BIBLIA TOBA (publicado NT 1980, AT 1993)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ANTIGUO TESTAMENTO TOBA (versión publicada, corta)

So hua'auchiguiñi

Génesis 1-10

Da n'aqtac Génesis naigui da chigoqchiguiña 'enauacna. Ana'ana nede i'axat da 'eetec da chigoqchiguiña ana 'alhua qataq na shiÿaxauapi, ime, qataq jec na lalamaxatpi ñi i'ot 'enauacna. Qaq se'eso hua'auteec co'ollaxa huo'o na i'amaqteetac na qalota nta'alpi saq cha'a. Qalaxayi ana hua'auchiguiñi nede i'axat da 'oonolec ñim i'otapec 'enauacna, qaica ca lÿa. Qataq i'axat da ñi'iñi i'otapecna nshitaique da na shiÿaxauapi ÿaÿamaqchiguiñi qataq qaica ca machicague't, lamaaxa da ÿataqta ÿalaq qataq quetelec ñimayi. Nataq'en i'axa't da 'eetec da chigoqchiguiña da nasouaxashit qataq da nque'ejnaxac na shiÿaxauapi, da ivita da i'ot nam sa ÿaÿamaxadenpi ñimayi.

Huaña naxa, nachi ñim i'ot 'enauacna ilaique ca lataxac da qaltaq nca'alaxateec namayipi. Qaq pa'ateec da i'axat ana'ana nede da ÿachaxanapeguem da lta'adaic ltelaxa ñimayi na lalamaxatpi.

Co'olloxochi qai'otna

1 1 Co'olloxochi chita'ague da do'onataxan ñi i'otapecna, nachi i'ot na piguem qataq ana 'alhua. 2 Qaq ana 'alhua

saxanaqca ca laÿamqa'; 'eeta'am da ndoteec na 'etaxat qataq na napalaxa, qaq so n'espíritu ñimayi coleetapeguelec na 'etaxat. 3 Nachi ñi i'otapecna 'enapeco':

–¡Sauotaique da yi'oqchiguiñi! Nachi ipacchigui da yi'oqchiguiñi naq'en. 4 Qaq co'ollaq ila'a na yi'oqchiguiñi da 'onaxaic, nachi iÿotauga na

napalaxa, 5 nachi ÿamata'ac na'a'q na yi'oqchiguiñi, qaq na napalaxa pe. Qaq 'eso so hua'auchiguiñi da ime so 'oonolec na'a'q.

6 Ime, qaq 'enapeco' ñi i'otapecna: –Huo'o qome ca icolaxadachi na 'etaxat, yaqto' dos naua lpa'axaco.

Qaq 'eda da 'eetec. 7 Nachi ñi i'otapecna i'ot so lpaqtaxat na 'etaxat da iÿodacachi, nachi huo'o na npa'atañi naq'en qataq huo'o na pa'atashiguem, 8 nachi ÿamata'ac piguem se'eso lpaqtaxanaxat. Qaq 'eso so ime so lÿa na'a'q.

9 Qataq 'enapeco' ñi i'otapecna: –Na 'etaxat mayi npa'atañi huo'o qome ca laponqa', yaqto' yi'oq ca lqaxaÿaxa. Qaq 'eda da 'eetec. 10 Nachi ñi i'otapecna ÿamata'ac 'alhua na lqaxaÿaxa, qaq na laponqa' na 'etaxat

ÿamata'ac auaxai. Qaq co'ollaq ime, nachi ñimayi ila'a da ÿataqta ÿaÿamaqchiguiñi. 11 Nachi 'enapeco' ñi i'otapecna: –Ñaxajlec qome 'enauac na 'alhua na ÿotta'a't lañaxataxaqui ana 'alhua: 'auaqpi qataq ana qo'ipaq huo'o ana

ala mayi ishit da ñaxat.

Qaq 'eda da 'eetec. 12 Nachi na 'alhua ñaxajlec 'enauac na ÿotta'a't lañaxataxaqui ana 'alhua: 'auaqpi qataq ana qo'ipaq huo'o ana ala mayi ishit da ñaxat. Nachi ñi i'otapecna ila'a da ÿataqta ÿaÿamaqchiguiñi. 13 Qaq 'eso so ime co'ollaq mashi ivi' naua tres na'axa'te.

14-15 Nachi 'enapeco' ñi i'otapecna: –Huo'o qome ana 'edoiguipi na piguem, yaqto' icoÿadelec ana 'alhua qataq iÿotauga yi na'a'q qataq yi pe,

qataq nataq'en i'axa't da nqochi'n naua na'axa'te qataq naua vi'iyi qataq naua lÿa't na'axa'te mayi naponaxaqui'. Qaq 'eda da 'eetec. 16 Ime, nachi ñi i'otapecna i'o't naua dos ncoÿadaxanaqte: aso late'edai icoÿadelec naq'en

yi na'a'q, qaq aso qapi'ole icoÿadelec yi pe. Nataq'en i'ot ana huaqajñipi. 17 Nachi ñimayi ÿano'oto soua ncoÿadaxanaqte

na piguem da icoÿadelec naq'en ana 'alhua 18 yi na'a'q qataq yi pe, da yaqto' sa nhuoiguet na yi'oqchiguiñi na napalaxa. Ime, nachi ila'a ñimayi da ÿataqta ÿaÿamaqchiguiñi. 19 Qaq 'eso so ime co'ollaq mashi ivi' naua cuatro na'axa'te.

20 Ime, nachi 'enapeco' ñi i'otapecna: –Ñaxatoigui qome na 'etaxat 'enauac na ÿotta'a't 'etaxat l'ec, qataq nataq'en qome na maÿo mayi ishit da

huaÿotapeguelec ana 'alhua. Qaq 'eda da 'eetec. 21 Nachi ñi i'otapecna i'ot na lta'alpi na nÿaq, 'enauac na ÿotta'a't shiguiÿacpi mayi

lañaxataxaqui qataq laÿi' na 'etaxat, qataq 'enauac na ÿotta'a't maÿopi. Qaq co'ollaq ime, nachi ñimayi ila'a da ÿaÿamaqchiguiñi. 22 Nachi ÿanem da no'on l'aqtac na shiguiÿacpi mayi l'onatac, 'eeta':

–Ÿataqta saqalota qome na qai'alqui qataq qanlaxachiichigui ana auaxai; qataq ÿataqta saqalota qome na maÿo ana 'alhua.

23 Qaq 'eso so ime co'ollaq mashi ivi' naua cinco na'axa'te.

24 Nachi 'enapeco' ñi i'otapecna: –Ñaxajlec qome ana 'alhua 'enauac na ÿotta'a't shiguiÿacpi: nlopi qataq naua ishi', qataq nam hualectapigui'. Qaq 'eda da 'eetec. 25 Nachi i'ot ñimayi 'enauac ne'ena shiguiÿacpi. Qaq co'ollaq ime, nachi ila'a da

ÿaÿamaqchiguiñi. 26 Ime, nachi ñimayi 'enapeco': –Nagui so'otaq ca shiÿaxaua. 'Eeta'ama qomi' qataq huo'o da 'enec da ilo'ogue na nÿaq, maÿo, shiguiÿacpi

mayi ishit da nlo, qataq naua ishi', qataq nam hualectapigui'.

27 Qaq i'ot ñi i'otapecna so shiÿaxaua, i'enaxatchigui da maichi n'onataxac; ÿale qataq 'alo soua i'o't. 28 Ime, qaq ÿanema da no'on l'aqtac, 'eeta': Ÿataqta saqalota qome ca qai'alquiipi; qanlaxachiitelec ana 'alhua qataq qauloÿigue; nataq'en qauloÿigue na nÿaq qataq na maÿo qataq 'enauac na shiguiÿacpi mayi hualectapigui'.

29 Ime, qataq 'enapeco' ñi i'otapecna: –Hua', nagui qami' sanema 'enauac ana nanguishi ñaxattalec ana 'alhua mayi huo'o ana ala, qataq 'enauac

ana qo'ipaq mayi huo'o ana ala. 'Enauac anamayi qolliquiitac. 30 Qaq na shiguiÿacpi, qataq na hualectapigui' qataq na maÿo, 'enauac namayi sanem na 'auaqpi da chictac.

Qaq 'eda da 'eetec. 31 Qaq co'ollaq imat ñimayi 'enauac na l'onatacpi, nachi ila'a da ÿataqta ÿaÿamaqchiguiñi. Qaq 'eso so ime co'ollaq mashi ivi' naua seis na'axa'te. 2

1 Na piguem qataq ana 'alhua, qataq 'enauac na huetalecna mashi imeta. 2 Qaq co'ollaq mashi ivi' naua siete na'axa'te, nachi mashi imatta ñimayi na l'onatacpi, nachi nmateec. 3 Ime, nachi ÿanagui se'eso pa'ateec na'a'q da lchoxonnataxanaxaqui. Nachi iÿotauga da ñi'oxonnataxanaxaqui naq'en, cha'ayi se'eso na'a'q huetoigui da nmateeguesop 'enauac na l'onatacpi.

4 Qaq 'eda da n'aqtaguec co'ollaq qai'ottac na piguem qataq ana 'alhua.

So shiÿaxaua qoÿanalec yi 'alhua l'enaxat Edén

Qaq co'ollaq i'ottac ñi qadataxala' na piguem qataq ana 'alhua, 5 qaq saxanaxa da huo'o aca ñaxat ana qo'ipaq qataq na 'auaqpi, cha'ayi ñi qadataxala' saxanaxa da ÿauo'o ca auot ana 'alhua, qataq saxanaqca ca ishit da do'onataxaalec. 6 Qaq nachaqnata na shiue mayi chigoqtapoigui ana 'alhua, naquittashiguem naq'en. 7 Nachi ñi qadataxala' i'oxon so shiÿaxaua, ÿachigoxotaigui ana 'alhua. Ime, nachi iquichichiguilo naua nmic lauaco, qataq ÿanem da lca'alaxa. Nachi so shiÿaxaua huo'o da lca'alaxa.

8 Ime, nachi ñi i'otapecna mayi qadataxala' i'ot so nanqa' ana nanguishi, huaigui naq'en yim 'alhua l'enaxat Edén, pa'aigue da nala' lliguishiguem. Ime, nachi ÿanalec so shiÿaxaua mayi l'onatac. 9 Ime, qaq ñaxajlec naq'en 'enauac ana ÿotta'a't no'on qo'ipaq mayi huo'o ana ala ishit da qanallic. Qaq na laiñi som nanqa' ana nanguishi

ÿanangui aso qo'ipaq mayi chigaqaigui da nca'alaxa, qataq aso qo'ipaq mayi chigaqaigui da qaÿauatton da no'on qataq qauem.

10 Nachi so 'alhua mayi l'enaxat Edén chigoqchiguiña so l'auaxac cuatro naua llico, da ipejlec yim nanqa' ana nanguishi. 11 So l'auaxanec se'esoua l'auaxaco l'enaxat Pisón, somayi imata da coleesop yi 'alhua l'enaxat da Havila, yim huaña na oro. 12 Nam oro mayi huaña yi'iyi 'alhua ÿataqta no'on, nataq'en huaña na no'on qo'ipaq lcha'q, qataq na no'on coma' l'enaxat da ónice. 13 Qaq so lÿa l'auaxac l'enaxat Gihón, qaq nachiso so imata da coleesop yi 'alhua l'enaxat da Cus. 14 Qataq so lÿa l'auaxac l'enaxat Tigris, som connegue da nala' lliguishiguem yim 'alhua l'enaxat Asiria, qataq so lÿa l'auaxac l'enaxat Eufrates.

15 Qaq ñi qadataxala' co'ollaq mashi ÿanalec so shiÿaxaua yim nanaxanqa' mayi l'enaxat da Edén da do'onataxaalec qataq ilo'ogue, 16 nachi ÿanem da l'aqtac, 'eeta':

–Ishit da qolliqui 'enauac ana ala ana qo'ipaq mayi huaigui na nanaxanqa', 17 chaqadata ada qo'ipaq mayi chigaqaigui da qaÿauatton ca no'on qataq qauem. Sa ishit da qollic ana ala adamayi, cha'ayi qom qollic, qaq ishit da 'adleu.

18 Nachi 'enapeco' ñi qadataxala': Sa ÿaÿamaxañi ñi shiÿaxaua da nachi 'eetai' 'oonolec. So'ot qome aca nauegaxaua qataq ntaunaxaua.

19 Nachi ñi qadataxala' mashi ime da i'ot 'enauac na shiguiÿacpi qataq na maÿo ana 'alhua, nachi nauegueu'a so shiÿaxaua da ÿauo'o na l'enaxatpi. Nachi na ilonec na shiguiÿacpi somayi, nachina na l'enaxat. 20 Nachi so shiÿaxaua ÿauo'o na l'enaxat 'enauac na shiguiÿacpi mayi ishit da nlo, qataq na maÿo qataq naua ishi', qalaxayi qaca namayipi aca nauegaxaua qataq ntaunaxaua mayi iueetac. 21 Ime, nachi ñi qadataxala' ÿataqta lta'adaic naq'en na l'ochaxa so shiÿaxaua. Qaq co'ollaq ña do'ochita, nachi nqateu'a so 'oonolec lchishit. Ime, qataq ÿi'iguelaxatta't na lapat. 22 Nachi se'eso nchishit i'ot ñi qadataxala' aso 'alo. Ime, qaq nauegueu'a somayi. 23 Qaq co'ollaq ila'a so shiÿaxaua aso 'alo, nachi 'enapeco':

–¡'Ada ada maichi ÿapachiyaxaua qataq maichi ipi'inecyaxaua! Adamayi l'enaxat qome 'alo, cha'ayi ñi i'otapecna ÿachigoxotaigui so shiÿaxaua.

24 Ÿoqo'oyi ca shiÿaxaua ca'ai ca lta'a qataq aca late'e, yaqto' lauodeua aca lhua, nachi caamayi 'eeta'am da 'oonolec shiÿaxaua.

25 Nachi so shiÿaxaua qataq aso 'alo soomayi huetrauec, qalaxayi sa ishit da huo'otaq ncoqta'pe.

So shiÿaxaua sa ÿalaxalec ñi i'otapecna

3 1 Qalaxayi so n'adaxanaq ÿataqta sa nqalaataxaic, napacalec 'enauac na laÿipi shiguiÿacpi mayi l'onatacpi ñi

qadataxala', nachi inato' aso 'alo: –¿Peta'a 'eesa da ñi i'otapecna sa ishit da qami' ÿashinema da qolliqui ana ala ana qo'ipaq mayi huaigui yi

nanqa' ana nanguishi? 2 Nachi aso 'alo 'enapeco': –Seshitaq da sachiguenaq aca camachaqca ala ana qo'ipaq mayi huaigui yi nanqa' ana nanguishi. 3 Qaq

chaqadata ada qo'ipaq mayi nangui na laiñi yi nanaxanqa', ñi i'otapecna qomi' 'enapegalo da sa ishit da sachiguenaq qataq sa ishit da sepotaqpegueu'a ana ala adamayi. Cha'ayi da shinaqtec de'eda, nachi qadleu.

4 Qalaxayi so n'adaxanaq nachi 'enapega aso 'alo: –Sa ishit da 'en. Sa ishit da qaullivi. 5 Ñi i'otapecna ÿaÿateeta da huo'otaq qami' qolliqui ana ala ada'ada

qo'ipaq, nachi huo'o da qadauattonaxanaxaqui da qauauattoñi ca no'on qataq ca qauem, qaq nachi qoñiita'am ñimayi. 6 Nachi aso 'alo deuennataxan, nachi ila'a da ana ala aso qo'ipaq ÿataqta 'onaxai. Nachi huo'o da lyaxa da

chic, qataq nshitaique da ivi' da huo'o da lauattonaxanaxac. Nachi nqat aso ala, ime, qaq chic, qataq ÿanem so lhua. Qaq somayi chic. 7 Huaña, nachi n'ettreec naua l'ai'te soomayi, nachi ntoue'n, qaq iloda'a da huetrauec. Qaq nachi i'o't ana higo laue da ÿauo'o l'ola't.

8 Qaq so shiÿaxaua qataq aso 'alo co'ollaq hua'axaida'aguet ñi qadataxala' da coleetapeguelec so nanqa' ana nanguishi, quetaigui so l'at atom so avit, nachi nqañoxochiidesop, tadoigui so qo'ipaxasat yim nanaxanqa'. 9 Qalaxayi ñi qadataxala' iÿaxaataique so shiÿaxaua, qataq inattac:

–¿Huá'ague ca qoueta'ague? 10 So shiÿaxaua nachi ÿasat:

–Sa'aqta'aguet 'am da 'aucoleetapeguelec na nanqa' ana nanguishi, nachi huo'o da icolanaxa, cha'ayi sootauec. Ÿoqo'oyi ñaqañoxojñi.

11 Nachi ñi i'otapecna inat:

–¿Négue't ca 'am da'aqtaxanem da qouetauec? ¿Qollic peta'a ana ala ada qo'ipaq mayi 'am shinapega da sa qollic?

12 Nachi so shiÿaxaua ÿasat: –Ada 'alo mayi aÿim 'ai'anem da ñitaunaxaua, adamayi aÿim ÿami' aso qo'ipaq ala, qaq aÿim sachic. 13 Nachi ñi qadataxala' inato' aso 'alo: –¿Négue't ca 'au'ot? Qaq asomayi 'enapeco': –So n'adaxanaq aÿim ÿatenachit, ÿoqo'oyi sachic aso qo'ipaq ala. 14 Nachi ñi qadataxala' 'enapega so n'adaxanaq: –Qauem nagui da 'iquiaxac, souaxat de'eda 'au'ot. Ÿoqo'oyi sa ishit nagui da qoneta'am 'enauac na laÿi

shiguiÿacpi. Nagui nachi chigoqchiguiña da 'auaualectapigui' qataq qollictac na 'alhua. 15 Qaq nagui so'otec 'am qataq ada 'alo da qami' npa'aguenaxa'u, nachi 'en'am ca 'ai'alaqpi qataq ca llalaqpi adamayi. Ca llalaqpi adamayi pigui na 'adqaic, qaq 'am 'anaigui ana lli'axa.

16 Qataq 'enapega aso 'alo: –Ñiquigaxateec nagui da 'anque'ejnaxac qom ivita da huo'o ca 'ai'alec, qataq ÿataqta huo'o da 'anqui'ic da

'auco'o. Qataq imalec da 'advilÿaxac so 'adhua, qataq somayi 'am ilo'ogue. 17 Qataq 'enapega so shiÿaxaua: –Souaxat da 'am 'aualaxalec ada 'adhua, qataq qollic aso ala ada qo'ipaq mayi shiitega da sa ishit da qollic,

nagui ana 'alhua hualec da sa ÿaÿamaxañi, souaxat 'am. Ÿataqta huo'o da 'anque'ejnaxac da 'au'onataxan, yaqto' 'auachiguiñi ca qollic 'enauaque naua na'axa'te da 'anachaalataxac. 18 Ana 'alhua ñaxajlec qome ana ÿotta'a't ÿaxat, qataq qollictac qome ana ala ana qo'ipaq mayi hualec na n'onaxa. 19 Ÿataqta 'anchilchaqchiguiñi da 'au'onataxaatac, yaqto' 'auachiguiñi ca qollic, chochi ivitta'a da 'avi'iguelaxaigui ana 'alhua mayi 'auachigaqaigui co'ollaq 'am qai'oxon, cha'ayi 'am 'alhua, qaq nam 'alhua 'apactoigui.

20 So shiÿaxaua nachi ÿanagui aso lhua da l'enaxat Eva, cha'ayi asomayi nachaso aso late'e 'enauac na shiÿaxauapi. 21 Ñi qadataxala' nachi i'o't soua alogo, ÿachigoxotaiguilo ana l'oc na shiguiÿacpi, yaqto' so shiÿaxaua qataq aso lhua napoyiñi. 22 Nachi 'enapeco':

–Nagui da shiÿaxaua, damayi 'eeta'ama qomi', ÿaÿaten da no'on qataq da qauem. Qaq sa ÿaÿamaxañi nataq'en da nqat ana ala ada qo'ipaq mayi chigaqaigui da achaalataxac, qaq chic, huaña, qaq sa ishit da ileu.

23 Ÿoqo'oyi ñi qadataxala' nqateec so shiÿaxaua da ca'ai naq'en yi nanaxanqa' mayi huaigui yi 'alhua l'enaxat Edén. Nachi i'onataxanaxanec na 'alhua mayi chigaqaigui co'olloxochiyi. 24 Ime, qaq co'ollaq mashi nqatreec, nachi ÿanalguete soua lamaxa'shi piguem lashi' na pa'aÿa'ague da nala' lliguishiguem. Qataq nataq'en ÿanalec so ÿiilonec 'ettaigui, ima da coleetagui, da yaqto' sa ishit da huo'o ca ivideu'a aso qo'ipaq mayi chigoqtapoigui da achaalataxac.

So Caín ÿalauat so Abel

4 1 So shiÿaxaua nachi huadonguet aso lhua Eva. Ime, qaq asomayi hualaxai, nachi huo'o so llalec l'enaxat

Caín. Qaq 'enapeco': –Mashi huo'o ñi ÿalec ÿale. Ñi qadataxala' aÿim ÿanem. 2 Ime, qataq huo'o so llalec lÿa, l'enaxat Abel, lqaÿa so Caín. So Abel ÿataqta nalamaqteguet da ilotague' ana

qagueta, qaq so Caín nalamaqteguet da i'ottac na 'alhua. 3 Qaq mashi saqaÿoqteguelo naua vi'iyi, nachi huo'o so na'a'q so Caín ndou'a ñi qadataxala' aso

lachitaqtaxanaqte, ÿachigoxotaigui da l'onataxanaxac. 4 Nataq'en so Abel ndou'a ñi qadataxala' so l'auaxanec llalec ana lalo qagueta mayi ÿataqta 'onaxaic, qaica ca 'en'am. Qaq ñi qadataxala' ÿataqta ÿaÿamaxadeeta so Abel qataq aso lachitaqtaxanaqte, 5 qaq sa ishit da nachi 'eetec da ilogui so Caín, ivida'a aso lachitaqtaxanaqte. Ÿoqo'oyi so Caín ÿataqta dalemata, qataq qauem naq'en da lashiguiaxac. 6 Nachi ñi qadataxala' 'enapeco':

–¿Tá'ainco' yi 'aualemata qataq qauem da 'adashiguiaxac? 7 Da ishit da 'au'ot ca ÿaÿamaqchiguiñi, qaq ishit da 'anamatashiguem. Qalaxayi sa ishit da 'au'ot, qaq dam nasouaxashit chochi iuatta'a yi laloqo' da 'am loxonec. Qamaq 'amctaxa mayi ishit da 'oxonec damayi.

8 Huo'o so na'a'q so Caín nachi ÿayina'a so lqaÿa Abel da namaxasoxoua. Qaq soomayi co'ollaq mashi huetralec na n'onaxa, nachi so Caín icogaxanapec so lqaÿa Abel, nachi ÿalauat. 9 Nachi ñi qadataxala' inattaco' so Caín:

–¿Huá'ague ca hueta'ague ca 'adqaÿa Abel? Nachi so Caín 'enapeco': –Aque', sa saÿaten. ¿'Eeta'amo' da nachaÿim mayi selotague' so ÿaqaÿa?

10 Qaq ñi qadataxala' 'enapeco': –¿Négue't ca 'au'ot? Yi naua ltago'q so 'adqaÿa mayi 'aucodelguete ana 'alhua aÿim i'alaqto'oto da ña

souejleguete. 11 Ÿoqo'oyi nagui qauem da 'iquiaxac qataq 'am qai'odauec da qoca'ai qanqoÿin na 'alhua mayi taiguilo naua ltago'q so 'adqaÿa som 'aualauat. 12 Nai'ctoxo' da 'au'ottac ana 'alhua, qalaxayi sa ishit da ÿi'iguelaxalec da huo'o ca alaÿaxac. Chochaq 'ateec, qaica ca 'adma' ana 'alhua, sa 'anauane' da 'anmateec.

13 Nachi so Caín 'enapego' ñi qadataxala': –Aÿim sa ishit da yalo'oguet da ñiuaxanaguec ÿataqta lta'adaic. 14 Nagui aÿim qai'odauec, da yaqto' sa ishit da

soota'a ne'ena 'alhua, qaq chochaq sateec ana 'alhua ÿataqta saqaÿoqtapeque 'am, sa ñauane' da ñimateec. Qaq da nachi 'eetec, qaq camachaqca ca aÿim ilalec, qaq nachi aÿim ÿalauat.

15 Qalaxayi ñi qadataxala' 'enapeco': –Da huo'o ca camachaqca ÿalauat 'am, camayi siete qaÿi'iguelaxalec da qaÿauo'o ca nhuaxanaguec. Nachi ñi qadataxala' ÿauo'o so n'anaxat so Caín, yaqto' da huo'o ca ilalec, qaq sa ishit da ÿalauat. 16 So Caín

nachi ca'ai so 'alhua mayi huaña co'ollaq n'aqtaxaatague' ñi qadataxala', nachi nqo'ona da nalec yi 'alhua mayi qaÿamata'ac queuoxoic lma', pa'aÿa'ague da nala' lliguishiguem yi 'alhua l'enaxat Edén.

So llalaqpi so Caín

17 So Caín nachi huadonguet aso lhua, ime, qaq asomayi hualaxai. Ime, qaq ñiguiñi so llalec, l'enaxat Enoc. Ime, qaq so Caín nachi n'oxooshiguem so lma'pi. Qaq co'ollaq ime, nachi ÿamata'ac da l'enaxat so llalec Enoc. 18 So Enoc nachiso so lta'a so Irad, qaq so Irad nachiso so lta'a so Mehujael, qaq so Mehujael nachiso so lta'a so Metusael. Qaq so Metusael nachiso so lta'a so Lamec. 19 So Lamec dos soua lamoxo'u. Aso 'oonole l'enaxat Ada, qaq aso lÿa l'enaxat Zila. 20 Aso Ada co'ollaq mashi deco'o, nachi huo'o so llalec l'enaxat Jabal. Nachiso som lta'a na netaiguilo naua npe'lolqa qataq lalo ana huaca. 21 So Jabal huo'o so lqaÿa l'enaxat Jubal. Nachiso so lta'a 'enauac na l'o ana nvique qataq ana nashiide. 22 Qaq aso Zila co'ollaq deco'o, nachi huo'o so llalec l'enaxat Tubal-caín. Nachiso so l'o na lcat, qaq i'ottac na bronce qataq na lcat. So Tubal-caín huo'o aso lqaÿa l'enaxat da Naama.

23 Huo'o so na'a'q, nachi so Lamec 'enapegalo soua lamoxo'u, 'eeta':

Ada qataq Zila, qami' ÿamoxo'u, qan'axaÿaxañiichigui da shinapec: salauat so shiÿaxaua souaxat da aÿim ique'emaqchit; qataq salauat so nsoqolec souaxat da aÿim iuaxaatac; 24 so Caín da siete qaÿi'iguelaxalec da qaÿauo'o ca lvi', qaq aÿim, qalaxayi setenta qataq siete da qaÿi'iguelaxalec da qaÿauo'o ca ivi'.

So dalaxaic llale'c so Adán qataq aso Eva

25 So Adán qaltaq ÿi'iguelaxalec da hualaxai aso lhua, nachi asomayi huo'o so llalec, nachi ÿanagui da l'enaxat Set, cha'ayi 'enapeco':

–Ñi i'otapecna aÿim ÿanem ñi lÿa ÿalec ipagaqchiichigui naq'en so Abel som Caín ÿalauat.

26 So Set nataq'en huo'o so llalec, nachi ÿanagui da l'enaxat Enós. Huaña, nachi na shiÿaxauapi nqouagaxaueetega da l'enaxat ñi qadataxala'.

So llalaqpi so Adán

5 1 'Ana ana nanedaxalate na llalaqpi so Adán. Co'ollaq i'ot ñi i'otapecna so shiÿaxaua, qaq i'enaxatchigui da

maichi n'onataxac: 2 ÿale qataq 'alo soua i'o't, ime, qaq ÿanema da no'on l'aqtac. Qaq se'eso na'a'q co'ollaq ime da i'o't, nachi ñimayi ÿanagui da l'enaxat shiÿaxa'u.

3 So Adán mashi ivi' na ciento treinta vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec ÿataqta lashiquiaxaua, nachi ÿanagui da l'enaxat Set. 4 Qaq ime de'eda, nachi so Adán qataq queuoiguilo soua ochocientos vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 5 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na novecientos treinta vi'i. Huaña, nachi imeuo.

6 Qaq so Set mashi ivi' na ciento cinco vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Enós. 7 Qaq ime de'eda, nachi so Set qataq queuoiguilo soua ochocientos siete vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 8 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na novecientos doce vi'i. Huaña, nachi imeuo.

9 Qaq so Enós mashi ivi' na noventa vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Cainán. 10 Qaq ime de'eda, nachi so Enós qataq queuoiguilo soua ochocientos quince vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 11 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na novecientos cinco vi'i. Huaña, nachi imeuo.

12 Qaq so Cainán mashi ivi' na setenta vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Mahalaleel. 13 Qaq ime de'eda, nachi so Cainán qataq queuoiguilo soua ochocientos cuarenta vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 14 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na novecientos diez vi'i. Huaña, nachi imeuo.

15 Qaq so Mahalaleel mashi ivi' na sesenta y cinco vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Jared. 16 Qaq ime de'eda, nachi so Mahalaleel qataq queuoiguilo soua ochocientos treinta vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 17 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na ochocientos noventa y cinco vi'i. Huaña, nachi imeuo.

18 Qaq so Jared mashi ivi' na ciento sesenta y dos vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Enoc. 19 Qaq ime de'eda, nachi so Jared qataq queuoiguilo soua ochocientos vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 20 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na novecientos sesenta y dos vi'i. Huaña, nachi imeuo.

21 Qaq so Enoc mashi ivi' na sesenta y cinco vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Matusalén. 22 Qaq so Enoc ÿataqta quetelguete naua 'eetapegueco ñi i'otapecna. Qaq co'ollaq ime da huo'o so llalec Matusalén, nachi somayi qataq queuoiguilo soua trescientos vi'i da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 23 Qaq ivi' na trescientos sesenta y cinco vi'i da nachaalataxac. 24 Qaq so Enoc, yi nachi 'eetai' da quetelguete naua 'eetapegueco ñi i'otapecna, qaq huo'o so na'a'q nachi qaÿaqatta, cha'ayi ñimayi ÿauec somayi.

25 Qaq so Matusalén mashi ivi' na ciento ochenta y siete vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Lamec. 26 Qaq ime de'eda, nachi so Matusalén qataq queuoiguilo soua setecientos ochenta y dos vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 27 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na novecientos sesenta y nueve vi'i. Huaña, nachi imeuo.

28 Qaq so Lamec mashi ivi' na ciento ochenta y dos vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec, 29 nachi ÿanagui da l'enaxat Noé, cha'ayi 'enapeco':

–Ñi qadataxala' hualec naq'en ana 'alhua da sa ÿaÿamaxañi, qataq sa pa'atta naq'en da qad'onataxanaxac da so'onataxanaqtac, qalaxayi ne'ena nogotolec nachina na i'ot ca qanmataxac.

30 Qaq co'ollaq mashi ñiguiñi so Noé, nachi so Lamec qataq queuoiguilo soua quinientos noventa y cinco vi'i da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi. 31 Qaq somayi da ima'a't naua vi'iyi de'eda nachaalataxac, nachi ivi' na setecientos setenta y siete vi'i. Huaña, nachi imeuo.

32 Qaq so Noé mashi ivi' na quinientos vi'i co'ollaq huo'oi soua llalqa: Sem, Cam qataq Jafet.

Da lasouaxashit na shiÿaxauapi

6 1 Qaq co'ollaq mashi nalguete na 'ale'u so shiÿaxauapi, ime, qaq huo'o na llalpi 'alpi. 2 Qaq na llalaqpi ñi

i'otapecna co'ollaq ila'a na 'alpi da ÿataqta 'onaxaipi, nachi lca'agui 'enauac namayipi, ime, qaq huadonguet anam lauela. 3 Nachi ñi qadataxala' 'enapeco':

–Sa ishit da sashiitem na shiÿaxauapi da nachi 'eetai' nca'altauec, cha'ayi namayi chochi lapat. Qaq laloqo' qome ñaq'en da nachaalataxac yi ciento veinte vi'i.

4 Co'ollaq na llalaqpi ñi i'otapecna mashi huadonguet ana llalpi na shiÿaxauapi da huo'o naq'en na llalec, huaña, qaq yi'oq na logodaicpi shiÿaxauapi ana 'alhua. Qaq nachina na ÿataqta ÿi'oxodaicpi, 'añaxaicpi som hua'a'u vi'iyi.

5 Qaq ñi qadataxala' co'ollaq ila'a da na shiÿaxauapi ana 'alhua da ÿataqta qauemaicpi qataq ndoteec da iuennatapega da i'ot ca sa ÿaÿamaxañi, 6 nachi ÿataqta ntogottague' da i'ot so shiÿaxaua, qaq ÿataqta huo'o da nqui'ic. 7 Nachi 'enapeco':

–Sapalaxat ana 'alhua na shiÿaxauapi mayi i'onatacpi, qataq nataq'en na shiguiÿacpi nlopi, qataq na shiguiÿacpi mayi hualectapigui', qataq na maÿopi. ¡Ñitogottague' yi so'oto' co'ollaxa!

8 Qaq chaqsota so Noé ÿaÿamaxadeeta ñi i'otapecna.

Aso nnotaxaqui so Noé

9 Qaq 'eda da n'aqtaguec so Noé. So Noé ÿataqta no'on da lliquiaxac. Nachi 'eetai' da ÿalaxalec ñi i'otapecna, saq 'en'am na laÿipi shiÿaxauapi.

Chaqsota somayi ÿaÿamaxadeeta ñimayi. 10 Qaq so Noé huo'oi soua llalqa tres, nachisoua so Sem, Cam qataq Jafet. 11 Qaq ñi i'otapecna ila'a ana 'alhua da ÿataqta nlaqchigui na sa ÿaÿamaxañisat qataq da loquiaxac, 12 cha'ayi

'enauac na shiÿaxauapi isomapec. Qaq co'ollaq ila'a ñimayi ana 'alhua da ÿataqta nlaqchigui na sa ÿaÿamaxañi, 13 nachi 'enapego' so Noé:

–Mashi ñimate' da icouennataxac da imeuo ñaq'en 'enauac na shiÿaxauapi. Cha'ayi qalota da loquiaxac ana 'alhua souaxat namayipi, qaq ÿoqo'oyi ñilaxajñi namayipi, qataq ima ana 'alhua. 14 'Au'ada't qome aca 'annotaxaqui, 'auachigoxotaigui ana qo'ipaq huo'o na lcha'q. 'Auauo'oi naq'en na ndaqa'te, qataq 'auapogui 'enauac na lpoxoÿaxa. 'Au'amnaxana na qo'ipaq lcha'q da 'au'amen na pa'auo qataq pa'auec, yaqto' sa ishit da inoxoneuo na 'etaxat. 15 Qoneta' qome da lataxac aca notaxaqui qom 'au'ot: ciento treinta y cinco metros yi lalogaxa, qataq veintidos metros y medio yi lcatelec na hua'axagui, qataq trece metros y medio yi locta na pa'ashiguem. 16 'Auauota'a tres qome caua noÿaqa na pa'auo, qataq 'auauo'o ca nalloxoqui na l-laq ca pa'atchiguem noÿic, qataq 'auauo'o ca lasom na laÿi. 17 Cha'ayi aÿim ñamaq ca auot da ipaxaalec ana 'alhua, yaqto' nlaguiñi 'enauac nam huo'o da nachaalataxac, ima 'enauac na hueteguelo ana 'alhua. Qataq 'enauac nam huetalec anamayi ileu. 18 Qalaxayi 'am, 'am sanagui da ñaÿamaxataxac, qaq inoxonoigui añi notaxaqui naua 'ai'alqa, 'adhua, qataq naua 'adate. 19 Nataq'en 'oxotoigui aca notaxaqui ca ÿale qataq aca 'alo ñi 'oonolec naua ishi' mayi huetalguete ana 'alhua, yaqto' huo'o da lca'alaxa 'eeta'am 'am. 20 'Adÿateuo añi notaxaqui caua doosta'pe na ÿotta'a't shiguiÿacpi mayi huetalec ana 'alhua: maÿopi qataq na shiguiÿacpi mayi nlopi qataq nam hualectapigui', yaqto' ishit da nca'aleec. 21 Nataq'en 'alapona't 'enauac na ÿotta'a't nallicpi. Ime, qaq 'auaÿamaxat, yaqto' 'am qataq na shiguiÿacpi huo'o ca aloq.

22 Ime, qaq so Noé i'ot 'enauac nam ÿamaxalec ñi i'otapecna.

Npaxaashiguem ana 'alhua

7 1 Ime, qaq ñi qadataxala' 'enapega so Noé: –'Aunoxonoigui añi notaxaqui, 'adÿateuo 'enauac na 'ai'alaqpi, cha'ayi sa ishit da qoneta'am 'enauac na

shiÿaxauapi ne'ena qouetaigui vi'i, nachaq'amta mayi 'am saÿamaxadeeta. 2 'Auaconeu'alo ca siete nauaxaÿaxa'u, ÿale qataq 'alo 'enauac na shiguiÿacpi mayi qui'itta, nam ishit da qanallic. Qaq nam sa ishit da qanallic, qalaxayi 'auaconeu'a ca 'oonolec ÿale qataq 'alo. 3 Nataq'en 'auaconeu'alo caua siete nauaxaÿaxa'u 'enauac na ÿotta'a't maÿopi, yaqto' nachi 'eetai' sa ishit da daqat namayipi ana 'alhua. 4 Cha'ayi qom inoxoodeec naua siete na'axa'te, qaq ñanacot ca auot cuarenta na'axa'te qataq cuarenta pe'. ¡Sapalaxat ana 'alhua 'enauac na shiÿaxauapi mayi i'onatacpi!

5 Nachi so Noé i'ot 'enauac nam ÿamaxalec ñi qadataxala'.

6 So Noé mashi ivi' na seiscientos vi'i co'ollaq so auot npaxaashiguem naq'en ana 'alhua. 7 Nachi inoxonoigui aso notaxaqui, lÿatreuo soua llalqa, lhua, qataq soua latel, da naneltaxaadeguet so auot. 8 Qaq nam shiguiÿacpi mayi qanallic qataq nam sa qanallic, qataq na maÿopi, qataq na hualectapigui' 9 lÿateuo so Noé aso notaxaqui, doosta'pe, ÿale qataq 'alo. Qaq ipacchigui da lamaxasoxonaxac ñi i'otapecna.

10 Qaq co'ollaq mashi inoxoodeec soua siete na'axa'te, nachi npaxaashiguem ana 'alhua. 11 Huetoigui so na'a'q diecisiete so lÿa ca'agoxoic, qaq so Noé mashi ivi' na seiscientos vi'i. Qaq nachiso se'eso na'a'q huetoigui, co'ollaq nachipiaxatashiguem na 'etaxat mayi pa'atañi, qataq nauachigui nataq'en na piguem.

12 Qaq ivi' cuarenta na'axa'te qataq cuarenta pe' co'ollaq anactac so auot ana 'alhua. 13 Huetoigui se'eso na'a'q, nachi so Noé inoxonoigui aso notaxaqui, lÿatreuo soua llalqa, Sem, Cam qataq Jafet, qataq aso lhua qataq soua tres latel. 14 Lÿatreuo soomayi 'enauac na ÿotta'a't ishiyipi, qataq shiguiÿacpi nlopi, qataq na hualectapigui', qataq 'enauac na maÿopi. 15 Qaq 'enauac na shiguiÿacpi lÿateuo so Noé aso notaxaqui, doostega't. 16 Qaq nam inoxoneuo ÿale qataq 'alo 'enauac na ÿotta'a't shiguiÿacpi, qaq ipacchigui da lamaxasoxonaxac ñi i'otapecna mayi ÿami' so Noé. Ime, qaq ñi'iñi qadataxala' ÿapogui so lasom aso notaxaqui.

17 Qaq ividaxattreec soua cuarenta na'axa'te da anactac so auot. Qaq co'ollaq mashi n'auatshiguem na 'etaxat, nachi aso notaxaqui nyiishiguem, nachi huaÿoxootapigui'. 18 Qaq na 'etaxat nachi anacta da nquictashiguem, qaq aso notaxaqui nachi huaÿoxootapigui'. 19 Qaq ñaq queta da n'auattashiguem na 'etaxat, chochi ivitta'a da imoolguete naq'en naua saqaÿoqotchiguemque qasoxonaxa. 20 Qaq co'ollaq mashi imoolguete naua qasoxonaxa, qaq ñaq queta na 'etaxat, ivi' siete metros na dalaxaic nqochiishiguem. 21 Huaña, qaq ileu 'enauac na shiÿaxauapi mayi netalec ana 'alhua, nachi 'en'am na maÿopi, shiguiÿacpi nlopi, qataq na ishiyipi, qataq na hualectapigui'. 22 Qaq ileu 'enauac na huetalec ana 'alhua nam huo'o da nachaalataxac qataq na nauecta'pe naua l'a'chi. 23 Nachaqsota so Noé qataq soua nauectapegueto aso notaxaqui nca'altrauec. Qaq so laÿipi 'enauac qanlaxajñi: shiÿaxauapi, qataq shiguiÿacpi nlopi, qataq maÿopi qataq na hualectapigui', 24 cha'ayi so 'etaxat ivi' na ciento cincuenta na'axa'te da huetalec ana 'alhua.

Loga't so auot

8 1 Ime, qaq iuennate ñi i'otapecna so Noé qataq 'enauac na shiguiÿacpi mayi nqotta'ai' somayi aso notaxaqui.

Nachi ÿashiidelec naq'en so l'at ana 'alhua, nachi na 'etaxat nquiguiñi. 2 Huaña, qaq napogui na lliguishiguempi na 'etaxat mayi npa'atañi, nataq'en napogui na piguem. Qataq vi'iiguet so auot, 3 qaq queta da nqochiitañi na 'etaxat. Qaq co'ollaq mashi ivi' na ciento cincuenta na'axa'te, qaq ña nqochiitañi na 'etaxat. 4 Qaq co'ollaq mashi ivi' naua siete ca'agoxoiqa, qaq huetoigui so na'a'q diecisiete co'ollaq mashi netalec aso notaxaqui aso saqaÿoqotchiguemec 'alhua, l'enaxat Ararat. 5 Qaq ñaq queta da nqochiitañi na 'etaxat. Qaq co'ollaq mashi ivi' naua diez ca'agoxoiqa, qaq huetoigui so l'auaxanec na'a'q co'ollaq mashi ishit da qaila'a ana saqaÿoqotchiguemecpi 'alhua.

6 Qaq co'ollaq mashi inoxoodeec soua cuarenta na'axa'te, nachi so Noé ÿauatoigui so l'onatac nalloxoqui. 7 Ime, qaq ÿachaxaneec so teguesan, qalaxayi so teguesan nachi llicteec da huaÿotac, iuatta'a da daqaqtelec ana 'alhua. 8 Qaq co'ollaq ime da ÿachaxaneec so teguesan, nachi so Noé qaltaq ÿachaxaneec so qoto', cha'ayi ÿauotaique da ÿaÿaten da mashi daqaqtelec ana 'alhua. 9 Qalaxayi so qoto' ÿi'iguelaxa aso notaxaqui, cha'ayi sa ishit da ÿanata ca nmataqa', cha'ayi ana 'alhua ña imootelec na 'etaxat. Nachi so Noé huota'a na lhuaq da ÿaconeuga so qoto', ime, qaq inoxonaqchitoigui aso notaxaqui.

10 So Noé qataq iuata'a da inoxoodeec soua siete na'axa'te, qataq ÿi'iguelaxalec da ÿachaxaneec so qoto'. 11 Qaq mashi napaltapiguiñi co'ollaq ivi' so qoto', lli'aco aso laue ana qo'ipaq olivo ÿatagui na naship. Huaña, nachi so Noé ÿaÿaten da mashi 'imñi na 'etaxat ana 'alhua. 12 Qataq iuata'a da inoxoodeec soua lÿa't siete na'axa'te, qaltaq ÿi'iguelaxalec da ÿamaq so qoto'. Huaña, nachi so qoto' sa ishit da ÿi'iguelaq.

13 Qaq so Noé mashi ivi' na seiscientos un vi'i co'ollaq ana 'alhua mashi daqaqtelec. Huetoigui so lÿa na'a'q so l'auaxanec ca'agoxoic, nachi so Noé nqat so lapo' pa'ashiguem aso notaxaqui, huaña qaq ila'a ana 'alhua da mashi daqaqtelec. 14 Qaq huetoigui so na'a'q veintisiete so lÿa ca'agoxoic co'ollaq ana 'alhua mashi daqaqtelec. 15 Nachi ñi i'otapecna 'enapega so Noé:

16 –'Aunoteeguesop ana 'annotaxaqui, 'adÿateec añi 'adhua, 'ai'alqa qataq ñiua 'adatel. 17 Nataq'en 'anqateec 'enauac na shiguiÿacpi mayi 'anqotta'ai': maÿopi, qataq na shiguiÿacpi nlopi, qataq nam hualectapigui', yaqto' talec 'enauac ana 'alhua. Ime, qaq huo'o na llalec, qaq nlaxattelec anamayi.

18 Ime, nachi so Noé qataq aso lhua qataq soua llalqa qataq soua latel nachi huenotreeguesop aso nnotaxaqui'. 19 Nataq'en huenoteec 'enauac na shiguiÿacpi nlopi, qataq na ishiyipi, qataq nam hualectapigui', qataq na maÿopi. 20 Ime, qaq so Noé i'ot aso lca'atoxonaxalate. Ime, qaq ÿaconeu'a na shiguiÿacpi qataq na maÿopi nam qui'itta, ÿacootau'a ñi 'oonolec 'enauac na ÿotta'a't. Ime, qaq ÿavigaxat, ÿauo'o lachitaqtaxanaqte da ÿanot ñi qadataxala'. 21 Qaq co'ollaq mashi ividot ñi qadataxala' da alaitaÿaxac ÿataqta ama, nachi 'enapeco':

–Sa lÿa nagui da shi'iguelaqpega da qauem ca so'otec ana 'alhua souaxat na shiÿaxauapi, cha'ayi nachi nacta'ai' na shiÿaxauapi da chaqdata iuennatapega da qauem. Nataq'en sa lÿa da ñilaxajñi 'enauac na shiguiÿacpi, 'eeta'am de'eda so'otec nagui.

22 Qom saxanaxa da ivita ca laloqo' ana 'alhua, qaq ñaq 'eetalec da huo'o da nanaxanaxac qataq da qanqat na alana nanguishic; qataq huo'oi naua latomaxayi qataq nta'pi, qataq huo'o ca n'omaxa qataq cotap, qataq yi na'a'q qataq yi pe.

Ñi i'otapecna naÿamaxate' so Noé

9 1 Ñi i'otapecna nachi ÿanem da no'on l'aqtac so Noé qataq soua llalqa, 'eeta': –Ÿataqta saqalota qome na qai'alqui, qataq qanlaxachiitelec ana 'alhua. 2 'Enauac na shiguiÿacpi mayi

huetalec ana 'alhua ÿataqta huo'o da lcolanaxa da qoñiita. 'Enauac na huaÿotac, qataq na huetalec ana 'alhua, qataq na 'etaxat l'ec, 'enauac qami' qoÿanema da qauloÿigue. 3 Qaq ishit da qolliqui 'enauac na shiguiÿacpi, qataq ana ala ana qo'ipaq acam qanshiÿa. Aÿim qami' sanema. 4 Qalaxayi huo'o da saqata da sa ishit da qolliqui: ca lapat ñaq huetaguilo na ltago'q, cha'ayi naua ntago'q nachinaua na huetaiguilo da achaalataxac. 5 Cha'ayi aÿim sachilec da lasouaxashit ñi 'oonolec shiÿaxaua qataq ñi 'oonolec shiguiÿac naua ltago'q ñi 'oonolec da qoñiita. Ñi 'oonolec shiÿaxaua sachilec da lasouaxashit da nachaalataxac ca 'eeta'am lÿa.

6 Da huo'otaq huo'o ca ÿalauat ca lÿa shiÿaxaua, camayi nataq'en ipacchigui da maichi lÿa shiÿaxaua ca ÿalauat, cha'ayi so shiÿaxaua co'ollaq qai'ot, qalaq 'eeta'am qanqoÿin da n'onataxat ñi i'otapecna. 7 Qalaxayi qami' ¡ÿataqta saqalota qome na qai'alqui nlaxattelec ana 'alhua namayipi!

8 Ñi i'otapecna nataq'en 'enapega so Noé qataq soua llalqa: 9 –Hua', nagui llapaxañi da ñaÿamaxataxac da qami' sanaguilo qataq ca qai'alquiipi, 10 qataq nataq'en

'enauac na shiguiÿacpi nam qami' hueta'agueta mayi chigaqaigui añi notaxaqui: maÿopi, shiguiÿacpi nlopi, qataq na ishiyipi, qataq 'enauac na huetalec ana 'alhua. 11 Da ñaÿamaxataxac mayi qami' sanema, damayi sa ishit da nqochin: sa ishit da shi'iguelaxalec da ñilaxajñi na shiÿaxauapi qataq na shiguiÿacpi, da sedolec ca auot da npaxaashiguem ana 'alhua. Sa ishit da lÿa da ÿi'iguelaxalec da huo'o ca auot da nlaxajñi ana 'alhua. 12 Qaq 'eda da l'anaxat chochaq tateec da ñaÿamaxataxac mayi qami' sanema, qataq 'enauac na shiguiÿacpi: 13 sanaigui so l'oc so qomoxonalo, qaq nachiso so l'anaxat da ñaÿamaxataxac mayi so'otec ana 'alhua, 14 yaqto' da ivita da ñamaxalec na l'oc ana 'alhua, qataq yi'oq so qomoxonalo da huetaigui namayi, 15 nachi qaltaq tachigui yi iuel da ñaÿamaxataxac mayi qami' sanema, qataq nataq'en 'enauac na shiguiÿacpi. Huaña, qaq sa ishit da huo'o ca auot da qaltaq nlaxajñina. 16 Qaq ÿoqo'oyi da ivita da huetaigui na l'oc so qomoxonalo, qaq da selota'a, qataq tachigui yi iuel dam qaica ca loga't ñaÿamaxataxac mayi sanem 'enauac na shiÿaxauapi, qataq 'enauac na shiguiÿacpi, mayi huetalec ana 'alhua. 17 Qaq 'eda da l'anaxat da ñaÿamaxataxac mayi llapaxañi da sanem 'enauac na shiÿaxauapi qataq na shiguiÿacpi mayi huetalec ana 'alhua.

Qaq 'eda da 'eetec da l'aqtac ñi i'otapecna mayi ÿanem so Noé.

So Noé qataq soua llalqa

18 So Sem, Cam qataq Jafet llalqa so Noé mayi chigoqdaigui aso notaxaqui. Qaq so Cam nachiso so lta'a so Canaán. 19 Qaq se'esoua tres llalqa so Noé, qataq so llalaqpi soomayi qaltaq nlaxattelec naq'en ana 'alhua.

20 So Noé nachi do'onataxaatac na 'alhua, nachiso so l'auaxanec da ÿaañi ana uvas. 21 Huo'o so na'a'q, nachi so Noé nÿomgui so lataxa, nachi taxaic. Ime, qaq huetaiya', qataq huetauec, huetaigui na lauel so lpe'l. 22 Qaq so Cam, som lta'a so Canaán, co'ollaq ila'a da huetauec so lta'a, nachi inoxoneec da da'aqtaxanema soua lqaÿa't. 23 Ime, qaq so Sem qataq Jafet nachi ÿacooda so npo', nachi lapaxalguete naua lallaco, nachi nqo'oodeu'a so lta'a', qoshitrauo qataq ÿaqa'a da ilotra'ague, da yaqto' sa ishit da iloyigui da huetauec somayi, nachi ÿapodelec.

24 Qaq so Noé co'ollaq mashi nloueguesop na ltaxa, ime, qaq ÿaÿaten da 'eetec so llalec n'asa, 25 nachi 'enapeco':

¡Ÿataqta nshiunec qome ñi Canaán! ¡Chochi l-lataguetto qome naua dos lqaÿa't!

26 Qataq 'enapeco' so Noé:

Ñi ÿataxala' mayi i'otapecna ÿanem qome ca no'on lliquiaxacda Sem, qaq da Canaán chochi l-lataguetto. 27 Qataq ÿashiitem ñimayi qome da Jafet da nqochiitauec; qataq lmayaxaua naq'en da Sem, qaq da Canaán chochi l-latac.

28 Qaq co'ollaq mashi qaÿoqtegue so auot, nachi so Noé qaltaq ivi' na trescientos cincuenta vi'i. 29 Qaq ivi' na novecientos cincuenta vi'i yi loga't da nachaalataxac. Huaña, qaq imeuo.

So llalaqpi so Noé

10 1 Qaq 'ena na llalaqpi soua Sem, Cam qataq Jafet, som llalqa so Noé, mayi qaltaq deco'oi' co'ollaq ime so

auot. 2 Soua llalqa so Jafet: Gomer, Magog qataq Madai, Javán qataq Tubal, Mesec qataq Tiras. 3 Qaq soua llalqa

so Gomer: Askenaz, Rifat, qataq Togarma. 4 Qaq soua llalqa so Javán: Elisa, Tarsis, qataq na quiteo l'ecpi qataq na rodaneo l'ecpi. 5 Qaq 'ena na llalaqpi so Jafet mayi netalec so loigue aso auaxai, ñi 'oonolec ÿataqtac na maichi lalamaxat llalaqpi l'aqchaxauapi, qataq yi'a't naua qanayiutalguete 'ale'u.

6 Qaq soua llalqa so Cam: Cus, Mizraim, Fut qataq Canaán. 7 Qaq soua llalqa so Cus: Seba, Havila, Sabta, Raama qataq Sabteca. Qaq soua llalqa so Raama: Seba qataq Dedán. 8 Qaq so Cus, nachiso so lta'a so Nimrod som l'auaxanec shiÿaxaua mayi 'añaxaic ana 'alhua. 9 Qaq so Nimrod ÿataqta ima'aguet da 'ipiaxac, chigoqchigui ñi qadataxala'. Ÿoqo'oyi da huo'o ñi 'ipiaxaic, nachi qoÿinacnaxa da n'aqtac: ‘‘'Eeta'am so Nimrod ima'aguet da 'ipiaxac, chigoqchigui ñi qadataxala'.’’ 10 Qaq so l'auaxanec na ilotague' lma'pi l'enaxat Babel, Erec, Acad, qataq Calne, huaigui yi 'alhua l'enaxat Sinar. 11 Yi'iyi 'alhua nachi chigoqchiguiña co'ollaq nqo'ona yi Asur. Ime, qaq n'oxooshiguem so lma' l'enaxat da Nínive, Rehobot-Ir, qataq Cala, 12 qataq yim lta'adaxanec noÿicpi l'enaxat Resén, huangui na laiñi yim Nínive qataq Cala.

13 So Mizraim nachiso so lta'a na ludeo l'ecpi, qataq na anameo l'ecpi, qataq na lehabita l'ecpi, qataq na naftuhita l'ecpi, 14 qataq na patruseo l'ecpi, qataq na casluhita l'ecpi, qataq na caftorita l'ecpi nam chigoxoguet na filisteo l'ecpi.

15 Qaq so Canaán, nachiso so lta'a so Sidón som l'auaxanec llalec, qataq so Het. 16 Nataq'en nachiso so lta'a na jebuseo l'ecpi, qataq na amorreo l'ecpi, gergeseo l'ecpi, 17 qataq na heveo l'ecpi, araceo l'ecpi, sineo l'ecpi, 18 arvadeo l'ecpi, zemareo l'ecpi, qataq na hamateo l'ecpi. Ime, qataq 'enauac na cananeo l'ecpi nlagaxajñi. 19 Na n'alhua

na cananeo l'ecpi nquictauec, ivitta'a yi 'alhua l'enaxat da Gerar, qaq chigoqchiguiña yi Sidón, chochi ivitta'a yi 'alhua l'enaxat Gaza; qataq naloteguet yi 'alhua l'enaxat Sodoma, qataq Gomorra, Adma, qataq Zeboim, chochi ivitta'a yi Lasa. 20 Qaq 'ena na llalaqpi so Cam, ñi 'oonolec ÿataqtac na maichi lalamaxat llalaqpi n'aqchaxaua, qataq yi'a't naua qanayiutañalo 'ale'u.

21 So Sem som lqaÿa ÿi so Jafet, nataq'en huo'o na llalaqpi. 'Enauac na llalaqpi so Heber, nachina na lalamaxatpi somayi. 22 Qaq so llalaqpi so Sem: Elam, Asur, Arfacsad, Lud, qataq so Aram. 23 Qaq so llalaqpi so Aram: Uz, Hul, Geter, qataq so Mas. 24 Qaq so Arfacsad, nachiso so lta'a so Sala, qaq so Sala nachiso so lta'a so Heber. 25 Ime, qataq so Heber huo'oi soua llalqa dos: so 'oonolec soomayi l'enaxat Peleg, cha'ayi huetoigui se'eso na'a'q co'ollaq ñiguiñi da na shiÿaxauapi nlagaxajñi ana 'alhua. Qaq so lqaÿa so Peleg l'enaxat Joctán. 26 Qaq so Joctán, nachiso so lta'a so Almodad, Selef, Hazar-mavet, Jera, 27 Adoram, Uzal, Dicla, 28 qataq so Obal, Abimael, Seba, 29 qataq so Ofir, Havila, qataq so Jobab. 'Ena 'enauac na llalaqpi so Joctán. 30 Qaq netalec yi 'alhua mayi huangui na laiñi yi 'alhua l'enaxat da Mesa qataq yi Sefar. Yi'iyi 'alhua mayi huo'o ana qasoxonaxa, pa'aigue da nala' lliguishiguem. 31 Qaq 'ena na llalaqpi so Sem, ñi 'oonolec ÿataqtac na maichi lalamaxat llalaqpi n'aqchaxauapi, qataq yi'a't naua qanayiuta'alo 'ale'u.

32 Qaq 'ena 'enauac na llalaqpi soua llalqa so Noé, ÿataqtac na maichi nhuo' l'ecpi, qataq ÿataqtac naua maichi nma'te. Co'ollaq mashi qaÿoqtegue so auot, huaña, qaq nlagaxajlec ana 'alhua somayipi.

Génesis 11-20 1-10 21-27 28-34 35-42 43-50

So hua'auchiguiñi

Génesis 11-20

Qan'oxooshiguem aso naue yi 'alhua Babel

11 1 Qaq se'eso na'a'q 'eeta'a't naua l'aqtaqa 'enauac na shiÿaxauapi mayi huetalec ana 'alhua. 2 Qaq co'ollaq

qaÿachigoqchiguiña so 'alhua mayi pa'aigue da nala' lliguishiguem, qaq mashi qaÿanata so nalochiguiñi 'alhua huaigui yi l'enaxat Sinar. Huaña, nachi qanayinalec. 3 Huo'o so na'a'q, nachi detaxaÿapega't somayipi, nachi 'enapeco':

–So'otaq qome na losoc. Ime, qaq ñaqatelaq, sauoqta'a nodec. Huaña, qaq somayipi do'onataxana na losoc, nmenguet naq'en na coma'. Qataq na 'ico' qo'ipaq lcha'q

nmenguet naq'en na chochi qaÿalecna't nshaxa. 4 Ime, qaq 'enapeco' somayipi: –Ña qauanaqui, ñi'oxonaxashiguem ca qadma'pi, qataq aca qadaue ivido'ot na piguem. Yaqto' qomi'

ÿi'oxoda'q, qataq yaqto' sa ishit da ñilagaxataxalec 'enauac ana 'alhua.

5 Qalaxayi ñi qadataxala' huenoteec da imeten so noÿicpi qataq aso naue mayi n'oxootapiguishiguem so shiÿaxauapi. 6 Qaq deuennataxan, nachi 'enapeco':

–Namayipi maichi nhuo' l'ecpi, qataq 'eeta'a't naua l'aqtaqa, qaq mashi sogote da do'onataxaatac namayipi; qaq nagui, yi'oqta da qaica ca ishit da ÿaxaañi de'eda qai'ottac. 7 'Onaxaic da senotaxauec da seÿotaqpecachi na l'aqtac, yaqto' sa ishit da huo'o ca hua'axaÿa ca lÿa.

8 Qaq 'eda da 'eetec ñi qadataxala' da ilagaxajlec ana 'alhua 'enauac somayipi. Huaña, nachi ÿaxaañi da n'oxooshiguem na lma'pi. 9 Qaq se'eso 'alhua nachi huaña naq'en ñi qadataxala' co'ollaq iÿodapecachi na l'aqtac 'enauac so shiÿaxauapi mayi netalec ana 'alhua. Huaña, qaq nlagaxajlec naq'en 'enauac ana 'alhua. Ÿoqo'oyi se'eso 'alhua nachi qaÿamata'ac da l'enaxat Babel.

So llalaqpi so Sem

10 Qaq 'ena na llalaqpi so Sem. Co'ollaq mashi inoxoodeec soua dos vi'iyi da ÿoxogue so auot, nachi so Sem mashi ivi' na cien vi'i, qaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Arfacsad. 11 Qaq ime de'eda, nachi so Sem qataq queuoiguilo soua quinientos vi'i da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

12 Qaq so Arfacsad mashi ivi' na treinta y cinco vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Sala. 13 Qaq ime de'eda, nachi so Arfacsad qataq queuoiguilo soua cuatrocientos tres vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

14 Qaq so Sala mashi ivi' na treinta vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Heber. 15 Qaq ime de'eda, nachi so Sala qataq queuoiguilo soua cuatrocientos tres vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

16 Qaq so Heber mashi ivi' na treinta y cuatro vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Peleg. 17 Qaq ime de'eda, nachi so Heber qataq queuoiguilo soua cuatrocientos treinta vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

18 Qaq so Peleg mashi ivi' na treinta vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Reu. 19 Qaq ime de'eda, nachi so Peleg qataq queuoiguilo soua doscientos nueve vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

20 Qaq so Reu mashi ivi' na treinta y dos vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Serug. 21 Qaq ime de'eda, nachi so Reu qataq queuoiguilo soua doscientos siete vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

22 Qaq so Serug mashi ivi' na treinta vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Nacor. 23 Qaq ime de'eda, nachi so Serug qataq queuoiguilo soua doscientos vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

24 Qaq so Nacor mashi ivi' na veintinueve vi'i, qaq ñiguiñi so llalec l'enaxat Taré. 25 Qaq ime de'eda, nachi so Nacor qataq queuoiguilo soua ciento diecinueve vi'iyi da huo'o na dalaxaic llalaqpi, ÿallippi qataq 'alpi.

26 Qaq so Taré mashi ivi' na setenta vi'i co'ollaq huo'oi soua llalqa: Abram, Nacor qataq Harán.

So llalaqpi so Taré

27 Qaq 'ena na llalaqpi so Taré som lta'a so Abram, Nacor qataq Harán. So Harán, nachiso so lta'a so Lot. 28 Somayi imeuo da nachaalataxac huaña so lañoqo' l'enaxat Ur, huaigui yi 'alhua l'enaxat Caldea, co'ollaq ñaq huo'o so lta'a Taré.

29 So Abram huadonguet aso Sarai, qaq so Nacor huadonguet aso llale so Harán l'enaxat Milca, lqaÿa aso Isca. 30 Qaq aso Sarai sa ishit da huo'o ca llalec, cha'ayi sa deco'o.

31 Ime, qaq so Taré ca'ai yi Ur yim lma' na Caldea l'ecpi, da huotaique da nqo'ona yi 'alhua Canaán, lÿateec so llalec Abram, qataq so laual l'enaxat Lot, qataq aso late Sarai. Qalaxayi co'ollaq ivitra yi 'alhua l'enaxat Harán, nachi nedalec. 32 Ime, qaq so Taré imeuo da nachaalataxac huaña yi'iyi Harán co'ollaq mashi ivi' na doscientos cinco vi'i.

Ñi i'otapecna iÿaxana so Abram

12 1 Huo'o so na'a'q, nachi ñi qadataxala' 'enapega so Abram, 'eeta': –Qoca'ai na 'an'alhua, qataq na 'adhuo' l'ecpi, qataq yi lma' ñi 'adta'a, qaq 'anqo'ona yi 'alhua mayi 'am

sachaxana. 2 Ca 'ai'alaqpi qome sachigoxotchigui ca saqalota shiÿaxauapi; 'am sanem da ÿoqouagaxanaqtaic, qataq ÿataqta 'am ÿi'oxodaq ñaq'en, qataq chigoqchigui 'am da naÿamaxa. 3 Aÿim sechoxoden ca 'am ichoxoden, qaq ca sa ishit da 'am ichoxoden, nataq'en sa ishit da sechoxoden; chigoqchigui 'am da 'enauac na shiÿaxauapi huo'o da n'achiquiaxac.

4 Nachi so Abram ca'ai yi Harán, ipactelec da l'aqtac ñi qadataxala'. Qaq mashi ivi' na setenta y cinco vi'i co'ollaq ca'ai yi lma' da nqo'ona yi Canaán. 5 Somayi lÿateec aso lhua Sarai qataq so lasoshic Lot. Nataq'en ÿachi 'enauac na logoxoshitpi qataq na l-latacpi mayi ÿachigoxotaña yi Harán. Qaq co'ollaq ivitra yi Canaán, 6 nachi so Abram i'axasoxootac 'enauac se'eso 'alhua, chochi ivitta'a yi 'alhua Siquem yim naña aso qo'ipaq atamnaxalate, sa qaÿapeque yi lma' so More. Qaq na cananeo l'ecpi ñaq netalec yi'iyi 'alhua. 7 Huaña, nachi ñi qadataxala' nachaxana somayi, nachi 'enapego':

–Ne'ena 'alhua sanem qome ca 'ai'alaqpi. Huaña, qaq so Abram n'oxooshiguem aso lca'atoxonaxalate da natamnot ñi qadataxala', cha'ayi nachi huaña

co'ollaq nauane'. 8 Ime, qataq jec, nqo'ona so saqaÿoqotchiguemec 'alhua, pa'aigue da nala' lliguishiguem, yi 'alhua l'enaxat Betel. Huaña, qataq i'ayiñi so lpe'l. Nachi yi 'alhua Betel pa'aÿa'ague da avit yim naña somayi, qaq yi 'alhua l'enaxat da Hai pa'aigue da nala' lliguishiguem. Huaña yi'iyi 'alhua qataq so Abram n'oxooshiguem aso

lca'atoxonaxalate da nqouagaxauna da l'enaxat ñi qadataxala'. 9 Ime, qataq jec, nqochiita'a yi 'alhua l'enaxat da Néguev.

So Abram nqo'ona yi Egipto

10 Se'eso na'a'q huo'o da lta'adaic nhuenaxanaxa ca qanallic 'enauac se'eso 'alhua. Nachi so Abram jec da nqo'ona yi Egipto da cada'acolec naña, cha'ayi souaxat da qaica ca qanallic yi 'alhua mayi netaña. 11 Qaq co'ollaq mashi nayiitau'a yi Egipto, nachi so Abram 'enapega aso lhua Sarai, 'eeta':

–Aÿim saÿateeta da 'am ÿataqta 'onaxai. 12 Qaq yi'oqta da na Egipto l'ecpi, qom 'am ila'a, qaq 'enapec da l'aqtac: ‘‘Ada'ada 'alo peta'a lhua de'eda shiÿaxaua.’’ Huaña, qaq aÿim qaÿalauat, qaq 'am, 'am qanca'alaxattauec. Ime, qaq 'am qaÿadonguet. 13 Qaq ÿoqo'oyi aÿim 'adqouaguec qome, qonapec da chochi 'am ÿaqaÿa, yaqto' saqca ca dá aÿim, qataq sa ishit da aÿim qaÿalauat, souaxat 'am.

14 Qaq so Abram co'ollaq mashi ivideu'a yi Egipto, nachi na Egipto l'ecpi ila'a aso Sarai da ÿataqta 'onaxai. 15 Nataq'en na ltauapi so Faraón, som lta'a yi Egipto, nachi qai'aqtaxanem somayi da asa'aso 'alo ÿataqta 'onaxai. Ime, qaq qaÿauegueu'a asomayi so lma' lta'adaic so Faraón.

16 Qaq chigoqchigui aso Sarai da so nta'a ÿataqta ÿaÿamaxatta so Abram. Ÿachitec ana lalo qagueta, huacapi, l-latacpi, qataq l-latapi, 'ashinapi qataq ana camellopi. 17 Qalaxayi nataq'en qaÿasoilec aso Sarai, ñi qadataxala' ÿauo'o da nhuaxanaguec so Faraón qataq so llalaqpi, idolec so lta'adaic napaxa. 18 Qaq ÿoqo'oyi so Faraón damaxasoxoneuga so Abram, nachi 'enapego':

–¿Tá'ainco' yi aÿim 'au'otec de'eda? ¿Sa ishito' da aÿim 'au'aqtaxanem da ada'ada 'alo maichi 'adhua? 19 'Am qonapec yi 'adqaÿa adamayi. Qaq ÿoqo'oyi saconeu'a adamayi da sauotaique iua. 'Aue, 'ada ada 'adhua. ¡'Auacona! ¡Ime, qaq qojec!

20 Nachi so Faraón 'enapega na nallippi da ca'ai naq'en so Abram yi Egipto, lÿateec qanqoÿin aso lhua qataq 'enauac na n'atetpi.

So Abram qataq so Lot nlagaxa't

13 1 Qaq so Abram co'ollaq mashi ca'ai yi Egipto, lÿateec aso lhua qataq 'enauac na n'atetpi, qaq nqo'ooda yi

'alhua l'enaxat Néguev. So lasoshic Lot nataq'en quetaiguilo soomayi. 2 Qaq so Abram ÿataqta sallaxanec, huo'o ana alom oro qataq ana plata qataq saqalota na n'atetpi. 3 Qataq chigoqchiguiña yi Néguev co'ollaq nqochiita'a yi 'alhua Betel; huaña, qaltaq ipacchiguiña yi hua'auchiguiñi lma' Betel qataq Hai. 4 Yi'iyi 'alhua, nachiyi yi huaña co'olloxochi n'oxooshiguem aso lca'atoxonaxalate, huaña qataq nqouagaxaueetega da l'enaxat ñi qadataxala'.

5 So Lot nataq'en ÿataqta sallaxanec, nachi 'eeta'am so ntesqo' Abram, ÿataqta qalota ana lalo qagueta, huaca, qataq l-latacpi mayi nnaictague' somayi. 6 Qaq so 'alhua mayi qanayiitalec saq 'amaqtaq, qaq saq taiguet da qaiqui'axaalec ca qalota 'atetpi. Qaq ÿoqo'oyi mashi sa ishit da nhuode'u soomayi. 7 Qaq ÿoqo'oyi na ilotague' ana lalo so Abram deloctague' na ilotague' ana lalo so Lot. Qaq se'eso na'a'q na cananeo l'ecpi qataq na ferezeo l'ecpi ñaq netalec yi'iyi 'alhua. 8 Qaq ÿoqo'oyi huo'o so na'a'q, nachi so Abram 'enapega so Lot, 'eeta':

–'Am qataq aÿim qomi' nqaÿa't. Ÿoqo'oyi sa ÿaÿamaxañi da qomi' huanguilo ca cotaxac, qataq na ilotague' ana 'adlopi qataq na ilotague' ana ilopi. 9 'Ena 'enauac na 'alhua da maichi 'alca'agui. Aÿim 'anqouaguec qome da aÿim qoca'ai. Da 'aigue da shi'u, qaq aÿim saigue da l'añaxa. Qaq da 'am 'aigue da l'añaxa, qaq aÿim saigue da shi'u.

10 So Lot nachi ilolec 'enauac so loigue so tala l'enaxat Jordán, qaq ila'a da ivida'a yi qanayiuta'a l'enaxat Zoar, qaq se'eso ca'amgue ÿataqta qalota na 'etaxat, 'eeta'am da lyac na no'on nanaxanqa'. Qataq 'eeta'am yi 'alhua Egipto. 'Eda da 'eetec da lyac se'eso 'alhua co'ollaq ñi qadataxala' saxanaxa da ilaxachigui yi Sodoma qataq yi Gomorra. 11 Nachi so Lot lca'ateu'a 'enauac so loigue yi tala Jordán, nachi taigue da nala' lliguishiguem. Qaq 'eda da 'eetec so Abram qataq so Lot co'ollaq nlagaxa't. 12 Qaq so Abram n'onalec yi 'alhua Canaán, qaq so Lot nqo'ona da nangui yi laciudatpi mayi nalec so ca'amgue, qaq sa qaÿapeque naq'en yi laciudad Sodoma 13 yim huaña 'enauac na shiÿaxauapi mayi ÿataqta qauemaicpi, qataq i'otta'pe naua qauema 'onataxaco mayi ÿataqta sa ÿaÿamaxade'n ñi qadataxala'.

14 Qaq co'ollaq mashi ime da nqochin so Lot, nachi ñi qadataxala' 'enapega so Abram, 'eeta': –Nachina ne'ena qoueta'a, 'anamatashiguem, 'aulo'ogue da shi'u qataq l'añaxa qataq da yi'oxoñi qataq da avit.

15 Aÿim 'am sanem 'enauac na 'alhua mayi 'aulotalec, qaq nachi 'eetai' da 'adalamaxat qataq ca 'ai'alaqpi. 16 Ÿataqta

qalota qome ñaq'en camayipi, 'eeta'am na lsochi na 'alhua. Na lsochi na 'alhua qaica ca ishit da naloqten, qaq nachi 'en'am ca 'ai'alaqpi qaica ca ishit da naloqten. 17 Qoñishiguem qome, 'aucoleelec na 'alhua, 'avidaxatta yi loga't yim lalogaxa, qataq yi lcateueegue, cha'ayi aÿim 'am sanem namayi.

18 Qaq so Abram nachi nqat so lpe'l. Ime, qaq nqo'ona da nalec yi huaña ana qo'ipaq l'enaxat encina, yimayi lalamaxat so shiÿaxaua l'enaxat Mamre, sa qaÿapeque yi laciudad Hebrón, huaña qataq n'oxooshiguem aso lca'atoxonaxalate da natamnot ñi qadataxala'.

So Abram nca'alaxateec so Lot

14 1 Se'eso na'a'q ña nta'a so Amrafel, ilotague' yi Sinar, qaq so Arioc lta'a na netaña yi Elasar, qaq so

Quedorlaomer lta'a na netaña yi Elam, qaq so Tidal lta'a na netaña yi Goim. 2 Ne'ena nta'alpi deloctague' so Bera som lta'a na netaña yi Sodoma, qataq so Birsa lta'a na netaña yi Gomorra, qataq so Sinab som lta'a na netaña yi Adma, qataq so Semeber som lta'a na netaña yi Zeboim, qataq so lta'a na netaña yi Bela da l'enaxat lÿa Zoar. 3 Ne'ena cinco nta'alpi ÿauaxaÿaxana't na nallippi, nachi nqo'ona yi ca'amgue l'enaxat Sidim yim nagui l'enaxat Auaxai Leuaxai. 4 Qaq so nta'a Quedorlaomer mashi ivi' na doce vi'i da chochi ÿamaqtac somayipi, qalaxayi co'ollaq ivi' na trece vi'i, nachi somayipi nañoxota da delogui' somayi. 5 Qaq so lÿa vi'i, nachi so Quedorlaomer qataq soua lÿa't nta'al mayi huaqtapegueta, soomayi nqo'ooda yi 'alhua l'enaxat Astarot Karnaim, huaña, nachi qailaxachigui so refaíta l'ecpi. Ime, qataq qailaxachigui so zuzita l'ecpi huaña yi Ham, nataq'en qailaxachigui so emita l'ecpi huaña yi Save-quiriataim, 6 qataq so horeo l'ecpi qailaxachigui huaña aso qaÿoqotchiguemec 'alhua l'enaxat Seir, qataq qaicaatac, qaividaxatta'a yi nalochiguiñi na 'alhua l'enaxat Parán, huaqta'ai' yi tojlec 'alhua. 7 Qaq co'ollaq mashi ñi'iguelaq so Quedorlaomer qataq so nnaictapegue'pi somayi, nachi qananaÿalec yi En-mispat, da l'enaxat lÿa Cades. Huaña, qataq qailaxachigui 'enauac na qanatenalec co'ollaq qai'axasoxoolec yim n'alhua na Amalec l'ecpi, nataq'en nachi qai'enaxatchigui na amorreo l'ecpi mayi netalec yi 'alhua l'enaxat Hazezon-tamar.

8-9 Nachi so nta'alpi mayi ilotague' yi Sodoma qataq Gomorra, Adma, Zeboim qataq Bela, nachi nqo'ona yi ca'amgue l'enaxat Sidim. Huaña, nachi se'eso cinco nta'alpi nachi delogui' so Quedorlaomer, Tidal, Amrafel qataq so Arioc, som cuatro nta'al mayi ilotrague' yi Elam, Goim, Sinar qataq Elasar. 10 Qaq 'enauac se'eso ca'amgue l'enaxat Sidim huo'o ana lchiquepi nlaqchigui na 'ico' qo'ipaq lcha'q. Qaq soua lÿa't naneltaxaadelec aso qaÿoqotchiguemec 'alhua.

11 Qaq so doxonaxanpi nachi ÿachi 'enauac na nallic qataq na no'on logoxoshitpi yi Sodoma qataq yi Gomorra. Ime, qaq jec. 12 Qaq so Lot, som lasoshic so Abram, yi netaña yi Sodoma, nataq'en qaÿachi, ncoñitaguishic qataq 'enauac na n'atetpi. 13 Qalaxayi huo'o so shiÿaxaua nam nca'aleecpi mayi qoÿit, somayi anac da da'aqtaxanem 'enauac de'eda so Abram som hebreo l'ec mayi netaña yim huaña ana qo'ipaq l'enaxat encina mayi lalamaxat so Mamre som amorreo l'ec. So Mamre lqaÿa so Escol qataq so Aner, soomayi nachi hueta'agueta so Abram.

14 Qaq so Abram co'ollaq ÿaÿaten so lasoshic da noxonec, nachi laÿona't so l-latacpi l'amaxatpi mayi lañaxataqa' so lma'. Qaq ivi' na trescientos dieciocho yi lcata. Nachi 'enauac jec, qaicaalec so nta'alpi, qaividaxatta'a yi qanayiuta'a l'enaxat Dan. 15 Qaq co'ollaq pe, nachi so Abram qataq so nallippi nachi ique'elaxatta da iloquiaxan so nta'alpi, nachi icaatac, ividaxatta'a yi Hoba mayi pa'aigue da shi'u yi laciudad Damasco. 16 Ime, qaq qaiuotaxanec 'enauac na qaÿachi. So Abram nca'alaxateec so lasoshic Lot, qataq ñi'iguelaxajla't na lalamaxat logoxoshitpi so lasoshic. Nataq'en nca'alaxateec so 'alpi qataq so laÿipi shiÿaxauapi.

So Melquisedec ÿanem da no'on l'aqtac so Abram

17 So Abram ñi'iguelaq co'ollaq mashi ime da loxonec so Quedorlaomer qataq soua nta'al mayi nnaictapegueto somayi. Qaq so lta'a yi Sodoma nachi huaqata'aguet somayi huaña yi ca'amgue l'enaxat Save. Yi'iyi ca'amgue maichi lalamaxat so nta'a. 18 Nataq'en so Melquisedec som lta'a na netaña yi Salem qataq ltaxaÿaxanaxanec na shiÿaxauapi da qaitaxaÿapegue' ñi ÿataqta 'amaqtaqaic i'otapecna, somayi nqateec aso pan qataq so lataxa. 19 Ime, qaq ÿanem da no'on l'aqtac so Abram, 'eeta':

'Am ÿanem qome ca no'on 'iquiaxac ñim ÿataqta 'amaqtaqaici'otapecna, mayi l'onatac na piguem qataq ana 'alhua;

20 qataq ÿataqta qaÿi'oxoden qome ñi ÿataqta 'amaqtaqaici'otapecna, mayi 'am ÿanem da 'oxonec naq'en so 'anpa'aguenaxauapi.

Nachi so Abram naloqchiiñi 'enauac na lhuotaxanaxatpi, nachi nqattau'a añi 'oonole ana diez. Ime, nachi ÿanem so Melquisedec. 21 Ime, qaq so lta'a na netaña yi Sodoma 'enapega so Abram, 'eeta':

–Aÿim 'ai'anem qome na shiÿaxauapi, qaq 'an'ona'aguet na nogoxoshitpi. 22 Qalaxayi so Abram 'enapeco': –Mashi sogote da sanem da i'aqtac ñi qadataxala' ñim 'amaqtaqaic i'otapecna mayi l'onatac na piguem qataq

ana 'alhua, 23 da aÿim sa ishit da huo'o ca sacona na 'ogoxoshitpi, qaq sa ishit da sacona ca chochicatai' laÿolec na 'ogoxotpi, huo'otaq pela' lquet da sauotaique ÿapela' lquet, yaqto' sa ishit da qonapec da nachi'am aÿim 'adsallaqtac. 24 Sa ishit da huo'o ca saconguet, nachaqsota som mashi chic na ilatacpi. Qalaxayi nachaqnauate' naua ñinaictapegueto, Aner, Escol qataq Mamre, naamayi huo'o ca talguete.

Ñi i'otapecna naÿamaxate' so Abram

15 1 Qaq co'ollaq mashi ime de'eda, nachi ñi qadataxala' 'enapega so Abram huaigui naq'en so lauanaqchic saq

cha'a, qaq 'enapeco': –Abram, sa ishit da 'ayi'i, cha'ayi aÿim mayi 'am ñipaxattalec. Da 'anshiitenaguec qome ÿataqta lta'adaic. 2-3 Qalaxayi so Abram 'enapeco': –'Am ÿataxala' mayi aÿim 'ad'onatac, ¿négue'to' ca naigui da 'auauo'o ca ñishiitenaxat? yi 'am 'auaÿateeta da

qaica ca ÿalec. Yi 'am sa ishit da 'auauo'o ca ÿalec, qaq ñim talec qome 'enauac da isallaxa, nachiñi ñi Eliezer, Damasco l'ec, ñim 'oonolec na ilatacpi.

4 Qaq ñi qadataxala' nachi 'enapeco': –Ca talec qome da 'adsallaxa maichi 'adalamaxat 'ai'alec, qaq sa ishit da talec ca ÿaqa'a.

5 Ime, qaq ñi qadataxala' ÿauegueuga ca pa'auec so Abram, nachi 'enapego': –Ña 'auamato'ot na piguem. Ime, qaq 'analoqten ana huaqajñi, shapeegueto' qom 'aushit. Qaq 'eda qome da

'eetec yi lcata ca 'ai'alaqpi. 6 Nachi so Abram ÿataqta i'amaqten ñi qadataxala', qaq ÿoqo'oyi ñi qadataxala' ÿaÿamaxadeeta, nachi

ÿamata'ac somayi da ÿataqta no'on shiÿaxaua. 7 Nachi 'enapeco' ñimayi: –Nachaÿim 'adataxala', mayi 'am ñaqateeguesop yi laciudad Ur mayi huaigui yi 'alhua Caldea, da 'am sanem

da 'adma' ne'ena 'alhua. 8 Nachi so Abram 'enapeco': –'Am ÿataxala' mayi aÿim 'ad'onatac, ¿huá'ago' ca 'eetec ca lataxac da ÿoqta 'eesa da aÿim 'ai'anem ne'ena

'alhua?

9 Nachi ñi i'otapecna 'enapeco': –Aÿim 'andou'a aca huaca llale, qataq aca quetaq, qataq ca peenaq, cam mashi ivi' naua tres vi'iyi, nataq'en ca

'oonolec 'ollolec qataq ca qoto' llalec. 10 Nachi so Abram ndou'a ñi i'otapecna 'enauac ne'ena shiguiÿacpi. Ime, qaq iquesoqchiguingui na laiñi ñi

'oonolec. Ime, qaq ÿataxaata't, qalaxayi sa ishit da iquesoxongui na laiñi soua maÿo. 11 Ime, qaq anac na teguesanpi da huotaique chic na shiguiÿacpi mayi leuaxaicpi. Qalaxayi so Abram do'otaxaatapeguelec. 12 Qaq co'ollaq mashi napaltapiguiñi, nachi so Abram anac so lta'adaic l'ochaxa, nachi do'ochañi. Ime, qaq saqaÿaloq da anac so lta'adaic napalaxa, nachi coleesop, qaq huo'o da lcolanaxa. 13 Ime, qaq 'enapec ñi qadataxala':

–'Am 'auaÿateeta qome da ca 'ai'alaqpi neta'a ca ÿaqa'a 'alhua, huaña, qaq chochi nlatac qataq qaica ca nyacnataguec, ividaxattreec caua cuatrocientos vi'iyi. 14 Qalaxayi aÿim nataq'en sauo'o da nhuaxanaguec que'eca shiÿaxauapi mayi ÿauo'o l-latac camayipi. Ime, qaq que'eca 'ai'alaqpi huesouec, huaña, qaq maichi lalamaxat da lsallaxa. 15 Qaq 'am, qalaxayi imeuo da 'anachaalataxac, saqca ca dá. Huaña, qaq 'anauane' so hua'a'u 'adta'alpi, qalaxayi ÿataqta mashi ÿi'axaiqui 'am, qom ivita da 'admeuo. 16 Qaq ca llalaqpi ca 'adhualpi, nachica ca ñi'iguelaxa ne'ena 'alhua, cha'ayi saxanaxa da ivita yi laloqo' na sa ÿaÿamaxañisat mayi i'ot na amorreo l'ecpi.

17 Qaq co'ollaq mashi ÿataqta pe, qaq yi'oq aso qatelaxanaxaqui nchitapiguishiguem, qataq aso ncoÿadaxanaxaqui 'ettaigui, quetapiguingui na laiñi so shiguiÿacpi mayi qaiquesoxongui na laiñi. 18 Nachi se'eso na'a'q huetoigui ñi qadataxala' da naÿamaxate' so Abram, nachi 'enapeco':

–Ne'ena 'alhua sanem qome ca 'ai'alaqpi chigoqchiguiña yi tala huaña yi Egipto, chochi ivitta'a yi lÿa tala lta'adaic l'enaxat Eufrates. 19 Nachina na n'alhua na ceneopi qataq cenezeopi qataq cadmoneo l'ecpi, 20 qataq na hitita l'ecpi qataq na ferezeopi qataq na refaíta l'ecpi, 21 qataq na amorreo l'ecpi, qataq na cananeo l'ecpi qataq na gergeseo l'ecpi, qataq na jebuseo l'ecpi.

Aso Agar qataq so llalec Ismael

16 1 Qaq aso Sarai sa ishit da deco'oiguet so lhua Abram, qalaxayi huo'o aso l-lata Egipto lashi l'enaxat Agar. 2

Nachi 'enapego' so lhua Abram, 'eeta': –Ñi qadataxala' sa ishit da aÿim ÿashinem da huo'o ca ÿalec, qalaxayi 'am ñachoxonnot da ishit da qoue'eguet

añi ilata Agar, shapeegueto' ishit da huo'o ca ÿalec chigoqchigui añimayi. Nachi so Abram ÿasateguet da l'aqtac aso Sarai. 3 Nachi aso Sarai mayi lhua so Abram, nachi ÿan aso Agar

mayi lashi yi Egipto da ÿauo'o lhua naq'en so lhua Abram, co'ollaq mashi ivi' na diez vi'i da netralec yi 'alhua Canaán. 4 Nachi so Abram hue'eguet aso Agar. Ime, qaq asomayi hualaxai. Qaq asomayi co'ollaq anomla't, nachi ÿataqta huo'o da l'otanaxanaxac da ilo'ot aso n'acodo. 5 Nachi aso Sarai 'enapego' so Abram:

–¡'Am 'adasouaxashit da añi Agar ÿataqta aÿim i'otan! Qamaq aÿim chigoqchigui da 'am sanem da 'auauo'o 'adhua, qalaxayi nagui añimayi ÿaÿaten da huo'o ca llalec, qaq aÿim napacapeguelec. Qaq ñi qadataxala' i'axat qome negue'to'ca ca huo'o da lasouaxashit, 'am, huo'otaq aÿim.

6 Nachi so Abram 'enapeco': –Aja', ada 'adlata 'anaÿamaqta'ac, qaq maichi 'oiqueetac cam qoneta'ac cam 'aupeta'a da ÿaÿamaqchiguiñi. Nachi aso Sarai jec da ÿataqta sa ichidapec asomayi, ÿoqo'oyi aso Agar datauec. 7 Qalaxayi so

chigaqshiguem lamaxashic ñi qadataxala' ilalec asomayi co'ollaq huetalec so tojlec 'alhua, hueto'ot na loigue aso latogote mayi npaxaatashiguem na l'ec mayi neteu'a na loigue so nqa'aic huaña yi Shur. 8 Nachi inattac, 'eeta':

–Agar, 'am l-lata aca Sarai, ¿huá'ague ca 'auachigoqta'ague, qataq huá'ague ca 'ata'ague? Nachi 'enapeco' asomayi: –Qomyi sataueguesop añi ñi'acodo Sarai. 9 Nachi so lamaxashic ñi qadataxala' 'enapeco': –'Avi'iguelaxa qome añi 'an'acodo, qataq ÿataqta 'aualaxalec 'enauac ca 'am ÿamaxalec. 10 Nataq'en 'enapeco' so lamaxashic ñi qadataxala':

Ÿataqta qalota qome ñaq'en ca 'ai'alaqpi, qaica ca ishit da naloqten. 11 Nagui mashi 'am hualaxai, qaq huo'o qome ca 'ai'alec, ime, qaq 'ai'anagui da l'enaxat Ismael, cha'ayi ñi qadataxala' hua'aqtega da 'anque'ejnaxac. 12 Camayi ÿataqta huegaqaic, 'eeta'am da lhuegaxayic nahuauec shiguiÿacpi; qaq delogui' 'enauac na sochaqna, qataq 'enauac qanpa'aguene'camayi; qalaxayi camayi nachi 'eetai' sa idaxan ca lma', nai'ctaxa da na lqaÿañicpi qaipa'aguen.

13 Nachi aso Agar ÿanagui da l'enaxat ñi qadataxala': ‘‘Ñim i'otapecna mayi aÿim ila'a,’’ cha'ayi asomayi detaqtague' ñimayi, cha'ayi asomayi 'eetaco', ‘‘Ñi i'otapecna aÿim ilota'a, qalaxayi ña yica'altauec.’’ 14 Nataq'en añi latogote l'enaxat: ‘‘Natogote ñim nachi 'eetai' nca'altauec, qataq aÿim ila'a.’’ Añi'añi latogote nanguilo yiua Cades qataq Bered.

15 Ime, qaq deco'o aso Agar, ñiguiñi so llalec so Abram, nachi somayi ÿanagui da l'enaxat Ismael. 16 So Abram mashi ivi' na ochenta y seis vi'i co'ollaq ñiguiñi so llalec Ismael.

Da n'anaguec na n'oc naigui da aÿamaxataxac

17 1 So Abram co'ollaq mashi ivi' na noventa y nueve vi'i, nachi ñi qadataxala' qataq nachaxanguet, nachi

'enapego', 'eeta': –Aÿim mayi nachaÿim so'otapecna qaica ca saqalanapec, sa ishito' qome da 'aushipaxanaqchit da

'anachaalataxac da aÿim qoueto'ot. 2 Aÿim 'am ñaÿamaxate': ÿataqta qalota qome ñaq'en ca 'ai'alaqpi. 3 Nachi so Abram nqapaxaalguete naua l-llicte, ivida'aguet naq'en na latap na 'alhua, co'ollaq ña detaqtac ñi

i'otapecna, 'eeta':

4 Da ñaÿamaxataxac mayi 'am sami' 'eeta': 'Am qome nachi'am lta'a ca ÿotta'a't saqalota shiÿaxauapi, 5 qaq sa ishit nagui da 'ad'enaxat da Abram. Nagui 'ad'enaxat da Abraham, cha'ayi 'am sanagui da 'am lta'a ca saqalota ÿotta'a't shiÿaxauapi.

6 Ca 'ai'alaqpi ÿataqta qalota qome ñaq'en; 'am chigoqchigui ca nta'alpi qataq ca ÿotta'a't shiÿaxauapi. 7 Da ñaÿamaxataxac mayi 'am sami' qataq nataq'en 'enauac ca llalaqpi cam 'ai'alaqpi, qaq nachi 'eetai' da aÿim 'adta'a, qataq nataq'en aÿim lta'a camayipi. 8 Qaq 'am qataq camayipi, qami' sanema 'enauac na 'alhua Canaán, nam nagui qonetalec, da ÿataqta nachi 'eetai' da qadmayi, qaq nachaÿim mayi aÿim 'adta'a, qataq lta'a camayipi.

9 Qataq nataq'en 'enapego' ñi i'otapecna so Abraham, 'eeta': –Qaq ÿataqta 'aupactelec da ñaÿamaxataxac, 'am qataq ñi 'oonolec ca 'ai'alaqpi. 10 Qaq 'eda da lataxac da

ñaÿamaxataxac mayi qami' sanema, da qaupaquiitelec da qau'ochi, nataq'en 'enauac ca 'ai'alaqpi: da 'enauac na ÿallippi da qoñiita qaÿauo'o ca n'anaxashit na l'oc. 11 Qaq ÿoqo'oyi ñi 'oonolec da qoñiita qanqat qome na nco'oue' lqaic l'oc, damayi l'anaxat da ñaÿamaxataxac da qomi' ñaÿamaxataxa't. 12 Nagui nachi chigoqchiguiña da 'enauac na ÿallippi da qoñiita qaÿauo'o ca n'anaxashit na l'oc da mashi ivi' naua ocho na'axa'te da ñiguiñi. Nachi 'en'am na ñaqpiolec mayi lañaxataqa' ca 'adma', qataq na nlatacpi nshijnaxanaxatpi mayi qaÿachigoxota'a ca lÿa 'alhua. 13 Qaq ñi 'oonolec namayipi iuen da 'enauac qaÿauo'o ca n'anaxashit na l'oc, yaqto' de'eda l'anaxat da ñaÿamaxataxac nachi 'eetai' da huetaigui da lapachiyaxac ñi 'oonolec da qoñiita, chochaq tateec. 14 Qalaxayi ca sa ishit da qaÿauo'o ca n'anaxashit na l'oc, camayi sa ishit da qami' netanguilo, souaxat da sa ishit da ÿalaxalec da ñaÿamaxataxac.

15 Nataq'en 'enapego' ñi i'otapecna so Abraham: –Añi 'adhua Sarai sa ishit da nachidatac da l'enaxat. Nagui nachi chigoqchiguiña da añimayi l'enaxat Sara. 16

Añimayi ñoqouaguec, qataq sauo'o ca 'ai'alec chigoqchigui ñaq'en añimayi. Aja', ÿataqta 'eesa da ñoqouaguec. Añimayi late'e qome ca ÿotta'a't qalota shiÿaxauapi, qaq ca llalaqpi chigaqaigui ca lta'alpi na shiÿaxauapi.

17 Nachi so Abraham nqapaxaalguete naua l-llicte, ividaxata'aguet naq'en na latap na 'alhua, nachi daÿalguiyi, co'ollaq deuennataxaatac: ¿Peta'a ishito' ca shiÿaxaua da mashi ivi' na cien vi'i da nta'a? ¿Ishit peta'a da huo'o ca llalec añi Sara yi mashi ivi' na noventa vi'i? 18 Nachi somayi 'enapego' ñi i'otapecna:

–¡'Onaxaictaxa da nachiñi ñi Ismael talec da 'adqouagaxanaqtaic! 19 Nachi ñi i'otapecna 'enapeco': –Qalaxayi aÿim mashi shinapec da añi 'adhua Sara huo'o qome ca llalec, nachi 'ai'anagui da l'enaxat Isaac.

Camayi nachica ca sanagui da ñaÿamaxataxac qaica ca loga't. 20 Qaq ñi Ismael, nataq'en 'am sa'aqtega, qaq nataq'en sauo'o da nqouagaxa, sauo'o qome ca qalota llalaqpi qataq nqochinapeguec ñaq'en ca llalaqpi. Ñi Ismael lta'a qome ca doce nataxala'pi ÿi'oxodaicpi, qataq chigoqchigui ñimayi ñaq'en ca ÿataqta saqalota shiÿaxauapi. 21 Qalaxayi de'eda ñaÿamaxataxac sanagui ca Isaac cam llalec añi Sara mayi ñiguiñi qom inoxoneec na 'oonolec vi'i.

22 Qaq ñi i'otapecna co'ollaq ime da detaqtague' so Abraham, nachi jec, ÿi'iguelaq. 23 Se'eso na'a'q, nachi so Abraham ÿauo'o so n'anaxashit na l'oc so llalec Ismael; nataq'en ÿauo'o na n'anaxashit na l'oc 'enauac na l-latacpi mayi lañaxataqa' so lma' qataq nam lshijnaxanaxatpi. Qaq 'enauac na shiÿaxauapi mayi netaña so lma' nam lamaxashicpi, qaÿauo'o na n'anaxashit na l'oc, qaq ipacchigui da l'aqtac ñi i'otapecna. 24-25

So Abraham mashi ivi' na noventa qataq nueve vi'i, qaq so llalec Ismael mashi ivi' na trece vi'i co'ollaq qanqat na nco'oue' lqaic l'oc. 26 Nachi so Abraham qataq so llalec Ismael qaÿauo'o so n'anaxashi't se'eso na'a'q, 27 nataq'en 'enauac so shiÿaxauapi mayi netaña so lma', nataq'en so l-latacpi qataq na lshijnaxanaxatpi mayi ÿachigoxota'a ca lÿa 'alhua.

Ñi i'otapecna ÿachaxanapeguem so llalec so Abraham

18 1 Ñi qadataxala' qaltaq nachaxana so Abraham co'ollaq huaña yim lma' ana qo'ipaq l'enaxat encina mayi lma'

so Mamre. So Abraham nso'ootaviigui so lasom so lpe'l se'eso na'a'q laiñi. 2 Nachi so Abraham namatashiguem, nachi ila'agueta soua tres shiÿaxa'u qanalamaxatteu'a somayi. Qaq co'ollaq ila'agueta, nachi nqalgaqashiguem da nqo'ongueta soomayi, nachi nqapaxaalguete naua l-llicte, ivida'aguet naq'en na latap na 'alhua. 3 Nachi 'enapeco':

–'Am ÿataxala', aÿim 'adqouaguec, 'am ñachoxonnot, sa ishito' qome da 'auca'acteec da qojec. 4 Da 'am 'auaÿamaxadeeta, qaq aÿim seÿaxanaique ca 'etaxat, yaqto' qauÿoi' naua qadchilli', ime, qaq cada'acolec qanmachiiuec, qoviÿo'ot yi lpaqal ada qo'ipaq. 5 Cha'ayi qananaitelec na lma' na qami' do'onataxaatacoto. Ñaq sauo'o ca ñidouec nallic, yaqto' qauqui'ii, qaq yi huo'o da qad'añaxaqui qom qoquii.

Nachi 'ena'po' soomayi: –Aja', ÿaÿamaqchiguiñi. 6 Nachi so Abraham pa'aigui so lpe'l, nachi 'enapego' aso Sara: –¡'Auÿalapigui' qome! 'Auacona ca 'ayiiña. Ime, qaq 'audaqten, nachi 'au'ot aca 'adauole. 7 Ime, qataq so Abraham nqalgaqauga aso lalopi, nachi ÿaconeu'a so chaxadaic huaca llalec. Ime, qaq ÿami'

so 'oonolec so lamaxashicpi, nachi se'eso l-latac iÿalapegue' da i'ot so nallic. 8 Qaq saqsota so huaca llalec, so Abraham nataq'en nqateec so quéso qataq so huaca lchi'. Qaq ÿataqta huo'o da lqochoxo co'ollaq ñaq deque'eta'pe soomayi, netro'oto aso qo'ipaq.

9 Qaq co'ollaq ime da lqui'axa'c, nachi soua maxasoxoiqa inattrac so Abraham:

–¿Huá'ague ca hueta'ague aca 'adhua Sara? Nachi somayi 'enapeco': –Qomyi pa'ataigui ñi lpe'l. 10 Nachi so 'oonolec soomayi 'enapeco': –Na lÿa vi'i qaltaq ñi'iguelaq da 'am ñamaqtega, qaq huetoigui qome da añi 'adhua Sara huo'o ca llalec. Qaq aso Sara n'axaÿaxaatega 'enauac na ntaxaÿaxacpi, hueta'ague na l-laq so Abraham, huetaigui so ñigueuo

so npe'l. 11 Qaq so Abraham qataq aso Sara mashi ÿi'axaiqolqa, aso Sara mashi ivita yi laloqo' da vi'iiguet da n'axac. 12 Ÿoqo'oyi aso Sara ÿataqta sa nalo'oguet da laÿalguiyic, nachi 'enapeco':

–¿Hua'ago' ca 'eetec da qaltaq huo'o ca ÿamanaxanaqtaic? yi ñi iua qataq aÿim mashi qomi' ÿi'axaiqolqa.

13 Nachi ñi qadataxala' 'enapego' so Abraham: –¿Tá'ainco' yi daÿalguiyi añi Sara? ¿Sa i'amaqten peta'a da ishit da huo'o ca llalec, nai'ctaxa da mashi ÿi? 14

¿Huo'o peta'a ca alaq naq'en na 'adataxala' da huo'otaq sa ishit da i'ot? Na lÿa vi'i qaltaq 'am ñamaqtega. Huaña, qaq huo'o ca llalec añi Sara.

15 Qaq co'olla hua'axaÿa de'eda aso Sara, nachi huo'o da lcolanaxa, nachi huotaique da nqolguet. Ÿoqo'oyi 'enapeco':

–Aÿim sa ishit da saÿalguettac. Qalaxayi ñi qadataxala' 'enapeco': –Aÿim saÿaten da 'am 'auaÿalguettac.

So Abraham nachoxonnot ñi i'otapecna souaxat so Sodoma

16 Ime, qaq soua maxasoxoiqa nachajyiñi, nachi je'c, ÿalamaxattregue da pa'aigue yi laciudad Sodoma. Nachi so Abraham ca'attaueeguelo soomayi da nquineto. 17 Ime, qaq ñi qadataxala' 'enapeco':

–Sa'aqtaxanem nagui na Abraham dam sauotaique so'ot. 18 Cha'ayi namayi, nachina qome na lta'a ca qalota ÿotta'a't shiÿaxauapi mayi 'añaxaicpi. Qataq yi sachaxanapeguem namayi da sauotaique chigoqchigui ñaq'en da

ñoqouaguec 'enauac na ÿotta'a't shiÿaxauapi mayi huetalec ana 'alhua. 19 Aÿim llica'aguishic namayi da yaqto' ÿamaxalec ca llalaqpi qataq ca laualpi da ÿalaxalec da ÿapaxaguenataxanaxac qataq da i'ot 'enauac na ÿaÿamaqchiguiñisat, qataq ca no'oitegue lataxac, yaqto' aÿim sepactelec 'enauac nam sachaxanapeguem.

20 Nachi da'aqtaxanem somayi, 'eeta': –Na shiÿaxauapi mayi lma' yi Sodoma qataq yi Gomorra ÿataqta qauem da n'aqtaguec, qataq da lasouaxashit

ÿataqta lta'adaic. 21 Qaq nagui ñoqo'ona yimayi da semeten da ÿoqta 'eesa lta'adaic na i'ottac sa ÿaÿamaxañisat nam aÿim qai'axattapeguem. Yaqto' saÿateeta.

22 Qaq dos soua maxasoxoiqa nqo'ooda yi Sodoma, qalaxayi so Abraham ñaq datata'aguet ñi qadataxala'. 23 Nachi so Abraham nqochinot somayi, nachi ichimaxata:

–¿'Aulaxachigui peta'a na qaica ca ÿasouaxat, lÿauegue' 'anqa'en na huo'o da lasouaxashit? 24 Cha'ayi sa iuena'a da huo'otaq huo'o ca cincuenta shiÿaxauapi mayi qaica ca ÿasouaxat yi'iyi laciudad. Qaq ¿peta'a nachi 'en'am 'aulaxachigui yi'iyi laciudad, qaq sa ishit da 'auchoxoden souaxat que'ecaua cincuenta? 25 ¡Sa ishit yi'oqta da qonetec de'eda da 'aualauat ca qaica ca ÿasouaxat, da lÿauegue' 'anqa'en cam huo'o da lasouaxashit, 'eeta'am da huo'otaq que'ecaua dos 'eetra'a't da ÿacootrapigui ca sa ÿaÿamaxañi! ¡Sa ishit qome da nachi qonetec de'eda! Yi nachi'am mayi qaica ca lÿa qoneta'am, qataq huo'o da qonec da 'anmit na lasouaxashit 'enauac na huetalec ana 'alhua. ¿Qaq sa ishito' da 'au'ot ca ÿaÿamaqchiguiñi lataxac?

26 Nachi ñi qadataxala' 'enapeco': –Da sanatalo caua cincuenta mayi qaica ca lasouaxashi't yi'iyi laciudad Sodoma, qaq nachicaua chigoqchiguilo

da sechoxoden 'enauac na netaña yimayi. 27 Qalaxayi so Abraham qataq ÿi'iguelaxalec da dechimaqtaxan: –'Auchoxoden qome aÿim, yi saq lliugui yi iuel da qaltaq 'am setaxaÿot, yi nachi'am mayi 'am 'au'otapecna, qaq

aÿim chochi aÿim shiÿaxauatto. 28 Cha'ayi sa iuena'a da huo'otaq qaicaua caua cinco mayi qaica ca lasouaxashi't, da yaqto' ivi' ca cincuenta. Qaq ¿peta'a da qaicaua caua cinco, qaq nachi 'en'am 'aulaxachigui 'enauac yi laciudad?

Nachi ñi qadataxala' 'enapeco': –Da sanatalo soua cuarenta y cinco, qaq sa ishit da selaxachigui.

29 Qaltaq ÿi'iguelaxalec da denataxan so Abraham: –Qaq da huo'otaq huo'o ca cuarenta mayi qaica ca ÿasouaxat. Nachi 'enapeco' ñi qadataxala': –Da huo'o que'eca cuarenta, qaq sa ishit da selaxachigui yi'iyi laciudad. 30 Qalaxayi so Abraham qaltaq ÿi'iguelaxalec da denataxan. –'Am ñachoxonnot da sa ishit da aÿim 'aualemataÿa souaxat de'eda shi'iguelaxattalec da

senataxaatapeguelec, cha'ayi sa iuena'a da chaqcauate' caua treintolqa da 'auanatalo. Nachi ñi qadataxala' qaltaq 'enapeco': –Qomyi da huo'oi caua treintolqa, qaq sechoxoden yi'iyi laciudad. 31 So Abraham qataq ÿi'iguelaxalec da denataxan: –'Am ÿataxala', ÿataqta saq 'aloxogui yi iuel da qaltaq 'am setaxaÿot, qalaxayi ¿chaq hua'ague ca 'eetec da

huo'otaq huo'oi caua veintolqa da huo'otaq qaica ca lasouaxashi't?

Nachi ñi qadataxala' 'enapeco': –Qomyi da huo'oi caua veintolqa, qaq sa ishit da selaxachigui yi'iyi laciudad. 32 Qaq ñaq queta da dechimaqtaxaatac so Abraham: –Aÿim 'adqouaguec, 'am ÿataxala', sa ishit da aÿim 'aualemataÿa, chaqnata nagui da shi'iguelaxalec da 'am

senat: ¿huá'ague ca qonetec, da huo'otaq 'aualalguete caua diesolqa? Qaq ñi qadataxala' nachi 'enapeco': –Da huo'oi caua diesolqa, qaq sa ishit da selaxachigui yi'iyi laciudad. 33 Qaq ñi qadataxala' co'ollaq imat da detaqtague' so Abraham, huaña, nachi ÿi'iguelaq. Qaq so Abraham

ÿi'iguelaxau'a ca lanataqa'.

Ñi i'otapecna ilaxachigui so Sodoma qataq Gomorra

19 1 Qaq mashi napaltapiguiñi co'ollaq soua dos namaxa'shi piguem lashi' ivildeu'a yi laciudad Sodoma. Qaq so

Lot nso'ootañi, netaña so lasom yi laciudad, yim laponqa' 'enauac na shiÿaxauapi. Qaq co'ollaq ila'agueta, nachi

ñishiguem da nqo'ongueta. Qaq co'ollaq ividegueta, nachi nqapaxaalguete naua l-llicte, ividaxata'aguet na latap naq'en na 'alhua. 2 Nachi 'enapeco':

–Qami' ÿataxala'te, aÿim qadqouaquiic qome da qoviÿa'a na pe yi lma' na qadlataqui. Yimayi huaña, qaq qauÿoi' naua qadapia'chilli', qaq qoyi'oxoñi nte'etom, qaltaq qoquii.

Qalaxayi soomayi 'ena'po': –'A'i, qan'achic. Nachi souaqta'a na nqa'aic na pe.

3 Qalaxayi so Lot ÿataqta ÿi'iguelaqto'oto soomayi, ivida'a da ÿañoxo't. Ime, qaq soomayi ÿasatreguet somayi, nachi nqo'oodeu'a so lma'. Qaq co'ollaq ivildeuo, nachi so Lot i'ot so nallic qataq ana pan mayi sa qaÿauo'o lalegue. Ime, qaq soua maxasoxoiqa nachi deque'e'.

4 Qaq co'ollaq saxanaxa da nnaayiñi soomayi, nachi 'enauac na shiÿaxauapi mayi lma' yi laciudad Sodoma coleesop so noÿic, 'enauac na nsoxotpiolec qataq ivida'a na ÿi'axaiquipi. 5 Nachi qai'alaqtau'a so Lot:

–¿Huá'ague ca huetra'ague ca shiÿaxa'u mayi nadeu'a na 'adma' ne'ena pe? ¡Ña 'anqatreec! ¡Sauoqtaique qadauañoto caamayi!

6 Nachi so Lot nqo'oneuga somayipi da detaxaÿapegue'. Qalaxayi co'ollaq huenoxoneec, nachi ÿapogui so lasom. 7 Nachi 'enapeco':

–Aÿim qadqouaquiic, qami' ÿaqaÿadolqa, sa ishito' qome da qau'ochi ca ÿapacteec qaica ca lyac. 8 Huo'oi ñiua dos ÿale saxanaxa da ÿauaada ca ÿale. Ñaqatreec qome, yaqto' qami' maichiyi ca qoñiita'aque, qalaxayi sa ishit da huo'o ca qoñiita'aque ñi'iñiua shiÿaxa'u, cha'ayi ñamaxasoxoiqa.

9 Qalaxayi somayipi 'enapeco': –¡Qoca'ai ne'ena! Ichitego' da ca chigaqauec 'eeta'am 'am da qomi' ÿama'q. Nagui ÿapacteec da sa ishit da

'am seyacnaqapec, sa ishit da qoneta'ama ñaqashinaq caamayi.

Nachi saqaÿaloq da sa qaichidapec so Lot, qataq qanquigueu'a so lasom da qaÿamaxañi. 10 Qalaxayi soua namaxasoxoiqa so Lot ÿauota'a na lhua'q da ÿacoodeuga somayi da ipa'axaadoigui so noÿic. Ime, qaq ÿapoyigui so lasom. 11 Ime, nachi qaÿaqanamaqchit som shiÿaxauapi mayi pa'atauec. Imauec 'enauac natai' ñaqpiolec qataq na ÿipi, nachi 'enauac da sa nauaañi, nachi ipottapecda', nmittaique so lasom, ivitta'a da nasamñi. 12 Nachi soua namaxasoxoiqa so Lot 'ena'po':

–¿Huo'o peta'a ca laÿi 'adhuo' l'ecpi ne'ena? 'Auaconeu'alo qome caua 'ai'alqa qataq caua 'ai'alel qataq caua 'adadonaxanqa, qataq 'enauac cam huo'o mayi hueta'a ne'ena laciudad. 'Anqateec, ime, qaq 'auauec, qaÿoqtegue ca 'auaueegue, 13 cha'ayi qomi' selaxataxagui ne'ena nma'. Cha'ayi ÿapacteec qalota na ntaxaÿaxacpi ivido'ot ñi qadataxala' souaxat ne'ena shiÿaxauapi mayi hueta'a ne'ena laciudad. Qaq ÿoqo'oyi qomi' nama'q da selaxataxagui namayi.

14 Nachi so Lot nqo'onalo so ladonaxanqa som huotaique da lamoxo'u soua llalel, nachi 'enapeco': –¡Qoñiishiguem qome, qoquiÿa'ai ne'ena, cha'ayi ñi qadataxala' ÿauotaique da ilaxachigui ne'ena laciudad! Qalaxayi soua ladonaxanqa sa ishit da ÿoqochida'a de'eda 'eetac so Lot. 15 Qaq co'ollaq mashi yaqta'a da

yi'oxoñi, nachi soua namaxa'shi piguem lashi' 'enapegalo' so Lot: –¡'Auÿalapigui' qome! Qoñishiguem, ca'ai 'anqa'en ne'ena añi 'adhua qataq ñiua dos 'ai'alel, qom sa

'auaÿamaxaden da 'adleu qom sauoqo'o ca nhuaxanaguec ne'ena laciudad. 16 Qalaxayi so Lot ÿataqta saqaÿaloqtelec, nachi soua namaxa'shi piguem lashi' ÿacooda na lhuaq somayi,

cha'ayi ñi qadataxala' ÿataqta huo'o da lchoxonnataxanaxa somayi. Nataq'en qaÿaconeu'a aso lhua qataq soua llalel, nachi qanqateeguesopa yi'iyi laciudad da qanca'alaxatreec soomayi. 17 Qaq co'ollaq mashi qaÿataueeguelo yi'iyi laciudad, nachi so 'oonolec soua namaxa'shi 'enapeco':

–¡Qauachigoqÿañi qome, qananeltaxañi! Sa ishit qome da qanamachiÿaique na qadlaqai qataq sa ishit da huo'o ca huaña da qavi'iiguet ne'ena ca'amgue. Qanqo'oñiÿa yi saqaÿoqotchiguemec 'alhua qom qanshiÿaique da qadca'alliiuec.

18 Qalaxayi so Lot 'enapeco': –¡'A'i, qami' ÿataxala'te, aÿim qadqouaquiic! 19 Qami' ÿataqta lta'adaic da qadqouagaxanaqtaiqui aÿim qataq

ÿapacteec da qadsoxoyiqui da aÿim qadca'alaxachiiuec, qalaxayi aÿim yi'oqta qome da sa ishit da sevita añi saqaÿoqotchiguemec 'alhua. Cha'ayi qom qanlaxajñi ne'ena, qaq yi'oqta da qomi' ividalguete qome na nqa'aic, huaña, qaq seleu. 20 ¡Ña qauloÿa, huo'o yi selota'a laciudad saq 'amaqtaqolec! Yimayi sa qaÿapeque, ishit da nachiyi ñaneltaxana. ¡Aÿim qauashiñiitem qome da ñoqo'ona yimayi da yaqto' yica'aleec! ¡'Eesa peta'a yimaxa da ÿataqta qapi'olec!

21 Nachi so 'oonolec soomayi 'enapeco': –Aja', 'am sasateguet, so'ot dam 'auÿaxaneu'a. Sa ishit qome da selaxachigui yi'iyi laciudad mayi aÿim

'au'axattapeguem. 22 Qalaxayi, ¡qojec!, 'anqo'ona yimaxa, cha'ayi qaica qome ca ishit da so'ot, qom saxanaxa da qavichiÿa yimaxa.

Qaq ÿoqo'oyi yi'iyi laciudad qoÿanagui da l'enaxat Zoar. 23 Qaq co'ollaq mashi yi'oxoñi, nachi so Lot mashi ivita yi Zoar. 24 Nachi ñi qadataxala' anacot so nodec qataq

na 'ico' quiquiaxadaic da talec naq'en yi Sodoma qataq Gomorra. 25 Nachi ilaxachigui 'enauac na netaña yimayi, lÿauegue' nataq'en 'enauac nam ñaxattalec so ca'amgue. 26 Qalaxayi aso lhua so Lot mayi nca'attauo, ÿamata'ague da chigaqa'ague, huaña, nachi nque'elaxatta da nañigui toue 'ico' coma'.

27 Qaq so nte'etom so lÿa na'a'q so Abraham nachi nqo'oneuga so huaña co'ollaq detaqtague' ñi i'otapecna. 28 Nachi ÿamata'ague da pa'aigue yi Sodoma qataq yi Gomorra qataq 'enauac so ca'amgue, nachi ila'a 'enauac se'eso 'alhua nchitapiguishiguem na lmala'q, 'eeta'am ana qatelaxanaxaqui. 29 Qaq 'eda da 'eetec ñi i'otapecna co'olla ilaxachigui so laciudatpi mayi nangui so ca'amgue som netaña so Lot. Qalaxayi ñimayi iuennate co'ollaxa so Abraham, nachi nqateeguesop so Lot yi netaña mayi taÿa'a da qanlaxajñi.

Da chigoqchiguiña na Moab l'ecpi qataq na Amón l'ecpi

30 Qaq co'ollaq qaÿata'ague, nachi so Lot huo'o da lcolanaxa da netaña yi Zoar, nachi ca'ai, taÿa so saqaÿoqotchiguemec 'alhua, qaq ÿaue'c soua dos llalel. Qaq tresolqa soomayi co'ollaq nedalec se'eso 'alhua, netraigui so auac. 31 Huo'o so na'a'q, nachi aso llale ÿi 'enapego' aso lqaÿa n'asa:

–Ñi qadta'a mashi ÿi'axaiqui, qaq qaica 'enauac ne'ena 'alhua ca 'oonolec ÿale da qomi' huadongueta, da yaqto' ipacchigui naxa da n'onataxac 'enauac na shiÿaxauapi. 32 Qaq 'onaxaic da setaqchitaq ñi qadta'a. Ime, qaq qadauañi', yaqto' huo'o ca llalec.

33 Nachi se'eso pe, nachi nÿomaxa'n so lta'a', nachi jec aso ÿi da lauañi' somayi. Qalaxayi somayi sa ishit da anom co'ollaq lauatañi' asomayi, ivitta'a da asomayi ñishiguem. 34 Qaq so lÿa na'a'q, nachi aso ÿi qataq 'enapega aso n'asa, 'eeta':

–So pe aÿim ÿauatañi' ñi qadta'a. Qaq ÿoqo'oyi ne'ena pe qaltaq setaqchitaq, yaqto' qataq 'adauañi' ñimayi, yaqto' huo'oi caua llalqa.

35 Nachi se'eso pe qaltaq nÿomaxa'n so lta'a'. Ime, qataq jec aso n'asa da lauañi' somayi, qalaxayi so Lot ñaqaiyita sa ishit da anom co'ollaq nauatañi', chochi ivitta'a da ñishiguem asomayi. 36 Qaq 'eda da 'eetec soua dos llalel so Lot hualaxail, deualaxaigueta so lta'a'. 37 Nachi aso ÿi huo'o so llalec, nachi ÿanagui da l'enaxat Moab. Nachiso so lta'a na Moab l'ecpi nagui. 38 Nataq'en aso n'asa huo'o so llalec, nachi ÿanagui da l'enaxat Ben-amí. Qaq nachiso so lta'a na Amón l'ecpi nagui.

So Abraham qataq so Abimelec

20 1 Ime, qaq so Abraham ca'ai yi netaña, nachi nqo'ona yi 'alhua l'enaxat Néguev. Ime, nachi naña yi laciudad

l'enaxat Gerar, vichiguinguilo yiua Cades qataq Shur. 2 Qaq co'ollaq netalec yimayi, nachi aso Sara, mayi lhua, 'eetega da chochi lqaÿa. Nachi so Abimelec som lta'a na netaña yi Gerar damaxasoxoneuga aso Sara da ÿauotaique lhua. 3 Qalaxayi se'eso pe so Abimelec dechoxona ñi i'otapecna da 'eetega, 'eeta':

–'Am 'auleu qome, cha'ayi añi 'alo mayi 'auaconeu'a qaÿadoota'aguet. 4 Qamaxale' somayi saxanaxa da huo'o ca 'en'ac asomayi, qaq ÿoqo'oyi 'enapeco': –'Am ÿataxala', ¿'anshitaique peta'a da 'aualauat ca qaica ca i'ot sa ÿaÿamaxañi? 5 Yi nachiñi ñi Abraham aÿim

da'aqtaxanem da 'eetega chochi lqaÿa adamayi, qataq adamayi nataq'en 'eetega da lqaÿa somayi. Qaq ÿoqo'oyi ÿataqta qaica ca sauotaique da so'ot 'enauac de'eda. Qaq nachida da huo'omshi sa'amaqten da qaica ca so'ot sa ÿaÿamaxañi.

6 Nachi ñi i'otapecna 'enapeco' co'ollaq huaigui so lchoxonaxac:

–Aÿim saÿateeta da ÿataqta qaica ca 'auauotaique da 'au'ot de'eda. Ÿoqo'oyi sa ishit da 'am sashinem da huo'o ca qon'ac adamayi, yaqto' sa ishit da sauo'o ca 'adasouaxashit. 7 Qalaxayi nagui 'avi'iguelaxateec añi lhua ñi'iñi shiÿaxaua, cha'ayi ñimayi i'aqtaxanaxanec, qataq yaqto' ñimayi 'am nqouagaxaueelec, yaqto' 'anca'aleec. Qalaxayi qom 'am sa ishit da 'avi'iguelaxateec, qaq 'am qataq 'enauac na 'am neto'ot ileu.

8 Qaq so nte'etom so lÿa na'a'q, nachi so Abimelec ñishiguem. Ime, qaq iÿaxaneuga 'enauac so l-latacpi, nachi da'aqtaxaatapeguem da lchoxonaxac. Qaq co'ollaq qai'axaÿa de'eda, nachi somayipi ÿataqta lta'adaic da lcolanaxa. 9 Ime, nachi so Abimelec iÿaxaneuga so Abraham, nachi 'enapego':

–¡Ña 'aula'a da qomi' 'au'oteque! ¿Négue't cam sasouaxat? ¿Tá'ainco' yi aÿim 'andou'a da lta'adaic sa ÿaÿamaxañi, qataq nam selotague' shiÿaxauapi? Huo'o da aÿim 'au'otec sa ÿaÿamaxañi. 10 ¿Négue't cam tatapigui yi 'adhuel co'ollaq 'au'ot de'eda?

Qaq 'eda da ltaxaÿaxac so Abimelec co'ollaq 'enapega so Abraham. 11 Nachi so Abraham 'enapeco': –Aÿim shiitego' da ÿapacteec sa ishit da ñi'iÿa ñi i'otapecna na shiÿaxauapi mayi lma' ne'ena, da huo'otaq aÿim

ÿalauat souaxat añi iua. 12 Qalaxayi 'eesa da añimayi maichi ÿaqaÿa. Maichi llale ca ita'a, qalaxayi sa ishit da llale aca ÿate'e. Ÿoqo'oyi ishit da sadonguet añimayi. 13 Ñi i'otapecna co'ollaq aÿim nqateeguesop yi lma' so ita'a, nachi sequeuotac, saq ÿataq ca sonaña, nachi shinapega añimayi da huo'otaq huo'o ca sovidaxa nma', qaq 'eetega da chochi ÿaqaÿa.

14 Nachi so Abimelec ÿi'iguelaxatem so Abraham aso lhua Sara. Nataq'en ÿachitec ana qagueta, huaca, qataq na l-latacpi qataq ana l-latapi. 15 Nachi 'enapego':

–'Ena na ñi'alhua. Maichi 'alca'aique ca ÿataqta 'adauela, qaq nachica qonalec. 16 Nataq'en 'enapego' aso Sara: –Nam sami'pi da 'adqaÿa ÿataqta saqaÿoqtegue añi ivi' lashiue, namayi nala'aguet da npaxatalec da no'on

'an'aqtaguec, da yaqto' 'enauac na 'am neto'ot sa ishit da huo'o ca 'am ÿasaxalec ca ltaxaÿaxac sa ÿaÿamaxañi. 17 Ime, nachi so Abraham nqouagaxaunot ñi i'otapecna, nachi ñimayi qataq no'oita naq'en so Abimelec qataq

aso lhua. Nataq'en nataden 'enauac aso l-latapi da yaqto' ishit da huo'o da lco'oxoc. 18 Cha'ayi souaxat da qaÿasoilec co'ollaxa aso Sara, nachi ñi qadataxala' sa ishit da ÿanem da lco'oxoc 'enauac na 'alpi mayi netaña yi lma' so Abimelec.

Génesis 21-27 1-10 11-20 28-34 35-42 43-50

So hua'auchiguiñi

Génesis 21-27

Da lañoxoc so Isaac

21 1 Qaq ipacchigui dam ÿachaxanapec co'ollaxa ñi qadataxala' da iuennate aso Sara, da ipacchigui naq'en da

l'aqtac mayi ÿanem asomayi. 2 Qaq asomayi hualaxai, deualaxaiguet so Abraham co'ollaq somayi mashi ÿi'axaiquiolec. Qaq ñiguiñi so nogotolec co'ollaq ivita so laloqnec ñi i'otapecna. 3 Qaq da l'enaxat naq'en so Abraham so llalec mayi deco'oic aso Sara, l'enaxat Isaac. 4 Ime, qaq ÿauo'o so n'anaxashit na l'oc co'ollaq mashi ivi' naua ocho na'axa'te da ñiguiñi, qaq ipacchigui da l'aqtac ñi i'otapecna. 5 Qaq so Abraham mashi ivi' na cien vi'i co'ollaq ñiguiñi so Isaac. 6 Nachi aso Sara 'enapeco':

–Ñi i'otapecna ÿauo'o da ÿaÿalguiyic, qaq 'enauac qome ca aÿim l'axaÿaxac da huo'o na ÿalec, qaq aÿim lashitac. 7 ¿Negue'tom ca tatapigui lauel da so Abra