Bizi-Kondizioen inkesta · familien %90,1ek. Musika-katea orain etxebizitzen % 67,1ek du;...

<Año>u

<Bizi-Kondizioen inkesta>

Emaitzen analisia

<Título>

Análisis de resultados

2009u

Bizi-Kondizioen inkesta

Emaitzen analisia

Emaitzen analisiaBIZI-KONDIZIOEN INKESTA

2

Emaitzen analisiaSarreraGizarte-gertakariak hain dira konplexuak, non oso zaila izaten baita gizartearen kezka-arlo guztiei buruzerabilgarri dagoen informazio guztia gizarte-adierazleen sistema bateratu batean biltzen saiatzea.Edonola ere, gizarte-estatistiken eskaera gero eta handiagoari erantzun nahi badiogu, gizarte-gertakaribakoitzean eragina duten politika, kultura, biztanleria, ekonomia eta ingurumen mailako kausak hobeto az-tertu beharko ditugu. Aldi berean, denbora-serieak osatuz joan behar dugu: horrela, gizarte-bizitzaren jo-eran zein diren zehaztu ahal izango dugu, haien aurrean neurriak hartzeko, eta, behar izanez gero,zuzendu ahal izateko.Hurrengo atalean pertsonen bizi-kalitatea zehazten duen arlo bakoitza nolako egoeratan dagoen labur-biltzen saiatuko gara. Alde batetik, Euskal AEko lurralde-eremuen artean dauden aldeak aipatuko ditugu,bai eta gizarte eta ekonomia arloko mailaren arabera familien bizi baldintza desberdinak ere. Bestetik, on-gizatearen adierazle guztiek 1989, 1994, 1999, 2004 eta 2009 artean izan duten bilakaera aztertuko dugu.Hona hemen inkesta honetan aztertutako eremu geografikoak:

01. Arabako lautada eta Kantauria (Gasteiz gabe)02. Arabako gainerakoa 10. Vitoria-Gasteiz03. Bilbo Handia (Bilbo gabe)04. Durangaldea05. Gernika-Bermeo, Plentzia-Mungia eta Markina-Ondarroa06. Arratia-Nerbioi eta Enkarterriak20. Bilbo07. Donostialdea (Donostiarik gabe) eta Bidasoa behea08. Debagoiena, Debabarrena, Urola-Kosta09. Tolosaldea eta Goierri30. Donostia-San Sebastián

I- FAMILIA MAILA

Familia-arloak eta dimentsioak aztertuko ditugu ondoren: familia-harremanak, etxebizitzaren ekipamen-dua, baliabide ekonomikoak.a) Familia Harremanak Euskal AEko biztanleen %97,2 familietan bizi da. Argi eta garbi, familiak, garrantzi handiko beste funtzioasko izateaz gain, badu aparteko garrantzia duen beste zeregin bat ere: norbanakoaren eta gizartearenarteko zubia izatea. Familia gai bada zeregin hori bete ahal izateko, familia giro egokia sortzeko, familiakokideek harreman mundu asegarriagoa izango dute. Familiaren harreman giro hori batez ere adierazleezosaturiko lau taulen bidez aztertu dugu. Adierazle horiek neurtzen dute familia zenbatean behin elkartzenden talde moduan familiartekoekin, senideekin, lagunekin eta auzokoekin.Guztira, 28 adierazle dira, eta nahiko ondo laburbiltzen dute familien arteko harremanik dagoen, harre-man horien maiztasuna, bai eta harremanak nolakoak diren ere.Familiartekoekin dituzten harremanei dagokienez, daturik aipagarreienak:

- Euskal familien %87,3k astean behin edo behin baino gehiagotan hitz egiten dute telefonoz gu-rasoekin, seme-alabekin edo anai-arrebekin.- %69,4k astero bisitatzen dituzte familiarteko hurbilenak. - Bi familiatatik bat (%59) asteko egunen batean bazkaltzeko edo afaltzeko elkartzen da.

Harreman estuagoak ere izaten dituzte familiek elkarren artean: familien %63,2k astean elkarri laguntzaedo zerbitzuren bat ematen diote.Beste muturrean familiarik ez dutenak (%2,8) eta edukita ere inongo harremanik ez dutenak (%1,5) daude.Ehuneko horiei harreman mundu oso txikia duten familien taldea gehitzen badiogu (%4 inguru), ikustendugu hurbileko familiarik ez dutenen edo familia izan arren harremanik ez dutenen multzoa 36.700 fami-lia ingurukoa dela Euskal AEn. Kolektibo hori, 2004an, 34.800 familia ziren.Gutunak eta mezu elektronikoak dira gutxien erabiltzen diren baliabideak. Atal honetan mezu elektroni-koak sartu izanak, familiarteko harremanetan mezu elektrikoen erabilera %11,6koa izatea ekarri du, etaharreman horien maiztasuna hilabetekoa edo handiagoa da.Familiako kideek lagunekin dituzten harremanen egiturak erakusten du hoberen, familiek inguruarekineta, azken batean, gizartearekin duten benetako integrazio maila. Atal honetako datu adierazgarrienak

- Euskal familien %73k harremanak izaten ditu beste familia batzuekin, haiekin familia loturarik izan ez arren.- %64k astean behin edo behin baino gehiagotan hitz egiten du telefonoz beste familia adiskidebatzuekin.- %6 hilean noizean behin elkartzen dira bazkaltzeko edo afaltzeko.

Beste muturrean, lagunik ez duen 70.000 familiako talde bat dago. Beraz, talde horrek ez du oinarrizkoaden adiskidetasun harremanik ezarri edo partekatu beste familia batzuekin. Azkenik, familiek auzokoekinizaten dituzten harremanak ez dira oso aipagarriak izaten, adiskidetasun harremanak ez badira behint-zat: auzokoek elkar agurtzen dute guztientzako tokietan eta mesede txikiak egiten dizkiote elkarri.Harreman egitura hori guztia modu aipagarrian aldatzen da, azterketan geografia aldagaiak sartuz gero(lurralde historikoa edo bizitegia esate baterako). Era berean, familiaren maila sozio-ekonomikoa beza-lako aldagaia sartuta aldaketak gertatzen dira.


3

1. koadroak astero harremanak dituzten familien ehunekoa (familiartekoak, senideak, lagunak eta auzo-koak) eta harreman horiek nolakoak diren biltzen du.1. koadroa: Familiak, hurbileko familiaren, senideen, lagunen eta auzokoen arteko asteroko harremanenarabera, lurralde historikoei jarraiki (%). 2009

Iturria: Eustat. Bizi-baldintzen Inkesta

Nahiz eta taula horretan garrantzizko alde batzuk antzematen diren, alde horiek argiago ikusiko dira au-rreko datu horiek balio erlatiboen taula batean irudikatzen baditugu; horrela, + edo - batez adierazten daadierazle bakoitzaren egoera erlatiboa Euskal AEko batez bestekoaren aldean.


4

C.A. DE

EUSKADI

ARABA /

ÁLAVABIZKAIA GIPUZKOA

87,3 84,6 87,7 87,9

69,4 70,5 64,6 76,6

63,2 57,7 59,5 71,8

29,4 31,3 30,9 26,5

15,7 15,8 15,4 16,1

17,1 24,1 14,4 18,1

73,3 71,7 76,3 69,3

36,3 41,7 37,5 32,0

37,3 38,4 32,9 43,8

94,0 91,0 95,8 92,6

6,6 8,6 6,7 5,5

20,9 22,6 18,1 24,7

Hurbileko familia

Telefonoz deitu

Bisitak

Elkarri lagundu

Senideak

Telefonoz deitu

Bisitak

Elkarri lagundu

Lagunak

Auzokoak

Telefonoz deitu

Bisitak

Elkarri lagundu

Agurtu

Bisitak

Elkarri lagundu

2. koadroa: Familiak, hurbileko familiaren, senideen, lagunen eta auzokoen arteko asteroko harremanenarabera, lurralde historikoei jarraiki (%). 2009

Iturria: Eustat. Bizi-baldintzen Inkesta.

Itxuraz hasi da nahiko argi ikusten ongizatearen euskal geografia dei dezakegunaren lehenengo inge-rada.Euskal AEko hiru eremutan familia harremanen mundua askoz txarragoa da: 2. eremua, Araba osoa Lau-tada izan ezik; 4. eremua, Durangaldea; eta 5. eremua, Gernika-Bermeo, Plentzia-Mungia eta Markina.Adierazle horietan pertsona nagusiaren hezkuntza maila edo familiaren diru-sarrerak kontuan hartzen ba-dira, azken honek jakina denez hezkuntza mailarekin korrelazio altua izanik, Bizi-baldintzei buruzko 1989,1994 eta 1999ko inkestek aurreratu zuten harremanen eskema berresten da: gizarte maila altuagoa dutenfamiliak batez ere lagunekin egoten dira harremanetan; bisitak eta batzarrak egiteaz gainera sarri elkarritelefonotik deitzen diote. Beheragoko mailako familiak, ordea, ahaideekin eta auzokoekin egoten dira ha-rremanetan batez ere; elkarri bisitak eta mesede edo zerbitzu txikiak egiten dizkiote.Harremanetarako portaeraren tipologia bezala defini dezakegun fenomeno hau laburtzeko esan daitekemaila ekonomiko ertain-altua duten 10 familiatik 8 aldizka daudela harremanetan lagunekin; baina mailaekonomiko baxua duten 10 familiatik soilik 5ek dute aldizka harremana lagunekin.2009ko eta aurreko argitaraldietako datuak alderatuz gero, hau da ateratzen dugun lehen ondorioa: fa-milien harreman munduak bere horretan dirauela, eta hurbileneko familiartekoekin harreman estuak di-tuzten familien ehunekoa %87 inguru dela.Lagunekin harremanak dituzten familien ehunekoetan, aldiz, aldaketak izan dira; lagunekin harreman es-tuak dituzten familiak % 51,7 ziren 1994an, % 68,5 izan dira 1999an, % 67,5 2004an eta % 73,3 izan dira2009n. 1. mapak jasotzen duen bezala, eskualdeen arteko aldeak garrantzitsuak dira. Enkarterrietan, Arratia-Nerbioin, Debagoiena eta Debabarrenan eta Urola-Kostan lagunekin harreman sendoak dauzkaten fami-liak %75 pasa dira.


5

Bilbohandia

Gerni Berm.Plent-MungMarki-Onda

Tolosaldeaeta

Goierri

- - + - + + - - +

+ - - - - - + + +

- - - - - - + - +

+ - + - - + - + -

+ - - - + + - + +

+ + - - - + - + +

- - + + - + - - -

+ - + - + + - + -

+ - - - - + + + +

Bilbao

+ +

- +

- +

+ +

- +

- +

+ -

+ -

- +

Bilbo

+

-

-

+

-

-

+

+

-

Vitoria-Gasteiz

-

+

-

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

-

-

+

Donostia-San

Sebastián

Hurbileko familia

Telefonoz deitu

Bisitak

Elkarri lagundu

Senideak

Telefonoz deitu

Bisitak

Elkarri lagundu

Lagunak

Telefonoz deitu

Bisitak

Elkarri lagundu

Arabakolautadakantau

Arabagainera

Durangaldea

Arratia-Nerbioi

Enkarter

DonostialBidasoabehera

Debagoin,DebabarreUrola Kosta

Mapa1. mapa. Lagunekin harreman estuak dauzkaten familien ehunekoa (%). 2009


b) Etxebizitzaren ekipamendua Auzoa, zalantzarik gabe, edozein pertsonaren bizi garapeneko oinarrizko osagaia da; horrez gain, etxebi-zitzak ere, eta haien hornikuntzak, bertan bizi diren pertsonen bizimodua baldintzatzen du. Etxebizitzenbarnealdearen hornikuntza maila, gainera, familiaren maila sozio ekonomikoa neurtzeko adierazle egokit-zat erabil daiteke.Oinarrizkotzat jotzen ditugun lau hornikuntzei dagokienez, etxeen %92,8tan dago telefono finkoa, eta hoz-kailu-izozkailua nahiz garbigailua etxeen %97 eta %99tan aurki daitezke. %78k bitrozeramika-sukaldeadute.Orain dela gutxi arte selektibotzat hartzen ziren hornikuntzak dituzten etxeen proportzioa gorantz ari daoraindik ere. Esate baterako, 1989an, %8k baino ez zuten mikrouhin-labea; 2004an %83k; 2009an euskalfamilien %90,1ek. Musika-katea orain etxebizitzen % 67,1ek du; Ekipamendu berrienak ohiko ekipamenduizateko bidean dira, hala nola ordenagailua (%59,8), telebista teletestuduna (%85,8) edo Internet (%52,7).


6

Kantauri ArabarraCantábrica Alavesa

Errioxa ArabarraRioja Alavesa

Arabako MendialdeaMontaña Alavesa

Arabako IbarrakValles Alaveses

Gorbeia InguruakEstribaciones del Gorbea

Bilbo HandiaGran Bilbao

Arabako LautadaLlanada Alavesa

Arrati-NerbioiArratia-Nervión

EnkartazioakEncartaciones

TolosaldeaTolosa

Bidasoa BehereaBajo Bidasoa

DonostialdeaDonostia-San Sebastián

Urola-KostaldeaUrola Costa

Deba BehereaBajo Deba

Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

< 70%70% - 75%> 75%

BilbaoBilbo

Donostia- San Sebastián

Vitoria-Gasteiz

Deba GaraiaAlto Deba

DurangaldeaDuranguesado

Goierri

3. koadroa. Familiak, etxeko ekipamenduaren mailaren arabera, pertsona nagusiaren adinari jarraiki (%).2009


Agerikoa denez, etxebizitzen hornikuntza maila familiaren diru-sarreren arabera alda daiteke; baita etxe-bizitzako pertsona nagusiaren adinaren arabera ere. Hain zuzen, familia gazteenak dira hornikuntza mailaaltua eduki ez arren bizi-estandar berri baten adierazletzat har daitezkeen hornikuntza batzuk sarriagoizaten dituztenak: ordenagailu pertsonala, Internet, kamera digitala…eta finkoa baino, sakelako telefonoanahiago dute.Baina hornikuntza bat dago beste guztien gainetik familia guztietan: autoa 2. mapan eremuka banatu diraautoa duten familien kopurua.Arabako Lautadako eta Kantauriko familien %77k eta Arabako Gainerakoen%83k auto bat gutxienez badute.Autorik gutxien Bilbon; familien %61ek besterik ez.


7

Guztira <35 35-59 >=60 <35 35-59 >=60

92,8 76,6 91,2 96,8 - - +

53,6 58,6 62,9 44,0 + + -

90,2 89,7 92,0 88,6 - + -

90,1 95,2 93,8 85,7 + + -

78,4 85,0 83,1 73,0 Bitrozeramika-sukaldea + + -

67,1 79,0 83,7 49,6 + + -

88,6 99,8 98,4 77,7 + + -

74,0 90,9 89,7 56,5 + + -

59,8 86,1 83,2 33,6 + + -

85,8 90,7 92,0 79,2 + + -

52,7 75,6 74,4 28,7 + + -

53,4 82,6 75,4 28,0 + + -

50,7 74,3 71,0 27,9 CD- ROMa + + -

Telefonoa

Ontzi-garbigailua

Labe elektrikoa

Mikrouhin-labea

Musika-katea

Sakelako telefonoa

Bideoa

Ordenagailua

TB teletestuduna

Interneteko kon.

Posta elektronikoa

2. Mapa: Gutxienez auto bat duten familiak (%) 2009


Etxebizitzako zerbitzuak, ura, beroa eta energia hornitzeko sistemak, besteak beste, Euskadiko etxe ge-hienetan daude.Nolanahi ere, %1,5ek ez du berokuntza sistemarik, eta %0,6k ezta ur berorik ere. Horrelakoak Bizkaian es-kualde gutxienik metropolitarrenetan daude.Tutu bidezko gasa %57ren gainetik da eskualde guztietan; %74ren gainetik Debagoienan, Debabarrenaneta Urola-Kostan.c) Baliabide ekonomikoakBizi kalitatea aztertzeaz arduratu diren ikertzaile guztiek aitortzen dute errenta eta bizi maila garrantzi han-diko gertakari objektiboak direla, baina berez ez dutela ahalbideratzen pertsonen asetze maila neurtzea.Begien bistakoa da, dena den, familia baten erosteko ahalmena zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta era-bakigarriagoa izango dela bere errenta ongizate helburuak betetzeko. Egia da, halaber, aberastasun mailajakin baten gainetik, oinarrizko beharrak estalita daudelarik, errentak lehentasuna eta garrantzia galtzenduela pertsonen kezka nagusien artean.Familien egoera ekonomikora hurbiltzeko, adierazle batzuk erabili ditugu, horien helburua ez da familiendiru sarrerak zehatz-mehatz jakitea; baizik eta, familiak diruaren aldetik larri edo lasai dabiltzan ezagutzea.


8










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

< 70%70% - 75%> 75%

4. koadroa. Familiak, haien egoera sozio-ekonomikoari jarraiki, bizitegi guneen arabera (%). 2009


Hiru familiatatik batek bere diru sarrerak nahikotzat jotzen ez dituela alde batera utzita, Euskadiko bi fa-miliatatik batek uste du bere egoera ekonomikoak okerrera egin duela azken hiru urteetan. Gastuetan no-labaiteko murrizketak ezarri beharrak %23tan iraun du. Diru murriztapen horiek, batez ere, eta hurrenkerahonetan, aisialdiari, jantziei, oinetakoei eta etxeko ekipamenduari dagozkio.Aipatzekoa da, bestalde, oraindik ere 6 familiatatik batek uste duela diru sarrerak ezegonkorrak direla.Ezberdintasun geografikoak, gainera, oso adierazgarriak dira, ondoko mapak erakusten duenez. Gasteizkofamilietako %33,5ek murrizketa ekonomikoak egin behar izan ditu; murrizketarik gutxien –familien %17,7k-Gernika-Bermeon, Plentzia-Murgian, Markina-Ondarroan, Tolosaldean eta Goierrin.


9

24,9

25,9

57,8

39,1

69,2

34,9

10,2

17,8

42,4

Vitoria-Gasteiz

Donostia-San

SebastiánBilboGuztira

30,1

13,5

52,6

29,5

82,5

48,9

12,1

17,8

52,2

13,2

40,7

22,2

85,0

34,4

11,3

25,5

43,9

25,7

32,3

63,9

45,7

65,9

37,6

11,9

20,6

47,4

24,2

44,9

73,0

48,9

72,1

33,1

7,8

22,7

45,4

17,7

31,7

66,4

50,9

67,5

31,5

8,9

14,1

40,9

22,8

47,0

61,7

37,7

67,0

39,4

8,2

18,2

43,3

21,0

17,9

45,6

25,1

71,3

31,7

9,2

15,4

28,3

25,5

14,5

53,0

31,7

65,4

26,9

5,4

14,6

38,2

17,7

14,6

62,9

28,3

67,7

22,8

7,7

16,5

30,6

33,5

17,8

49,4

35,9

76,1

39,2

13,8

21,5

49,8

26,6

35,4

63,6

47,4

65,8

39,5

10,4

14,9

45,6

21,3

11,8

47,3

26,5

71,4

28,9

9,3

16,6

35,6

19,1Diru-murriztapenak

Jan-edariak

Jantzi-oinetakoak

Etxearen hornikuntza

Aisialdia

Diru-sarrera urrriak

Laguntza eskatu du

Diru-sarrera ez-finkoa

Ekonomi egoera oke.

Bilbohandia


Tolosaldeaeta

Goierri


Arabagainera

Durangaldea

Arratia-Nerbioi

Enkarter



3. mapa. Azken hiru urteetan murriztapen ekonomikoren bat ezarri behar izan duten familiak (%). 2009


“Egoera ekonomiko objektiboaren” adierazleak, hots, familiak hilean dituen diru sarrera garbien eta fami-liako kide kopuruaren arteko erlazioak erakusten duenez, 10 familiatatik bat egoera txarrean dago. Berriz,iritzi subjektiboaren adierazleak positiboki jokatu eta 2 familiatatik 1en ustez egoera ekonomikoa “ona” da..


10










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

< 20%20% - 25%> 25%

II- INGURUNEAREN MAILA

Maila honetan ingurune fisikoari nahiz sozialari dagozkion baldintzak nahiz ingurune hurbileko eta ingu-ruko ekipamendua aztertuko ditugu.a) Ingurune fisiko eta sozialaEz da beti erraza izaten ingurune fisikoko eta sozialeko egoera estatistikako adierazle bakar batzuetara mu-rriztea. Hala ere, kezka sozialen zerrendan lehendabizi egoten direnak hautatu dira: batetik, atal sozialeankontuan hartu da auzoan delinkuentziarik, drogarik, eskaletasunik, alkoholismorik eta lapurretarik dagoen;eta bestetik, atal fisikoan kutsadurarik, zaratarik eta kanpoko eragozpenik dagoen begiratu da.Azken urteotan, ingurumenaren eta inguruko egoeraren gaineko kezka piztu da herritarren artean; gurebizi-kalitatean eragile garrantzitsua da.5. taulak laburbiltzen du nola dagoen ingurune soziala Euskal AEko zenbait eremutan. Taula horrek jasot-zen du zenbait arazo –gaizkileak, drogak, eskekotasuna- beren auzoetan badaudela uste dutenen ehune-koa.5 koadroa. Familiak, arazo sozialei jarraiki, bizitegi guneen arabera (%) 2009


Merezi du aurreko taula horretatik datu bat baino gehiago aipatzea. Aurrenekoa eta deigarriena da gaizki-leak eta drogak haien auzoko arazoak direla sentitzen dutela 4 euskal familiatatik 1ek, eta eskekotasuna7tik 1ek.Salbuespenak salbuespen, jendearen ustez gaizkileak eta drogak eskutik ibiltzen dira. Lotura hori seguruasko handitua dago, ez baitago esaterik jabetzaren kontrako delitu gehienak drogazaleek eginak direnik,baina dudarik gabe badago harreman esturik eta bakoitzaren eragin negatiboak biderkatu egiten dira.Espero bezala, arazo horiek ez dute eragin bera eskualde guztietan: eraginik handiena Bilbo eta Gastei-zen dute (hor arazo guztiek Euskal AEko batez bestekoa gainditzen dute).Gasteiz eta Bilbon droga arazotzat dute 4 familiatatik 1ek. Dena dela, hona hemen daturik aipagarriena:2004az geroztik hobekuntza erlatibo nabarmena izan dute ingurune sozialari buruzko zenbait adierazlek.Droga-trafiko eta kontsumoarekin lotutako arazoak 2004ko %20tik 2009ko %18,5era jaitsi dira. Alkoholis-moa arazoa zen familien %15entzat; %11,6rentzat izatera pasatu zen.


11

20,6

Droga 18,5

14,2

4,0

11,6

4,7

8,8

Donostia-San

SebastiánBilboVitoria-

Gasteiz

12,6

16,8

9,9

1,5

10,6

5,7

6,5

6,9

6,1

2,2

0,3

4,7

6,5

7,6

17,2

16,7

10,4

2,0

10,8

3,0

7,5

17,2

13,5

15,3

0,6

6,3

3,2

8,1

11,4

12,6

7,4

1,1

8,5

4,6

9,5

20,4

17,1

4,0

0,9

4,6

6,0

4,8

15,4

14,3

10,0

2,9

3,5

4,2

3,7

16,1

17,4

17,5

2,9

13,3

4,9

5,8

15,4

13,4

12,7

1,4

7,8

3,1

5,6

25,2

24,8

18,5

9,2

18,0

5,8

15,9

34,2

27,1

20,7

8,6

18,2

6,6

11,8

20,2

15,4

17,5

3,2

9,3

5,1

9,2

Delinkuentzia

Eskaletasuna

Prostituzioa

Alkoholismoa

Lapurreta etxea

Lapurreta autoan

GuztiraBilbo

handia


Tolosaldeaeta

Goierri


Arabagainera

Durangaldea

Arratia-Nerbioi

Enkarter



Bestalde, ingurune fisikoa neurtzeko honako aldagai hau erabili da: auzoan edo bizitegian kanpoko era-gozpenik edo kutsadurarik dagoenentz eta halakoak zenbatean behin gertatzen diren.6 cuadroa. Familiak, ingurune fisikoan dauden arazoen arabera, eta arazoen maiztasuna, bizitegi gunea-ren arabera (%). 2009


Euskadiko familien %29,8rentzat, keak, zaratak eta gainerako kanpoko eragozpenak beren auzoetan na-hiko sarri jasan behar izaten dituzten arazoak dira; Bilbon, Gasteizen, Donostian eta Donostialdean-Bida-soa beherean bizi direnek batik bat. Ingurune fisikoko egoerak ere hobera egin du. Kanpoko eragozpenek 2004an familien %32,7ri eragitenzieten; orain %29,8ri. Kutsadurak eragindakoak %15etik %12,7ra pasatu dira.Hala ere, bai lehen, bai orain, espero bezala, kanpoko eragozpenak nahiz kutsadura Euskal AEko indus-tria-guneetan biltzen dira.


12

29,8

51,1

46,9

2,0

12,7

53,2

43,7

3,1

Donostia-San

SebastiánBilbo

Vitoria-Gasteiz

23,4

40,1

55,4

4,5

14,6

54,7

43,4

1,9

7,0

34,1

65,9

-

6,6

46,6

38,0

15,4

27,4

49,8

48,1

2,0

14,9

50,7

46,8

2,5

28,8

53,7

45,4

0,9

29,7

59,3

37,8

2,9

21,9

49,7

45,6

4,8

5,8

54,0

38,9

7,1

17,5

51,3

41,7

7,0

19,4

51,3

40,6

8,0

30,2

55,5

44,0

0,5

15,6

51,7

48,3

-

31,5

47,4

47,6

5,0

19,9

58,3

36,1

5,6

23,3

56,9

40,9

2,2

19,5

53,5

45,4

1,1

30,1

41,7

56,6

1,7

7,0

43,8

47,8

8,5

39,4

50,7

47,8

1,5

6,8

51,2

48,8

-

33,0

64,7

34,7

0,6

5,8

64,8

32,2

2,9

Kanpoko eragoz.

Egunero

Noizean behin

Inoiz ez

Kutsadura

Egunero

Noizean behin

Inoiz ez

GuztiraBilbo

handia


Tolosaldeaeta

Goierri

Arabagainera

Durangaldea

Arratia-Nerbioi

Enkarter




Guztira

4. mapa. Osasungarritasun gutxiko ingurune soziala duten familiak (%). 2009


b) Inguruneko ekipamenduaOngizatearen baliabide asko inguruko ekipamenduari lotzen zaizkio, hor egiten baitu jendeak eguneroko bi-zitza. Ingurunearen ezaugarriek eta batez ere inguru horretako zerbitzuek eta hornikuntzek osatzen dute,besteak beste, pertsonen bizi kalitatea7. koadroa. Familiak, etxebizitzako inguru hurbileko ekipamenduari jarraiki, bizitegi gunearen arabera (%).2009



13

90,4 93,3 88,5 79,1 72,2 88,5 87,9 83,9

90,8 93,9 87,1 78,8 73,6 91,0 88,8 85,1

89,3 92,6 86,4 77,6 70,9 89,6 87,0 82,0

91,8 93,7 88,8 79,4 73,2 93,2 89,3 86,4

91,1 93,5 87,3 79,3 71,8 91,2 88,7 86,4

94,2 95,4 91,7 86,9 81,0 94,2 92,4 90,1

91,8 93,6 88,1 83,5 76,6 90,9 89,7 86,5

85,1 86,2 84,3 78,1 71,8 89,7 87,0 85,3

91,4 93,6 87,2 82,2 75,2 90,7 89,3 86,7

93,2 95,4 89,1 87,8 80,0 94,5 89,5 89,7

97,2 95,9 92,5

97,3 95,8 91,5

96,3 94,0 90,6

98,5 97,0 94,2

97,6 96,8 93,0

98,9 98,7 94,8

97,8 97,8 92,6

82,0 86,9 90,4

97,2 96,9 93,0

93,0 98,3 96,8

Donostia-San

SebastiánBilbo

Vitoria-Gasteiz

79,2

78,2

74,9

80,6

77,7

85,7

76,9

72,3

77,5

82,3

55,0

56,5

54,5

58,7

57,2

71,4

58,7

60,2

60,0

69,1

Harategia

Arraindegia

Okindegia

Fruta-denda

Taberna

Botika

Telefono publikoa

Prentsa-saltegia

Autobus-geltokia

Supermerkatua

Bilbohandia


Tolosaldeaeta

Goierri

Arabagainera

Durangaldea

Arratia-Nerbioi

Enkarter




Guztira










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

< 10%10% - 19%> 19%

Inguru hurbilari dagokionez, 7. taulak erakusten duen egoera oro har nahiko ona da, biztanleak batez erehirietan biltzen diren eremuetan. Hala ere, ez da gauza bera gertatzen biztanle gehienak baserri girokoakdiren eremuetanEuskal AEko hiriburuak kokatzen diren eremuei dagokienez, horietan bizi baita Euskadiko familien %75,ikusten dugu familien %90ek baino gehiagok hurbilean dituztela eguneroko bizitza normala burutzeko behardituzten oinarrizko dendak eta zerbitzuak. Hiriburuen arteko aldeak hain txikiak dira eta 2004koekiko alda-ketak hain ezdeusa non esan dezakegun goia jo dela inguruko ekipamenduei dagokienez.Bestelako joerak antzeman dira; adibidez, supermerkatu gutxiago daude (azalera handiko saltegien me-sederako, 2004ko %76,6tik 2009ko %90,4ra), txikizkari gutxiago daude (fruta-denda eta elikagai-dendagutxiago), eta, era berean, espezializatutako saltoki gehiago egin dira (harategia, arrandegia, drogeria edobotika). Bide batez kafetegia nagusi da tabernaren aldean eta denda espezializatua supermerkatu edo ul-tramarinoen aldean.Auzoko edo egoitza aldeko beste hornikuntza batzuei dagokienez (anbulatorioa, parkea, eliza, taxi gelto-kia, DBH ikastetxea, zinema, kiroldegia, etab.) gauza bera gertatzen da: egoera ona da hirietan baina pixkabat txarragoa landa eremuan. 5. mapan ikusten da hori argi. Hemen, erreferentziako pertsonak nekazaritzaedo arrantza sektorean lan egiten duen 5 familiatik gutxienez 1ek ez du inguruan inolako zerbitzurik..

5. mapa. Ingurune hurbilean zerbitzu gutxi dituzten familiak (%). 2009



14










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

< 3%3% - 5%> 5%

III- BANAKAKO MAILAAurreko bost ataletan familiari eta ingurunearen baldintzei lotutako adierazle batzuk aztertu ditugu, familieneta horien kideen bizi-kalitatean garrantzizkoak direlako.Baina hurrengo bost ataletan banakoen ezaugarriak aztertuko ditugu, pertsonek egungo gizartearen kon-plexutasunen aurrean jarduteko gaitasuna erakusten dutelako.a) Eskolatze mailaPertsonen eskolatze maila ezagutzeari esker, hobeto ulertuko dugu zenbateraino dauden prest pertsona ho-riek eguneroko bizitzako arazoei hobeto edo okerrago aurre egiteko.Eskolatze maila bi ikuspegitatik aztertu dugu: alde batetik, prestakuntza prozesuaren ikuspegitik (hor ikas-leen bizi baldintzak aztertu ditugu), eta bestetik, ikasketa mailaren ikuspegitik (hor ikasle ez direnen lane-rako trebakuntza eta egokitzapena ikusi ditugu).8. taulak laburbiltzen du nolako egoeratan egiten dituzten ikasketak oraindik hezkuntza prozesuan murgil-durik dauden 6 urte eta gehiagoko pertsonek.8. koadroa. 6 urte eta gehiagoko biztanleria ikaslea, ikasketak egiten dituzten baldintzei jarraiki, bizitegi-gunearen arabera (%). 2009


Hona hemen taula horretatik atera ditugun datu aipagarrienak:- Euskal AEko 6 urte eta gehiagoko ikasleen %37,8k ikastetxea etxetik kilometro batera baino ge-hiagora dute; %35,2k, gainera, 5 kilometrora baino gehiagora.- Hirutik batek etxetik kanpo bazkaltzen du.- Lautik batek baino gehiagok ikasturteren bat errepikatu behar izan du.- % 49,3 inguruk araututako ikasketez gain beste ikasketa osagarri batzuk egiten ditu; 2004. urtean% 45,4 zen.

.


15

<1000 27,0 32,7 13,8 24,1 20,5 16,1 21,8 21,7 32,1 32,6

1000-5000 37,8 27,8 4,5 25,8 37,3 28,7 47,2 50,6 43,0 37,9

>5000 35,2 39,5 81,8 50,1 42,2 55,1 30,9 27,7 25,0 29,5

45,5 52,6 13,8 41,4 44,2 32,1 32,6 33,5 51,2 57,5

54,5 47,4 86,2 58,6 55,8 67,9 67,4 66,5 48,8 42,5

<15 48,2 59,9 22,7 40,0 40,4 40,8 55,9 49,7 60,0 57,3

15-30 32,2 26,2 35,1 36,2 38,3 31,3 25,0 40,7 22,6 23,8

>30 19,6 13,9 42,2 23,8 21,3 27,9 19,1 9,6 17,4 18,9

41,0 28,6 64,9 51,0 32,3 51,7 47,1 42,6 31,5 17,5

18,2 11,0 12,8 22,9 30,1 15,7 18,8 15,8 17,5 3,4

49,3 44,2 49,8 42,4 51,4 55,2 58,1 56,0 46,7 45,6

31,8 37,3 19,7

49,5 32,0 59,4

18,7 30,7 20,9

59,3 54,3 38,6

40,7 45,7 61,4

47,5 53,5 50,6

39,2 19,4 43,2

13,3 27,1 6,2

17,7 48,3 46,9

15,4 20,7 16,6

53,7 49,4 51,7

Donostia-San

SebastiánBilbo

Vitoria-Gasteiz

Ikastetxera zenbat(metrotan)

Ikastetxera nola joan

Oinez

Bestela

Ikastetxera zenbatdenbora (minututan)

Ikastetxean bazkaldu

Errepikatzaileak

Ikasketak osagarriak

Bilbohandia


Tolosaldeaeta

Goierri

Arabagainera

Durangaldea




GuztiraArratia-Nerbioi

Enkarter

- Ikasketa osagarri horien artean honako hauek nabarmentzen dira: ingelesa (%43), musika, balle-ta, marrazketa eta oro har jarduera artistikoak (%32) eta euskara (%7,8). Euskara ikasketa arau-tuen sistemaren baitan dago sartuta, eta euskara ikasketa osagarritzat ikasten dutenak batez ere16 urtetik gorako ikasleak dira.

9. taulak 6 urte eta gehiagoko biztanleriaren euskara-ezagutzari buruzko zifra nagusiak laburbiltzeaz gain,zifra horiek 1989az geroztik izan duten bilakaera ere jasotzen du.9. koadroa. 6 urte eta gehiagoko biztanleria, ama-hizkuntzaren eta euskara-ezagutzaren mailaren arabera(%). 2009


Pixkanaka gora egiten ari da ele biko familien proportzioa, Gipuzkoan eta Bizkaian batez ere. Era berean,gorantz doa euskara hitz egin, irakurri, idatzi eta ongi ulertzen dutenen kopuru.Ikasketak amaitu dituen 10 urte eta gehiagoko pertsona-taldeari dagokionez, bada garrantzi handiko adie-razle bat: analfabetismo funtzionala, hau da, eguneroko bizitzako beharkizun oinarrizkoenetan irakurmenaeta idazmena erabiltzeko ezintasuna, eta pertsona ez-analfabetoetan ere gertatzen da. Erkidego osoan%1,6 ez da gauza testu idatzi baten edukia ulertzeko, testua erraza izan arren, eta %1,8k ezin du idatziz ezerkomunikatu.Ehuneko horiek dezente handiagoak dira pertsona zaharren artean. 60 urte eta gehiagoko emakumezkoenartean, hain zuzen, komunikatzeko idazten ez dakitenen ehunekoa %4,7 da.


16

89 94 99 04 09 89 94 99 04 09 89 94 99 04 09

2,7 2,8 3,9 4,5 3,1 13,0 12,0 13,0 12,0 12,2 39,0 37,0 38,0 34,0 34,6

94,1 93,1 93,1 89,8 82,3 81,0 81,6 80,7 77,6 78,2 55,0 53,6 51,7 55,1 52,4

1,8 1,8 0,9 2,9 10,2 3,9 5,0 4,8 7,1 7,4 4,9 7,7 7,9 8,9 10,7

1,4 2,3 2,2 2,9 4,4 2,4 1,9 1,9 2,9 2,2 0,7 1,7 2,6 2,4 2,4

79,8 77,2 69,4 57,0 56,8 71,6 68,6 60,0 44,0 45,5 51,8 43,4 40,2 37,0 27,9

13,7 12,9 13,8 22,0 20,1 17,9 14,4 16,8 29,0 24,6 17,3 18,9 25,5 23,0 20,7

6,5 9,9 16,8 21,0 23,2 10,5 17,0 23,2 27,0 29,9 30,9 37,7 34,3 41,0 51,4

79,9 78,1 70,9 58,0 57,9 73,3 69,7 61,9 45,0 46,9 58,0 47,6 44,3 38,0 48,3

14,4 12,4 13,7 22,0 20,6 18,1 14,8 16,8 29,0 24,8 15,2 18,9 23,6 24,0 21,4

5,8 9,6 15,4 19,0 21,5 8,6 15,5 21,3 28,3 26,9 33,5 32,1 37,0 30,3

77,6 75,9 68,1 53,0 51,4 62,8 61,9 57,6 38,0 39,9 39,8 31,9 32,9 28,0 18,5

14,3 12,6 14,9 24,0 25,8 17,5 15,5 14,1 31,0 28,9 10,6 13,7 14,0 19,0 23,9

8,1 11,6 17,0 23,0 22,7 8,6 22,6 28,3 31,0 31,2 49,6 54,3 53,2 53,0 57,7

80,7 78,4 70,6 55,0 53,2 66,4 65,3 61,5 41,0 41,3 45,1 37,2 38,6 29,0 20,6

11,7 12,1 15,4 24,0 25,3 16,0 13,6 12,9 30,0 29,0 9,3 12,5 12,7 23,0 24,3

7,6 9,5 14,0 21,0 21,5 17,5 21,1 25,6 29,0 29,7 45,6 50,3 48,7 48,0 55,0

ARABA/ ÁLAVA BIZKAIA GIPUZKOA

Urte

BIZKAIABIZKAIA

Urte Urte

25,0

Ama hizkuntza

Euskara

Gaztelania

Euskara eta gaztela.

Besteak

Irakurri

Ezer ez

Nekez

Ongi

Idatzi

Ulertu

Hitz egin

Ezer ez

Nekez

Ongi

Ezer ez

Nekez

Ongi

Ezer ez

Nekez

Ongi

6. mapa. Gutun bat idazteko gauza ez den 10 urte eta gehiagoko biztanleria ez-ikaslea (%). 2009


Mapa honetan ikusten da Euskal AEko biztanle gehienak gai direla eskutitz bat idazteko; Bilbon eta Gas-teizen bakarrik ez da gai %2 baino gehiago.b) osasun baldintzakNahiz eta mundu guztia ez dagoen ados esaterakoan zein osasun-eduki hartu behar diren kontuan ongizateaaztertzeko, argi dago osasuna ondasun urria dela eta ez dela berdin banatzen lurralde guztietan, ez eta gi-zarte-talde guztietan ere.Argitalpen honetan, azalpen gisa, norbanakoaren osasun-egoerari buruzko adierazle objektiboak eskaintzen di-tugu; bide batez, gizarte-talde bakoitzaren eta lurralde-esparru bakoitzaren artean dauden osasun arloko aldeakazalduko ditugu.6 urte eta gehiagoko pertsonen %5ek osasun-arazoren bat du, %6k gaixotasun kronikoren bat, eta %89k ez duhorrelakorik.10. taulak laburbiltzen du, ehunekoetan, osasun-arazoetatiko zailtasunak dituzten pertsonen mendekotasunmaila, eguneroko bizitzako jarduerak egiteko. %5ek osasun asaldu larriren bat du; %2k eguneroko bizitza modunabarmenean baldintzatzen dien ikusmen-akatsen bat; %1 gormutuak dira; %3k ohiko lanak egitea eragoztendien gorputz-akatsen bat dute; %1ek adimen-urritasunen bat dute, eta %1ek adimen-nahastura larriak dituzte.


17










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

> 1%1% - 2%> 2%

10. koadroa. Osasun arazoetatik eratorritako zailtasunak dituzten 6 urte eta gehiagoko biztanleak, mendekota-sun mailari jarraiki, lurralde historikoaren arabera (%). 2009


Hala ere, nahastura horiek zenbatzeak baino are garrantzi handiagokoa da jakitea zenbateraino baldintzatzenduten nahastura horiek jasaten dituzten pertsonen eguneroko bizitza. Osasunetik eratorritako zailtasunak di-tuzten 6 urte eta gehiagoko biztanleriaren artean, %20 ez da gauza eskailerak igotzeko edo jaisteko beste nor-baiten laguntzarik gabe; %12 ez da gai etxean behar bezala mugitzeko; %15 ez da gai bere kabuz janzteko edogarbitzeko, eta %11 beste norbaiten menpe dago erabat jateko.Logikoki, kopuruak biderkatu egiten dira 60 urte eta gehiagoko kolektiboan. Izan ere, 60 urte eta gehiagoko biz-tanleriaren artean, %20 ez da gauza eskailerak igotzeko edo jaisteko beste norbaiten laguntzarik gabe; %10 ezda gai etxean behar bezala mugitzeko; %10 ez da gai bere kabuz janzteko edo garbitzeko, eta %6,7 beste nor-baiten menpe dago erabat jateko.Ez dira aintzat hartu asistentzi erakundeetan bizi diren adinakoak; kopurua hazi egingo litzateke.Osasun arloko profesionalei egiten zaizkien kontsultei dagokienez, pertsonen %76k gutxienez kontsulta bategin zuen 2009an. Banaketa ere aldatu egin da: igo egin dira familiako medikuei eta praktikanteei egindakokontsultak, eta jaitsi mediku espezialistei egindakoak. Kontsulten gehikuntzak zein banaketak osasunarekikosentikortasun handiagoa adierazten bide dute.Ondorio aipagarrienen artean, honako hauek aipa ditzakegu: emakumezkoek gizonezkoek baino kontsulta ge-hiago egiten dituzte adin-talde guztietan, bai familiako medikuan bai espezialistan.Osasun arloko beste adierazle batek oso bilakaera ona izan du: mediku-azterketak. 2004an, 6 urte eta gehia-goko biztanleriaren %68k baino ez zuen egin osasun egoera orokorraren azterketaren bat; 2009an, aldiz, ehu-neko hori %73 izan zen. Eremuen arteko aldeak, hala ere, nahiko handiak dira oraindik ere, 7. mapak erakusten duenez. Bilbon, Gas-teizen, Arabako Lautadan eta Kantaurin, Enkarterrietan, Arratia-Nerbioin, Gernika-Bermeon, Plentzia-Mungianeta Markina-Ondarroan %80k baino gehiagok mediku-azterketaren bat egin du; Donostian, Donostialdean, Bi-dasoa behean, Debagoienan, Debabarrenan eta Urola Kostan %70ek baino gutxiagok.


18

89 94 99 04 09 89 94 99 04 09 89 94 99 04 09

9,7 5,2 7,3 6,1 8,3 9,9 10,0 9,2 9,1 8,1 7,9 7,9 10,0 9,6 5,9

3,4 9,9 4,5 9,5 18,3 6,1 7,9 10,5 14,8 11,7 7,0 9,0 5,2 15,3 11,0

74,3 74,4 82,9 77,6 57,3 71,8 74,5 71,4 72,5 80,2 81,1 75,1 79,1 73,9 76,6

19,8 10,7 11,8 12,3 6,7 15,9 9,6 15,7 9,0 5,3 10,0 11,6 11,8 6,0 11,1

2,5 5,0 0,8 0,7 17,7 6,2 8,0 2,4 3,7 2,8 1,9 4,2 3,9 4,8 1,2

ARABA / ÁLAVA BIZKAIA GIPUZKOA

Urte Urte Urte

Osasun-zailtasunak

Menpekotasun osoa

Menpekota. Ez- osoa

Nekez moldatzen da

Ongi moldatzen da

7. mapa. Osasun egoera orokorraren azterketaren bat noizbait egin duen 6 urte eta gehiagoko biztanleria.2009


c) Lan baldintzakDudarik gabe, lan-merkatuaren gauzarik larriena, gaurkoa bezalako desoreka nabarmeneko egoeran, lan-gabetuen kopurua handia da. 2009ko azken hiruhilekoan, Euskal AEn, 16 urte eta gehiagoko 100 pertso-natatik 51 okupatuak daude, 5 langabe eta 44 inaktibo.Hiru alderdi aztertu behar dira atal honetan, biztanle okupatuei buruzkoak: ordutegi mota, lantokira joatekomodua eta denbora eta lantokiaren baldintza fisikoak.11. taulak jasotzen du, 16 urteko eta gehiagoko biztanleria landunari dagokionez, nola banatzen den biz-tanleria hori ordutegi motari, lanaldi motari eta ordutegi kontrola izateari jarraiki, bizitegi gunearen arabera.11. koadroa. 16 urte eta gehiagoko biztanleria landuna, ordutegi motari, lanaldi motari eta ordutegi kontrolaizateari jarraiki, bizitegi gunearen arabera (%). 2009



19










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

> 70%70% - 80%> 80%

20,3 33,3 24,6 18,6 22,1 16,8 12,2 22,3 21,0 18,4

66,0 55,6 50,2 65,8 70,0 63,0 74,0 66,0 63,3 71,2

13,7 11,1 25,3 15,6 7,8 20,2 13,8 11,7 15,8 10,5

45,6 40,1 47,5 42,1 47,2 45,9 46,8 45,8 51,0 49,0

54,4 59,9 52,5 57,9 52,8 54,1 53,2 54,2 49,0 51,0

58,3 49,3 58,3 57,3 53,5 62,7 59,1 66,8 43,3 57,6

41,7 50,7 41,7 42,7 46,5 37,3 40,9 33,2 56,7 42,4

35,2 14,6 12,1

53,4 70,2 79,9

11,4 15,2 8,0

40,7 46,0 53,3

59,3 54,0 46,7

57,7 61,8 64,5

42,3 38,2 35,5

Donostia-San

SebastiánBilbo

Vitoria-Gasteiz

Lan-mota

Txandaka

Ordutegi finkoa

Ordutegirik gabe

Lanaldi-mota

Etengabekoa

Etena

Ordu-kontrola

Kontrolik ez

Kontrolen bat

Bilbohandia


Tolosaldeaeta

Goierri

Arabagainera

Durangaldea




GuztiraArratia-Nerbioi

Enkarter

Biztanleria landunaren lan-baldintzen adierazle aipagarrienak, honako hauek dira:- Landunen %13,4k atseden egun bat bakarrik du, edo ez du atseden egunik.- Landunen bitik batek ez du inoiz lan egiten larunbatetan.- Hiru landunetik batek lantokia etxetik 10 kilometrora baino gehiagora du.- Soldatakoen % 52,7, egunero autoz joaten da lanera. % 26 oinez joaten da, % 8,9 autobuseaneta gainerakoak trenean edo bestelako garraiobidean.- %62,9 etxera itzultzen da bazkaltzera.- %12,8k lan-istripuren bat jasan dute lanbide-bizitzan

Adierazle horiek azken urteotan izan duten bilakaerari dagokionez, esan dezakegu handitu egin dela ohikobizilekutik lantokira dagoen distantzia; handitu egin da, halaber, ziurrenik aurreko horren ondorioz, etxetik la-nerako joan-etorriaren iraupena, bai eta lanera egunero autoz joaten direnen ehunekoa ere. Bazkaltzera et-xera eta lanera oinez joaten diren pertsonen kopurua murriztu egin da; baina egonkor mantendu da laneanistripuren bat edo gaixotasun profesionalen bat izan dutenena.Lantokiko baldintza fisikoei dagokienez, ez dute nabarmen hobera egin azken 10 urteetan; bada alderik lu-rraldeen artean. Familien %8k ez du ordutegirik, Durangaldean eta Donostian; Arabako Gainerakoan %25,3k.

12. koadroa. Euskal AEko 16 urteko eta gehiagoko biztanleria landuna, lanlekuaren baldintzen arabera, lu-rraldeka (%). 2009


Laneko baldintzak, logikoa denez, oso ezberdinak dira landunaren lanbidearen arabera. Laguntzeko tekni-kari eta profesionalen %75ek ontzat ditu lantokiko baldintza fisikoak; kualifikatu gabeko langileen %43k..d) Denbora librea Duela gutxi arte pertsona baten bizitza osotasun heterogeneoa zen: lana, atsedena, jaia eta betebeharrak;horiek guztiek elkarren artean loturarik ez zuen alderdi multzo bat osatzen zuten. Gaur egun, aldiz, egune-roko bizitzako alderdi horiek lotura estua dute elkarren artean.Aisialdia ongizatearen osagairik garrantzitsuenetakoa denez, aisialdiaren aldeko borroka ez da egungo zi-bilizazioko bigarren mailako gertakaria; aitzitik, herritarren eskubide bihurtu da, eta gero eta denbora ge-hiago hartzen du. Aisialdia bizi-kalitatearen oinarrizko osagaia da. Izan ere, lanaldiaren aurkako alderdiadenez, edonolako kultura-jarduera kontsumitzeko ezinbesteko baldintza da.


20

89 94 99 04 09 89 94 99 04 09 89 94 99 04 09

10,0 11,0 8,3 12,0 10,0 19,0 12,0 15,0 9,0 11,5 12,0 11,0 15,0 11,0 10,2

22,1 16,8 18,7 22,5 20,2 26,7 21,8 24,6 20,0 18,6 25,9 19,6 26,3 19,6 16,9

8,9 7,5 8,8 6,9 6,3 13,1 8,7 10,6 9,8 10,4 7,7 8,2 11,6 6,8 6,5

3,7 4,6 3,1 5,2 5,2 5,7 2,3 4,7 6,9 8,3 3,0 3,8 5,1 3,5 3,1

6,5 7,5 3,8 5,9 6,0 10,6 7,4 8,4 6,2 8,1 3,4 7,3 10,3 6,3 6,0

24,4 17,1 17,2 20,5 18,8 23,4 20,0 19,2 21,7 22,8 14,3 16,0 18,0 16,1 15,9

25,2 16,8 28,3 21,1 20,1 25,4 19,8 22,9 25,0 25,1 17,6 19,9 23,9 18,9 17,3

ARABA / ÁLAVA BIZKAIA GIPUZKOA

Urte Urte Urte

Kondizio fisikoak

Usain txarrak

Zarata gogaikarriak

Aireztapen urria

Argiztapen urria

Hezetasuna

Hotz handiegia

Bero handiegia

13. koadroak laburbiltzen du Euskadiko biztanleen kultura eta kirol arloetako kontsumoaren maila eta bila-kaera, eta hor biltzen dugu astean behin ondorengo jardueren bat egiten duen 6 urte eta gehiagoko biztan-leriaren proportzioa:13. koadroa. 6 urte eta gehiagoko biztanleria, kirol eta kultura jarduerei jarraiki, lurralde historikoaren arabera(%). 2009


Aurreko koadrotik ateratako ondorio nagusiak:- Gizarte honetan aisia aktiboak toki nabaria du: 2004an %30ek egiten zuen kirolen bat; 2009an %40k.- Kirol ikuskizunetara %4 joaten zen 2004an, %7 2009an; baina Araban %19tik %17,4ra jaitsi da.- Aisia pasibotzat hartzen diren jarduera batzuek ezarpen handia dute: etxean musika entzun (%68),informazio orokorreko egunkariak irakurri (%58).

Kirolean aritu eta kirol-ikuskizunetara joan, gizonek gehiago egiten dute (%73-%26) emakumeek baino; ema-kumeak gehiago (%55) joaten dira zinemara.Adinarekiko erlazioa are nabarmenagoa da. 35 urte eta gutxiagoko pertsonak dira ondasun eta zerbitzu kul-turalen kontsumitzaile nagusiak. Kirola ohikotasunez 35 urtez beherakoen %52k egiten du, eta 35-59 urte ar-tekoen %45ek. Zinera joan, 35 urtez beherakoen %7k egiten du, eta 35-59 urte artekoen %6k. informazioorokorreko eguneroko prentsa irakurri, berriz, 35 urtez beherakoen %46k, eta 35-59 urte artekoen %81ek.Arestian aipatu dugunez, kultura kontsumoak lotura estua du aisialdia izatearekin edo ez izatearekin. Azkenbost urteetako joera guztiz nabarmena da: aisialdia gero eta gehiago ari da handitzen, eta emakumezkoekoraindik ere gizonezkoek baino aisialdi txikiagoa dute. Gizonezkoen %53k egunean lau ordu edo gehiagodute aisialdirako; Emakumezkoen artean, aldiz, %50ek bakarrik du ordu kopuru berdina.Begien bistakoa denez, 60 urtez gorako pertsonek dute aisialdirako ordu gehien: Biztanle-talde horren %80kegunean 4 ordu baino gehiago du aisialdirako, eta %3k bakarrik ditu 2 ordu baino gutxiago.Oporraldiari, asteburuetan irteteari eta lagunekin afaltzera joateko maiztasunari buruzko adierazleei dago-kienez, honako puntu hauek aipatu behar dira:

- Azken urtean, lau pertsonatik hiruk bakarrik izan ditu oporrak. Oporrak izan zituztenetatik, %18,8kEspainiatik kanpo igaro zituen oporrak, %12k Euskal AEn bertan, eta %68,7k estatuko beste pro-bintzietan.- Egoitza mota erabiliena hotela edo ostatua (%36) eta familiartekoren baten etxea (%27) izan ziren,nahiz eta %6k kanpina erabili zuen.- Biztanleriaren %8k ia astebururo egiten ditu bidaiak.


21

89 94 99 04 09 89 94 99 04 09 89 94 99 04 09

21,0 15,0 15,0 19,0 17,4 18,0 19,0 18,0 18,0 22,7 20,0 18,0 17,0 15,0 18,7

36,0 37,0 41,0 41,0 46,5 32,0 32,0 34,0 38,0 47,7 32,0 36,0 38,0 41,0 56,3

15,0 20,0 26,0 29,0 26,6 16,0 19,0 24,0 26,0 17,6 16,0 16,0 23,0 26,0 24,5

30,0 28,0 25,0 30,0 30,8 29,0 25,0 26,0 25,0 23,4 41,0 40,0 33,0 29,0 34,6

2,9 2,8 4,7 7,8 11,0 4,3 3,1 5,7 6,5 7,5 2,9 3,6 5,8 3,3 7,0

83,0 86,0 82,0 82,0 79,7 90,0 88,0 89,0 84,0 85,8 91,0 85,0 82,0 79,0 85,1

26,0 28,0 44,0 59,0 58,1 29,0 33,0 42,0 61,0 59,2 29,0 31,0 27,0 52,0 53,0

64,0 74,0 77,0 73,0 77,6 71,0 71,0 75,0 76,0 77,0 66,0 68,0 70,0 71,0 73,2

62,0 70,0 66,0 73,0 58,0 66,0 71,0 74,0 76,0 69,7 69,0 75,0 73,0 71,0 70,4

25,0 34,0 28,0 40,0 45,1 30,0 37,0 34,0 41,0 44,5 26,0 27,0 35,0 35,0 39,0

44,6 45,0 43,6

ARABA /ÁLAVA BIZKAIA GIPUZKOA

Urte Urte Urte

Kirola ikusi

Kirola egin

Zinemara joan

Mendira joan

Antzerkira joan

TBn zinema ikusi

Bideoan zinema ikusi

Musika entzun

Egunkariak irakurri

Eleberriak irakurri

Interneten ibili

- Pertsona asko joaten dira asteburuetan bazkaltzera edo afaltzera. 8. mapan ikus daiteke hori Jenderik gehien afaltzera edo bazkaltzera irteten diren inguruak: Tolosaldea (%41); Donostia (%38); Donostialdea eta Bidasoa behea (%35); Debagoiena, Debabarrena eta Urola-Kosta (%34); ArabakoLautada (%31).

8. mapa. Hilean gutxienez larunbat batean kanpora bazkaltzera edo afaltzera irteten den 6 urte eta gehia-goko biztanleria (%). 2009


e) Gizarte harremanakZalantzarik gabe, biztanle gehienek nahiago dute aisialdian familiartekoekin egotea, baina ez dira gutxi la-gunekin, lankideekin eta auzokoekin egiten diren ekintzak ere. Dena den, biztanleria osoaren %11k eta 60urtez gorako pertsonen %19k ez du inolako harremanik familiaz kanpoko inorekin.14. taulak laburbiltzen du astero familiaz kanpoko lagunekin zer maiztasunez izaten ditugun harremanak,eta harreman horien bilakaera 5 urteetan.


22










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

< 25%25% - 30%> 30%

23


14. Koadroa. 6 urte eta gehiagoko biztanleria, kirol eta kultura jarduerei jarraiki, sexuaren arabera (%).2009


Bi jarduera bakarrik daude biztanleek nolabaiteko maiztasun batez egiten dituztenak: paseatzea eta txiki-teoa; gainerakoak, baita erlijio-kultuetara joatea ere, ezta lautik batek ere. 9. mapak erakusten du.

9. mapa. txikiteoan egunero ibiltzen den 6 urte eta gehiagoko biztanleria (%). 2009


89 94 99 04 09 89 94 99 04 09 89 94 99 04 09

78,0 79,0 74,0 74,2 78,9 74,0 75,0 71,0 71,8 75,8 78,0 81,0 76,0 76,5 82,0

42,0 54,0 49,0 61,2 48,3 47,0 59,0 54,0 64,1 50,2 37,0 48,0 45,0 58,3 46,5

11,0 14,0 16,0 10,6 17,0 10,0 12,0 14,0 10,3 16,8 12,0 16,0 18,0 11,0 17,3

27,0 28,0 24,0 24,8 29,7 34,0 37,0 29,0 32,4 35,7 20,0 19,0 18,0 17,3 23,8

6,0 4,5 3,1 4,1 4,2 5,1 3,9 3,3 3,7 4,0 6,9 5,0 2,8 4,5 4,4

1,9 3,5 1,9 2,0 3,4 2,2 3,5 1,9 2,7 3,9 1,6 3,3 2,0 1,4 2,9

28,0 25,0 13,0 11,6 14,1 21,0 18,0 9,4 8,6 10,4 35,0 33,0 17,0 14,5 17,5

0,7 1,1 1,4 0,8 0,6 0,6 1,3 1,3 1,3 0,7 0,5 0,9 1,5 0,4 0,5

C.A. DE EUSKADI VARONES MUJERES

Urte Urte Urte

Egurastera irtetea

Baxoerditan ibiltzea

Bilerak

Kirola egin / ikustea

Kultur ikuskizunak

Bidaiak, txangoak…

Erlijio-elizkizunak

Jarduera politikoak










TolosaldeaTolosa





Markina-Ondarroa

Gernika-Bermeo

Plentzia-Mungia

BilbaoBilbo


Vitoria-Gasteiz



Goierri

< 5%6% - 8%> 8%

24


2004an paseatzera %74 joaten zen, 2009an %79. Kirol-jarduerak ikusi edo parte hartu, %25 2004an, %302009an; batez ere emakumeak, gehiagotan biltzen dira lagunekin eta gizarte-izaerako jardueretan sarriagohartzen dute parte. Jaitsi egin da, %61etik %48ra, txikiteo- edo kopa-tabernetan eta kafetegietan ibiltzeko ohi-tura.Sexuen arabera, badago alderik: emakumezkoak gehiago ateratzen dira egurastera eta maiztasun handia-goz elkartzen dira lagunekin. Kultura-ikuskizunetara eta erlijio-elizkizunetara ere maizago joaten dira. Gizo-nezkoak, berriz, gehiago ibiltzen dira baxoerdiak hartzen eta kirol-ekintzetan ere gehiago parte hartzen dute.Egunero txikiteoan batez ere Gasteizen (%8) eta Arratia-Nerbioin (%12).

Bizi-Kondizioen inkesta · familien %90,1ek. Musika-katea orain etxebizitzen % 67,1ek du;...

Documents

Transcript of Bizi-Kondizioen inkesta · familien %90,1ek. Musika-katea orain etxebizitzen % 67,1ek du;...