Izena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Deiturak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

UlermenaELKARRIZKETA TESTUALEXIKOAIRAKURMENA

1

CC11

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA 1010

40 min

IDAZKIA 10 30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA 10 – 25 min

Egindakoa gainbegiratzeko 15 min

Guztira 50 27 2h 55m

ELKARRIZKETA TESTUA 5 – 10 min

LEXIKOA 5 – 10 min

IRAKURMENA 10 – 40 min

Erantzun-orria betetzeko 5 min

PROBA IDATZIA Puntuazioagehienez

Puntuazioagutxienez

Proposaturikodenbora

1.atala

65min

• LEHENENGO ATAL HAU egiteko denbora: ordubete eta bost minutu.

• Barruan erantzun-orria daukazu. Orri hori zuzenduko da irakurgailu optiko bidez.(Erantzun-orria bete tzea rekin era horretako zuzenketari berariazko onespena ematen diozu)

• Erantzun okerrengatik ez da punturik kentzen.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

Azterketaeredua-1APROBA IDATZIA | LEHENENGO ATALA

• 2 •

Morto Vivace1 A oihuka ekin zuen

B nagiak atera zituen C barrez lehertzen hasi zen

2 A baietz ekartzen didazula!B ekartzen didazu, moñoña hori?C ekarriko didazu, laztana?

3 A galtzontzilo hutsean ibilizB galtzontziloetan joandaC ipurdiarekin airean

4 A Nola litzateke ezkondu izanaB Zelan ahal nintzen ezkonduC Zergatik ezkondu ote nintzen

5 A Izan baitzen mauka izugarriaB Kristoren pagotxa izan zelako C Bai izan zela txumatxa

6 A ezgauza hutsa!B kaka bat!C hara nondik!

7 A inon direnak eta biB txintik atera gabeC pikutara joan zaitezkeela

8 A larrutik ordainduta B eramaten naizC moldatuko naiz

9 A Hain zuzen ere, gaur igandea dela!

B Zeren eta gaur igandea izanik!C Gaur igandea da!

10 A Zu bai zarela inozoa B Nahi bestetan esanC Kopeta behar da gero

orputza jiratu eta azal zuriko andre lodi batekin

egin zuen topo. Erdi etzanda zegoen ohearen beste

erdian, bata arrosaz jantzita; erruloak zituen bu-

ruan, manikura egin berria, eta biboteko ileak

kentzen ari zen pintzekin, ispilu txiki baten laguntzaz.

—Joder! –murmurikatu zuen inspektoreak– ahoz gora

etzateaz batera–. Egunero ikuspegi berberarekin esnatu

behar.

—Merezi duzuna baino hobea da ikusten duzuna.

—Zer ordu da?

—Ez daukat erlojurik.

Esnatu berriak oheburuaren kontra ezarri zuen bizkarra

eta ■■(1)■■, orro eginez.

—Kafe piska bat ■■(2)■■.

—Prestatu egin behar da eta nik ezin dut, atzazalak

guztiz lehortu arte.

Perrot purrustaka jaiki zen ohetik, ■■(3)■■ korridore

luzetik, soberako haragiak dardarka.

—■■(4)■■ behi alfer batekin? –murmurikatu zuen.

—■■(5)■■ zure moduko gorila batentzat familia

oneko andre zuri bat topa tzea.

—Eta izorra geratu zinelako lehenengo txortaldian

–zaunka egin zuen gizonak.

—Ederra harrapatu nuen, bai, ■■(6)■■.

Andreak ohetik batere mugitu gabe ziharduen berbe-

tan, biboteko ileak kendu bitartean.

—Askotan esan dizut –bota zion emazteak–, ■■(7)■■

zure diru guztiarekin. Ederto ■■(8)■■ ni bakarrik.

Orduan, hozkailu gainean zegoen sakelakoari

erreparatu zion. Birao bat bota zuen esku artean har-

tzean eta sukaldeko atea ireki zuen ostera ere:

—Berriz amatatu didazu telefonoa!

—■■(9)■■.

—Eta zer! Nik ez daukat jaiegunik, zorionez. Zenbat

aldiz esan behar dizut nire telefonoa bakean uzteko?

—■■(10)■■, ze berdin-berdin amatatuko dut. Bestela

ez dago bakerik zoro-etxe honetan.

Jon ArretxeMorto Vivace. Elkar, 2007

(Moldatua)

Testua osatzeko, aukeratu hutsuneetan zer jarri.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

ELKARRIZKETA TESTUA | Eredua-1 |

G

• 3 •

aur arte ez nintzen ohartu (11), hazi (bihi,bikor, muin, niniku) hitza eta hazi (han-ditu, ondu, indartu) aditza, umaldi berekosenide bixkiak dituela euskarak. Bai usteederra, hazitzen dena bakarrik atzera (12)

hazi bihur litekeela uste izate hori! Edo alderan-tziz: hazia bere baitan (13) daramana baizik (14)ezin dela hazi, ezin dela handitu, ezin dela ondu,ezin dela edertu uste izate hori! Ustea edo egia,enpirikoa?... Ez al da hori Nietzscheren “taiga-beko itzulera” sonatua (15) baino puskaz ohar-men finagoa?...

Bai, hazi egiten dira munduko sorkari gu-ziak, baita sentimenduak eta ametsak ere, handituahalean atzera beren haziraino biribil tzeko, tti-

kitzeko; umotu (16) eta edertu ahalean beren mui-nera bildu, berriz atzera niniku, bihi eta hazibihurtzeko. Ez al da ederra, euskarak jaso duenmetafora zahar hori? Beste hizkuntza klasikoetanematen ote da paradoxa eder horrenik? Merezikoluke aztertzea.

Niri, bat-bateko ideia single honek, behiala(17) Marginalia inarrosle (18) hartako 106. kaleanJosebari aditu (19)nizkion burutapen (20) batzukekarri dizkit akordura:

Badirudi gauza orok izatea eta ezizateabere baitan daramala, eta gizasemea bionarteko trantzean etsitzen dela.

Patziku Perurena. Dakiguna ikasten. Alberdania (Moldatua)

1112131415

1617181920

Hazi ahalean ttipitu

antzeman igarri konturatu barrenduostera gibelera menturaz sarrikabuz barnean gain bizkarreanitxuraz bestenaz baino damurik

entzutetsua omendua katramilatua pinpirinaondu loratu zukutu erdituinoiz aspaldi aitzina fidela

etsigarri esanguratsu mingots hunkigarrijakintsu leporatu jardun entzunirrika oroitzapen gogoeta galdeketa

A B C D

Aukeratu hitz horien baliokidea, testuinguruko esanahia kontuan harturik.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

LEXIKOA | Eredua-1 |

G

• 4 •

AOren goi bilkura Erroman elika dura

segurtasunaren inguruan. Horixe da

izendapen ofiziala. Horixe da eufe mismo

ofiziala. Bilkura, bistan da, goseteari

buruzkoa izan da. Gosea indar handiz hedatzen ari

baita munduan barrena, XXI. mendearen hasiera

honetan. Merkatuaren diruzalekeria aseezinak

krisia eragin du herrialde aberatsetan,

espekulazioa baita burtsaren krisiaren eragilea,

espekulazioa baita krisi inmobiliarioaren gibelean.

Merka tuaren diruzalekeria gosetea eragiten ari da

mundu osoan, besteak beste, espekulatzaileak

baitaude jakien garestitzearen atzean. Eta,

harrigarriki, oraindik badira libe ra lismo ekono -

mikoaren alde sutsuki egiten dutenak. El País-ek

krisiari aurre egiteko zergak jaisteko eskatu zuen

ostiraleko editorialean. Merkatua da handiena,

galtzea litzateke galtzea dena.

Zorrozki azaldu du zer gertatzen ari den

Eduardo Galeano idazle uruguaiarrak: «Ez dago

aski elikagai guztientzat. Eta nor elikatu eta nor

utzi gosez hiltzen aukeratu behar izan dugunean,

autoaren aldeko apustua egin dugu, autoari eman

diogu jaten, eta txiroak gosez hiltzen ditugu. Izan

ere, familiako kiderik garrantzitsuenak garajean

egiten du lo». Ona. Autismoa da nagusi egungo

gure gizartean. Autismoa, besteen egoera, sufri -

mendua, heriotza berdin zaigulako. Autismoa,

autoa gurtzen dugulako. Autonomia nahi dugu,

autoa izan dadin gugan agintzen duen bakarra.

Automatak gara, autoak agindu bezala mugitzen

garen gizakiak. Eta garai txarrak datozenez, zapal

dezagun azeleragailua.

Juan Kruz Lakasta eta ZaldieroaBerria, 2008-06-8

(Moldatua)

21. Herrialde aberatsetako krisiaren eragilea

A goseteak eragindako diruzalekeria da.

B jakien garestitzea izan da, espekulatzaileen gibeletik.

C merkatuaren diru nahi mugaezina da.

22. Autismoa nagusi da gure gizartean, besteak beste

A inori gertatzen zaiona bost axola zaigulako.

B autoek agintzen dutelako zer gurtu eta zer ez.

C auto batzuen aldeko apustua egin dugulako.

AUTISMOA

Irakurri hurrengo hiru testuak eta aukeratu erantzun zuzenak.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

Autismoa

IRAKURMENA | Eredua-1 | Testu laburrak

F

• 5 •

23. Uxue Alberdiri bitxia iruditzen zaio

A emakumeei saxoa nola jotzen duten aldez aurretik igartzea.

B emakumeei saxoa ondo ala gaizki jotzen duten ez igartzea eta gizonezkoei bai.

C gizonezkoei saxoa ondo eta gaizki jotzen dutela igartzea.

24. Uxue Alberdik «ez duzu bertsolaria ematen» zergatik esaten zioten ulertu zuen

A umeak bertsolariarena egiten hasi zirenean.

B umeak eskerrak ematen hasi zirenean.

C umeak bertsotan hasi zirenean.

25. Durangon diosalen artean entzun zuen ez zuela idazlea ematen

A lagun giroan jardun zutelako kontu-kontari.

B irribarre gehiegi egiten duelako.

C oso naturala delako.

EZ DUZU IDAZLEA EMATEN

Ez duzu idazlea ematenustuko ditut ematen duzu / ez duzu ematenesaldiak. Asko ematen dute. Judith

Montero saxo-joleak esaten du askotan

entzun dituela, baita musikari profesio -

nalen ahotan ere «Joe, itxura hutsari begiratuta ondo

jo behar du horrek» bezalako esaldiak. Imajinatu

dezakegu udako gau bat eta nazioar teko musikarien

topaketa baten osteko afaria terraza batean. Eta

gizon bat, altua, gabardinarekin. Eta ilea atzera. Eta

«ondo jo behar du horrek». Baina Judithi ez omen

zaio, begiratu batean, ondo ala gaizki jotzen duen

igartzen... Emakumeei oroko rrean ez omen zaie

saxoa ondo ala gaizki jotzen duten igartzen... Bitxia.

Esana zidaten «ez duzu bertsolaria ematen».

Ez nuen ulertu Elgoibarren «Hitzak egin gaitu

ezer» bertsolaritzari buruzko erakusketan bisita

gidatuak egin nituen arte. Oholtza bat zuen era-

kusketak, eta haurrei bertara igo eta bertsolariak

imitatzeko eskatzen genien. «Egin bertsolaria-

rena!» animatzen genituen. Orduan ulertu nuen:

haur guztiek –neska zein mutiko– gizonezko bat

imitatzen zuten; gehien-gehienek purua pizteko

imin tzioa egiten zuten, hankak zabaldu eta eskuak

atzean guru tza tzen zituzten, burua altxa eta ahots

nasalarekin hasten ziren boz gora kantuan... «Egia

da, ez dut bertsolaria ematen!», pentsatu nuen, «eta

eskerrak!».

Chillida-Lekun joan zitzaidan itzala ihesi

hurrena. Alaia Martin bertsolariak eta biok kantatu

behar genuen bertan. Goiz xamar iritsi ginen, eta

kafe makinaren aldamenean ari ginen hizketan

segurtasun agente bat hurbildu eta «las azafatas?»,

galdetu zigunean. «No, las bertso laris», erantzun

genion. Baina, benetan, halako etan zalantza geldi-

tzen da: akaso erretiluak mikroak baino hobeto

ematen dit?

Joan den astean hautsi zidaten beste ispilu bat.

Durangoko liburutegian izan nintzen Aulki batelurretan liburuari buruz hizketan, pare bat orduz,

lagun giroan, gustura oso. Solasaldiaren amaieran,

arrastaka ari ziren aulkien eta despedida-diosalen

artean entzun nuen: «Joe, Uxue, ze naturala zaren.

Ez duzu idazlea ematen!». Klin-klin-klin!!!

Kanpaitxoa berriz ere... Hau ere ez al dut ematen?

Antinaturala izan behar ote dut idazle izateko?

Lentillen ordez betaurrekoak jantzi behar ote

nituen? Ez al dut kokotsean behar bestetan hatz

egin? Esan izan didate idazle izateko irribarre

gehiegi egiten dudala ere... Txarrena da, neure

burua Sautrela-n ikusi nuenean ni neu lotsatu nin -

tzela: «Joe, etxeko salan nagoela ematen du. Ez

dut idazlea ematen!», esan nion pisukideari. «Eta

eskerrak!», erantzun zidan porroari kalada bat

ematen zion bitartean.

Baina, nork ematen du ematen duena?

Uxue Alberdi Jakin. 164. zk, 2008 (Moldatua)

G

• 6 •

ustatu edo ez, uneoro ari gara emo-zioak bizitzen eta horiei esker triste,alai, kezkati, lotsati... era askotara sentigaitezke ("menua" ikaragarri zabalada!). Emozioak, gertaera jakin batzuek

barnean eragiten dizkiguten bulkadak dira.Bulkada horiek era batera edo bestera jokatzerabultzatzen gaituzte eta horretan datza hainzuzen ere emozioen garrantziak: askotarikoegoeratara egokitzeko informazioa erraztu etahorren arabera jokatzea ahalbidetzen digute.Askotan, emozioak eta sentipenak, "positiboe-tan" eta "negatiboetan" sailkatzeko tental diaizaten dugu, baina... Zuzena al da halakorikegitea? Ba al daude emozio positiboak etanegatiboak? Lehen aipatutakoaren arabera ezdu ematen horrela denik. Emozio bakoitzakfuntzio jakina betetzen du eta atseginagoak edominga rriagoak izanik ere, guztiak behar-beha-rrezkoak ditugu bizirau teko. Guztiek laguntzendigute egoera berrietara moldatzen.

Abiapuntu hori aintzat harturik, emozioenaurrean bi modutara joka dezakegu. Batetik,bizitzen ditugunean, emozioei heldu, ulertu etahorien arabera joka dezakegu. Bigarren aukera,emozioa ukatzea eta berau biziko ez bagenubezala aritzea da, bizipenari inolako garrantziaeman barik. Bistakoa da lehenengo aukera delabietatik osasungarriena eta pertsona moduanhazten lagun gaitzakeen bakarra. Izan ere, gureemozioak eta ingurukoenak ulertzeak, horieierreparatzea eta horietan sakontzeak, gurejarrerak malgutzen eta harreman afektibo erai-kitzaileagoak izaten lagunduko digu. Izan ere,emozioek hainbat egoeraren inguruko informa-zio erabilgarria ezagutarazten digute etahorrek, erreflexuen arabera jokatu beha rrean,lasai pentsatuz, gure jokaeraren aurrean kon-trol maila handiagoa izaten laguntzen digu.

Hortaz, gure haur eta gaztetxoen hazkuntzaemozional egokia bermatu nahi badugu esparruafektiboari tartea egingo dion hezkuntza ere-dua funtsezkoa izango dela ondoriozta deza-kegu. Bistakoa da orain gutxi hasi garela emo-zioei duten garrantzia aitortzen. Sarritan, ikas-leen emozioen aurrean era oldarkorrean jokatuizan dugu, izututa, egoerak gaindituta bezala,emozioa apaldu, ezabatu edota ukatu nahian.Pentsa dezagun triste dagoen ikaslearengan:«Unax triste dago. Hortaz, harengana gertura-tuko naiz eta argudio baikorrak eskainiz, kon-takizun polit bat azalduz, pasadizo barregarri

bat gogoratuz, alaitzen ahaleginduko naiz...».Jarrera horiek eskolan ere isla zuzena dute, etahorrek haurraren edo-ta gaztetxoaren garapenemozionalari onura baino, kaltea besterik ezdio eragiten. Horrek ez dio ikasleari emozioaknaturalki bizitzen uzten, onartzen eta beharbezala adierazten laguntzen. Lor dezakegunefektua oso bestela koa da, ikasleari igortzendiogun mezua hau dela kontuan hartuta:«Unax, ez itzazu gainerakoen aurrean emo-zioak adierazi, ingu ru koak urduritu egitendituzu eta. Hobe zenuke momentuko sentipe-nak zuretzako gordetzea edota ukatzea, ezergertatu ez balitz bezala...». Egokiagoa izan dai-teke haurrari emoziora heltzen laguntzea, nolasentitzen den aztertzen laguntzea, jokatzekoaukerak lasai tasunez hausnartzen irakastea...Beti ere momen tuan sentitzen duena errespeta-tuz eta saihestu barik.

Emozioak eta genero-aldagaiaOso ohikoa izaten da, emozio adierazpenakbehar bezala jaso beharko lituzkeen pertsonak(gurasoa, irakaslea...), haurraren sexuarenaraberako erantzuna ematea. Gauzak horrela,badira ikasleei, neska edo mutila izateagatik,baimendu edota ukatu ohi zaizkien emozioak.Esaterako, neskek emozioak adieraz ditzakete(beti ere modu kontrolatuan), estereotipoenarabera emozioen gaia emakumearen esparrunaturala dela ulertzen delako (izaki pasionala).Mutilei, ordea, ahuldadearekin lotzen direnemozioen bizipena ukatu egiten zaie. Estere o -tipoaren arabera, gizonezkoa izaki arrazionalaizango zatekeen. Horrela, mutilei, jokabideerasokorrekin oso lotuak dauden amorrua etahaserrea naturaltasunez bizitzera baimentzenzaien bitartean, neskei errua edota beldurrabezalako emozioak onartzen zaizkie. Gene -roaren araberako emozio banaketa antinaturaleta bortxatu horrek haurraren garapenean izuga -rrizko eragina izan dezake. Izan ere, emozioen"mutilazioa" eragiteaz gain, neskak zeinmutilak, era batera edo bestera ekitera behartzenditu, norberaren beharrak eta garapen pertsonalazeharo baztertuz. Beraz, esan genezake, gureikasgeletan jarduera hezkidetzailea integratzeak,besteak beste, heziketa emozionala gogoanizatea eskatuko digula.

Alfontso CanteraHik hasi. 126. zk

(Moldatua)

IRAKURMENA | Eredua-1 | Testu luzea

GGarapen emozionala

• 7 •

26. Zein da emozio bakoitzaren betebeharra?

A Ez dago garbi, baina badirudi bizirauten laguntzen dutela.

B Bakoitzak berea du eta guztiek dute bere funtzioa.

C Atseginak edo mingarriak izaten laguntzea.

D Aldez aurretik ezagutzen ditugun emozioak positiboetan eta negatiboetan sailkatzea.

27. Alfontso Canteraren arabera, emozioen aurrean jokatzeko erarik aproposenak

A emozioa izango balitz moduan, baina garrantzirik eman gabe jokatzea izango litzateke.

B emozioa ukatuz, bizirautea da.

C emozioak ulertzen saiatu, eta horien arabera jokatzea da.

D malgutasunez aritzea da, garrantzirik ez dutela ulertuz.

28. Hezkuntzan duela gutxira arte

A ez diete garrantzirik eman emozioei.

B esparru afektiboari garrantzi handia eman diote.

C izutu egin ditugu ikasleak emozioak azaltzeko unean.

D emozioak apaltzen eta baztertzen baino gehiago, tristeak kontsolatzen ahalegindu dira.

29. Iritzi emailearen ustez, hobe da Unax(ek)

A triste badago, irakasleak alaitzen saiatzea.

B bere emozioei jaramon eginda, ezer ez azaltzea.

C ulertzea sentimenduak ez direla azaldu behar.

D sentitzen duena errespetatzea eta ez saihestea.

30. Oso arrunta izaten da

A mutilak izaki arrazionalak izatea, eta neskak izaki pasionalak.

B neskei emozio adierazpen batzuk onartzea, eta mutilei, berriz, bat ere ez.

C mutilek erasokor jokatzea emozioen aurrean, eta neskek, ordea, triste.

D emozioen adierazpena sexuen banaketaren arabera onartzea.

GARAPEN EMOZIONALA

Irakurri aurreko testua eta aukeratu erantzun zuzenak.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

• 8 •

Amaitzen duzunean:

• Konprobatu ariketetan aukeratu dituzunak erantzun-orrian markatu dituzula.Guztira, 30 item dira: 1-30.

• Sartu erantzun-orria koadernotxo honen barruan eta jaso eskua. Gelako arduradunek azterketaren 2. atala emango dizute.

• 10 •

Erantzunak Eredua-1

AAG ariketak

Elkarrizketa testua Lexikoa Irakurmena

1 B 6 A 11 C 16 A 21 C 26 B

2 C 7 C 12 A 17 B 22 A 27 C

3 A 8 C 13 B 18 D 23 B 28 A

4 C 9 C 14 C 19 D 24 A 29 D

5 B 10 B 15 A 20 C 25 C 30 D

Esaldiak berridatzi (2. atala)

1 Badira hamabost urte Andoni Egañak lehendabiziko txapela jantzi zuela.

2 Legorretatik Ormaiztegira Andoainetik Tolosara adinako distantzia / tartea / bidea dago.

3 Guztiz sendatzekotan, medikuaren esanak zintzo-zintzo bete beharko dituzu.

4 Egunero ikasteari ekin nionean, (artean) bizpahiru ikasgai nituen (artean) gainditzeke.

5 Eztabaida ika-mika bihurtu zen, gainerako lagunak han begira zeudela.

6 Bezeroek hori garaiz eta idatziz eskatuko balidate aintzat hartu beharko nuke, (zer erremedio)!

7 Everest gailurrera lehenengo nor iritsi zen Edmund Hillaryk baino ez zekien.

8 Ez dago gure herrian zinegotzirik datorren urteko aurrekontua onartu ez duenik.

9 Hala Kanadak nola Errusiak begiko dituzte /ditu Alaska iparraldeko ondasunak / dauden ondasunak.

10 Badirudi ez Martinek ez zeuk / Martinek eta z(e)uk ez zeniotela jaramon handirik egin elkarri.

2

AZTERKETA KODEAANONIMOTASUNA BABESTEKO

Idatzi azterketa-kodearen zenbakiak: l l l l l l l

CC11

• BIGARREN ATAL HAU egiteko denbora, gehienez: ordubete eta 50 min.

• Barruan lau orri solte dauzkazu.

• Idatz itzazu kodeak adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

IdazmenaIDAZLAN LUZEAIDAZLAN LABURRA ESALDIAK BERRIDATZI

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA 1010

40 min

IDAZKIA 10 30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA 10 – 25 min

Egindakoa gainbegiratzeko 15 min

Guztira 50 27 2h 55m

ELKARRIZKETA TESTUA 5 – 10 min

LEXIKOA 5 – 10 min

IRAKURMENA 10 – 40 min

Erantzun-orria betetzeko 5 min

PROBA IDATZIA Puntuazioagehienez

Puntuazioagutxienez

Proposaturikodenbora

1.atala

65min

Azterketaeredua-1PROBA IDATZIA | BIGARREN ATALA

• 2 •

Hartzen duzun gaia garatzeko iritzi askatasuna duzu. Baina, beti ere, jokatu begirunez:saihestu jarrera sexistak, homofoboak, arrazistak, erlijioen aurkakoak...

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Informazio aldizkari bateko irakurleei

TESTU MOTA Iritzi artikulua

MOLDEA Euskara batua

HITZ KOPURUA Gutxienez 250 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Gaiaren sarrera edo aurkezpena.

● Dosierrean, GIDOIRAKO laukian proposatutako ideia batzuk.

Horiek osatu, konparatu, erlazionatu...

● Adibideak, garatu dituzun argudioak edo ideiak osatzeko.

● Amaitzeko, aukeran: a) konklusioa, garrantzizkoena laburtzeko

b) proposamena, arazoa hobetzeko

1. Bina gai dituzu aukeran. Bakoitzean bat hartu behar duzu eta garatu.

2. Ebaluatzerakoan, honakoak izango dira ardatz:

• Atazaren zehaztasunak betetzea (laukietan adierazitakoak)• Hizkuntz aberastasuna / egokitasuna / zuzentasuna

3. Baliogabetu egingo dira pasarte eginak (sarrera, amaiera edo lerrokada aurrezprestatuak, orokorrak), gaiarekin edota agindutakoarekin (enuntziatua) loturazuzenik eta argirik ez dutenak.

4. Oharra: anonimotasuna babesteko, idazlanetan ez ipini zeure benetako daturik(izen-deiturak, helbidea...)

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA | Ohar orokorrak |

IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Argibideak |

IDAZLAN LABURRA | A mezua edo B mezua | Argibideak |

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Ezezagun bati / adiskide bati / norbere buruari

TESTU MOTA Gutuna / mezua / txosten laburra / gogoeta / kronika

MOLDEA Euskara batua / euskalkia* / hika* / berorika*

*Aukeran hartzailearen arabera, beti ere maila jasoan

HITZ KOPURUA Gutxienez 150 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Agindutakoari erantzuna / oinaren jarraipena

● Testuingurua kontuan harturik, egilearen ikuspuntua

● Molde sinesgarria: pertsonala, tonu egokia...

● Amaiera egokia

Moldea, aukeran hartzailearen arabera: batua / euskalkia* / hika* / berorika**Maila jasoan. EZ lagunarteko “hizkeran bezala” (fonetismoak, hitzenkontrakzioak...). Eta ortografia zuzena.

• 3 •

Orrialde honetako lerro horiek zirriborro gisa erabil ditzakezu: gidoia egiteko, zeureapunteak biltzeko...

Lerro horietan idatzitakoa ez da zuzenduko.Zirriborroetarako lerroak

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

Zirriborroetarako lerroak

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

• 4 •

MUSIKA JAISTEA

Musika kultura da, baina baitalanbidea ere askorentzat

www.ibaimusic.com

www.eitb.com

www.ez-tracks.com

❏ Musika eta filmak legez kanpo jaistea

zigortzea bozkatzen ari dira Frantziako

Parlamentuan. (2009-4)

Musika jaistea ordaindubehar izatea...!?

Interneten pagotxa? Urte amaie-ran... dirutzak musika «doan»jaistearren! (Lander Garro. BERRIA)

Abesti on bat bakarra entzu-teko CD osoa erosi behar

izatea ere!

The Pirate Bay-ko administratzaileeiurtebeteko kartzela zigorra Suedian

Gidoirako

• CD salmentak: –%30 • Gazteek Internetetik

dohainik jaitsi • Dohaineko deskargek

musika industria kolokan• Deskargen aurka, Euro-

pako gobernuek neurrigero eta zorrotzagoak

• Sarean milioika abesti sal-gai: iTunes, Ibaimusik...

• Musikari asko ospetsu In-terneti esker

• Espainiako SGAEk musikajartzea denei kobratu nahi:tabernak...

• Kerobia-k bere disko be-rria sarean dohainik

Musikariek eta taldeek ge-

hiago irabazten omen dute

zuzeneko emanaldietan

www.badok.info

• 5 •

GIZARTEA LEHEN ETA ORAIN

Press Photo 2005

Majo aldatu da gizartea,alajaina!

Gure gizartean,

asko aldatu al da

bizimodua

belaunaldi

batzuetan?

Onerako ala

txarrerako?

Zertan?

Arg

azki

ak: F

elip

e M

ante

rola

Gidoirako

• Bilbon gosaldu, Parisen-bazkaldu, Erroman afaldu

• Lehen denek ezagutzenzuten auzokidea

• Lehen errespetu handia-goa agintariei, apaizei...

• Ohiturak, jendearenizaera, emakumeen rolla,hezkuntza, bizimodua...

• Munduan lehen txiroaketa orain ere bai

• Egun, publizitatearekin,denok pozik: kon tsumoproduktu ugari

• Gazteek lanerako bal-dintza okerragoak

• Gerrak ere zuzenean tele-bistan

Mar

razk

iak:

Roc

kwel

l

“Gaurko gazteeklanik ez eta gogorik

ere ez”

Berrikuntza teknologi-koek mundua izugarrialdatu

• 6 •

IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |

| MEZUA Albiste zoragarria

Irakurri zure adiskideak kontatutakoa eta osatu idazkia.

Mezu bat, zure adiskideari.

Gutxienez, 150 hitz▼

Gaia: Albiste zoragarria

Kaixo, Mattin

Argi dago herritxo galdu horretan ilargian bezala bizi zarela, telefono gabe… Ziuroraindik ez dakizula ezer. Ba, neuk esango dizut: aberatsak gara, txikito! Gogoanduzu, bota genuen boletoa? Ba, horixe, motel! Ez zenuen galduko, ezta, ze lau milioibalio du! Hau zoramena!!!Beno, eta zer arraio egin behar duzu zuk dirutza horrekin? Koltxoipean gorde, ezezta? Bueno, kontatu zer asmo duzun. Nik baditut makina bat ideia, baina zureakzein diren jakin nahi nuke.Erantzun lehenbailehen!

???Ferrari

• 7 •

IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |

| MEZUA Mundua aldatzea

Duela gutxi, zure lagun taldean hizketagaia izan zen mundua aldatzea. Alegia, mundua aldatzeko ahalmena izanez gero zer egingo zenuketen hitz egin zenuten.

Irakurri hurrengo esanak eta, horiek gogoan izanda, osatu idazkia.

Mezu bat, zure adiskide bati, hitz egindakoak zer gogoeta eragin dizkizun kontatzeko.

Gutxienez, 150 hitz

Aiora Gosea desagerraraziko nuke...Unai Diskriminazio era guztiak amaitu beharko lirateke...Tomas Denok aberats izatea...Garbiñe Lanik egin gabe bizi ahal izatea...Mikel Ezin da onartu...... ...

??

?

▼

• 8 •

Amaitzen duzunean:

• Konprobatu kodeak idatzi dituzula adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.

Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.

• Ordenatu orri solteak eta sartu koadernotxo honen barruan. Jaso eskua eta adierazi gelako arduradunei azterketa amaitu duzula.

Kalifikatzeko irizpideak

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA

EDUKIA (0-3 puntu). Adierazia, hots, gaiazenbateraino garatu den:

• Gutxieneko hitz kopurua.• Gaiaren garapena: argudioak, adibideak.• Gidoian proposatutako ideiak sakontzea.

MOLDEA (0-3 puntu). Adierazpena, hots,edukia azaltzeko baliabideen kalitatea:

• Egitura aberatsak / sinpleak.• Lexiko zehatza eta adierazkorra / dese -

gokia edo urria.• Ideien eta egituren arteko kohesioa, lotura.• Idazlanaren egituraketa orokorra: sarrera,

lerrokaden antolamendua, konklusioa.

ZUZENTASUNA (0-4 puntu). Sintaxia, hots, sin-taxizko eta ortografiazko zuzentasun maila:

• Deklinabide eta aditz mailakoa.• Perpausen egituraketa.• Ortografia: hitzen idazkera zuzena eta

zeinuen erabilera egokia.

Hiru alderdi horietakoren batean nabarmenhuts eginez gero edota, oro har, hiruretanmaila kaxkarra erakutsiz gero, ezingo daIdazlana gainditutzat eman.

ESALDIAK BERRIDAZTEA

Berridatzi den esaldiak honako baldintzahauek bete behar ditu zuzentzat hartu ahalizateko:

• Esaldi bakarra atera behar da berridaz-ketaren ondorioz.

• Eredutzat ematen den esaldiaren zen tzuaosorik jaso behar du.

• Eskaintzen den moldeari jarraituz osatuaizan behar du, eta ez beste bide batetikeratua.

• Gramatikaren aldetik zuzena izan behardu, osorik.

• Komatxoak-edo jarri badira, horiek adie -raz ten duten elementuen ordenak etapuntua zioak ere zuzenak izan behar dute.

• Ortografia aldetik, zuzena izan behar du.

• Ez zimurtu orri hauek.

• Orriotan, idatz ezazu garbi eta tintaz (boligrafoz).Aztertzaileek ez dute zuzenduko irakurri ezin dena.

• Idazlan luzea. Idatzi gutxienez 250 hitz.

• Idazlan laburra. Idatzi gutxienez 150 hitz.

IdazmenaIDAZLAN LUZEA

IDAZLAN LABURRA

ESALDIAK BERRIDAZTEA

Itsatsi hemen

azterketa-kodea

AZTERKETA KODEAANONIMOTASUNA BABESTEKO

Idatzi azterketa-kodearen zenbakiak:

l l l l l l l

Azterketaeredua-1PROBA IDATZIA | BIGARREN ATALA

CC11

• 2 •

Kodea: / 1l l l l l l l AUKERATUTAKO GAIA

1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan luzea

• 3 •

Kodea: / 2l l l l l l l

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

50 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

55 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

Idazlan luzea

• 4 •

Kodea: / 3l l l l l l l

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

60 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

65 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

70 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

75 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

Kalifikazioa(0 - 10)

+

–

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO Zenbakiak

............

Idazlan luzea

• 5 •

Kodea: / 4l l l l l l l AUKERATUTAKO GAIA

1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra

• 6 •

Kodea: / 5l l l l l l l

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra

Kalifikazioa(0 - 10)

+

–

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO Zenbakiak

............

• 7 •

Kodea: / 6l l l l l l l

0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

Ariketa honetako esaldiak beste molde batean ipini behar dira, berridazketa eginez.Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edo atzetik puntuak baldin baditu,zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:

...takoan → etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dira emandakoesaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina beti ereesaldi bakar bat osatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

ESALDIAK BERRIDATZI

...

1 Andoni Egañak lehendabiziko txapela jantzi zuenetik hamabost urte igaro dira.

Badira ............................................................................................................................................................................................................................................................... .

2 Legorretatik Ormaiztegira 15 kilometro daude, Andoainetik Tolosara beste horrenbeste.

.....................................................................................................................................

.................................................................. adinako ..................................................... .

3 Medikuaren esanak zintzo-zintzo bete ezean, ez zara sekula guztiz sendatuko.

...................................................... ...tzekotan, ..............................................................

........................................................................ beharko .............................................. .

4 Egunero ikasten hasi nintzenean, bizpahiru ikasgai nituen artean gainditu barik.

.......................................................................... ekin ...................................................

.......................................................................................................................... ...tzeke.

5 Eztabaidatik ika-mikara pasatu ginen biok, gainerako lagunak han begira zeuden bitartean.

............................................................................................ bihurtu .............................

.............................................................................................................................. ...la.

6 Bezeroek niri hori garaiz eta idatziz eskatuz gero, aintzat hartu behar, zer erremedio!

.................................................................................... eskatuko ...................................

........................ beharko............................................................................................... !

• 8 •

Kodea: / 7l l l l l l l

7 Nor iritsi zen lehenengo Everest gailurrera? Edmund Hillary zen hori zekien bakarra.

.....................................................................................................................................

........................................................ baino .................................................................. .

8 Gure herrian zinegotzi guztiek onartu dute datorren urterako aurrekontua.

Ez dago ............................................................................................................................................................................................................................................................. .

9 Kanadari asko gustatzen zaizkio Alaskaren iparraldean dauden ondasunak. Errusiari ere bai.

Hala ............................................................................................ begiko ........................................................................................................................................................... .

10 Antza denez, Martinek ez zizun jaramon handirik egin, eta zeuk ere ez berari.

Badirudi ................................................................................................................................................................................................................................................... elkarri.

Esaldiak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gaizki (✗)

Kalifikazioa(0 - 10)

..........

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO