Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

24
CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL HANDICRAFT CATALOGUE - TEXTILE CRAFTSWOMEN NETWORK LURAWINAKA YATINTAÑATAKI ULLIÑA - CHINU SAWURI WARMI LURAWINAKA PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS CORPORACIÓN NACIONAL DE DESARROLLO INDÍGENA - CONADI REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA 2014

description

Fortalecer la promoción y difusión de las artes textiles aymaras de la Región de Arica y Parinacota.

Transcript of Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

Page 1: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL HANDICRAFT CATALOGUE - TEXTILE CRAFTSWOMEN NETWORK

LURAWINAKA YATINTAÑATAKI ULLIÑA - CHINU SAWURI WARMI LURAWINAKA

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS CORPORACIÓN NACIONAL DE DESARROLLO INDÍGENA - CONADI REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA 2014

Page 2: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

Proyecto:“Programa de Apoyo a Artesanas”. Corporación Nacional de Desarrollo Indígena - CONADI.Región de Arica y Parinacota. Arturo Gallo N° 820, Arica.Teléfono: +56 58 2 587131Sitio web:www.conadi.gob.cl

Producción y diseño gráfico:CIGE CONSULTORES LTDA.Correo:[email protected]éfono:+56 58 2 260769Sitio web:www.cige.clArica.

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTILHANDICRAFT CATALOGUE - TEXTILE CRAFTSWOMEN NETWORKLURAWINAKA YATINTAÑATAKI ULLIÑA - CHINU SAWURI WARMI LURAWINAKAREGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA2014

Alpacas

Lago Chungará

Iglesia Poblado de Pachama

Page 3: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

INDICE DE CONTENIDOS

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

03 Introducción / Introduction / Kunjamaniwa

04 Productos / Products / Lurawita

06 “El Arte de “telar” e Hilar, una Identidad Aymara del Mundo Andino”/ “The Art of Loom, an Aymara

Identity of the Andean world” / “Aka lurawita “sawunaka” qapuñasa, Aymara Pacha ajayupawa”

07 • Gladys Huanca Blanco

08 • Agrupación Suma Sawuri

09 • Lidia Villalobos Valdés

10 • Mercedes Rojas Gómez

11 • Leandrina Flores Flores

12 • Brigida Chura Flores

13 • Agrupación Damas de Mulluri

14 • Edalia Lázaro

15 • Delia Quelca Flores

16 • Agrupación Phujuni

17 • Ermida Querquezana Tancara

18 • Irene Huanca Choquechambe

19 • Florencia Mamani Challapa

20 • Isabel Lázaro Sánches

21 • Martina Mamani Jiménez

22 “Artesanas promueven sus tejidos”/ “Craftswomen promote their textiles” / “Sawurinaka sawutapa uñast’asipxi”

Page 4: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

--INTRODUCCIÓN / INTRODUCTION / KUNJAMANIWA

El Programa de Apoyo a Artesanas CONADI 2014, tuvo como objetivo fortalecer la promoción y difusión de las artes textiles aymaras de la región de Arica y Parinacota, además de forjar un piloto de una Unidad de Mejoramiento Productivo. Este piloto potenció el desarrollo de la actividad productiva artesanal en condiciones de profesionalismo orientado hacia la homologación de conocimientos, metodología participativa y técnicas productivas entre pares afines, de artesanas presentes en el medio urbano, comunal y regional.

The support program of craftswomen CONADI 2014, had as a main objective to encourage the promotion and diffusion of the textile arts of the region of Arica and Parinacota; in addition, to forge a pilot program for an improvement production unit. This pilot program strengthened the development of the crafts productive techniques in terms of professionalism oriented to certify knowledge, participatory methodology and productive techniques between the craftswomen in an urban and regional environment.

Warmi sawuri lurawita apnaqatapa churata CONADI 2014 sataxa, mä munatapa uthiwa uka aymara amparampi lurawitanaka sawunaka aka Arika Parinaquta markana suma uñast’aña taqi mayniru suma ch’amachasipxanatakiwa, ukhumaraki mä suma lurañataki apsuñatakirakiwa, uka “Mejoramiento productivo” sataniwa. Aka apsutaxa uka amparampi luratawinakaru suma ch’amachisixa, ukata taqi mayni jaqinaka suma yatintaniwa ukasti suma lurasipxani, ukasti taqi lurasinsa, suma apsusinsa, pani panichasita, uka sawurinaka warminaka aka markan uthirisa.

03

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 5: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

Bufanda / Scarves / Chalina

Poncho / Woolen shawls / Janasiña / Q’illuña

Chullo / Woolen Caps / Ch’ullu Vestido / Clothes / Warmi isi

Aguayo / Multicolored woolen cloth / Awayu

Gorro / Woolen hats / Lluch’u / Ch’ullu

Guantes / Woolen gloves / Wantisa

Calcetines / Woolen socks / Mityasa

04

PRODUCTOS / PRODUCTS / LURAWITA

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

Page 6: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

PRODUCTOS / PRODUCTS / LURAWITA

05

Boina / Berets / Q’aspa

1.- Chal teñido por Amarres

2.- Chal Teñido por vapor

3.- Chales teñidos con motas de vellón

Puntilla / Laces / Warmi janasiña Polainas / Leggings / Jankayuni mityasa

Chaleca / Vests / Chaliku

Cartera / Handbags / Warmi wayuña 1 2 3

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 7: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

06

“THE ART OF LOOM, AN AYMARA IDENTITY OF THE ANDEAN WORLD”

AKA LURAWITA “ SAWUNAKA” QAPUÑASA, AYMARA PACHA AJAYUPAWA

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

“EL ARTE DE “TELAR” E HILAR, UNA IDENTIDAD AYMARA DEL MUNDO ANDINO”

Page 8: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

GLADYS HUANCA BLANCO

Jacaranda # 2716

[email protected]

+56 58 2225269+56 9 82184983

Arica - Chile

07

GLADYS HUANCA BLANCO

Sawt’iri warmi aka 24 marani sawt’asinsa. Jupa “ Warmi Ampara “ lurasiña irpiripawa , ukampi kunjamasa sawt’atanaka p’itatanaka, kuna samini, kunjama lurata ukanaka amuyasiña uñast’añataki lurasi, jupaxa aka pachpana markana luratanakawa. Jupaxa suma sawunaka luri, suma uñast’ata, suma uñjata, ukhuma yaqha markanakan suma munapxi. Aka 2011 marana mä suma Excelencia Artesanía Chile 2011 qatuqasi.

Artesana textil con 24 años en el rubro. Lidera el Taller Warmi Ampara, “Manos de Mujer” en español, el cual busca recuperar y difundir diseños, colores y terminaciones propias de la región en fibra de alpaca. Logra prendas innovadoras, con combinaciones de indumentarias, teñidos y piezas decorativas, las que son solicitadas a nivel nacional e internacional. En el año 2011, fue certificada con el “Sello de Excelencia Artesanía Chile 2011”.

Craftswoman with 24 years of history in the business. She runs the weaving workshop “Warmi Ampara” than means in aymara language women’ hands. This weaving workshop looks for getting back and spreading designs, colors and its own endings of alpaca’s fiber. She has achieved innovative clothes with clothing combinations, dyeing and decorative pieces, which are demanded to national and international levels. In the year 2011, she was certified with “Handicrafts Excellence Seal Chile - 2011”.

ARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 9: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

08

SUMA SAWURIAGRUPACIÓN

Warmi sawurinaka aka tantachasitapax Suma Sawuri satapa, 15 maraniwa, jupanaka paqalqu sawurinakawa, taqpacha allpachu t’awra uñjapxi, uka yawirasinsa aka qapuñasinsa p’it’asiñanaka lurapxi uka aliririnakaxa qatuqasipxañataki. Sawuñatakixa pusi ch’akuña apnaqasipxi, ukhumaraki pä kayu apnaqaña sawuñaraki ukampi janantasiñanaka, punchunaka, chalinanaka, taqi lluch’unaka p’it’añasiñataki, ukanaka yaqha markana muspa munapxi.

Las artesanas de la agrupación Suma Sawuri, “Buenas Tejedoras”, con 15 años de existencia y siete artesanas productoras, realizan el proceso total de la fibra alpaca, desde la esquila hasta la entrega de prendas tejidas a sus clientes. En sus técnicas de tejido utilizan el telar de cuatro estacas, telar de dos pedales y tejido a palillos para producir ruanas, ponchos, chales, bufandas y variados gorros, prendas que son cotizadas en el país como en el extranjero.

The craftswomen of this association called “SUMA SAWURI” that means in Aymara language “good weavers”, have 15 years as association and it has seven productive craftswomen. They work the alpaca’s fiber from the shearing to the final product.In their crafts techniques they use the machine loon of four sticks and the machine loon of two pedals. They use the knitting made of knitting needle to produce poncho, shawls, scarves and different models of caps. All clothes are valued in our country and in other countries.

SUMA SAWURI

El Canelo # 950Población Tacora 10

+56 9 89395695+56 9 65392882+56 9 76782428+56 58 2 243323

Arica - Chile

Pushka y lanas de Alpaca

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA Contactos / Contact

Jaqinak jawsañataki

Page 10: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

LIDIA VILLALOBOS VALDÉS

Robinson Rojas # 3718Pob. Chinchorro Oriente II

[email protected]

+56 9 74966319 +56 9 74750297

Arica - Chile

09

LIDIA VILLALOBOS VALDÉS

Artesana del pueblo de Tacora, comuna de General Lagos. Con ganado familiar de camélidos a 4.800 m.s.n.m., hace cuatro años se agrupó con cuatro de sus hermanas y su madre para conformar el taller familiar Kaytu Kuyruma, “Arcoiris de Hilados”. En este taller utilizan el telar de cuatro estacas, telar de cintura y crochet, con los cuales elaboran prendas de vestir para niños, ponchos, gorros, chales, entre otras piezas que comercializan a nivel regional y nacional.

This craftswoman was born in Tacora in the community of General Lagos. Since four years ago she formed a group with four of her sisters and her mother. This familiar weaving workshop called “Kaytu Kuyruma” that means in Aymara language “spinning rainbow”. In this weaving workshop, they use the machine loon of four sticks, machine loon of waist, and the crochet techniques, which they create pieces of clothing for children, ponchos, skawls, and other pieces that they create and commercialize in Chile.

ARTESANA

Tacora marka warmi sawuri, comuna General Lagos satawa. Uka wila masinakan uywani a 4.800 m.s.n.m. ukankiwa, aka pusi marana pusi kullakanakampi, mamapampi tantasipxi uka Kaytu Kuyruma satarakiwa “Kurmixam sami qaputanakaxa” saña munapxi. Aka sawuñana pusi ch’akuña sawutawa, uka wak’antaru chinuntasita lurasipxi ukampixa p’itañasipxi uka crochet sataxa ukampi wawa isinaka lurasipxi, punchus, lluch’us, janantañanaka, ukaxa akaru uka yaqha markaru aljañataki.

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 11: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

MERCEDES ROJAS GÓMEZ

Humberto Palza # 4296

[email protected]

+56 9 89981505+56 58 2 265616

Arica - Chile

10

MERCEDES ROJAS GÓMEZ

Sawuri Colchani Markata, 26 marani sawuña yati uka taqi t’awranakata aka uywa markata. Jupanaka lurawitapa uthi Pajjsy Sawuri satawa jupanaka “phaxsina sawurinakapa” saña munapxi. Sawutapa aka pusi ch’akuña luratawa ukhumaraki pä sawuñaraki, uka janantasiña, ruwana, uka wasu jaqinakataki, punchumpi mantampi, kurraliras lurapxi taqi aka jaya markanakat munatawa.

Artesana oriunda de Colchane, con más de 26 años experiencia en la artesanía textil de fibra de camélidos en la región. Cuenta con su taller Pajjsy Sawuris, en español “Tejedoras de la Luna”, su producción se basa en tejidos confeccionados en telar de cuatro estacas y telar de dos, cuatro y seis lisos, produciendo chales, ruanas y prendas artesanales para huasos como son los ponchos y mantas corraleras que le son demandadas a nivel nacional e internacional.

This craftswoman was born in Colchane. She has 26 years of experience in the textile.She created her own weaving workshop called “Pajsy Sawuris”, that means in Aymara language “moon’s weavers”.The production is based on knitting made of alcapa woods in machine loons of two, four and six sticks. All clothes are valued in our country and in other countries.

ARTESANA

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 12: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

LEANDRINA FLORES FLORES

Cerro ChuñoCocharcas # 1764

+56 9 95941511+56 9 56523446

Arica - Chile

Jupaxa aka Comuna General Lagos markan sawuriwa, uka 40 marani sawunaka apnaqasiriwa.Jupaxa khusa t’awra apnaqasi uka yawirasinsa aka sawu apsuñkama. Uka mä sawuñapa uthi Alpach Marka satawa, jupa “ markaxan allpachuwa” säñ muni, jupa pä kayumpi sawu apnaqasiñaniwa ukhumaraki jupan p’it’’aña utharakiwa, ukampi: janasiñanaka, ruwananaka punchunaka lurasiwa.

11

Artesana productora de la comuna de General Lagos, cuenta con más de 40 años en el mundo del tejido textil. Realiza el proceso productivo total, desde la esquila a la elaboración de tejidos textiles a base de fibras de alpaca. En su taller llamado Alpach Marka, que significa “Alpaca de Nuestro Pueblo”, utiliza las técnicas del telar de dos pedales y el tejido a palillos, para confeccionar prendas tejidas, tales como: chales, ruanas, ponchos entre otros productos.

The craftswoman producer from community of General Lagos has 40 years of trading. She makes a total productive process since the shearing to the elaboration of textile knitting based on alpaca’s fibers. In her weaving workshop called “alpaca marka”, that means “alpaca of our village”. She uses the weaving loom techniques of two pedals and the knitting needle knitting in order to create clothes such as: shawls, ponchos, etc.

LEANDRINA FLORES FLORESARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 13: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

BRÍGIDA CHURA FLORES

Eugenio Guerra # 0133-1

+56 9 94200664+56 9 84535757

Arica - Chile

12

BRÍGIDA CHURA FLORESARTESANA

Jupaxa wawasinsa sawuriwa. Jupaxa 50 marani, aymarsawu sawt’iriwa, uka yawirasinsa aka allpachu t’awranaka sawunaka apsusi. Nayra pachanxa wila masinakataki p’it’asiritayna, ukata aka pä kayuni sawuraki apsusi p’it’añanakampi aljañatakiraki mistu ukat aka markana aljañataki sawu wakisi. Jupax ruwananaka, punchunaka, lluch’unaka lurasi.

Artesana productora desde su niñez. Lleva más de 50 años realizando su textilería aymara, desde la esquila a la confección de tejidos en fibra de alpaca. En sus inicios, sus tejidos tuvieron un carácter utilitario personal y familiar, con posterioridad a ello vio la oportunidad de realizar prendas a través del telar de dos pedales y el tejido a palillos para ser comercializados en el mercado local. Su producción se define por ruanas, ponchos y gorros entre otros.

This producer has been craftswomen since her childhood. She has done her Aymara weavings from the shearing to the manufacturing of alpaca’s fibers since 50 years ago. At the beginning, her weavings had a personal and familiar nature, after that, she saw the opportunity to make clothes using weaving sticks and two pedals weaving loom to commercialize her products in the local market. Her production is defined by ponchos, hats and so on.

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 14: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

DAMAS DE MULLURIAGRUPACIÓN

13

Khusa sawu apsuri sawt’iri, jupaxa Visviri markatawa. Aka pusi marana Mulluri warminakampi sawt’iriwa, jupanaka allpachu t’awrata sawu, p’it’añanaka lurasiripxiwa. Aka sawt’iri warminaka pusit payat kayut lurt’iri sawuniwa, p’it’aña aka ch’akur sawuni utharakiwa. Uka luratapax: warmi isinaka, punchusa, janantasiña, chalinas, wantisa, uka yaqhanakampi lurasiripxirakiwa ukata akanxa aljasipxi.

Artesanas productoras oriundas de la localidad de Visviri comuna de General Lagos. Hace cuatro años son socias de la Agrupación Damas de Mulluri, quienes laboran tejidos textiles en fibra de alpaca. Esta agrupación utiliza técnicas artesanales a base de telares de dos y cuatro pedales, tejidos a palillo y telar de cuatro estacas. Los principales productos que elaboran son: vestidos, ponchos, chales, bufandas, guantes, entre otros que comercializan a nivel local.

This craftswoman producer from Visviri of the community of General Lagos has been member of “Damas de Mulluri” (Ladies of Mulluri) since four years ago. They work in textile knitting made of alpaca’s fibers. This association uses traditional techniques based on two and four pedals weaving loom, weaving sticks and four stakes weaving loom. The main products that they elaborate are dresses, ponchos, shawls, scarves, gloves among other products that they commercialize at local level.

DAMAS DE MULLURI

Tambo Quemado # 3835

+56 9 85737273+56 58 2 580200

Arica - Chile

Iglesia de Mulluri

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA Contactos / Contact

Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 15: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

EDALIA LÁZARO

Población Los Industriales 3Pasaje Gorbea # 1364,

[email protected]

+56 9 87457186+56 9 95688604+56 58 2 216410

Arica - Chile

14

EDALIA LÁZARO

Jupaxa sawt’iri kirkiriraxa, jupaxa Guallatiri markana uthiriwa, uka Comuna de Putre ukankiwa aka 17 maraxa allpachu t’awranakampi sawutanaka aljirixa. Uka wawasinsa sawt’iriwa mamapaxa kunjama sawuña ukanaka yatichi. Jupaxa pä pusi kayuni sawu yatiraki, ukhumaraki pusi ch’akurampi yatiraki p’itañasa ukampixa ruwananaka, punchunaka, janasiñanaka ukanaka suma pachpana yaqha markapana aljasiraki.

Artesana y cantautora aymara, nativa de la localidad de Guallatire, comuna de Putre. Hace 17 años que comercializa sus tejidos de fibra de alpaca. Ligada al tejido desde su niñez gracias a su madre, quien le enseñó las técnicas ancestrales del tejido. Realiza su producción mediante telares de dos y cuatro pedales, telar tradicional de cuatro estacas y tejido a palillos, confeccionando ruanas, ponchos, frazadas, entre otras piezas. Comercializa local y nacionalmente.

Craftswoman and singer-songwriter from “Guallatire”, Putre commune. She has commercialized her knitting of alpaca’s fiber from 17 years ago. She has been linked to the knitting from her childhood, thanks to her mother, who has taught her the ancestral techniques. She makes her production through two and four pedals machine looms, four stakes machine loom, four stakes machine loom and weaving sticks. She makes ponchos, blankets, among other products that she commercializes at local and national levels.

ARTESANA

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 16: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

DELIA QUELCA FLORES

Luis Beretta Porcel, pasaje No.2 # 4552

[email protected]

+56 9 95941511+56 9 50075275

Arica - Chile

15

DELIA QUELCA FLORES

Tawaqu sawt’iriwa jupan wilamasipaxa aka Ancolacane markana qamasiriwa, uka Comuna de Geneal Lagos Satakiraki. Imillasinsa sawunaka mamapat yatinti jupaxa muspa sawun lurasiña muni ukata mä lurasiña Taller “ Artesania del Aliplano” sataraki, ukanxa pä kayuni sawuña, p’itasinsa allpachu t’awrampi lurasi: chalinasa, janantasiña, lluch’unaka uka aka markana aljasiriwa.

Joven artesana, proveniente de familia ganadera del pueblo de Ancolacane, comuna de General Lagos. Sus experiencias de niñez en la comuna y su espíritu de emprendimiento, le permitieron crear hace tres años un taller llamado “Artesanía del Altiplano” y donde, mediante telares de dos pedales y tejidos a palillos, produce una variedad de prendas tejidas en fibra 100% de alpaca, como lo son: bufandas, chales y gorros, prendas que comercializa a nivel regional.

She is a young craftswoman descended from a cattle rancher family from “Ancolacane” town, in General Lagos commune. Her enterprising spirit motivates her to create a weaving workshop called “Artesania del altiplano” that means “Altiplano’s crafts” in just three years. She has developed through two pedals weaving looms and weaving sticks 100% weavings clothes of alpaca´s fibers such as scarves, shawls and hats which are commercializes at regional level.

ARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 17: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

16

PHUJUNIAGRUPACIÓN

Agrupación integrada por siete familiares oriundos de Guallatire, comuna de Putre. Más de 15 años avalan su experiencia y producción con la fibra de alpaca. Las técnicas utilizadas son a base del telar de dos pedales, telar tradicional de cuatro estacas y a palillos, producción que comercializan en la región y a nivel nacional. Su principal diseño, corresponde al cuadrillé, el cual es plasmado en ruanas, ponchos, chales, bufandas y prendas de vestir para infantes.

This Association consists of seven family members from “Guallatire” town, in Putre commune.This association has 15 years of experience in the production of alpaca’s fiber. The techniques used are two pedals machine loom, four stakes machine loom and weaving sticks. Its production is commercialized in local and regional levels. Their main design is gingham which is expressed in ponchos, shawls, scarves and clothes for children.

PHUJUNI

Azabache # 2267

[email protected]

+56 9 66258894+56 9 74163365+56 58 2 243929

Arica - Chile

Máquina de Hilar

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Jupanaka paqalqu wilamasinaka tantachawisipxi aka Guallatiri markana uka comuna de Putre ukankiwa. Jupanaka tunka phisqani marasa sawuritaynapxi, uka allpachu t’awra suma apnaqapxi. Sawt’añatakixa pä kayuni sawupa apnaqasi ukhumaraki pusi ch’akuni p’itañampi ukampiraki jupanaka lurasipxi aka jaya markanakana aljañataki. Ukhumasti alqa pä samimpi cuadrille sataraki khusa apsupxi, ukax ruwananaka, punchunaka, janantasiñanaka, chalinanaka, wawa isinaka lurapxi.

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 18: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

ERMIDA QUERQUEZANA T.

Tucapel # 2686

+56 9 79143164

Arica - Chile

17

ERMIDA QUERQUEZANA T.

Awatiri sawt’iri aka Challacerca, comuna Geran Lagos markankiwa. Wawasin jupaxa yawiraña, sawuña, p’it’aña, ch’ukuña yatiwa, jupaxa nayra wila masinakata lurasiña yatintixa. Aka suma sawu apnaqata pä kayuni sawt’iri, ukampi warmi isi, chalikunaka, punchunaka, wawa janasiña, wantisa ukanaka aka markana aljañataki lurapxi.

Artesana y ganadera de la localidad de Challacerca, comuna de General Lagos. Desde su niñez se encuentra ligada al proceso de la esquila, el hilado y la confección de prendas tejidas en fibra de alpaca, su oficio de tradición ancestral. La técnica principal con que desarrolla sus piezas artesanales es el tejido en telar de dos pedales, mediante el cual produce vestidos, chalecos, ponchos, chales y guantes, productos que principalmente comercializa a nivel local.

She is a craftswoman and a cattle rancher from “Challacerca” town, in General Lagos commune.Since her childhood she has attached to the process of shearing, spinning and manufacturing of alpaca fibers. The main technique that she has developed are craft pieces made of two pedals weaving loom, in which, she produces dresses, waistcoats, ponchos, shawls and gloves that she commercializes at local level.

ARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 19: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

IRENE HUANCA CH.

Pob. Los Industriales 3Pasaje Pinto # 1323

+56 9 87583018+56 58 2 211810

Arica - Chile

18

IRENE HUANCA CH.

Awatiri sawt’iri aka Chucuyo markana , Comuna de Putre satarakiwa, ukanxa 25 maraxa allpachu t’awrampi sawunaka lurt’iri. Jupaxa t’awra yawirasinsa aka qapusinsa ukat sawt’irinsa, p’itasinsa aka jaya jaqha markanakan aljasi. Jupaxa pä kayuni pusi kayuni ukhumaraki p’itasinsa uka t’awranaka saminakampi katuyi, uka lurataxa wila masinakan yatintasiwa. Jupaxa wantisanaka, chalikunaka, lluch’unaka aljasixa.

Artesana y ganadera del pueblo de Chucuyo, Comuna de Putre, con 25 años de experiencia y producción de tejidos con fibra de alpaca. Desarrolla el proceso desde la esquila de animales a la entrega de prendas a clientes regionales y nacionales. Usa técnicas de tejidos en telar de dos y cuatro pedales, a palillo y teñidos naturales, técnicas que heredó por tradición familiar. Su oferta está constituida, entre otros productos, por guantes, chalecos, gorros, chullos.

She is a craftswoman and a cattle rancher from “Chucuyo” town, in Putre commune. She has 25 years of experience in the management of the alpaca’s fiber. She has developed the process since the shearing to the delivery of clothes at regional and national customers. She uses two and four pedals weaving loom, weaving sticks and natural dyes; all techniques inherited from her family tradition. Her supply consists in gloves, vests, hats, chullos, among other products.

ARTESANA

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 20: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

FLORENCIA MAMANI CH.

Lorena # 3778 Pobl. Poconchile

+56 9 76295382+56 9 97796400+56 58 2 313988

Arica - Chile

19

FLORENCIA MAMANI CH.

Sawt’iri awatiri warmiwa, jupa Mulluri markata jutaniraki, Comuna de Camarones, satawa. Jupaxa kimsaqalqu marani sawu yatiñapa uthi, ukhumaraki aka allpachu t’awranakampi sawt’atanaka aljirisa. Jupaxa suma pä pusi kayuni sawt’iri yati, ukampiraki p’itañanaka sumaraki lurasi; punchusanaka, ruwananaka, janantasiñanaka chalinanaka, puntillanaka sata, ukanaka aka markana qhatunakana, yaqha markanakan jaqinakaru jutiri alxasiriwa.

Artesana y ganadera, oriunda del pueblo de Mulluri, comuna de Camarones. Cuenta con ocho años de experiencia en la confección y comercialización de prendas tejidas en fibra de alpaca. Su principal destreza es con telares de dos y cuatro pedales, los tejidos de crochet y a palillos, mediante la cual confecciona: ponchos, ruanas, chales, bufandas y puntillas, productos que comercializa en ferias regionales y entre turistas extranjeros que visitan la ciudad de Arica.

She is a craftswoman and a cattle rancher from “Mulluri”, in Camarones commune. She has 8 years of experience in the manufacturing and commercialization of clothes made of alpaca’s fibers. Her main skill is the use of two and four pedals weaving looms, crochet and weaving sticks. She has developed products such as: ponchos, shawls, scarves and laces, which are commercialized in regional fairs and foreign tourists that visit the city.

ARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

Page 21: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

ISABEL LÁZARO SÁNCHES

René Schneider #2889

+56 9 83389504

Arica - Chile

20

Artesana del poblado de Guacollo, comuna de General Lagos. Cuenta con 10 años de experiencia en el manejo de la fibra de alpaca, materia prima que trabaja en su taller llamado Suma Ampara, “Buena Mano” en español. En la confección de tejidos textiles utiliza las técnicas del telar de dos y cuatro pedales y de palillos, con los que desarrolla prendas como guantes, gorros, chales y ruanas. Ésta producción la comercializa de preferencia en ferias regionales.

Craftswoman from “Guacollo” town, in General Lagos commune. She has 10 years of experience in the management of the alpaca’s fiber, raw material that she works in her weaving workshop called “Suma Ampara” (that means in aymara language “good hand”). She uses in her manufacturing of textile knitting two and four pedals machine loom and weaving sticks. She elaborates gloves, hats, shawls and ponchos. Preferably, her production is commercialized in regional fairs.

ISABEL LÁZARO SÁNCHES

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

ARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Jupanaka paqalqu wilamasinaka tantachawisipxi aka Guallatiri markana uka comuna de Putre ukankiwa. Jupanaka tunka phisqani marasa sawuritaynapxi, uka allpachu t’awra suma apnaqapxi. Sawt’añatakixa pä kayuni sawupa apnaqasi ukhumaraki pusi ch’akuni p’itañampi ukampiraki jupanaka lurasipxi aka jaya markanakana aljañataki. Ukhumasti alqa pä samimpi cuadrille sataraki khusa apsupxi, ukax ruwananaka, punchunaka, janantasiñanaka, chalinanaka, wawa isinaka lurapxi.

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 22: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

MARTINA MAMANI JIMÉNEZ

Avenida Loa # 2225

+56 9 93614645+56 58 2 241147+56 58 2 245567

Arica - Chile

MARTINA MAMANI JIMÉNEZ

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS - CONADI - 2014

21

Comuna de Putre, Guallatiri uka markana sawt’iri warmiwa. Uka allpachu t’arampi sawuña yatitapa tatapat mamapat yatintiwa. Jupanakax pä kayuni , pusi kayuni sawuña yatichi, ukhumaraki pusi ch’akuni sawuña yaticharaki ukhamas p’it’añanaka jupaxa punchunaka ruwananaka, janantañanaka, chalinanaka, wantisanaka, mityasanaka, ukanaka khusa yatinti ukanaka qhatunakana aljañatakiwa.

Artesana nativa del pueblo de Guallatire, comuna de Putre, con más de 20 años en su oficio. El arte del tejido textil en fibra de alpaca lo aprendió de sus padres, quienes la instruyeron en la utilización del telar de dos y cuatro pedales, telar de cuatro estacas y confección de tejido a palillo. Elabora y produce prendas como ponchos, ruanas, chales, bufandas, guantes, medias, entre otros productos que comercializa en ferias a nivel regional.

Craftswoman from “Guallatire” town, in Putre commune. She learnt the textile weaving art of alpaca’s fiber from her parents. Both taught her the use of two and four pedal machine loom, four stakes machine loom and weaving sticks, making, preparing and producing ponchos, shawls, scarves, gloves, socks, and so on. Her products are commercialized in local fairs.

ARTESANA

FICHA TÉCNICA ARTESANAPERSONAL DETAILS OF THE CRAFTSWOMENMAYNI LAPHI LURAWINAKA QILQATA

Contactos / Contact Jaqinak jawsañataki

Page 23: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

CRAFTSWOMEN PROMOTE THEIR TEXTILES

SAWURINAKA SAWUTAPA UÑAST’ASIPXI

22

CATÁLOGO DE ARTESANÍA - RED DE ARTESANAS TEXTIL - REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA

“ARTESANAS PROMUEVEN SUS TEJIDOS”

Page 24: Catálogo de Artesanas - Red de Artesanas Textil - Región de Arica y Parinacota - Chile

Programa de Apoyo a Artesanas

ProducciónDiseño Gráfico Fotografía

CIGE CONSULTORES LTDA.

Correo [email protected]

Teléfono+56 58 2 260769

Sitio Web www.cige.cl

Arica

PROGRAMA DE APOYO A ARTESANAS CORPORACIÓN NACIONAL DE DESARROLLO INDÍGENA - CONADI

REGIÓN DE ARICA Y PARINACOTA 2014