CD kg or. - AtalakCCDD kkgg oorr.. 56 berrogeita hamasei 67 • Inprimakia bete behar duzu,...
9
CD kg or.
Transcript of CD kg or. - AtalakCCDD kkgg oorr.. 56 berrogeita hamasei 67 • Inprimakia bete behar duzu,...
CD kg or.
SSiigg llaakk,, ii kkuurr rraakk ee ttaa llaabbuurrdduurraakk
SiglakAEB Amerikako Estatu BatuakAEK Alfabetatze-Euskalduntze
KoordinakundeaAHT Abiadura Handiko TrenaBEZ Balio Erantsiaren Gaineko
ZergaBHI Bigarren Hezkuntzako
Institutua / IkastetxeaDBH Derrigorrezko Bigarren
HezkuntzaEA Eusko AlkartasunaEAE Euskal Autonomia ErkidegoaEAJ Euzko Alderdi JeltzaleaEH Euskal HerriaEHNA Euskal Herriko Nortasun
AitorpenaEHNE Euskal Herriko Nekazarien
ElkarteaEHSF Euskal Herriko Surf FederazioaEHU Euskal Herriko Unibertsitatea
EITB Euskal Irrati TelebistaELA Eusko Langileen AlkartasunaET Eusko TrenEUDEL Euskal Udalen ElkarteaFMI Fond Monetaire InternationalHABE Helduen Alfabetatze eta Be -
rreus kalduntzerako ErakundeaHiesa* Hartutako Inmuno-Eskasiazko
Sindromea NATO North Atlantic Treaty
OrganizationOHO Oinarrizko Hezkuntza
OrokorraKPI Kontsumo Prezioen IndizeaLAB Langile Abertzaleen
BatzordeaTAO Trafiko eta Aparkamendurako
OrdenamenduaUEU Udako Euskal UnibertsitateaUZEI Unibertsitate Zerbitzuetarako
Euskal Ikastetxea
IkurrakAR (Araba) · BIZ (Bizkaia) · EUS (Euskadi) · GIP (Gipuzkoa) · LAP (Lapurdi)· NA (Nafarroa) · NAB (Nafarroa Beherea) · ZU (Zuberoa) · atm (atmosfera) · °C(Celsius gradu) · cal (kaloria) · cm (zentimetro) · cl (zentilitro) · h (ordu) · H (hi-drogenoa) · ha (hektarea) · kg (kilogramo) · km (kilometro) · km/h (kilometro or-duko) · m (metro) · min (minutu) · mm (milimetro) · m/s (metro segundoko) · s(segundo) · t (tona)
LaburdurakAstegunak: al. - as. - az. - og. - or. - lr. - ig. Hilabeteak: urt. - ots. - mar. - apr. - mai. - eka. - uzt. - abu. -
ira. - urr. - aza. - abe. adib. (adibidez) · adlag. (adizlaguna) · and. (anderea) · auz. (auzoa) · enp. (enpa-rantza) · esk. (eskuina) · etorb. (etorbidea) · ezk. (ezkerra) · For. Dip. (Foru Diputa-zioa) · jna. (jauna) · or. (orrialdea) · orr. (orrialdeak) · k. (kalea) · kap. (kapitulua) ·K.a. (Kristo aurreko) · P.K. (posta kodea) · tf. (telefonoa) · zenb. (zenbakia)
*Izen arrunta bihurtua
52
CCDD kkgg oorr..
berrogeita hamabi
• Ondoren sigla, ikur eta laburdura batzuk dituzu, nahasian. Koloreen lagun tzazbereizi eta idatzi batzuk dagokien laukian.
59
60
Hitz batzuen lehenletra harturik sortuak.
............................
............................
............................
............................
Hitz edo sintagmabaten letrak gutxiturik.
............................
............................
............................
............................
(Sinboloak)Monetak, estatuak, zien tziaeta teknika alorreko izenen
laburtzapenak.
...............................
...............................
...............................
Nafarroako KPI (Kontsumo PrezioenIndizea) 0,2koa izan da
Bigarren HezkuntzakoInstitutuetan (BHI) Plan
Berriak 2005ean
AHT (Abiadura Handiko Trena)
Muskizeraino iritsiko da
EAJ eta EA aste ho-
netan bilduko dira
egoera aztertzeko
ELAk e
ta LA
Bek
akor
dioa s
inatu
dute
• Irakurri albiste horiek eta markatu erantzun zuzenak.
Aztertu adibideak eta erantzun hurrengo galderei.1. Siglak letra larriz idazten al dira? . . . . . . . . . . . . . .
2. Sigletako letren artean punturik jartzen al da? . . . .
3. Siglek -a mugatzailea hartzen al dute? . . . . . . . . . .
4. Siglak pluralean erabiltzean, normalean, letrak errepikatu egiten al dira? . . . . . . . . . . . . . . .
Bai Ez
1. EHAA argitaratu da pentsioetarako dekretua.
2. ET linea berria inauguratuko du bihar.
3. INEF/EKI sartzeko 1.000 pertsonak eman
dute izena.
4. Europako Parlamentuak BEZ aldatuko du.
5. EHNA ordez tren txartela erakutsi zuen.
6. BZ (Babes Zibila) alarma gorria piztu dute.
7. EUSTAT estatistiketarako sistemak aldatu
egingo dituela jakinarazi du.
8. DBH eskola porrota %10 gutxitu du.
9. EKB bost hilabete falta zaizkio ikerketa
soziolinguistikoa amaitzeko.
10. AHT ibilbidea onartu dute. _ _ _
_ _ _
_ _
_ _
_
_
_
_ _ _
_ _
_
53berrogeita hamahiru
• Eman itzazu hurrengo sintagmei dagozkien siglak.61
• Ipini puxiketako atzizkiak hurrengo esaldietako siglei. Batean ez da behar.62
1. Euskal Herriko Nortasun Aitorpena . . . . . . . . . .
2. Euskal Autonomia Erkidegoa . . . . . . . . . . . . . . .
3. Euskal Herriko Nekazarien Elkartea . . . . . . . . .
4. Euskal Herriko Unibertsitatea . . . . . . . . . . . . .
5. Euskal Irrati-Telebista . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Euskararen Normalizazio Legea . . . . . . . . . . . .
7. Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea
8. Euskal Udalen Elkartea . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Euskal Herriko Surf Federazioa . . . . . . . . . . . .
10. Trafiko eta Aparkamendurako Ordenamendua . .
11. North Atlantic Treaty Organization . . . . . . . . .
12. Fond Monetaire International . . . . . . . . . . . . . .
nek
n
ekoek
riren
k
Siglak ahoskatzeko
moduari jarraitu
behar zaio atzizkiak
eransteko.
Adib.: AHTren.
en
CCDD kkgg oorr..
54 berrogeita hamalau
63 • Aukeratu (✘) ortografi arau horietatik zuzenak direnak.
64 • Bilatu ezkutuko ikurrak eta idatzi. Euskal Herriko herrialdeei dagozkien ikurrakdituzu, beste batzuekin nahasturik.
1. Siglei zelan gehitzen zaizkie atzizkiak?
A Marratxo bat tartekatuta. Adib.: DBH-nB Marra gabe baina hutsune bat utzita. Adib.: DBH nC Marra gabe eta hutsunerik utzi gabe. Adib.: DBHn
2. Atzizkiak gehitzean, zelan deklinatzen ditugu siglak?
D Izen bereziak bezala. Adib.: BEZi, ETBn...E Izen arruntak bezala. Adib.: BEZari, ETBan...
3. Siglei gehitzen zaizkien atzizkiak zelan idazten dira?
F Maiuskulaz G Minuskulaz
1. Euskal Herria
2. Nafarroa Beherea
3. Gipuzkoa
4. Araba
6. Lapurdi
7. Nafarroa
8. Zuberoa
9. Euskadi
5. Bizkaia
55berrogeita hamabost
65 • Idatzi poltsako ikurrak zein bere irudian.
20
40
60
80
100
120
1401 5 6 8 0 45
110
33
EA
IZURTZA 0 1
2 3
4 5
6 7
8 9
20 22
2260
50
40
30
20
10
0
10
20
30
V=22
0 1 2
3 4
5 6
7 8
9
5
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
5
5
°C cmmmkm
kgcl
m/skm/h m2
GO_ _ _ _ _ _
1. atmosfera
2. gradu zentigradu
3. hektarea
4. zentimetro
5. kilometro orduko
_ _
_ _
_ _
_ _ _ _
_ _ _ 6. tona
7. segundo
8. kaloria
9. gramo _
_
_
_ _ _
Ikurren eta deklinabide atzizkien tartean marra jartzen da: 3 km-tan.
a c i o
k r l
ct / g m h °s
66 • Hitz horien ikurrak idazteko hautatu sagartxoetako letrak. Gainera, letra horiekinirudiko hostoak zein zuhaitzenak diren ere jakingo duzu.
1
23
5
68
9
4
7
CCDD kkgg oorr..
56 berrogeita hamasei
• Inprimakia bete behar duzu, hutsuneetan ikur egokiak idatziaz.67
SEXUA
EGOERA ZIBILA
Alarguna
Ezkondua
Ezkongabea
Dibortziatua
Banandua
Gizonezkoa Emakumezkoa
EGBEAGD
• Gutunazaletan dauzkazun letrak erabiliaz osatu behar dituzu hitz horien labur-durak. Ondoren, osatu arauak galderei erantzunez.
68
8. etorbidea
9. ibilbidea
10. apartamentua
11. telefonoa
12. posta kodea
13. posta barrutia
14. solairua
15. zenbakia
16. sinatua
17. ontzat emana
18. begirune osoz
19. datarik gabe
20. anderea
21. jauna
1. kalea
2. auzunea
3. blokea
4. enparantza
5. errepidea
6. eskuina
7. ezkerra
Erantzun iezaiezu hurrengo galderei.1. Hitz baten laburdura hainbat eratan idatz daiteke? . . . . . . . . .
2. Laburdurak, gehienetan, minuskulaz idazten dira? . . . . . . . . . .
3. Laburduren amaieran puntua idatzi behar da? . . . . . . . . . . . .
4. Bi hitzeko laburduretan: letra + puntua + letra + puntua? .
EzBai
O.E.enp.bl.
Beg. Os.
k. ibil.esk.ezk.
apar. sina.
sol.and.
err.etorb.
P.K.zenb.
sol.auz. tf.
P.B.d.g.jna.
57berrogeita hamazazpi
69
• Laburdura nahasketa horretan astegunenak adierazteko laburdura egokiak bilatubehar dituzu eta marratxoetan idatzi.
70
1. astelehena
2. asteartea
3. asteazkena
4. osteguna
5. ostirala
6. larunbata
7. igandea _ _ _
_ _ _
_ _ _
_ _ _
_ _ _
_ _ _
_ _ _
e.b. etab.adib.
g.g.b.or.
K.a.
e.a.K.o.biz.
lib.kap.
z.g.
orr.
esate baterako .......................1.
eta abar ........... /.........2.
adibidez .......................3.
gutxi gorabehera .......................4.
6. orrialdea ......................5.
Kristo aurretik .......................6.
1.000 biztanle .......................7.
6. liburua ......................8.
3. kapitulua .......................9.
7-8 orrialdeak .......................10.
zenbaki gabe ......................11.
Kristo osteko .......................12.
as.
ostr.
al.
atl..
az.
asz.
ast.
or.
ostr.
lr.
lar.
ig.igd.
etab. laburduraren aurrean ez ostean ez dira hiru puntu jarri behar.
• Idatzi hurrengo hitzen laburdurak. Paperean dituzu laburdura guztiak.
og.
CCDD kkgg oorr..
58 berrogeita hamazortzi
71
• Siglen, ikurren eta laburduren ezaugarri batzuk bildu behar dituzu xafla horietan.Hauta itzazu.
72
Hilabeteen laburdurek maiuskula dute hasieran.
1. Maiuskulaz idazten dira. . . . . . . . . . . . .
2. Minuskulaz idazten dira. . . . . . . . . . . .
3. Puntuz idazten dira ia beti. . . . . . . . . .
4. Puntu gabe idazten dira. . . . . . . . . . . .
5. Atzizkia lotzeko marra jartzen da. . . . . . .
6. Atzizkia lotzeko marrarik ez da behar. . . .
7. Izen bereziak bezala deklinatzen dira. . . .
8. Izen berezitzat hartzen direnez, ez dute mugatzailerik onartzen. . . . . . . . . . . . .
9. Hitz osoa balitz bezala irakurtzen ditugu. .
10. Letra bakarreko konposatuetan, ez da tarterik uzten. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Uztaila
8. Abuztua
9. Iraila
10. Urria
11. Azaroa
12. Abendua _ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _1. Urtarrila
2. Otsaila
3. Martxoa
4. Apirila
5. Maiatza
6. Ekaina _ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
Siglak Ikurrak Laburd.
Urt.
Ots.
Mar.
Apr.
Mai.
Eka.
Uzt.
Abu.
Ira.
Urr.
Aza.
Abe.
as.
al.az.
og. or.
lr.
ig.
• Letra horiek erabilita, idatz itzazu urteko hilabeteen laburdurak.
✌ Orain, nahi baduzu, 17-18 ebaluazio ariketak egin ditzakezu.
