CATÁSTROFES NATURAIS

CATÁSTROFES

NATURAISAna Cristina Vidal BlancoIrene Deira DomínguezMelania Fraga DeusSara Sieira Moledo

Catástrofes naturais

Evento extremo, de orixe natural, que ó afectar a un lugar nun momento dado pode causar danos e perturbacións tales que desencadeen un proceso de desastre.

Nesta presentación trataremos: -Volcáns -Furacáns -Tsunamis -Tornados/mangas de

auga -Terremotos -Sequías/inundacións

CONCEPTOS BÁSICOS

Risco natural : probabilidade de que se produza un dano ou catástrofe para a poboaión dunha zona ou para os seus bens, motivado por un suceso natural. Depende de:

-Perigo: probabilidade que hai de que ocorra unha catástrofe.

-Exposición: Número de persoas e materiais que se verán afectados.

-Vulnerabilidade: Protección que hai contra as catástrofes naturais.

Risco = Perigo x Exposición x Vulnerabilidade

Volcáns

Qué é un volcán?Un volcán é un conducto que pon en contacto a superficie planetaria cos niveis inferiores da codia, polo cal sae magma en forma de lava e gases do interior do planeta. Isto sucede en episodios de actividade violenta chamados erupcións.

Como se forma?Os funcionamento dos volcáns explícase desde a teoría da tectónica de placas:A Terra está dividida en catro partes, desde un punto de vista dinámico son a Litosfera, a Astenosfera, a Mesosfera e a Endosfera.

A Astenosfera é unha capa na que sen encontran as rochas practicamente fundidas, encima dela está a Litosfera en estado sólido, que se divide en Litosféra continental e Litosfera oceánica, máis densa que a continental. Ao moverse os materiais da Astenosfera, os compoñentes da Litosfera non se moven da mesma maneira debido á súa rixidez, e rompen en diferentes porcións chamadas placas tectónicas. Os materiais da Astenosfera móvense conforme a distribución da calor interna da Terra, as partes frías móvense cara as partes quentes e viceversa, isto coñécese como correntes de convección. Estas correntes fan que as placas se movan como balsas. Cando dúas correntes de convección se separan, as placas tectónicas tamén e cando as correntes de convección se xuntan, as placas chocan entre sí. Tamén hai placas que só se rozan. As zonas donde dúas placas se separan chámanse zonas de diverxencia, e as zonas donde se xuntan chámanse zonas de converxencia.

Os volcáns fórmanse tanto nas zonas de converxencia coma nas de diverxencia. Nas zonas de converxencia danse varios procesos, como a subdución, a oroxenia e o vulcanismo. A oroxenia prodúcese cando dúas placas chocan e producen montañas, cordilleiras... A subdución consiste en que ó chocar dúas placas, unha de litosfera oceánica e outra de continental, como a oceánica é máis densa que a continental, fúndese baixo esta. A litosfera oceánica que subduce vai cara o interior da Terra onde polas elevadas temperaturas e presións fúndese e forma o magma. Este está formado por rochas fundidas e gases menos densos que as rochas que non se fundiron, entón tende a ir cara lugares de menor presión, coma o exterior da Terra, isto é a causa do vulcanismo. Ademais de por subdución, o vulcanismo tamén pode darse nas zonas de diverxencia, xa que onde hai unha falla poden ascender os materias do interior da Terra e formarse un volcán.

Partes: -Cráter: Lugar de saída dos materiais do volcán.

-Cheminea: conduto por onde sae o magma.

-Cono volcánico: parte do volcán formado polos materiais expulsados.

-Cámara magmática: lugar onde se acumula o magma antes de saír á superficie.

-Fumarolas: son emisións de gases nos cráteres.

Materiais que expulsan:

-Lava: magma sen gases que expulsa en forma de ríos.

-Gases: proveñen da desgasificación do magma ó saír ou da evaporación de augas subterráneas próximas volcán.

-Piroclastos: materiais sólidos, bloques arrancados da cheminea que se compoñen de fragmentos de lava expulsada ó aire, e solidificada no contacto con el. Segundo o seu tamaño hai 3 tipos: Cinzas Lapilli Bombas

..Tipos de volcáns:

Segundo a súa actividade:-Activos: de erupción case permanente.-Intermitentes: de erupción periódica.-Apagados: non tiveron ningún tipo de erupción ata o presente, ou tivérona pero cesou.

Segundo a súa erupción:-Hawaianos: expulsan lava líquida tranquilamente. Non hai expulsións de gases nin de materiais sólidos.-Strombolianos: expulsan materiais sólidos-Vulcanianos: expulsan lava viscosa, escura acompañada de gases incandescentes.-Peleanos: non hai expulsión de lava, só de materiais sólidos

O Eyjafjallajökull paraliza o tráfico aéreo de Europa e

medio mundo

http://www.elpais.com/articulo/internacional/nube/cenizas/volcanicas/obliga/cancelar/5000/vuelos/toda/Europa/elpepuint/20100415elpepuint_5/Tes

furacáns

Que son?Son ciclóns tropicais cuxos ventos superan os 118 km/h. Os ciclóns tropicais son sistemas de baixa presión con actividade chuviosa e eléctrica e cuxos ventos xiran en sentido antihorario.

Como se forman?Fórmanse sobre augas cálidas do trópico, a base de sistemas de baixas presións preexistentes e ondas tropicais.

Partes:

-Ollo: círculo de entre 40 e 65 km de diámetro no que a presión é ata un 15% inferior á exterior.-Parede do ollo: lugar cas condicións máis severas.

Zonas onde se forman:

1. Conca do Atlántico 2. Noroeste da conca do Pacífico (de México á liña de cambio de fecha) 3. Noroeste da conca do Pacífico (da liña de cambio de fecha) 4. Norte do Océano Índico (incluíndo a baía de Bengala e o mar de Arabia) 5. Suroeste do Océano Índico 6. Suroeste da conca indo/australiana 7. Conca australiana/suroeste do Pacífico

O furacán Katrina destruíu Nova Orleáns en 2005

http://www.elmundo.es/elmundo/2005/08/29/sociedad/1125317588.html

Tornados

-É unha columna de aire que xira violentamente e que se extende dende a base dun cumulonimbo ata o chan.

-Vai asociado a unha intensa actividade tormentosa e é un dos fenómenos mais destrutivos da natureza, capaz de xerar ventos de ata 480 km/h, en casos extremos. A maioría dos tornados avanzan a uns 50 km/h, non duran máis que uns minutos e deixan sobre o chan rastros do seu poder devastador, que ten medio centenar de metros de ancho.

¿Qué son ? ¿Cómo se forman?

os tornados producense na zona de transicion entre as masas de aire polar y tropical, entre os 20: y 50: de latitud, a ambos lados do ecuador, sendo pouco frecuentes en latitudes maiores de 60:, donde o aire no contiene a humidade e a temperatura necesaria para a formacion de este fenomeno e na rexion ecuatorial, donde a atmosfera  non ten a inestabilidade necesaria para desarrollar unha tormenta severa de tal magnitude. Si ben os tornados poden producirse o longo de casi todo o ano, observase unha marcada variacion estacional que difiere del pais y lugar, siendo su maxima ocurrencia durante verano en las latitudes medias (junio, julio y agosto). En la primera parte del aqo, marzo y abril son mas corrientes cerca de la Costa del Golfo de Mexico.  A medida de que el año avanza, el centro de la region de mayor formacion de tornados se desplaza mas al norte de los Estados Unidos, la razon de este desplazamiento esta relacionada con el movimiento en igual direccion de las masas de aire, asociadas al desarrollo de los tornados. Los tornados pueden originarse a cualquier hora del dia, con mayor frecuencia durante la tarde entre las 2:00 p. m. y 8:00 p. m., esta situacisn se relaciona con el maximo calentamiento diurno de la superficie terrestre, ya que las altas temperaturas contribuyen a la inestabilidad atmosferica y a la formacion de tormentas, que generalmente conducen a la generacion de tornados.

 

-Prodúcense na zona de transición entre as masas de aire polar e tropical.-Si ben os tornados poden producirse ó longo de casi todo o ano, obsérvase unha marcada variación estacional que difiere do pais e lugar, sendo a súa máxima ocurrencia durante o verán.-Os tornados poden orixinarse a calquera hora do día, con maior frecuencia durante a tarde devido ó máximo quencemento diúrno da superficie terrestre.

Momentos e lugares da súa formación

REGRAS DE SEGURIDADE1.      Refuxiarse, preferentemente en sotanos ou en edificios con estructuras de aceiro.2.      Manter abertas algunas ventás da casa, preferiblemente do lado oposto de donde sopla o vento, pero colóquese lonxe delas.3.      Se se encontra dentro dun edificio é convinte permanecer no interior do piso máis baixo. 4.      En caso de non contar con sótanos, buscar protección baixo mobres sólidos e pesados na parte central e planta baixa, de non contar con estos medios cúbrase con un colchón. 5.      Permaneza lonxe das ventas. 6.      As cabañas, caravanas e casas precarias son moi vulnerables ós efectos destrutivos dun tornado, busque refuxio nun lugar firme. 7.     Nas escolas ó igual que nos edificios públicos, diríxase a unha habitación ou a un corredor do piso máis baixo.  8.      Evite buscar refuxio en auditorios, ximnasios cerrados, salas de espectáculos ou estructuras con teitos de superficies moi grandes. 9.      En campo aberto, si non ten  tempo para buscar un refuxio axeitado, estendase ó longo dunha zanxa10.  Non permaneza dentro dun automóbil, deve avandoalo.11.  Non posible, afástese da zona onde poida pasar o fenomeno. 12.  Evite permanecer en habitacións enfrentadas a direccion de donde sopla o vento.

Mangas de auga

¿Qué son? As trombas mariñas ou mangas de auga, son un embudo que contén un intenso vértice ou torvellino sobre un cuerpo de auga, casi sempre conectado, como nos tornados, a unha nube cumuliforme.

As trombas mariñas divídense en dous tipos:

-Tornádicas , tornados formados en mar ou en terra que pasaron ó mar. Son menos frecuentes devido á temperatura do mar.

-Non tornádicas, similares en apariencia pero non son tornados. Máis frecuentes que as tornádicas.

Terremoto

-Que é un terremoto?

Un terremoto é un movemento brusco da Terra causado por unha gran liberación de enerxía acumulada durante un largo tempo no interior da Terra, debido ao movemento e ao choque das placas tectónicas .Tamén recibe o nome de sismo ou temblor de terra.

-Como se forman?

-Causa principal:É a tectónica de placas. As zonas de converxencia, son

cando as placas se están xuntando, cando este proceso se ve interrumpido, libérase unha gran cantidade de enerxía que empuxa unha placa contra a outra. A segunda rompe e produce a liberación de toda a enerxía ó exterior, é cando ten lugar o terremoto.

As zonas onde as placas exercen esta enerxía denomínanse fallas, e é onde ocorren a maioría dos terremotos. O hipocentro é o punto de profundidade da Terra de onde se libera a enerxía que provoca o terremoto. O epicentro é o punto da superficie da Terra que se encontra directamente sobre o hipocentro.

-Outras causas:Un terremoto tamén pode ser causado pola erosión dun

volcán, ou incluso pola acumulación de auga en grandes presas.

Que facer cando estás nun terremoto?

Se vives nunha zona con risco de que ocurran terremotos debes:-Debes revisar e reforzar as zonas da vivenda que se podan desprender, como valcóns.-Debes revisar e reforzar a instalación eléctrica, condutos de auga, gas..-Suxeitar mellor os obxectos do interior da vivenda, especialmente os máis pesados.-Ter coidado coa colocacion de productos tóxicos e inflamables.

Si se produce o terremoto debes:-Se estás no interior dunha vivenda: .Busca refuxio debaixo dun mobre sólido ou colócate xunto unha columna ou parede maestra. .Mantente lonxe das ventás e de obxetos que poidan golpearche. .Non utilizar o ascensor, xa que se podería desprender. .Utilizar linternas e non velas.-Se estás no exterior: .Colócate en zonas abertas, lonxe de edificios que poidan caer. .Non entrar en edificios danados. .Se se vai en coche, mantéñase no interior do coche lonxe de pontes, edificios danados, postes eléctricos…

Consecuencias:-Moitos mortos e feridos.-Familias sin teito.-Incremento de desempleo e necesidade de persoas dedicadas á construcción.-Epidemias.-Suspensión de actividades escolares e comerciales.-Improvisación de solucións para as vivendas que alongan o problema.-Incremento da emigración.-Desarrollo de técnicas de reconstruccion sin ser totalmente seguras.-Aumenta a deuda do país cos que o axudan.-Surgen enfrontamentos sociopolíticos.

-Terremotos importantes:Entre todos os terremotos ocurridos na historia cómpre

destacar os que tiveron lugar entre os anos 1811 e 1812 en New Madrid, Missouri; un alcanzando os 8 grados o 16 de Decembro de 1811. No 23 de xaneiro de 1812 e o 7 de febreiro do mesmo ano,tiveron lugar outros dous terremotos importantes, as réplicas do último duraron meses e chegaron a cidades lonxanas.

O último terremoto que costou numerosas víctimas e a destrucción do país, foi o ocurrido o 12 de xaneiro do 2010 en Haití de 7.3 grados.

http://www.youtube.com/watch?v=R3tRUvlsqUs&feature=channel

tsunami

-Que é un tsunami?

Un tsunami é unha ola ou unha serie de olas orixinadas en grandes masas de auga, que son empuxadas por unha forza que as despraza verticalmente.

-Causas:-Causa principal:

A causa máis frecuente é a formación de terremotos que teñen lugar no fondo oceánico. O fondo mariño é movido bruscamente e verticalmente, de maneira que o océano é impulsado fóra do seu equilibrio normal. A auga quererá volver ao seu estado de equilibrio normal,´é cando se forman as olas. O tamaño das olas dependerá da magnitude do movemento do fondo mariño.-Outras causas:

As avalanchas, erupcións volcánicas e explosións submarinas poden ocasionar tsunamis que non provoquen danos nas costas dos continentes.

Respeto aos meteoritos, non hai exemplos que nos demostren que estes podan formar tsunamis, pero crese que é posible pola onda expansiva que se provocaría ao impactar un meteorito no océano.

-Onde teñen lugar?No Océano Pacífico é donde ocorren máis tsunamis,

aínda que xa tiveron lugar grandes tsunamis no Océano Atlántico, no Océano Índico e no Mar Mediterráneo. http://www.youtube.com/watch?v=LUIqdW6mGms&feature=related

O tsunami máis impactante da historia foi o probocado polo volcán Krakatoa, entre as illas Java e Sumatra, en maio do 1883, donde a ola producida alcanzou os 42 metros de altura.

Inundacións

-Qué é unha inundación?Unha inundación é unha ocupación por

parte da auga de zonas que habitualmente están libres desta. É unha das catástrofes naturais que maior número de víctimas produce no mundo.

TERMOS A COÑECER Cunca hidrográfica: é a área que inclúe todo o territorio que verte as súas augas ao mesmo río. Divisoria de augas: límite entre dúas cuncas contiguas

Causas I:

-Exceso de precipitación: o terreo non pode absorber toda a auga e esta esvara pola superficie e sobe o nivel dos ríos. As altas precipitacións son producidas pola gota fría na zona mediterránea (embolsamento de aire frío nas capas medias e altas da atmosfera, que ó chocar co aire quente produce precipitacións) ou os monzóns en Asia.  -Fusión das neves: a fundición das neves acumuladas nas zonas de alta montaña produce un crecemento dos ríos. Se nesta época coinciden fortes chuvias, prodúcense inundacións.

-Rotura de presas: como a de Tous en España.  -Os furacáns, maremotos e tsunamis producen altas olas que alcanzan a terra.  

Causas II

-Os deslizamentos de ladeiras: remansan augas que cando rompen o dique formado polo material da ladeira, poden producir graves inundacións. -Actividades humanas:   -Inmpermeabilización do solo: o terreo non pode absorbe-la auga e esta chega moi rápido ós ríos. -Deforestación: facilita a erosión e con ela a cegada de materiais ós ríos que agravan as inundacións. -Ocupación dos cauces por construcción: reduce a capacidade da zona de inundación do río. Como consecuencia os tramos seguintes levan máis auga ó non poder ser embalsada na zona de inundación facilitando así o desbordamento.

Prevención:  

- Construcción de diques, motas, barreiras metálicas, embalses reguladores. -Mellora da capacidade de desaugue dos cauces fluviais e desvío destes. Esta última medida ten posibles efectos adversos. -Sistemas de alerta ante situacións peligrosas como maremotos ou a observación dos aforos fluviais. - Prohibición da edificación en zonas perceptibles de ser inundadas. - Reforestación - A ampla cartografía permitiu coñecer cales son as zonas de risco para a súa posterior actuación no terreo.

Sequías

-Que é unha sequía?

En xeral, hai sequía cando os niveis de auga e humidade temporais dunha rexión son inferiores ós niveis habituais ou esperados. Sen embargo, para definir sequía hai que ter en conta factores naturais e tamén sociais e económicos, así que o que é sequía nunha rexión pode que non o sexa noutra e viceversa.

De tódolos desastres naturais as sequías son as que teñen maior impacto porque afectan grandes extensións xeográficas e duran meses ou anos.

Causas: -A ausencia de humidade na atmosfera e de sistemas cargados de chuvia son as causas inmediatas.

-O cambio climático empeora esta situación e o aumento da temperatura, especialmente a da superficie do mar, podería xogar un papel moi importante tamén na península ibérica. -As causas de orixe humana son moito máis evidentes: pastos excesivos, deforestación, reducción da superficie de secano a favor da de regadío, agricultura intensiva e incremento do consumo urbano e industrial.

Efectos:

-A degradación da cuberta vexetal pode orixinar catástrofes cando despois do periodo seco se dan choivias torrenciais.

-Falta de auga.

-Fame

-Epidemias

-Incendios

-Desprazamentos da poboación

-Alta reducción da corrente hidroeléctrica

LOITA CONTRA A SEQUÍA: -Reducir as pérdidas de auga, xa que entre un 30% e un 35% da auga que vai polas redes de suministro se perde en fugas. -Cambio nas técnicas agrícolas (dende a rotación de cultivos ata o desenvolvemento de variedades máis tolerante á sequía). -Prever as sequías e establecer unha estrategia global por parte de certas institucións.

FIN

Melania Fraga DeusAna Cristina Vidal Blanco

Sara Sieira MoledoIrene Deira Domínguez