Baliabide gida: autismoa

11

description

Autismo-espektroaren nahasteak eta teknologia berriak: Baliabideen gida

Transcript of Baliabide gida: autismoa

Page 1: Baliabide gida: autismoa
Page 2: Baliabide gida: autismoa

1

AURKIBIDEA

Sarrera .............................................................................................. 2.or

Baliabideen aurkezpena ........................................................... 3.or

http://espectroautista.info/ ................................. 4.or

http://aulautista.com/ .......................................... 5.or

http://aulaabiertatgd.blogspot.com.es ................. 6.or

http://cuentoscancionespicto.blogspot.com.es .... 7.or

http://www.toolsforeducators.com ..................... 8.or

http://www.iautism.info/ ..................................... 9.or

Azken-hitza ................................................................... 10.or

Page 3: Baliabide gida: autismoa

2

Sarrera

Baliabideen zerrenda egituratzeko aukeratu dugun gaia Autismo-Espektroaren

Nahasteak (TEA) 1 eta Teknologia Berriak da, autismoarengan interes berezia

baitugu. Praktika aldian, TEA (Asperger sindromea, hain zuzen ere) duten

ikasleekin lanean aritzeko aukera izan genuen eta esperientzia honek erakutsi

zigun gauza garrantzitsuenetakoa erabiltzen dugun materialaren egokitasuna dela.

Askotan, eskoletan hezkuntza bereziko profesionalek ez dute beharrezkoa zaien

denbora material berria lantzeko, ikasleen kasuistika anitza errespetatuz. Hori

dela- eta, inportantetzat jotzen dugu autismoa dutenentzako materiala eratzeko

eta horretarako IKTak erabiltzeko orientabideak ematen dizkigun web-orrien gida

bat lantzea. Horietako batzuk praktika aldian erabili behar izan genituen

(esaterako, istorio sozialak lantzeko posta http://aulaabiertatgd.blogspot.com.es

web orrian) eta besteak bilaketa pertsonalaren emaitzak dira.

Gaiaren zabaltasuna eta garrantzia kontuan harturik, gida hau oso luzea izan

zitekeen. Hala ere, bakar batzuk soilik aipatzea erabaki genuen, guri

erakargarriagoak eta argiagoak iruditu zitzaizkigunak, guztientzat erabilgarriak

izango direlakoan.

1)

1 TEA: Trastornos del Espectro Autista. Gaztelaniazko inizialak izan arren, terminologia hori

erabiliko dugu testuan zehar, euskaraz ere onartuta dagoelako.

Page 4: Baliabide gida: autismoa

3

Baliabideen zerrenda

1) http://espectroautista.info/: Recursos en línea para los trastornos del espectro

autista

2) http://aulautista.com/: Aulaautista´s weblog

3) http://aulaabiertatgd.blogspot.com.es/ : Aula Abierta T.E.A. Colegio Federico de

Arce Martínez.

4) http://cuentoscancionespicto.blogspot.com.es/: Cuentos y canciones con

pictogramas

5) http://www.toolsforeducators.com/. Custom worksheets, games and other

resources (Txantiloiak, fitxak, jokoak eta beste baliabide batzuk)

6) http://www.iautism.info/: iPad, iPhone, Android & Autism

Page 5: Baliabide gida: autismoa

4

Baliabideen aurkezpena

1) http://espectroautista.info/: Recursos en linea para los trastornos del

espectro autista

Web orri hau nahiko orokorra da eta,

hurrengoak ez bezala, ez dago

irakaskuntzan zentratuta, baizik eta

Trastorno Autista Espektroaren, eta

bereziki Asperger sindromearen

ezaugarrietan: irizpide diagnostikoak, testu zientifiko ezberdinak, gurasoen

esperientziak, Asperger duten egileen lanak (hala nola Temple Grandin-enak) eta

abar. Etiketen zerrendan aniztasun hori ikusgarria da:

acoso psicológico, adolescentes, adultos, alexitimia, amistad, animales, anosognosia, ansiedad,

ansiedad social, autismo, autoestima, bullying, Casandra, cerebro, CIE-10, coherencia central,

comunicación, depresión, diagnóstico, diferencias de género, DSM-IV, DSM-V, emociones,

empatía, espectro autista, evaluación negativa, evitación social, experiencia emocional,

expresividad emocional, familiares, función ejecutiva, genio, genética, Hans Asperger, Leo

Kanner, Linux, locus de control, Lorna Wing, Maxine Aston, miedo, mirada, mobbing, niños,

pensamiento, regulación emocional, relaciones de pareja,religión, salud, Simon Baron-Cohen,

sistematización, sociabilidad, soledad, suicidio, síndrome de Asperger, síntomas

psicosomáticos, Temple Grandin, teoría de la mente, timidez, Tony Attwood, trabajo

Orriaren egilearen hitzetan, “La sede web EspectroAutista.Info es es resultado de un

esfuerzo individual y personal, no estando respaldada por ninguna institución u organización.

De alguna forma, su contenido querría ser aquel que hubiese deseado encontrar su autor

cuando, el día 4 de abril de 2007, tuvo conocimiento de la existencia del síndrome de Asperger

al leer un artículo de prensa sobre el pianista Glenn Gould. La identificación con algunos de los

rasgos de personalidad descritos en ese texto provocó la necesidad de aprender más y más

sobre el tema, en un intenso ejercicio de exploración y descubrimiento personal, y pronto

apareció la necesidad de organizar ese material para ofrecerlo a quien pudiese encontrarse en

una situación similar”.

Zentzu honetan, web orrian aurki dezakegun informazioa oso

erabilgarria da gure ustez, TAE eta bereziki Asperger duten

ikasleen ezaugarriak nahiz beraien izaeraren alderdi ezberdinak

ezagutzeko. Informazioa ongi sailkatuta dago, eta teoria ez ezik,

informazio praktikoa ere eskaintzen du (esaterako, Aprendo a

hacer historias sociales Asperger-ri buruzko II Kongresuan aurkeztutako lana)

Page 6: Baliabide gida: autismoa

5

2) http://aulautista.com/: Aulaautista´s weblog

Web horri honetan, hurrengoan bezala,

TEAri buruzko informazio teorikoa ez

ezik, ikasleentzat material aproposa

lantzeko orientabide aurki ditzakegu.

Hortaz gain, Teknologia Berriei

garrantzia ematen zaie, horiei buruzko

informazio asko ikusgarri baitago, hala

nola:

I Conferencia Internacional de

Nuevas Tecnologías para Personas

con Trastornos del Espectro del

Autismo,

DIME-ri buruzko aipamena (D.I.M.E. Conjunto de utilidades en el iPad para

personas con Trastornos del Espectro del Autismo)

iPad-a erabiltzeko entrenamenduari dagokiona (Touch Training.

Entrenando en el uso de iPad a alumnos y alumnas con TEA).

Gizarte Trebeziak lantzeko IKTei buruzkoa: Jornada Divulgativa Asociación

Nuevo Horizonte. TICs para mejorar la Competencia Social

Web orrian eskura dagoen materialari dagokionez, oso interesantea iruditzen

zaigu Leo con Lula materiala, TEA duten ikasleei irakurmen globala

irakasteko metodo bat, Pizarra Digital Interaktiboa erabiltzen duena. Gure

esperientziaren arabera, ikastetxe askotan Eskola 2.0 programaren bidez

eskuratutako pizarra digitalak erabili gabe egoten dira,

tamalez. Joera hori inbertitzeko oso erabilgarriak eta

interesanteak ikusten ditugu horrelako metodoak. Leo

con Lula metodoak bere web orria dauka

(http://leoconlula.com/). Bertan aplikazioa eskuratzeko

beharrezko pausoak eta baldintzak azaltzen dira (SMART

Notebook express instalatu behar da).

Page 7: Baliabide gida: autismoa

6

3) http://aulaabiertatgd.blogspot.com.es/ : Aula Abierta T.E.A. Colegio Federico de

Arce Martínez.

Bere egilearen hitzetan, “Un Aula Abierta

es un entorno en el que se busca, adapta y

elabora mucho material didáctico.”

Interesanteena iruditzen zaiguna blog

honetan material egokituaren

aniztasuna da: bertan aurki ditzakegu

arlo ezberdinak lantzeko diseinatutako jarduerak: komunikazioa, emozioak,

portaera, kontzeptuzko sailkapenak, irakurmena eta idazkera, gorputz-atalak eta

abar.

Materiala oso ondo sailkatuta dago eta jarduerak erraz

egokitu daitezke ikaslearen ezaugarri eta mailaren arabera.

Bereziki, aipatzen ditugu: interes zentroaren araberako

sailkapenak (Clasificación por centros de interés), agendak

lantzeko orientabideak ematen duen esteka (Creación agendas )…. Oso

gomendagarria da RECOMENDAMOS izeneko etiketa. Bertan informazio anitza

aurki dezakegu, baita oso esteka interesanteak ere: Programas Educativos, Página

recursos (ingeleraz), Proyecto Agrega…

Gainera material ia guztiak dohain dago (piktogramak normalean ARASAACoak

dira).

Page 8: Baliabide gida: autismoa

7

4) http://cuentoscancionespicto.blogspot.com.es/: Cuentos y canciones con

pictogramas

Blog honen eduki nagusia ipuinak eta abestiak piktogramen bidez adierazita da.

Argi dago beraz, edukiaren aldetik aurreko web orriak baino espezifikoagoa da.

Bertan aurki ditzakegun abestiak eta ipuinak baliabide oso baliagarriak dira TEA

(eta komunikazioan eragiten duten beste urritasun batzuk) dituzten ikasleentzat

lan egiteko. Hemen ere, piktogramak askotan

ARASAAC-oak dira. Beste batzuetan, aldiz,

SPCkoak izan daitezke.

Emociones izeneko etiketan, emozioak lantzeko

material interesantea aurki dezakegu, hala nola:

Cuento enfado, Elena conoce a blanquita, Las

emociones 2, Mis rabietas.

Hemen, hizkuntzari dagokion apunte bat egin

behar dugu bukaeran gehiago azalduko duguna.

Ikusten denez, material guztia gaztelaniaz dago,

baina elementu batzuk errazak dira egokitzeko (emozioak lantzekoa, esaterako).

Beste batzuk, berriz, (ipuinak eta abestiak gehienbat) hizkuntzaren egitura dela-

eta, piktogramekin euskaraz guztiz ezberdinak lirateke. Beraz, egokitzeko lan

handiagoa egin behar da.

Page 9: Baliabide gida: autismoa

8

5) http://www.toolsforeducators.com/ Custom worksheets, games and other

resources (Txantiloiak, jokoak eta beste baliabide batzuk)

Web hori hau materialaren

generadore bat dela esan dezakegu.

Bertan, hezkuntzan erabiliko

ditugun jokoak lantzeko ideia

asko eta asko aurkitzen ditugu

(Letra-zopak, dadoak, mahi jokoak,

bingo txartelak, domino fitxak…)

Joko horien bidez arlo

kontzeptualak (irakurmena-

idazkera, matematika, gorputz-atalak) zein jarrerak landu ditzakegu (emozioak

identifikatu, gatazkak bideratu eta abar…).

Web orria ingelesez egon arren, jokoen generadoreak testua geuk egiteko

aukera ematen digu, beraz, hizkuntza-egokitzapena ia automatikoa da. Emozioak

lantzeko domino bat egiteko, adibidez, irudiak nahiz hitzak geuk sor ditzakegu edo

daudenen artean aukeratu, ondoko irudian ikus dezakegun eran. Hemen irudiak

web orrian aurkitu ditugu, hitzak euskaraz, berriz, geuk idatzi ditugu.

Page 10: Baliabide gida: autismoa

9

6) http://www.iautism.info/: iPad, iPhone, Android & Autism

Web orriaren aurkezpenean ikusten den eran iautism-aren helburua dispositibo

teknologiko berriak (iPhone, iPod edota iPad

eta Androide sistema erabiltzen duten beste

euskarriak) TEA edota orokorrean behar

bereziak dituzten pertsonen ikaskuntza,

komunikazioa eta aisialdia erraztea da.

Horretarako dauden aplikazioak aurkezten

dira web orri honetan.

Analisis izeneko etiketan aplikazio guztien aurkezpena eta kritikak aurki

ditzakegu. Tutorial izeneko etiketaren azpian, aldiz, dispositibo horiek nola

erabili TEA duten pertsonentzako informazioa dago. (Hala ere, aitortu behar dugu

tutorial hori ez dugula lortu ikustea, saiatu ginen guztietan web orria ez zelako

kargatzen….)

Dena den, iautism web orriaren helburua interesantea

iruditu arren, era berean, pentsatzen dugu material hori

ez dagoela guztien eskura, dispositibo horiek oso

garestiak direlako. Zentzu honetan, falta botatzen dugu

teknologia berriak guztien eskura jartzeko iniziatiba bat.

Momentu honetan, aplikazioak aurkeztea soilik jarrera

elitista iruditzen zaigu.

Page 11: Baliabide gida: autismoa

10

Azken-hitza

Baliabide guztien aurkezpenak eginak, ezinbestekotzat jotzen dugu guztiontzat

baliagarria diren apunte batzuk egitea:

Aukeratu ditugun baliabideak ez dira beharbada gai horren inguruan dauden

onenak ezta informazio globalena eskaintzen dutenak. Hauek dira, ordea, guk gure

ikasteko eta lanerako ibilbidean gehien erabili izan ditugunak. Gehienek

informazio praktikoa eskaintzen dute eta geure ikasleen errealitatean erraz molda

ditzakegun ideiak.

Bestalde, saiatu gara IKTak erabiltzea, gure horizontea mugatu gabe. Aplikazio

batzuek Informazio eta Komunikazio Teknologia berriak erabiltzen dituzte, beste

batzuk, aldiz, aurkezpen sinpleak baino ez dira. Etorkizunean gure gelan zeintzuk

erabiliko ditugun gehien, ikastetxe eta gure ikasleen errealitatearen araberakoa

izango da.

Bukatu aurretik, apuntatu nahi dugu ahultasun bat, baliabide guztiengan aplikatu

daitekeena. Hizkuntzaren arazoa, alegia. Bilatu arren, ez dugu topatu ezta web

orri bat ere euskaraz, nahi genuen informazioa eta materiala eskaintzen duenik.

Horren ondorioz, aukeratutako baliabideen artean 5 gaztelaniaz daude eta bat

ingelesaz. Kontziente gara, beraz, horrek suposatzen duen mugaz. Baliabide

guztiak itzuli soilik ez, egokitu beharko dira euskarara. Itzulpen-egokitzapen

prozesu hori errazagoa edo zailagoa izan daiteke, testuinguru eta testuaren

arabera (ingeleseko web orria malguagoa da zentzu honetan, lehen aipatu dugun

bezala).

Arazo eta mugak gorabehera, espero dugu hemen aurkeztutako baliabideen gida

etorkizunean erabilgarria izatea TEA duten pertsonekin lan egingo duten

profesionalentzat.