Bidezko Merkataritzako Unitate Didaktikoa DBH

48
Material didaktikoa DBH Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza BIDEZKO MERKATARITZA Irakasle Gida

description

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza

Transcript of Bidezko Merkataritzako Unitate Didaktikoa DBH

Material didaktikoa

DBHDerrigorrezko Bigarren Hezkuntza

BIDEZKO MERKATARITZA Irakasle Gida

Emaus Gizarte Fundazioak 2007. urtean prestatutako dokumentua dugu hau.

Zuri, zure taldeari eta zure taldeko gazteei, Bidezko Merkataritza eta Kontsumo

Arduratsua lantzen hasteko lagungarria izango zaizuela espero dugu.

Emaus Gizarte Fundazioa Garapenerako Lankidetza Saila

Belartza Poligonoa Gurutzegi kalea

PK: 20018 Donostia – Gipuzkoa

Tel: 943 367 534 Faxa: 943 474 346

E-maila: [email protected]

www.emaus.comwww.cooperacionsolidaria.org

Emaus Gizarte Fundazioa Garapenerako Lankidetza Saila

Aurrekoetxea kalea 1, Behea Esk. PK: 48006

Bilbo – Bizkaia Tel: 94 4051644

Faxa: 94 4051644 E-maila:

[email protected] www.emaus.com

www.cooperacionsolidaria.org

BIDEZKO MERAKATARITZAKO UNITATE DIDAKTIKOA

1.- SARRERA

1.1.- EMAUS FUNDAZIOAREN AURKEZPENA 2

1.2.- GARAPEN SAILAREN AURKEZPENA 3

1.3.- BIDEZKO MERKATARITZARI BURUZKO UNITATE

DIDAKTIKOAREN AURKEZPENA 5

1.4.- BIDEZKO MERKATARITZARI BURUZKO SARRERA

OROKORRA 8

2.- IKASTRESNAK

1. SAIOA

1.1.- Iparraren eta Hegoaren arteko aldeak 11

1.2.- Abestiak 14

2. SAIOA

2.1.- Pobrezia eta desoreka munduan 16

2.2.- Aulkien dinamika 20

3. SAIOA

3.1.- Bananaren rol-jokoa 23

3.2.- Kontsumo iraunkorra. Publizitatea. 27

4. SAIOA

4.1.- Horma-irudien tailerra 38

3.- EBALUAZIOAK 40

4.- LOTURA INTERESGARRIAK 42

SARRERA

1

1.1.-EMAUS FUNDAZIOAREN AURKEZPENA

Emaus Gizarte Fundazioa irabazi asmorik gabeko erakunde sozial eta laikoa da.

Emaus International-eko kide da eta helburu hauek ditu:

• Pobrezian edo baztertuta dauden edo egoteko arrisku larrian dauden

pertsonen bizi-baldintzak hobetzea, gizarteratzeko eta lan-munduratzeko

prozesuetara bideratuz eta prozesu horietan lagunduz, ahalik eta autonomia

handiena lortu dezaten.

• Injustiziari, pobreziari eta garapenari lotutako arazoen kausa, ondorio eta

konponbideen inguruko kezka zabaltzea gizartean.

Zein bitarteko ditugu?:

• Esku hartzeko, jendea trebatzeko eta gizarteratzeko nahiz lan-munduratzeko

programa eta zerbitzu integralak. Bakoitzari egokitutako ibilbideak prestatzen

eta bultzatzen ditugu.

• Hondakinak berreskuratu eta erabiltzeko ekimenak, garapen iraunkorra

bultzatze aldera.

• Ekonomia sozial eta solidariko enpresak, lan-munduratzeko enpresak eta

bidezko merkataritzako ekimenak bultzatzen eta sortzen ditugu.

• Injustiziari, pobreziari eta garapenari lotutako arazoen kausa, ondorio eta

konponbideak etengabe ikertu eta zabaltzen ditugu (aditzera emanez,

ezagutza zabalduz, jendea sentsibilizatuz eta salaketa eginez).

• Garapenerako lankidetzako egitasmoak.

www.emaus.com

2

1.2.- GARAPEN SAILAREN AURKEZPENA

Garapenerako Lankidetzarako Saila da, besteak beste, Garapenerako

Hezkuntza egitasmoak antolatzen dituena. Hauxe da sail horren egitekoa: injustizia,

pobrezia eta botere-galtzea sortzen duten kausak, arazo horiek eragiten dituzten

ondorioak eta guk horretan dugun erantzukizuna gizarteari ikusaraztea, gaur egungo

nazioarteko antolamendu ekonomikoaren ondorioz, pobrezian eta baztertuta bizi diren

Hegoaldeko pertsona eta herrien bizi-baldintzak hobetze aldera. Gure iritziz,

garapenerako hezkuntza da helburu horiek lortzeko tresna egokiena.

ZER DA GARAPENERAKO HEZKUNTZA GURETZAT?

Garapenerako hezkuntza Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko harremanen

inguruan gogoeta egiteko, harreman horiek aztertzeko eta ikusmolde kritikoa sortzeko

gai den prozesu bizia da guretzat. Garapenerako hezkuntzaren bidez gizabanakoek

nahiz taldeek egoera jakin batzuen aurrean duten ikuspegia hobetu eta egoera horien

aurrean duten jokamoldea aldatu nahi dugu. Horrekin batera, gure ekintzek epe

luzean izango dituzten ondorioen inguruan gogoeta egiten saiatzen da garapenerako

hezkuntza.

Jendearen jarrera eta balioetan aldaketa onuragarriak bultzatzen saiatzen da

hezkuntza-eredu hori. Aldaketa horien bidez jende guztiari boterea eta baliabideak

eskuratzeko aukera ematen dien mundu bidezkoagoa sortu nahi dugu.

Garapenerako hezkuntzaren helburuak hauek dira:

• Geure bizitzaren eta munduko beste pertsona batzuenaren artean dauden

erlazioez jabetzen laguntzea.

• Pobrezia, bereizkeria eta zapalkuntza egotea eragiten duten kausak eta

arazo horiek dakartzaten ondorioak azaltzea, halakoek gutako bakoitzaren

bizimodua baldintzatzen dutela kontuan hartuta.

• Pertsonen auto-estimua areagotzen duten balio, jarrera eta trebetasunak

lantzea, jendeak bere ekintzen gaineko erantzukizun handiagoa hartzeko.

• Gizabanakoei eta taldeei errealitatea aldatzen laguntzeko baliabide eta

tresna egokiak ematea.

3

• Giza garapen iraunkorra bultzatzea, pertsonen gaineko eragina duten hiru

mailetan: gutako bakoitzarengan, gure herri edo komunitatean eta

nazioartean1.

Gure iritziz, derrigorrezko hezkuntzan lantzen den beste edozein alderdi bezain

garrantzitsua da garapenerako hezkuntza. Gainera, lehen hezkuntzako, bigarren

hezkuntzako eta batxilergoko curriculumetan lantzen diren balio berberak lantzen dira

garapenerako hezkuntzan. Bestalde, gaur egun munduan dauden desberdintasunei

aurre egiteko eta desberdintasun horiek betiko ez iraunarazteko ezinbesteko tresna da

garapenerako hezkuntza. Ikasleak garapenerako hezten baditugu, ez dituzte orain

arteko egoerak errepikatuko eta aldaketarako eragileak izango dira.

Hala, ikastetxeetan lantzeko prestatu ditugun egitasmoen bidez helburu hauek

lortu nahi ditugu:

• Gaur egungo antolamendu ekonomikoaren ondorioz, pobrezian eta

baztertuta dauden Hegoaldeko pertsona eta herrien bizi-baldintzak

hobetzea.

• Injustizia, pobrezia eta botere-galtzea sortzen duten kausak, arazo horiek

eragiten dituzten ondorioak eta guk horretan dugun erantzukizuna gizarteari

ikusaraztea.

• Giza garapen iraunkorraren alde lan egitea, garapenerako lankidetza eta

hezkuntzaren bidez, eta, aldi berean, erreferente bat izatea, gaur egun

indarrean dauden nazioarteko harreman ekonomikoen ordez beste eredu

batzuk bultzatzeko jarduerak garatzeko garaian.

1 Polygone, Garapenerako eta Herri Hezkuntzarako Nazioarteko Sarea www.webpolygone.net , in UNESCO ETXEA eta EAE-KO GGKE-EN KOORDINAKUNDEA, Cuaderno de trabajo de educación para el Desarrollo. Bilbo: Unesco Etxea arg., 2004.

4

1.3.- BIDEZKO MERKATARITZARI BURUZKO UNITATE

DIDAKTIKOAREN AURKEZPENA

Sei urte daramatzagu sentsibilizazio lanean. Denbora horretan bildutako

esperientzian oinarrituta, eta jarduera horietan parte hartu duten ikasle eta irakasleek

emandako erantzun ona kontuan hartuta, Emaus Gizarte Fundazioko Garapenerako

Lankidetza Sailak unitate didaktiko hau prestatu du, bere ingurunearekiko

elkartasunean eta erantzukizunean oinarritutako jarrerak lantzeko.

GAIAK

Bidezko Merkataritza da material didaktiko honetako gai nagusia. Guretzat

berebiziko garrantzia du gai hori haur eta gazteekin lantzeak, alderdi asko ukitzen

dituelako.

Bidezko Merkataritza, Erantzukizun Pertsonala eta Iparraren eta Hegoaren arteko

desorekak dira ikastresnen bidez landu nahi ditugun gaiak. Ikaskuntza-irakaskuntza

prozesu dinamiko eta parte-hartzaile baten bidez, gaur egun gure herrialdeetan eta

nazioartean dauden egiturak eraldatzen laguntzeko gazteek beharrezkoak dituzten

ezagutza kritikoa eta gaitasunak eskuratu ditzaten.

HELBURUAK

Irakasleek gero eta gogo handiagoa dute justizia, elkartasuna eta antzeko

balioak lantzeko. Hala, gogo horri lehendik hasitako bideari jarraipena emateko

beharra gehituta, material didaktiko hau prestatu dugu, helburu hauek lortze aldera:

• Unitate didaktikoan lantzen diren gaien inguruko ezagutza barneratzea,

aurkeztutako egoeren inguruko sentsibilizazioa eta kontzientziazioa landu

ahal izateko.

• Material hau landuko dutenekin sentsibilizazio-prozesu bat hastea, gure

gizarteko gizabanako eta taldeak aldatzeko, aurriritziak indargabetzeko eta

elkartasun-balioak bultzatzeko.

• Material hau landuko duten gazteei beren iritzia adierazteko aukera ematea,

trebetasun sozialak garatuz, errespetua, ekitatea, irmotasuna eta antzeko

zeharkako balioen bidez.

• Talde-lana bultzatzea saio bakoitzean proposatutako dinamiken bidez.

Taldean elkartzeko eta hausnarketa egiteko uneak egongo dira, halaber,

eta lankidetza eta garapena bultzatzeko ekintzen bidez landuko ditugu une

horiek.

5

NORI ZUZENTZEN ZAIZKIO

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako irakasle eta ikasleei zuzentzen zaie material

hau.

Gainera, adin horretako gazteek garrantzi handia dute gizarteko jarrerak

aldatzeko garaian. Haiek izango dira proposatutako ekintza eta dinamiketan parte

hartzen dutenak, eta eztabaidak antolatzen, hainbat aukera edo alternatiba

proposatzen edota mundu bidezkoagoa eta solidarioagoa lortzeko proposamenak

egiten dituzten herritarrak.

METODOLOGIA

Proposatutako gaietan sakontzeko, ariketa desberdinak egingo dira, irakasleek

eta gazteek hainbat gairen inguruan gogoeta egin ahal izan dezaten: Kontsumo

Arduratsua, Bidezko Merkataritza, Publizitatea, Iparraren eta Hegoaren arteko

Desoreka… Gai horiek gazteekin lantzea oso garrantzitsua iruditzen zaigu, alderdi asko

ukitzen dituztelako.

Gai horiek parte-hartzean oinarritutako jarduera dinamikoen bidez landuko dira,

gazteen artean kontzientzia kritikoa sustatzeko eta mundu bidezkoagoa eta

solidarioagoa lortzen laguntzeko gaitasunak barneratu ditzaten gazte horiek.

Irakasleak dira beren taldeak ongien ezagutzen dituztenak eta, hala, hemengo

proposamenak parte-hartzaileen ezaugarrien arabera aldatu daitezke.

MATERIALA

Unitate didaktiko honek atal hauek biltzen ditu:

Gaiaren aurkezpen orokorra:

Gaiaren aurkezpen orokor honen bidez irakasleek gaiari buruzko zenbait datu

ezagutzeko aukera izango dute.

Ikastresnak

Ikastresna hauekin irakasleek bidezko merkataritza, kontsumo arduratsua eta

Iparraldeko eta Hegoaldeko egoera landu eta sakondu, eta hausnarketa

egingo dute gaioi buruz. Ikastresnak 4 saiotan banatuta daude. Saio bakoitzak

ordubete eta ordu eta erdi arteko iraupena du, eta ariketa bat edo bi lantzen

dira saio horietako bakoitzean.

Ariketa bakoitza honela banatuta dago:

6

• Irakasleentzako informazioa: Bertan jasotako informazio osagarria

lagungarria izango zaie irakasleei zalantzak argitzeko, ikasleei

alternatibak emateko, etab.

• Jardueraren garapena: Helburuak, landuko diren edukiak, ariketak non

egin daitezkeen, zenbat irauten duten, nola landu behar diren, behar

diren materialak, oharrak eta ikasleek erabili beharreko fitxak zehazten

dira atal honetan.

• Eranskinak: Ikasleek ariketak egiteko beharko dituzten material guztiak,

fitxak edo power point-ak jasotzen dira hemen.

Ebaluazioak:

Garrantzitsua da saio bakoitzaren ebaluaziotxo bat egitea: ez bakarrik

irakasleek erabilitako metodologia egokituz joateko, baizik eta ikasleek

egindako ekarpenen ondorioak ikasleei itzultzeko ere. Bukatzeko, beste

eztabaidatxo bat egin daiteke, saioa amaitutzat eman aurretik.

Saio guztiak amaitu ondoren, unitate didaktiko osoaren ebaluazio orokorra egin

behar da. Bertan, unitatea osatzen duten alderdiak (metodologia, materialen

egokitasuna, etab.) ebaluatuko dira, batetik, eta helburuak lortu diren, zertan

aurreratu den eta bestelako datu interesgarriak aztertuko dira, bestetik.

Lotura interesgarriak:

Unitate didaktikoan jorratutako gaien inguruko informazio eta agiri interesgarriak

dituzten interneteko helbideak eta bibliografia ematen ditugu atal honetan.

Irakasleek nahi izanez gero landu dituzten gaiak gehiago sakontzeko.

7

1.4.- BIDEZKO MERKATARITZARI BURUZKO SARRERA

OROKORRA

Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko desoreka handien oinarrian

merkataritza-harremanak daude. Iparraldeak, Hegoaldearen kontura finkatzen ditu

joko-arauak (lehiakortasuna eta kosta ahala kosta, ahalik eta irabazirik gehien

eskuratzea), Hegoaldea izanik lehengaien eta eskulan merkearen sorlekua zein gero

eta pobreagoa den harreman horien ondorioz. Langileen esplotazioa, esklabotza,

emakumeen bazterketa, soldata miserableak, lan-baldintza osasungaitzak, naturaren

suntsiketa… dira erosten dugunarengatik maiz ordaintzen dugun prezioaren zatitxo bat,

gu horren jakitun ez garen arren.

Bidezko Merkataritzak zuzeneko tratuan eta elkarrekiko errespetuan oinarritutako

merkataritza-harremanak finkatzen ditu, alderdi ekonomikoari ez ezik, alderdi sozialari

eta ingurumenari ere begiratuz.

Hegoaldeko herrietan, komunitate pobreenak antolatu egiten dira bizimodu

duina lortzeko. Nekazarien kooperatibak, emakume-taldeak, eskulangileen elkarteak,

erakunde sozialak (kaleko umeekin, baztertuekin eta lan egiteko) antolatzen dituzte.

Ekoizleak dira Bidezko Merkataritzaren kateko lehen maila. Era askotako gaiak

eskaintzen dizkigu haien lanak: elikagaiak, oihalak, kafea, kakaoa, txokolatea, azukrea,

arropak, etxerako gauzak, zeramika, bitxiak, larrua, jostailuak, etab.

Iparraldeko herrialdeetan, berriz, Bidezko Merkataritzako erakundeek hango

taldeekin lan egiten dute, haien produktuak gure merkatuetan zabaltzeko. Hala,

Bidezko Merkataritzako inportatzaileei eta dendei esker produktu horiek gure

eskuetaraino iristen dira.

Kontsumitzaileok gara Bidezko Merkataritza ahalbidetzen duen kateko azken

maila. Gure boteretxoa erantzukizunez erabiltzen badugu, eta produktuen prezioa ez

ezik, produktuok egindakoan izandako baldintza sozial eta ekologikoak ere

aintzakotzat hartzen baditugu, esplotazioari EZETZ esan eta merkataritza-harreman

orekatuagoak sortzen lagundu dezakegu.

Era berean, esplotazio-baldintzak behingoz ezabatzeko behar diren aldaketa

politiko eta ekonomikoak bultzatzeko Bidezko Merkataritzako erakundeek antolatzen

dituzten kanpainetan laguntzea daukagu.

8

Bidezko merkataritzaren oinarrian dauden irizpideak:

• Soldata duina: soldata duina ordaintzen zaie nekazariei beren

produktuengatik.

• Funtzionamendu demokratikoa: kide guztiek erabakietan askatasunez parte

hartzea daukaten enpresa eta kooperatibak bultzatzen dira.

• Bitartekari gutxiago: produktuen prezioekin espekulatu eta produktuok

garestitzen dituzten bitartekarien kopurua murriztu edota ezabatu egiten da.

• Inguruko gizartea eta natura errespetatzea: ekoizpenak ez du ingurumena

kutsatzen.

• Berdintasuna gizon-emakumeen artean: soldata berdina lan berdinagatik,

eta berdintasuna lan-baldintzetan ere.

• Esplotaziorik eta lan-baldintza esklaborik ez: haurrak eskolatzea eta laneko

gehiegikeria guztiak ezabatzea bultzatzen da.

• Epe luzerako harremanak: nazioarteko merkataritzaren eusteko gorabeherek

eragin handia dute ekoizleengan. Horregatik, Bidezko Merkataritzako

erakundeek epe luzerako harremanak eratzen dituzte, eta ekoizleek

plangintzak egiteko segurtasun handiagoa dute. Gizarte-garapenerako

programak landu, hazkuntza organikora aldatu edo epe luzerako helburuak

finkatzea daukate, horrela.

9

10

IKASTRESNAK

1. S

AIO

A

1. SAIOA

1.1.- IPARRAREN ETA HEGOAREN ARTEKO ALDEAK

IRAKASLEENTZAKO INFORMAZIOA

Dakigunez munduko aberastasunak banatzeko modua ez da batere orekatua:

munduko biztanleen %20ek, Iparraldeko biztanleek, alegia, aberastasunen %80 dituzte;

eta biztanleriaren %80ek, hots, 4.500 milioitik gora pertsonak, Lur osoko aberastasunen

%20 besterik ez dituzte.

4.500 milioi pertsona horietatik gehienak bizitzeko behar dutena lurretik

ateratzen duten nekazari txikiak dira.

Hegoaldeko nekazari-familien egoera antzeko samarra da kontinente guztietan.

Gehienak pobreziaren gurpil zoroari kateatuta bizi dira. Ez dute lurrik edo baliabiderik

eskuratzeko aukera handirik, eta beren ekoizpena esportaziora bideratzeko

espezializatu behar izaten dutenez, beren nekazaritza ez dago behar bezala

dibertsifikatuta, jatekoa nekazaritzatik atera ahal izateko moduan. Gainera, beren diru-

sarrerak murritzegiak izaten dira askotan, eta ezin dituzte dagoeneko bertan ekoitziak

izateari utzi dioten elikagaiak erosi.

Nekazaritzako langileak, jornalariak alegia, nekazariak ere baino are egoera

kaskarragoan bizi dira. Besteen sailetan nekazaritzako lanak eginez bizi diren gizon,

emakume eta haur horiek sail batetik bestera ibiltzen dira, eskulan premia handia

dagoen lekuen bila, baina soldata urriak jasotzen dituzte eta lan-baldintza kaskarretan,

gizarte-segurantzarik gabe, lan egiten dute. Kafea ekoizten duten estatuetako

jornalariek, adibidez, egunean 2 eta 4 euro artean besterik ez dituzte jasotzen.

11

1. S

AIO

A

ARIKETA: EGUNKARIETAKO IZENBURUEK DIOTENA

HELBURU ZEHATZA:

Herrialde garatuen eta pobretuen artean dauden aldeez

jabetzea.

Alde horien jatorrian dirua, natur baliabideak eta bestelakoak

erabiltzeko daukagun moduan dagoela ulertzea.

EDUKIA:

Kontzeptuak: Iparraren eta Hegoaren arteko aldeak ekonomian,

politikan, gizartean eta ingurumenean.

Prozedurak: egunkarietako albisteak aztertzea.

Jarrerak: Iparraren eta Hegoaren arteko aldeez eta alde horien

kausez jabetzea, eta guk horretan erantzukizun puska bat ere

badugula konturatzea.

JARDUERAREN GARAPENA:

Ikasleek egunkari eta aldizkarietatik ateratako albisteak ikusiko dituzte power

point aurkezpen batean edo paperean. Albiste horietako batzuk Iparraldeko egoeraz

mintzo zaizkigu, eta besteak Hegoaldekoaz. Lau sail nagusi aztertzen dira albisteotan:

gizartea, politika, ekonomia eta ingurumena.

Albiste horien arteko bi aukeratu beharko dituzte ikasleek (Iparraldeari buruzkoa

bata eta Hegoaldeari buruzkoa bestea) eta sakonago aztertuko dituzte albisteok,

Iparreko eta Hegoaldeko egoeren artean dauden zazpi alde nabarmenenak

azpimarratuz.

Ariketa amaitzeko, ikasleek gainerako ikasleen aurrean azalduko dituzte

aurkitutako alde edo desberdintasunak.

LEKUA:

Power point-ak proiektatu daitezkeen gelan.

IRAUPENA:

30 minutu

BEHARREZKO MATERIALA:

Power point-a edo, bestela, albisteen kopia paperean inprimatuta.

12

1. S

AIO

A

1.1. eranskina: Egunkaria (power point)

1.2.eranskina: Egunkaria (Word)

OHARRAK:

Ariketa taldeka egin daiteke, talde bakoitzak bina albiste aztertuz (3-4ko

taldeetan, adibidez).

13

1. S

AIO

A

1.2.-ABESTIAK

ARIKETA: ABESTIEN TAILERRA

HELBURU ZEHATZA:

Gai hauek azaltzea gazteei: Iparraldearen eta Hegoaldearen

arteko desorekak, nazioarteko merkataritza harremanak,

kontsumismoa eta herritarren pasibotasuna.

Irakasleei tresna bat ematea abestien bidez giza eskubideen

inguruan gogoetan egiteko. Gogoeta horren barruan, Giza

Eskubideen Adierazpen Unibertsala ez ezik, balio etiko

orokorragoak ere aztertu litezke, hala nola pertsonen arteko

harremanak, naturarekiko errespetua, norberarekiko errespetua,

norberaren garapena eta independentzia, maitasuna,

komunikazioa, etab.

Eztabaida eta sen kritikoa bultzatzea.

EDUKIA:

Kontzeptuak: Iparraren eta Hegoaren arteko desorekak eta Giza

Eskubideen Adierazpen Unibertsala.

Prozedurak: abestien hitzak aztertzea.

Jarrerak: enpatia, elkartasuna, hausnarketa, ekitatea, errespetua

eta elkartasuna bultzatzea

JARDUERAREN GARAPENA:

Abesti bat aukeratu. Denen artean entzun eta aztertu ondoren, abestiaren letra

banatu. Gazteak taldeka elkartu, aukeratutako abestiaren letra berriz ere aztertzeko.

Taldeka, galdera hauek erantzun behar dituzte:

• Zer sentitu duzue musika hori entzutean?

• Egileak zer adierazi nahi du, zuen ustez?

• Zer ekartzen dizue burura?

• Ezagutzen al duzue antzeko egoerarik?

• Ados zaudete “ mezuarekin”?

14

1. S

AIO

A

Azkenik, gazteek abesti baten hitzak asmatu beharko dituzte, gai

hauetarakoren batean oinarrituta: Iparraren eta Hegoaren arteko desoreka, kontsumo

arduratsua, herritarren pasibotasuna…

LEKUA:

Ikasgelan.

IRAUPENA:

20-25 minutu, abesti kopuruaren arabera.

BEHARREZKO MATERIALA:

Abestiak entzuteko CD-a eta abestien letren fotokopiak.

1.2. eranskina: Abestien zerrenda + letrak

1.2. eranskina: Abestiak

OHARRAK:

Ariketa hau taldeka egin daiteke, talde bakoitzak abesti bat aztertuz.

15

2. SAIOA

2.1.- POBREZIA ETA DESOREKA MUNDUAN

IRAKASLEENTZAKO INFORMAZIOA

“0 POBREZIA” kanpainaren web-orritik datu hauek atera ditugu1:

2. S

AIO

A

Munduko biztanleen %10 Lur osoko ondasunen %70en jabe dira.

Munduko biztanleriaren bosten batek munduko baliabideen %60

kontsumitzen ditu, Lur osorako dauden baliabideak arriskuan

jarriaz.

100 enpresa handienek munduko herri guztien erdiaren barne-

produktua baino diru-sarrera handiagoak dituzte urtean.

Munduko pobreen %75 nekazariak dira.

Munduko pobreen %70 emakumezkoak dira.

1.100 milioi pertsonak eguneko dolar bat baino gutxiago dute

bizitzeko.

2.700 milioi pertsonak eguneko bi dolar baino gutxiago dute

bizitzeko.

1.200 milioi pertsonak ez dute edateko urik.

800 milioi pertsonak gosea eta nutrizio txarra dute.

Goseak eta nutrizio txarra 6 milioi ume hiltzen dituzte urtean

(FAOren arabera).

Urtero 10 milioi ume hiltzen dira sendagarriak diren

gaixotasunengatik.

Munduan 40 milioi pertsonak baino gehiagok HIESa dute, eta

beste 5 milioi pertsona kutsatzen dira urtero.

50 milioi pertsonak GIB dute, eta gehienek ez dute inolako

tratamendu edo laguntzarik jasotzen.

Herrialde pobretuetako 2.000 milioi pertsonak ez dute inolako

osasun-tratamendurik jasotzen, sendagaien kostu handiarengatik,

gehienbat.

1 www.pobrezacero.org (2006/07/03)

16

Sendagairik jasotzen ez dutenez, urtero hamaika milioi ume hiltzen

dira munduan, gaixotasun sendagarrien ondorioz.

Gaur egun munduak gizaki guztion garapena ziurtatzeko adina baliabide

finantzario, teknologiko eta humanoak dituen arren (PNUD, 2005)2, ez da garapen hori

lortzeko ezer egiten.

“0 POBREZIA” kanpainak esaten duen moduan, zeharo onartezina da munduan

dugun pobrezia eta desoreka, arazo hori konpontzeko behar diren baliabide guztiak

gure esku daudela jakinda. Onartezina da, halaber, herrialde pobre eta aberatsen

arteko aldea urterik urte handituz joatea. Desoreka horren ondorioz, munduko biztanle

gehienek gosea, HIESa, analfabetismoa, emakume eta nesken diskriminazioa,

naturaren kutsadura, teknologiak eskuratzeko ezintasuna, gatazken ondoriozko

lekualdaketa masiboak, nazioarteko ondasunen banaketa desorekatuen ondoriozko

migrazioak… jasan behar izaten dituzte.

2. S

AIO

A

Bestalde, munduko biztanleen bosten batek Lurreko natur baliabideak gehiegi

ustiatzen ditu, gure kontsumo arduragabearen ondorioz, eta horrek arriskuan jartzen du

Lurraren garapen iraunkorra.

Pobrezia eta desoreka hori gure egungo antolamendu politiko eta

ekonomikoari zor zaio. Gaur egun, munduko ekonomia indartsuenak dira nazioarteko

merkataritzan pribilegio gehien dituztenak. Herrialde pobretuek, berriz, ordaindu

ezineko zorrekin jarraitzen dute, eta nazioarteko laguntza-sistemak ez die askorik

laguntzen.

Azken urteotan izugarrizko hazkunde ekonomikoa izan dugun arren, hazkunde

horrek ez du giza eskubideak edo eskubide kolektiboak betetzea ekarri, aurkakoa

baizik, bidegabekeriak eta desoreka gero eta handiagoak baitira.

Nazioarteko merkataritza-harremanak desorekatuak dira, eta horrek arazo ugari

sortzen ditu alor askotan: ekonomian, ingurumenean, gizartean, kulturan… Arazo horiek

mundu osoak jasaten ditu, baina herrialde pobretuak dira gaizkien ateratzen direnak,

Iparraldeko herrien jokamoldeak lotura zuzena baitu Hegoaldeko herrien egoerarekin,

eta, hala, Hegoaldeko herri eta pertsona askok jasaten duten egoera negargarriaren

erantzule dira Iparraldeko herriak.

1. gaian nazioarteko merkataritza-harremanen ondorio txarrak azaltzen dira.

Munduko herrialdeen eta pertsonen arteko harreman desorekatuak, adibidez,

nazioarteko merkataritza-harremanetan dagoen desorekari zor zaizkiola uste dugu. Hiru

arazo nagusi aztertu ditugu, hainbat ikuspegitatik: 2 Giza garapenari buruzko 2005eko txostena. La cooperación internacional ante una encrucijada. Ayuda al desarrollo, comercio y seguridad en un mundo desigual, PNUD, 2005.

17

ekonomiaren alorrean, Hegoaldeko nekazarien egoera.

ingurumenaren alorrean, zor ekologikoa.

gizartearen alorrean, Hegoaldeko herrietara deslokalizatutako

enpresetan diharduten emakumeen egoera.

Hiru alor horiei buruzko informazioa 2. gaiaren sarreran garatu dugu.

2. S

AIO

A

18

ARIKETA: MUNDUAREN EGOERA GAUR EGUN

HELBURUAK ZEHATZAK

Nazioarteko merkataritza-harremanen eta ekonomia, gizarte,

kultura eta ingurumen alorreko arazoen artean dagoen lotura

ulertzea.

2. S

AIO

A

Zor ekologikoa zer den jakitea eta makiletan lan egiten duten

emakumeen eta Hegoaldeko nekazarien egoera ezagutzea.

Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko desorekaren inguruan

gogoeta egitea.

EDUKIAK

Kontzeptuak: zor ekologikoa, makiletan lan egiten duten

emakumeen egoera, Hegoaldeko nekazarien egoera.

Prozedurak: “Nazioarteko merkataritza-harremanek sortutako

arazoak” power point-a ikustea.

Jarrerak: barneratzea eta gogoeta egitea.

JARDUERAEN GARAPENA

Nazioarteko merkataritza-harremanek eragindako arazoak azaltzea, power

point bat erabiliz.

LEKUA

Power point-ak proiektatu daitezkeen gelan.

IRAUPENA

30 minutu.

BEHARREZKO MATERIALAK

Power point hau:

2.1. eranskina: “Nazioarteko merkataritza-harremanek sortutako arazoak”

OHARRAK

Power point-a ikusteko kanoirik ez baduzue, power point-a gardenki bihurtu eta

proiektagailua erabili dezakezue.

19

2.3.-AULKIEN DINAMIKA

IRAKASLEENTZAKO INFORMAZIOA

NOLA DAUDEN BANATUAK, GAUR EGUN, MUNDUKO ABERASTASUNAK

Aberastuak Aberastasunen %80 – Munduko populazioaren %20.

2. S

AIO

A

Pobretuak Aberastasunen %20 – Munduko biztanleriaren %80.

• 20 pertsonako taldean: Aberatsek 16 aulki eta 4 pertsona.

Pobreek 4 aulki eta 16 pertsona.

• 25 pertsonako taldean: Aberatsek 20 aulki eta 5 pertsona.

Pobreek 5 aulki eta 20 pertsona.

• 30eko taldean: Aberatsek 24 aulki eta 6 pertsona. Pobreek 6 aulki

eta 24 pertsona.

GAUR EGUNGO EGOERA

• 1.200 milioi pertsona baino gehiago egunean $1 (€1) baino

gutxiagorekin bizi dira.

• 54 herrialde inguru 1990ean baino pobreagoak dira orain.

• Saharaz azpiko herrialdetan HIESa eta gosea duten pertsonak

ugaritzen ari dira.

EMAKUMEA

• $1 edo €1 baino gutxiagorekin bizi direnen %70 emakumezkoak

dira.

• Emakumeek lanaren 2/3 egiten dute eta munduko soldataren

%10a baino gutxiago jasotzen dute.

• Emakumeek eguneroko lanegun luzeaz gain etxeko lanak egin

behar izaten dituzte.

20

ARIKETA: AULKIEN DINAMIKA

HELBURU ZEHATZA:

Gazteek ezagutzea zein diren nazioarteko merkataritzaren

ondorioak eta zergatiak.

Mundu bidezkoagoa lortzeko herrialdeen arteko elkartasunak

duen garrantziaz jabetzea gazte horiek.

2. S

AIO

A

Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko desorekei buruz

hausnartzea.

EDUKIA:

Kontzeptuak: Iparraren eta Hegoaren desberdintasunak,

munduko injustizia, zor ekologikoa, kanpo-zorra, migrazioa,

arrazismoa, Hegoaldeko nekazarien egoera, emakume

nekazarien egoera.

Prozedurak: Parte hartuz, eztabaida, negoziazioa.

Jarrerak: enpatia, elkartasuna, hausnarketa.

JARDUERAREN GARAPENA:

Ikasleak bi taldetan banatu: batzuk, herrialde aberastuak (Iparra) izango dira,

eta besteak pobretuak (Hegoa). Guztiek aulki kopuru bera izango dute eta zutik jarriko

dira gainean.

OHARRA: Aulki kopuru bera aukeratu dugu, munduaren egoera irudikatzeko,

hots, munduan nahikoa baliabide daudela, biztanle guztion beharrak asetzeko.

Dinamikan zehar talde pobretutik aulkiak kenduko ditugu aberastuei emateko.

Ez dugu inor kanporatu edo kaleratuko: herrialde aberastuek dauzkaten aulki guztiak

okupatu behar dituzte, batere libre utzi gabe; eta aldi berean, herrialde pobretuek

geratzen zaizkien aulkiekin konpondu beharko dute. Ezin dute inolaz ere lurra ukitu.

OHARRA: adi egon inor taldetik kanpo ez gelditzeko. Elkartasuna bultzatu behar

dugu, bai talde barruan baita taldeen artean ere.

Aulkiak kentzeko modu desberdinak daude. Hona hemen bi dira proposamen:

1. Talde batetik bestera aulkiak kentzean, esan eta azaldu zein

arrazoirengatik hartzen zaizkien: kanpo zorragatik (kontzeptua azaltzeko

aprobetxatu); esku-lanarengatik (talde pobretutik aberatsera pertsonak

pasa eta azaldu Hegoaldeko langileen egoera zein den), etab.

21

2. Aulkiak talde batetik bestera pasa, eta utzi taldekideei beren zalantzak

eta iritziak adierazten. Momentu hau egokia da gazteei irakatsi nahi

dizkiegun zenbait kontzeptu aurkezteko. Adibidez, aulkiak pasa eta

itxaron talde pobretua kexatu eta zergatia galdetu arte (kanpo-zorra

azaldu). Gero, alderantziz: talde aberastutik pobretura aulkiak eraman

zor ekologikoaren ordainetan (azaldu zer den). Taldeak beren kasa utzi,

ea mugimenduak sortzen diren, migrazio-mugimenduak talde batetik

bestera, hain zuzen ere; eta arreta jarri talde hartzailearen erreakzioan

(komentatu emigratzearen arrazoiak, zein den euren herrialdeen egoera,

arrazismoa…). Emakumearen gaia lantzeko mutilei beste taldera

emigratzeko esan diezaiekegu (beren aulkia eraman dezakete beste

taldera lurraren jabetza balitz bezala, esaterako), eta geratzen diren

emakumeei edo neskei bi motxila soinean jartzea eskatuko diegu (familia

eta familia hori aurrera ateratzeko zama irudikatzeko).

2. S

AIO

A

Klasea amaitzeko gaiari buruzko hausnarketa egin. Nola sentitu diren, egoera

hobetzeko zer egin dezakegun, baliabide faltak nolako eragina duen gizakion garapen

iraunkorrean…

LEKUA:

Ikasgelan.

IRAUPENA:

30-40 minutu.

BEHARREZKO MATERIALA:

Behar den bakarra aulkiak dira.

OHARRAK:

Talde bakoitzeko ikasleek beren egoera defendatu behar dute.

22

3. SAIOA

3.1.- BANANAREN ROL-JOKOA

IRAKASLEENTZAKO INFORMAZIOA

Merkataritza, kosta ahala kosta?

Iparraren eta Hegoaren artean dauden alde izugarrien muinean bien arteko

merkataritza-harremanak daude. Iparrak finkatzen ditu joko-arauak —lehia eta etekinik

handiena kosta ahala kosta—, Hegoaldearen bizkar finkatu ere, Hegoaldeko

lehengaiak eta eskulan merkea erabiltzen baititu, hura gero eta gehiago pobretuz.

Laneko esplotazioa, esklabotza, haurren esplotazioa, emakumeen aurkako bereizkeria,

soldata ziztrinak, osasunarentzat txarrak diren lan-baldintzak, naturaren suntsipena…

Horra gure erosketengatik maiz ordaintzen dugun prezioan sartzen diren zenbait

ezaugarri, gu prezio horren atzean ezkutatzen denaz konturatu gabe.

Bidezko merkataritza, alternatiba etikoa

3. S

AIO

A

Bidezko merkataritzan elkarrekiko errespetuan eta tratu zuzenean oinarritutako

merkataritza-harremanak eratzen dira, garrantzia ekonomiari bakarrik eman beharrean

gizartea eta ingurumena ere aintzakotzat hartuz.

Hegoaldeko herrietan, komunitate pobreenak antolatu egiten dira bizimodu

duina lortzeko. Nekazari-kooperatibak, emakume-taldeak, artisau-elkarteak, elkarte

sozialak (kaleko umeekin, baztertuekin eta halakoekin lan egiten dutenak) eta

antzekoak sortzen dituzte. Ekoizleak dira, hain zuzen, bidezko merkataritzako lehenbiziko

maila. Haien lanaren emaitza dira guregana iristen diren elikagai, ehun eta artisau-lan

ugari, hala nola, kafea, kakaoa, txokolatea, arropa, etxerako gaiak, zeramika, bitxiak,

larruzko gauzak, jostailuak…

Iparraldeko herrietan bidezko merkataritza bultzatzen duten antolakundeek

Hegoaldeko talde horiekin batera egiten dute lan, haien produktuak hemen

merkaturatzen laguntzeko. Horrela, inportatzaileak eta bidezko merkataritzako dendak

produktu horiek gure esku jartzen ahalegintzen dira.

Kontsumitzaileok gara bidezko merkataritza ahalbidetzen duen kateko azken

maila. Gure boterea arduraz erabiliz, eta produktuen prezioaz baino zerbait gehiagoz

arduratuz, produktuok ekoiztean izandako baldintza sozial eta ekologikoez arduratuz,

adibidez, esplotazioari EZETZ esan, eta merkataritza-harreman orekatuagoak ezartzen

lagundu dezakegu.

23

Bidezko merkataritzaren oinarrian dauden irizpideak:

Soldata duina: nekazariei soldata duina ordaintzea haien

produktuen truke.

Funtzionamendu demokratikoa: erabakietan kide guztiek

askatasunez parte hartzeko aukera duten enpresa edo

kooperatibak bultzatzea.

Bitartekari gutxiago: produktuen prezioekin espekulatu eta,

ondorioz, prezio horiek garestitzen dituzten bitartekariak ahalik eta

gehien murriztea edo guztiz ezabatzea.

Inguruko gizarte eta natura errespetatzea: ekoizpenak ingurumena

ez kaltetzea.

Gizon-emakumeen arteko berdintasuna: lan berdinagatik soldata

berdina, eta berdintasuna lan-baldintzetan ere.

Esplotaziorik eta esklabotzaren tankerako lan-baldintzarik ez:

haurrak eskolatzea eta laneko gehiegikeria guztiak ezabatzea.

3. S

AIO

A

Epe luzerako harremana: ekoizleak beti daude nazioarteko

merkataritzak izaten dituen eusteko gorabeherak jasateko

arriskuan. Bidezko merkataritzako erakundeetan epe luzerako

harremanak eratzen dira, printzipioz, eta horri esker ekoizleek

plangintza seguruak egiteko aukera izaten dute. Gizarte-

garapenerako programak eta nekazaritza organikora aldatzeko

prozesuak antolatu daitezke horrela, epe luzerako helburuak

finkatuz.

24

ARIKETA: BANANAREN ROL-JOKOA

HELBURU ZEHATZA:

Merkataritza-kateak benetan nola iharduten duen ulertzea, eta

kate horretatik ateratako irabazien banaketa desorekatua

ezagutzea (merkataritza bidegabea eta ohiko merkataritza).

Kateko osagai desberdinen artean dauden harremanez

jabetzea.

Merkataritza bidezkoagoa eta orekatuagoa lortzeko, kateko

osagaien artean komunikatu beharra dagoela ulertzea.

EDUKIA:

Kontzeptuak: merkataritza-katea, ohiko merkataritza, bidezko

merkataritza.

Prozedurak: rol-jokoa, eztabaida.

Jarrerak: enpatia, negoziazioa, hausnarketa.

3. S

AIO

A

JARDUERAREN GARAPENA:

Deskribapen-fitxak banatu eta taldeka elkartu.

Talde bakoitzak gogoeta egin behar du hartu duen paperaren inguruan, eta

hipotesi bat proposatu behar du, bananaren irabaziak talde guztien artean benetan

nola banatu beharko litzatekeen esanez.

Taldeko arduradun bakoitzak banana bana marraztu behar du arbelean.

Marraztutako bananetan, taldeko arduradunak bere taldeak beretzat eta

besteentzat finkatu dituen irabaziak idatzi beharko ditu.

Normalena da taldeak ez bat etortzea banaketan, eta, hortaz, negoziatu egin

beharko dute adostasunera iristeko. Talde bakoitzak eskuinean eta ezkerrean

dituenekin bakarrik negoziatu dezake. Ekoizleek eta txikizkako saltzaileek talde

bakarrarekin negoziatu ahal izango dute, katearen beste aldean ez dutelako inor.

Eztabaida. Taldeka negoziatu eta irabazien bestelako banaketa bat proposatu

ondoren, oraindik adostasunik lortu ez bada, eztabaida bat egingo da talde guztien

artean. Negoziazio orokor horren bidez adostasunera iritsi beharko dute talde guztiek.

Merkataritza-katearen funtzionamenduaren inguruko gogoeta, negoziazioetatik

kanpo utzitako eta zapaldutako taldeak zein izan diren zehaztuz.

Era honetako kateen ordez beste eredu bat proposatu behar da.

25

Parte-hartzaileek ez badute bestelako eredu gauzagarririk aurkitzen, bidezko

merkataritzaren eredua proposatuko zaie, ekoizleen eta txikizkarien artean dauden

taldeak kanpoan utzita, haiek ez direlako beharrezkoak.

Bidezko merkataritza zer den azaldu eta eredu horren ezaugarri nagusiak

aurkeztu, power point baten laguntzarekin. Power point horretan ohiko merkataritzaren

eta bidezko merkataritzaren arteko desberdintasunak ikusten dira, bakoitzak zenbat

irabazten duen. Bi merkataritza mota horiek alderatzeko, bidezko merkataritzaren

katea, beharrezkoak diren parte-hartzaileak, alegia, zein diren erakusten dira.

LEKUA:

Ikasgelan.

IRAUPENA:

30 minutu.

BEHARREZKO MATERIALA:

Bi material daude. Alde batetik bananaren jokoaren fitxak, jokatzeko; bestetik,

power point bat, bidezko merkataritzaren aurkezpena egiteko.

3. S

AIO

A

3.1. eranskinak: Bananaren jokoaren fitxa.

3.1. eranskinak: Bidezko merkataritza.

OHARRAK:

Power point-a ikusteko kanoirik ez baduzue, power point-a gardenki bihurtu eta

proiektagailua erabili dezakezue.

26

3.2.- KONTSUMO ARDURATSUA. PUBLIZITATEA

IRAKASLEENTZAKO INFORMAZIOA

Gehiago saltzeko erabiltzen den sustapen-tresna modernoa da publizitatea.

Funtsean behar eta gurari berriak sortzen ditu kontsumitzaileen artean.

Publizitateak izugarri baldintzatzen ditu gure kontsumo-ohiturak eta produktu bat

ala beste aukeratzeko joerak.

Nola “limurtzen” gaituzte? Zer saltzen digu publizitateak?

Irudia

Garaipena, boterea

Edertasuna

Zoriona

Baina, berez, ematen al zaigu informaziorik produktuei buruz? Ala publizitateak

gurari berriak sortu besterik ez du egiten, berez behar ez ditugun arren zoriontsuagoak,

onartuagoak, eta boteretsuagoak izateko gauzak eros ditzagun?

3. S

AIO

A

Adibide bat: txokolate iragarkietan denak agertzen dira poz-pozik, baina ba al

zenekien txokolate-ekoizleek ekoizpen-kostua baino %30 gutxiago kobratzen dutela?

Eta munduan bi milioi inguru familia bizi direla kakaoa haztetik, gehienak ere Afrikan?

Eta zer dakigu kafeari buruz? Iragarkiek zer esaten digute kafearen inguruan? Ez

digute txintik ere esaten kafe-ekoizleak joan deneko 15 urtean jasaten ari diren krisiaz,

ezta? Horren ondorioz, sos ziztrin batzuen truke lan egiten dute, goseak bizi dira eta

haurrak lanean jartzera behartuta daude.

Gauza bera gertatzen da ehungintzan. Non eginda daude gure kiroletako

oinetakoak? Begiratzen al dugu etiketa? Eta gure galtzak? Eta erosi genuen azken

nikia?

Ikusten!! Gehimen-gehienak herrialde pobreetan eginda daude, neska gazteak

eta emakumeak esplotatuta edukitzen dituzten fabriketan, egunean 14-16 orduan lan

egin ondoren bizirik irauteko ozta-ozta iristen zaizkien soldata ziztrinak jasoz.

Baina informazio hori guztia ez da iragarkietan agertzen, ezta? Eta guk ere ez

dugu eskatzen, horixe da okerrena!! Ez dakigu gure dirua nora doan, erosten ditugun

produktuak zein lan-baldintzatan egin diren, ingurumena babestu den… Ez dakigu

ezer!!

27

Aurkakopublizitatea, berriz, egungo publizitateren aurrean kritiko azaltzen

saiatzen da, umorea erabiliz, gure kontsumoan jarrera kritikoagoa izan beharko

genukeela eta produktuak kontsumitzeko garaian bidezko baldintzetan egindakoak

aukeratu beharko genituzkeela ikusarazteko.

Kontsumitzaile arduratsuak izan beharko genuke, baina zer da hori?

Erosten ari garen hori zer den jakitea da kontsumitzaile arduratsuak izatea.

Kontsumo arduratsua oso kontzeptu zabala da, baina hiru multzotan laburbiltzen

saiatuko gara:

• Kontsumo etikoa: aukera bidezkoenak, solidarioenak eta ekologikoenak

lehenesten dituena. Balio horien arabera kontsumitzen da, ez soilik

norberaren onura aintzat hartuz.

• Kontsumo ekologikoan mugimendu ekologistak aldarrikatzen dituen hiru

ekintzak —murriztea, berrerabiltzea eta birziklatzea— bultzatzen dira.

Nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoa, ekoizpen artisauak eta antzekoak

hobesten dira hemen.

3. S

AIO

A

• Kontsumo sozial edo solidarioa: produktu bat egiteko edo zerbitzu bat

eskaintzeko jendeak zer-nolako lan-baldintzak eta gizarte-harremanak

jasaten dituen hartzen da aintzakotzat hemen. Egindako lanaren truke

bidezko ordaina ematea da helburua, bai beste herrialde batzuetako

langileei bai gure ingurukoei. Bazterketa eta bereizkeria ezabatu nahi dira,

edozein arrazoirengatik direla ere: arraza, jatorria, kultura, sexua edo erlijioa.

Alternatiba sozialak eta integraziokoak bultzatzen dira, eta nazioartean

bestelako antolamendu ekonomikoa ezartzen saiatzen da eredu hau.

Kontsumitzaile garen aldetik, hots, sistema ekonomikoko azken maila garen

aldetik, guk ere badugu gure boteretxoa. Gure kontsumitzeko moduaren bidez eragin

zuzena dugu ekonomiaren eta munduaren bilakaeran. Jakinaren gainean eta arduraz

kontsumitzea, naturarako eta jendearentzat onuragarriak diren jarduerak bultzatuz,

merkatuari presio egiteko tresna eraginkorra izan daiteke.

(Orrialde honetatik aterea: www.consumoresponsable.com).

NORBERAK HARTU DITZAKEEN NEURRI ARDURATSUEN ZERRENDA

Gure eguneroko bizimoduan arduraz jokatzeko gure esku dauden neurri txikien

zerrendatxo bat osatu dugu hemen. Mundua aldatuko badugu, gure burua aldatzetik

hasi beharko dugu.

28

Ez erosi benetan behar ez duzun ezer. Beharrezkoa ez den kontsumoa anti-

ekologikoa da funtsean.

Jarrera kritikoa izan publizitatearen aurrean. Produktuen ezaugarriei begiratu,

ez iragarkiek saltzen dizkiguten ametsei. Publizitateak beharrezkoa ez den

kontsumoa bultzatzen du.

Zerbait zakarretara bota aurretik, konpondu, berrerabili edo birziklatzerik

dagoen edo beste inorentzat erabilgarria izan ote daitekeen pentsatu.

Erosten ditugun produktu guztien bizi-zikloa kontuan hartu. Nondik datozen,

nola eta nork ekoitzi dituzten, zein baldintzatan, nola garraiatu eta

merkaturatu dituzten, zein hondakin sortzen dituzten?

“Bidezko” salneurria ordaindu. Produktu asko merkaturatzeko soldata ziztrinak

ordaindu eta ingurumena kutsatzen da.

Ura:

Bainatu beharrean dutxa azkar bat hartu, eta iturria itxi gorputza xaboiaz

garbitzen duzun bitartean. Dutxatzean ura eta energia aurrezten dira,

bainatzean baino bospasei aldiz ur eta energia gutxiago erabiltzen baita.

3. S

AIO

A

Hortzak garbitzean, bizarra kentzean, harrikoa egitean… iturria itxita eduki.

Komunean hustuketa-sistema bikoitza jarri, zisterna husten den bakoitzean 10

litro erabiltzen dira eta. Bestela, urez betetako botilak sartu zisternan, eta,

horrela, kateari tira egiten diogun bakoitzean litro bat edo bi aurreztuko

ditugu.

Tantaka dauden iturriak konpondu: segundoko tanta bat 30 litro ur dira

egunean.

Ura aurrezten duten etxetresna elektrikoak aukeratu. Ur-karga erdiarekin

garbitzen duten arropa- eta ontzi-garbigailuak daude. Horrela, 30-50 litro

aurrezten dira garbialdi bakoitzeko.

Garbigarri biodegradagarriak erabili.

Ez utzi ontziak luzaroan garbitu gabe, orduan zailagoak baitira garbitzeko,

eta askoz ur gehiago behar izaten da.

Hondakin-urak ahalik eta gutxien zikindu: ez bota tanpoi, konpresa edo

zigarrorik komunetik. Komuneko papera paperontzi batera botatzea komeni

da, bestela ur asko kontsumitu eta ibaiak kutsatzen dira. Beraz, papera

paperontzira.

29

Argiak:

Argi natural ederra erabili.

Beharrezkoak ez diren argiak itzali. Gela batetik ateratzen zaren bakoitzean

argia itzali.

Kontsumo txikiko bonbilak erabili. Kontsumoa %75era arte aurrezten dute, eta

atmosferara tona erdi karbono dioxido isurtzeari uzten zaio horrela, horixe

baita goritasunezko bonbilek beren erabil-bizitzan isurtzen dutena.

Argia maiz piztu eta itzaltzen den geletan ez erabili argi fluoreszenterik.

Paretan kolore argiak erabili eta ondo banatu etxeko argiak.

Leku publiko eta komunetako argiak ere (institutu, ikastetxe, sindikatu,

ospitale eta abarrekoak) ondo zaindu.

Berogailua:

Zure etxea ondo isolatu. Leiho eta ateetan zinta isolatzailea jarriaz ez da

korronterik sortuko, eta neguan beroak ihes egitea galaraziko duzu. Beira

bikoitzeko leihoak ere onak dira berorik ez galtzeko.

3. S

AIO

A

Termostato bat jarri berogailuan, tenperatura 18º eta 20º bitartean

erregulatzeko, eta tenporizadore bat, berogailuaren eguneroko gehienezko

erabilera finkatzeko.

Udan, pertsianak jaistea eta aire-korronteak sortzea aski izan daiteke giroa

epeltzeko, aire giroturik erabili gabe, CFCak isurtzen ditu eta.

Ez du zentzurik neguan mahuka laburrean ibiltzeak, berogailuan asko

gastatzearen kontura. Hobe da jertse bat janztea.

Gelaren batean berogailua erabiltzen ari ez bazara, berogailua itxi.

Hauek dira berokuntza-sistema eraginkor eta garbienak: eguzki-energia,

biogasa, egurra, gas naturala, gas propanoa, butanoa eta hiri-gasa.

Eguzki-energiaren bidez, etxebizitza batean behar den ur bero eta

berokuntza guztia lortu daiteke.

Berokuntza-sistemak aldiro ikuskatzea eta garbitzea oso garrantzitsua da

energia aurrezteko.

Administrazioak diru-laguntzak ematen ditu berokuntza-ekipo zahar eta

kutsakorren ordez energia berriztagarriak darabilten sistemak jartzeko.

Etxetresna elektrikoak:

30

Etxetresnak ez piztu behar ez badituzu. 2 kW-ko ur-berogailu elektriko bat

egunean 3 ordutan piztuta edukita, urtean petrolio erdi tonaren baliokidea

kontsumitzen da.

Ondo aukeratu hozkailuaren neurria: zure beharrei erantzuten diena erosi,

eta ez ikusgarriena edo handiena.

Hozkailua eta izozgailua berez behar dena baino 10 gradu hotzago edukita,

%25 energia gehiago erabiltzen da. Tenperaturak 3,3 eta 5,5 gradu artean

egon behar du.

Arropa-garbigailua hotzeko garbiketa-programekin erabili eta ur beroa oso

zikin dagoen arroparentzat utzi. Ondo aprobetxatu garbialdi bakoitza,

garbigailua ondo beteta.

Ez eduki etxetresna bakoitzeko bat baino gehiago (bi telebista, adibidez).

Etxetresnak matxuraren bat edukitzean konpondu, konponketak berria

erostearen berdina kostatuko zaigula esaten badigute ere.

Erabilera bakarreko edo oso gutxi irauten duen aparaturik ez erabili (argazki-

kamerak, adibidez).

3. S

AIO

A

Eskuzko tresnekin ordezkatu daitekeen tresna elektrikorik ez erabili: hortzetako

eskuila, potoak irekitzekoa, laban elektrikoak, zukugailua, etab.

Hozkailu berria, ontzi-garbigailu berria edo edozein tresna elektriko erostean

energia aurrezteko irizpideak kontuan hartu.

Erabiltzen ari ez zaren etxetresnak deskonektatu. Zenbait aparatuk (telebistak

adibidez), energiaren %33 arte kontsumitzen jarraitzen dute, itzalita egonda

ere.

Pilen bidez sortutako energia saretik hartzen duguna baino 600 aldiz

garestiagoa da. Ahal den guztietan aparatuak argindar-sarera konektatu.

Pilak behar izanez gero berriz kargatzen diren horietakoak erosi, eta ez inoiz

zakarretara bota.

Sukaldea eta elikagaiak:

Erabiltzen duzun ontziaren araberako sua aukeratu. Ontzi txikia eta su handia

erabiliz gero, beroa ontziaren ertzetik joango da.

Kazolak estali beti, beroa ez alferrik galtzeko. Eltze espresa da aukera onena,

denbora eta energia aurrezten dituelako. Bestela, lurrezko eltzeak, altzairu

herdoilgaitzezkoak edo burdinazkoak hobeak dira aluminiozkoak baino.

31

Ura edo janaria irakiten hastean, su txikiagoa jarri.

Prestatu behar duzunerako egokiak diren ontzi eta eltzeak erabili. Adibidez,

arrautza bat egosteko burduntzali txiki bat, eta kilo bat patata egiteko, berriz,

eltze handiago bat.

Janari gutxi berotzeko ez piztu labe handia.

Janaria oso bero badago ez gorde hozkailuan, eta hotzean gorde behar ez

dena (latak, ontzi zigilatuak…) ere ez.

Berriz erabili daitezkeen ontziak (jaki-ontziak, kristalezko potoak, eltzeak…)

erabili, janaria zilar-paperean edo plastikoan bildu beharrean.

Jaten dituzun elikagaien jatorria zein den eta abeletxe industrialetan nola

ekoitzi dituzten aztertu, batzuk izugarri krudelak izaten dira eta animaliekin.

Saiatu zaitez laster-jakirik edo aldez aurretik prestatuko janaririk ez jaten,

gehigarri eta kontserbagarri asko eta bilgarri gehiegi izaten dituztelako.

Zure ingurunean ekoitzitako produktuak erosi: freskoago egoteaz gain,

urrutiko lekuetatik ekarritako elikagaiek baino bilgarri gutxiago erabiltzen

dituzte. Elikagaien garraioak sortzen duen kutsadura ez dugu ezertarako

behar, eta ingurumenerako jasanezina da, gainera.

3. S

AIO

A

Elikagai ekologikoak jan, eta ez plagizida eta ongarri kimikoak erabiliz

hazitakoak. Etiketan produktuen jatorria jartzeko eta ekoizteko plagizida edo

gai kimikorik erabili duten zehazteko eskatu zure betiko dendariari.

Garaiko fruta eta barazkiak jan, ahal dela.

Produktu naturalenak aukeratu: esne “normala” hobea da kaltzioa,

bitaminak, etab. gehitu zaizkiona baino.

Kontserbak egin etxean.

Ez haragi gehiegi jan, astean behin edo bitan nahikoa da.

Ez arrain txikirik jan.

Beste herri batzuetako produkturik kontsumituz gero (kafea, tea,

txokolatea…) bidezko merkataritzakoak erosi.

Arretaz irakurri erosten dituzun elikagaien etiketak. Supermerkatuetan,

genetikoki eraldatutako arto eta sojaz egindako elikagaiak (transgenikoak)

daude dagoeneko, gailetak adibidez.

Garraioa:

32

Oinez joan batetik bestera. Kirola egiteaz gain kutsadura gutxitzen

lagunduko duzu.

Bizikleta erabili. Bidegorri kilometro asko dauzkagu dagoeneko.

Garraio publikoa erabili, hirietako trafikoa arintzeko eta hiriak bizitzeko

atseginago egiteko neurri egokiena da hori.

Garraio publiko hobeak eta merkeagoak edo doakoak eskatu, autobus edo

tren gehiagorekin, eguneko nahiz gaueko zerbitzuekin eta zaratarik eta

kutsadurarik sortzen ez dutenak.

Autoa nahitaez erabili behar izanez gero, beste lagun batzuekin batera

erabili.

Kontuz ibili eta ez joan 90-120 Km/h baino azkarrago. Ez bat-batean

azeleratu, eta martxa laburrak neurrian erabili, bestela erregai asko

erabiltzen da eta.

Hiriguneetan abiadura-muga errespetatu, ez aparkatu oinezkoen

eremuetan, klaxona neurrian erabili, eta kontuz alarmarekin. Soinu-kutsadura

ere arazo larria da.

3. S

AIO

A

Zure aisialdian edo oporretan ez erabili autoa, eta bidaiatzeko edo txangoak

egiteko garraio publikoak eskaintzen dizkizun aukerak erabili.

Ez hegazkinik erabili, eguratsa izugarri kutsatzen dute.

Ontziak:

Plastikozko poltsak oso arazo larria dira, ez direlako birziklatzen. Ez erabili

halakorik, eta erosketak egiteko otarra, oihalezko poltsak edo karroa

eraman.

Supermerkatuetan erabiltzen dituzten poliestireno hedatuko erretiluak ezin

dira berrerabili edo birziklatu, eta plastikoan bildutako produktuak ez dira

gainerakoak baino hobeak. Ez erosi bilgarri gehiegi duen produkturik, eta

ontziratu gabe soltean saltzen dituztenak aukeratu. Osasuntsuagoa eta

merkeagoa da hori.

Ahal duzun guztietan itzultzeko beira aukeratu eta ez tetrabrick-ik erosi,

plastikoz, paperez eta aluminio prentsatuz eginda dagoenez, zaila baita

birziklatzeko. Aluminiozko latak ere ez dira aukera ona, lata horiek egiteko

energia asko erabiltzen delako.

33

Ez erosi edari-latarik, garestiagoa da ontzia edukia baino, eta ez dira

berrerabiltzen. Lata bat ekoitzi eta garraiatzeko ontzi erdi petrolioren

baliokidea behar da.

Beirazko botilak eta flaskoak berrerabili, eta botatzekotan, beirarentzako

edukiontzietan bota.

PVC eta PET ontziek minbizia eragin dezaketen substantziak sortzen dituzte. Ez

halakorik erabili, eta ahal duzun guztietan erabili eta itzultzeko beira

aukeratu.

Papera:

Paper birziklatua eta kloroarekin zuritu gabekoa erabili. Bi aldeetatik erabili,

eta ondoren birziklatzera eraman.

Kontuz inprimagailuekin, paper-jale ikaragarriak dira.

Kartoizko kaxak behin baino gehiagotan erabili, edukiontzira bota aurretik.

Alde batetik erabili gabeko folioak zirriborroak idazteko erabili.

3. S

AIO

A

Papera eta kartoia ez bota zakarretara. Kaxa bat jarri etxeko txokoren

batera, eta betetzean paper-edukiontzi batean hustu.

Robinson Zerrendan izena eman, posta bidezko publizitate pertsonalizaturik

ez jasotzeko. Postontzian ikurren bat jarri publizitaterik nahi ez duzula esanez.

Garbigarriak:

Ez erabili aerosolik. Ozono-geruza suntsitzen duten CFCak dituzte, eta

berotegi-efektua areagotzen duten beste gas batzuk ere bai. Langargailuak

aukera ona dira, eta berriz bete daitezke gainera.

Iragartzen diren garbigarri gehienak (kristalak garbitzekoak, aire-

freskagarriak, karearen aurkakoak, libragailuak, era guztietako detergenteak,

lisiba…) ez dira beharrezkoak eta oso kaltegarriak dira ingurumenerako.

Etxea garbi-garbi utzi dezakegu xaboia, bikarbonatoa, ozpina eta limoia

erabiliz.

Aire-freskagarriek ez dute kiratsa kentzen, kirats hori baino usain fuerteagoa

bota eta kirats hori usaintzea galarazi baizik.

Hondakinak:

Ez bota hondakin toxiko eta gogorrik (olioa, pintura, disolbagarriak,

korrosiboak…) hustubidetik, ura arazteko prozesu biologikoak eragozten

34

dituzte eta. Halakoak biltzeko lekuren bat bilatu edo zakarretara bota,

paperean eta plastikozko poltsa batean bilduta.

Autoko olioa aldatzean olio hori ez bota ur-hodietatik edo mendian. Tailer

mekanikoan utziz gero, olio hori dagokion lekura bideratzeko eskatu.

Ez pilarik erabili, kutsadura handia sortzen dute. Nahita nahiez erabili behar

izanez gero, berriz kargatzekoak aukeratu, eta ez inoiz zakarretara edo

mendira bota.

Sendagairen bat zaharkituz gero, ez bota zakarretara edo komunera.

Botikara eraman, eta han arduratuko dira.

Altzariak eta etxetresnak ez dira kalean edo mendian bota behar. Deitu

halakoak biltzeaz arduratzen den elkarteren bati, eta haiek emango diote

balioa.

Arropa:

Iparraldeko herrietan arropaz egiten dugun erabilera gehiegizkoak arazo

larriak sortzen ditu Hegoaldeko herrietan. Ustezko lankidetza-egitasmoez

mozorrotuta, gure hondakin asko Afrikan saltzen dira, bertako kotoi-industria

eta merkataritza suntsituz.

3. S

AIO

A

Behar duzun arropa erosi bakarrik, sekula janzten ez dugun arropa piloa

metatzen bukatzen dugu eta.

Jantziak eta oinetakoak ondo zaindu, gehiago irauteko.

Ez erosi zuntz sintetikorik, zuntza egiteko garaian kutsatzen dutenak bereziki.

Kalitate oneko jantziak erosi, gehiago irauten dute.

Erositako arropak non eta nola egin dituzten galdetu zure dendan.

Lagunekin trukatu arropa.

Bigarren eskuko arropa erosi.

Zerorrek egin arropa.

Bidezko merkataritzako dendetan erosi.

35

ARIKETA: KONTSUMO ARDURATSUA. PUBLIZITATEA

HELBURU ZEHATZA:

Publizitatearen azterketa kritikoa egitea

Gure kontsumo-ohiturak ikuspegi kritiko batetik aztertzea.

Kontsumo arduratsua zer den jakitea.

Baloreak eman kontsumitzaile bezala, jakin ze aukera ditugu.

Erantzukizun pertsonalak, hau da, kontsumitzaile arduratsuak

izateak duen garrantzia ikusarazi ikasleei.

EDUKIA:

Kontzeptuak: publizitatea, aurkakopublizitatea eta kontsumo

arduratsua.

Prozedurak: aurkakopublizitateari eta publizitateari buruzko

hausnarketa.

3. S

AIO

A

Jarrerak: kontsumo arduratsua aztertzen hastea eta horren

inguruko kezka sortzea.

JARDUERAREN GARAPENA:

Publizitateari buruzko power point-a ikusi eta eztabaida egingo dugu

kontsumitzen ditugun produktuei eta kontsumitzeko ditugun arrazoiei buruz.

Hedabideek saltzen digutena eta hedabide horiek gugan duten eragina

azpimarratuko dugu bereziki.

Gai hauek aztertuko ditugu, jarraian:

Zer saltzen digu iragarki honek?

Zein informazio ematen digu? Eta zein ez? Zergatik?

Zergatik ematen digu informazio hori?

Zer saltzen digute iragarkiak? Zein informazio ezkutatzen dute? Zergatik?

Zer saltzen digute kontrapublizitateko iragarkiek? Zure ustez, zergatik

ematen digute horrelako informazioa? Zer iruditzen zaizu?

Inoiz pentsatu al duzue kontsumitzen ditugun produktuak nondik

datozen?

Garrantzitsua iruditzen al zaizu erosten ditugun produktuei buruz

informazio gehiago jasotzea? Zergatik?

36

Normalean jabetzen al gara kontsumitzen dugun guztiaz? Erosten dugun

guztia behar dugu? Zergatik erosten dugu?

Badakigu nondik datozen erosten ditugun produktuak? Eta nork egin

dituen? Zein kondiziotan? Garrantzitsua al da gai horri buruzko

informazioa izatea? Zergatik?

Ba al dakigu halako produktuak ekoizten dituzten enpresek

ingurumenean zer-nolako inpaktua eragiten duten? Garrantzitsua al da

gai horri buruzko informazioa izatea? Zergatik?

Kontsumo arduratsua praktikan jartzea dagoela uste duzue? Nola? Ideia

batzuk eman.

Gela-mailan nola landu dezakegu kontsumo arduratsua? Eta

ikastetxean, nola sustatu dezakegu kontsumo arduratsua?

Eztabaida amaitzean, publizitateko eta kontrapublizitateko iragarkiak erakutsi eta

haiei buruz hitz egin. Zer iradokitzen digute? Zer sentiarazten digute?

Kontsumo arduratsuari, Hegoaldeko nekazarien egoerari eta halako gaiei

buruzko informazioa eskuratutakoan, ezagutzen duten produkturen bati buruzko

kontrapublizitateko iragarki bat egin dezakete gazteek, taldeka. Iragarkia talde

osoaren aurrean aurkeztu beharko dute ondoren, sentsibilizazio-lana egiteko.

3. S

AIO

A

LEKUA:

Power point-a proiektatu daitekeen gelan.

IRAUPENA:

30 minutu

BEHARREZKO MATERIALA:

Publizitateari buruzko power point-a

3.2. eranskina: Zer saltzen digu publizitateak?

3.2. eranskina: Kontrapublizitateko iragarkiak

OHARRAK:

Power point-a ikusteko kanoirik ez baduzue, power point-a gardenki bihurtu eta

proiektagailua erabili dezakezue.

37

4.SAIOA

4.1.- HORMA-IRUDIEN TAILERRA

ARIKETA: HORMA-IRUDIAK

HELBURUAK

Gazteek Bidezko Merkataritza, Kontsumo Arduratsua eta

Hegoaldeko nekazarien egoera ezagutzea, eta gai horien

inguruko informazio garrantzitsuena horma-irudi batean jasotzea.

Gazteak ingurukoak sentsibilizatzeko duten gaitasunaz

konturatzea.

Sena eta azterketa kritikoa bultzatzea gizartean.

EDUKIAK

Kontzeptuak: bidezko merkataritza, Kontsumo iraunkorra eta

Hegoaldeko nekazarien egoera.

Prozedurak: informatzeko eta sentsibilizatzeko horma-irudiak

sortzea.

Jarrerak: enpatia, hausnarketa, ekitatea, errespetua eta

elkartasuna bultzatzea.

JARDUERAREN GARAPENA:

Jaso duten informaziotik garrantzitsuena iruditzen zaiena aukeratu beharko dute

gazteek eta horma-irudiak egin. Gero, horma-irudi horiek ikastetxean edo bilerak

egiteko aretoren batean zintzilikatuko dituzte, beste pertsona batzuk sentsibilizatzeko.

4. S

AIO

A

LEKUA:

Ikasgelan.

IRAUPENA:

Ordubete.

BEHARREZKO MATERIALA:

• Kartoi mehea.

• Margoak.

• Aldizkari eta egunkari zaharrak.

38

• Itsasgarria.

• Guraizeak

OHARRAK:

Gaiak modu desberdinetara landu daitezke: gela bakoitzak edo kurtso bakoitzak

gai bat landu dezake, edo, bestela, ikasle-talde bakoitzak landu nahi duen gaia

aukeratzea dauka.

4. S

AIO

A

39

40

EBALUAZIOAK

Atal honetan ikasleei eta irakasleei zuzendutako ebaluazioen gidoia jasotzen

da.

Hiru proposamen aurkezten ditugu:

A) IKASLEEN EBALUAZIO-GIDOIA, SAIO BAKOITZARI BURUZ

Unitate didaktikoko edozein gai lantzen ari garela ere, irakasleek ikasleei

zuzendu beharreko galderak jasotzen dira hemen. Ahoz egiteko galderak dira,

proposatutako jarduera egin ondoren ateratako ondorioak ikusteko, nahiz

ikasleek esateko daukaten guztia jasotzeko. Hala, hurrengo saioetarako

erabilgarri izan litekeen edo interesgarria iruditzen zaien informazioa jaso behar

dute irakasleek, ariketa bakoitza amaitu ondoren.

B) IKASLEEN EBALUAZIO-GIDOIA, AZKEN SAIOARI BURUZ

Hemen aurkezten dugun ebaluazio-eredua unitate didaktiko hauetako

azkeneko saioan erabili behar da. Erantzunen bidez ikasleek unitate didaktikoei

buruz duten iritzi orokorra jakin nahi da.

D) IRAKASLEEN EBALUAZIO-GIDOIA

Saio guztiak amaitu ondoren, irakasleek saioen ebaluaziotxo bat egitea komeni

da, metodologia, iraupena etab. kontuan hartuta. Honekin batera doan

eredua lagungarria izan daiteke ebaluazio hori egiteko.

Ebaluazio-orriak 3.1. eranskinak karpetan daude.

Ebaluazio horiez gain, Emaus Gizarte Fundazioak unitate didaktikoen jarraipena

egingo du prestakuntzan zehar. Horretarako, irakasleak eta Emaus harremanetan

egongo gara etengabe, eta Emausen irakasleen esanetara izango gara beharrezko

azalpenak eta laguntza emateko. Saio bakoitzeko ariketa guztiak amaitu ondoren,

bilera bat egingo dugu irakasleekin, egindako ebaluazioen emaitzak eta hobetzeko

egin nahi dituzten proposamenak jasotzeko.

41

42

LOTURA INTERESGARRIAK

Gai bakoitzaren inguruko informazio interesgarria eskaintzen duten web-orri

batzuen helbideak ematen dizkizuegu jarraian.

KONTSUMISMOA ETA KONTSUMO ARDURATSUA:

www.consumoresponsable.com

Orri honetan kontsumo arduratsua zer den azaltzen da.

www.ozonalia.org

Espainiako UNICEFen OZONALIA programaren orria. Bertan, kontsumo arduratsua

eta bidezko merkataritza bultzatzen dira.

www.consumoresponsable.org

Orri honek kontsumo arduratsua eta enpresen erantzukizun soziala zer diren

azaltzen digu.

www.cooperacionsolidaria.org

Nazioarteko merkataritza-harremanen inguruko gaiak jorratzen dira orrialde

honetan, Hegoaldeko nekazarien egoera, enpresen erantzukizun soziala eta bidezko

merkataritza bereziki.

ERANTZUKIZUN PERTSONALA:

www.consumehastamorir.com

Consume Hasta Morir (Hil Arte Kontsumitu) ekimenaren orri honetan gogoeta

egiten da gaur egungo kontsumo-ohituren inguruan.

www.youthxchange.org; www.ecodes.org (gaztelaniazko bertsioa).

Jóvenes por el Cambio (Aldaketaren aldeko Gazteak) erakundeak

argitaratutako txosten hau aurkitu dezakegu hemen: “Manual de Educación para un

consumo sostenible” [Kontsumo iraunkorrean hezteko eskuliburua].

www.cooperacionsolidaria.org

Nazioarteko merkataritza-harremanen inguruko gaiak jorratzen dira orrialde

honetan, Hegoaldeko nekazarien egoera, enpresen erantzukizun soziala eta bidezko

merkataritza bereziki.

PUBLIZITATEA ETA KONTRAPUBLIZITATEA:

www.consumehastamorir.com

43

Consume Hasta Morir (Hil Arte Kontsumitu) ekimenaren orri honetan gogoeta

egiten da gaur egungo kontsumo-ohituren inguruan.

www.youthxchange.orgwww.setem.org/madrid/campanas.ht

m

Setem-en web-orrian hainbat kanpainaren berri ematen da, eta

aurkakopublizitateari buruzko kanpaina bat dago tartean.

www.cooperacionsolidaria.org

Nazioarteko merkataritza-harremanen inguruko gaiak jorratzen dira orrialde

honetan, Hegoaldeko nekazarien egoera, enpresen erantzukizun soziala eta bidezko

merkataritza bereziki.

IPARRAREN ETA HEGOAREN ARTEKO DESOREKA

www.bakeaz.org

Mundu bidezkoagoa lortzeko bideak bilatzen eta eskaintzen dira orri honetan,

bakearen eta garapen iraunkorraren ikuspegi zabala emanez, hainbat lan-alorretatik.

www.haurralde.org

Garapenaren eta lankidetzaren inguruko informazioa eta albisteak ematen dira

orri honetan.

www.cooperacionsolidaria.org

Nazioarteko merkataritza-harremanen inguruko gaiak jorratzen dira orrialde

honetan, Hegoaldeko nekazarien egoera, enpresen erantzukizun soziala eta bidezko

merkataritza bereziki.

BIDEZKO MERKATARITZAKO KATEA ETA OHIKO MERKATARITZA-KATEA

www.intermonoxfam.org.

Bidezko merkataritzari eta garapenerako lankidetzarekin zerikusia duten gaiei

buruzko informazioa (artikuluak, egitasmoak, etab.) aurkitu daitezke orri honetan.

http://www.emaus.com/01integracion-comerciojusto.htm

Bidezko merkataritzari buruzko informazioa eta gai horren inguruan lantzen ari

garen egitasmoen berri aurkituko duzue hemen.

www.cooperacionsolidaria.org

44

Nazioarteko merkataritza-harremanen inguruko gaiak jorratzen dira orrialde

honetan, Hegoaldeko nekazarien egoera, enpresen erantzukizun soziala eta bidezko

merkataritza bereziki.

HEGOALDEKO NEKAZARIEN EGOERA

www.sodepaz.org/cafe/cafe_pobreza.htm.

Hegoaldean kafea hazten duten nekazarien egoerari buruzko informazioa

jasotzen da orri honetan.

http://www.pobrezacero.org/intro.php

Espainiako Garapenerako GKEen Koordinadoraren orri honetan “Zero Pobrezia”

kanpainari buruzko informazioa agertzen da: helburuak, ekintzak, etab.

www.cooperacionsolidaria.org

Nazioarteko merkataritza-harremanen inguruko gaiak jorratzen dira orrialde

honetan, Hegoaldeko nekazarien egoera, enpresen erantzukizun soziala eta bidezko

merkataritza bereziki.

BIBLIOGRAFIA

• BANTULÁ JANOT, JAUME. Juegos motrices cooperativos. Paidotribo,

Bartzelona (2004).

• FUNDACIÓN ADSIS. Curso de Comercio Justo. Cuaderno de trabajo (2003).

• GUTERMAN, TULIO. Educación Física y Deportes. 3. urtea, 9. zk. Guterman,

Buenos Aires (1998ko martxoa)

• INTERMÓN. Comercio Justo, una opción de consumo, una opción de

justicia. Octaedro, Bartzelona.

• RUIZ OMEÑACA, JESÚS VICENTE. Juegos cooperativos y Educación Física.

Editorial Paidotribo, Bartzelona.

• SODEPAZ. Guía Educativa para el Consumo Crítico. Bartzelona (1998).

45