Catro poemas (numerados)

Xabier Cordal

Formas de citación recomendadas

1 | Por referencia a esta publicación electrónica*Cordal, Xabier (2012[2009]). “Catro poemas (numerados)”. Galicia Hoxe. “re-

vista das letras”: 776 (25 de xuño), 1-8. reedición en poesiagalega.org.Arquivo de poéticas contemporáneas na cultura.<http://www.poesiagalega.org/arquivo/ficha/f/746>.

2 | Por referencia á publicación orixinal

Cordal, Xabier (2009). “Catro poemas (numerados)”. Galicia Hoxe. “revistadas letras”: 776 (25 de xuño), 1-8.

© O copyright dos documentos publicados en poesiagalega.org pertence aos seus autores e/ou

editores orixinais.

* Edición dispoñíbel desde o 21 de abril de 2012 a partir dalgunha das tres vías seguintes:

1) arquivo facilitado polo autor/a ou editor/a, 2) documento existente en repositorios ins-

titucionais de acceso público, 3) copia dixitalizada polo equipo de poesiagalega.org coas auto-

rizacións pertinentes cando así o demanda a lexislación sobre dereitos de autor. En relación coa

primeira alternativa, podería haber diferenzas, xurdidas xa durante o proceso de edición orixinal,

entre este texto en pdf e o realmente publicado no seu día. O GAAP e o equipo do proxecto agra-

decen a colaboración de autores e editores.

2 5 X U Ñ O D O 2 0 0 9 - N Ú M E R O 7 7 6

Xabier CordalXabier Cordal

Catro poemas (numerados)

Galicia Hoxe 25/06/09

2

Transmuta é o título do libro que Xabier Cordal (A Coruña, 1965) publicará o próximo ano dentro da colección de poesía de Xerais. Conformado por unha serie de textos disidentes e heteroxéneos, Transmuta marca o regreso dun poeta esencial desde os anos oitenta en Galicia, membro do colectivo Ronseltz e artífice de títulos como Fruto de teixo (1993) e A vella peneira a noite (2001). Neste monográfico de Revista das Letras presentamos un adianto desa obra, conformada por catro poemas (numerados) que permiten achegarse a algunhas das claves da súa escrita actual: a paixón por remexer novas fórmulas que permitan artellar unha literatura política neste tempo de ideolóxicas transxénicas.

Xabier Cordal

1na morte de miña nai

no horizontede pedras tiradas e pétalas secas

emerxenas columnas, sólidascoma unha visión,escorre a auga polo tacto fríodas grandes pernas de mármorepuído e completo

a orde é severa

están suspensas sobre o vacío(un lago, a órbita abandonada)

os síntomas non voltarían

encolleu os ombros, dispuxoincendiar o corpo e o cadaleito(debía facerse cativapara coller no coche de voltacon figos e pasase uns zapatos novos)bañouse

quedara así o aire despois de chovercon labios, transparente

a cúpula do mar azule os bosques barbudos

a alfombra do péxegoseparou as xemas

entro no cuarto, abrázoatapo o pequeno cunha mantada toupiña que quería saberquén lle fixera aquilo na cabeza

e non hai mar despois do mar

non teñas medo

serei eu quen relate a túa historiaencima dun mantel brancotraído das illas do sol

Galicia Hoxe 25/06/09

3

2Galicia Hoxe 25/06/09

4

rosa siazulnonque cousa, rosao sangue e a brancurade rosa, sique linda é a miña nenaque guapa vaies a máis linda de composteladeste poema es a máis lindamira que guapa vasunha rosa é unha rosa é unha rosaas metáforas converxen no infinitoo infinito é azul

II

quérotebailas?quérote tantocomo tu queiras, amorcomo tu queirasdaríao todo por tidaría a vida por tiestamos feitos o un para o Outro(os dous, un, eu)eses ollos serán para mineses ollos negros non os quero ver chorareses ollos negros, o infinito é azulameite sempredesde o día en que te vinamareite desde o día en que te vintoma dúas rosaso infinito é azultoma dúas rosas

III

ponte quietaque te amepara amarte, tu quietaeu ámoteámame, móveteasí, móvete quietapero no mía ni de dios ni de nadieni tuya siquierame gustas cuando callasme gusta como andasI want your sexI want you so badJe t´aimetu tranquilatu quietamóvete no infinito, aí quietiña

IV

córrete, quéresme?

Galicia Hoxe 25/06/09

5

anda, quérememira para minse non te corres é que non me queres?por que non te corres?se estás embarazada, mátotese non te corres é que estás cociñandose non te corres é que a teño pequenase estás cociñando, quéresme?eu quérote, e tu, que?mira para mintoma dúas rosaspola boca? por detrás?mira para minsempre estás fregandose estamos feitos o un para o outrose non tes barqueiro nin remadorse vas tan guapa e eunon estou, mátotese eu non estou e ti non estáslimpando, mátotemira para min

SE PARAS DE COCIÑARSE PARAS DE MOVERTESE QUEDAS QUIETA

os ollos negroso ollo negro, azulque guapa vaso sangue e a brancura

os ollos negros

o ollo negro, azulque guapa vas

o sangue e a brancura

os ollos negroso ollo negro, azul

que guapa vaso sangue e a brancura

3documental

Ocupan a gorxa da Fraga de Riosecoprimoxénitas e mozos que asinaran a melloradisimulados no avesío, as catedrais de xardónlargan ramos e teitan o ceocoma unha palloza, farán cando o invernode toldo para a neve e baixo del han comeras pitas do monte último,que por certo marcharando Campo do Oso máis ou menoscanda os osos, aínda que as oseiras quedaron.Veñen filmar nativos, engastan o ficheirona Dirección Xeral de Patrimonio, apreciamosno seu proxecto a distancia de xuízo e a claridadecon que os eruditos locais toman notas de campo,carabina de precisión, camisa limpae nunca perderán os nerviosa causa da unidade de España.Tampouco parecía mala ideadesde un punto de vista racionale sen paixón ningunha que a entubasenno complexo universitario para lle facer resonancias,extraerlle sangue por unha vía conseguida a tal efectona arteria gorda do revés do pulso -partiranas do brazo, a chaira do brazo denegridacoma un campo de concentración-. E sábeseque a ciencia médica progresae o poema e o poema e o poemaasí que taba a boa da señoradeitada de ollos abertosfrente ás praias de santa cristinaen mala postura. Un fillo sensibledecide facer metáforasda nación exánime con ela e o seu ombrodurmido. O verdor lima viña da partedas postais cántabras, fozaba o porco, baixabamazarocas fóra de ángulo en Lindíne o que quedaba daquela familia(na que cómpre incluír a rama serodiaque se botara ao bosque de símbolose enviaba telegramas ameazantesacerca da redacción correcta para a esquela),pois digo que a familia daba voltasao choio, habíaos mesmo que navegarancon don manuel e sabían saltarde batuxo en batuxo segundo sopraseo vento: converteran en dietaa nai que os pariu. Foron emotivosos partidarios dunha morte digna,de que os solpores durasen sempre.Pero cadraron: sería mellor mantelaviva, e nomearemos un cronistapara despois do flan, que lle fale,que a atenda; as bolivianasteñen sona de dar cariñoe traballan polo teito, agora,tamén che hei dicir, coma as de aquínon chas hai, as da aldea, as do barrio,e mira, con todo e as telenovelas,que non as perdoan, esas rapazas valenaínda que cobren un pouco máis. Fragmentancada escena da xuntanza timbres telefónicos

Galicia Hoxe 25/06/09

6

e algún nome estranxeiro, se acasorománico neutral para a niñada nova,a mai irritouse zapato de ladoao pisar buleira mentres o cuñado pensano fillo que lle toca e éntranlle revelaciónsa partir da nube que cega por un nada o estío.Velaí, teclea el no flashforward, o ermo futuro,sendo logo a historia unha cousa que dá medo,reparou en que a súa prosperidade estaba feitade pasos atrás e o pasado era o único dignoque lles quedaba. De formaque un comando de obreiras a tempoparcial e poetas en bruto agardaronque o espremedor de imaxes durmise,entraron no complexo hospitalario pola cociña(as mulleres grises a unha banda e a outranon torcen o pescozo, non coñecenos libros sagrados), pillarono ascensor e chegaron á décima. A elaalumeóuselle a cara, veña, témoslle liscose un portátil para que mire as criaturasdas profundidades. Conseguimosque pague o seguro, xa non ha fregar máisescaleiras, o cal tampouco quere dicirque os demais non sigamos fregando escaleirasou que esta acción simbolice algo, señora.Mentres isto sucede os malossacoden o rural dos traxes, consultanreloxo, arrancan berlinas pola rutabritoniense, levádeme, ai neniñas,esta xente non sei qué pensará que eu son,encerránome aquí, tíranme o alentoe véndeno nas feiras. E vós? Nósvimos dun naufraxio,hackeamos arquivos ocultos, coa néboanon se notará que somos poucas,poña este uniforme de celador, ande axiñanon, se a queren completa sobeun cinco por cen por quilómetrode desprazamento, si si, non,non se contaxia, adoita toquearcoma unha santa e mostra bon carácter,a esperanza perdémola toda, acabamosconsiderando que é ineficaz. Somosceibes, fabricamos avenidas, restauramospalleiras, producimos bloques de cementoe escamas de prata, cooperativas, espazospara que os nenos xoguen, programas, a rúaprecisa cachote pequeno e non desfalecer.Pola mañá arrecende no sinalde tráfico con rotulador azul:pan fresco e independencia;díxoo Manuel Igrexas en Bande, era1990 e recitou cunha folla de papelnas amplas mans, sentado, entre refachoseléctricos, “non, eu non quero escribir,eu non escribo”, insistía, e dixomoitas cousas e tamén dixo:“a liberación nacional da miña cabeza”.Os textos viñan desordenadosaí nunhas tapas de cartón, bañáranosanos de silencio, tempo despoise tempo antes. A liberación do corpo,un lugar onde existe a dor.

O espazo tranquilo onde se ama.A señora apañara un tomo brancodo andel, non sabería dicirvos cal. Sorriunosao pechalo, ergueuse, prendeu o móbilpara se poñer ao día e dirixiuse a nósno cuarto da tele, ai, euacompañábavos con ben de gustopero vou maior, lévame a vida ver un muíñode mareas e sacar o carné. As pupilasbrillaban. Aínda nos deupara cantar, tras da noitehabía outra noite,pintamos cadrose as paredes abríronse. Abrazounosao pé da porta,virouse no camiñode terrapara despedir a luzfeble.Todo calou.Fumamos cabichasna ventá, debruzadas ao fresco,convocamos a asemblea circulardas avelaias.O grilo trizaba a lonxitudedas horas, falamosos vivos, baixando a voz,para que as crianzasnon espertasen,e falaronos mortos.

Coordinación: A.R. López e M. Dopico. Deseño: Signum.

4Para Alberto Lema

Na lista dos fuxidos había unha cavernaBrisaban os insectos de piche, xusto no medioDas farolas, entre os coches, e ninguén vía na lamaSempre hai un tolo a sorrir con medio corpo dentro da bocaDo sumidoiro, descruzando os cables, soñandoQue prepara unha intervención militar contra as lucesDa cidade estrelándose no seu dente de prata, e formaParte da tribo dos náufragos, intercambian sinaisEn papel vello, cinematógrafo, saben como ninguénA cantidade de ratas que poboan o relato do éxodo,Como as ratas e o seu ácido prénsil dan pasadoPola mínima regaña que a desesperación, un luxoDe cigarro nocturno contra a parede, abre nos tixolosDo chan de Londres, tanto que un exército de homes reaisReceba as avenidas, hai medo, si, que esfrague a paisaxe[douradaDas tubas unha noite de neboeiro íntimo ou tal,Cando os equipos da música das esferas deslizan o seu seseoDe vehículo intelixente polo asfalto. Os fuxidosAgardan, son mudos –pero xa dixen que sorrían- e vedoiros, eAs chafalladas que pintarraxan foran despois da caídaDa civilización, estiveron na guerra –pero non é verdade-,Compartiron o trono coa voz de quen varou mil vecesNa sala de espera con cortinas lixeiras separando un delirioDo outro delirio, abren portas, cerran portas, escúsanseEn poemas coma un morcego se colga do revés na cortinaDa pensión onde o remedio para a tristura dos primeiros[namoradosQue houbo na terra se acarician baixo a lámpada sen alentoE confía luz un ollo ao outro ollo, fronte a fronte no escuro,Sen ousar palabras. Os fuxidosViron estragar o nome que conforta, van armadosDe xabre e nivel e contrafortes para cando senten baleiroO futuro, o ruído incomprensible do insomnio,A caída, agóchanse, se cadra simulan vivir nas casasPrefabricadas e o seu cemento primordialEscorre sude, a estela da rebelión -e sorrín, xa dixera-Deixa ao acaso un oco marcado coa aspa do tesouro antigo:Crúzanse, coñécense en silencio, víranseEntón o rostro polo arrabaldo, apontoan ruínas eMestres desaparecidos, os que perderan toda esperanza.No seu catálogo, na lousa do cemiterio gremial –pero non éVerdade- vai a certeza que sempre tornamosCando o vento que anuncia a última onda sorprende o cabeloDo paseante, cando nos asombra a negra vertical do océanoSobre os ombros dos deuses sobre os edificios e a historiaNos arrastra con estarabouzo, aí nos encontraremos.Por tal motivo en todo este poemaNingún momento parece falar de amor.

Galicia Hoxe 25/06/09

8