJOS; GIRAR CABEZALATERALMENTE LOS OJOS; GIRAR CABEZALATERALMENTE LOS OJOS; GIRAR CABEZA

SIGUIENDO LOS OJOS EL MOVIMIENTO; GIRARSIGUIENDO LOS OJOS EL MOVIMIENTO; GIRARSIGUIENDO LOS OJOS EL MOVIMIENTO; GIRAR

EL TRONCO SIGUIENDO LOS OJOS ALEL TRONCO SIGUIENDO LOS OJOS ALEL TRONCO SIGUIENDO LOS OJOS AL

MOVIMIENTOMOVIMIENTOMOVIMIENTO

• ERGONOMÍA

• EJERCICIOS

• CONTROL

OFTALMOLÓGICO

MEDIDAS PREVENTIVAS :MEDIDAS PREVENTIVAS :

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

CONTROL OFTALMOLÓGICOREVISIONES PERIÓDICAS

MIRA POR TUS OJOS

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada