1

Azkenbidaiarekinamets

Mirentxin elkartasun-gidari boluntarioen deialdiari erantzunez, 400 furgoneteksakabanaketaren zigorra eta horren ondorioak salatu zituzten #furgomartxaekintzaikusgarrianmaiatzaren7an.Ibilgailuek,ordea,ezohikoibilbideaeginzuten.Bilbotik Larrabetzura eta buelta, ehunka bidaia eta milaka kilometroren nekeadaramaten gurpilek, azken kilometroak egiteko eta azken bidaia izatekoaldarria lau haizetara zabaldu nahi izan zuten. Ibilbidean zehar ere, ez zenberotasunikfaltaizanetaoinezkoenelkartasunezkokeinuxamuretatxaloenartean,hunkituta,malkoakeraginzizkionikereikusizen.

ElkartasunkarabanarenazkenkilometroakBilbokoAutonomiakaleanNereaAlkorta.Bilbo.Dispertsioazhitzegiterakoan,ehunkabidaiezetamilakakilometrozezpentsatzeaezinezkoada,astero-asteroeuskalpresoensenideetalagunekhaiensenitartekoaikusiahalizatekoezinbesteaneginbehardituztenak.

2

Baina dispertsioaz hitz egitean, ezinbestean hitz egin behar da Mirentxinekoelkartasunazere,euskalpresoensenitartekoeta lagunakEuskalHerritikmilakakilometrotara dauden Frantziako eta Espainiako estatuko espetxeetako aterainoeramatendituztengidariboluntarioenelkartasuntaldea.Egoera hori islatu nahian, zerbait desberdina, baina, era berean deigarria etaikusgarria egin nahi izan zuen Mirentxinek eta furgomartxaren ideaiari helduzion.Antolatzaileenhelburuaeuskalpresobakoitzekofurgonetabatbiltzeabazen,kopururairitsiezezik,gaindituereeginzenetaEuskalHerrikolurraldeguztietatiketorritakoibilgailutropelarietaelkartasunariesker,ekimenikusgarri,hunkigarrietaarrakastatsuaizanzen.HorrelaadierazizuenKarlosAlbasMirentxinekokideakekimenhonenxedeazetahelburuaz hitz egitean: «Euskal jendarteak argi erakutsi du sakabanaketa egoerahau amaitu behar dela, nekatuta dagoela, eta igarotzen den asteburu bakoitza,egoera hau amaitzeko aukera galdu bat dela», bildutako furgoneta kopuruari

erreferentzia eginez. Ekimen honekin, azkenbidaia izateko nahia irudikatzen dela argituzuenhedabideenaurrean.Gari Urizar Mirentxin elkartasun taldearensortzaileak ere, ildo beretik egin zituenadierazpenak: “Astebururo zer gertatzen denikusarazi nahi izan diogu euskal gizarteari.Asteburuguztietan400familiaingurukautoaedobestelako garraio bat hartu beharra izaten dute,beresenitartekoedolagunamilakakilometrotaradaudenespetxeetan40minutuzikusiahalizateko,errepideekdutenistripuarriskuaaldebaterautzi

gabe”.Izanere,euskalpresoeisakabanaketaneurriaindarreanezarrizitzaienetik,auto istripuen ondorioz 16 senitartekok bizitza galdu dute bidean. Horregatik,dispertsioaz hitz egiterakoan, senide eta lagunenkontrako bidegabeko zigor neurriadela esan behar da.

«Euskaljendarteakargierakutsidu

sakabanaketaegoerahauamaitubehardela,nekatutadagoela,etaigarotzendenasteburubakoitzaegoerahau

amaitzekoaukeragaldubatdela»

3

AtzerakontaketaaskatasuneratzAzkenbidaiaizandadila!leloaaldarrikapenarenardatzhartuta,12:30etanhartuzuenfurgomartxakBilboranzkobidea,askatasuneranzkoatzerakontaketan,azkenkilometroakegitekoametsetaitxaropenarekin.

10.Km.Larrabetzu.11:00am.Sasieneindustrialdea.400furgonetatikgorazenbatu ditutzte antolatzaileek eta industrialdea aparkaleku erraldoi bihurtu da.Baina furgoneta martxak ez ditu soilik furgonetak bildu. Azken 16 urteetanMirentxineko boluntarioek senideei emandako elkartasuna eta berotasuna ere,zalantzarik gabe, airean arnasten den sentipen hunkigarria da. Horixe baitaMirentxin,elkartasunarenadierazpenikxamurrena.Urizarren hitzetan, “Mirentxin ez da eragile politikoa, boluntarioek osatutakoelkartasun taldea baizik”. Haien lanak, ordea, orain arte ez du izan apartekoproiekzio publikorik, nahiago izan dutelako anonimatoan jardun. Baina presoensenitartekoentzat lan hori publiko egin eta gizarteari ikustarazteak duengarrantziaz jabetuta,orain,urratsbategiteaerabakiduteeta“zerbaitikusgarria”antolatu nahi izan dute, “sakabanaketarenarazoahordagoelaeta salatubeharradagoelapentsatzendugulako”, gaineratu zuenUrizarrekBerriaTBari eskainitakoelkarrizketarenadierazpenetan.

9.Km. Tropela Txorierriko lasterbidera sartu orduko, kolapsatu egin daerrepidea erabiltzaile batzuen haserrerako. Baina, beste hainbat erabiltzailek,ordea, ekimenarekin bat egin eta euren elkartasuna ibilgailuetako bozinak jozerakutsi dute. Bozina hotsen artean, aurrera egitea lortu du elkartasunfurgomartxak A8 autobiderantz. Geltokia aste honetan hurbil dago, ez doaz ezEspainiara, ezta Frantziara ere, azken bidaia aldarrikatuz, Bilbora eta bueltan,Larrabetzurabaizik.OndodakizerdenhoriUrizarrek,sarritaneramanbaititueuskalpresoensenideakEspainiako edota Frantziako espetxeetara. Atzera begiratuta, elkartasun taldehorren hastapenaren inguruan jardun du. Manu Legarreta-Etxebarriarensenitartekoak –horien artean Mirentxin Aurrekoetxea bere emaztea, hortikelkartasun talde honen izena–, Algeciraseko kartzelara eramateko Durangon etaBilbon sortu ziren lehen bi taldeak lagunartean, hamabosten bat gidariboluntarioekin.

4

Hasieran norbanako autoa erabiltzen bazuten ere, senide gehiago eraman beharizaten zutenean, furgonetak alokatzen hasi ziren. Eta azkenean, senitartekoenbeharraetaeskaera ikusirik, furgonetabat erosteaerabaki zuten.Egun,9 taldekosatzenduteMirentxineta845gidariboluntario ingurutxandakatuz,astebururosenitartekoakmilakakilometrotaradaudenFrantziakoetaEspainiakoespetxetaraeramatendituzte.

8.Km.Cordoba, Fleury, Granada, Fresnes, Castellón, Renes, Caceres, Lyon, Badajoz, Marsella, Mansilla, Valentzia,

Alacant, Murtzia, Alama, Montexorro...

S A K A B A N A K E T Arenaurpegi ilunaren izenakdira. Senideen kontrako zigorra. Astero-astero senideek,bideetanbiziaarriskuanjarribeharizanarenespetxepolitika,mendekuabilatzenduena,etabideetan,16hildakoeragindituena.Gizaeskubideenurraketagordina.

5

Sufrimenduarenmapa (iturria:Etxerat.eus)

7.Km.A8autobidea,etahelmugabestelakoa.Abiadurabizkortzealortuta,zuzenBilborantz. Galdakaotik igarotzean, autobidearen gaineko oinezkoen pasabideandaudenlagunek,Euskal presoak Euskal Herrira leloa irakur daitekeenparkartaerraldoibaterakutsidutenean,ozenagoentzundafurgomartxarenharrabotsa.

6.Km. Furgomartxa Basauriko espetxearen parean, furgoneten bozina hotsekohikozirkulazioarenmotorhotsak ixilaraztendituzte.Ezdageldiunerikeginordea.Bilborakonorabidean, zirraragarria daMalmasineko tunela zeharkatzean sortutakofurgoneta ilararen irudia, suge erraldoi baten irudia. Elkartasun-herensugearenburuak tunelaren irteerahartuduenean,buztanaoraindik tuneletikkanpodagoetabereeginditutunelakdituenia3kilometroak.

6

Elkartasun-herensugeaMalmasinekotuneleansartzen

5.Km. BasurtokoOspitalea.Bilbo.13:00pm.ESKetaLAB sindikatuekdeituta,Osakidetzako langileek ere euren atxekimendua nahi izan diote erakutsifurgomartxari.Kasuhonetangainera,berezikilarrikigaixorikdaudenpresoenegoerasalatu nahi izan dute. Bertan bildutako osasun arloko profesionalek, “Osakidetzanprotokoloa orain. Preso gaixoak etxera” dioen parkarta eskutan, txalo artean egindiotefurgonetatropelariharrera.Furgonetenbozinahotsekerepresogaixoenegoeralarriaazalerazinahiizanduteospitaleatarianbildutadaudenekinbatera.

7

4.Km. Bilboko Autonomia Kalea. 13:15 pm. Hitzik ez! Irudi hau ikusita,‘izugarria’, ‘izugarria’ eta ‘izugarria’ izan da sare sozialetan behin eta berriroerabiltzaileekgehienerrepikatudutenhitza.Bilbokolapsatueginda.

‘Izugarria’‘izugarria’‘izugarria’

MAITASUNAZIRRARA

ELKARTASUNA

NEGARRA

INDARRABORROKA

IRRIAITXAROPENA

ASKTASUNA

8

3.Km.PlazaBiribila.13:30pm.Naziomanifestaziokoohikobidearijarraitudiofurgomartxak eta Zabalburutik Plaza Biribileraino, Hurtado de Amezaga kalea txikigelditudaelkartasun-herensugearentzat.ArretaguneizandaPlazaBiribila.Batzuenharridurarako eta besteen txalo zaparraden artean, bi auto irauli eta istripubatenantzezpena irudikatu da, senitartekoek bidaietan duten errealitaea agertarazteko.Anbulantzia batek, mediku batek eta erizain batek zaurituak artatzen zituenbitartean, furgomartxa ondotik igarotzean, beste behin ere bozina harrabotsek,jendartearenzirraraetamalkoakeraginditu.

Furgomartxakopartaideekoinezkoenganakokeinurikizanzuten.

9

2.Km.UdaletxekozubiazeharkatuetaudalarenaldamenetikgoraBegoñarakobideahartuta,Zumalakarregietorbideanereelkartasunberotasunikezdafaltaizan.Begoñakotunelarengainean laguntaldebatekpresoeta iheslarien irudizosatutakopankartaagertarazidu,‘presoetaiheslariaketxera’ohiuekinbatera.

1.Km.Kolapsoa.Bilboerdialdean furgomartxaktrafikoaneragindakokolapsoabideratzeko, nahikotxo lan izan dute udaltzainek eta ertzainek. Aztoramendua etaoztopougarisortudituohikotrafikoarentzat.Baina azken hamasei urte hauetan milaka kilometro egin dituzten Mirentxinekogidariek ere mota guztietako oztopoei aurre egin behar izan diete: matxuramekanikoak izan dituzte, eguraldi makurra, poliziak jarritako hainbat eta hainbatoztopo...IstripurenbatedobesteereizanduteetagogoanduUrizarrekClairbauxeko(Frantzia) kartzelarako bidean gertatutakoa: “Furgonetari kamioi bat gurutzatu etakolpearenondoriozgidariakhatzamarbatgalduzuen.Beste istripuparebatere izandugu,baina,zorionez,ezerlarririkez”.

10

0.Km.“Hurrengogeltokia,askatasuna!”Azken geltokia: Larrabetzu. 17:00 pm. Prest dago herria elkartasun karabanariharreraeginetaarratsalderakoprestatutakoekitaldirako.Bitartean,lehenfurgonetakherriaren inguruan ikusten hasten direnean, motorrak berotzen ari dirabertaratutako mota guztietako musika taldeak. Joaldunak, trikitixa,elektrotxarangak... denak prest Mirentxineko gidariei merezitako harrera egiteko.IluntzealderaesperodengiroausaintzendadagoenekoLarrabetzukokaleetan.Joaldunek bidea zabalduz zeharkatu dute herria Mirentxineko furgonetek,bertaratutakojendeandanarentxaloetaberotasunoihuenartean.Herriahartudutefurgonetek. Sasiene industrialdean aparkatu eta indarrakhartu ondoren, 19:00etanemanzaiohasieraekitaldinagusiari.

Toñi,86urte.Mirentxinerabiltzailea.

Musika eta bertsoz lagundutako ekitaldikounerik zirraragarriena, euskal presoensenideekMirentxinen lanari euren esker onaagertu diotenean izan da. Senide eta lagunakbisitatzeko aukerak areagotu egiten dituMirentxinek.Esatebaterako,Toñik,86urtekoemakumeak,Mirentxineri eskerasteoro ikusiahalduAlgecirasenduensemea,bestemodubatera ezingo lukeena. Edo GarbiñeEtxebarria,JosuGinealarrabetzuarpresoarenlaguna, Mirentxinek eskaintzen duengarraioari esker joan ahal dira asteroAlmeriara. “Mirentxinengatik ez balitz, senideaskok ezin izango luke astebururo beresenitartekoa ikustera joan, bisitara garaiziristeko espetxerainoko garraiobiderik ezdagoelako eta ekonomikoki jasangaitzalitzatekeelako”, argitzen du Etxebarriakekitaldian.

11

Mirentxineko boluntarioek ere argi agertu dute euren xedea: “Lan honetan urtemordoa eraman arren, sedideei elkartasun eta babes hau ematen jarraituko dugu”,sakabanaketapolitikalaueguneanamaitukodenikusteezdutelaazpimarratuz.

ElkartasunakgailurrajozuensaresozialetanEkitaldiaren ostean, musikak hartu zuen lekukoa eta jai giroa nagusitu zenLarrabetzun. Azken bidaiarekin eta askatasunaren geltokiarekin amets eginez,gauekoordutxikietarainojarraituzuenfestagiroak.

Hala ere, Urizarrek azkenbidaia izan dadin saresozialetan hain arrakastatsuabihurtu den#azkenbidaiaizandadilaleloarekin bat eginez,“hurrengo geltokia,askatasuna!” izango delaindartsu gaineratu zuenekitaldian, ikus-entzuleen txalozaparradaren eta ‘euskalpresoeta iheslariak etxera’ oihuenartean.