BizkaiaAURKIBIDEA Orr. Aurkezpena 3 Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria Bizkaiko Lurralde...

TXOSTENA GENERO INDARKERIAREN EGOERARI ERANTZUNEI BURUZKO ZIFRAK BIZKAIKO LURRALDE HISTORIKOAN BABES SOZIALAREN, POLIZIALAREN ETA JUDIZIALAREN ESPARRUA 2013

AURKIBIDEA Orr.

Aurkezpena 3

Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria Bizkaiko Lurralde Historikoan. 4

1. kapitulua. Babes sozialaren esparruko baliabideak 5 1.1. Harrera 6

1.2. Aholkularitza juridikoa 28

1.3. Laguntza psikologikoa 38

1.4. Familia esku-hartze espezializatua 54

1.5. Familia-elkargunea 61

1.6. Telefono bidezko arreta 67

1.7. Etxebizitza-alorreko laguntzak 73

1.8. Laguntza ekonomikoak 77

1.9. Gizarteratzea eta laneratzea 1.10. Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) 1.11. Aldi baterako bizileku eta lanerako baimena 2. kapitulua. Esparru polizialeko baliabideak 83 2.1. Bizkaiko genero-indarkeriaren deskribapen orokorra 84

2.2. Bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeria 89

2.3. Familia barneko indarkeria 101

2.4. Sexu-indarkeria 104

2.5. Biktimizazioen banaketa denboran 107

2.6. Segurtasun-neurriak 112

3. kapitulua. Esparru judizialeko baliabideak 113 3.1. Prozesu judizialak 114

3.2. Biktimentzako arreta 129

3.3. Ofizio-txanda espezifikoa 132

3.4. Auzitegiko medikuen arreta 138

4. kapitulua. Laburpena 141 5. kapitulua. Hitzen glosarioa 153 6. kapitulua. Iturriak 159 Eranskinak 166 1. eranskina. Datu-taulak: Esparru soziala, poliziala eta judiziala

2. eranskina. “Emakumeen aurkako indarkeria, proposamen terminologikoak“, Erakunde

arteko Hitzarmenaren Jarraipen Batzordea.

AURKEZPENA

Bizkaiko Genero Indarkeriaren Behatokia kide anitzeko organo aholku-emailea da, eta honako helburu hauek ditu: batetik, Bizkaiko Lurralde Historikoko emakumeen aurkako indarkeria-egoeren errealitatea eta bilakaera ezagutzea, erregistratutako aldaketak aztertu ahal izateko, eta, bestetik gomendio eta proposamenak ematea, Bizkaiko genero-indarkeriaren esparruan eragiten duten zerbitzu eta prestazioen eskaintzan hobekuntzak sustatzeko. Urtero-urtero Bizkaiko Genero Indarkeriaren aurkako Behatokiak “Genero-indarkeriaren egoerari erantzunei buruzko zifrak Bizkaiko Lurralde Historikoan, Esparru soziala, poliziala eta judiziala” sailari dagokion txostena argitaratzen du. Esku-hartze alor horietako zerbitzu publikoek etxeko eremuan tratu txarrak eta/edo sexu-indarkeria jasaten dituzten emakumeen eskaerei emandako erantzunei buruz erregistratutako datuetan oinarrituta egiten da txostena, EAEn ezarritako erakunde arteko koordinazio-esparruarekin bat etorriz, Etxeko tratu txarrak eta sexu-indarkeria jasaten dituzten emakumeei harrera hobea egiteko erakundeen arteko II. akordioan zehaztutakoaren arabera. Aurten erregistratutako eskariaz eta aurreko urtearekiko konparazioaz gain, dokumentuan datuen bilakaera ere ikus daiteke, eta askotan 2004ra egin dugu atzera, behatokiaren jarduera hasi zen urtera alegia. Txosten hau egiteko, zerbitzuen titular diren erakundeen laguntza funtsezkoa izan da: lurraldeko udal eta mankomunitateak, Eusko Jaurlaritza, Abokatuen Elkargoa eta Foru Aldundia (Behatokia azken horren Gizarte Ekintza Sailari atxikita dago). Azkenik azpimarratu behar da, aurrekoetan bezalaxe, zerbitzuen erregistroetatik hartutako datuek ez dutela fenomenoaren benetako tamaina islatzen, neurketa horretarako, biztanle guztiengan oinarritutako ikerlanak egin behar direlako. Ildo horretan, Bizkaiko Foru Aldundiak “Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria” (2005 eta 2009) azterlanaren bi edizio argitaratu ditu jada, eta, horri esker, lurraldeko egoeraren diagnostikoa egiteko aukera izan da. Ikerlan horietako azkenaren emaitza nagusiak txosten honen hasieran jaso dira, erregistratutako laguntza-eskariaren garrantzira hurbildu nahi duen orok erreferentzia gisa erabil ditzan.

EMAKUMEEN AURKAKO ETXE BARRUKO INDARKERIA BIZKAIKO LURRALDE HISTORIKOAN

“Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria, 2009ko emaitzak eta 2005-2009 konparazioa Bizkaiko Lurralde Historikoan” ikerlanaren datuen arabera∗:

Bizkaian bizi diren emakume guztien % 3,3k (19.500 emakumetik gora, termino

absolututan),etxe barruan indarkeria jasaten duela edo azken bi urteetan jasan duela adierazi du (Adierazitako tratu txarren taldea).

Bizkaian bizi diren emakume guztien % 22,1ek (131.000 emakumetik gora, termino

absolututan) adierazi du gaur egun, sarritan edo batzuetan, ikerketa egiteko erabili dugun galdesortan bildutako egoeretatik gutxienez bat jasaten duela (emakumeen aurkako etxe barruko indarkeriaren hamalau egoera bildu dira galdesorta horretan) (Tratu txar teknikoen taldea).

Bizkaian bizi diren emakume guztien % 11,2k (66.400 emakumetik gora, termino

absolututan) adierazi du gaur egun, sarritan edo batzuetan, ikerketa egiteko erabili dugun galdesortan bildutako egoeretatik (emakumeen aurkako etxe barruko indarkeriaren hamalau egoera) gutxienez bat jasaten duela, “egiten duen lana ez du balioesten” egoera bakarrik adierazten dutenak alde batera utzita (Tratu txar teknikoen taldea zentzu hertsian).

Bizkaian bizi diren emakume guztien % 19,1ek (113.000 emakumetik gora, termino

absolututan) adierazi du gertueneko ingurunean emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria-egoeren berri duela.

Bizkaian bizi diren emakume guztien % 78,5ek adierazi du (465.800 emakumetik gora,

termino absolututan) badakiela zer egin edo nora jo etxeko indarkeria-egoeretan.

∗ Atal honetan aipatutako datuak 2009. urtekoak dira. Bizkaiko Foru Aldundiak egindako “Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria. 2009ko emaitzak eta 2005-2009 konparazioa Bizkaiko Lurralde Historikoan” azterlana honako helbide elektroniko honetan ikus daiteke: http://www.bizkaia.net/gizartekintza/Genero_Indarkeria/pdf/dokumentuak/MacroEncuesta_2009.pdf

1. kapitulua. BABES SOZIALAREN ESPARRUKO BALIABIDEAK

Kapitulu honen bitartez gehiago jakin nahi da indarkeria-egoeraren bat jasan dutelako babes sozialaren esparruan eskainitako baliabide publikoetara iristen diren emakumeen inguruan. Hortaz, emakume horien oinarrizko ezaugarrien berri izan nahi dugu, hainbat galderari erantzuna emanez, honako hauei adibidez: erakunde-laguntzaren eskaria igo al da? zer ezaugarri dituzte erabiltzaileek eta nola aldatzen dira? nola iristen dira baliabideetara? foru-aldundietako edo autonomia-erkidegoetako baliabideetan, ba al dago alderik jatorriko udalerrien arabera? zenbat adingabek jasotzen dute arreta horrelako baliabideen bitartez? 2013. urteko datuez gain, aldagaiak denboran zehar nola bilakatu diren ikus dezakegu, 2004an Behatokiaren jarduera hasi zenez geroztik erregistratutako datuak aintzat hartuta, eta, oraindik hamar urteko aldia gainditu ez bada ere, joera eta mugimendu batzuk atzeman ditzakegu kasu horiek zerbitzu publikoetako erregistroetan izan duten eraginaren inguruan. Hurrengo orrietan, harrera-baliabideetan, aholkularitza juridikoan, arreta psikologikoan, familiako esku-hartze espezializatuan eta familia-elkargunean erregistratutako emakumeen aurkako indarkeria-kasuei buruzko informazioa jaso da, Bizkaiko Foru Aldundiak zein lurraldeko udalerri edo mankomunitateek gaitutako edo kudeatutako baliabideei dagokienez. Gainera, autonomia-erkidegoko esparruan laguntza ekonomikoen eta etxebizitzaren alorretako baliabideetan artatutako Bizkaiko emakumeei buruzko datuak jaso dira, baita 900 840 111 Telefono bidezko Arreta Zerbitzuan jasotako eskaerei buruzko datuak ere.

1.1. HARRERA BALIABIDEAK Esparrua eta egoera orokorra Genero-indarkeriaren aurkako babes integraleko neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 19 artikuluak, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeek gizarte-laguntza integrala jasotzeko duten eskubideari buruzkoak, emakume horiek “arretako, larrialdiko, laguntza eta harrerako eta erabat suspertzeko gizarte-zerbitzuak” jasotzeko eskubidea dutela ezartzen du. Gainera, Emakumeen eta gizonen berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legearen 57. artikuluak honela dio: “foru- eta toki-administrazioek, beren eskumenen eremuan, etxeko tratu txarren biktimek dituzten aldi baterako babes- eta bizileku-premiei erantzuteko harrera-baliabide nahikoak izango direla bermatuko dute”, eta honako hau argitzen du: “20.000 biztanletik gorako udalerri guztiek eta kopuru hori gainditzen duten mankomunitateek (eratuta daudenek edo sortuko direnek) harrera-pisuak izan behar dituzte, etxeko tratu txarren biktimek dituzten aldi baterako babes- eta bizileku-premia larriei erantzuteko”. Gainera, honako hau ere adierazten du “euskal herri-administrazio eskudunek hau bermatuko dute: lurralde historiko bakoitzean harrera berehala egiteko gizarte-zerbitzu bana egongo dela gutxienez. Zerbitzu horrek urte osoan eguneko hogeita lau orduetan lan egingo du...”. Lege-agindua garatuz, etxeko eremuan tratu txarren biktima diren emakumeen harrerarako baliabideak arautzen dituen irailaren 11ko 148/2007 Dekretuak etxeko eremuan tratu txarren biktima diren emakumeentzat EAEn ezarrita dauden harrera baliabideen kalitateko eta funtzionamenduko gutxieneko baldintza eta irizpideak arautzen ditu, baliabide horien titulartasuna edozein izanik ere. Dekretu horrek honela sailkatzen ditu harrera-baliabideak: - Berehalako harrera-zerbitzuak: Egonaldi laburreko baliabideak —eguneko 24 orduetan, urteko egun guztietan, balia daitezkeenak–—, etxean tratu txarren biktima izan diren emakumeak berehala eta baliabide egokienera bideratu aurretik haien premiak balioesteko behar den denboran hartzen dituztenak. - Harrera-etxebizitzak, egonaldi ertain edo luzekoak: etxean tratu txarren biktima diren emakumeen babes-eskaerei erantzuteko eta aldi baterako ostatua emateko baliabideak. - Harrera-zentroak, egonaldi ertain edo luzekoak: etxean tratu txarren biktima izan diren eta esku-hartze espezializatu integrala behar duten emakumeen babes-eskaerei erantzuteko eta aldi baterako ostatua emateko baliabideak. Bizkaiko Lurralde Historikoan, Foru Aldundiak eta hainbat udalerrik eta mankomunitatek dute harrera-zerbitzuen titulartasuna. Baliabide batzuek hamarkadak daramatzate indarrean, eta beste batzuk, berriz, orain gutxi sortu dira. Foru-aldundiak larrialdi-zerbitzua kudeatzen du lurralde osoan, eta egonaldi ertaineko eta luzeko premiei erantzuteko zentroak ere eskaintzen ditu, baita gizarteratzeko eta laneratzeko etxebizitzak ere, udalerri eta mankomunitateek kudeatutako harrera-etxebizitza eta arreta integraleko zentroez gain. Beheko taulan jasotako datuek, baliabide horiek azken urtean nola erabili diren ematen digute aditzera.

1.1 taula. Indarkeriaren biktima diren emakumeen harrera BLHan: baliabide espezifikoak (etxebizitzak, zentroak), erantzundako eskaerak eta hartutako emakumeen ezaugarriak. 2013

BALIABIDEAK HARTUTAKO PERTSONAK EMAKUMEEN EZAUGARRIAK

ERAKUNDEA B

ALI

AB

IDE

KO

PUR

UA

PLA

ZA

KO

PUR

UA

HARTUTAKO PERTSONAK

GUZTIRA EMAKUM.

SEME-ALAB. KOP.

ALAB.

SEM.

INOREN LAGUNTZA

BEHAR DUTEN PERTS. KOP.

EMAKUM. AURK IND.

BIKOT. BIKOT. OHIA

EMAK. AURK. FAM.

INDAR. (aurrek.

ondor., eta abar)

EMAKUME ETORKINAK

EMAKUME DESGAITUAK

BFA LARRIALD. 1 15 151 81 70 ^ 32 ^ 38 ^ 0 73 8 47 6

BFA E/L zentroa** 1 26 25 12 13^ 9^ 4^ 0 12 0 8 1 BFA GIZART. eta. LANER. etxeb.

1 16 0 - - - - - - - - -

ABANTO Y C. 1 5 4 2 2 1 1 0 2 0 2 0

AMOREBIETA-ETX. 1 5 0 - - - - - - - - -

BARAKALDO 1 16 35 20 15 4 11 0 20 0 8 3

BASAURI 2 10 3 2 1 0 1 0 2 0 2 0

BILBAO 9 43 60 28 32 ^ 17 ^ 15 ^ 0 28 0 21 0

DURANGO 1 5 4 2 2 1 1 0 1 1 1 0

ERMUA 1 4/5 0 - - - - - - - - -

GALDAKAO 1 5 5 2 2 0 2 1 2 0 1 0

SANTURTZI 1 5 6 2 4 1 3 0 2 0 2 0

SESTAO 1 5 5 3 2 2 0 0 2 1 0 0

BUSTURIALDEKO Mankomunitatea

1 5 0 - - - - - - - - -

* Ia guztietan adingabeak dira. Zifraren ondoan ^ ikurrak adierazten du emakumeak seme edo alaba adingabe bat daukala. ** Kasu berriak Iturriak: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Saila (foru-baliabideei buruzko datuak)

BLHko udal eta mankomunitateak (gainerako datuak)

Egileak egina.

1.1.1. Bizkaiko Foru Aldundiaren baliabideak 1.1.1.1. Larrialdiko harrera

Zerbitzuaren ezaugarriak

Bizkaiko Foru Aldundiaren Larrialdi Zerbitzuak ostatua eskaintzen die bikotekidearen edo bikotekide ohiaren eskutik tratu txarrak jasan dituzten emakumeei, baita emakume horien seme-alabei eta haien laguntza behar duten beste pertsona helduei ere.

Zerbitzuak 15 plaza dauzka eta laguntzeko langileak eskaintzen ditu, eguneko 24 orduetan. Taldea hamar profesionalez osatua dago: koordinatzaile bat eta bederatzi gizarte-hezitzaile, guztiak emakumeak.

Erantzundako eskaerak

2013an 81 emakumek erabili zuten larrialdiko baliabidea, beren seme-alabekin batera (70 guztira). Bi kopuru horiek zenbatuta, zerbitzuak guztira 151 pertsona hartu ditu. Aurten ez da hartutako emakumeen laguntza behar duten helduen kasurik erregistratu, eta haiek ere baliabidearen barruan hartu beharko ziratekeen, emakume horiekin batera. Aurreko urteari dagokionez (2012), emakume kopuruak beherakada txikia izan du (% -12,9). Nolanahi ere, kopuru hori bat dator hamarkadako batez besteko balioarekin (88 erabiltzaile urtean). Aldi horretan, muturreko balioak erregistratu dira, batetik, 2010. urtean, kopuru txikien eta ezohikoenarekin (55 erabiltzaile); eta, bestetik, 2007an, gorenarekin (108 erabiltzaile).

Emakume horietatik 4k berriz ere baliabidera jo behar izan dute 2013an.. Urtero erregistratzen dira baliabidean berriz sartzen diren zenbait erabiltzaile, emakume batzuek bertara behin baino gehiagotan itzuli behar izaten dutelako urtean zehar (pertsona horien laguntza behar dutenekin batera), ostatu- eta segurtasun-premiak ezin izan dituztelako beste bide batzuen bitartez bete.

1.1. grafikoa. Larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA) erregistratutako emakume kopurua eta sarrera kopurua. 2004-2013

0

20

40

60

80

100

120

Emakume kop. 98 87 103 108 102 86 55 69 93 81

Sarrera kop. 100 93 108 116 107 87 57 69 100 79

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Oharra: Emakume kopuruaren barruan hartu dira erreferentziazko urtean baliabidea erabili duten emakume guztiak, bai urte horretako urtarrilaren 1erako baliabidean bilduta zeudenak, bai urte horretan sartu direnak. Sarrera kopuruaren barruan, berriz, bi erabiltzaile mota horien artean erreferentziazko urtean erregistratutako sarrerak bildu dira. Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

1.2 taula. Urtean zehar larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA) berriz sartzen diren pertsonak. 2004-2013

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Emakume kopurua 2 6 5 8 5 3 4 2 8 4 Emakume guztien gaineko %-a 2,0 6,9 4,9 7,4 4,9 3,5 7,3 2,9 8,6 4,9 Seme-alab. kopurua 5 0 3 7 3 2 3 4 4 3 Seme-alaba guztien gaineko %-a 6,3 0,0 5,0 9,5 4,1 2,9 6,7 5,4 5,1 4,3

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Baliabidean hartutako emakumeekin batera haien seme-alabak etorri dira, 70 guztira (32 neska eta 38 mutil), hilabete 1etik 30 urtera bitarteko adinekin, taldearen batez besteko adina 6 urte izanik. Ohikoa denez, gehienak (% 97,1) adingabeak dira: 31 neskatxa eta 37 mutiko. Amek baliabidera itzuli behar izanak hiru seme-alabari eragin die. Aldez aurretik adierazi dugunez, 2004az geroztik urtero-urtero, erabiltzaileren batek baliabidera itzuli behar izan du, gehienetan seme-alabekin gainera; jakina, egoera gatazkatsu horrek haurrak ere hartzen ditu eraginpean. 2004tik 2013ra bitarte erregistratutako datuek agerian jartzen dutenez, etxeko eremuan emakumeek jasaten duten indarkeriaren ondorioz, urtero batez beste adin desberdinetako 70 adingabe edo gazte oso egoera zailean aurkitzen dira, eta horregatik beren etxea utzi behar izaten dute edo foru-aldundiko larrialdiko harrera-zerbitzuan sartu, amekin batera.

1.2 grafikoa. Larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA) erregistratutako seme-alaben kopurua eta sarrera kopurua.

2004-2013

0

20

40

60

80

100

Seme-alaben kop. 80 64 60 74 73 68 45 74 79 70

Sarrera kop. 85 64 63 81 76 70 48 76 80 70

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Oharra: Amekin batera Larrialdiko Zerbitzuan hartutako emakumeen seme-alabak Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

Emakumeen eta haien seme-alaben kopurua aintzat hartuta, zerbitzuak urtean 158 pertsona artatzen dituela esan dezakegu. Hamar urteetan, 1.400 pertsonak baino gehiagok erabili dute Lurraldean gertatutako larrialdi-egoerak estaltzeko sortutako baliabide hau.

1.3 taula. Larrialdiko harrera-zerbitzua (BFA) erabili duten emakumeak eta seme-alabak. 2004-2013.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 GUZTIZKOA

Emakumeak 98 87 103 108 102 86 55 69 93 81 801 Seme-alabak 80 64 60 74 73 68 45 74 79 70 617 GUZTIZKOA 178 151 163 182 175 154 101 143 172 151 1.418

Oharra: Urteko datuei dagokienez honako ohar hau egin behar da: zenbait emakumerekin batera, emakume horien laguntza behar duten beste heldu batzuk sartzen dira zerbitzuan eta ez dira zenbatzen; beraz, urtean artatutako pertsonen kopurua handiagoa izango da taulan jasotakoa baino. Hamar urteetako guztizko datuei dagokienez, aipatzekoa da kasu batzuk bi aldiz zenbatuta egon daitezkeela, litekeena delako emakume bera urte desberdinetan baliabidean sartu izana.

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

Banako edo familiako sarrera 2013an zerbitzuan hartutako emakumeen % 52k seme-alabak ditu ardurapean, eta baliabideak haien ardura ere hartu behar du, ehuneko hori pixka bat txikiagoa izanik aurreko urtean (2012) erregistratutakoa baino (% 57). Denboran atzerago egiten badugu ikusten dugu azken urteetan familiako sarreren ehunekoak gora egin duela banako sarreren aldean. 2011ra arte ia-ia etengabe egin du gora, eta urte horretan gehieneko maila erregistratu zen aintzat hartutako aldian, erabiltzaileen bi heren familiarekin sartu zirelako. Baliabidean seme-alabekin (gehienak adingabeak) sartzen diren emakume gehienek antzeko adina eta bizi-zikloa dute (2013an emakume horien % 81,5, 40 urtetik beherakoa zen).

1.3 grafikoa. Emakumeak larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA), baliabidean sartzeko moduaren arabera (seme-alabekin edo

seme-alabarik gabe). 2006-2013

40,8 47,2 45,1 48,8 58,2 66,757,0 51,9

59,2 52,8 54,9 51,241,8 33,3

43,0 48,1

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

emak

umee

n %

Seme-alabekin Seme-alabarik gabe


Familien osaerari dagokionez, harreren % 52,4an, erdian baino pixka bat gehiagoan beraz, amak eta seme edo alaba batek osatzen dute harrera; % 29an, amak eta bi seme-alabak edo gehiagok, eta % 19an amak eta hiruk edo gehiagok. Azken kasu horri dagokionez, 2013an familia ugariek ehuneko handiena eman zuten aintzat hartutako aldian. Familiaren osaera aldatzen da urtetik urtera, baina urtero-urtero zenbait familia ugari izaten dira zerbitzuaren erabiltzaileen artean.

1.4 grafikoa. Emakumeak seme-alabekin (%) larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA), familiaren tamainaren arabera. 2006-2013

64,3 66,7 58,747,6

65,6 63,0 67,952,4

31,0 23,526,1 42,9

31,323,9 20,8

28,6

4,8 9,8 15,2 9,5 3,113,0 11,3 19,0

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Seme edo alaba batekin 2 seme-alab. 3 seme-alab. edo geh.


Erasotzailearekiko harremana 2013an larrialdiko zerbitzuan hartutako emakumeen % 90k indarkeria-egoera bat jasan du bikotekidearen edo bikotekide ohiaren eskutik (73 emakume); eta gainerako % 10ak (8 emakume) familia barneko problematika bat dauka (indarkeria familiakoen eskutik). Bikotekidearen edo bikotekide ohiaren eskutik jasandako indarkeria-kasuei dagokienez, gehienak (% 82) egungo bikotekidearen eskutik jasandako indarkeria-egoerak dira, eta % 18 bikotekide ohiaren eskutik jasandakoak.

1.5 grafikoa. Emakumeak larrialdiko zerbitzuan (BFA) erasotzailearekiko harremanaren arabera. 2013

Bikotekidea/ bikotekide ohia %

90

Beste batzuk % 10


Bizileku-udalerriak 2013an hartutako emakumeak Bizkaiko 27 udalerritan bizi dira. Herrigune desberdinak dira, biztanle kopuruaren eta lurraldean kokatuta dauden tokiaren arabera, eta ezaugarri horiek errepikatzen dira baliabide honek urtero bere gain hartzen dituen eskaeretan. Emakume gehienak (39, hau da, baliabide honetan artatutakoen % 48) Bilbon bizi dira. Artatutako emakumeen ezaugarriak Adin-taldeak Aurreko urteen antzera, 2013an, 40 urtetik azpikoen taldeak nagusitu dira larrialdiko zerbitzuko erabiltzaileen artean, hartutako emakumeen % 81,5 baitira. Haietatik % 39,5 30 urtetik beherako emakumeak dira. Batez besteko adina 34 urte da (18 urtetik 72 urtera bitarte).


Jatorria Aurreko urtean bezala (2012), 2013an hartutako emakumeen % 58k atzerriko jatorria dute, hau da, hamar erabiltzailetik ia seik. Datu horrek agerian uzten du atzerriko emakumeak gehiegi ordezkatuta daudela, biztanlerian duten garrantzia aintzat hartuta (Bizkaiko emakumeen % 6,2 dira) Emakume horien % 34 (16) egoera irregularrean zegoen, kolektibo horren kalteberatasun bereziaren adierazgarri argia.

1.6 grafikoa. Emakumeen banaketa (%) larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA), adinaren arabera. 2006-2013

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

<30 urte 31-40 urte 41-50 urte 51-64 urte >65 urte

1.7 grafikoa. Emakumeak (%) larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA) jaiolekuaren arabera. 2004-2013

37,8 43,7 43,7 53,7 54,9 59,3 61,8 69,658,1 58,0

62,2 56,3 56,3 46,3 45,1 40,7 38,2 30,441,9 42,0

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

emak

umee

n %

Atzerrikoak EAE+beste aut. erk. batzuk

Oharra: 2004ko eta 2005eko datuak “nazionalitateari” buruzkoak dira; 2006ko eta ondorengo urteetako datuak, berriz,

“jaiolekuari” buruzkoak Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

2013an baliabidea erabili dutenak jatorriaren arabera aztertzean zera ikusten dugu, aurten erregistratutako beherakadak bi taldeetan eragin duela, eta bertakoek eta atzerrikoek presentzia txikiagoa izan dutela baliabidean aurreko urtean baino. Hurrengo grafikoan, 2004tik 2013ra bitarte larrialdiko zerbitzura bertaratutako emakume kopuruen bilakaera ikus dezakegu, nazionalitatearen arabera. Bertakoen kasuan, 2006tik 2010era bitarte etengabe egin dute behera, eta horixe da haien ezaugarririk nabarmenena.. Horrekin batera, atzerritarren eskaeren gorakada 2007an areagotu zen, eta harrezkero etengabe egin du gora.

1.8 grafikoa. Emakumeak larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA) jaiolekuaren arabera. 2004-2013

0

10

20

30

40

50

60

70

Em

akum

e ko

p.

EAE+beste aut. erk.batzuk

61 49 58 50 46 35 21 21 39 34

Atzerrikoak 37 38 45 58 56 51 34 48 54 47

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Oharra: 2004ko eta 2005eko datuak “nazionalitateari” buruzkoak dira; 2006ko eta ondorengo urteetako datuak, berriz,

“jaiolekuari” buruzkoak Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

Gainera, 2004. urtea oinarritzat jotzen badugu, lehen datuak urte horretakoak direla aintzat hartuta, erabiltzaileak nazionalitatearen arabera nola banatzen diren aztertzean zera ikusten dugu, eskariaren

igoera edo mantentzea atzerriko emakumeei esker gertatzen dela (urte batean ere bertako emakumeen kopuruak ez du 2004ko erregistroa gainditu). Datu horri dagokionez gogora ekartzekoa da kautelazko neurri zibilen artean (Babes Agindua barne 1, 2003tik indarrean dagoena), familia-etxebizitza erabili eta baliatzeko aukera ematea dagoela, baina horrek ez du inondik inora txikiagotzen horrelako baliabideak edukitzeko premia, artatutakoei buruzko zifrek erakusten dutenez.

1.9 grafikoa. BFAko larrialdiko harrera-zerbitzuak artatutako emakume kopuruaren aldakuntza (%) 2004* urtearen aldean, jaiolekuaren arabera. 2005-2013

-80,0

-60,0

-40,0

-20,0

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

alda

kunt

za (%

)

EAE+beste aut. erk. batzuk -19,7 -4,9 -18,0 -24,6 -42,6 -65,6 -65,6 -36,1 -30,6

Atzerrikoak 2,7 21,6 56,8 51,4 37,8 -8,1 29,7 45,9 23,7

Guztira -11,2 5,1 10,2 4,1 -12,2 -43,9 -29,6 -5,1 -6,9

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

(*) Espainiako naz. emak. kop.= 61; Atzerriko naz. emak. kop.= 37; Guztizko emak. kop.= 98. Oharra: 2004ko eta 2005eko datuak “nazionalitateari” buruzkoak dira; 2006ko eta ondorengo urteetako datuak, berriz, “jaiolekuari” buruzkoak. Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

1.4 taula. Emakumeak larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA), jaiolekuaren arabera. 2004-2013.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 GUZTIZKOA EAE + beste aut.-erk. batzuk 61 49 58 50 46 35 21 21 39 34 414 Atzerrikoak 37 38 45 58 56 51 34 48 54 47 468 GUZTIZKOA 98 87 103 108 102 86 55 69 93 81 882

Oharra: 2004ko eta 2005eko datuak “nazionalitateari” buruzkoak dira; 2006ko eta ondorengo urteetako datuak, berriz, “jaiolekuari” buruzkoak”

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Baliabide honen eskaria finkatu izanak agerian uzten du harrera-baliabide batera iristeko aukera bermatu beharra dagoela, zerbitzuaren ardurapeko larrialdi-egoeretako baten aurrean. Hori argi eta garbi berresteko, datu horiek konpara ditzakegu atzerriko emakumeek indarkeria jasaten duten emakumeentzako bestelako baliabide espezifikoez (laguntza psikologikoa, familiako esku-hartze espezializatua, egonaldi ertaineko edo luzeko harrera eta abar) egiten duten erabilerari buruzko datuekin. 2013an baliabidean artatutako atzerriko 47 emakumeen jatorriari dagokionez:

1 27/2003 Legea, uztailaren 31koa, etxeko indarkeriaren biktimak babesteko Agindua arautzen duena (183. BOE, 2003/08/01ekoa).

Kontinenteen arabera, 2013an Afrikatik etorritako emakumeek osatzen dute talderik

handiena: baliabidean artatutako atzerritarren % 46,8 dira, eta guztizkoaren laurdena baino pixka bat gehiago (% 27,2). Atzerriko erabiltzaileen % 38,3 Amerikatik dator, % 12,8 Europako herrialdeetatik, eta gainerakoak (% 2,1) Asiatik.

Eremu geografikoen arabera, Latinoamerikak du ordezkaritza zabalena (% 38,3), eta,

jarraian, Magrebeko herrialdeek (% 29,8).

Herrialdez herrialde, 2013an baliabidearen barnean hartuta zeuden 18 herrialdeetatik lauk (% 55,3): kasuen erditik gora berenganatu dute. Marokok du ordezkari gehien (atzerriko erabiltzaileen % 27,7 herrialde horretatik dator); Brasilekoak eta Paraguaikoak % 10,6 dira, eta Errumaniakoak % 6,4, hurrenez hurren.

1.5 taula. Atzerriko emakumeak larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA), jaiolekuaren arabera. 2013.

Kop. º %

Artatutako emakume guztien %

Atzerriko emakumeen %

BLHan GUZTIZKOA 47 100,0 58,1 100,0 EUROPA 6 12,8 7,4 29,1 EB 27 3 6,4 3,7 26,9

Errumania 3 6,4 3,7 13,5 Gainerako Europa 3 6,4 3,7 2,2

Albania 1 2,1 1,2 0,01 Ukraina 2 4,3 2,5 0,6

AFRIKA 22 46,8 27,1 12,5 Magreb 14 29,8 17,2 ---

Aljeria 1 2,1 1,2 1,8 Maroko 13 27,7 16,0 4,9

Gainerako Afrika 8 17,1 9,9 --- Ekuatore Ginea 2 4,3 2,5 0,8

Mali 1 2,1 1,2 0,2 Nigeria 2 4,3 2,5 1,3

Kongoko Errepublika 1 2,1 1,2 0,3 Senegal 2 4,3 2,5 0,8

AMERIKA 18 38,3 22,3 53,2 Latinoamerika 18 38,3 22,3 ---

Brasil 5 10,6 6,2 5,3 Kolonbia 2 4,3 2,5 7,6 Ekuador 1 2,1 1,2 2,5

Honduras 2 4,3 2,5 1,2 Mexiko 2 4,3 2,5 0,7

Nikaragua 1 2,1 1,2 2,9 Paraguai 5 10,6 6,2 8,1

Estatu Batuak eta Kanada 0 0,0 0,0 0,5 ASIA 1 2,1 1,2 5,2

Pakistan 1 2,1 1,2 0,3 OZEANIA 0 0,0 0,0 0,1

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren (Larrialdiko zerbitzuari buruzko datuak) eta EINen (biztanleriari buruzko datuak: atzerriko emakumeak jaiolekuaren arabera) datuetan oinarrituta egina.

Oro har, larrialdiko zerbitzuan bildutako nazionalitateen banaketa beti ez dator bat, proportzioan, erroldako atzerritarrei buruzko datuekin, eta bestetik iturri horren barruan ez dira hartu Bizkaian erroldatu gabe bizi diren eta baliabideak erabiltzen dituzten herritarrak. Nazionalitate desberdinetako herritarrek jokabide desberdinak dituzte eskaerak eskatzeko eta erabiltzeko garaian, eta horrek agerian uzten du heterogeneotasuna nagusi dela hainbat alorretan: kultura-faktoreak, tratu txarren egoerak bizitzeko eta haiei aurre egiteko moduak, baliabideei eta biktimen eskubideei buruzko jakintza-maila, erakundeetara hurbiltzeko prestasuna, indarkeria sufritzen duten emakumeentzako laguntza konstruktiboa ahalbide dezaketen sareak eta abar. Faktore horiek eta beste batzuek askotariko errealitatea erakusten dute, eta erakundeek horiek guztiak hartu behar dituzte aintzat esku-hartze eraginkor bat diseinatu eta garatzeko. Ildo horretan nabarmentzekoa da hizkuntza ez jakitea baliabidean sartzeko eta esku-hartzerako oztopo izan ez dadin bermatzeko, 2008. urtetik itzulpen-zerbitzua dugula abian, telefono bidezkoa eta aurrez aurrekoa, eta 50 hizkuntza baino gehiagotan erabiltzeko modukoa, harrera-zentroetan eta/edo Bizkaiko Foru Aldundiko Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzuak egiten duen zuzeneko esku-hartzean sortzen diren premiei erantzuteko. 2013. urtean, larrialdiko harrera-zerbitzu honetan telefono bidezko eta aurrez aurreko interpretazioa behar izan da bi hizkuntzatan, arabieraz eta frantsesez, balioespen-elkarrizketetarako. Beste kalteberatasun batzuk Foru Aldundiko larrialdiko zerbitzuan hartutako emakumeetatik seik arazo elkarturen bat zuten: ezgaitasuna (fisikoa edo psikikoa) edo toxikomania. 2013an baliabidea erabili duten emakumeen % 7,4 dira.

Egonaldiaren iraupena Aurten, larrialdiko zerbitzuan emandako egonaldiaren batez besteko iraupena 13 egun izan da, aurreko urtekoa (11 egun) baino pixka bat handiagoa. Baliabidean emandako babez besteko egonaldiak goranzko bilakaera izan du 2004. urteaz geroztik. Urte hartatik erregistratutako balio handiena 2013koa da, eta, konparazio bat eginez, batez besteko egonaldia zortzi egunetan igo da aintzat hartutako aldian. Adierazle horren nondik norakoak argi eta garbi uzten du larrialdiko zerbitzura iristen diren kasuak gero eta konplexuagoak direla, batetik, tratu txarren egoerekin elkartutako problematikak nabarmentzen direlako, eta, bestetik, arreta-sistemak zailtasunak dauzkalako harrera-premiari behar bezalako jarraipena emateko beste erakunde batzuen eskumeneko bizitegi-baliabideetan. Zehazki, 2013an azken faktore hori funtsezkoa izan da egonaldien batez besteko iraupena luzatzeko, Bilbon bizi eta Bilboko Udalean egonaldi ertaineko eta luzeko baliabideetan harrera behar zuten emakumeen harrera luzatu egin delako foru-aldundiko larrialdiko baliabidean; hala, Bilbon bizi eta Bilboko Udalaren eskumeneko egonaldi ertaineko eta luzeko etxebizitzetara igaro ziren emakumeek, batez beste, 23 egun eman zuten Foru Aldundiko larrialdiko harrera-zerbitzuan.

1.10 grafikoa. Batez besteko egonaldia larrialdiko harrera-zerbitzuan (BFA).

2004-2013

57

8 87

6

8 9

11

13

0

2

4

6

8

10

12

14

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Egun

ak (b

atez

bes

te)

Oharra: Egonaldiaren batez besteko iraupena urtean izandako alten arabera kalkulatzen da.

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Egonaldi ertaineko edo luzeko harrera-baliabideetara igarotzea Larrialdiko zerbitzuan egonaldia amaituta, beharrezkoa bada, aldi baterako ostatu-eskaerei erantzuteko sortu diren egonaldi ertaineko edo luzeko baliabideetan luzatzen da harrera. Bizkaian, foru- eta udal-titulartasuneko egonaldi ertaineko edo luzeko baliabideak daude, azken horiek lurraldeko hainbat udalerriren eta mankomunitateren ardurapean. 2013an larrialdiko zerbitzutik igaro ziren emakumeen ia heren batek (% 32,1) aldi baterako harreran jarraitu behar izan zuten foru- edo udal-baliabideetan. 26 emakume dira, eta guztira 23 seme-alaba

zeuzkaten ardurapean, 21 adingabeak (12 neskatxa eta 9 mutiko). Horrek esan nahi du erakunde-ostatuko egoera luzatu egin zela, proportzioan, larrialdi-zerbitzuan amekin batera sartu ziren adingabeen % 31rentzat. 2013ko datua koherentea da aurreko urteetako erregistroekin; azken horien arabera, argi dago bizitegi-baliabideak eduki beharra dagoela prozesuaren fase guztietan sortzen diren premietara egokituta.

1.11 grafikoa. BFAko larrialdiko zerbitzuan hartutako emakumeak (%), egonaldi ertaineko eta luzeko baliabideetara

igarotzen direnak eta igarotzen ez direnak bereizita. 2006-2013

22,332,4 29,4 27,9 30,9

39,1 45,232,1

77,767,6 70,6 72,1 69,1

60,9 54,867,9

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

emak

umee

n %

Egonaldi E/Lra igarotzen dira Ez dira egonaldi E/Lra igarotzen


Egonaldi ertaineko edo luzeko baliabideetara igarotzen diren emakumeen erdia baino gehiago (% 54) udal-baliabideetan birkokatzen dira, eta batez ere Bilboko Udalak kudeatzen dituenetan (11 emakume eta 7 adingabe), Foru Aldundiko larrialdiko zerbitzuan sartzen diren emakumeen ehuneko handi bat Bilbotik baitator, lurraldearen biztanle-egiturari jarraiki.

1.1.1.2. Foru Aldundiko egonaldi ertaineko eta luzeko harrera-baliabidea Zerbitzuaren ezaugarriak Bizkaiko Foru Aldundiak arreta integraleko bizitegi-zerbitzua dauka etxeko eremuan indarkeriaren biktima diren emakumeentzat, bai bakarrik daudenentzat, bai haien laguntza behar duten pertsonekin (seme edo alaba adingabe edo adinez nagusiak, beste heldu batzuk eta abar) bizi direnentzat. Egonaldi ertaineko eta luzeko harrera-zentro horrek 26 plaza ditu (erreferentzia gisa honako banaketa hau egin dezakegu: 10 plaza emakumeentzat eta 16 plaza haien ardurapeko pertsonentzat). Foru Aldundiko larrialdiko zerbitzua (sartutako emakume gehienak zerbitzu horretatik datoz) edo udalaren oinarrizko gizarte-zerbitzuak arduratzen dira emakumea baliabide horretara eramateaz. Indarkeriaren biktima diren emakumeei eta haien seme-alabei arreta integrala eskaintzeko zentro espezifiko hori indarrean egon arren, foru-aldundiko beste harrera-zerbitzuetan sartzen diren emakumeen ehuneko handi batek indarkeria-egoerak jasan ditu familia-egoeran ere, bai bikotekidearen edo bikotekide ohiaren eskutik, bai jatorriko familiako pertsonen eskutik. Emakumearen adinaren edo bizi-zikloaren unearen arabera, litekeena da, larrialdiko harrera-zerbitzuan sartzean egindako balioespena ikusirik, emakumea beste zentro batean sartzea egokiagoa dela ebaztea, emakume gazteen zentro batean adibidez, bertan aurki dezakeen esku-hartzeak, tratu txarren problematikari heltzea lehentasuna dela ahaztu gabe, beste alderdi batzuk ere aintzat har ditzan emakumearen adinera egokituta, alderdi akademikoak edo prestakuntzakoak esaterako, eta alderdi horiek intentsitate eta iraupena handiagoa behar dute. Erregistratutako eskaria Urtero-urtero hainbat emakumek aldi baterako osatua eskatzen dute egonaldi ertaineko edo luzeko baliabideetan, eta aribideko urtean sartzen dira; aldi berean, aurreko ekitaldietan sartu diren beste batzuek bertan jarraitzen dute, bakarrik edo haien laguntza behar duten pertsonekin. 2013an 52 pertsona bildu dira guztira harrera modalitate horretan: 25 emakume eta 27 seme-alaba, azken horien % 92,6 adingabeak izanik. 2013an sartutako kasu berriak emakumeen % 48 dira, eta urtean zehar baliabidean haiekin jarraitzen duten seme-alaben proportzioa berdina da.

1.6 taula. Etxeko eremuko tratu txarrengatik BFAko egonaldi ertaineko edo luzeko zentroetan hartutako pertsonak. 2013. Guztira Kasu berriak Aurreko kasuak Pertsonak guztira 52 25 27 Emakume kopurua 25 12 13 Seme-alaben kopurua 27 13 14 Laguntza behar duten helduen kopurua 0 - -

Kasu berriak: 2013an sartutako kasuak.. Aurreko kasuak:. 2013/01/01 baino lehen sartutako kasuak *Adinez nagusiak: 2 (mutil 1 eta neska 1). Adingabeak. 25 (17 neskatxa eta 8 mutiko). Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

Hurrengo grafikoak erakusten du kasu berriak bizitegi-baliabide honetara iristean izandako bilakaera (sarrera aribideko urtean gertatzen da). Urtean hogei pertsonako kopurua gainditu ohi da emakumeak eta haien laguntza behar duten pertsonak zenbatuta.

1.12 grafikoa. Etxeko eremuan tratu txarrak jasateagatik egonaldi ertaineko edo luzeko zentroeran sartu diren kasu berriak (BFA). 2005-2013

05

10152025303540

Pert

sona

kop

.

Guztira 36 28 29 24 20 8 29 31 25

Emakumeak 19 15 15 13 10 5 13 17 12

Seme-alabak 17 13 14 11 10 3 16 14 13

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013


Kasu berri horien jatorriari dagokionez, 2012an bezala, 2013an larrialdiko foru-zerbitzutik bideratzea izan da ohikoena eta ia-ia irtenbide bakarra. Gutxi gorabehera, urtero baliabidean sartzen ziren emakumeen % 70, batez beste, bide hori erabiliz sartzen zen, baina azken bi urteetan ehunekoak % 90 gainditu du. 2013an, 11 emakume eta 13 seme-alaba (talde osoa) sartu dira horrela. Erasotzailearekiko harremana 2013an egonaldi ertaineko edo luzeko foru-baliabidean sartu diren emakume guztiak (12) egungo bikotekidearen indarkeriaren biktima dira. Kasu berrien profila

Adinari dagokionez, erabiltzaileen % 25 30 urtetik beherakoa da, eta % 83,3ak ez ditu oraindik 40 urteak bete.

Seme-alaben artean bada oraindik urtebetea bete ez duenik, baita 31 urte bete duenik ere, eta batez besteko adina 4,5 urte da.

Kalteberatasun erantsiei dagokienez, emakumeetako batek ezgaitasun bat zuen.

Jatorriari dagokionez, atzerriko emakumeak % 67 dira Magrebetik eta Latinoamerikatik

datoz, neurri berean (% 50).

1.13 grafikoa. BFAko egonaldi ertaineko edo luzeko harrera-zentroetan sartutako emakumeen kasu berriak (%), jaiolekuaren arabera. 2005-2013

47,4 40,0

73,3 69,2

40,0 40,0

76,9 70,6 66,7

52,6 60,0

26,7 30,8

60,0 60,0

23,1 29,4 33,3

% 0

% 25

% 50

% 75

% 100

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Atzerrikoak EAE + beste aut. erk. batzuk

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Interpretazio-zerbitzua, telefono bidezkoa eta bereziki aurrez aurrekoa, gero eta beharrezkoagoa da bizitegi-baliabide horietatik egindako esku-hartzerako, sartutako emakumeen artean gero eta gehiago direlako hizkuntza-zailtasunak dauzkatenak. Zentroetan hartutako emakume horiek interprete bat behar dute zentroan, astean zenbait egunetan, itzulpenak eginez zentroko lanbide arteko taldeko kideei laguntzeko eta haien lana errazteko. 2013. urtean, baliabide horretako interpretazio-zerbitzuek 450 ordutik gorako lana egin dute, eta sei hizkuntzatan eskaini dira: arabieraz, mandarin txineraz, frantsesez, ingelesez, wolofez eta portugesez.

Egonaldia Erabiltzaileek baliabidean emandako denborari dagokionez, 2013ko datuen arabera, egonaldi bakoitzak zortzi hilabetetik gorako iraupena izan du batez beste: 2006an baino bi aldiz gehiago, eta, larrialdiko zerbitzuan bezala, baliorik handiena aintzat hartutako aldian. 2013an gutxieneko erregistroa 108 egun izan da, eta gehienekoa 619 egun, hurrenez hurren. Emakumeek foru-zentroan jarraitu ahal izateko behin tratu txarren egoeratik eratorritako esku-hartze espezifikoa amaitu ondoren, ostatu-premiaren estaldura bermatzen duten baldintzak behar bezala bete behar dira, bai prozesu judizialek familia-etxebizitzaren erabileraren esleipena ebazten dutelako, bai interesdunak beste ostatu-baliabide batzuetan sartzen direlako. Emakume etorkinak gero eta gehiago dira harrera-baliabideen erabiltzaileen artean, eta etxebizitza eskuratzea zailago dute beren kondizioa dela medio; horregatik, jasandako indarkeria-egoeraren kalteberatasuna areagotu egiten da; gauzak horrela, harrera-baliabideetan denbora gehiago ematen dute.

1.14 grafikoa. BFAko egonaldi ertaineko edo luzeko zentroetan emandako egonaldiaren batez besteko iraupena. 2006-2013

261

229

180

240

180

136116

148

0

50

100

150

200

250

300

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Egun

kop

. (ba

tezb

este

koa)

Oharra: Urtean egonaldia amaitzen duten kasuen gainean egiten da kalkulua.


1.1.2. Harrera-baliabideak udalerri eta mankomunitateetan

Eskuragarri dauden baliabideak. Foru Aldundiak kudeatutako baliabideek lurralde osoa estaltzen dute, eta, horiez gain, Bizkaiko hainbat udalerrik eta mankomunitatek bizitegi-baliabideak dauzkate etxeko eremuan indarkeriaren biktima diren emakumeak eta haien laguntza behar duten pertsonak artatzeko.

Gehienak harrera-etxebizitzak dira, EAEn horrelako baliabideak arautzen dituzten modalitateekin bat etorriz2. Barakaldoko Udalaren baliabidea harrera eta arreta integraleko zentroa da, eta arreta berehala emateko eta egonaldi ertaineko eta luzeko zerbitzua dauka. Udalerri eta mankomunitateetatik jasotako datuen arabera, 2013an udal-titulartasuneko 20 baliabide zenbatu dira Lurraldean; 11 erakunderen ardurapekoak dira (hurrengo taula), eta Bizkaiko emakumeen % 61 artatzen dute. 2013an guztira 108 plaza zenbatu dira; Barakaldoko harrera integraleko zentroak 12tik 16ra igo du plaza kopurua.

1.7 taula. Indarkeria-egoeretarako udal-titulartasuneko harrera-baliabideen kopurua eta eskuragarri dauden plazen kopurua. Bizkaia. 2013

Erakunde titularra Baliabide kop. Plaza kop. 2013ko biztanleria Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbenako Udala 1 5 9.758

Amorebieta-Etxanoko Udala 1 5 18.650

Barakaldoko Udala 1 16 100.502

Basauriko Udala 2 10 41.799

Bilboko Udala 9 43 346.356

Durangoko Udala 1 5 28.691

Ermuko Udala 1 4/5 16.247

Galdakaoko Udala 1 5 29.219

Santurtziko Udala 1 5 47.020

Sestaoko Udala 1 5 28.651

Busturialdeko Mankomunitatea 1 5 28.790

Oharra: 2013an, Basauriko Udalaren harrera-etxebizitzetako bat ezin izan da erabili. Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

Lehen etxebizitzak Bilbon (1988), Ermuan (1989), Galdakaon (1990) eta Basaurin (1993) jarri ziren abian. Etxeko tratu txarren eta sexu-erasoen biktima diren emakumeei harrera hobea egiteko erakundeen arteko I. akordioa sinatu zenez geroztik, lurraldean eskuragarri dauden udal-titulartasuneko baliabideak pixkana-pixkana igotzen ari dira, eta, horrenbestez, 2002-2012 hamarkadan zortzi erakunde gehiagok baliabide hori sartu dute beren zerbitzu-zorroan. Azkenak, Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbenako Udalak, 2012an.

2 Etxeko eremuan tratu txarren biktima diren emakumeen harrerarako baliabideak arautzen dituen irailaren 11ko 148/2007 Dekretuak (187. EHAA, 2007/09/27koa) honako sailkapen hau ezartzen du baliabide horietarako: harrera berehala emateko zerbitzuak, egonaldi ertaineko edo luzeko harrera-etxebizitzak eta egonaldi ertaineko edo luzeko harrera-zentroak.

1.1 irudia. Etxeko eremuan tratu txarren biktima diren emakumeentzako harrera-baliabideak dituzten udalerri eta mankomunitateak, lehen baliabidea sortu zen urtearen arabera3

Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

Hainbat baliabide berri abian jarri direnez, urteek aurrera egin ahala plaza kopuruak gora egin duela esan dezakegu, baina horren bilakaera edozein modutara aztertzerakoan, EAEn 2007an4 harrera-baliabideak arautzeko onartutako araudiak baliabideen egitura eta ezaugarrietarako ekarri dituen aldaketa garrantzitsuak hartu behar dira aintzat, besteak beste, etxebizitza edo zentro bakoitzaren plazak mugatzen dituena (horrek eskuragarri zeuden plazen kopuruak behera egitea ekarri zuen berekin, hasiera batean aurreikusitakoen aldean).

3 Bilbon,1988an, 1995ean, 2004an, 2005ean eta 2008an ireki dituzte harrera-etxebizitzak. Barakaldon 2007an ireki zuten harrera-etxebizitza bat, eta 2009an itxi egin zuten arreta integraleko zentroa abian jartzearekin batera

BIZKAIKO LURRALDE HISTORIKOA HARRERA BALIABIDEAK UDALERRI ETA MANKOMUNITATEEN ARABERA, LEHEN BALIABIDEA SORTU ZENURTEAREN ARABERA

1989 (Ermua)1990 (Galdakao) 1993 2002 (MSS Busturialdea) 2003 (Santurtzi, Sestao, CSS Mungialde)

1988

2007 (Barakaldo) (Durango) 2008

2009 (Amorebieta-Etxano)

(Bilbao)

(Basauri)

2012 (Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena)

Erabiltzaileak 2013an, udal-baliabide espezifiko horiek 61 emakume artatu dituzte guztira, eta emakume horiek 60 seme-alaba dituzte guztira, eta haiei inoren laguntza behar duen heldu bat gaineratu behar zaie; hortaz, 122 pertsona ditugu guztira. Emakumeen kopuruak beherakada txikia izan du (% -4,9) 2012ko kopuruaren aldean (64 emakume), eta bigarren kopuru handiena izaten jarraitu du 2004. urteaz geroztik. Erregistratutako ia kasu guztietan (% 96,7, 59 emakume), bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeriak eragin du emakumea baliabidean egon beharra. Hartutako emakumeen % 60,7k atzerriko jatorria dute (% 72 2012an). Adinari dagokionez, azpimarratzekoa da udal-baliabideak erabili dituzten emakumeetatik bakar batek ere ez dituela 65 urteak bete. Ezgaitasuna duten hiru emakume identifikatu dira. Amekin batera udal-baliabideetan egon diren seme-alaben % 96,7 (58) adingabeak dira: 25 neskatxa eta 33 mutiko. Bizkaian, harrera-baliabide espezifikoak dituzten 11 udal-erakundeetatik hiruk bakarrik ez dute erabiltzaile bat ere erregistratu 2013an. Beren familiekin batera udal-baliabide horiek erabili dituzten emakumeen % 79 Bilboko Udalaren etxebizitzetan (% 46) eta Barakaldoko Udalaren harrera integraleko zentroan (% 33) kokatu dira4. Okupazioa erregistratu duten baliabide guztietan, adingabeak ere inplikatu ditu harrerak. Horrelako baliabideen eskariaren bilakaerari dagokionez, udalerri eta mankomunitateetako erregistro guztiak aintzat hartuta, oro har artatutako pertsonen kopuruak gora egin duela ikusten da. Baliabideak izateak berak eta baliabideetan sartzeko baldintzek baldintzatzen dute sarri baliabide horietarako eskaria handiagoa edo txikiagoa izatea, eta horregatik ez da harritzekoa joera hori 2006. urteaz geroztik nabarmentzea, urte horretan baliabide berriak jarri zirelako abian, nola zerbitzurik ez zuten erakundeen eskutik, hala, baliabideen jabe baziren ere, eskaintza zabaldu nahi izan zuten erakundeen eskutik. Beheko grafikoan ikus dezakegu hori. Plaza kopurua neurtzeko, egungo araudia hartu dugu erreferentzia gisa, eta, horren arabera, baliabide bakoitzeko gehienez bost plaza ezarri behar dira (aurreko atalean horri dagokionez egindako oharrak errepikatuz).

4 Bizkaiko emakume guztien % 39,6 bi udal horietan bildu da.

1.15 grafikoa. Udal-titulartasuneko baliabide espezifikoetan artatutako pertsona kopuruaren eta eskuragarri dauden plazen kopuruaren bilakaera.

Bizkaia. 2004-2013

0

20

40

60

80

100

120

140

160

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Plaza kopurua Pertsona kopurua

Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina. 1.8 taula. Udalerri eta mankomunitateetako harrera-baliabideetan artatutako pertsona kopurua (emakumeak eta haien ardurapeko pertsonak*). Bizkaia. 2004-2013.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 04-13 K. osoa

(Emak. K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

K. osoa (Emak.

K.)

Emak./urtean (batez beste)

ABA - - - - - - - - 4 (2) 4 (2) 2,0 AMO - - - - - 0 (0) 3 (1) 3 (1) 0 (0) 0 (0) 0,4 BAR - - - 13 (9) 16 (9) 14

(8)5 29

(18) 27

(14) 38 (19) 35(20) 13,9

BAS 5 (3) 7 (4) 3 (3) 11 (5) 4 (2) 0 (0) 1 (1) 0 3 (2) 3 (2) 2,2 BIL 54

(29) 56

(26) 34

(19) 56

(28) 75

(35) 61

(32) 64

(28) 67

(31) 72

(32) 60

(28) 28,8

DUR - - - - 1 (1) 8 (3) 2 (1) 5 (2) 2 (1) 4 (2) 1,7 ERM 4 (2) 5 (4) 3 (2) 2 (2) 6 (3) 0 (0) 2 (1) 3 (2) 3 (2) 0 (0) 1,8 GAL 2 (1) 7 (4) 9 (3) 2 (2) 8 (3) 8 (3) 2 (2) 0 (0) 3 (1) 5 (2) 2,1 SAN 0 (0) 0 (0) 1 (1) 1 (1) 1 (1) 4 (2) 3 (1) 4 (1) 8 (3) 6 (2) 1,2 SES 2 (1) 2 (1) 4 (1) 0 (0) 0 (0) 2 (1) 2 (1) 1 (1) 3 (2) 5 (3) 1,1 BUS 4 (2) 7 (3) 3 (1) 0 (0) 2 (1) 0 (0) 0 (0) 3 (1) 0 (0) 0 (0) 0,8

* 2004tik 2008ra bitarte, “ardurapeko pertsonen” atalean adingabeak bakarrik bildu dira. 2009-2011 aldian, “inoren laguntza behar duten beste pertsona batzuk” ere zenbatu dira: 2009an erakunde batek ere ez du kasurik erregistratu kategoria horretan; 2010ean Bilbok 5 kasu erregistratu zituen, eta horren barruan seme-alaba adinez nagusiak hartzeko aukera dago. Azkenik, 2012. urtetik aurrera, erakunde guztien datuetan, seme-alaba adingabe eta adinez nagusiei buruzko eta inoren laguntza behar duten beste pertsona batzuei buruzko datuak hartu dira.

ABA: Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena BIL: Bilbao SAN: Santurtzi

AMO: Amorebieta-Etxano DUR: Durango SES: Sestao

BAR: Barakaldo ERM: Ermua BUS: Busturialdea (Mankomunitatea) BAS: Basauri GAL: Galdakao Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

5 2009an, Barakaldon harrera-etxebizitza bat itxi zen, eta segidan arreta integraleko zentro bat ireki zen; beraz, lehen zentroan zeuden erabiltzaileak bigarren zentrora igaro ziren. Haiek zenbat ziren zehazki ez dakigunez, eta pertsonen zenbaketan bikoizketak murrizteko, zentroan hartutako emakumeei buruzko datuak bakarrik eskaini ditugu beheko taulan, urtea amaitzean baliabide hori bakarrik zegoelako eskuragarri. Hortaz, litekeena da Barakaldoko Udalak kudeatutako baliabideetan benetan hartutako emakumeen zifra hemen eskainitakoa baino handiagoa izatea.

Bizkaiko Foru Aldundiak eta Bilboko eta Barakaldoko Udalek kudeatutako baliabideek okupazio kopuru handiak izan dituzte etengabe. Tokiko gainerako bizitegi-baliabideetan, aldiz, lurralde-mailan nolabaiteko bipolaritatea nabari da baliabideen okupazioari dagokionez.

1.16 grafikoa. Emakume kopurua udalerri eta mankomunitateetako harrera-baliabideetan. BLH. 2004-2013

05

10152025303540

Abanto

C-A

banto

Z.

Ermua

Amorebie

ta-Etx.

Durang

o

Bustur

ialde

ko M

.

Sestao

Galdak

ao

Basau

ri

Santur

tzi

Baraka

ldoBilb

ao

Em

akum

e ko

p.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

Oharra: Grafikoan udalerriak aurkeztu dira biztanle kopuruaren arabera sailkatuta, txikienetik handienera Udal-titulartasuneko baliabide horietan sartu ahal izateko, batzuetan eskatzen da baliabidea kokatua dagoen udalerrian bizitzea. Harrera-baliabideak arautzen dituen 148/2007 Dekretuaren 28.1.c eta 45.1.c artikuluetan ezarritakoa gorabehera, harrera-baliabideei buruzko udal-araudiak ez du beti esaten administratiboki udalerrian bizi ez diren emakumeek baliabidea erabiltzeko aukera dutela, baina kasu horietan aintzat hartzen da emakumeak eremuan erroldatzeko borondatea duela. Kontraesan hori sortu da udal-araudia Eusko Jaurlaritzaren Dekretuaren aurretik eman zelako eta kasu guztietan aldatu ez delako, baina nolanahi ere, harrera-eskaera bat egiten den bakoitzean, eskaera horren haritik datozen jardunek arau autonomikoan ezarritakoa bete behar dute. Bestetik, kasuistika aztertzean ikusten dugu baliabide horien titularrak diren erakundeek segurtasun-argudioak darabiltzatela erabiltzaileak batzuetan harrerako foru-zerbitzuetara bidaltzeko edo eramateko ekimena babesteko, kontzentrazio-eredu baten eta zentro modalitate jakin batzuen alde eginez (harrera berehala emateko zentroa eta egonaldi ertaineko-luzeko zentro integrala, langileen 24 orduko presentziarekin). Izan ere, biztanle kopuru handiak dituzten udalerrietan harrera-baliabidea ezer gutxi (edo ezer ez) erabiltzen dute, eta dirudienez hori ez da gertatzen baliabiderik eskatzen ez

delako, teknikora mugatzen ez diren beste zenbait arrazoiren ondorioz baizik. Hala, 2013an egonaldi ertaineko eta luzeko zentroetan sartu diren emakumeen erdia tratu txarren biktimak hartzeko baliabideez hornitutako udalerrietatik (lau emakume, % 33,3), edo, 20.000 biztanletik gorako biztanleria izanik, harrera-etxebizitzarik ez duten lurraldeko udalerri eta mankomunitateetatik (bi emakume, % 16,6) etorri da6.

6 4/2005 Legea, otsailaren 18koa, Euskadiko Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerakoa. (57. artikulua).

1.2. AHOLKULARITZA JURIDIKOKO BALIABIDEAK

Esparrua eta egoera orokorra

Bizkaiko Lurralde Historikoan, Bizkaiko Foru Aldundiaren Gizarte Ekintza Sailak emandako Laguntza Juridikoa Emateko Zerbitzuarekin batera, badira prozesu-aurreko laguntza juridikoko doako zerbitzuak indarkeriaren arloan etxearen edota sexuaren esparruan Lurraldeko hainbat udalerri eta mankomunitatetan.

Zerbitzu horien bidez lortu nahi da mota horretako indarkeria jasaten duten emakumeek jakin dezatela zein diren ordenamendu juridikoak ematen dizkien aukerak: zein diren haien eskubideak, egintzak nola eta noren aurrean salatu, gaur egungo baliabide juridiko eta sozialak nola baliatu, eta abar, baita, kasuan kasu, prozesu judizialean esku hartzea ere.

1.2.1. Bizkaiko Foru Aldundiaren baliabidea Zerbitzuaren ezaugarriak Bizkaiko Foru Aldundiak Aholkularitza Juridikoko Zerbitzu bat du, eta zerbitzu horretan, beste zenbait alderdiren artean, informazio juridikoa ematen da Familia Zuzenbidearen arloan, baita tratu txarren edota sexu-erasoen kasuan ere, kasu askotan, familia-gatazkak arintzeko ezkontza- edo bikote-hausturako kasuetan, eta edozein motatako indarkeria familia-esparruan. Astelehenetik ostiralera ematen da zerbitzua, astean gutxienez 25 orduko dedikazioarekin. Erregistratutako eskaria Gehienbat emakumeak izaten dira zerbitzu hau eskatzen dutenak, zerbitzua biztanleria guztiari zuzenduta badago ere, eta kasu berriek ere intzidentzia handia dute, prestazioaren izaera kontuan izanda kontsulta puntualak izaten baitira gehienetan. Horrela, 2013an 469 pertsona artatu dira guztira, eta haietatik 451 emakumeak dira (% 96,2). Haietatik, 412 (% 91) kasu berriak dira. Kasu horien herenak (% 33) indarkeriarekin lotutako problematika du: % 29,4k aholkularitza behar izan zuen etxean ematen diren tratu txarren arloan7 (121 emakume); eta % 3,6, sexu-indarkeriakoa (15 emakume). Zifra horiek hilean 11 erabiltzaile berri erregistratu direla adierazten dute, bi indarkeria mota horietakoren batekin.

7 Tratu txarren egoera bat dela-eta zuzenean kontsulta egiten den kasuak zein beste gai bat dela-eta kontsulta egiten den kasuak zenbatzen dira, baina betiere kontsultan zehar ere problematika hori agertzen bada.

Tratu txarrei dagokienez bereziki, 2013ko datuek berresten dute problematika horren intzidentziaren goranzko joera zerbitzua erabiltzen duten emakumeen artean, hau da, urtean zehar baliabidera jotzen duten erabiltzaileen artean erregistratutako tratu txarren kasu berriena. Ondorengo grafikoan, programaren erregistroen araberako guztizko bolumeneko gorabeherak ikus daitezke, eta guztizko horretako tratu txarren kasuistikak, aldiz, ia etenik gabeko gorakada erregularra erakusten du. Horrela, kasu horiek erabiltzaileen % 7 hartzen zuten eraginpean, eta 2013, aldiz, ia % 30 dira ―laurekin baino gehiagorekin biderkatu da zifra―.

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila * Kasu berriak (urtean hasitakoak)

Etxean ematen diren tratu txarrak jasaten dituzten artatutako emakumeen ezaugarriak (kasu berriak) Ondoren 2013an foru-zerbitzuan artatutako etxean ematen diren tratu txarren problematika duten erabiltzaileen kasu berri garrantzitsuenen ezaugarriak aurkeztuko ditugu. Salaketa eta babes-agindua Zerbitzutik igaro aurretik, emakumeen % 38k salaketa jarri zuen eta haietatik % 47k babes-agindua zeukan. Bi ehunekoak bere serietako zifra txikienak dira; serie horien batez besteko balioak % 47an daude 2004tik 2012ra bitartean salaketa jarritako erabiltzaileen kasuan, eta erabiltzaileen % 58k babes-agindua du.

1.17 grafikoa. Aholkularitza Juridikoko Zerbitzuan artatutako emakumeak* (BFA) tratu txarren problematika izatearen arabera. 2004-2013

0

100

200

300

400

500

Em

akum

e ko

p.

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

tratu

txar

ren

kasu

en %

-a k

asue

n gu

ztiz

koar

en g

ain

Kasu berriak guztira 485 367 334 414 379 345 377 321 393 412

Tratu txarren kasu berriak 34 58 42 57 61 58 80 76 113 121

Tratu txarren %-a guzt. gain(eskuinieko eskala)

7,0 15,8 12,6 13,8 16,1 16,8 21,2 23,7 28,8 29,4

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Erasotzailearekiko harremana Artatutako emakumeen % 85,1 bere bikoteak edo bikote ohiak egikaritutako indarkeria-egoeran dago. Gainerako kasuak (% 14,9) asabei, ondorengoei eta bestelako ahaidetasun-harremanei dagokie. Erabiltzaileen adina

2013ko datuak zenbait alde erakusten dituzte erabiltzaileen batez besteko profilari dagokionez, aurten zerbitzu honetara jo duten emakumeen adina handitu egin dela ikus baitaiteke:

% 30ek 50 urte baino gehiago ditu, eta adin-talde honen presentzia, batezbesteko gisa, kasuen % 24 inguru dago (2011n soilik, salbuespen gisa, iristen da % 36ra). Erasotzailearekiko harremanaren arabera, ehunekoa antzekoa da bikoteak edo bikote ohiak eragindako indarkeria-kasuetan (% 31,1), eta jaitsi egiten da familia barruko indarkeriaren kasuan (% 22).

30 urtetik beherakoak erabiltzaileen % 8 dira gutxienez (2005-2012 aldirako batezbestekoa % 20 da).

Aurreko urteetako ohiko balioen arabera, erabiltzaileen % 50 izaten da 40 urteren azpitik. 2013an % 40ko muga ez du gainditzen ehuneko horrek.

1.18 grafikoa. Etxean ematen diren tratu txarreko Aholkularitza Juridikoko Zerbitzuaren kasu berriak (%) adinaren arabera (BFA).

2005-2013

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

<30 31-40 41-50 51-65 >65

Oharra: 2011 aurrera, datuak emakumeei dagozkie soilik.

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila

Jatorria

Erabiltzaileen jatorriari dagokionez, bertako emakumeak izaten dira gehienbat (% 84,3), eta % 15,7, aldiz, atzerritarrak (% 16,2 bikoteak edo bikote ohiak egikaritutako indarkeria-kasuan eta % 12,5 familiako beste pertsona batzuek egikaritutakoan). Emakume atzerritarrak 17 dira eta hiru kontinentetako (Europa, Asia eta Amerika) bederatzi herrialdetatik datoz, ehuneko handi bat (% 89) Latinoamerikako herrialdeetatik badator ere. Bizileku-udalerria 2013an artatutako kasu berriak Bizkaiko 26 udalerritatik datozen emakumeei dagozkie. Udalerri horien ehuneko handi batek (% 61,5) aholkularitza juridikoko baliabide propioak ditu eta foru-baliabidean artatutako kasu berri gehienak biltzen ditu (% 78,5). Zirkunstantzia hori ohikoa da zerbitzuan eta urtero erabiltzaileen artean ehuneko esanguratsua izaten da egoitza aholkularitza juridikoko zerbitzu propioa daukaten udalerri edo mankomunitateetan bizi dena (Lurraldeko toki-erakundeen artean nahiko zabalduta dagoen baliabide mota, bestalde). Horren azalpena izan liteke biktimen bizi-ingurunetik kanpo dagoen zerbitzura jotzeak berekin duen anonimatua, babes-neurri gisa interpretagarria, beren inguruneak biktima gisa identifikatzetik gordetzen dituena. Beste justifikazioa posible bat zera litzateke, profesionalek ematen dieten informazioa kontrastatzeko zenbait kontsulta egiten dituzten pertsonak izatea, beren eskueran jarritako aholkularitza juridikoko baliabide guztiak erabilita. Edozein kasutan ere, baliabideen eskaintza askotarikoa eta irisgarria atxikitzeko premia abalatzen duten datuak dira, harrera-sistemarako hurbilketa errazteko.

1.9 taula. Aholkularitza Juridikoko Zerbitzua BFA. Arretako baliabide propioak dauzkaten udalerrietatik* datozen etxean ematen diren tratu txarrak jasaten dituzten emakumeen (%) kasu berriak. 2013.

% GUZTIZKOA 100,0 Barakaldo 8,3Berango 0,8Bilbao 36,4Durango 1,7Galdakao 2,5Gamiz-Fika 0,8Getxo 8,3Güeñes 1,7Leioa 0,8Markina-Xemein 0,8Ortuella 0,8Portugalete 0,7Santurtzi 5,0Sestao 3,3Sopela 5,0Ugao-Miraballes 1,7Baliabideak dituzten udalerriak guztira

78,5

Gainerako udalerriak guztira 21,5* Aholkularitza juridiko propioko zerbitzu baten titularra den edo zerbitzu horren titularra den mankomunitate baten kide den udalerria, edo, beste arrazoi batzuk direla-eta beste erakunde bateko izaera horretako zerbitzu bat baliatzen duena. Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila

1.2.2. Udalen eta mankomunitateen mendeko baliabideak

Baliabide erabilgarriak

2013an, prozesu-aurreko aholkularitza juridikoa Lurraldeko guztira 20 udalerri eta 6 mankomunitateren zerbitzu-zorroan izan da, eta udal eta mankomunitate horiek Bizkaiko biztanleriaren % 92 biltzen dute guztira. Udal edo mankomunitateetako gizarte-ongizateko edo berdintasuneko arloek kudeatutako zerbitzuak dira.

Baliabideen kopuru hori iazko 2012an izandakoarekin uztartzen da, eta horrek adierazten du prestazio mota horretako erakundeek beren eskaintza atxiki dituela kasu guztietan. Adieraztekoa da Zallako Udala ematen ari zen baliabidea, eta praktikan Enkarterriko Mankomunitateko udalerrien biztanleriari estaldura ematen ziona, erakunde mankomunatuak hartu duela bere gain 2013an.

Baliabidearen erabilgarritasunak ez du esan nahi alor horretan premiak erabat estaltzen direnik, erakunde batzuek eskaintzen duten zerbitzuaren ordu-intentsitatea eskasegia izan baitaiteke, aurrerago ikusiko dugunez. Udalerri eta mankomunitateek eskainitako zerbitzuak homogeneoak dira prestazioaren edukiari dagokionez8, eta nabarmentzekoa da funtsezko helburu gisa, aholkularitza juridikoa Familia Zuzenbidearen arloan eta tratu txarren edota sexu-erasoen kasuetan.

Dena den, baliabiderako irisgarritasun-maila oso aldakorra da ordu-intentsitateari dagokionez, erabiltzeko hilean 26 orduko batezbestekoarekin, tarte zabalean bada ere, mutur batetik ordubeteko balioarekin (gutxieneko balioa) eta bestetik 204 orduko balioarekin (gehieneko balioa). Erakunde gehienek (21 guztira, % 80,1) astean bost ordutik beherako dedikazioarekin ematen dute zerbitzua. Erakundeetako baliabideak erakusten dituzten aldeak ordu baliagarrien guztizkoari dagokionez ez dira soilik biztanleriaren bolumenari lotutako irizpideen bidez azaltzen. Ondorengo grafikoan ikus daitekeenez, eskainitako arreta-orduak eta herri bakoitzeko biztanleriaren bolumena lotzen baditugu (biztanleria guztira edo emakumeak soilik, programa bakoitza zuzentzen zaion kolektiboaren arabera) ondoriozko indize teorikoak erakusten du Basauri argi eta garbi nabarmentzen dela baliabide indartsuenarekin arreta-premiei estaldura emateko.

8 Informazioa zabaltzeko BIGBaren urteko dokumentua kontsulta daiteke: “Etxean ematen den indarkeriaren biktima diren emakumeei laguntzeko foru-baliabideak eta udalerrietako eta mankomunitateetako baliabideak, BLH”. Honako helbide elektroniko honetan dago eskuragarri: http://web.bizkaia.net/gizartekintza/genero_indarkeria/ca_documentos.html

1.19 grafikoa. Udalerri eta mankomunitateen aholkularitza juridikoko baliabideak THB. Biztanleria-estaldurako indizea. 2013

Arrigorriaga

Basauri

Bermeo

Bilbao

Ermua

Etxebarri

Getxo

Leioa

Muskiz

Portugalete

Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena

Amorebieta-Etxano

Barakaldo

Galdakao

OrtuellaSanturtzi

SestaoUgao-Miraballes

Urduña/Orduña

BusturialdeaEnkarterria

Durango Merindadeko M.Lea-Artibaiko M.

Lea-Ibarra

Mungialdeko P.Uribe Kostako M.

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0In

dize

a

Oharra: CP indizea= N hileko orduak/N guztizko biztanleria edo emakumeak*1.000. Iturria: Egileak egina BLHko udalerri eta mankomunitateen datuetan oinarrituta.

1.10 taula. Udalerri eta mankomunitateetako baliabideak hilean zabalik dauden orduak aholkularitza juridikoko arloan. Bizkaia. 2006-2013. Udalerriak 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Abanto y Ciérvana/Abanto-Zierb. 16 20 16 16 8 8 8 16 Amorebieta-Etxano EA EA 8 8 8 8 8 4 Arrigorriaga 16 14 16 16 16 16 16 16 Balmaseda* 16 16 16 12 12 / / / Barakaldo 32 32 32 32 32 32 32 16 Basauri 80-112 136 144 144 144 144 144 144 Bermeo 16 16 12 12 12 12 16 16 Bilbao EA 284 284 204 204 204 204 204 Ermua 5 3 3 3 3 3 3 3 Etxebarri 8 8 8 8 8 8 8 8 Galdakao 28 14 14 11 11 11 11 11 Getxo 6 6 8 8 8 8 8 8 Leioa 14 20 20 16 12 12 12 12 Muskiz 10 8 12 12 12 12 12 12 Ortuella 16 16 8 8 8 8 8 8 Portugalete ⁄ ⁄ ⁄ 12 12 12 12 12 Santurtzi 160 160-32 32 32 32 32 32 40 Sestao ⁄ ⁄ ⁄ 16 16 16 16 16 Ugao-Miraballes ⁄ ⁄ 4 4 2 2 2 2 Urduña/ Orduña 8 8 12 8 8 8 8 8 Valle de Trápaga-Trapagaran** ⁄ ⁄ 9 9 / / / /

Zalla*** 16 16 16 16 16 16 16 /

Mankomunitateak Busturialdeko M. 16 16 16 16 16 16 16 16 Enkarterriko M. ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ 16 Lea-Artibaiko M. 36 40 40 40 40 40 40 40 Lea Ibarrako M 2 3 3 3 3 1 1 1 Durango Merindadeko M. ⁄ 28 28 28 28 28 38 38 Mungialdeko P. 4 4 4 4 4 4 4 4 Uribe-Kostako M. 12-15 12 12 12 16 16 16 16

EA: Eskatu Ahala *2010eko urtarrilean utzi zuen jarduera. **2009ko maiatzean utzi zuen jarduera. ***Enkarterriko Mankomunitatearen gainerako udalerriei ematen die estaldura. Iturria: Egileak egina BLHko udalerri eta mankomunitateen datuetan oinarrituta.

Biztanleria erabiltzailea oro har Udalerri eta mankomunitateek emandako datuek erakusten dutenez, foru-zerbitzuaren antzera, kontsultaren bat egiten duten pertsona gehienak emakumeak dira (zenbait kasutan biztanleriari osoari zuzendutako baliabideak badira ere). 26 erakundeetatik 11tan (% 44) erabiltzaileen % 90 baino gehiago izan dira 2013an. Oro har, baliabide mota horretara jotzen duten emakumeen bolumenak ez du gainditzen dagokion herriko emakumeen biztanleriaren % 2 (hurrengo grafikoa). 2013an Urduña izan da herriko emakumeen ehuneko handienari zerbitzua eman dion udalerria, Bizkaiko batezbestekoaren ia puntu bat gainetik. Atzetik Muskiz du (normalean zerrendaburu izaten da), eta ondoren Basauri eta Ortuella, ia maila berean.

1.20 grafikoa. Aholkularitza juridikoko toki-baliabideetan artatutako emakumeak (%) udaleko/mankomunitateko emakumeen biztanleriaren gain.

BLH. 2013

0,000,200,400,600,801,001,201,401,601,802,00

Get

xoPo

rtuga

lete

Sest

aoM

ungi

alde

ko M

.Am

oreb

ieta

-Etx

ano

Enka

rterri

aBe

rmeo

Bara

kald

oEr

mua

Dur

ango

Mer

. M.

Aban

to y

Cié

rv.-A

bant

o Zi

...U

gao-

Mira

balle

sLe

ioa

Gal

daka

oBi

lbao

Lea

Ibar

rako

M.

BATE

ZBES

TEKO

A Et

xeba

rriAr

rigor

riaga

Bust

uria

ldek

o M

.Sa

ntur

tzi

Lea-

Artib

aiko

M.

Ortu

ella

Basa

uri

Mus

kiz

Urd

uña/

Ord

uña

emak

ume

erab

iltza

leen

%-a

Oharra: Grafikoan ez dugu bildu Uribe Kostako Mankomunitatearen baliabidea, ez daukagulako behin betiko daturik. Iturria: Egileak egina BLHko udalerri eta mankomunitateen datuetan oinarrituta.

Hainbat faktorek argi ditzakete udalen arteko aldeak dagozkion baliabideen erabilera-mailan. Ordu-prestasunaz gain, honako hauek ere faktore eragingarriak izan daitezke: baliabidea udalaren barruan egotea, udalaren zerbitzu sozialen erabilera-maila oro har (hori ere hainbat faktorek baldintzatzen dute, hala nola biztanleriak zerbitzuari buruz duen ezagutza –zuzenekoa edo zeharkakoa–, baita eskaintzen diren programak ere), zerbitzu publikoen komunitatean duten ezagumendua, foru-zerbitzura jotzea, inguruan erakunde-arlotik kanpoko beste baliabide alternatibo batzuk egotea, eta abar.

Emakumeenganako indarkeria-kasuak: etxean ematen diren tratu txarrak edota sexu-indarkeria Lehenik, adierazi behar da 2013an Lurraldeko udalerri eta mankomunitateen aholkularitza juridikoko baliabide guztiek etxean ematen diren tratu txarren kasuak artatu dituztela eta zazpik sexu-indarkeriako kasuak ere erregistratu dituztela, erakunde titularrek aurkeztutako datuen arabera. Era berean, guztiek erregistratu dituzte kasu berriak (aurten hasitakoak), erakunde batek izan ezik. Foru-baliabidean gertatzen den bezala, kasu berriak ohikoak izaten dira udal-baliabideetan, eta erakundeen erdientzat kasu berriek 2013an artatutako eskaria biltzen dute. Erakunde horiek emandako datuen multzoa hartuta, indarkeria-kasuen portzentajezko pisua guztizkoaren % 16,6ra iristen da batezbesteko gisa (% 23,2 2012). Erakunde gehienetan (% 80,1), kasu horiek ez dira guztizkoaren % 20 baino gehiago. Aurreko urteetan bezala, Bilboko Udalaren baliabidea da nabarmentzekoa, kronologikoki sustraituena den programa, eta 2013an kasuen % 72,8an identifikatu du bi problematika horietakoren bat. Indarkeria-kasuetako erregistro txikienak Urduñako Udalaren eta Mungialdeko Partzuergoaren baliabideei dagozkie (% 2,8 eta % 2,2, hurrenez hurren). Horri dagokionez, ez da ahaztu behar hiri handiagoak eskaintzen duten anonimatua baliabideetarako sarbidea erraztea, eta hori horrela, komeniko litzateke egiaztatzea horrelako arrazoiak direla-eta beren bizileku-udalerrietan gaitutako baliabideetara jotzen ez duten pertsonak arreta beste herri batzuetan; dena den, beste zenbait faktorek ere, hala nola ordu-prestasun eskasak, mugikortasun-arazoek edo sarritasun txikia duten garraio publikoekiko mendetasunak, biktimaren bizilekutik urrun dauden baliabideetara iristea zaildu dezake. Beste faktore garrantzitsu batzuk honako hauek ere izan daitezke: biztanleriak baliabidea existitzen denaren berri izatea, gizarte-zerbitzuak erabiltzeko duen prestasuna, baliabidearen irisgarritasuna, eta abar. Bestalde, indarkeriaren biktima diren emakumeen arreta hobetzeko egiten ari diren erakunde-arloko ahalegin handia ukaezina bada ere, ezin dira ahaztu puntu honetan erakundeen artean dauden aldeak emakumeen aurkako indarkeriari buruzko sentsibilizazioaren eta informazioaren arloan, nahikoak ez direnean oztopo bat izan baitaitezke, kasuen detekzioa eta ezagumendua eraginpean hartuta. Hori horrela, zifretan ere kasuen infraindetifizkazioagatiko alborapen posibleak era hartu beharko dira kontuan.

1.21 grafikoa. Tokiko aholkularitza juridikoko baliabideetan artatutako emakumeak (%) problematikaren arabera. BLH. 2013

% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90

% 100M

ungi

alde

ko M

.Ur

duña

/Ord

uña

Portu

gale

teBe

rmeo

Bust

uria

ldek

o M

.G

etxo

Erm

uaAr

rigor

riaga

Enka

rterri

aSa

ntur

tzi

Ortu

ella

Aban

to y

Cié

rv.-A

bant

o ...

Amor

ebie

ta-E

txan

o

Dura

ngok

o M

er. M

.Et

xeba

rriG

alda

kao

Ugao

-Mira

balle

sBa

saur

iBa

raka

ldo

Mus

kizLe

ioa

Lea-

Artib

aiko

M.

Sest

aoLe

a Ib

arra

ko M

.Bi

lbao

Indarkeriako kasuak Indarkeriarik gabeko kasuak

Oharra: Grafikoan ez da ageri Uribe Kostako Mankomunitatea, baliabidea izanagatik, ez geneukalako behin betiko daturik txosten hau itxi zen egunean.

Iturria: Egileak egina BLHko udalerri eta mankomunitateen datuetan oinarrituta.

2013ko kasu berrien ezaugarri nagusiak Etxean ematen diren tratu txarrak

Etxean ematen den indarkeriako problematika duten emakumeak artatu dituzte erakunde guztiek, kasuen % 92an haien bikoteek edo bikote ohiek eragindakoa. Ia guztiek izan dituzte, halaber, kasu berriak, eta honako ezaugarri hauek dituzte:

Beste urte batzuekin alderatuta, handitu egin da emakume atzerritarren ehunekoa baliabide horien erabiltzaileen artean: 2013an % 40,7ra iritsi zen (% 30 2012an eta % 27,1 2011n). Erakundeen % 87k atzerritarrei emandako arreta erregistratu du (% 65,4 2012an).

Adinari dagokionez, 18 urtetik beherakoek presentzia txikia izaten jarraitzen dute udal-baliabide horietara jotzen duten emakumeen artean: 4 kasu izan ditugu, hau da, % 0,7 (% 2 2012an, % 1,5 2011n), eta haien eskaria bi erakundetan erregistratu da. Adin-eskalaren beste muturrean, 65 urtetik gorakoak % 7,1 dira, hau da, 14 erakunderen baliabideetan erregistratutako 42 kasu (ehuneko bera 2012an)

26 erakundeetatik, sei udalerrik (% 23,1) desgaitasuna duten erabiltzaileak detektatu dituzte: guztira 12 kasu (18 2012an), hau da, udal-errekurtsoek zenbatutako guztizkoaren % 2,1. (% 3 2012an)

Sexu-indarkeria

2013an, toki-baliabideek 56 kasuri eman diete indarkeriagatiko arreta, 2012an izandakoen ia bikoitza, 30 kasu artatu baitziren orduan. Bi heren (% 66,1) kasu berriak dira (% 90 2012an).

Iaz bezala, udal-baliabide hauek zenbatutako indarkeria-kasuen % 100 erregistratzen dute zazpi erakundek, eta kasu horien % 75 Bilboko aholkularitza-baliabidean kontzentratzen da (% 57 2012an). Kasu berrien ezaugarriei dagokienez:

Erabiltzaileen jatorriari dagokionez, % 37,8 emakume atzerritarrei dagokie (% 29,6 2012an) eta Bilboko baliabidean sartuta daude.

Adinaren arabera, bi erakundek 18 urtetik beherako emakumeen kasuak aztertu dituzte, hau da, Lurralde osoko udal-baliabideetan problematika horrekin artatutako kasu berrien guztizkoaren % 10,8 (% 18,5 2012an).

1.11 taula. Udalerri eta mankomunitateen titulartasuneko Aholkularitza Juridikoko baliabideetan artatutako etxean ematen den tratu txarren edota sexu-indarkeriaren problematika duten emakumeen kopurua. BLH. 2013.

Artatutako

emakumeak guztira

Emakumeak. Tratu txarrak + sexu-indarkeria

Emakumeak tratu txarrak

Kasu berriak

(tratu txarrak)

Emakumeak sexu-

indarkeria

Kasu berriak

(sexu-ind.) Abanto y Ciérvana/Abanto-Zierb. 28 3 1 1 2 2 Amorebieta-Etxano 43 5 5 5 0 - Arrigorriaga 70 7 7 7 0 - Barakaldo 257 51 47 47 4 3 Basauri 286 51 47 19 4 4 Bermeo 42 2 2 1 0 - Bilbao* 1.349 982 940 330 42 24 Ermua 41 4 4 4 0 - Etxebarri 47 7 6 6 1 1 Galdakao 105 16 15 15 1 1 Getxo 80 6 6 6 0 - Leioa 102 21 21 21 0 - Muskiz 59 12 12 10 0 - Ortuella 57 6 6 5 0 - Portugalete 69 3 3 3 0 - Santurtzi 288 30 30 26 0 - Sestao 51 18 18 15 0 - Ugao-Miraballes 13 2 2 1 0 -

Ud

aler

riak

Urduña/ Orduña 36 1 1 0 0 - Busturialdeko M. 172 11 11 10 0 - Enkarterriko M. 59 6 6 6 0 - Lea-Artibaiko M. 151 32 32 20 0 - Lea Ibarrako M 8 4 4 2 0 - Durango Merindadeko M. 147 19 17 17 2 2 Mungialdeko P. 46 1 1 1 0 - M

anko

mu

nit

atea

Uribe-Kostako M. Daturik ez Daturik ez Daturik ez Daturik ez Daturik ez Daturik ez * Zerbitzua ematen duten arreta psikosozialeko hiru moduluen gehitutako datuei dagozkie zifrak: Auzolan, Deustu-San Ignazio eta Errekalde. Eranskinaren dagozkion tauletan kontsulta daitezke modulu bakoitzaren datuak. Iturria: Egileak egina BLHko udalerri eta mankomunitateen datuetan oinarrituta.

1.3. LAGUNTZA PSIKOLOGIKOKO BALIABIDEAK

Esparrua eta egoera orokorra Genero-indarkeriaren aurkako babes integralerako neurriei buruzko 1/2004 Lege Organikoaren9 II. tituluan genero-indarkeriaren biktima diren emakumeen eskubideak zerrendatu dira, eta 19. artikuluak gizarte-laguntza integrala jasotzeko eskubidea jasotzen du, besteak beste laguntza psikologikoa eskatzen duena. Gainera, Legearen arabera, antolatzen diren zerbitzuek honako printzipio hauek bete beharko dituzte: etengabeko laguntza, larrialdiko jarduna, prestazioen espezializazioa eta diziplina profesionalen aniztasuna. Bestetik, EAEren esparruan, emakumeen eta gizonen berdintasunerako 4/2005 Legeak10 honako hau dio 56. artikuluan: “Euskal herri-administrazioek, beren eskumen-eremuan, laguntza psikologiko urgentea, doakoa, espezializatua eta deszentralizatua bermatu behar diete tratu txarren eta sexu-erasoen biktima direnei. Bizkaian, Foru Aldundiak familian esku hartzeko laguntza psikologikoan espezializatutako zerbitzua eskaintzen du 1992tik, tratu txarren eta sexu-erasoen kasuetarako. Bestetik, aipatzekoa da zenbait udalerrik eta mankomunitatek laguntza psikologikoko programak kudeatzen dituztela, gehienak orokorrak, eta beraz ez soilik problematika horretara bideratuak; batzuetan herritar guztiak dituzte jomugan, eta beste batzuetan emakumeak bakarrik.

1.3.1. BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN BALIABIDEA Baliabidearen ezaugarriak: edukia eta egitura. Bizkaiko Foru Aldundiak eskaintzen duen tratu txarren eta sexu-erasoen kasuetarako familian esku hartzeko laguntza psikologikoko zerbitzua zenbait programaren bitartez garatzen da, estali beharreko talde eta problematiken arabera:

• Familia indarkeriarako eta helduen sexu-erasoen biktima direnentzako programa klinikoa: batetik, etxe barruko indarkeriaren eta/edo sexu-erasoen biktimei ondorio psikologikoak gainditzen lagundu nahi die, eta, bestetik, tratu txarren egileekin esku-hartze espezifikoa eraman nahi du aurrera, besteak beste beren burua kontrola dezaten eta portaera horiek alde batera utz ditzaten lortzeko.

• Familia barruan eta kanpoan tratu txarren eta/edo sexu-erasoen biktima diren adingabeentzako programa klinikoa: adingabeei emozio-katarsia lortzen, berrebaluazio kognitiboa egiten eta arazoari aurre egiteko estrategia espezifikoez jabetzen lagundu nahi die, jasandako ondorio psikologikoak gainditzeko gai izan daitezen.

9 1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, genero-indarkeriaren aurkako babes integraleko neurriei buruzkoa (2004/12/28ko BOE). 10 4/2005 Legea, emakumeen eta gizonen berdintasunerakoa (2005/03/02ko EHAA).

2006ra arte zerbitzuak laguntza emateko gune bakarra zeukan lurralde osorako, Bilbon. Urte horretan zerbitzua deszentralizatu zen eta Markina-Xemeinen ere ematen hasi ziren, Lea-Artibai eskualdeko herritarrei joan-etorrietako zailtasunak arintzeko. 2009an zerbitzua Enkarterrira hedatu zen, Enkarterriko Udalen Mankomunitatea eta Balmaseda barne. 2013ko ekainean neurria Nerbioi eskualdean jarri zen indarrean11, eta aurreikusita dago prestazio horri dagozkion esku-hartzeak deszentralizatzen jarraitzea. Programaren egitura aldatzearekin batera, prestazio-orduen kopurua igoko da, urtetik urtera goraka ari den eskariari behar bezala erantzuteko; ondorengo ataletan goranzko joera hori egiaztatzeko aukera izango dugu. Zehazki, 2013aren amaieran zerbitzuak 469 ordu eskaintzen zituen astean: 441 ordu Bilbon; 14 ordu Lea-Artibain; 7 ordu Enkarterrian eta Balmasedan; eta 7 ordu Nerbioi eskualdean.

2013ko erabiltzaileak: alderdi orokorrak 2013an, hirugarren urtez jarraian, mila pertsonak baino gehiagok —1.164 pertsona (%85 emakumeak)— jaso dute laguntza zerbitzu espezializatu horren bitartez. Beheko taulan, artatutako pertsonen guztizkoa jaso da, helduak eta adingabeak barne, zerbitzua osatzen duten programen arabera sailkatuta. 2013an zerbitzuan artatutakoen % 70,2 etxe barruko indarkeria jasan duten emakumeak dira. 1.12 taula. Laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako pertsonak. 2013.

GUZTIZKOA EMAKUMEAK GIZONAK Helduak 1.085 934 151 + Familia barruko tratu txarren biktimak 849 817 32 + Sexu-erasoen biktimak 53 52 1 + Zeharkako biktimak 60 50 10 + Erasotzaileak 123 15 108 Adingabeak 79 51 28 + Familia barruko eta kanpoko tratu txarren eta/edo sexu-erasoen biktimak 79 51 28

+ Erasotzaileak 0 0 0 GUZTIZKOA 1.164 985 179


Ohikoa denez, 2013an artatutako pertsonen erdia baino gehiago (% 53,7) kasu berriak dira (irekitako edo berriz irekitako espedienteak barne12); horrelako kasuak guztizkoaren % 50etik % 65era bitarte dira ekitaldi bakoitzean.

Bilakaera-ikuspegi batetik, 2013an programa erabili dutenen kopurua handiena izan da 2005. urtetik. 2012aren aldean, igoera % 5,8 izan da, eta 2005etik, berriz, % 77. Programak erantzundako eskariaren bilakaerak goranzko joera iraunkorra erakusten digu, 2009an bakarrik erregistratu baita kopuru txikiago bat aurreko urtearen aldean (hurrengo grafikoa). 11 Honako udalerri hauek biltzen ditu: Arakaldo, Arrankudiaga, Arrigorriaga, Orozko, Ugao-Miraballes, Zaratamo eta Zeberio. 12 Foru Aldundiko laguntza psikologikoko programari dagokionez, “kasu berria” esamoldearen barruan, erreferentziazko urtean irekitako edo berriz irekitako espedienteak hartu dira.

1.22 grafikoa. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako pertsonak. 2005-2013

0

200

400

600

800

1000

1200

Kas

u ko

p.

0,0

50,0

100,0

Kas

u be

rriak

(% g

uztiz

koar

en g

aine

an)

Guztira 658 765 800 891 833 932 1.062 1.100 1.164

Kasu berriak 425 447 445 461 502 521 559 568 625

Kasu berriak (% guztizkoarengainean) (eskuin eskala)

64,6 58,4 55,6 51,7 60,3 55,9 52,6 51,6 53,7

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Oharra: Aurreko urteetan ez bezala, 2007. urtetik aurrera zeharkako biktimei buruzko datuak aintzat hartu dira zenbaketa orokorra egitean. Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

Programaren bitartez artatutako talde guztiak aintzat hartuta zera ikusten dugu 2013ko zifra orokorrak gora egin duela 2012. urtearen aldean, talde guztiek gora egin dutelako familia barruko tratu txarren biktimena izan ezik (azken horrek aurreko urteko bolumenari eutsi dio beherakada txiki batekin: % -1). Hurrengo orrietan, programak artatutako talde bakoitzari buruzko datu nagusiak aurkeztu ditugu, erabiltzaile kopuruaren, 2013an izan dituzten ezaugarri nagusien eta 2005etik aurrerako bilakaeraren arabera.

1.23 grafikoa. PBFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako pertsonak, problematikaren arabera. 2005-2013

0100200300400500600700800900

Tratu txarrenbiktimak

Sexu-erasoenbiktimak

Zeharkako biktimak Erasotzaileak Tratu txarren eta/edosexu-erasoen

biktimak

HELDUAK ADINGABEAK

Per

tson

a ko

p.

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013


1.3.1.1. Familia indarkeriarako eta helduen sexu-erasoen biktima direnentzako programa klinikoa: Psikologian esku hartzeko programa horren barruan, familia-indarkeriaren eta sexu-erasoen biktimei laguntzen zaie, nola zuzeneko biktimei hala zeharkakoei; zeharkako biktimak biktimarekin zuzeneko harremana duten pertsonak dira, eta emozio-kolpe handia jasaten dute biktimaren sufrimendu-egoeraren ondorioz. Tratu txarrak egiten dituzten erasotzaileei ere laguntza eskaini nahi zaie programaren bitartez. A. BIKTIMEKIN ESKU HARTZEA A.1. FAMILIA INDARKERIA 2013an 849 pertsonak tratamendua jaso dute familia barruko indarkeria-egoera batetik eratorritako ondorio psikologikoak gainditzeko, eta esan beharra dago kasu gehienetan egoera hori kronikoa eta larria dela. Gehienak (% 96,2) emakumeak dira: 817 emakume. Programaren kopuruak aurreko urtean lortutako mailaren (% -1) inguruan dabiltza, 800 pertsonatik gora, eta datu horrek 2012an eman zuen urtetik urterako aldakuntza handiena aintzat hartutako aldian. 2005. urtearen aldean, 2013an artatutako emakume kopuruak % 50 baino gehiago egin du gora, prestazio horren eskariak gora egin duelako etengabe aintzat hartutako aldian bi urte horien artean, urteko batez besteko aldakuntza % 7 izanik. 1.13 taula. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako etxeko indarkeriaren biktima diren emakumeen aldakuntza (%), 2005-2013.

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Emakume kop. 534 596 607 646 624 670 731 828 817 Aldakuntza (%) 2005. urt. aldean - % 12 % 14 % 21 % 17 % 25 % 37 % 55 % 53 Urtetik urterako aldakuntza (%) - % 12 % 2 % 6 % -3 % 7 % 9 % 13 % -1

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Esku-hartze programak hiruzpalau hilabeteko iraupena dauka gutxi gorabehera, eta urtebeteko jarraipena egiten zaio gainera. Horregatik, ekitaldi bakoitzean, alta berriekin batera, tratamendua aurreko urteetan hasi zuten pazienteak egoten dira. Hortaz, kasuen guztizko kopurua lortzeko bi magnitudeak zenbatu beharko ditugu, eta urte batean erregistratutako altek (kasu berriak/ berriz irekitakoak) aurreko kasuen kopuruan eragingo dute hasiera-urtearen ondorengo urtean edo ondorengo bi urteetan, baldin eta pazienteak programa bertan behera uzten ez badu. 2005-2013 aldiko datuek joera nahiko argia erakusten digute bi kasu moten banaketari dagokionez. Batez beste, kasu berriak edo berriz irekitakoak % 55 dira, gutxi gorabehera, eta aurreko kasuak % 45, hurrenez hurren. Zehazki, 2013an, familia-indarkeriagatik (bikotekidearen, bikotekide ohiaren eta/edo familiakoen indarkeria) artatutako emakumeak 430 kasu berri/berriz ireki (% 52,6) eta aurreko 387 kasu (% 47,4) izan dira guztira.

Hurrengo grafikoan ikus dezakegunez, aintzat hartutako aldian kasu mota bakoitza nola bilakatu den aztertzean, kasu berrien atalean hiru etapa bereizten dira: beherakada txiki bat 2008ra arte; mantentzea 2009-2010ean, 2009ko igoeraren ostean; eta etengabeko igoera 2012ra arte. Aurreko kasuei dagokienez, aldiko lehen urteetan gorakada nabari zen, baina 2009. urtean aurreko urteetako kasu berrien kopuruak behera egin zuen. Urte hartatik aurrera, aurreko kasuen kopuruak goranzko joera berreskuratu zuen, eta 2012an talde horretako paziente kopurua 400 paziente izan zen, gutxi gorabehera; 2005ean erregistratutako aurreko kasuen kopurua bikoiztu zen horrela, programaren eraginpeko erabiltzaile kopuruaren gorakadaren adierazgarri. 2013an bi kasuetako kopuruak aurreko urteko mailari eutsi zion.

1.24 grafikoa. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako etxeko indarkeriaren biktima diren emakumeak kasu motaren arabera.

2005-2013.

Aurreko kasuak

Kasu berriak

Kasuak guztira

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Em

akum

eak

Aurreko kasuak 197 267 282 332 259 304 331 396 387

Kasu berriak 337 329 325 314 365 366 400 432 430

Guztira 534 596 607 646 624 670 731 828 817

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Artatutako emakumeen ezaugarriak (kasu berriak)

Erasotzailearekiko harremana Familia-indarkeria dela-eta programan sartutako kasu berri gehienek (% 89,8) bikotekidearen edo bikotekide ohiaren tratu txarrekin dute zerikusia, eta horrek 386 emakume hartzen ditu eraginpean: azken urteetan bezalaxe, kopuru horrek adierazten du 2913. urtean, egunean emakume batek terapia hasi behar izan duela bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeriaren ondorioz. Artatutako gainerako pazienteek (44 kasu, % 10,2) aurrekoen edo ondorengoen indarkeria jasan dute, oso antzeko proportzioetan.

1.25 grafikoa. Kasu berriak. Etxe barruan indarkeria jasan duten emakumeen eta bikotekidearen/bikotekide ohiaren indarkeria jasan dutenen arteko erlazioa. 2006-2013

bilakaera

050

100150200250300350400450500

Kas

u ko

puru

a

Etxeko indarkeria 329 325 314 365 366 400 432 430

Bikotek./Bikotek. oh. indark. 281 296 273 338 321 365 370 386

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. Jarraian, bikotekidearen edo bikotekide ohiaren indarkeria dela-eta erregistratutako kasu berriek edo berriz irekitakoek 2013an izan dituzten ezaugarri nagusiak aurkezten dizkizuegu. Programaren barruko kasu gehienek indarkeria mota horrekin dute zerikusia:

Adina 31 urtetik 40 urtera bitartekoa da adin-tarte nagusia, kasuen % 36 tarte horretan dagoelako. 41 urtetik 50 urtera bitartekoen taldea dator jarraian (% 29,3), eta bi adin-tarte horiek erabiltzaile horien ia bi heren berenganatzen dituzte. 50 urtetik gorakoak % 15 baino ez dira.

1.26 grafikoa. Bikotekidearen edo bikotekide ohiaren biktima diren emakumeak (kasu berriak), adinaren arabera (BLH). 2013

78

138

113

45

12

0

20

40

60

80

100

120

140

160

18-30 31-40 41-50 51-64 >65

Em

akum

eak


Jatorria

Gehienak bertako emakumeak dira. 2013an atzerritarrak % 23,3 izan dira, talde horrek programaren barruan izan ohi duen ehunekoarekin bat etorriz: 2007-2012 aldian batez besteko ehunekoa % 22,6 izan da. Gutxienekoa 2007an erregistratu da (% 20), eta gehienekoa, berriz, 2009an (% 28,4). Atzerriko erabiltzaileak 23 herrialdetatik datoz, gehienak Latinoamerikatik (% 70).

Ezgaitasuna Zerbitzuak ezgaitasunen bat duten 12 kasu atzeman ditu erabiltzaile horien artean (% 3,1). Erditik gora (% 58,3) desgaitasun psikikoak dira, % 25 fisikoak, eta % 16,6 zentzumenezkoak.

Bizileku-udalerria Ohikoa denez, programaren eskatzaileak oso barreiatuta daude lurraldean zehar. Zehazki, 2013an Bizkaiko 54 udalerritako emakumeak artatu ditugu, eta udalerri horietan lurraldeko emakume guztien % 91,6 biltzen da. Sei udalerritan erabiltzaileen % 56 bildu da: Bilbok du proportzio handiena, alde handiarekin gainera (% 32,6), eta jarraian, Getxok (% 6), Barakaldok (% 5,4), Sestaok (% 4,7), Santurtzik (% 3,9) eta Portugaletek (% 3,6). A. 2. SEXU ERASOAK Laguntza psikologikoko zerbitzuak tratamendua eskaintzen die duela gutxi (edo lehenago) sexu-erasoen biktima izan diren helduei, ondorio psikologikoak —trauma-osteko estresa eta sintoma psikopatologiko elkartuak— gainditzeko aukera izan dezaten. 2013an 52 emakume artatu ditugu sexu-erasoen ondorioz, hamarkadako kopuru handiena 2004. urteaz geroztik. Kasu berriei dagokienez ere, aldiko proportzio handiena erregistratu da (34 emakume, guztizkoaren % 65,4). Aintzat hartutako aldian 24 kasu berri erregistratu dira urtean, batez beste.

1.27 grafikoa. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako sexu erasoen biktima helduak (kasu berriak),

sexuaren arabera. 2004-2013

0

10

20

30

40

Per

tson

ak

Guztira 13 27 19 20 25 24 24 33 18 34

Emakumeak 13 27 19 19 25 24 24 33 17 34

Gizonak 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013


Artatutako emakumeen ezaugarriak (kasu berriak)

Adina Adinari dagokionez, sexu-erasoen biktima diren artatutako emakumeen erdiak baino gehiagok (% 53) 18 urtetik 30 urtera bitarteko adina dauka, eta kopuruak pixkana-pixkana behera egiten du hurrengo adin-taldeetan. Beheko grafikoan kasuen banaketa ikus daiteke, hau da, sexu-erasoen kasuak biktimen adinaren arabera nola banatu ohi diren ikus dezakegu.

1.28 grafikoa. Bizkaiko Foru Aldundiko lahguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako sexu-erasoen emakume biktima helduak

(kasu berriak), adinaren arabera. 2013

18

9

43

02468

101214161820

18-30 31-40 41-50 51-64

Em

akum

eak


Jatorria

34 emakumeetatik (sexu-erasoen ondorioz zerbitzuan artatutako kasu berriak) % 38,2 atzerritarrak dira, Amerikako, Europako eta Afrikako zortzi herrialdetakoak. Gehienak (% 84,6) Latinoamerikako herrialdeetatik datoz.

Ezgaitasuna Zerbitzuaren datuen arabera, 2013an artatutako kasu berrien artean, lau emakumek (% 12) ezgaitasunen bat dute. Kasu guztietan desgaitasun psikikoak dira.

Bizileku-udalerria Artatutako emakumeak Bizkaiko 18 udalerritan bizi dira, gehienak Bilbon (% 38,2), eta, neurri txikiagoan, Portugaleten (% 8,8) eta Getxon eta Barakaldon, azken udalerri horretan ehunekoa berdina izanik: % 5,8. A.3. ZEHARKAKO BIKTIMAK Foru Aldundiko laguntza psikologikoko zerbitzuak lagundu egiten die, halaber, etxe barruko indarkeria edo sexu-erasoa jasan duen biktimaren gertukoak izanik, biktimaren egoeraren ondorioz kalte psikologikoak jasan dituzten pertsonei. Gehienak familiakoak dira (amak, aitak, anai-arrebak eta abar), eta batzuk biktimarekin harreman estua duten lagunak. 2013an zeharkako 60 biktima artatu ditugu. Horren arabera, gorakada (% 42,9) izan da joan den urtearen aldean, eta aipatzekoa da joan den urtean, lehen aldiz bost urtean, programan artatutako zeharkako biktimen kopuruak behera egin zuela (%- 41,7). 2013ko kopurua bigarren handiena da 2007. urteaz geroztik. Aurreko urteetan bezala, tratamenduan dauden biktima gehienak emakumeak dira: %83,3 2013an. Aintzat hartutako aldiko kopuruek erakusten dutenez, ez da ohikoa gizonak hamar pazientetik gora izatea. Programan artatutako gainerako taldeen ildo beretik, eta aurreko urteen antzera, kasu berrien ehunekoa ere esanguratsua da artatutako kasuen gainean (% 61,7 2013an).

1.29 grafikoa. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatatutako zeharkako biktima helduak, sexuaren arabera.

BLH. 2007-2013

0

20

40

60

80

Per

tson

ak

Guztira 24 35 42 54 72 42 60

Emakumeak 23 29 37 49 59 35 50

Gizonak 1 6 5 5 13 7 10

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013


1.14 taula. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako zeharkako biktimak, sexuaren arabera. 2007-2012

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Guzt. E G Guzt. E G Guzt. E G Guzt. E G Guzt. E G Guzt. E G Guzt. E G

Guztira 24 23 1 35 29 6 42 37 5 54 49 5 72 59 13 42 35 7 60 50 10 Kasu berriak

11 11 0 22 17 5 31 28 3 31 27 4 40 30 10 23 18 5 37 32 5

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina. 2013an programaren terapia hasi duten zeharkako biktimetatik, % 54 sexu-eraso bati lotutako egoera batean daude, eta % 45 etxe barruko indarkeria-egoera batean. 2013an artatutako zeharkako biktimetatik, % 16,2 atzerritarrak dira.

B. ERASOTZALEEKIN ESKU HARTZEA

Bizkaiko Foru Aldundiko laguntza psikologikoko zerbitzuak garatzen duen erasotzaileentzako esku-hartzea etxeko tratu txarren biktima diren emakumeentzako laguntza psikologikoko programaren osagarri da, eta aitzindaria da estatuan. Emakumeen ongizate psikologikoa ziurtatzea du helburutzat, bai erasotzailearekin bizitzen segitzen dutelako bai bananduz gero beste emakume bati eraso egin diezaiokeelako, baita seme-alabak tratu txarretatik salbu uztea ere. Gutxi gorabehera programak bost hilabeteko iraupena dauka, eta urtebetez jarraipen zorrotza egiten zaio. 2013. urtean, 108 gizonek (guztien % 88) erasotzaileen programaren laguntza jaso dute. Horren arabera, aurreko urtean artatutako bolumena % 18,2 igo da. Horietatik 52 (% 48,1) kasu berriak dira. Batez beste, 2004. urteaz geroztik urtean 41 gizonek hasi dute edo berriz hasi dute programaren terapia tratu txarren edo abusuzko sexu-jokabideen erantzule izateagatik.

1.30 grafikoa. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako erasotzaile helduak (kasu berriak), sexuaren

arabera. 2004-2013

0

10

20

30

40

50

60

70P

erts

onak

Guztira 37 29 42 41 49 44 55 42 46 62

Gizonak 36 29 39 34 46 41 50 39 44 52

Emakumeak 1 0 3 7 3 3 5 3 2 10

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013


Gizon erasotzaileen ezaugarriak (kasu berriak)

Biktimarekiko harremana Guztira 47 gizon (% 90,4) programan bildu dira egungo bikotekidearen edo bikotekide ohiaren aurkako indarkeria dela-eta, eta horrek esan nahi du hilean lau kasu berri izaten direla (hiru kasu 2012an). Gainerako ehunekoak ondorengoekiko indarkeria-kasuekin du zerikusia.

1.3.1.2. Familia barruan eta kanpoan tratu txarren eta/edo sexu-erasoen biktima diren adingabeentzako programa klinikoa Adingabeei emozio-katarsia lortzen, berrebaluazio kognitiboa egiten eta arazoari aurre egiteko estrategia espezifikoez jabetzen lagundu nahi die programak, jasandako ondorio psikologikoak gainditzeko gai izan daitezen. 2013an guztira 79 adingabek jaso dute programaren laguntza, 51 neskatxak (% 64,6) eta 28 mutikok (% 35,4). Aintzat hartutako aldian, kasu gehien ageri diren bigarren urtea da, eta 2008 bakarrik dago aurretik (83 adingaberi eskaini zitzaien laguntza). Kasu berriak 48 dira (% 60,1), eta aintzat hartutako aldiko kopuru handiena dira. Horri dagokionez aipatzekoa da 2013ko datuen barruan lehen aldiz, bikotekidearen indarkeriaren biktima diren adingabeen kasu berriak hartu direla (6 neskatxa); aurreko hautemate guztiak ez dira aldatu, nahiz eta datu horiek guztizkoaren barruan hartu ez . Bilakaerari dagokionez, 2004. urtetik programaren laguntza jaso duten adingabeen aldakuntzan gorabeherak izan dira, baina goranzko joerarekin.

1.31 grafikoa. Familia barruan eta kanpoan tratu txarren eta/edo sexu-erasoen biktima izan ondoren BFAko laguntza psikologikoko

zerbitzuaren laguntza jaso duten adingabeak (kasu berriak), sexuaren arabera . 2004-2013

0

10

20

30

40

50

60

Adi

ngab

e k.

Guztira 21 24 37 35 40 31 33 31 33 48

Neskatxak 10 16 24 23 31 22 24 22 26 31

Mutikoak 11 8 13 12 9 9 9 9 7 17

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Oharra: 2013an lehen aldiz zenbatu dira bikotekidearen indarkeriaren biktima diren adingabeak (6 neskatxa). Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailaren datuetan oinarrituta egina.

2004tik 2013ra bitarte, familia barruan eta kanpoan tratu txarren eta/edo sexu-erasoen biktima izan diren adingabeentzako tratamendu berrien 327 espediente ireki edo berriz ireki dira, eta gehienek neskatxekin dute zerikusia (% 68,2). Aintzat hartutako aldian, guztira, neskatxak gehiengoa dira, nola familia barruko tratu txarren ondoriozko laguntza kopuruan (% 61,4), hala, batez ere, sexu-erasoen ondoriozko terapien kasuan (% 85,7).

Adingabeen ezaugarriak (kasu berriak)

Indarkeria mota 2013an tratamendu berria hasi duten adingabeek jasandako indarkeria motari dagokionez, datuek erakusten digute banaketa desberdina dela mutikoen eta neskatxen arabera. Artatutako neskatxen erdiak baino gehiagok etxe barruko tratu txarren egoerak jasan dituzte (% 54,8); % 25,8k sexu-erasoak jasan ditu; eta % 19,4 bikotekidearen eskutik jasandako indarkeria-kasuak dira. Mutikoei dagokienez, etxe barruko tratu txarrei lotutako kasuek berenganatu dituzte ia laguntza guztiak (% 94,1), eta sexu-erasoko kasu bakarra erregistratu da.

1.32 grafikoa. BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuan artatutako adingabeak (kasu berriak) sexuaren eta indarkeria motaren arabera.

2013

6

17

16

8

1

0

5

10

15

20

25

30

35

Neskatxak Mutikoak

Adi

ngab

e k.

Bikotek. edo bikotek ohiaren indark. Tratu txarrak familia barruan Sexu-erasoa/-abusua


Adinak Kasu guztietan sexu-indarkeria 14 urtetik 17 urtera bitarteko tartean gertatzen da, nola neskatxei (indarkeria mota horren biktimen % 89) hala mutikoen (kasu bakarra) kasuan. Etxe barruko tratu txarren egoeretan, adin-tartea zabalagoa da, 7 urtetik 17 urtera bitartekoa. Neskatxen kasuan, kasu gehienak zortzi eta bederatzi urtekoen artean gertatzen dira (% 47,1), eta mutikoen artean, berriz, 10 eta 11 urtekoen artean (% 37,5).

1.15 taula. Etxe barruko indarkeria dela-eta BFAko laguntza psikologikoko zerbitzuaren laguntza jasotzen

duten adingabeak, sexuaren eta adinaren arabera. 2013 GUZTIZKOA Neskatxak % Mutikoak %

0-5 urte 0 0 - 0 - 6-7 urte 1 0 - 1 6,2 8-9 urte 10 8 47,1 2 12,5 10-11 urte 8 2 11,8 6 37,5 12-13 urte 6 4 23,5 2 12,5 14-15 urte 5 2 11,8 3 18,7 16-17 urte 3 1 5,9 2 12,5 Guztira 33 17 100,0 16 100,0


Emakume adingabeen aurkako indarkeria emakumeen aurkako indarkeriaren beste adierazpen bat da, eta ongi aztertzea eta jakinaraztea merezi du13. Emakumeen aurkako indarkeriari dagokionez gizartean nabari diren mailek ez dute zalantzarako tokirik uzten, neskatxa eta neska nerabeek familian, komunitatean eta beste eremu batzuetan indarkeria jasateko arrisku handiagoa dute mutilek baino.

“… Estatuek ziurtatu behar dute indarkeriaren aurkako politika eta programak genero-ikuspegi baten arabera lantzen eta aplikatzen direla, Indarkeriari dagokionez neskatxa eta mutikoek aurre egin behar dieten arrisku-faktore guztiak kontuan hartuta. Estatuek emakume eta neskatxen giza eskubideak sustatu eta babestu beharko lituzkete eta genero-bereizkeriaren adierazpide guztiei aurre egin, indarkeriari aurrea hartzeko estrategia zabalago baten barruan”. (10. puntua. Mutiko eta neskatxen aurkako indarkeriaren genero-dimentsioari heltzea. 6. gomendioa)

Haurren aurkako azterlanerako aditu independenteak egindako txostena, Nazio Batuak, 200614

13 Amnistía Internacional, Una vida sin violencia para mujeres y niñas, 2009. Honako helbide elektroniko honetan eskuragarri: http://www.es.amnesty.org/index.php 14 Nazio Batuak, Informe del experto independiente para el estudio de la violencia contra los niños, de las Naciones Unidas, 2006. Honako helbide elektroniko honetan eskuragarri: http://www.un.org

1.3.2. Udalerri eta mankomunitateen mendeko baliabideak Kapitulu honen hasieran adierazi dugunez, tratu txarren eta/edo sexu-erasoen biktima diren emakumeentzako laguntza psikologikoa emateko foru-programa espezializatuaz gain, lurraldeko hainbat udalerrik eta mankomunitatek laguntza psikologikoa eskaintzeko baliabide propioak dauzkate. Programa heterogeneoak dira, gehienak espezializatu gabeak, eta batzuetan, biktimak ez ezik, gainerako herritar guztiak ere dituzte jomugan15. Zentzu horretan azpimarratzekoa da kasu askotan, tratu txarrekin edo sexu-erasoekin zerikusia duen problematika espezifiko baten eragina atzematen denean, pazienteak biktimei laguntzeko foru-programa espezializatura bideratzen direla. Programa horien kasuan, erakundeak konparatzea eta baliabideen arteko harremanak ezartzea zaila da benetan, baita denboran zehar bilakaerak aztertzea ere. Besteak beste, datu-jatorrien aniztasunak zailago egiten du datuak bateragarri egitea. Batzuetan, elkarrengandik urruntzen diren irizpideak erabiltzen dituzte erakundeek informazioa biltzeko, eta zerbitzu gehienak ez daude espezializatuta dagokigun gaiaz arduratzeko, beste arazo psikologiko batzuekin partekatuta baizik. Datuak zenbatzeko ezarritako kategoriak ez dira beti homogeneoak. Horiek guztiak direla-eta, kontu handiz ibili behar da lortutako datuak balioesterakoan eta haiei buruzko ondorioak aurreratzerakoan. Baliabide horiek guztiak 2001ean jarri ziren abian, Etxeko tratu txarrak eta sexu-indarkeria jasaten dituzten emakumeei harrera hobea egiteko erakundeen arteko I. akordioa sinatu zenez geroztik. Urte hori baino lehen, tokiko lau erakundek bakarrik zeuzkaten laguntza psikologikoa emateko zerbitzuak: Bilbok16 1982tik; Leioak 1985etik; eta Galdakaok eta Mungialdeko Partzuergoak, 2000tik. 2013an, udalerri eta mankomunitateetako baliabideei buruzko mapan titulartasun-aldaketa bat erregistratu da laguntza psikologikoko zerbitzuari dagokionez. Izan ere, Zallako Udalaren ordez, Enkarterriko Mankomunitateak bere gain hartu du zerbitzu horren ardura, nahiz eta mankomunitatearen barruko udalerriak, lehenagotik ere, zerbitzua jasotzen ari ziren. Hortaz, 2013. urtean, guztira 17 erakundek17 (13 udalerri eta lau mankomunitate) laguntza psikologikoa eskaintzeko baliabide propioak eduki dituzte. Biztanle kopuruari dagokionez, udalerri eta mankomunitate horiek 300.000 emakume dituzte guztira, lurraldeko emakume guztien erdia baino pixka bat gehiago.

15 Informazioa zabaltzeko, honako dokumentu hau kontsulta daiteke Bizkaiko Genero Indarkeriaren Behatokian: “Etxean indarkeriaren eta sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeei laguntzeko foru-baliabideak eta udalerrietako eta mankomunitateetako baliabideak. BLH-2011”: Honako honetan eskuragarri: http://www.bizkaia.net/gizartekintza/Genero_Indarkeria/pdf/adierazleak/ca_Recursos_2014.pdf 16 Gaur egun, Bilbon tratu txarren biktima izaki laguntza psikologikoa behar duten emakumeak Bizkaiko Foru Aldundiko laguntza psikologikoko programara bideratzen dira; .nolanahi ere, emakumearen udal-zerbitzuak eta modulu psikosozialek hitzarmen bat sinatu dute biktimei laguntzeko itxarote-zerrenda dagoen kasuetarako. Salbuespenez, udalak komenigarritzat jo lezake kasuren bat haietara bideratzea, nahiz eta foru-programak eskainitako laguntza berandutu ez. 17 Bilboko udalerria ez da zenbaketa horren barruan hartu, aldez aurretik azaldutako arrazoia dela-eta.

1.16 taula. Laguntza psikologikoko baliab. titularrak diren udalerri eta mankomunitateak. BLH. 2006-2013

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Abanto y Ciérv./Abanto-Zierb. - - - - - - - - Ajangiz - - - - - - - - Alonsotegi - - - - - - - - Amorebieta-Etxano Arakaldo - - - - - - - - Arrankudiaga - - - - - - - - Arrigorriaga - - - - - - - - Balmaseda - - - - - - - - Barakaldo Basauri Bermeo - - - - - - - -

Berriz - - - - Bilbao (**) (**) (**) (**) (**) (**) (**) (**)

Erandio - - - - - - - - Ereño - - - - - - - - Ermua Etxebarri - - - - - - - - Galdakao Gatika - - - - - - - - Gernika-Lumo*** Getxo Leioa Mallabia - - - - - - - - Maruri - - - - - - - - Muskiz Ortuella - - - - - - - - Orozko - - - - - - - - Portugalete Santurtzi Sestao - - - Urduña/ Orduña - - - - - - Ugao-Miraballes - - - - - - - - Valle de Trápaga-Trapagaran - - - - - - - - Zalla**** - Zaratamo - - - - - - - - Zeberio - - - - - - - -

UD

ALE

RR

IAK

Zierbena - - - - - - - - Arratiako M. - - - - - - - - Busturialdeko M. - - - - - - - - Durango Merindadeko M. Enkarterriko M. - - - - - - - Lea-Artibaiko M. - - - - - - - - Lea-Ibarrako M. - - - - - - - - Mungialdeko P. Uribe Kostako M. - - - -

MA

NK

OM

UN

ITA

TEA

K

Txorierriko M. - - - - - - - - *Zerrendaren barruan hartu dira lurraldekoak izaki gizarte-zerbitzuak emateko mankomunitateetan elkartu ez diren udalerriak, baita, mankomunitate bateko kide izan arren, laguntza psikologikoko baliabide baten banako titularrak direnak ere (Gernika-Lumo adibidez). ** Bilboko udalak BFAko laguntza psikologikoko programara bideratzen ditu tratu txarren eta/edo sexu-erasoen ondorioz laguntza psikologikoa behar duten pertsonen kasuak, era, erantzun azkarra ematea ezinezkoa denean soilik, Udalak modulu psikosozialetara bideratzen ditu, haiekin sinatutako hitzarmenari jarraiki. Salbuespenez, udalak komenigarritzat jo lezake kasuren bat modulu horietara bideratzea, nahiz eta foru-programak eskainitako laguntza berandutu ez. *** Busturialdeko Mankomunitateko gainerako udalerriak estaltzen ditu **** Enkarterriko Mankomunitateko gainerako udalerriak estaltzen zituen Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

Erabiltzaileak Aldez aurretik ohartarazi dugunez, toki-eremuko baliabide horietatik datozen kopuruak zenbatzean kontu handiz ibili behar da. Hori aintzat hartuta, deskribapen labur bat aurkeztuko dizuegu jarraian, erakunde titularrek eskainitako datuei buruz. Oro har, baliabide horietan artatutako pertsona kopurua neurrizkoa da. 2013an erregistratu ziren erabiltzaile gehien, 130 erabiltzaile inguru; eta erregistrorik txikiena 10 erabiltzaile izan zen. Beheko grafikoak erakundeen gradazioa erakusten du, erabiltzaileek etxe barruan jasaten dituzten tratu txarren edo sexu-indarkeriaren arabera. Bost erakundek (% 30) jakinarazi dutenez, % 50eko edo hortik gorako ehunekoak dituzte. Aurreko kapituluan aholkularitza juridikoko toki-baliabideei buruz adierazi dugunaren ildo beretik, horri dagokionez erakundeen artean dauden aldeak balioestean, baliabide publikoak erabiltzeko maila desberdinekin zerikusia duten gaiez gain, ezin ditugu alde batera utzi, besteak beste, kasuen infraidentifikazioagatiko alborapenak izan litezkeela, kontuan hartuta erakundeen artean aldeak badaudela emakumeen aurkako indarkeriari buruzko sentsibilizazioaren eta informazioaren alorretan, eta, zentzu horretan, sentsibilizazioa eta informazioa eskasa izatea oztopo dela kasuak atzeman eta detektatzeko.

1.33 grafikoa. Tokiko laguntza psikologikoko baliabideetan artatutako pertsonak (%) problematikaren arabera. 2013

% 0

% 25

% 50

% 75

% 100

Getxo

Enkart

erriko

M.

Gernika

-Lumo

Amorebiet

a-Etxa

no

Muskiz

Mungial

deko

P.

Portug

alete

Uribe K

ostako

M.

Basau

ri

Galdak

aoLe

ioaErm

ua

Durang

o M. M

ank.

Sestao

Baraka

ldoBerr

iz

Santur

tzi

Indarkeria-kasuak Indarkeriarik gabeko kasuak

Oharra: Foru-programa espezializatuak gertutasuneko estaldura eskaintzen dio Enkarterriari Zallako Udalean bertan, eta horregatik, Enkarterriko Mankomunitatean aurki daitezkeen kasuak hartara bideratzen dira. Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

Toki-erakundeek jakinarazitako kasuei dagokienez, udal-baliabide horietara indarkeria-problematika batekin bertaratu diren emakume gehienek (% 95,1) tratu txarren egoera bat jasan dute etxe barruan, eta % 4,9k sexu-eraso edo –abusuak. Etxe barruko tratu txarren biktimei dagokienez, 2013an % 67,8k lehen aldiz eskatu du laguntza psikologikoa baliabidean (kasu berriak). Egoera horietatik:

Bikotekidearen edo bikotekide ohiaren eskutik jasandako indarkeria-kasuak nagusitzen dira, argi eta garbi (% 93,6), familia barruko beste harreman batzuetan sortzen direnen aurretik.

Atzerritarren ehunekoa % 28 da (% 25,7 2012an), eta 17 erakundeetatik 14tan (% 82) erregistratu da.

Adinari dagokionez azpimarratzekoa da, beste urte batez, oso adingabe gazte gutxik eskatu dutela laguntza problematika hori dela-eta: 2013an hiru erakundek kasu bana erregistratu dute. Nolanahi ere, aurreko urtean bezalaxe, 65 urtetik gorako emakumeak kasuen % 6,8 dira, zazpi erakundetan banatuta.

Bestetik, jakinarazitako kasu guztiei dagokienez, emakume desgaituak, aurreko urteetan bezala, % 2 dira (hiru erakundetan bildu dira, 2012an bezala).

Sexu-indarkeriari dagokionez, guztira 19 kasu erregistratu dira (13 kasu berri, % 68):

Kasu berri horietatik % 38,5ek (% 26,7 2012an) atzerriko emakumeekin du zerikusia. Adinaren arabera, ez da adingabe-kasu bat ere erregistratu, ezta 65etik gorako kasu bat ere. Emakume desgaitu baten kasua erregistratu da.

Grosso modo, baliabide horietara indarkeria-problematika batekin bertaratu diren emakumeen kopuruak gora egin du 2004. urteaz geroztik. Baliabide horien estaldurak pixkana-pixkana gora egin izanak zerikusia izan du horretan; izan ere, baliabide berriak martxan jarri ahala, gero eta kasu gehiago atzemateko aukera izan da. Berriz ere azpimarratu beharrean gaude datuak kontu handiz hartu behar direla aldez aurretik adierazitako arrazoiak direla medio; gainera, batzuetan ekitaldi osoaren daturik ez dugu, oharretan zehatz-mehatz adierazi dugunez.

1.17 taula. Udalerri eta mankomunitateen titulartasuneko laguntza psikologikoko baliabideetan etxe barruko tratu txarrak eta/edo sexu-indarkeria jasateagatik artatutako emakumeen kopurua. BLH 2004-2013.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 AMOREBIETA-ETX. (-) 20 52 13 5 11 11 9 12 8 BARAKALDO (-) 21 30 28 73 69 79 23* 73 90 BASAURI 20 26 22 26 13 19 19 16 21 18 BERRIZ (-) (-) (-) (-) (-) (-) (‘) (‘) 3 5 ERMUA 12 7 12 14 13 14 7 11 20 15 GALDAKAO 33 21 34 34 28 32 45 14 63 43 GERNIKA-LUMO** 22 7 7 11 14 14 17 9 10 GETXO 31 1 21 23 26 15 (“) 12 9 4 LEIOA 7 4 6 5 13 16 23 14 12 20 MUSKIZ 4 0 1 1 0 4 11 11 9 5 PORTUGALETE (-) 2 12 14 7 14 7 11 18 18 SANTURTZI (-) 0 36 52 37 48 59 69 60 72 SESTAO (-) (-) (-) (-) (-) 8 3 10 26 32 URDUÑA/ORDUÑA (-) (-) (“) 3 0 (“) (-) (-) (-) (-) ZALLA*** 11 5 1 15 9 (***) (***) 8(***) 9 (-) DURANGO MER. M. (-) (-) 6 17 31 40 53 45 28 27 EMNKARTEERRIKO M..***

(-) (-) (-) (-) (-) (-) (-) (-) (-) 6

MUNGIALDEKO P. 13 10 6 9 4 3 27 26 12 10 URIBE KOSTAKO M. (-) (-) (-) (-) (-) (-) 21 10 10 5

(-) Erakundeak ez dauka baliabiderik. (‘) Bizkaiko Genero Indarkeriaren Behatokiak ez dauka datu hori. (“) Erakundeak ez du datu hori biltzen. *Barakaldoko Udalak eskainitako datua 2011ko azaroaren 15etik abenduaren 31ra arta doan aldiari dagokio soilik, erakundeak ez daukalako bestelako informaziorik . ** Busturialdeko Mankomunitateko gainerako udalerriak estaltzen ditu ***Indarkeria-problematika duten erabiltzaileak Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako laguntza psikologikoko programa espezializatura bideratzen dira, eta zerbitzu hori Zallan eskaintzen da 2009ko maiatzaz geroztik. Iturria: BLHko udalerri eta mankomunitateek eskainitako datuetan oinarrituta egina.

1.4. FAMILIA ESKU-HARTZE ESPEZIALIZATUA Esparrua eta egoera orokorra Bizkaiko Foru Aldundiak etxean ematen den Emakumeen aurkako Indarkerian Espezializatutako Familian Esku hartzeko Programa bat dauka 2006ko maiatzaz geroztik, eta programaren dekretu arautzailean biltzen denez18, martxan jarri zen “… genero indarkeriaren biktima izanda tratu txarrak eman dizkien pertsona bizi den ezkontza-egoitzara itzultzea erabakitzen duten emakumeentzako zein familia hauetan bizi diren adingabekoentzako balorazioa egiteko, arreta eskaintzeko, jarraipena egiteko eta laguntza psikologikorako programarik ez zegoela ikusita”. Gerta daitezkeen krisi-egoerei erantzutea ahalbidetzen du programak, eta trebetasunak eta baliabideak ematen dizkie helburu dituen pertsonei, egoerarako konponbide egokia lortze aldera. Honako hauek izan ahalko dira programaren onuradun: 1. Tratu txarren biktima diren emakumeak, beren kargurako adingabeekin edo gabe, harrera-zentro batean sartu ondoren erasotzailea dagoen familia-etxera itzultzen direnak. 2. Tratu txarren biktima diren emakumeak edota haien kargurako adingabeak, erasotzailearekin bizi eta salaketarik jarri ez dutenak. 3. Emakumeak, salaketak behin eta berriz jarri eta kendu ondoren, ezkontegoitzara itzultzen direnak, adingabeekin edo gabe. 4. Tratu txarren biktima diren emakumeak, beren kargurako adingabeekin edo gabe, eta erasotzailearekin bizi ez badira ere, ikusten da arrisku handia dagoela harekin berriz bizitzen hasteko, tratu txarreko aurreko egoerara itzuliz, horrenbestez. 5. Aurreko kasuetan bildutako tratu txarren biktima diren emakumeen kargurako adingabeak. Bi esku-hartze mota egiten dira programan:

Banakoa, emakume bakoitzarentzako ibilbide pertsonal eta malgu bat diseinatuta, esku-hartze proiektua osatzen duten arloak aztergai izango dituena; eta

Taldekoa, emakumeekin zein adingabeekin, garapen pertsonalekoa, ideologizaziokoa eta autolaguntzakoa.

Zenbait fase ditu programak, 12 hilabeteko iraupena du gutxi gorabehera, eta epe hori kasu bakoitzaren ezaugarrien eta bilakaeraren arabera luza daiteke.

18 32/2007 Foru Dekretua, abenduaren 10ekoa, etxean ematen den emakumeen aurkako indarkerian espezializatutako familian esku hartzeko programa, Gizarte Ekintza Sailarena, arautzen duena (BAO, 249. zenbakia, 2007/12/24koa).

2013ko biztanleria erabiltzailea: alderdi orokorrak Programa honen bidez artatutako eskari handienarekin itxi da 2013. urteko ekitaldia. Esku-hartzea 87 emakumerekin eta haien kargurako 87 adingaberekin (40 neskatxa eta 47 mutiko) garatu du, 174 pertsona guztira. Programaren ibilbidean izandako erregistro handienak dira zifra horiek, kontuan izanda bere bizitza-historian ez duela jaitsierarik izan artatutako pertsonen bolumenari dagokionez. 2013ko erregistroak % 14,5eko hazkundea adierazten du 2012. urtearekin alderatuta emakumeen kasuan eta % 20,8koa adingabeen bolumenari dagokionez. Deigarria da adingabeen kopuru handia, 2013an emakumeen zifrara iristen baita, emakumeen adinari eta bizi-zikloari dagokionez.

1.34 grafikoa. Etxean ematen den emakumeen aurkako indarkerian Espezializatutako Familian Esku hartzeko Programan artatutako

pertsonak (BFA). 2006-2013

020406080

100120140160180200

Per

tson

ak

Guztizkoa 57 95 96 96 112 114 148 174

Emakume kop. 36 56 56 57 61 61 76 87

Adingabe kop. 21 39 40 39 51 53 72 87

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Oharra: 2006ko maiatzean jarri zen martxan programa, eta artatutako kasuen bolumena jarduera-hilabeteekiko proportzionala da. Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila

1.18 taula. Emakumeen aurkako indarkerian Espezializatutako Familian Esku hartzeko Programaren emakume erabiltzaileen aldakuntza (%), BFA, 2006-2013.

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Emakume kop. 36 56 56 57 61 61 76 87 Aldakuntzaren %-a 2006aren gain*

- 55,6 55,6 58,3 69,4 69,4 111,1 141,7

Urtearteko aldakuntzaren %-a

- 55,6 0 1,8 7,0 0 24,6 14,5

* Oharra: 2006ko maiatzean jarri zen martxan programa, eta artatutako kasuen bolumena jarduera-hilabeteekiko proportzionala da.


Iaz gertatu bezala, kasuen igoerako testuinguru horrek programa hasi zenetik izandako alten bolumen handiena du ezaugarri estruktural gisa. 2013an 45 emakume sartu ziren programan, hau da, urtean izandako esku-hartze kasu guztien % 51,7; bigarren urtez jarraian gainditu du kasu berrien kopuruak aurreko kasuena. Familia-konfigurazioa Familia-konfigurazioari dagokionez, 2013an artatutako emakume gehienek (% 67) seme-alabak dituzte beren kargura, kasu askotan adingabeak, eta hori da programan hainbeste izatearen arrazoia. Zehazki, 43 emakumek dituzte seme-alaba adingabeak; kasu guztietan ere zeharkako esku-hartze bat egiten da haien amen bidez eta 14 kasutan zuzeneko esku-hartze bat garatzen da (7 neskatxa eta 7 mutiko). Gainera, zortzi erabiltzaileak 18 urtetik gorako seme-alabak dituzte eta beste zazpik adingabeak eta adinez nagusiak diren seme-alabak dituzte beren kargura. Era berean, bi erabiltzailek beste pertsona batzuk dituzte beren kargura. Erabiltzaileen profila Adina 2013an, artatutako emakumeen erdiek pasatxok (% 54) ez zituzten 40 urte. % 31 30-39 urteko tartean dago, tarte ugarienean. Programa honen adin-profilari dagokionez, 50 urteko eta hortik gorako erabiltzaileen pisu erlatiboarengatik nabarmentzen zen lehenengo urteetan, eta 2009an % 50 izatera ere iritsi ziren. Programaren hedaduraren alderdi esanguratsu bat dugu, adin-talde horietako emakumeen presentzia normalean ez baita horren handia izaten arreta-zerbitzuetan. Programara arian-arian emakume gazteagoak iristeak ehuneko hori apurka-apurka murriztu egin du erabiltzaileen laurdenera iristeraino (% 26,4 2013an), nahiz eta termino absolututan 50 urtetik gorako emakumeen kopurua urtean 20tik 29ra arteko tartean egon izan den betiere, programaren ibilbide-urteetan.

1.35 grafikoa. Emakumeen aurkako indarkerian Espezializatutako Familian Esku hartzeko Programan artatutako emakumeak (%),

adinaren arabera (BFA). 2007-2013

% 0 % 25 % 50 % 75 % 100

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

18-29 30-39 40-49 50-64 65 edo gehiago


Jatorria 2013an programan parte hartu duten emakume atzerritarrak % 28,7 izan dira guztizkoaren gain. Haien jatorriari dagokionez, herrialde latinoamerikarretatik, afrikarretatik eta europarretatik datoz (% 52, % 24 eta % 24). Programa 2006an hasi zenetik, 2008ko % 16tik 2011 ia % 38raino ibili da atzerritarren proportzioa.

1.36 grafikoa. Etxean ematen den emakumeen aurkako indarkerian Espezializatutako familian Esku hartzeko Programan artatutako

emakumeak (%), nazionalitatearen arabera (DFB). 2006-2013

% 27,8 % 23,2% 16,1 % 19,3

% 26,3 % 28,7

% 76,8 % 73,7 % 71,3

% 37,7% 31,1

% 62,3% 68,9% 80,7% 83,9% 72,2

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

kasu

en %

-a

Atzerriko nazionalitatea Espainiako nazionalitatea


Jatorri-udalerriak 2013an artatutako erabiltzaileak Bizkaiko 21 udalerritatik datoz, eta bizileku-herriei dagozkienez dibertsifikazio handienetako bat da, 2012an izandako 26 udalerrien atzetik. Kasu berriak 14 herriri dagozkie eta % 60 Bilboren, Barakaldoren eta Getxoren artean banatzen da (% 35,6, % 13,3 eta % 11,1, hurrenez hurren), Lurraldean biztanle gehien dituzten hiru udalerrien artean. Arian-arian, programan parte hartzen duten erabiltzaileen bizileku-udalerrien multzoa handitu egin da programaren barruan. Bilakaera hori, kasu berrien hazkundearekin batera, aurrerapenen adierazle gisa har daiteke potentzialki bideratzaileak diren erakundeak programari buruz duten ezagutza-maila sendotzeari dagokionez. Jasandako tratu txar mota Indarkeria-egintzen izaeraren edo haien adierazteko moduaren arabera, hainbat tratu txar mota bereizten dira. Mota horiek ez dira baztertzaileak beren artean eta normalean gainjarrita aurkezten dira. Ondorengo koadroak "Emakumeen aurkako indarkeria. Proposamen terminologikoak” dokumentuan ezarritako definizioa biltzen du, EAEn etxean ematen diren tratu txarrak eta sexu-erasoak jasaten dituzten emakumeei arreta hobea emateko Erakunde arteko Akordioaren Jarraipen Batzordeak egina:

Indarkeria fisikoa: Istripuzkoa ez den edozein jarrera edo egintza, betiere emakumeari kalte fisikoa eragiten badio edo eragin badiezaioke (bultzatzea, jotzea, erretzea, gauzak jaurtitzea, armak erabiltzea, mutilazioak eta abar). Sexu-indarkeria: Sexu-izaerako istripuzkoa ez den edozein jarrera edo egintza, betiere emakumearen borondatearen aurka egin bada. Indarkeria ekonomikoa: Emakumeari informazioa baliatzea edo dirua erabiltzea saihesten dion istripuzkoa ez den edozein jarrera edo egintza, egindako gastuen gaineko kontrola mugatuta, eta dirua behar ez bezala erabiltzea (xahutzea) harreman-premien edota bizikidetza-unitatearen kaltetan. Indarkeria piskologikoa: Istripuzkoa ez den edozein jarrera edo egintza, hitzezkoa edo ez-hitzezkoa, nahitakoa eta hertsagarria, emakumearen banako nortasuna gutxiestea helburu duena (irainak, mehatxuak, haren ekintzen, usteen eta iritzien desbalorizazioa, eta abar), kalte psikologikoa, desbalorizazioa edo sufrimendua eragiten dutenak. Indarkeria soziala: Emakumearen banako nortasuna jendaurrean desbalorizatzea helburu duen hitzezko edo ez-hitzezko istripuzkoa ez den edozein jarrera edo egintza, baita emakumearen bakartzea edota haren autonomia pertsonala gabetzea helburu duenak ere, hainbat harreman sozialen garapenari gagokiola: familia-arlokoak, lagun-arlokoak, auzo- edo elkarte-arlokoak baita lan-arlokoak ere.

“Emakumeen aurkako indarkeria. Proposamen terminologikoak”. Erakunde arteko Akordioaren Jarraipen Batzordea

Bost mota horiek erreferentzia gisa hartuta, programaren erabiltzaileetan identifikatzen diren indarkeria adierazteko moduak antzeko korrespondentzia dute urtez urte. 2013an berresten denez, indarkeria psikologikoa programaren erabiltzaile guztietan identifikatzen da, eta esklusiboki % 21,7an soilik (% 19,7 2012an). Indarkeria mota hori ezin da gainerakotik bereizi, indarkeriazko beste egintza mota batzuk gertatzen direnean kalte psikologikoa baitakarte betiere. Horrek esan nahi du gainerako kasuetan (68 emakume, % 78,2) indarkeria mota desberdinak gainjartzen direla: guztietan ere indarkeria fisikoa ageri da psikologikoarekin batera; tratu txar soziala erabiltzaileen % 68an identifikatzen da (2013 izan da tratu txar mota horren presentzia handiena izan duen urtea); tratu txar ekonomikoa kasuen % 58,6an; eta sexu-indarkeria % 42,5ean.

1.37 grafikoa. Etxean ematen den emakumeen aurkako indarkerian Espezializatutako Familian Esku hartzeko programaren erabiltzaileek jasandako tratu txar mota (BFA).

2012-2013

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0

Sexuala

Ekonomikoa

Soziala

Fisikoa

Psikologikoa

2012 2013


Adingabeen ezaugarriak (kasu berriak) Guztira 87 adingabek jaso dute laguntza programa honen bidez 2013an: 40 neskatxak (% 46) eta 47 mutikok (% 54). Erdia inguru (% 48,3) programa honetan tratamendua hasten duten emakumeen seme-alabak dira, hau da, kasu berriak: guztira 42 adingabe, 17 neskatxa (% 40,5) eta 25 mutiko (% 59,5). Ondorengo grafikoak adinen araberako banaketa erakusten du; bi taldeetan antzekoa da, eta gehienek ez dituzte hamabi urte baino gehiago (neskatxen % 82 eta mutikoen % 72).

1.38 grafikoa. Espezializatutako Familian Esku hartzeko Programan arreta jasotzen duten adigabeak (kasu berriak), adinaren eta sexuaren

arabera (BFA). 2013.

4 63

37

92

31

4

0

5

10

15

20

25

30

Neskatxak Mutikoak

Adi

ngab

eak

0tik 4ra 5etik 8ra 9tik 12ra 13tik 16ra 17tik 18ra


1.5. FAMILIA ELKARGUNEA (FE)

Esparrua eta egoera orokorra Euskal Autonomia Erkidegoan, deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneak arautzen dituen uztailaren 1eko 124/2008 Dekretuak19 deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneek gizarte-zerbitzuen eremuan bete behar dituzten funtzionatzeko eskakizunak, eskakizun materialak eta langile-eskakizunak ezartzen ditu, eta baliabide mota hori honela definitzen du: “espazio neutral eta egokia izango da, non diziplina anitzeko ekipo tekniko baten laguntzarekin eta segurtasun eta ongizate bermearekin, krisi egoeran den edo, egoera horretan ez bada ere, gizarte-hezkuntzazko jarraipen- eta laguntza-zerbitzua behar duen familia bateko kideen arteko topaketa gertatuko den, eta nolanahi ere, bere erabilera ebazpen judizial bidez xedatua izango da”.

Gizarte Zerbitzuei buruzko abenduaren 5eko 12/2008 Legearen 40.3 artikuluak egotzitakoaren arabera, Familia Elkarguneen zerbitzuaren prestazioa, deribazio judizialaren bidezko kasuekiko arreta-modalitatean, Eusko Jaurlaritzari dagokio, hasiera batean kudeaketa Gizarte Gaietako Sailaren eta 2011ko azarotik aurrera Justizia Sailaren esku egonik20.

Bizkaiko Lurralde Historikoan, Foru Aldundiak 2002az geroztik Familia Elkarguneko —FE—Zerbitzu bat dauka, eta Bilbon dago kokatuta (banantze-prozesuan zehar eta ondoren seme-alaba adingabeen eta aitaren eta amaren arteko harremanari eusteko gatazka edo zailtasuna duten familiei zuzendua); eta 2007az geroztik Arreta Espezializatuko Familia Elkargune —AEFE— bat dauka (adingabe edo nerabearen eta gurasoen, senitartekoen edo hurbileko pertsonen arteko bisitak garatzera bideratua, Administrazioak adingabe hori babesteko eginkizuna egikaritzen duenean).

Eusko Jaurlaritzak, Bilboko deribazio judizialaren bidezko Familia Elkargunearen zerbitzuaren prestazioa egiteko baliabide material eta tekniko nahikoak eta egokiak ez zituenez, Bizkaiko Foru Aldundiari proposatu zion bi erakundeek lankidetza Hitzarmen bat sinatzea, eta hitzarmen horren bitartez Foru Aldundiari esleitu zion deribazio judizialaren bidezko Familia Elkargunearen zerbitzuaren prestazioaren kudeaketa, esleipen horren terminoak 2010eko urriaren 27an sinatu zen eta urte horretako urtarrilaren 1erako atzeraeraginezko indarraldia zuen aipatu Hitzarmenean arautuz.

Familia Elkargunean artatutako kasuen artean, Arreta Espezializatuko Familia Elkargunea ireki zenetik deribazio judizialeko kasuetara esklusiboki zuzendua dagoena, tratu txarrek biktimak izan diren, seme-alaba adingabeak beren kargura dituzten eta erasotzailearengandik urruntzeko neurri bat eman duen babes-agindu bat duten emakumeak daude, erasotzaileari aldi berean adingabeekiko bisita-erregimen bat emanez. Foru Aldundiaren kudeaketa-zerbitzu horrez gain, 2013. urtean beste bi Familia Elkargune daude Lurraldean, Portugaleteko Udalak (2002an abian jarri zen eta 2011n kudeatzeko 19 124/2008 dekretua, uztailaren 1ekoa, Euskal Autonomia Erkidegoan deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneak arautzen dituena (EHAA, 08/08/07). 20 239/2011 Dekretua, azaroaren 22koa, Euskal Autonomia Erkidegoan deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneak arautzen dituen Dekretua aldatzeko dena (EHAA, 2011/12/01).

mandatua jaso zuen baliabidea) eta Barakaldoko Udalak (2009az geroztik) kudeatzen dituztenak.

1.5.1. Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako baliabide autonomikoa

2013an zehar Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako Familia Elkargunera 339 familia-nukleotatik zetozen 418 adingabe bideratu ziren guztira. 119 familiatan amaren aldeko babes-agindu bat dago, eta egoera horrek 161 adingabe hartzen ditu eraginpean (adingabe guztien % 38,5).

Kasu horiek Zerbitzuan etengabe hazten ari dira Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Aginduaren lege erregulatzailea onartu zenetik, eta emandako Aginduak ere gehitu egin dira.

Legea onartu eta hurrengo urteetan kasu horien bolumenak goranzko joera zuen, eta 2010ean lortu zuen maila gorena, 200 adingabetik gorako erregistroarekin. Hurrengo urtean, 2011n, deribazioak murriztu egin ziren, baita deribazio horiek zerbitzuko kasuen osotasunean zuten pisua ere. 2012ko kopuruek urte horren antzeko mailari eusten diote, hala kasuen bolumenari (kasu bat gehiago erregistratu da) nola haien pisu espezifikoari dagokienez. 2013an, serieko azken urtea izanik, mota horretako kasuetan beherakada dago (% -11) berriz ere, eta ehunekotan ere islatzen da. Bilakaeraren ikuspegitik, 2004. eta 2013. urteen artean bildutako sekuentzia aztertuta, babes aginduak dituzten eta zerbitzu hau judizialki emandako bisita-erregimena egiteko erabiltzen duten emakumeen kasuen kopurua nabarmen igo dela adierazten dute datuek, izan ere, 2013ko kopuruak (119 emakume) zazpi baino gehiagorekin biderkatzen du 2004ko kopurua (16 emakume).

1.39 grafikoa. Familia Elkargunera (FE) amaren aldeko babes-aginduarekin bideratutako kasuen kopurua. 2004-2013

0

50

100

150

200

250

Kas

u ko

p.

Emakumeak 16 18 63 113 143 146 151 126 127 119

Adingabeak 23 21 83 145 187 199 214 180 181 161

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila.

Amaren aldeko babes-agindu bat dagoen familietatik datozen adingabeen ehunekoa % 38,5 izan da 2013an; azken lau urteetakoa baino pisu pixka bat txikiagoa, urtean zehar Familia

Elkargunera bideratutakoen artean kasu horiek murriztu izanaren ondorio (% -11), eta gainerakoak aldi berean handitu egin dira % (9,1). Bilakaerari dagokionez, ondorengo grafikoak biltzen duen bezala, arazo horren pisu erlatiboa handitu egin da, eta 2009 eta 2012 bitartean % 50 inguruan egon zen.

1.40 grafikoa. Adingabeen banaketa (%) Familia Elkargunean (BFA), amaren aldeko babes-agindua duen familia batetik datorren

kontuan izanik. 2004-2013

12,0% 7,6%

24,4%34,4% 39,2%

47,4% 49,2% 46,6% 47,3%38,5%

52,6% 50,8% 53,4% 52,7%61,5%

75,6% 65,6% 60,8%88,0% 92,4%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

kasu

en %

BS familietako adingabeak Gainerako adingabeak

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila. Emakumeen aurkako indarkeria kasuetako esku-hartzearen konplexutasuna eta intentsitatea urtero handitu egiten denaren adierazle gisa har daiteke gertakari hori, eta ondorioz, Elkarguneei esleitutako baliabideen zuzkidura eta jardun-protokoloak berriro planteatu behar dira. Ildo horretan, legegintza-esparruan genero indarkeriaren biktima diren emakumeen seme eta alaba adingabeak indarkeria horren zuzeneko biktima gisa errekonozitzeak aldaketa handiak ekarriko lituzke kolektibo horiek elkarguneak erabiltzeari dagokionez.

Amaren aldeko babes-agindua duten kasuen ezaugarriak Sexua eta adina 2013an, bideratutako kasuen % 46,6 neskatxak dira, eta % 53,4 mutikoak. Familia Elkargunera bideratutako adingabeen 161 kasu guztietatik, jardunak egin dira21 138rekin (65 neskatxa eta 73 mutiko), % 86. Jardunak erregistratzen dituzten kasu horien erdia baino gehiago bederatzi urteko adina gainditzen ez duten adingabeei dagokie. Adinaren araberako banaketak ez du diferentzia azpimarragarririk sexuari dagokionez, eta antzeko mailatan dago bi sexuentzat. 1.19 taula. Amaren aldeko babes-agindua duten familietatik datozen eta Familia Elkargunean (BFA)

arreta jasotzen duten adingabeak, sexuaren eta adinaren arabera. 2013

GUZTIRA Neskatxak % Mutikoak % 0tik 3ra 13 6 9,2 7 9,6 4tik 6ra 26 12 18,5 14 19,2 7tik 9ra 37 17 26,2 20 27,4 10etik 12ra 33 16 24,6 17 23,3 13tik 15era 22 10 15,4 12 16,4 16tik 18ra 7 4 6,2 3 4,1 Guztira 138 65 100,0 73 100,0

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundiaren datuetan oinarrituta egina. Gizarte Ekintza Saila.

Bizileku-udalerria

Bilbon kokatuta dagoen baliabide honetan 2013an arreta jasotzen duten adingabeak Bizkaiko 23 udalerritan bizi dira; erdia baino pixka bat gehiago (% 53) Bilbon bertan bizi dira.

21 Urtean zehar jardunen bat egin den kasuak, jarduntzat ulertuz Familia Elkargunearen berezko zerbitzuetakoren bat (entregatzea eta jasotzea, tutoretzapeko bisita, eta tutoretza gabeko bisita). Espediente bat jardunik gabe 6 hilabetez egoten da irekita, eta aldi hori igarotzen denean horren administrazio-itxiera egiten da.

1.5.2. Udalerrien eta mankomunitateen mende dauden baliabideak Foru Aldundiak kudeatzen duen eta Lurralde osoari estaldura ematen dion Familia Elkarguneaz gain, 2013an beste bi erakundek deribazio judizialaren bidezko Familia Elkarguneko zerbitzu bana kudeatzen dute: Portugaleteko eta Barakaldoko udalak. Portugaleteko Udalaren zerbitzua 2002an jarri zen martxan, foru-zerbitzuarekin aldi berean. 2011z geroztik zerbitzuaren prestazioa Eusko Jaurlaritzaren kudeaketa-mandatu baten bidez egiten da. Hasiera batean baliabide hori udalerriko jendeari zuzenduta zegoen, baina gaur egun Barakaldoko Barruti Judizialeko22 gainerako udalerrietako biztanleak hartzen ditu barnean (Barakaldo sartu gabe, Familia Elkargune propioa baitauka), eta era berean, 2013ko maiatzetik aurrera, Balmasedako Barruti Judizialeko biztanleei ere eskaintzen die arreta, Enkarterrietako Udalerrien Mankomunitateak 2010eko otsailean abian jarri zuen Familia Elkargunea desagertu ondoren. Bestalde, Barakaldoko Udalaren Familia Elkarguneak 2009ko abenduan hasi zuen jarduera, hasiera batean Barakaldoko adingabeei eta horien familiei zuzenduta, baina Barakaldoko Barruti Judizialeko kasuak bere gain hartuz (Portugalete sartu gabe, Familia Elkargune propioa baitauka)25.

Erabiltzaileak 2013an, amaren aldeko babes-agindua duten familietatik datozen adingabeen antzeko bolumena izan dute bi zerbitzuek. Funtzionamenduko laugarren urtean, Barakaldon kokatutako Familia Elkarguneak babes-agindua duten amak zituzten 39 adingabe artatu zituen: 20 neskatxa eta 19 mutiko. 2013an zerbitzu hori erabili zuten adingabeen guztizkoaren % 42,4 dira. Termino absolututan, 2013. urteak kasuistika horri lotutako bolumenik handiena izan zuen, hala emakumeena (24) nola adingabeena (39), zerbitzua abian jarri zenetik. Portugaleteko Udalak kudeatutako baliabidearen kasuan, foru-aldundiaren kudeaketa-zerbitzuarekin batera ibilbiderik luzeena duena Lurraldean, 2013an amaren aldeko babes-agindua zuten kasuetan 40 adingabe zeuden (14 neskatxa eta 26 mutiko) eta % 38,5 dira, aldundiaren kudeaketa-baliabideak duen kopuru berdin-berdina.

22 Barakaldoko Barruti Judiziala osatzen duten udalerriak: Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena, Alonsotegi, Barakaldo, Muskiz, Ortuella, Portugalete, Santurtzi, Sestao, Valle de Trápaga-Trapagaran, Zierbena.

1.41 grafikoa. Familia Elkarguneetan (udalerriak/mankom.) arreta jasotzen duten adingabeen banaketa (%), amaren aldeko babes-

agindua duen familietakoak diren ala ez kontuan izanik. 2013

64

53

40

39

0% 25% 50% 75% 100%

Portugalete

Barakaldo

Gainerako adingabeak BA familietako adingabeak

Iturria: Udalerrien eta mankomunitateen datuetan oinarrituta egina

Foru-kudeaketako Familia Elkargunean gertatzen den bezala, amaren aldeko babes-agindu bat duten familietatik datozen adingabeen kasuak, zerbitzu horietan artatutako kasuen % 40ko batezbestekoa (Barakaldo) edo % 45ekoa (Portugalete) dira normalki.

1.20 taula. Udalen toki-erakundeek kudeatutako Familia Elkarguneko zerbitzuak. Amaren aldeko babes-agindua duten kasuak (%). 2010-2013

2010 2011 2012 2013 Portugaleteko FE % 55,6 % 44,8 % 48,5 % 38,5 Barakaldoko FE % 50,0 % 40,0 % 25,4 % 42,4

Iturria: Portugaleteko eta Barakaldoko udalerrien datuak oinarritzat hartuz egina.

1.6. TELEFONO BIDEZKO ARRETA-ZERBITZUA Esparrua eta egoera orokorra Abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoak, genero-indarkeriaren aurka oso-osoko babesa emateko neurriei buruzkoak, hauxe dio informazio-eskubideari buruzko 18. artikuluan: “Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeek eskubidea dute beren egoerari egokitutako informazio eta aholkularitza osoa jasotzeko”. Aipatutako informazio horren barruan daude “Lege honetan jasotako neurriak, emakume horien babes eta segurtasunari buruzkoak, bai eta Legean aurreikusitako eskubide eta laguntzei eta arreta, larrialdi-, sostengu- eta oso-osoko sendatze-zerbitzuak ematen diren tokiei buruzko informazioa ere”. Euskal Autonomia Erkidegoan, 2006an jarri zen martxan Genero Indarkeriaren Biktima diren Emakumeentzako Telefono bidezko Arreta Zerbitzua -SATEVI– (900 840 111)28. Erkidego-mailako telefono-zerbitzu bat da, doakoa, eta urtean 365 egunean, eta egunean 24 orduz eskaintzen du arreta-zerbitzua. Indarkeria-egoerak jasaten dituzten emakumeei eta, horren ondorioz, egoera ahulean daudenei arreta psikologikoa, informazioa eta orientabidea eskaintzen die zerbitzu horrek, inolako etenik gabe. 51 hizkuntzetan erantzuten die deiei, eta entzuteko ezgaitasuna duten pertsonei ere erantzuten die. Hauek dira zerbitzuaren eginkizun nabarmenenak:

- Zerbitzuaren hartzaileei modu aktiboan entzutea, emozioei eusten laguntzeko eta beharrezkoak diren arreta- eta laguntza-prozesuak kudeatzeko eta bideratzeko.

- Esku-hartze prozesuetan emakume bakoitzari, banaka, informazioa eta aholkularitza ematea.

- Era guztietako genero-indarkeria jasan duten biktimak dagokion arreta- eta laguntza-zerbitzuarekin hartu-emanetan jartzea, zer beharrizan eta eskari dituzten kontuan hartuta.

- Erkidegoan arretaren arloan dauden bitarteko eta baliabide publiko nahiz pribatuetako profesionalekin kolaboratzea.

- Esku-hartzeari buruzko informazioa kudeatzea, era guztietako genero-indarkeria jasan duten biktimak zer egoeratan dauden hobeto jakiteko.

2011. urteaz geroztik, zerbitzu hori arduratzen da biktimei, Ertzaintzari edota Udaltzaingoari erasotzaileen espetxeko egoerari buruzko informazioa emateaz ere: inor kartzelatik atera den, espetxeko baimenik eskuratu duen, espetxe batetik bestera eraman duten, etab.

28 Hasiera batean, “Etxeko indarkeriaren eta sexu-erasoen biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta zerbitzua” Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak kudeatu zuen 2008ra arte. 2009tik 2012 amaierara arte, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Saileko Genero-indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritzak hartu zuen ardura, eta ondoren, Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundeak. 2013ko abenduan, azkenik, Eusko Jaurlaritzako Gizarte Politiketako Sailean eskumena duen arloak hartu zuen.

Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundeak kudeatu du 2013. urte ia osoan zerbitzu hori, harik eta abenduaren 10ean dekretua argitaratu zen arte. Dekretuaren bidez, Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak29 hartu du zerbitzu horren ardura. SATEVI zerbitzuan jasotako deiak

Emandako datuen arabera, 2013. urtean 1.478 dei jaso ditu SATEVIk Bizkaitik; hau da, hilean 145 dei baino gehiago. Deietatik heren bat baino gehiago (%38,4) Bilbotik eginak izan dira, eta Bizkaitik egindakoak EAEko osoan erregistratutako deien erdia baino gehiago izan dira (%55).

Bizkaian zerbitzu horren erabilerak izan duen ibilbidea aztertuz gero, lehen hiru urteetan (2006-2008), herritarrek gutxika-gutxika zerbitzuaren berri jakin ahala30, pixkanaka ugarituz joan ziren deiak; aldiz, gerozko urteotan, egonkor samarra izan da dei kopurua: urtean 1.700 inguru.

1.42. grafikoa. Bizkaian Genero Indarkeriaren Biktima diren Emakumeentzako Telefono bidezko Arreta Zerbitzura Bizkaitik

egindako Dei Egokiak*. 2006-2013 bilakaera.

500

800

1100

1400

1700

2000

2300

2600

2900

Dei kopurua 844 1.222 1.834 1.782 1.822 2.608 2.659 1.748

2006 2007 2008 2009 2010 2011** 2012** 2013

(*) Dei egokiak: bakarrik emakumeenganako indarkeriarekin zerikusia duten deiak. (**) Zerbitzuan erabiltzen den datu basean egindako aldaketak direla eta 2011 eta 2012 datuen erregistroan desdoitzeak egon dira. Beraz, datu hauek ezin dira beste urtekoekin konparatu bilakera nola koa izen den ezagutzeko helburuarekin Iturria: Eusko Jaurlaritzak emandako datuetan oinarrituta egin da: 2007 eta 2008, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila; 2009-2011, Herrizaingo Saila, Genero-indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritzaren bitartez; 2012, Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundea; 2013, Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

Biktimak zerbitzuarekin hartu-emanetan jartzera bultzatu dituen indarkeria motari dagokionez, 2013an gehien-gehienak (%94,6) bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako indarkeria-

29 34/2013 DEKRETUA, abenduaren 2koa, Lehendakariarena, Euskal Autonomia Erkidegoaren Administrazioko sailak sortu, ezabatu eta aldatzen dituen eta horien egitekoak eta jardun-arloak finkatzen dituen Dekretua bigarren aldiz aldatzen duena (EHAA, 2013/12/10). 30 2008ko otsailean, Estatuko Administrazio Orokorrak eta Euskal Autonomia Erkidegoak lankidetza-hitzarmena sinatu zuten, horren bidez 016 zenbakian genero-indarkeriarekin loturik jaso eta artatutako deiak erkidegoko zerbitzura transferitzea bermatzeko, baldin eta deiak EAEtik eginikoak badira. Estatu mailako zenbakia da 016a, eta genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei informazioa eta aholkularitza ematen zaie horren bidez. Besteak beste, EAEn egindako kanpainetan erkidegoko zerbitzu horren berri ematea eta 016 telefono-zerbitzuarekin batera 900 840 111 telefono-zerbitzua ere adierazi beharra jasotzen du hitzarmen horrek. Horri gehitu behar zaizkio EAEko administrazioak baliabidearen berri emateko eginiko jarduerak. Nabarmentzekoa da 2012an eta 2013an ez dela zerbitzu horren hedapenik egin, eta horrek eragina izan duela herritarren ezagutzan eta, horrenbestez, baita zerbitzuak artatutako deien kopuruan ere.

egoerekin loturikoak izan dira. Indarkeria mota horren zikloaren arabera, zerbitzura egindako dei gehien-gehienak tentsioak gora egiten duenean (%75,4) eta gertakari larriak sortzen direnean edo indarkeria lehertzen denean (%14,3) izaten dira.

1.21. Indarkeria motaren arabera eginiko deiak Dei kop. % -Bikotekidea/bikotekide ohia -Familia barneko indarkeria eta sexu-askatasunaren aurkako delituak -Ez da zehaztu Guztira

1.653

81 14

1.748

94,6

4,6 0,8

100,0 Oharra: Familia barneko indarkerian erasotzailea gizonezkoa izan den kasuak baino ez dira aintzat hartu. Iturria: Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak emandako datuetan oinarrituta egin da

Deiak egiten dituzten pertsonak Batzuetan pertsona berak hainbat dei egiten ditu zerbitzura, eta, horrenbestez, zehaztu beharrekoa da 2013an erregistratutako deiak (1.748) guztira 909 pertsonak eginak izan direla. Aztertutako aldian (2006-2013) zerbitzua erabili duen pertsona kopuruaren bilakaera erakusten du ondorengo grafikoak: 2008an nabarmen egin zuen gora artatutako pertsonen kopuruak eta geroztik zerbitzuak urtean mila pertsona ingururi eman die laguntza eta arreta (2009an izan zen zifra altuena, 1.286 pertsona). 2013an erabiltzaileen kopuruak %7,8 egin du behera, 2012ko datuekin alderatuz gero (986); hain zuzen, 2013koa da zifrarik txikiena 2008az geroztik.

1.43. grafikoa. Bizkaian Genero Indarkeriaren Biktima diren Emakumeentzako Telefono bidezko Arreta Zerbitzua erabili duen

pertsona kopurua. 2006-2013 bilakaera.

300400500600700800900

1000110012001300

Pertsona kop. 778 493 1.054 1.286 1.259 1.170 986 909

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Iturria: Eusko Jaurlaritzak emandako datuetan oinarrituta egin da: 2007 eta 2008, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila; 2009-2011, Herrizaingo Saila, Genero-indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritzaren bitartez; 2012, Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundea; 2013, Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

Zerbitzu horretara jo duten pertsonen ezaugarriak aintzat hartuta, hiru profil identifikatu dira: indarkeria-egoeraren bat jasan duten emakumeak; indarkeria jasan duten edo jasaten duten emakumeen hurbileko pertsonak eta senideak; eta arlo horretako profesionalak (biktimekin hartu-emana izan dezakete edo ez). Profil horien arabera, indarkeriaren biktima diren

emakumeen taldeak dei gutxiago egin ditu 2013an: ratioa hirutik bira jaitsi da. Beste bi taldeetan, berriz, ratio bera izan da (dei bat pertsona bakoitzeko). 2013an ere, zerbitzuarekin harremanetan jarri diren hamar pertsonatik bederatzi emakumeak izan dira; horrela izan da hasieratik, zerbitzua 2006an martxan jarri zenetik. 2013an SATEVIra deiren bat egin duten pertsona guztietatik oso gutxi izan dira gizonezkoak, %5,4 (49), 2012an baino %1,2 gutxiago (65 izan ziren orduan); hain zuzen, aztertutako epealdi honetako kopururik txikiena izan da 2013koa. Zerbitzuak 24 orduko arreta eskaintzen duela eta erabiltzaileek berehala eskura dezaketela aintzat hartuta, aztertutako zifrek erakusten dute behar-beharrezkoa dela herritarrak sentsibilizatzeko neurriei eustea eta, beharbada, baliabide horren berri modu espezifikoan hedatzeko kanpainak egiteko aukerak aztertzea. Aurrez aipatutako profilak edo taldeak kontuan hartuta, horrela banatu dira 2013an kontsultaren bat egin duten pertsonak: 680 (%74,8), indarkeriaren biktima izan diren emakumeak dira, 192 (%21,1) emakume biktimen hurbileko pertsonak edo senideak, eta 37 (%4,1) profesionalak izan dira. Oro har, 2013an hiru taldeetan behera egin du zerbitzura deitu duten pertsonen kopuruak, baina beherakada hori nabarmenagoa izan da zerbitzua baliatu duten profesionalen taldean: %44,8 jaitsi da deiren bat egin duten profesionalen kopurua. Hain zuzen, zerbitzura jo duten profesionalen kopurua inoizko txikiena izan da aztertutako epean (2006-2013), eta emakume biktimei arreta eskaintzen dieten profesionalek gero eta prestakuntza espezializatu hobea dutelako gertatu da hori, Zerbitzuak dioenez. Zerbitzura jo duten emakume biktimen kopurua %5,4 apaldu da eta hurbileko pertsonena %4. Profilen araberako batez besteko banaketa 2012koaren antzekoa izan da. Hala ere, nabarmentzekoa da emakume biktimen zenbaki absolutuak behera egin arren (%5,4), profil edo pertsona guztiak aintzat hartuta haien proportzioak gora egin duela 2013an, %72,9tik %74,8ra. Baliabidea erabiltzen duten biktimen hurbileko pertsonen edo senideen taldeari dagokionez, nabarmentzekoa da gora egiten jarraitzen duela haien ehunekoak 2006an zerbitzua martxan jarri zenetik: aurreneko urte hartan, 2006an, deiren bat egin zuten pertsona guztietatik %13 izan zen hurbilekoa edo senidea, eta 2013an, %21,2 izan da talde horretakoa. Zifra horiek adierazten dute genero-indarkeria jasaten duten emakumeengandik hurbil dauden pertsonek atxikimendu handiagoa erakusten dutela; zenbaki absolututan, 2013ko zifrak (192) ia bikoiztu egiten du 2006an erregistratutakoa (103). Profil guztiak aintzat hartuta, profesionalen proportzioa ere jaitsi egin da, %6,8tik %4,1era.

1.44. grafikoa. Telefono bidezko arreta zerbitzuaren erabiltzaileen banaketa (%) profilaren arabera. 2006-2013.

(K= 778)

2006

%78

%13

%9

Biktimak Hurbil dauden pertsonak/Senideak Profesionalak

(K= 909)

2013

%75

%21

%4

Biktimak Hurbil dauden pertsonak/Senideak Profesionalak

Iturria: Eusko Jaurlaritzaren datuetan oinarrituta egin da: 2006ko datuak, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila; 2013ko datuak, Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

Zerbitzua eskatzen duten hiru kolektiboak sexuaren arabera aintzat hartuta, biktimen taldean, emakumeak dira guztiak, ezinbestean. Aldiz, profesionalen eta biktimen senideen edo hurbilekoen taldeetan bada gizonezkoren bat edo beste. Nolanahi ere, lehen taldean, gizonezkoen ordezkaritza nabarmen murriztu da: 2012an hamarretik 2 izan ziren talde horretan zerbitzua baliatu zuten gizonezkoak, eta 2013an hamarretik bat izan da. Guztizko zenbakiak aintzat hartuta, 2013an soilik lau gizonezko profesionalek baliatu dute zerbitzu hori. Aztergai dugun epean kopuru txikiena izan da 2013koa, orain arte 0 (2006) eta 23 artekoa (2010) izan baita. Bigarren taldean, aldiz, SATEVIra deitzen duten emakume biktimen hurbileko pertsonen artean %23,4 da gizonezkoa. Urteotan guztiotan antzekoa izan da joera eta proportzioa, %20 ingurukoa. Beraz, zerbitzura deitzen duten gizon gehienak (%91,8) senideen edo hurbilekoen talde horretakoak dira; 2013an, gainera, nabarmen handiagoa izan da portzentajea, 2012ko datuekin alderatuta (%77). Horien artean gehien-gehienak (%73,3) senideak dira, eta adiskideak edo

pertsona ezagunak, aldiz, dezente gutxiago (%13,3). Gizonezko bikotekide edo bikotekide ohien proportzioak behera egin du, 2012ko %12tik 2013ko %8,9ra. Aldiz, hurbileko pertsonen edo senideen talde horren barnean, zerbitzura deitu duten adiskide eta pertsona ezagun asko eta asko emakumeak dira, %40,8 hain zuzen. Gainera, lan-ingurunetik datozen eskariak ere erregistratzen dira (%7); kasu honetan, ez da gizonezkoen deirik jaso. SATEVIrekin harremanetan jartzen diren hurbileko pertsonen edo senideen taldean sexuaren arabera antzematen diren diferentzia horiek adierazi ditugu ondorengo grafikoan.

1.45. grafikoa. SATEVI-ra deitzen duten hurbil dauden pertsonak edo senideak (%) biktimarekiko harremanaren eta sexuaren arabera. BLH.2013.

8,9

48,3

73,36,8

40,8

13,34,1 4,4

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Emakumeak Gizonak

Bikote/bikote ohia Senideak Lan-ingurunea Adiskideak Beste pertsonak

Iturria: Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak emandako datuetan oinarrituta egin da.

1.7. ETXEBIZITZAREN ARLOKO LAGUNTZAK Esparrua eta egoera orokorra Genero-indarkeriaren aurkako Babes Osorako neurriei buruzko 1/2004 Lege Organikoaren32 28. artikulua Nagusientzako etxebizitza eta egoitza publikoetan sartzeari buruzkoa da eta honako hau dio: “Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak lehentasunezko talde moduan hartuko dira, nagusientzako babes-etxebizitzetan eta egoitza publikoetan sartzeari dagokionez, aplikagarri den legeriak ezarritakoaren arabera”. Euskal Autonomia Erkidegoan, Emakumeen eta gizonen berdintasunerako 4/2005 Legearen33 59. artikuluak honako hau xedatzen du: “Funts publikoekin finantzatutako etxeen esleipenean, euskal herri-administrazio eskudunek lehentasuna emango diete etxeko tratu txarrak jasotzearen ondorioz beren etxebizitzak utzi behar izan dituztenei. Horretarako, pertsona horien egoera sozioekonomikoa eta erregelamenduz ezartzen diren gainerako baldintzak hartuko dira kontuan”. 2004. urtean Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei etxebizitza babestua eskaintzeko Jarduketa Plana onartu zen eta, lehen instantzian, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuaren Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat etxebizitzaren arloko ekintza positiboko neurriei buruzko 2006ko urriaren 4ko Aginduan jaso zen34; Agindu horren bitartez honako neurri hauek ezarri ziren: - Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei Etxebizitza Hutsen Programako etxebizitza

bat zuzenean esleitzea, alokairu-erregimenean. Neurri hori udalen edo foru-aldundien harrera-etxe edo harrera-zentroetako erabiltzaile diren emakumeei zuzenduta dago, betiere zentro horietako gehieneko egonaldia gainditu badute, eta etxebizitza bilatzen ibili badira, behar besteko aldi batez, eta ez badute aurkitu. Arloaren ardura dagokion zinegotziak sinatu behar du eskaera, edo eskatzailea bizi den herriko alkateak, edo dagokion Foru Aldundiak; eskaerarekin batera, gizarte-zerbitzuen txosten teknikoa ere aurkeztu behar da.

- Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak alokairu-erregimeneko babes ofizialeko etxebizitzak esleitzeko prozeduretan sartzea, seme-alaba adingabeak euren kargura dituzten guraso bakarreko unitateen kupoan.

Etxebizitza-eskatzaileen erregistroari eta babes ofizialeko etxebizitzak nahiz araubide autonomikoko zuzkidura-bizitokiak esleitzeko prozedurei buruzko Etxebizitza, Herri Lan eta Garraioetako sailburuaren 2012ko urriaren 15eko Aginduaren bitartez35, aurreko agindua aldatu

32 1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, Genero-indarkeriaren aurkako Babes Osorako neurriei buruzkoa (2004/12/28ko BOE). 33 4/2005 Legea, Emakumeen eta gizonen berdintasunerakoa (2005/03/02ko EHAA). 34 Agindua, 2006ko urriaren 4koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuarena, Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat etxebizitzaren arloko ekintza positiboko neurriei buruzkoa (2006/10/11ko EHAA). 35 Agindua, 2012ko urriaren 15ekoa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraioetako sailburuarena, etxebizitza-eskatzaileen erregistroari eta babes ofizialeko etxebizitzak nahiz araubide autonomikoko zuzkidura-bizitokiak esleitzeko prozedurei buruzkoa (2012/10/31ko EHAA).

zen eta alokairu-erregimeneko Babes Ofizialeko Etxebizitzen zozketak desagerrarazi zituen; horren ondorioz, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak ez dira sartzen seme-alaba adingabeak euren kargura dituzten guraso bakarreko unitateen kupoan. Neurri horren ordez, irizpideetan oinarritutako baremazioa ezarri zen; irizpide horietako bat etxebizitza-premia bereziko kolektibo batean sartzea da, eta genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak sartzen dira. Alokairu-erregimeneko Babes Ofizialeko Etxebizitzen sustapenetako baremazioetan 10 puntu lortuko dituzte biktima direla egiaztatzen dutenek.

Hori horrela izanik, gaur egun ekintza positiboko bi neurri ezarri dira etxebizitzaren arloan genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat:

- Kasu larrietan eta salbuespenezkoetan, alokairu-erregimeneko etxebizitza bat esleitzea zuzen-zuzenean, betiere eskatzailea udalen edo foru-aldundien harrera-etxe edo harrera-zentroetako erabiltzaile izan bada, zentro horietako gehieneko egonaldia gaindituta badu eta etxebizitza bilatzen ibili bada ere, behar besteko aldi batez, ez badu aurkitu. Arloaren ardura dagokion zinegotziak sinatu behar du eskaera, edo eskatzailea bizi den herriko alkateak, edo dagokion Foru Aldundiak; eskaerarekin batera, gizarte-zerbitzuen txosten teknikoa ere aurkeztu behar da.

- Alokairu-erregimeneko Babes Ofizialeko Etxebizitzen sustapenetako baremazioan 10 puntu ematea.

Neurriak aplikatzea

1. Alokairu-erregimeneko etxebizitza zuzenean esleitzea

2013. urtean, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei alokairuko etxebizitza zuzenean esleitzeko 25 eskaera izapidetu dira EAEn. Eskaera horietatik 21 ebatzi dira: 17 eskaera onartu dira (% 81) eta 4 ukatu (% 19), baldintzak ez zituztelako betetzen; urtea amaitutakoan, beste 4 eskaera ebatzi gabe geratu ziren. Onartutako eskaerei dagokienez, zortzi esleipen36 Bizkaian izan dira, Bizkaiko Foru Aldunditik (% 37,5) eta tokiko lau udal-erakundetatik (% 62,5) bideratuta: Zornotzako Udala (esleipen 1), Bilboko Udala (1), Getxoko Udala (1) eta Santurtziko Udala (2). Eskaera bat ukatu egin da baldintzak ez zituelako betetzen; eta beste bat ebazteko zain geratu da.

36 Honako datu hauek ez daude eskuragarri: 2013. urtean Bizkaian erregistratutako eskaera kopurua, 2012tik ebatzi gabe zeuden eta 2013an izapidetu diren eskaeren kopurua.

1.46 grafikoa. Alokairuko etxebizitza zuzenean esleitzeko eta etxebizitza esleitzeko salbuespenezko aginduen eskaerak. BLH. 2007-2013

5

13 13

1

1011

5

9

13

53

98

(*)0

5

10

15

20

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aurkeztutako eskaera kop. Esleipen kop.

(*) Datu ez eskuragarria. Iturria: Honako datu hauetan oinarrituta: Eusko Jaurlaritzaren Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila, 2007 eta 2008; Herrizaingo Saila, Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza, 2009-2011; Emakunde Emakumearen Euskal Institutua, 2012; Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, 2013.

Onuradunen ezaugarriak Adinari dagokionez, aurreko urtearekin alderatuta, neurri horren onuradun diren emakumeen adinak behera egin du: 2013. urtean onuradunen % 62,5ek 40 urte baino gutxiago ditu, eta 2012an % 33,3 ziren. Halaber, 2012an erdia baino gehiago (% 55,6) 41-50 urteko taldean kokatzen zen, eta 2013an % 25. Hala ere, aurreko ekitaldian bezalaxe, onuradun gehien-gehienek 50 urtetik behera dituzte (kasu bakarrean gainditzen da adin hori). Jatorriari erreparatuta, % 62,5 atzerritarrak dira (2012an baino % 6,9 gehiago) eta hiru herrialdetatik datoz: Errumania, Maroko eta Brasil. Bizikidetza-unitatearen tamainari dagokionez, ez dago kasu bakar bat ere kide bakarreko familia dena; onuradunak bi eta hiru kideko familietakoak dira (% 37,5, hurrenez hurren), eta bost kidetakoak (% 25,0). 2. Alokairu-erregimeneko Babes Ofizialeko Etxebizitzen sustapenetarako baremazioan puntu gehigarriak ematea 2012ko urriaren 15eko Aginduaren bitartez genero-indarkeriaren biktima diren emakumeen egoera hobetzera bideratuta dagoen etxebizitzaren arloko bigarren laguntza-neurri bat ere arautzen da; hain zuzen ere, alokairu-erregimeneko babes ofizialeko etxebizitzen sustapenetarako baremazioan 10 puntu ematea. Lehen ere esan dugunez, neurri horren bitartez aurreko beste neurri bat ordeztu zen; hain zuzen ere, alokairu-erregimeneko babes ofizialeko etxebizitzak esleitzeko prozeduretan, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak

seme-alaba adingabeak euren kargura dituzten guraso bakarreko unitateen kupoan sartzeko neurria. Izan ere, Agindu hori indarrean hasi aurretik neurri hori aplikatzen baitzen37. 2013. urtearen amaieran, Bizkaian genero-indarkeriaren biktima direla egiaztatu duten emakumeei dagozkien Etxebideko (Etxebizitzaren Euskal Zerbitzua) espediente aktiboak 164 dira (EAEko % 51,2). Horietatik 63 espediente (% 38,4) urte horretan alta hartutakoak dira, eta gainerakoak lehenagotik irekitako espedienteak. 2013 osoan, Bizkaiko 16 emakume (EAEko % 45,71) izan dira alokairu-erregimeneko etxebizitzaren esleipendun neurri horren bitartez. 2012ko datuekin alderatuta, genero-indarkeriaren biktima direla egiaztatu duten emakumeen espediente aktiboen kopurua % 6,8 murriztu da. Alabaina, 2009. urtea oinarritzat hartuz gero, joera nagusia goranzkoa da: Bizkaian % 78,3 eta, EAE osoan, espedienteak bikoitza baino gehiago dira (2009-2012 aldian, seme-alaba adingabeak euren kargura dituzten guraso bakarreko unitateen kupoan sartzen ziren espedienteak, eta 2013an, aldiz, 10 puntu eman zitzaizkien alokairu-erregimeneko babes ofizialeko etxebizitzen sustapenetarako baremazioan).

Iturria: Eusko Jaurlaritzaren datuetan oinarrituta: Herrizaingo Saila, Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza 2009-2011; Emakunde Emakumearen Euskal Institutua, 2012; Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, 2013.

Eskatzaileen ezaugarriak Bizikidetza-unitateen tamainari dagokionez, emakume eskatzaile gehienak (% 64) bi edo hiru kideko familietakoak dira (% 44,51 eta % 19,51, hurrenez hurren). Bestalde, kide bakarreko familiak % 26,8 direla nabarmendu behar da.

37 Atal honetan, 2009-2013 aldian indarkeriaren biktima direla egiaztatu duten emakumeei dagozkien Etxebideko espediente aktiboen kopuruari buruzko datuak alderatuta agertzen dira. 2009-2012 aldiko espedienteak kupo berezian sartzen ziren, eta 2013an, aldiz, 10 puntu eman zitzaizkien alokairu-erregimeneko babes ofizialeko etxebizitzen sustapenetarako baremazioan.

1.47 grafikoa. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei dagozkien Etxebideko espediente aktiboen kopurua, lurralde-eremuaren arabera. 2009-2013

0

50

100

150

200

250

300

350

Bizkaia 92 123 140 176 164

EAE 153 224 246 315 320

2009 2010 2011 2012 2013

1.8. LAGUNTZA EKONOMIKOAK Esparrua eta egoera orokorra Genero-indarkeriaren aurkako babes osorako neurriei buruzko 1/2004 Lege Organikoaren 27. artikuluak,36 biktimen eskubide ekonomikoei buruzko kapituluaren barruan, laguntza sozial batzuk ezartzen ditu, biktimen eskura bizirauteko gutxieneko baliabide batzuk jartzeko, erasotzailearengandik banantzeko aukera izan dezaten. Genero-indarkeriaren biktima-egoera egiaztatzen da babes-aginduaren bidez, eta, salbuespenez, Fiskaltzak txostena egin dezake salatzailea genero-indarkeriaren biktima dela esateko zantzuak badaudela adierazteko, babes-agindua ematen den bitartean37. Laguntza ekonomikoa ordainketa bakarrean ematen zaie baliabide urriak eta enplegu bat lortzeko zailtasun bereziak dituztela egiaztatzen duten emakumeei38, baldin eta erasotzailearekin zuten harremana amaitu badute eta biktima babestuak direla egiaztatzen duen agiria aurkezten badute, indarrean eta urtebete baino lehen egina. Gainera, EAEn benetan erroldatuta gutxienez 6 hilabete eraman behar dute, eta laguntza hori aurretik jaso gabeak izan beharko dute39. Laguntza horiek bateragarriak dira beste edozein laguntzarekin, baldin eta hori lortzeko baldintza genero-indarkeriaren biktima izatea ez bada (Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta, gizarte-larrialdietarako laguntzak, subsidioak). Horrenbestez, Gizarteratzeko Errenta Aktiboa genero-indarkeriagatik jasotzen duten emakumeek ezin izango dituzte kobratu40. Laguntza Euskal Autonomia Erkidegoaren aurrekontu orokorren kontura finantzatzen da, eta EAEren administrazioa da, halaber, laguntza onartzeko eta ordaintzeko arduraduna. EAEn,

36 1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, genero-indarkeriaren aurkako babes osorako neurriei buruzkoa (2004/12/29ko BOE). 37 Agindua, 2011ko maiatzaren 30ekoa, Herrizaingoko sailburuarena, Genero Indarkeriaren aurkako Babes Osorako Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren (2005/12/17ko BOE) 27. artikuluan xedatutako diru-laguntzak genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei eman eta ordaintzeko prozedura ezartzen duena (2011/05/30eko EHAA). 38 Lehen betekizunari dagokionez, biktimak frogatu behar du indarreko lanbide arteko gutxieneko soldataren % 75etik gorako errentarik ez duela, aparteko bi ordainsariren zati proportzionala alde batera utzita. Diru-laguntzaren eskatzaileak familia-ardurak izanez gero, “errenta nahikorik ez izateko baldintza beteko du familia-unitatearen errenta osoa, unitatea osatzen duten kide guztien artean zatituta, lanbide arteko gutxieneko soldataren %75 baino handiagoa ez bada” (2011ko maiatzaren 30eko Aginduaren 4. artikulua). Bigarren baldintzari dagokionez, arrazoi pertsonal edo sozialengatik interesdunak enplegu bat lortzeko dituen zailtasun bereziak Lanbide Euskal Enplegu Zerbitzuaren bidez egiaztatuko dira (2011ko maiatzaren 30eko Aginduaren 2. artikulua). 39 2011ko maiatzaren 30eko Agindua indarrean hasiz geroztik, “laguntza horiek bateragarriak dira administrazio publikoek edo horren edozein organismok, erakundek edo entitatek, baita erakunde pribatuek ere, emandako beste edozein laguntzarekin (esaterako, Diru-sarrerak Bermatzeko Errentarekin), baldin eta hori lortzeko baldintza genero-indarkeriaren biktima izatea ez bada” (2011ko maiatzaren 30eko Aginduaren sarrera). 40 Laguntza hori Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioaren azaroaren 24ko 1369/06 Errege Dekretuaren bitartez arautzen da (2006/12/05eko BOE, 290. zk.).

2013an, Emakunde Emakumearen Euskal Institutua da laguntza ekonomiko horien onarpena eta ordainketa izapidetu eta ebazteko eta ordaintzeko arduraduna41.

Jasotako eskaera kopurua eta onuradun izan daitezkeenen premiak aintzat hartuta, 2013an, aurreko urteetan bezala, laguntzetarako hasiera batean bideratutako zenbatekoa igo egin da ekitaldian zehar, eta horretarako esleitutako aurrekontua 1.242.000€ izan da azkenean 42. Eskaerak eta ebazpenak Eskuragarri dauzkagun datuen arabera, 2013an Bizkaian laguntza ekonomikoak jasotzeko egindako 117 eskaerari43 erantzun zaie (EAE osoan egindakoen % 41,5), eta hortaz % 15,8ko beherakada izan da 2012. urtearen aldean; azken urte horretan eskaera kopuru handiena erregistratu zen (139) aintzat hartutako aldian (2009-2013).

Nolanahi ere, laguntza ekonomiko horiek jasotzeko eskaera kopuruak goranzko joerari eusten dio aintzat hartutako aldian: 2009. urtearen aldean, 2013an Bizkaiko eskaera kopuruak ia boskoiztu du urte hartakoa; EAE osoan, berriz, laukoiztu egin du.

Eskaeren ebazpenari dagokionez, Bizkaian erantzundako 117 eskaeretatik 58 onartu dira (% 49,6) eta 50 ukatu (% 42,7). Ekitaldia amaitzean, 9 eskaera zeuden ebazteke (% 7,7). Onartutako eskaeren proportzioak aurreko urteen ildo beretik jarraitzen duen arren, nabarmentzekoa da, batetik, ukatutako eskaeren kopuruak izan duen gorakada, ehuneko handiena erregistratu delako 2010. urtetik, eta, bestetik, ebazteke dauden eskaeren beherakada, 2012ko % 24,5etik 2013ko % 7,7ra jaitsi baita, 2013an ebazpenak ematean izan den bizkortasun handiagoaren adierazgarri.

41 Abenduaren 2ko 34/2013 Dekretua indarrean hasi arte (2013/12/10); horren arabera, eginkizun hori berriz ere Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailari esleitu zaio. 42 Ebazpena, 2013ko otsailaren 7koa, Emakunde Emakumearen Euskal Erakundeko zuzendariarena, Herrizaingoko sailburuaren 2011ko maiatzaren 30eko Aginduan aurreikusitako diru-laguntzei Euskal Autonomia Erkidegoko 2013rako luzatutako Aurrekontu Orokorretan emandako dotazioa iragartzen duena. Izan ere, agindu horrek ezartzen du Genero-indarkeriaren aurkako Babes Integraleko Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 27. artikuluan aurreikusitako genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei diru-laguntza emateko eta ordaintzeko prozedura (43. EHAA, 2013/03/01ekoa). Ebazpena, 2013ko ekainaren 13koa, Emakunde Emakumearen Euskal Erakundeko zuzendariarena, zeinaren bidez argitaratzen baita handitu egin dela Herrizaingoko sailburuaren 2011ko maiatzaren 30eko Aginduan aurreikusitako laguntzetara bideratutako kreditua, 2013. ekitaldirako. Agindu horren bidez, Genero Indarkeriaren aurkako Babes Osorako Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 27. artikuluan xedatutako diru-laguntzak genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei eman eta ordaintzeko prozedura ezarri zen (129. EHAA, 2013/07/08koa). Ebazpena, 2013ko irailaren 19koa, Emakunde Emakumearen Euskal Erakundeko zuzendariarena, zeinaren bidez argitaratzen baita bigarren aldiz handitu dela Herrizaingoko sailburuaren 2011ko maiatzaren 30eko Aginduan aurreikusitako laguntzetara bideratutako kreditua, 2013. ekitaldirako. Agindu horren bidez, Genero Indarkeriaren aurkako Babes Osorako Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 27. artikuluan xedatutako diru-laguntzak genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei eman eta ordaintzeko prozedura ezarri zen (212. EHAA, 2013/11/07koa). 43 Eskaera horietatik 83 2013an aurkeztu ziren, eta 34 2012tik izapidetu gabe zeuden, eta 2013an izapidetu dira.

1.22 taula. 1/2004 Lege Organikoaren 27. artikuluan genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat aurreikusitako laguntza ekonomikoen eskaerak, ebazpenaren arabera. BLH. 2009-2013

Guztira K

Onartuak K (%)

Ukatuak K (%)

Ebazteke K (%)

2009 24 8 (33,3) 16 (66,7) 0 2010 39 27 (69,2) 10 (25,6) 2 (5,2) 2011 83 39 (47,0) 15 (18,1) 29 (34,9) 2012 139 72 (51,8) 33 (23,7) 34 (24,5) 2013 117 58 (49,6) 50 (42,7) 9 (7,7)

Iturria: Egileak egina, Eusko Jaurlaritzaren datuetan oinarrituta: 2009-2011, Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza. Herrizaingo Saila; 2012, Emakunde; 2013, Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

Iturria: Egileak egina, Eusko Jaurlaritzaren datuetan oinarrituta: 2009-2011, Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza. Herrizaingo Saila; 2012, Emakunde; 2013, Enplegu eta Gizarte Politikako Saila.

Sail kudeatzaileak eskainitako datuen arabera, eskaerak ukatzeko arrazoiak honako hauek dira: laguntza eskatzeko ezinbesteko baldintzetako bat ez betetzea (% 74, 37 kasu), beste laguntza batekin (gizarteratzeko errenta aktiboarekin adibidez) bateraezina izatea (% 18, 9 kasu), eta dokumentazioa zuzentzeko egindako eskaerei ez erantzutea (% 8, 4 kasu).

Laguntzen zenbatekoa eta onuradunen ezaugarriak Oro har, laguntzaren zenbatekoa langabeziaren-sorospeneko sei hilabetekoaren baliokidea da, eta hamabi, hemezortzi edo hogeita lau hilabetera luzatzeko aukera dago, honako bi aldagai hauen arabera: biktimaren familia-erantzukizunak (ardurapeko adingabe edo familiarren kopurua) eta biktimaren eta haren ardurapeko pertsonen ezgaitasun-maila (% 33 edo hortik gorakoa).

Beheko koadroan laguntzak sailkatu ditugu bi aldagai horien arabera kasuak izan dezakeen kalteberatasun-mailari jarraiki:

1.48 grafikoa. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako laguntza ekonomikoen eskaeren banaketa (%) (1/2004 LOaren 27. art. ) ebazpenaren

arabera. BLH. 2009-2013 konparazioa

33,3

69,2 47,0 51,8 49,6

66,7

25,6

18,1 23,7

42,7

5,2

34,9 24,5

7,7

% 0

% 25

% 50

% 75

% 100

2009 2010 2011 2012 2013

lagu

ntza

k (%

)

Onartuak Ukatuak Ebazteke

1.2 irudia. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako laguntza ekonomikoen zenbatekoen sailkapena (1/2004 Lege Organikoaren 27. artikulua)

2013an, Bizkaian onartutako laguntzak 345.060 euro izan dira guztira (EAEn gastatutakoaren % 36,2 44), eta kopuru hori % 16,1 txikiagoa da aurreko urtean Bizkaian onartutako laguntzen guztizko zenbatekoa (411.516 euro) baino. 2013an, aurreko koadroan bildutako lau taldeetan banatutako emakume onuradunen banaketak honako ezaugarri hauek izan ditu:

• % 20,7k oinarrizko zenbatekoa jasotzen du, langabezia-sorospeneko urte-erdi baten baliokidea (2.556 €), eta ehuneko hori onartutako deusgaitasunik ez duten eta ardurapean familiarrik ez duten emakumeei dagokie. Talde horretako onuradunen kopuruak azken urteetako beherakadari eutsi dio (% 33,3 2010ean, % 26 2011n eta % 23,6 2012an, hurrenez hurren), eta datu horrek agerian uzten du inguruabar astungarriak dituzten emakumeen kasuak gero eta gehiago direla urtetik urtera, laguntza ekonomiko horien onuradunen artean.

• % 31k 12 hilabetekoaren baliokidea jasotzen du (5.112 €); ardurapean pertsona bat duten edo ezgaitasun bat duten emakumeak dira.

• % 43,1k 18 hilabeteko zenbatekoa jasotzen du (7.668 €); ardurapean bi adingabe (edo familiar) edo desgaitu bat duten emakumeak dira, edo bestela ardurapean pertsona bat

44 EAEn gastatutako zenbatekoa 950.832 € izan da 2013an. Informazio gehiagorako: http://www.emakunde.euskadi.net

duten emakume desgaituak. 2013an ehunekorik handiena erregistratu da aintzat hartutako aldian (2010-2013), eta 2010ekoa baino % 17,2 handiagoa izan da.

• Gainerako % 5,2ak 24 hilabeteko zenbatekoa jasotzen du (10.224€), hau da, dekretuan jasotako kalteberatasun handieneko bost egoeretako batean dago, bere ezgaitasun-mailagatik edo ardurapean dituen pertsonen kopuruagatik eta ezgaitasun-mailagatik.

1.49. grafikoa. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei onartutako laguntza ekonomikoen banaketa (1/2004 LOaren 27.

art.), zenbatekoaren arabera (langabezia-sorospeneko hilabeteko ordainsarien baliokidea). BLH 2013.

24 meses(10.224€)

3 beneficiarias(%5,2)

6 hilabete (2.556€) 12 beneficiarias

(%20,7)

12 hilabete ( 5.112€)

18 onuradun (%31,0)

18 hilabete(7.668€);

25 onuradun (%43,1)

Iturria: Egileak egina, Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren datuetan oinarrituta.

Aztertutako datuen arabera, genero-indarkeriaren biktima izaki 2013an laguntza ekonomikoren bat jaso duten hamar emakumetik zortzi honako kasu hauetako batean daude:

• adingabeak edo familiarrak ditu ardurapean. • % 33ko edo hortik gorako ezgaitasuna duen pertsona bat du ardurapean. • ezgaitasuna du, familia-erantzukizunak izan edo ez (pertsona bat ardurapean). • ezgaitasuna du, eta bi pertsona edo gehiago ardurapean (ardurapeko pertsona horiek

ezgaitasuna izan edo ez). 2013an, emakume onuradunen ia erdiak (%48,3) zenbateko handieneko laguntzak jaso ditu (18 eta 24 hilabetekoen baliokideak); 2012an % 43,1 izan ziren, eta 2011n % 28,2, hurrenez hurren.

Emakumeen jaiolekuari dagokionez, onuradunen % 44,8 atzerritarrak dira (2012an baino % 6,6 gutxiago), 12 herrialdetakoak45. Gehienak Latinoamerikako herrialdeetatik datoz (% 57,7), joan den urtekoaren antzeko proportzioan; Magrebeko herrialdeetatik datozen kopurua nabarmen igo da (% 23,1), 2012koaren bikoitza izanik; % 7,7 Afrikako beste herrialde

45 2012an eskainitako datuak, emakumeak Espainiara zer herrialdetik emigratu duen ematen digu aditzera, eta ez emakumearen jaioterriko herrialdea.

batzuetatik dator (Angola eta Senegal); eta % 11,5 Europako ekialdetik (Ukraina eta Errumania). Emakume onuradunen bizileku-udalerriei dagokienez, eskaerak lurraldeko 20 udalerritatik iritsi dira (29 2012an eta 21 2011n), eta esan beharra dago udalerri horiek oso heterogeneoak direla elkarren artean biztanle kopuruari dagokionez; hortaz, dirudienez, aurkeztutako eskaeren banaketa ez da bakarrik biztanleria-irizpideen ondorio, eta laguntza horiei buruzko jakintza-maila desberdinen adierazgarri izan daiteke. Onartutako eskaerak 20 udalerritako emakumeen artean banatu dira46 (2012an baino lau gehiago, eta 2011ko kopuruaren ia bikoitza). Onartutako laguntzen erditik gora (% 53,4) Bilbon bizi diren emakumeei dagokie (udalerriak eskaeren % 48,2 ematen du).

1.23 taula. Onartutako eskaerak, eskatzailearen bizileku-udalerriaren arabera. BLH. 2013

K % onartutakoak eskatutakoen gainean (%)*

Abanto y Ciérvana/Abanto Zierbena

1 1,7 **

Arrigorriaga 1 1,7 100,0 Balmaseda 2 3,4 100,0 Barakaldo 4 6,9 36,4 Barrika 1 1,7 100,0 Basauri 1 1,7 ** Bilbao 31 53,4 77,5 Derio 1 1,7 100,0 Erandio 1 1,7 14,3 Ermua 2 3,4 66,7 Etxebarri 1 1,7 ** Getxo 1 1,7 50,0 Gordexola 1 1,7 ** Mungia 2 3,4 100,0 Portugalete 1 1,7 ** Santurtzi 2 3,4 100,0*** Trapagaran 2 3,4 100,0 Ugao-Miraballes 1 1,7 100,0 Urduliz 1 1,7 100,0 Zalla 1 1,7 100,0 Guztira BLH 58 100,0 49,6

* Udalerri horretako emakumeen eskaeren gainean. ** Udalerri hauetan bizi diren emakumeei onartutako eskaerak ez dira 2013an aurkeztu; 2012an ebazteke geratu ziren eskaerak dira. *** Santurtzin bizi diren emakumeei onartutako bi eskaeretatik bat bakarrik aurkeztu da 2013an. Iturria: Egileak egina, Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren datuetan oinarrituta.

46 Eskaerak onartzen zaizkien emakumeen bizileku-udalerriak ez datoz guztiz bat aurkeztutako eskaeren udalerriekin, litekeena delako aribideko urtean onartzea aurreko urteetatik ebazteke zeuden eskaerak. 2012an ebazteke geratu ziren 34 eskaera izapidetu dira, guztira, 2013. urtean.

1.9. GENERO INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN EMAKUMEAK GIZARTERATZEA ETA LANERATZEA Genero-indarkeriaren aurkako babes osorako neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoan hainbat neurri aurreikusten dira; besteak beste, enplegu-zerbitzu publikoetan erregistratuta dauden biktima langabeei zuzendutako neurriak. 1/2004 Lege Organikoaren 22. artikulua36 betez, azaroaren 11ko 1917/2008 Errege Dekretuaren bitartez genero-indarkeriaren biktima diren eta Enplegu Zerbitzu Publikoetan enplegu-eskatzaile izateko izena eman duten emakumeak gizarteratzeko eta laneratzeko programa bat onartu zen; programa horretan, enplegu-politika aktiborako hainbat neurri biltzen dira: teknikari espezializatuek emandako orientabide indibidualizatua, berariazko prestakuntza-programak, norbere konturako jarduera berriari ekiten laguntzeko pizgarriak, eta enpresetan genero-indarkeriaren biktima diren emakumeak kontratatzeko pizgarriak, besteak beste37. Bestalde, Emakumeen eta gizonen berdintasun eragingarrirako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoan berdintasun-printzipioa gauzatzeko politika aktiboen garapena aurreikusten da; horren arabera, lan-arloan, laneratze aktiborako programak lehentasunez bideratu ahal izango dira ahulezia berezia duten emakumeen kolektibo jakin batzuentzat: besteak beste, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat38. Horretaz gain, EAEn, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legean xedatzen denez, etxeko tratu txarren biktima direnek lehentasuna izango dute “beren profiletara egokitzen diren eta erabat edo zati batean euskal herri-administrazioetako funtsekin finantzatuta dauden enplegurako prestakuntza-ikastaroak egiteko”39. 2013. urtean, genero-indarkeriaren biktima diren eta Bizkaian enplegu-eskatzaile diren 597 emakumek eman dute izena Lanbiden, eta horietatik 238 emakumek (% 39,9) urte horretan bertan hartu dute alta. Bizkaiko Lurralde Historikoko emakumeak EAEn erregistratutako emakumeen erdia baino gehiago dira (% 55,5).

36 Genero Indarkeriaren aurkako Babes Osorako Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 22. artikulua: “Espainiako Erresumaren Enplegu Planaren esparrura bilduko da genero-indarkeriaren biktimentzako ekintza bereziko programa, betiere, biktima horiek enplegu-eskatzaile gisa inskribatuta badaude”. 37 Laguntza horiek Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren bitartez kudeatuko dira, baita enplegu-politika aktiboak kudeatzeko eskumena duten Autonomia Erkidegoen bitartez ere: EAEren kasuan, Lanbide Euskal Enplegu Zerbitzuaren bitartez. 38 Emakumeen eta gizonen berdintasun eragingarrirako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoaren 42. artikuluko 2. idatz-zatia. 39 Emakumeen eta gizonen berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legearen 60. artikulua.

Genero-indarkeriaren biktima eta enplegu-eskatzaile diren emakumeen ezaugarriak Jatorrizko herrialdeari dagokionez, urte horretan erregistratutako emakumeen % 37,8 atzerritarrak dira. Horietatik gehienak (% 63,3) Latinoamerikatik datoz: Bolivia da nagusi (atzerritarren % 23,3 boliviarra da), eta atzetik Brasil eta Paraguai datoz (bi kasuetan % 8,9). Marokotik datoz emakumeen % 12,2 eta Errumaniatik % 8,9. Guztira, jatorrizko 22 herrialde aurkituko ditugu. Emakumeen adinari dagokionez, genero-indarkeriaren biktima diren eta Lanbiden erregistratuta dauden emakumeen % 74k 40 urte edo gutxiago ditu; eta emakume atzerritarren kasuan, % 83ra iristen dira. Multzorik handiena (% 41,2) 31 urtetik 40 urtera bitartekoa da, eta ehunekoa handixeagoa da emakume atzerritarren artean, nazionalen artean baino (% 47,8 eta % 37, hurrenez hurren). 50 urtetik gorako emakumeak nazioko emakumeen % 10,8a dira eta atzerritarren artean ez dago kasu bakar bat bera ere.

1.50. grafikoa. Genero-indarkeriaren biktima (kasu berriak) diren eta Lanbiden erregistratuta dauden (2013ko altak) emakumeak, jatorria eta adinaren arabera.

BLH. 2013

0

46

55

31

15

1 0

32

43

15

0 0 0

10

20

30

40

50

60

<18 18-30 31-40 41-50 51-64 >65

Em

akum

eak

Nazionalak Atzerritarrak

Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren datuetan oinarrituta egin dugu. Enplegu-politika aktiborako neurriak aplikatzea40 Lanbide Euskal Enplegu Zerbitzuak emandako informazioaren arabera, 2013. urtean ez da lankidetza-hitzarmenik sinatu ezein enpresarekin EAEn genero-indarkeriaren biktima diren emakumeen kontratazioa ahalbidetzeko, eta emakume bat bera ere ez da kontratatu neurri horren eraginpean. Era berean, ez da berariazko prestakuntza-programarik garatu kolektibo horrentzat.

40 Azaroaren 21eko 1917/2008 Errege Dekretuan arautzen den laneratze-programan xedatzen direnak; laneratze-programa hori genero-indarkeriaren biktima diren eta Enplegu Zerbitzu Publikoetan enplegu-eskatzaile gisa erregistratuta dauden emakumeei zuzenduta dago.

1. 10. DIRU SARRERAK BERMATZEKO ERRENTA (DBE) Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta aldizkako prestazio ekonomikoa da; bizirauteko oinarrizko gastuak ez ezik, gizarteratzeko eta/edo laneratzeko prozesuaren ondoriozko gastuak ere estaltzea du xede, eta gastu horiei aurre egiteko nahikoa diru-sarrerarik ez duten bizikidetza-unitatetako kideei zuzenduta dago36. 2013. urtean, genero-indarkeriaren biktima diren 378 emakumek jaso dute Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) Bizkaian. Horietatik 101 emakumek (% 27) erreferentziako urtean hartu zuten alta, hau da, 2013. urtean hasi dira errenta jasotzen. EAEn errenta hori jasotzen duten emakume berri guztiei dagokienez, Bizkaiko emakumeek % 57,4 osatzen dute. Genero-indarkeriaren biktima diren eta DBEa jasotzen duten emakumeen ezaugarriak 2013. urtean DBEa jaso duten eta genero-indarkeriaren biktima diren emakumeen ia erdia (% 45,2) Bilbokoak dira, eta gainerakoak Bizkaiko Lurralde Historikoko 41 herritakoak; errenta jasotzen duten emakumeen ehuneko handiena duten herriak biztanle-bolumen handienekoak dira: Barakaldo (% 8,7), Santurtzi (% 7,1), Sestao (% 5) eta Getxo (% 3,2). Emakumeen jatorriari erreparatuta, 2013an DBEa jaso duten emakumeen % 45 atzerritarrak dira, gehientsuenak latinoamerikarrak (% 54,4) eta, horien artetik, % 18,7 Boliviatik datoz. Errumaniatik eta Marokotik etorritakoek ere DBEa jasotzen duten emakume atzerritarren ehuneko garrantzitsuak osatzen dituzte (% 9,9 eta % 13,5, hurrenez hurren). Jaioterria bat edo beste izanik ere, emakumeen % 37,6 atzerritarrak dira. Hurrengo grafikoan ikus daitekeenez, laguntza hori jaso duten emakumeen % 60k 40 urte edo gutxiago ditu, eta bolumen handiena 31-40 urteko tartean metatzen da (% 40,5). Emakumeen % 20k 30 urte edo gutxiago ditu, eta % 15 inguruk 50 urte baino gehiago ditu.

36 18/2008 LEGEA, abenduaren 23koa, Gizarteratzeko eta Diru Sarrerak Bermatzekoa.

Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren datuetan oinarrituta egin dugu.

1.51 grafikoa. Genero-indarkeriaren biktima diren eta DBEa jasotzen duten emakumeak, adinaren arabera. BLH. 2013

1

74

153

94

51

5

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

<18 18-30 31-40 41-50 51-64 >65

Em

akum

eak

1.11. ALDI BATERAKO BIZILEKU ETA LANERAKO BAIMENA GENERO INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN EMAKUME ATZERRITARRENTZAT Esparrua eta egoera orokorra Genero-indarkeriaren biktima diren emakume atzerritarrek Genero Indarkeriaren aurkako Babes Osorako Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoan onartutako eskubideak bermatuta dituzte, baita indarreko legerian xedatutako babes- eta segurtasun-neurriak ere, euren administrazio-egoera edozein izanik ere. Eskubide horiek betetze aldera, Atzerritarrek Espainian dituzten Eskubide eta Askatasunei buruzko, eta Atzerritar horiek Gizarteratzeari buruzko urtarrilaren 11ko 4/2000 Lege Organikoan xedatzen denez, Espainian egoera irregularrean dauden eta genero-indarkeriaren biktima diren emakumeek36 aldi baterako bizilekua izateko eta lanerako baimena eskatu ahal izango dute ezohiko inguruabarrengatik37 eta baimen horrek bost urteko iraupena izango du. Halaber, salaketa aurkezten denean, seme-alaba adingaberik edo desgaitasunen bat duen seme edo alabarik izanez gero, horrek ere bizilekua izateko edo lanerako baimena lortu ahal izango du (lanerako baimena lortzeko hamasei urte baino gehiago izan beharko ditu).

Baimena ematea 2013. urtean, aldi baterako bizilekua izateko eta lanerako 67 baimen eman dira Bizkaian genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei zuzenduta; EAEn emandako baimen guztien % 57 osatzen dute.

36 Eskaera egin ahal izango da “haren aldeko babes-agindua ematen denetik edo, bestela, Fiskaltzak genero-indarkeriaren zantzuak badaudela adierazten duen Txostena egiten duenetik aurrera” (Atzerritarrek Espainian dituzten Eskubide eta Askatasunei buruzko, eta Atzerritar horiek Gizarteratzeari buruzko urtarrilaren 11ko 4/2000 Lege Organikoaren 31 bis artikulua). 37 Eskaera aurkezten denetik zigor-prozedura amaitzen den arte, emakumeak behin-behineko baimena eskuratuko du ofizioz. “Zigor-arloko prozedura kondena-epaiarekin amaitzen bada, edo emakumea genero-indarkeriaren biktima izan dela ondorioztatzen duen ebazpen judizialarekin (inputatua desagertuta dagoelako kausa artxibatzen bada edo salatua kanporatu delako behin-behinekoz largesten bada ere bai), eskatutako baimenak behin betiko onartu zaizkiola jakinaraziko zaio interesdunari. Eskaerarik egin ez badu, baimen horiek lortzeko aukeraren berri emango zaio eta eskaera egiteko epe jakin bat izango du. Zigor-arloko prozedura amaitu eta ezin bada ondorioztatu genero-indarkeriaren egoera gertatu dela, 53.1.a) artikulua urratzeagatik zehapeneko administrazio-espedientea irekiko da edo jarraipena emango zaio, hasieran bertan behera utzi bazen” (Atzerritarrek Espainian dituzten Eskubide eta Askatasunei buruzko, eta Atzerritar horiek Gizarteratzeari buruzko urtarrilaren 11ko 4/2000 Lege Organikoaren 31 bis 4 artikulua).

Hurrengo grafikoan ikus daitekeenez, 2012. urtean emandako baimenen bolumena laukoiztu egin zen Bizkaian, eta hirukoiztu baino gehiago EAE osoan, 2011. urtearekin alderatuta. 2013an, aldiz, emandako baimenen kopuruak zertxobait behera egin du: % 17 % Bizkaian eta % 29 EAEn.

Iturria: Espainiako Gobernuaren Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioko Genero

Indarkeriaren aurkako Gobernu Ordezkaritza.

1.52 grafikoa. Genero-indarkeriaren biktima diren atzerriko emakumeei emandako aldi baterako bizilekua izateko eta lanerako baimenen kopurua.

Bizkaia eta EAE 2011-2013

0

50

100

150

200

Bizkaia 20 81 67

EAE 46 165 117

2011 2012 2013

_____________________________________________________

ERANSKINAK

________________________________________________ ______________________________________________________________________

1. ERANSKINA: GIZARTE ARLOKO SINTESIA

2013 ______________________________________________________________________

“Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria. 2009ko emaitzak eta 2005-2009 konparazioa Bizkaiko Lurralde Historikoan” azterlanean jasotzen denez, Bizkaian bizi diren emakume guztietatik %3,3k dio (19.500 emakume baino gehiago dira) etxean azken bi urtean indarkeria-egoerak bizi dituela edo bizi izan dituela. Bizkaiko lurraldeko emakumeei egindako inkesta horretan, indarkeriazko egoera zehatzen bizipenari buruz galdetu zaienean, tratu txarrak jasan dituztela adierazi duten emakumeez gain, %22,1ek dio (zenbaki absolutuetan, 131.000 emakume baino gehiago) gaur egun, sarritan edo batzuetan, galdeketan adierazitako emakumeen aurkako etxe barruko hamalau indarkeria-egoeretariko bat gutxienez jasaten ari dela (Tratu Txar Teknikoko taldea). Multzo horretatik kentzen badira “ez du balioesten egiten duen lana” itemari baiezko erantzuna soilik ematen diotenak, ehunekoa Bizkaiko emakumeen %11,2 da (kopuru absolutua: 66.400 emakume baino gehiago); ikerketaren definizioaren arabera, tratu txar teknikoko taldea da, adiera hertsian. Modu bertsuan, Bizkaian bizi diren emakume guztien %19k dio (kopuru absolutuetan 113.000 emakume baino gehiago dira) ezagutzen dituela inguru hurbilean emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria-egoerak. Zerbitzu publikoetatik datozen datuei esker, jakin daiteke emakume horietatik zenbatek behar izaten dute laguntza instituzionala. Indarkeria-egoerak bizi dituzten emakumeen artean, zati txiki batek salatzen du egoera zerbitzu publikoetan, gauza jakina da hori; eta gehienetan, zaurgarritasun-egoerekin lotutako kasuak izan ohi dira. Hurrengo atalean, laguntza-eskaera horri dagokionez Bizkaiko erakundeek erregistratutako datu nagusiak laburtzen dira.

GIZARTE ESPARRUA Harrera-baliabideak

2013an Bizkaiko Foru Aldundiaren Larrialdiko Harrera Zerbitzuak 151 pertsona artatu zituen guztira: 81 emakume (2012an baino % 12,9 gutxiago), 70 seme-alabekin batera (68 adingabe, % 97,1). Hamarkadaren batez besteko balioarekin bat dator zifra hori (88 erabiltzaile urtean). Haietatik, % 81,5ek ez zuen 40 urteko muga gainditzen, eta erdiak 30 urtetik beherakoak ziren, gainera. Jatorriari dagokionez, % 58 atzerritar jatorrikoak ziren. Sei emakumek desgaitasunen bat zuten. Baliabidean izandako egonaldiaren batez besteko iraupena 13 egun izan da 2013an, 2004. urteaz geroztik izandako baliorik handiena; aldi horretan batez besteko egonaldia zortzi egunetan gehitu da. Kasuen konplexutasun gero eta handiagoaren erakusgarri da hori, tratu txarren egoerari lotutako arazoek eta arreta-sistemaren zailtasunek intzidentzia handiagoa izan baitute beste egoitza-baliabide batzuetan hartzeko premiari trabarik gabe jarraitasuna emateko. 1.400 pertsonak baino gehiagok, emakumeen eta haien kargurako ahaideen artean (gehienbat adingabeak), erabili behar izan dute baliabide hori 2004-2013 aldian.

Larrialdi-zerbitzutik igaro ziren emakumeen ia heren batek (% 32,1) aldi baterako harrerako modalitatean jarraitu zuten foru- edo udal-baliabideetan. Beren amekin zerbitzuan sartu ziren ia beste hainbeste adingabe hartu zituen horrek eraginpean (% 31). Foru-arloko egonaldi ertain-luzeko harrera-baliabideetan 25 emakume egon ziren tratu txarren arazoarengatik, 27 seme-alabekin, % 92,6 adingabeak; 52 pertsona guztira (53 pertsona 2012an). Erdiak inguru (12 emakume 13 seme-alabarekin) kasu berriak dira, 2013an sartu ziren. Haietatik, % 25ek 30 urte baino gutxiago ditu eta % 83,3k ez du 40 urteko muga gainditzen. % 67 atzerriko herrialdeetan jaiotako emakumeak dira. 2013an baliabide horretan izandako egonaldiaren batez besteko iraupena zortzi hilabetetik gorakoa da eta 2006az geroztik izandako balio handiena da. Bestalde, udal-titulartasuneko harrera-baliabideek 122 pertsona hartu zituzten guztira (% -4,9 2012. urtearekin alderatuta): 61 emakume, 60 seme-alabekin eta inoren laguntza behar duen pertsona heldu 1. Baliabide horietan hartutako emakumeen % 60,7 atzerritar jatorrikoak dira (% 72 2012an).

Udal-baliabideetan beren amekin geratu diren ia seme-alaba guztiak (% 96,7) adingabeak dira: 25 neska eta 33 mutil (58). Horrela, okupazioa izan duten udal-baliabide guztietan (hiru erakunde soilik geratu dira okupaziorik gabe), adingabeak ere inplikatu ditu harrerak.

Aholkularitza juridikoa

Aholkularitza juridikoko foru-baliabideak emakumeen 412 kasu berri artatu zituen 2013an, % 33 aholkularitza-premiarekin etxean ematen diren tratu txarrengatik (121 emakume, % 29,4) edo sexu-erasoagatik (15 kasu, % 3,6); hau da, hilean 11 erabiltzaile berri jaso ziren bi indarkeria mota horietakoren batengatik (hamar 2012an). Kasu gehienetan (% 85,1), bikotekideak edo bikotekide ohiak eragin zituzten tratu txarrak, eta % 14,9an, aldiz, ahaideek eragin zituzten. Adinaren arabera, 2013ko datuek zenbait desberdintasun erakusten dituzte zerbitzu honetara jotzen duten erabiltzaileen artean ohikoa denarekiko: % 30ek 50 urte baino gehiago ditu (batezbesteko gisa % 24 inguru izaten da) eta % 8k baino ez ditu 30 urte baino gutxiago (2005-2012 aldiko batezbestekoa % 20 inguru da). Jatorriari dagokionez, % 15,7 atzerritarrak ziren (% 18,6 2012an). Beste urte batzuetan bezala, emakume horien arteko gehienak (% 78,5) aholkularitza juridikoko baliabide propioa zuten udalerri edo mankomunitateetan bizi ziren, Lurraldeko 26 udalerri eta mankomunitatetako zerbitzuen zorroan bildutako baliabidea zutenetan –erakunde horiek guztira biztanleriaren % 92 biltzen dute–. Ordu-intentsitateko aldakortasun handiko baliabideak dira, eta erakunde gehienek (% 80,1) astean bost ordutik beherako dedikazioarekin ematen dute zerbitzua. 2013an udalen edo mankomunitateen baliabide horiek guztiek etxean ematen den indarkeria jasaten duten emakumeen kasuak artatu dituzte, eta zazpik sexu-indarkeriako kasuak ere izan dituzte. Erakunde guztiek, bat izan ezik, kasu berriak artatu dituzte etxean ematen diren tratu txarren alorrean; lehenengoen kasuan, gehienetan (% 92) erasotzailea bikotekidea edo bikotekide ohia izaten da. Erabiltzaileen arteko emakume atzerritarren ehunekoa % 40,7ra iritsi da (% 30 2012an) eta udal-baliabide horien arteko gehienek (% 87, 2012an izandako % 65,4arekin alderatuta) emakume atzerritarren kasuak artatu dituzte. Adinari dagokionez, ia ez dago adingaberik baliabide horietan (lau kasu, % 0,7); % 65 urtetik gorakoak % 7,1 dira. Artatutako erabiltzaileen % 2,1ek desgaitasunen bat dauka.

Udal-esparruko baliabide horietan 2013an ikusitako sexu-indarkeriako kasuak 56 izan dira guztira (30 kasu 2012an), eta bi heren kasu berriak dira. Haietatik, % 37,8

emakume atzerritarrei dagozkie (% 29,6 2012an). Adinaren arabera, baliabidera jo duten adingabeak % 10,8 dira (% 18,5 2012an).

Laguntza psikologikoa

Egunero, 2013. urtean, emakume batek terapia hasi du laguntza psikologikoko foru-programan bere bikotekideak edo bikotekide ohiak egikaritutako indarkeriaren ondorioz. % 20,2k ez zituen 30 baino gehiago, % 23,3 atzerritar jatorrikoak ziren eta 12 kasuk (% 3,1) desgaitasun motaren bat zuten (psikikoa, fisikoa edo sentsoriala). Sexu-erasoak eraginda, 52 emakumek jarraitu zuten terapia, hamarkadako kopururik handiena. Haietatik, 34 kasu berriak dira, erdiek baino gehiagok (% 53) 30 urteko muga gainditzen ez dutelarik; % 38,2 atzerritar jatorrikoak dira (13 emakume) eta % 12k (4 emakume) desgaitasuna du (psikikoa). Foru-zerbitzuak zeharkako biktima izan ziren 60 pertsona (% 83,3 emakumeak) ere artatu zituen (biktima baten inguruko pertsonak, hark bizi izandako egoerak psikologikoki eraginpean hartzen dituenak) Kasuen % 60 baino gehiago berriak dira (37 pertsona); haien artean, atzerritarren ehunekoa % 16,2 da (sei pertsona) Erasotzaileekin izandako esku-hartzeari dagokionez, 108 gizonek (guztizkoaren % 88) jaso zuten laguntza programan 2013n, ia denek indarkeria egikaritzeagatik beren egungo bikotekidearen edo bikotekide ohiaren aurka. Haietatik, 52k urtean hasi zuten terapia, hau da, lau kasu berri hilean. Adingabeen programak 79 adingabe (51 neska eta 28 mutil) artatu zituen, eta guztizko hori hamarkadako handienetako bat da. % 60 (48 adingabe) kasu berriak dira: 6 bikotekideak egikaritutako indarkeriakoak (% 100 neskak); 33 ahaideek eragindako tratu txarren kasuak (% 51,5 neskak); eta 9 (% 89 neskak) sexu-indarkeriakoak. Udal-baliabide edo baliabide mankomunatuei dagokienez, 17 erakundek (osorik hartuta Bizkaiko emakumeen biztanleriaren erdia baino gehiago biltzen dute) laguntza psikologikoko baliabideak izan dituzte 2013an.

Erakunde guztiek etxean ematen diren tratu txarren kasuak izan dituzte 2013an; eta haietatik bederatzik sexu-indarkeriako kasuak ere bai. Tratu txarren arloan, artatutako kasuen % 67,8 kasu berriak ziren, eta nabarmen nagusitzen ziren bikotekideak edo bikotekide ohiak egikaritutako indarkeria-egoerak (% 93,6), familia barruko beste harreman batzuekin alderatuta. Atzerritarren ehunekoa % 28ra iritsi da, eta baliabideetarako sarbide orokorra izan dute: 17 erakundeetatik 14k (% 82). Aurreko urteetan bezala, 65 urtetik gorako emakumeak % 6,8 dira. Udal-baliabide horien erabiltzaileen % 2k desgaitasunen bat du.

Sexu-indarkeriari dagokionez, 19 kasu izan dira guztira, 13 kasu berrirekin; haietatik, % 38,5 emakume atzerritarrei dagozkie (% 26,7 2012an). Emakume desgaitu baten kasua izan da.

Familia Esku-hartze Espezializatua

Programa honetan ohikoa denez, azken urteko zifrek artatutako eskaera handiena erakusten dute. 2013an, 174 pertsonarekin garatu da esku-hartzea: 87 emakume eta haien kargurako 87 adingabe; zifra horiek erregistro handiena dira programaren ibilbidean, eta 2012. urtearekin alderatuta % 14,5 eta % 20,8 igotzen dira, hurrenez hurren. 2013an, programan parte hartu duten emakumeen ehunekoa % 28,7 da. 2013an artatutako emakumeen erdiak baino gehiagok 40 urte baino gutxiago dute. Programa honen lehenengo urteetan adin-profilak pisu handia izan zuen, eta 50 urtetik eta hortik gorako emakumeak erabiltzaileen % 45 ziren batezbesteko gisa, eta % 50 ere bai 2009an. Arian-arian emakume gazteagoak etorri izanak atzerarazi egin du apurka-apurka ehuneko hori laurdeneraino (% 26,4 2013an), termino absolututan 50 urtetik gorako emakumeen kopuruak dantzan jarraitzen badu ere, programaren ibilbide-urte guztietan, urtean 20 eta 29 erabiltzaile bitartean.

Artatutako emakume gehienek (% 67) seme-alabak dituzte beren kargua, kasu askotan adingabeak, eta horrek azaltzen du adingabe horiek programan hainbeste izatea (87). 40 neska (% 46) eta 47 mutil (% 54) dira, antzeko adin-banaketarekin, gehienek hamabi urteko muga gainditzen ez dutelarik (nesken % 82 eta mutilen % 72). Adingabeekin zeharkako esku-hartze bat egin da kasu guztietan haien amen bidez, eta 2013ko 14 kasutan zuzeneko esku-hartzea garatu da (7 neska eta 7 mutil) Indarkeria moten konbinazioari dagokionez, 2013an berretsi da indarkeria psikologikoa programaren erabiltzaile guztietan identifikatu dela, modu esklusiboan % 21,7an bada ere Gainerako kasuetan (% 78,2) indarkeria mota desberdinak gainjarri dira: guztietan ere indarkeria fisikoa dago eta, gainera, tratu txar sozialak (% 68), ekonomikoak (% 58,6) eta sexu-indarkeria (% 42,5).

Deribazio judizialaren bidezko Familia Elkargunea: Amaren aldeko babes-agindua duten adingabeak

2013. urtean 161 adingabe bideratu dira Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako Familia Elkargunera, guztiak ere amaren aldeko babes-agindua duten familietatik etorritakoak (adingabeen guztizkoaren % 38,5 Familia Elkargunean). Zifra horrek % 11ko jaitsiera erakusten du aurreko urtekoarekin alderatuta. Sexuaren arabera, % 46,6 neskak dira eta % 53,4 mutilak.

Zerbitzuan artatutako kasuen erdiak baino gehiago bederatzi urteko muga gainditzen ez duten adingabeak dira (% 53,9 neskak eta % 56,2 mutilak). Barakaldoko Barruti Judizialaren barruan, familia-elkargune bana kudeatzen dute Barakaldoko eta Portugaleteko Udalek, eta kasu horien pisua foru-kudeaketako baliabideak duenaren oso antzekoa da: % 38,5 Portugaleteko Udalaren baliabidean eta % 42,4 Barakaldoko Udalaren baliabidean.

Telefono bidezko arreta (SATEVI) EAEko Telefono bidezko Arreta Zerbitzuak (900 840 111) Bizkaitik egindako 1.748 dei jaso zituen; horrek esan nahi du 145 dei baino gehiago jaso zirela hilean. Dei horiek 909 pertsonak egin zituzten (2012ko datuekin alderatuta, % 7,8ko jaitsiera izan da), eta gehienak emakumeak izan ziren (hamar pertsonatatik bederatzi). Zerbitzuarekin harremanetan jarri ziren pertsonen % 74,8 genero-indarkeriaren biktimak ziren, % 21,1 hurbileko pertsonak edo ahaideak (nabarmendu behar da kolektibo hori pixkanaka igo egin dela Zerbitzua hasi zenetik); eta % 4,1 profesionalak.

“Hurbileko pertsonak edo ahaideak” taldean jartzen badugu arreta, ikusiko dugu desberdintasunak daudela sexuaren arabera: gizonen kasuan, gehienak ahaideak dira (% 73,3) eta gutxiago adiskideak (% 13,3); aitzitik, emakumeen kasuan, adiskideen ehunekoa % 40,8ra iristen da, gainera, biktimaren lan-inguruneko deiak izan dira (% 6,8%), baina gizonen kasuan ez dago ordezkaritzarik.

Etxebizitza

Etxebizitzari dagokionez, ekintza positiboko bi neurri mota aplikatu dira genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat: alokairuko etxebizitza zuzenean esleitzea salbuespenezko kasu larrietan, eskatzaileak harrera-baliabideak erabili dituelako; eta hamar puntu estra ematea alokairu-erregimeneko babes ofizialeko etxebizitzaren sustapenetarako baremazioan. Lehenengo kasuan, Bizkaiak alokairu-erregimeneko etxebizitzaren zuzeneko zortzi esleipen jaso zituen. Onuradunen % 62,5ek ez ditu 40 urte baino gehiago, eta ia guztiek 50 urte baino gutxiago dituzte. Jatorriari dagokionez, % 62,5 atzerritarrak dira (% 55,6 2012an). Bigarren kasuan, Bizkaiko 16 emakume alokairu-erregimeneko etxebizitzaren esleipendunak izan dira 2013an (EAEko % 45,7). Urte amaieran, genero-indarkeriaren biktima direla egiaztatzen duten emakumeei dagozkien Etxebideko espediente aktiboen kopurua 164 da. Haietatik 63 espediente (% 38,4) urte horretan alta hartutakoak dira, eta gainerakoak lehenagotik irekitako espedienteak.

2012. urteari dagokionez, espediente aktiboen kopuruaren % 6,8ko jaitsiera izan da. Nolanahi ere, 2009. urtea oinarri gisa hartzen badugu, ikusten da joera orokorra igotzekoa dela eta 2009. eta 2013. urteak alderatzen baditugu, ikusiko dugu % 78,3ko igoera dagoela.

Laguntza ekonomikoak (1/2004 Lege Organikoaren 27. artikulua) Aurreko urtean bezala, artatutako eskaerak ehun baino gehiago dira; 2013. urtean Bizkaitik iritsitako laguntza ekonomikoko 117 eskaera artatu ziren (EAEko guztizkoaren % 41,5). 2012. urtearekin alderatzen badugu, (urte horretan izan zen izapideen kopuru handiena, 139) ikus dezakegu % 15,8 jaitsi dela.

58 laguntza ekonomiko eman dira (% 49,6) eta 50 ukatu dira (% 42,7). Ekitaldia amaitzean, 9 eskaera zeuden ebazteke (% 7,7).

Jatorriaren arabera, onuradunen % 44,8 atzerritarrak dira. Emandako zenbatekoa zehazteko, lau mailako baremoa dago, eta kargura dituzten pertsonen kopuruaren eta norberaren nahiz kargura dituzten pertsonen desgaitasun-mailaren arabera ezartzen da. 2013. urtean ia erdiek (% 48,3) jasotzen dituzte zenbateko handieneko laguntzak (goragoko bi mailen batura). 2012an % 43,1 eta 2011n % 28 zeuden egoera horren eraginpean.

Genero indarkeriaren biktima diren emakumeak gizarteratzea eta laneratzea

2013. urtean, genero-indarkeriaren biktima diren eta Bizkaian enplegu-eskatzaile diren 597 emakumek eman dute izena Lanbiden, eta horietatik 238 emakumek (% 39,9) urte horretan bertan hartu dute alta. Bizkaiko Lurralde Historikoko emakumeak EAEn erregistratutako emakumeen erdia baino gehiago dira (% 55,5). Urte honetan erregistratutako emakumeen % 37,8 atzerritarrak dira eta adinari dagokionez, %74k 40 urte edo gutxiago ditu; eta emakume atzerritarren kasuan, % 83ra iristen dira.

Beste gizarte-laguntzak- Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE)

2013. urtean, genero-indarkeriaren biktima diren 378 emakumek jaso dute Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) Bizkaian (% 27a 2013. urtean hasi da errenta jasotzen). 2013an DBEa jaso duten emakumeen % 45 atzerritarrak dira, gehientsuenak latinoamerikarrak (% 54,4) eta % 60k 40 urte edo gutxiago ditu, bolumen handiena 31-40 urteko tartean metatzen (% 40,5).

Aldi baterako bizileku eta lanerako baimena genero indarkeriaren biktima diren emakume atzerritarrentzat

2013. urtean, aldi baterako bizilekua izateko eta lanerako 67 baimen eman dira Bizkaian genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei zuzenduta; EAEn emandako baimen guztien % 57 osatzen dute. 2012. urtean emandako baimenen bolumena laukoiztu egin zen Bizkaian, eta hirukoiztu baino gehiago EAE osoan, 2011. urtearekin alderatuta. 2013an, aldiz, emandako baimenen kopuruak zertxobait behera egin du: % 17 % Bizkaian eta % 29 EAEn.

_____________________________________________________

2. ERANSKINA:

DATU TAULAK

LABURPENA

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.A. Harreraren gaineko datuak

7. 1. Kasuen bilakaera 2005-2013

7. 2. Hartutako emakume etorkinak jatorrizko herrialdearen arabera. 2013

10.1. Egonaldi ertain edo luzeko harrera baliabideetara joaten diren emakumeak eta haien ardurapeko pertsonak, baliabidearen titulartasunaren arabera (forala/udalekoa). 2013.

10.2. Egonaldi ertain edo luzeko harrerarako udal baliabideetara joaten diren emakumeak, harrera-udalerrien arabera. 2013.

10.3. Egonaldi ertain edo luzeko harrerarako BFAren baliabideetara joaten diren emakumeak eta haien seme-alabak. 2005-2013.

LARRIALDIKO HARRERA ZERBITZUA (BFAkoa)1. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Baliabidearen ezaugarri nagusiak. 2013.

10. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Egonaldi ertain edo luzeko harrera baliabideetara joaten diren emakumeak.

4. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, adinaren arabera. 2013.

3. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, erasotzailearekin zuten harremanaren arabera. 2013.

LABURPEN KOADROA

Erakundeak (Foru Aldundia, udalak eta mankomunitateak), eta Harrerako (Pisuak/Zentruak), Lege Aholkularitzako, Laguntza Psikologikoko, Familian Esku Hartzeko Laguntza Espezializatuko eta Familia Topaguneko baliabideen erabilgarritasuna. Bizkaia. 2013.

9. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Batez besteko egonaldi egunak zerbitzuan. 2005-2013.

8. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, bizi diren udalerriaren arabera. 2013.

7. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, jaiotza-lekuaren arabera.

6. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Emakumeen eta seme-alaben batez besteko adina. 2006-2013.

5. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Amarekin sartzen diren seme-alabak sexua eta adinaren arabera. 2013.

2. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Hartutako pertsonak eta erregistratutako sarrerak. 2005-2013.



17. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak, adinaren arabera. 2013.

16. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak, erasotzailearekin zuten harremanaren arabera. 2013.

15. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak baliabidean egondako egun kopuruaren arabera. 2005-2013.

19. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak, herritartasunaren arabera.

18. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Emakumeen eta seme-alaben batezbesteko adina (kasu berriak). 2005-2013.

EGONALDI ERTAIN EDO LUZEETARAKO ZENTROAK (BFAkoak)

14. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarren ondoriozko kasu berriak sarrera bidearen arabera. 2005-2013.

13. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarren ondoriozko kasu berriak. 2005-2013.

12. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarren ondorioz sartutako emakumeak eta seme-alabak kasu motaren arabera (berria/aurreko urteetakoa). 2013.

11. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Baliabidearen ezaugarri nagusiak. 2013.

20. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeak, jatorrizko udalerriaren arabera. 2013.

25. taula. Udalerriko eta mankomunitateetako harrera baliabideak. Baliabidean haien amekin batera sartzen diren seme-alabak sexu eta adinaren arabera. Bizkaia. 2013.

24. taula. Udalerriko eta mankomunitateetako harrera baliabideak. Baliabidean hartutako emakumeak erasotzailearekin zuten harremanaren, jatorriaren eta adinaren arabera. Bizkaia. 2013.

23. taula. Udalerriko eta mankomunitateetako harrera baliabideak. Baliabidean hartutako emakumeak eta hauen ardurapeko pertsonak. Bizkaia. 2013.

22. taula. Udalerriko eta mankomunitateetako harrera baliabideak: baliabide eta leku kopurua. Bizkaia. 2013.

21. taula. Gizarteratzeko eta laneratzeko pisuak. Baliabidearen ezaugarri nagusiak. 2013.

GIZARTERATZE ETA LANERATZEKO PISUAK (BFAkoak)

UDALERRI ETA MANKOMUNITATEAK

LABURPEN KOADROA

FORU ETA UDAL ESPARRUAREN LABURPENA

ERAKUNDEAK HARRERA LEGE AHOLK. LAGUNTZA PSIK.

FAM. ESK. HAR. LAGUNT. ESPEZ

FAMILIA TOPAGUNEA

F BIZKAIKO FORU ALDUNDIA

Abanto y Ciérvana-Abanto Zierb. - - -

Ajangiz - - - - -

Alonsotegi - - - - -

Amorebieta-Etxano - -

Arakaldo - - - - -

Arrankudiaga - - - - -

Arrigorriaga - - - -

Balmaseda - - - - -

Barakaldo -

Basauri - -

Bermeo - - - -

Berriz - - - -

Bilbao [1] - -

Durango - -

Erandio - - - - -

Ereño - - - - -

Ermua - -

Etxebarri - - - -

Galdakao - -

Gatika - - - - -

Gernika-Lumo - - - -

Getxo - - -

Leioa - - -

Mallabia - - - - -

Maruri-Jatabe - - - - -

Muskiz - - -

Ortuella - - - -

Orozko - - - - -

Portugalete - -

Santurtzi - -

Sestao - -

Ugao-Miraballes - - - -

Urduña/Orduña - - - -

Valle de Trápaga-Trapagaran - - - - -

Zalla - - - - -

Zaratamo - - - - -

Zeberio - - - - -

Zierbena - - - - -

Erakundeak (Foru Aldundia, udalak eta mankomunitateak), eta Harrerako (Pisuak/Zentruak), Lege Aholkularitzako, Laguntza Psikologikoko, Familian Esku Hartzeko Laguntza Espezializatuko eta Familia Topaguneko baliabideak. Bizkaia. 2013.

UD

ALE

RR

IAK

1 Emakumeak eratorriak izaten dira Bizkaiako Foru Aldundiko Arreta psikologikoko egitarauara; Modulu psiko-sozialekin akordio bat existitzen da, biktimei arreta emateko itxaron - zerrenda egon arren.

LABURPEN KOADROAErakundeak (Foru Aldundia, udalak eta mankomunitateak), eta Harrerako (Pisuak/Zentruak), Lege Aholkularitzako, Laguntza Psikologikoko, Familian Esku Hartzeko Laguntza Espezializatuko eta Familia Topaguneko baliabideak. Bizkaia. 2013.

MANKOMUNITATEETAKO ESPARRUAREN LABURPENA

ERAKUNDEAK HARRERA LEGE AHOLK. LAGUNTZA PSIK


FAMILIA TOPAGUNEA

ARRATIA - - - - -

BUSTURIALDEA [2] - -

DURANGOALDEA - - -

ENKARTERRIAK - - -

LEA-ARTIBAI - - - -

LEA IBARRA - - - -

MUNGIALDE - - -

URIBE KOSTA - - -

TXORIERRI - - - - -

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

(*)

2 Busturialdeko eskualdettik datozen emakumeen harrera egiten duen Gernika - Lumoko udal - zerbitzu bati buruzkoada.* Izaera sozialeko zerbitzugintzarako Bizkaiko udalerrietako mankomunitateak.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.A. Harreraren gaineko datuakLARRIALDIKO HARRERA ZERBITZUA

2013Zentroak 1

Lekuak 15

Atxikitako langileak (pertsonak) 10

Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

PERTSONAK ETA SARRERAK 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Hartutako pertsonak 151 163 182 175 154 101 143 173 151

Emakumeen kopurua 87 103 108 102 86 55 69 93 81

Seme-alaben kopurua 64 60 74 73 68 45 74 79 70

Menpeko pertsona helduen kopurua * * * * * 1 0 1 0

SarrerakEmakumeen sarreren kopurua 93 108 116 107 87 57 69 100 79

Seme-alaben sarreren kopurua 64 63 81 76 70 48 76 80 70 Emakumeen ardurapeko perts. helduen sarreren kop. * * * * * 1 0 1 0

(*) Datua 2010ean biltzen hasten da. Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

ERASOTZAILEAREKIKO HARREMANA EmakumeakBikotekidea / ezkontidea 60

Bikotekide / ezkontide ohia 13

Aurreko senitartekoak 3

Ondorengo senitartekoak 4

Bestelako ahaideak 1

GUZTIRA 81 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

Oharra: Pertsona kopuruak barne sartzen ditu erreferentzia-urtean zehar baliabidean dauden pertsonak, bai urte horretako urtarrilaren 1etara han aurki zitezenak, nahiz aipaturiko urtean zehar sar zitezenak. Sarrera kopuruak soilik dihardu erreferentzia-urtean zehar erregistratutako sarrerez.

2. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Hartutako pertsonak eta erregistratutako sarrerak. 2005-2013.

3. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, erasotzailearekin zuten harremanaren arabera. 2013.

1. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Baliabidearen ezaugarri nagusiak. 2013.


ADINA Emakumeak<20 urte 4

21-30 urte 28

31-40 urte 34

41-50 urte 10

51-64 urte 3

> 65 urte 2


ADINA Guztira Neskak Mutilak Adin handiko kopurua (18 urte edo gehiago) 2 1 1

Adin txikiko kopurua (18 urte baino gutxiago 68 31 37

GUZTIRA 70 32 38 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

BATEZ BESTEKO ADINA 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Emakumeen batez besteko adina (urteak) 34 35 34 32 34 33 32 34

Seme-alaben batez besteko adina (urteak) 6 6 5 5 4 5 4 6



JAIOTZA LEKUA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 E.A.E eta beste E.E.A.A 49 58 50 46 35 21 21 39 34Atzerria 38 45 58 56 51 34 48 54 47GUZTIRA 87 103 108 102 86 55 69 93 81

Oharra: 2005 eta 2006 urteetako datuak herritartasunari (espainiarra/ atzerritarra) dagozkio. 2007 urtetik aurrera jaiotza-lekuari dagozkio. Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

5. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Amarekin sartzen diren seme-alabak sexua eta adinaren arabera. 2013.

4. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, adinaren arabera. 2013.

6. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Emakumeen eta seme-alaben batez besteko adina. 2006-2013.

7. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, jaiotza-lekuaren arabera.



JATORRIZKO LEKUA Emak. %

Hartutako emak. guztizk.

%

EUROPA 6 12,8 7,4 E.B 28 3 6,4 3,7 ERRUMANIA 3 6 3,7 EUROPA GAINERAKOA 3 6,4 3,7 ALBANIA 1 2,1 1,2

UKRAINA 2 4,3 2,5

AFRIKA 22 46,8 27,2 MAGREB 14 29,8 17,3 ALJERIA 1 2,1 1,2

MAROKO 13 27,7 16,0 AFRIKA GAINERAKOA 8 17,0 9,9 EKUATORE-GINEA 2 4,3 2,5

NIGERIA 2 4,3 2,5

MALI 1 2,1 1,2

KONGOKO ERREPUBLIKA 1 2,1 1,2

SENEGAL 2 4,3 2,5

AMERIKA 18 38,3 22,2 LATINOAMERIKA 18 38,3 22,2 BRASIL 5 10,6 6,2

KOLONBIA 2 4,3 2,5

EKUADOR 1 2,1 1,2

HONDURAS 2 4,3 2,5

MEXIKO 2 4,3 2,5

NIKARAGUA 1 2,1 1,2

PARAGUAY 5 10,6 6,2

ASIA 1 2,1 1,2 PAKISTAN 1 2,1 1,2

GUZTIRA 47 100,0 58,0



JATORRIZKO UDALERRIAK Emak. Emak. %

Guztira Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena 1 1,23

Balmaseda 2 2,47

Barakaldo 1 1,23

Basauri 3 3,70

Bermeo 2 2,47

Berriatua 1 1,23

Bilbao 39 48,15

Durango 2 2,47

Erandio 2 2,47

Etxebarri 2 2,47

Galdames 1 1,23

Galdakao 1 1,23

Güeñes 2 2,47

Iurreta 1 1,23

Leioa 3 3,70

Markina-Xemein 1 1,23

Ondarroa 1 1,23

Ortuella 1 1,23

Portugalete 1 1,23

Santurtzi 1 1,23

Sestao 2 2,47

Sopela 1 1,23

Sopuerta 1 1,23

Urduña/Orduña 1 1,23

Valle de Trápaga-Trapagaran 2 2,47

Zalla 1 1,23

Bizkaia, guztira 76 93,83 E.A.Eko gainerakoa, guztira 1 1,23 Estatuaren gainerakoa, guztira 3 3,70 Beste herri batzuk 1 1,23 GUZTIRA 81 100,00


EGONALDIA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Egondako egunak (batezbesteko iraupena) 7 8 8 7 6 8 9 11 13 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

8. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Laguntza jasotako emakumeak, bizi diren udalerriaren arabera. 2013.

9. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Batez besteko egonaldi egunak zerbitzuan. 2005-2013.


Baliabide forala

Udalerriko Baliab. GUZTIRA

Emakume kopurua 12 14 26

Seme-alaba kopurua 13 10 23Alabak 9 4 13

Semeak 4 6 10

Emakumeen ardurapeko perts. helduen kop 0 0 0GUZTIRA 25 24 49Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

HARRERA - UDALERRIAK Emak.

Larrialdiko

emak.en guztizk. gaineko

%

Basauri 1 1,23 Barakaldo 1 1,23

Bilbao 11 13,58

Bizkaia, guztira 13 16,05 Beste E.E.A.A 1 1,23 GUZTIRA 14 17,28


EGONALDIA ETA DERIBAZIOA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 BFAko egonaldi ertain edo luzeko harrerara joate 15 11 12 10 6 2 11 16 12

BFAko egonaldi ertain edo luzeko harrerara joate 13 12 10 8 5 1 12 11 13


Oharra: Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailarekin lan egiten duten egonaldi ertain edo luzea harrera zentroetara pasatzen diren emakumeak eta seme-alabak.

10.2. Egonaldi ertain edo luzeko harrerarako udal baliabideetara joaten diren emakumeak, harrera-udalerrien arabera. 2013.

10.3. Egonaldi ertain edo luzeko harrerarako BFAren baliabideetara joaten diren emakumeak eta haien seme-alabak. 2005-2013.

10.1. Egonaldi ertain edo luzeko harrera baliabideetara joaten diren emakumeak eta haien ardurapeko pertsonak, baliabidearen titulartasunaren arabera (forala/udalekoa). 2013.

10. taula. Larrialdiko Harrera Zerbitzua (BFA). Egonaldi ertain edo luzeko harrera baliabideetara joaten diren emakumeak.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.A. Harreraren gaineko datuakEGONALDI ERTAIN EDO LUZEETARAKO ZENTROAK

2013Zentroak 1

Lekuak 26

Langileak (pertsonak) 14


Guztira Kasu berriak

Aurreko urteetan sartutakoen kasuak

Pertsonak, guztira 52 25 27Emakume kopurua 25 12 13Emakumeen ardurapeko seme-alaben kopurua 27 13 14Adin handiko kopurua (18 urte edo gehiago) 2 2 0

Neska kopurua 1 1 0

Mutil kopurua 1 1 0

Adin txikiko kopurua (18 urte baino gutxiago) 25 11 14

Neska kopurua 17 8 9

Mutil kopurua 8 3 5

Emakumeen ardurapeko pertsona helduen kopurua 0 - -


12. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarren ondorioz sartutako emakumeak eta seme-alabak kasu motaren arabera (berria/aurreko urteetakoa). 2013.

11. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Baliabidearen ezaugarri nagusiak. 2013.


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Emakume kopurua 19 15 15 13 10 5 13 17 12

Emakumeen ardurapeko seme-alaben kopurua 17 13 14 11 10 3 16 14 13


SARRERA BIDEA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Larrialdietako bidetik etorritako emakume kopurua 7 15 11 12 10 6 2 11 16 11

Larrialdietako bidetik etorritako seme-alaba kopurua 7 13 13 10 8 5 1 12 13 13

Bide arruntatik zuzenean sartutako emakume kopurua 8 4 4 3 3 4 3 6 1 1

Bide arruntatik zuzenean sartutako seme-alaba kopurua 8 4 0 3 2 5 2 7 1 0


13. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarren ondoriozko kasu berriak. 2005-2013.

7 Larrialdiko harreratik, Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailarekin lan egiten duten egonaldi ertain - luzeko harrera zentroetara pasatzen diren emakumeak eta seme-alabak.8 Egonaldi ertain eta luzeetarako Emakumeei Laguntza Emateko Zentroetara zuzenean (larrialdietarako bidetik pasatu gabe) sartzen diren emakumeak eta seme-alabak.

14. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarren ondoriozko kasu berriak sarrera bidearen arabera. 2005-2013.


EGONALDIA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Egondako egunak (batezbesteko iraupena) 119 116 136 148 180 240 180 229 261


Erasotzailearekiko harremana Emakume kop.Bikotekide/ ezkontidea 12

Bikotekide/ ezkontide ohia 0

Aurreko/ ondorengo senitartekoak 0

GUZTIRA 12


16. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak, erasotzailearekin zuten harremanaren arabera. 2013.

15. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak baliabidean egondako egun kopuruaren arabera. 2005-2013.


ADINA Emakumeak<20 urte 1

21-30 urte 3

31-40 urte 6

41-50 urte 2

51-64 urte 0

> 65 urte 0


BATEZ BESTEKO ADINA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Emakumeen batez besteko adina (urteak) 28 34 30 26 32 24 29 26,5 32

Seme-alaben batez besteko adina (urteak) 5 7 2,9 3 3,7 3 3,5 3,4 4,5


17. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak, adinaren arabera. 2013.

18. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Emakumeen eta seme-alaben batezbesteko adina (kasu berriak). 2005-2013.


JAIOTZA LEKUA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 E.A.E eta beste E.E.A.A 10 9 4 4 6 3 3 5 4

Atzerria 9 6 11 9 4 2 10 12 8

GUZTIRA 19 15 15 13 10 5 13 17 12


19. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeen kasu berriak, jaiotza-lekuaren arabera.



JATORRIZKO LEKUA Emakumeak %Kasu

berrien gaineko %

AFRIKA 4 50,00 33,33 MAGREB 4 50,00 33,33

MAROKO 4 50,00 33,33

AMERIKA 4 50,00 33,33 LATINOAMERIKA 4 50,00 33,33

BRASIL 2 25,00 16,67

PARAGUAY 1 12,50 8,33

BOLIVIA 1 12,50 8,33

GUZTIRA 8 100,00 66,67 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.



UDALERRIAK GUZTIRA Kasu Berriak Aurreko urteetan sartutakoen kasuak

Arrigorriaga 1 0 1 Bilbao 2 2 0 Durango 3 2 1 Erandio 1 0 1 Etxebarri 1 1 0 Gernika-Lumo 1 0 1 Güeñes 2 1 1 Igorre 1 0 1 Leioa 2 2 0 Markina-Xemein 1 1 0 Ortuella 1 1 0 Santurtzi 2 0 2 Valle de Trápaga-Trapagaran 2 1 1 Zaldibar 1 0 1 Zamudio 1 0 1 Bizkaia, guztira 22 11 11 E.A.Eko gainerakoa, guztira 1 0 1 Estatuaren gainerakoa, guztira 1 0 1 Beste herri batzuk 1 1 0 GUZTIRA 25 12 13 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

20. taula. BFAko emakumeei Laguntza Emateko Zentroak (egonaldi ertain edo luzeetarako zentroak). Tratu txarrak jasandako emakumeak, jatorrizko udalerriaren arabera. 2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.A. Harreraren gaineko datuakGIZARTERATZEKO ETA LANERATZEKO PISUAK

2013Pisuak 1

Lekuak 16 Atxikitako langileak (pertsonak) 3


21. taula. Gizarteratzeko eta laneratzeko pisuak. Baliabidearen ezaugarri nagusiak. 2013.

LABURPENA

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.B. Lege aholkularitzaren gaineko datuak

3.1. Bizi diren udalerriaren arabera.

3.2. Adinaren arabera.

3.3. Emakume etorkinen jatorrizko herrialdearen arabera.

UDAL ETA MANKOMUNITATEETAKO ESPARRUA

4. taula. Lege Aholkularitza. Bizkaiko Lurralde Historikoan lege aholkularitzako zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxeko tratu txarrak eta sexu indakeriaren biktima diren emakumeen kasuak, guztira. 2013.

5. taula. Lege Aholkularitza. Bizkaiko Lurralde Historikoan lege aholkularitzako zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxean tratu txarrak jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

6. taula. Lege Aholkularitza. Bizkaiko Lurralde Historikoan lege aholkularitzako zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Sexu indarkeria jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

2. taula. BFAko Lege Aholkularitzako Zerbitzua. Etxeko tratu txarren biktima diren pertsonen kasu berriak, sexuaren eta erasotzailearekiko harremanaren arabera. 2013.

3. taula. BFAko Lege Aholkularitzako Zerbitzua. Etxeko tratu txarren biktima diren emakumeen kasu berriak, erasotzailearekin zuten harremanaren arabera. 2013.

ESPARRU FORALA - 2

LABURPEN KOADROA


ESPARRU FORALA - 11. taula. BFAko Lege Aholkularitzako Zerbitzua. Arreta jaso duten pertsonak, sexuaren arabera. 2005-2013.

LABURPEN KOADROA




FAMILIA TOPAGUNEA



Ajangiz - - - - -



Arakaldo - - - - -



Balmaseda - - - - -

Barakaldo -

Basauri - -

Bermeo - - - -

Berriz - - - -

Bilbao [1] - -

Durango - -

Erandio - - - - -

Ereño - - - - -

Ermua - -

Etxebarri - - - -

Galdakao - -

Gatika - - - - -


Getxo - - -

Leioa - - -

Mallabia - - - - -


Muskiz - - -

Ortuella - - - -

Orozko - - - - -

Portugalete - -

Santurtzi - -

Sestao - -




Zalla - - -

Zaratamo - - - - -

Zeberio - - - - -

Zierbena - - - - -


UD

ALE

RR

IAK






FAMILIA TOPAGUNEA

ARRATIA - - - - -


DURANGOALDEA - - -

ENKARTERRIAK - - -

LEA-ARTIBAI - - - -

LEA IBARRA - - - -

MUNGIALDE - - -

URIBE-KOSTA - - -

TXORIERRI - - - - -

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

(*)

2 Busturialdeko eskualdetik datozen emakumeen harrera egiten duen Gernika - Lumoko udal - zerbitzu bati buruzkoa da.* Izaera sozialeko zerbitzugintzarako Bizkaiko udalerrietako mankomunitateak.


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi

Arreta jaso duten pertsonak, guztira 504 - - 466 - - 482 - - 441 - - 395 - - 404 - - 347 338 9 437 427 10 469 451 18

Kasu berriak 383 367 354 334 20 431 414 17 398 379 19 359 345 14 389 377 12 330 321 9 403 393 10 430 412 18

Etxeko indarkeriari loturiko kasu berriak 59 58 1 42 42 0 57 57 0 63 61 2 60 58 2 81 80 1 78 76 2 114 113 1 121 121 0

Salaketen ehunekoa %53 31 - %45 19 - %42 24 - %38 23 %57 33 0 %45 36 0 %54 41 0 %42 47 0 %38 46 0

Babes aginduen ehunekoa %28 16 %26 11 %23 13 %26 16 %29 17 0 %28 22 0 %30 23 0 %25 28 0 %18 22 0

Sexu erasoei loturiko kasu berriak 12 12 0 14 14 0 15 15 0 19 19 0 12 12 0 24 23 1 10 10 0 11 10 1 15 15 0

Izendegia: G-Guztira / E-Emakumeak / Gi-GizonakIturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

Emakumea Gizona

Kop. % Kop. % Bikotekidea/ bikotekide ohia 103 85,1 0 0,0

Ezkontidea 60 49,6 0 0,0

Ezkontide ohia 10 8,3 0 0,0

Bikotekide 22 18,2 0 0,0

Bikotekide ohia 11 9,1 0 0,0

Beste batzuk 18 14,9 0 0,0

Aurreko senitartekoak 4 3,3 0 0,0

Ondorengo senitartekoak 8 6,6 0 0,0

Beste batzuk 6 5,0 0 0,0

Guztira 121 100,0 0 0,0


1. taula. BFAko Lege Aholkularitzako Zerbitzua. Arreta jaso duten pertsonak, sexuaren arabera. 2005-2013.

LEGE AHOLKULARITZA

2. taula. BFAko Lege Aholkularitzako Zerbitzua. Etxeko tratu txarren biktima diren pertsonen kasu berriak, sexuaren eta erasotzailearekiko harremanaren arabera. 2013.

Erasotzailearekiko harremana


3.1. Bizi diren udalerriaren arabera

Emakume KopuruaFamilia Barruko Indarkeria

Aurreko senitartek.

Ondorengo senitartek.

Bestelako ahaideak

Guztira 103 4 8 6 121 100,00 Artea 3 0 0 0 3 2,48 Balmaseda 0 0 0 1 1 0,83 Barakaldo 8 0 1 1 10 8,26 Berango 1 0 0 0 1 0,83 Bilbao 36 3 4 1 44 36,36 Derio 2 0 1 0 3 2,48 Durango 2 0 0 0 2 1,65 Erandio 10 0 0 0 10 8,26 Galdakao 3 0 0 0 3 2,48 Gamiz-Fika 1 0 0 0 1 0,83 Getxo 7 1 2 0 10 8,26 Güeñes 2 0 0 0 2 1,65 Igorre 1 0 0 0 1 0,83 Leioa 1 0 0 0 1 0,83 Markina-Xemein 1 0 0 0 1 0,83 Ortuella 1 0 0 0 1 0,83 Orozko 1 0 0 0 1 0,83 Portugalete 1 0 0 0 1 0,83 Santurtzi 6 0 0 0 6 4,96 Sestao 4 0 0 0 4 3,31 Sondika 0 0 0 1 1 0,83 Sopela 4 0 0 2 6 4,96 Ugao-Miraballes 2 0 0 0 2 1,65 Valle de Trápaga-Trapagaran 3 0 0 0 3 2,48 Zamudio 1 0 0 0 1 0,83 Zeanuri 1 0 0 0 1 0,83

Bizkaia guztira 102 4 8 6 120 99,17 Estatuaren gainerakoa guztira 1 0 0 0 1 0,83 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

GUZTIRA %

3. taula. BFAko Lege Aholkularitzako Zerbitzua. Etxeko tratu txarren biktima diren emakumeen kasu berriak, erasotzailearekin zuten harremanaren arabera. 2013.

BIZITERRIA Bikote/ Bikote ohia


3.2. Adinaren arabera

ADINA Bikote/ bikote ohia Bestelakoak GUZTIRA

<18 urte 0 4 4 18-30 urte 5 1 6 31-40 urte 35 3 38 41-50 urte 31 6 37 51-65 urte 25 3 28 > 65 urte 7 1 8 Guztira 103 18 121 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.


JATORRIZKO LEKUA Bikote/ bikote ohia Bestelakoak GUZTIRA

Etorkinen guztizk.ren gaineko %

Emakumeen guztizk.ren gaineko %

EUROPA 1 0 1 5,26 0,83 E.B. 28 1 0 1 5,26 0,83

ERRUMANIA 1 0 1 5,26 0,83

AFRIKA 1 0 1 5,26 0,83 AFRIKA GAINERAKOA 1 0 1 5,26 0,83

SENEGAL 1 0 1 5,26 0,83

AMERIKA 15 2 17 89,47 14,05 LATINOAMERIKA 15 2 17 89,47 14,05

BOLIVIA 4 0 4 21,05 3,31

BRASIL 2 0 2 10,53 1,65

KOLONBIA 5 0 5 26,32 4,13

EKUADOR 1 2 3 15,79 2,48

DOMINIKAR ERREPUBLIKA 1 0 1 5,26 0,83

URUGUAY 1 0 1 5,26 0,83

VENEZUELA 1 0 1 5,26 0,83

GUZTIRA 17 2 19 100,00 15,70



Indarkeria arazoengatiklagundutako emak 2

Guztira Etxeko tratu txarrekin

Sexu indarkeriarekin

Abanto y Ciérv.-Abanto Zierb. 4.945 16 ordu 28 3 1 2

Amorebieta-Etxano 9.424 4 ordu 43 5 5 0

Arrigorriaga 6.342 16 ordu 70 7 7 0

Barakaldo 51.800 16 ordu 257 51 47 4

Basauri 21.450 144 ordu 286 51 47 4

Bermeo 8.661 16 ordu 42 2 2 0 Auzolan Mod.: 160 ord. 1.021 848 810 38

184.415 Deust/S.Inazio Mod.: 32 ord. 98 86 84 2 Rekaldeberri Mod.: 12 ord. 230 48 46 2

Ermua 8.098 3 ordu 41 4 4 0

Etxebarri 5.279 8 ordu 47 7 6 1

Galdakao 14.778 11 ordu 105 16 15 1

Getxo 42.277 8 ordu 80 6 6 0

Leioa 15.677 12 ordu 102 21 21 0

Muskiz 3.835 12 ordu 59 12 12 0

Ortuella 4.302 8 ordu 57 6 6 0

Portugalete 24.604 12 ordu 69 3 3 0

Santurtzi 24.204 40 ordu 288 30 30 0

Sestao 14.761 16 ordu 51 18 18 0

Ugao-Miraballes 2.034 2 ordu 13 2 2 0

Urduña/Orduña 2.075 8 ordu 36 1 1 0

Busturialdea 14.614 16 ordu 172 11 11 0

Enkarterriak 12.232 16 ordu 59 6 6 0

Durangoko Merinaldea 27.296 38 ordu 147 19 17 2

Lea-Artibai 7.672 40 ordu 151 32 32 0

Lea Ibarra 5.360 1 ordu 8 4 4 0

Mungialdeko Patzuergoa 11.866 4 ordu 46 1 1 0

Uribe Kosta 18.437 16 ordu (") (") (") (")

Iturria: BLHko Udalerri eta mankomunitateakGeuk landutako datuak.

4. taula. Lege Aholkularitza. Bizkaiko Lurralde Historikoan lege aholkularitzako zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxeko tratu txarrak eta sexu indakeriaren biktima diren emakumeen kasuak, guztira. 2013.

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

Bilbao

UD

ALE

RR

IAK

Emakumezko poulazioa 1

Zerbitzuaren Orduak hilean

Lagundutako emak., guztira

ERAKUNDEAK

1 Udalerrian edo mankomunitatean ziren emakume guztiak 2013an, erroldako datuen arabera eta adina gorabehera, zerbitzuaren erabiltzaileen datuak urte horretakoak dira eta. Iturria: EIN. 2013/01/01eko Biztanleen errolda, 2013ko abenduaren 20ko 1016/2013 Erret Dekretua.2 Tratu txarrak edota sexu-indarkeria jasan dituztenak, honek aholku- eskearen arrazoia ez izan arren.('') Datu ez eskuragarriak


GUZTIRABikotekide edo Bikotekide Ohiarengan Erasoak Jasan

dituzten Emakumeen %

Emakume Etorkinen %

18 urte baino gutxiagoko

Emakume %

65 urte baino gehiagoko

Emakume %

Abanto y Ciérv.-Abanto Zierb. 1 0,00 0,00 0,00 100,00

Amorebieta-Etxano 5 100,00 40,00 0,00 0,00

Arrigorriaga 7 85,70 42,85 0,00 14,28

Barakaldo 47 97,87 31,91 0,00 2,12

Basauri 19 94,73 21,05 0,00 5,26

Bermeo 1 100,00 100,00 0,00 0,00

Auzolan Mod.: 236 91,52 52,11 0,00 6,35

Deust/S.Inazio Mod.: 73 93,15 35,61 1,36 4,10

Rekaldeberri Mod.: 21 100,00 85,71 4,76 23,80

Ermua 4 100,00 25,00 0,00 25,00

Etxebarri 6 83,33 0,00 0,00 0,00

Galdakao 15 100,00 6,66 0,00 6,66

Getxo 6 100,00 50,00 0,00 0,00

Leioa 21 95,23 9,52 0,00 4,76

Muskiz 10 100,00 30,00 0,00 10,00

Ortuella 5 80,00 0,00 0,00 20,00

Portugalete 3 100,00 0,00 0,00 0,00

Santurtzi 26 73,07 38,46 0,00 15,38

Sestao 15 100,00 13,33 0,00 0,00

Ugao-Miraballes 1 100,00 100,00 0,00 0,00

Urduña/Orduña 0 0,00 0,00 0,00 0,00

Busturialdea 10 100,00 30,00 0,00 0,00

Enkarterriak 6 100,00 50,00 0,00 0,00

Durangoko Merinaldea 17 94,11 23,52 11,76 5,88

Lea-Artibai 20 75,00 40,00 0,00 15,00

Lea Ibarra 2 50,00 50,00 0,00 50,00

Mungialdeko Patzuergoa 1 100,00 100,00 0,00 0,00

Uribe Kosta (") (") (") (") (")

('') Datu ez eskuragarriak.Iturria: BLHko Udalerri eta mankomunitateakGeuk landutako datuak.

5. taula. Lege Aholkularitza. Bizkaiko Lurralde Historikoan lege aholkularitzako zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxean tratu txarrak jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

Bilbao

UD

ALE

RR

IAK

ERAKUNDEAK


GUZTIRA Emakume Etorkinen %18 urte baino gutxiagoko

Emakume %


Emakume %Abanto y Ciérv.-Abanto Zierb 2 0,00 0,00 0,00

Amorebieta-Etxano 0 0,00 0,00 0,00

Arrigorriaga 0 0,00 0,00 0,00

Barakaldo 3 0,00 0,00 0,00

Basauri 4 0,00 0,00 0,00

Bermeo 0 0,00 0,00 0,00

Auzolan Mod.: 20 65,00 10,00 0,00

Deust/S.Inazio Mod.: 2 0,00 50,00 0,00

Rekaldeberri Mod.: 2 50,00 0,00 0,00

Ermua 0 0,00 0,00 0,00

Etxebarri 1 0,00 100,00 0,00

Galdakao 1 0,00 0,00 0,00

Getxo 0 0,00 0,00 0,00

Leioa 0 0,00 0,00 0,00

Muskiz 0 0,00 0,00 0,00

Ortuella 0 0,00 0,00 0,00

Portugalete 0 0,00 0,00 0,00

Santurtzi 0 0,00 0,00 0,00

Sestao 0 0,00 0,00 0,00

Ugao-Miraballes 0 0,00 0,00 0,00

Urduña/Orduña 0 0,00 0,00 0,00

Busturialdea 0 0,00 0,00 0,00

Enkarterriak 0 0,00 0,00 0,00

Durangoko Merinaldea 2 0,00 50,00 0,00

Lea-Artibai 0 0,00 0,00 0,00

Lea Ibarra 0 0,00 0,00 0,00

Mungialdeko Patzuergoa 0 0,00 0,00 0,00

Uribe Kosta (") (") (") (")

('') Datu ez eskuragarriakIturria: BLHko Udalerri eta mankomunitateakGeuk landutako datuak.

6. taula. Lege Aholkularitza. Bizkaiko Lurralde Historikoan lege aholkularitzako zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Sexu indarkeria jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

Bilbao

UD

ALE

RR

IAK

ERAKUNDEAK

LABURPENA

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.C. Laguntza psikologikoaren gaineko datuak

2.1. Kasuen bilakaera. 2005-2013.

2.2. Kasu berriak, erasotzailearekiko harremanaren arabera. 2013.


5.2. Kasu berriak, biktima zuzena jaso duen indarkeria motaren arabera. 2013.


6.2. Kasu berriak, biktimarekiko harremanaren arabera. 2013.


7.2. Kasu berriak, sexuaren eta jasandako indarkeria motaren arabera. 2013.

7.3. Kasu berriak, sexuaren eta adinaren arabera. 2013.



8.3. Bestelako ahultasunen arabera (ezgaitasuna).


4. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Arreta jaso duten sexu-indarkeriaren biktima helduak, sexuaren arabera. 2005-2013.

5. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Arreta jaso duten zeharkako biktimak, sexuaren arabera.

6. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Arreta jaso duten pertsona erasotzaileak, sexuaren arabera.

7. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Familiaren barruan nahiz kanpoan tratu txarren edota sexu-indarkeriaren biktima diren adingabeak.

ESPARRU FORALA - 28. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako tratu txarren biktima diren emakumeen kasu berriak. 2013.

2. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Etxeko indarkeriaren biktima helduak, sexuaren arabera.

3. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako indarkeria jasandako emakumeen kasu berriak. Ezaugarriak. 2007-2013.

LABURPEN KOADROA


ESPARRU FORALA - 11. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Lagundutako pertsonak sexuaren arabera. 2005-2013.





11. Taula. Arreta psikologikoa. BLHan laguntza psikologikoko zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxean tratu txarrak jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

12. Taula. Arreta psikologikoa. BLHan laguntza psikologikoko zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Sexu-indarkeria jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.


10. taula. Arreta psikologikoa. Bizkaiko Lurralde Historikoan laguntza psikologikoko zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxeko tratu txarrak edota sexu indarkeriaren biktima diren emakumeen kasuak, guztira. 2013.

ESPARRU FORALA - 39. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeen kasu berriak 2013.

LABURPEN KOADROA




FAMILIA TOPAGUNEA



Ajangiz - - - - -



Arakaldo - - - - -



Balmaseda - - - - -

Barakaldo -

Basauri - -

Bermeo - - - -

Berriz - - - -

Bilbao [1] - -

Durango - -

Erandio - - - - -

Ereño - - - - -

Ermua - -

Etxebarri - - - -

Galdakao - -

Gatika - - - - -


Getxo - - -

Leioa - - -

Mallabia - - - - -


Muskiz - - -

Ortuella - - - -

Orozko - - - - -

Portugalete - -

Santurtzi - -

Sestao - -




Zalla - - -

Zaratamo - - - - -

Zeberio - - - - -

Zierbena - - - - -


UD

ALE

RR

IAK






FAMILIA TOPAGUNEA

ARRATIA - - - - -


DURANGOALDEA - - -

ENKARTERRIAK - - -

LEA-ARTIBAI - - - -

LEA IBARRA - - - -

MUNGIALDE - - -

URIBE KOSTA - - -

TXORIERRI - - - - -

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

(*)


I. Arloa: GIZARTE BABESAI.C. Laguntza psikologikoaren gaineko datuakDatuak hobeto ikus daitezen hurrengo izendegia erabili da taulen goiburuan:G-Guztira / E-Emakumeak / Gi-Gizonak / N-Neskak / M-Mutilak

LAGUNDUTAKO 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PERTSONAK G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi

Lagundutako pertsonak, guztira 658 591 67 765 669 96 800 712 88 891 781 110 833 738 95 932 810 122 1.062 890 172 1.100 954 146 1.164 985 179

Kasu berriak* 425 380 45 447 376 71 445 385 60 461 391 70 502 442 60 521 446 75 559 488 71 568 491 77 625 537 88

*Urte horretan hasitako edo berriro zabaldutako kasuak.



ETXEKO INDARKERIAREN 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 BIKTIMAK G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi

Lagundutako pertsonak, guztira 543 534 9 614 596 18 624 607 17 660 646 14 633 624 9 687 670 17 756 731 25 857 828 29 849 817 32

Kasu berriak* 343 337 6 343 329 14 337 325 12 321 314 7 372 365 7 378 366 12 413 400 13 446 432 14 444 430 14



2.2. Kasu berriak, erasotzailearekiko harremanaren arabera. 2013.

ERASOTZAILEAREKIKO HARREMANA G E Gi

Bikotekide edo bikotekide ohia 392 386 6

Ezkontidea/ Bikotekidea/ Senargaia 365 359 6

Ezkontide ohia/ Bikotekide ohia/ Senargai ohia 27 27 0

Gainerako kasuak 52 44 8

Aurreko senitartekoak 29 22 7

Ondorengo senitartekoak 14 13 1

Bestelakoak 9 9 0

GUZTIRA 444 430 14


1. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Lagundutako pertsonak sexuaren arabera. 2005-2013.

2. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Etxeko indarkeriaren biktima helduak, sexuaren arabera.


BIKOTE EDO BIKOTE OHIARENGANDIK TRATU TXARRAK JASO DITUZTEN BIKTIMAK (KASU

BERRIAK)2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Pertsonak, guztira 302 276 338 326 365 376 392

Emakume kopurua 296 273 338 321 365 370 386

Ardurapeko seme-alabak dituzten emakume kopurua 252 223 266 253 308 301 320

Biktimen Ezaugarriak

Batez besteko adina 39 41 40 40 40 40 40

30 urte baino gutxiagoko emakumeen % %20 %17 %25 %23 %19 %16 %20


ERASO SEXUALEN 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

BIKTIMAK G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi


Kasu berriak* 27 27 0 19 19 0 20 19 1 25 25 0 24 24 0 24 24 0 33 33 0 18 17 1 34 34 0



3. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako indarkeria jasandako emakumeen kasu berriak. Ezaugarriak. 2007-2013.

4. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Arreta jaso duten sexu-indarkeriaren biktima helduak, sexuaren arabera. 2005-2013.



2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi

Lagundutako pertsonak, guztira 24 23 1 35 29 6 42 37 5 54 49 5 72 59 13 42 35 7 60 50 10

Kasu berriak* 11 11 0 22 17 5 31 28 3 31 27 4 40 30 10 23 18 5 37 32 5



5.2. Kasu berriak, biktima zuzena jaso duen indarkeria motaren arabera. 2013.

2013

G E Gi

Etxeko indarkeria 17 14 3

Sexu-indarkeria 20 18 2

GUZTIRA 37 32 5


5. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Arreta jaso duten zeharkako biktimak, sexuaren arabera.

ZEHARKAKO BIKTIMAK

INDARKERIA MOTA



PERTSONA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ERASOTZAILEAK G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi


Kasu berriak* 29 0 29 42 3 39 41 7 34 49 3 46 44 3 41 55 5 50 42 3 39 46 2 44 62 10 52



6.2. Kasu berriak, biktimarekiko harremanaren arabera. 2013.

BIKTIMAREKIKO HARREMANA G E Gi

Bikotekide edo bikotekide ohia 57 10 47

Ezkontidea/ Bikotekidea/ Senargaia 50 10 40

Ezkontide ohia/ Bikotekide ohia/ Senargai ohia 7 0 7

Gainerako kasuak 5 0 5

Aurreko senitartekoak 0 0 0

Ondorengo senitartekoak 5 0 5

GUZTIRA 62 10 52


6. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Arreta jaso duten pertsona erasotzaileak, sexuaren arabera.



TRATU TXARREN EDOTA SEXU 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ERASOEN BIKTIMA: ADINGABEAK G N M G N M G N M G N M G N M G N M G N M G N M G N M

Adingabeak, guztira 36 22 14 60 34 26 60 38 22 83 57 26 58 38 20 64 46 18 63 46 17 60 45 15 79 51 28

Kasu berriak* 26 16 10 42 24 18 36 23 13 44 32 12 31 22 9 33 24 9 31 22 9 33 26 7 48 31 17



7.2. Kasu berriak, sexuaren eta jasandako indarkeria motaren arabera. 2013.

2013

G N M

Bikotekide/ bikotekide ohia 6 6 0

Etxeko indarkeria 33 17 16

Sexu-indarkeria 9 8 1

GUZTIRA 48 31 17


7. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Familiaren barruan nahiz kanpoan tratu txarren edota sexu-indarkeriaren biktima diren adingabeak.

INDARKERIA MOTA


7.3. Kasu berriak, sexuaren eta adinaren arabera. 2013.

2013

G N M

5 urte baino txikiagoak 0 0 0

6 urte 0 0 0

7 urte 1 0 1

8 urte 5 5 0

9 urte 5 3 2

10 urte 4 1 3

11 urte 4 1 3

12 urte 5 3 2

13 urte 1 1 0

14 urte 5 1 4

15 urte 6 6 0

16 urte 1 1 0

17 urte 5 3 2

GUZTIRA 42 25 17

Oharra: ez da ezagutzen haien bikotekide/ bikotekide ohiaren indarkeriagatiko biktimak diren 6 neska adingabeen adinak.Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

ADINA


Emakumeak %GUZTIRA 386 100,00

Abanto y Ciérvana/Abanto-Zierb. 6 1,55

Alonsotegi 2 0,52

Amoroto 1 0,26

Arantzazu 1 0,26

Areatza 2 0,52

Arrankudiaga 3 0,78

Arrigorriaga 4 1,04

Artzentales 1 0,26

Balmaseda 3 0,78

Barakaldo 21 5,44

Barrika 2 0,52

Basauri 12 3,11

Berango 5 1,30

Bermeo 2 0,52

Berriatua 1 0,26

Berriz 3 0,78

Bilbao 126 32,64

Derio 4 1,04

Dima 1 0,26

Durango 6 1,55

Elorrio 1 0,26

Erandio 15 3,89

Ermua 2 0,52

Etxebarri 7 1,81

Etxebarria 1 0,26

Galdakao 6 1,55

Gamiz-Fika 1 0,26

Gatika 1 0,26

Gernika-Lumo 1 0,26

Getxo 23 5,96

Güeñes 4 1,04

Igorre 4 1,04

Iurreta 1 0,26

Leioa 6 1,55

Lekeitio 4 1,04

Lemoa 2 0,52

8. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Bikotekideak edo bikotekide ohiak eragindako tratu txarren biktima diren emakumeen kasu berriak. 2013.

UDALERRIA





Lezama 1 0,26


Mungia 2 0,52

Muskiz 8 2,07

Ondarroa 6 1,55

Orozko 2 0,52

Ortuella 4 1,04

Portugalete 14 3,63

Santurtzi 15 3,89

Sestao 18 4,66

Sopela 9 2,33

Sukarrieta 1 0,26

Ugao-Miraballes 2 0,52



Zaldibar 1 0,26

Zalla 8 2,07

Zeberio 2 0,52


UDALERRIA



JATORRIZKO LEKUA Emakumeak %Emakume guztizk.ren gaineko %

EUROPA 14 15,56 3,63 E.B. 28 13 14,44 3,37

ALEMANIA 1 1,11 0,26

PORTUGAL 2 2,22 0,52

BRITAINIA HANDIA 1 1,11 0,26

ERRUMANIA 9 10,00 2,33

EUROPA GAINERAKOA 1 1,11 0,26 BULGARIA 1 1,11 0,26

AFRIKA 13 14,44 3,37 MAGREB 6 6,67 1,55

MAROKO 6 6,67 1,55

AFRIKA GAINERAKOA 7 7,78 1,81 KONGO 1 1,11 0,26

GAMBIA 2 2,22 0,52

GINEA 3 3,33 0,78

SENEGAL 1 1,11 0,26


ARGENTINA 2 2,22 0,52

BRASIL 7 7,78 1,81

BOLIVIA 18 20,00 4,66

KOLONBIA 13 14,44 3,37

KUBA 2 2,22 0,52

EKUADOR 2 2,22 0,52

HONDURAS 3 3,33 0,78

MEXIKO 1 1,11 0,26

PANAMA 1 1,11 0,26

PARAGUAY 7 7,78 1,81

PERU 2 2,22 0,52

DOMINIKAR ERREPUBLIKA 2 2,22 0,52

VENEZUELA 3 3,33 0,78

GUZTIRA 90 100,00 23,32





EZGAITASUN MOTA Emakumeak

Fisikoa 3 Psikikoa 7

Zentsumen-ezgaitasuna 2

GUZTIRA 12


ADINA Emakumeak %18-30 78 20,21

31-40 138 35,75

41-50 113 29,27

51-64 45 11,66

> 65 12 3,11

GUZTIRA 386 100,00






Barakaldo 2 5,88

Balmaseda 1 2,94

Basauri 1 2,94

Bilbao 13 38,24

Erandio 1 2,94

Etxebarri 1 2,94

Getxo 2 5,88

Güeñes 1 2,94

Igorre 1 2,94

Leioa 1 2,94


Mungia 1 2,94

Muskiz 1 2,94

Ondarroa 1 2,94

Portugalete 3 8,82

Santurtzi 1 2,94

Sopela 1 2,94



9. taula. BFAko laguntza psikologikoko programa. Sexu-indarkeriaren biktima diren emakumeen kasu berriak 2013.

UDALERRIA




JATORRIZKO LEKUA Emakumeak %Emakume guztizk.ren gaineko %

EUROPA 1 7,69 2,94 EUROPA GAINERAKOA 1 7,69 2,94

UKRAINIA 1 7,69 2,94

AFRIKA 1 7,69 2,94 MAGREB 1 7,69 2,94

MAROKO 1 7,69 2,94


BOLIVIA 4 30,77 11,76

KOLONBIA 3 23,08 8,82

EKUADOR 1 7,69 2,94

NIKARAGUA 1 7,69 2,94

PERU 1 7,69 2,94


GUZTIRA 13 100,00 38,24





EZGAITASUN MOTA EmakumeakPsikikoa 4

GUZTIRA 4


ADINA Emakumeak %18-30 18 52,94

31-40 9 26,47

41-50 4 11,76

51-64 3 8,82

> 65 0 0,00

GUZTIRA 34 100,00





Indarkeria arazoengatik lagundutako emakumeak 2

Guztira Etxeko tratu txarrekin

Sexu indarkeriarek.

Amorebieta-Etxano 9.424 40 ord 61 8 7 1

Barakaldo 51.800 140 ord 107 90 84 6

Basauri 21.450 40 ord 59 18 18 0

Berriz 2.398 Eskariaren arabera 5 5 3 2

Bilbao 3 184.415 (3) (3) (3) (3) (3)

Ermua 8.098 12 ord 31 15 15 0

Galdakao 14.778 120 ord 133 43 41 2

Gernika-Lumo4 8.734 (Busturialdeko eskualdea) (23.617)

Getxo 42.277 120 ord 58 4 4 0

Leioa 15.677 Eskariaren arabera 46 20 19 1

Muskiz 3.835 75 ord 38 5 5 0

Portugalete 24.604 216 ord 72 18 16 2

Santurtzi 24.204 32 ord 72 72 71 1

Sestao 14.761 16 ord 45 32 32 0

Durangoko Merinaldea 27.296 40 ord 54 27 24 3

Enkarterriak 12.232 20 ord 63 6 6 0

Mungialdeko Patzuergoa 11.866 40 ord 58 10 10 0

Uribe Kosta 18.437 28 ord 18 5 4 1

Iturria: BLHko Udalerri eta mankomunitateakGeuk landutako datuak.

10 10 80 60 ord 0

10. taula. Arreta psikologikoa. Bizkaiko Lurralde Historikoan laguntza psikologikoko zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak (*). Etxeko tratu txarrak edota sexu indarkeriaren biktima diren emakumeen kasuak, guztira. 2013.

MA

NK

.U

DA

LER

RIA

K

Emakumezko poulazioa 1

Zerbitzuaren orduak hilean

Lagundutako emakumeak,

guztiraERAKUNDEAK

(*) BLHko udal – erakundeen arreta psikologikoko baliabide gehienak ez dira biolentzian berariazkoak, baizik eta problematika guztietako harrera egiten dutela, Barakaldoko eta Santurtzikoak izan ezik, zeintzuk familarteko biolentziaren tratamendura bideratuak dauden. 1 Udalerrian edo mankomunitatean ziren emakume guztiak 2013an, erroldako datuen arabera eta adina gorabehera, zerbitzuaren erabiltzaileen datuak urte horretakoak dira eta. Iturria: EIN. 2013/01/01eko Biztanleen errolda, 2013ko abenduaren 20ko 1016/2013 Erret Dekretua.2 Tratu txarrak edota sexu-indarkeria jasan dituztenak, honek aholku- eskearen arrazoia ez izan arren.3 Bilboko udala tratu txarreko eta eraso sexualetako kasuen arreta psikologikoa, Bizkaiko Foru Aldundiko Arreta psikologikoko programara eratortzen ditu, eta soilik eratorritako kasuei egitarau honetatik azkartasunarekin arreta eman baldin ez bazaie delakoan, udala eratorriko luke kasu hoiek Modulu Psiko – Sozialetara (Auzolan, Deustu – San Inazio eta Errekalde), zeinekin akordio bat duen. 2013 urtean, Bilboko udalaren Emakume zerbitzuak egindako, arreta psikologikoa behar duten eta indarkeriako biktimak izan diren emakumeen kasu guztien harrera, Bizkaiko Foru Aldundiko arreta psikologikoko programara eratorri dira. 4 Busturialdeko eskualdetik datozen emakumeen harrera egiten duen udal - zerbitzua.


GUZTIRA

Bikotekide edo Bikotekide

Ohiarengan Erasoak Jasan dituzten Emakumeen %

Emakume Etorkinen %


Emakume %


Emakume %

Amorebieta-Etxano 3 100,00 33,33 0,00 0,00

Barakaldo 84 98,80 30,95 0,00 3,57

Basauri 10 100,00 20,00 0,00 10,00

Berriz 1 100,00 0,00 100,00 0,00

Bilbao 1 (1) (1) (1) (1) (1)

Ermua 8 100,00 37,50 0,00 0,00

Galdakao 16 100,00 12,50 0,00 0,00

Gernika-Lumo (Busturialdeko eskualdea)

Getxo 2 100,00 0,00 0,00 0,00

Leioa 14 100,00 28,57 0,00 14,28

Muskiz 3 100,00 66,66 0,00 0,00

Portugalete 8 100,00 12,50 0,00 12,50

Santurtzi 39 74,36 43,58 0,00 17,94

Sestao 23 91,30 4,34 4,34 0,00

Durangoko Merinaldea 13 76,92 23,07 0,00 0,00

Enkarterriak 3 100,00 0,00 0,00 33,33

Mungialdeko Patzuergoa 10 100,00 30,00 0,00 20,00

Uribe Kosta 4 100,00 25,00 0,00 0,00

Iturria: BLHko Udalerri eta mankomunitateak

Geuk landutako datuak.

11,11 0,00 44,44 100,00 9

11. Taula. Arreta psikologikoa. BLHan laguntza psikologikoko zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Etxean tratu txarrak jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

MA

NK

.U

DA

LER

RIA

K

ERAKUNDEAK

1 Bilboko udala tratu txarreko eta eraso sexualetako kasuen arreta psikologikoa, Bizkaiko Foru Aldundiko Arreta psikologikoko programara eratortzen ditu, eta soilik eratorritako kasuei egitarau honetatik azkartasunarekin arreta eman baldin ez bazaie delakoan, udala eratorriko luke kasu hoiek Modulu Psiko – Sozialetara (Auzolan, Deustu – San Inazio eta Errekalde), zeinekin akordio bat duen. 2013 urtean, Bilboko udalaren Emakume zerbitzuak egindako, arreta psikologikoa behar duten eta indarkeriako biktimak izan diren emakumeen kasu guztien harrera, Bizkaiko Foru Aldundiko arreta psikologikoko programara eratorri dira.


GUZTIRA Emakume Etorkinen %


Emakume %


Emakume %

Amorebieta-Etxano 1 100,00 0,00 0,00

Barakaldo 6 33,33 0,00 0,00

Basauri 0 0,00 0,00 0,00

Berriz 0 0,00 0,00 0,00

Bilbao 1 (1) (1) (1) (1)

Ermua 0 0,00 0,00 0,00

Galdakao 2 0,00 0,00 0,00

Gernika-Lumo

(Busturialdeko Eskualdea)

Getxo 0 0,00 0,00 0,00

Leioa 1 100,00 0,00 0,00

Muskiz 0 0,00 0,00 0,00

Portugalete 1 100,00 0,00 0,00

Santurtzi 1 0,00 0,00 0,00

Sestao 0 0,00 0,00 0,00

Durangoko Merinaldea 0 0,00 0,00 0,00

Enkarterriak 0 0,00 0,00 0,00

Mungialdeko Patzuergoa 0 0,00 0,00 0,00

Uribe Kosta 1 0,00 0,00 0,00

Iturria: BLHko Udalerri eta mankomunitateak

Geuk landutako datuak.

0,00 0 0,00 0,00

MA

NK

.U

DA

LER

RIA

K

ERAKUNDEAK

12. Taula. Arreta psikologikoa. BLHan laguntza psikologikoko zerbitzua duten udalerriak eta mankomunitateak. Sexu-indarkeria jasan duten emakumeen kasu berriak. 2013.

1 Bilboko udala tratu txarreko eta eraso sexualetako kasuen arreta psikologikoa, Bizkaiko Foru Aldundiko Arreta psikologikoko programara eratortzen ditu, eta soilik eratorritako kasuei egitarau honetatik azkartasunarekin arreta eman baldin ez bazaie delakoan, udala eratorriko luke kasu hoiek Modulu Psiko – Sozialetara (Auzolan, Deustu – San Inazio eta Errekalde), zeinekin akordio bat duen. 2013 urtean, Bilboko udalaren Emakume zerbitzuak egindako, arreta psikologikoa behar duten eta indarkeriako biktimak izan diren emakumeen kasu guztien harrera, Bizkaiko Foru Aldundiko arreta psikologikoko programara eratorri dira.

LABURPENA

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.D. Etxean Tratu Txarrak jasaten dituzten Emakumeen Aurkako Indarkerian Espezializatutako Familian Esku Hartzeko Programaren gaineko datuak

6.1. Kasuen bilakaera 2006-2013.

6.2. Emakume etorkinen jatorrizko herrialdearen arabera (Kasu berriak). 2013.

6. taula. BFAko emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeak jaiolekuaren arabera. 2013.

7. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako pertsonak, guztira. 2006-2013.

LABURPEN KOADROA

Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua - 1

Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua - 2


1. taula. BFAko emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako pertsonak. 2013.

2. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua (BFA). Artatutako emakumeen kasu berriak jasotako indarkeria motaren arabera. 2013.

3. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeen kasu berriak adinaren arabera. 2013.

4. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeen kasu berriak bere ardurapean dauden menpeko pertsonen arabera. 2013.

5. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeen kasu berriak, jatorrizko udalerriaren arabera. 2013.

LABURPEN KOADROA




FAMILIA TOPAGUNEA

BIZKAIKO FORU ALDUNDIA Abanto y Ciérvana-Abanto Zierb. - - -

Ajangiz - - - - -



Arakaldo - - - - -



Balmaseda - - - - -

Barakaldo -

Basauri - -

Bermeo - - - -

Berriz - - - -

Bilbao [1] - -

Durango - -

Erandio - - - - -

Ereño - - - - -

Ermua - -

Etxebarri - - - -

Galdakao - -

Gatika - - - - -


Getxo - - -

Leioa - - -

Mallabia - - - - -


Muskiz - - -

Ortuella - - - -

Orozko - - - - -

Portugalete - -

Santurtzi - -

Sestao - -




Zalla - - -

Zaratamo - - - - -

Zeberio - - - - -

Zierbena - - - - -


UD

ALE

RR

IAK


LABURPEN KOADROAErakundeak (Foru Aldundia, udalak eta mankomunitateak), eta Harrerako (Pisuak/Zentruak), Lege Aholkularitzako, Laguntza Psikologikoko, Familian Esku Hartzeko Laguntza Espezializatuko eta Familia Topaguneko baliabideen erabilgarritasuna. Bizkaia. 2013.




FAMILIA TOPAGUNEA

ARRATIA - - - - -


DURANGOALDEA - - -

ENKARTERRIAK - - -

LEA-ARTIBAI - - - -

LEA IBARRA - - - -

MUNGIALDE - - -

URIBE KOSTA - - -

TXORIERRI - - - - -

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

(*)



ARTATUTAKO PERTSONAK GUZTIRA Kasu berriak

Aurreko kasuak


Adingabe kopurua 87 42 45

Neska kopurua 40 17 23

Mutil kopurua 47 25 22

GUZTIRA 174 87 87 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

INDARKERIA MOTA Emakum.

Kasu berrien

guztizk.ren gaineko %

Fisikoa 35 77,78

Psikologikoa 47 104,44

Ekonomikoa 24 53,33

Soziala 27 60,00

Sexuala 22 48,89


ADINA Emakum. %18-29 urte 13 28,89

30-39 urte 13 28,89

40-49 urte 7 15,56

50-64 urte 10 22,22

65 urte edo gehiago 2 4,44

Guztira 45 100,00


1. taula. BFAko emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako pertsonak. 2013.

2. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua (BFA). Artatutako emakumeen kasu berriak jasotako indarkeria motaren arabera. 2013.

3. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeen kasu berriak adinaren arabera. 2013.


Emakum.Seme-alabarik gabe ardurapean 18

Seme-alabekin ardurapean 27

Seme-alaba adingabeak 22

Seme-alaba adinduak 3Seme-alaba adingabe eta

adinduak 2

Beste pertsonak ardurapean 0


JATORRIZKO UDALERRIAK Emakum. %

Barakaldo 6 13,33

Basauri 3 6,67

Bilbao 16 35,56

Durango 1 2,22

Erandio 1 2,22

Getxo 5 11,11

Leioa 1 2,22

Lemoa 1 2,22

Muskiz 3 6,67

Portugalete 1 2,22

Santurtzi 3 6,67

Sopela 2 4,44


Zalla 1 2,22

Guztira 45 100,00


5. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeen kasu berriak, jatorrizko udalerriaren arabera. 2013.

4. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeen kasu berriak bere ardurapean dauden menpeko pertsonen arabera. 2013.


2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

E.A.E eta beste E.E.A.A 26 43 47 46 42 38 56 62Atzerria 10 13 9 11 19 23 20 25Total 36 56 56 57 61 61 76 87Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

JATORRIZKO HERRIALDEA Emakum. %Programan dauden

kasu berri guztizkoaren gaineko %a

EUROPA 4 28,57 8,89

E.B. 28 1 7,14 2,22

FRANTZIA 1 7,14 2,22

EUROPA GAINERAKOA 3 21,43 6,67

ALBANIA 1 7,14 2,22

GEORGIA 1 7,14 2,22

ERRUSIA 1 7,14 2,22

AFRIKA 2 14,29 4,44

MAGREB 2 14,29 4,44

MAROKO 2 14,29 4,44

AMERIKA 8 57,14 17,78

LATINOAMERIKA 8 57,14 17,78

BOLIBIA 1 7,14 2,22

BRASIL 1 7,14 2,22

KOLONBIA 2 14,29 4,44

KUBA 1 7,14 2,22

EKUADOR 1 7,14 2,22


URUGUAY 1 7,14 2,22

GUZTIRA 14 100,00 31,11


6. taula. BFAko emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako emakumeak jaiolekuaren arabera. 2013.

6.1. Kasuen bilakaera 2006-2013

6.2. Emakume etorkinen jatorrizko herrialdearen arabera (Kasu berriak). 2013


LAGUNDUTAKO 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

PERTSONAK G E A G E A G E A G E A G E A G E A G E A G E A

Lagundutako pertsonak, guztira 57 36 21 95 56 39 96 56 40 96 57 39 112 61 51 114 61 53 148 76 72 174 87 87

Kasu berriak (urte horretan hasitakoak) 57 36 21 46 25 21 31 19 12 40 25 15 46 22 24 51 28 23 81 40 41 87 45 42

Izendegia: G-Guztira / E-Emakumeak / A- Adingabeak

Oharra: Programa 2006 urteko maiatzean abiarazten da.Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.

7. taula. BFAko Emakumeen aurkako etxe eremuko indarkeria dela eta, Familian Esku Hartzeko Programa Espezializatua. Artatutako pertsonak,

LABURPENA

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.E. Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topaguneen gaineko datuak


1.2. Kasuaren antzinatasunaren arabera. 2013

2.1. Adingabeen sexu eta adinaren arabera, eta antzinatasunaren arabera (Babes-agindua dituzten kasuak). 2013

2.2. Adingabeen sexu eta adinaren arabera (Babes-agindua dituzten kasuak). 2013

2.3. Adingabeen sexu eta biziterriaren arabera (Babes-agindua dituzten kasuak). 2013

3.1. Artatutako kasuak amarentzako babes-aginduaren arabera. 2013

3.2. Amarentzako babes-agindua duten artatutako kasuen bilakera. 2006-2013

3. taula. Familia Topagunearen Zerbitzua, Portugaleteko Udala. Artatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera.

4. taula. Familia Topagunearen Zerbitzua, Barakaldoko Udala. Artatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera. 2013.

LABURPEN KOADROA

ESPARRU FORALA



1. taula. Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topagunea. Zerbitzura deribatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera.

2. taula. Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topagunea. Artatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera. 2013.

LABURPEN KOADROA




FAMILIA TOPAGUNEA



Ajangiz - - - - -



Arakaldo - - - - -



Balmaseda - - - - -

Barakaldo -

Basauri - -

Bermeo - - - -

Berriz - - - -

Bilbao [1] - -

Durango - -

Erandio - - - - -

Ereño - - - - -

Ermua - -

Etxebarri - - - -

Galdakao - -

Gatika - - - - -


Getxo - - -

Leioa - - -

Mallabia - - - - -


Muskiz - - -

Ortuella - - - -

Orozko - - - - -

Portugalete - -

Santurtzi - -

Sestao - -




Zalla - - -

Zaratamo - - - - -

Zeberio - - - - -

Zierbena - - - - -


UD

ALE

RR

IAK





FAM. ESK. HAR. LAGUNT.

ESPEZ

FAMILIA TOPAGUNEA

ARRATIA - - - - -


DURANGOALDEA - - -

ENKARTERRIAK - - -

LEA-ARTIBAI - - - -

LEA IBARRA - - - -

MUNGIALDE - - -

URIBE KOSTA - - -

TXORIERRI - - - - -

MA

NK

OM

UN

ITA

EAK

(*)



BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO FAMILIA TOPAGUNEADeribatutako kasuak guztira 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Familia kopurua 214 272 330 370 330 336 312 302 339

Adingabe kopurua 277 340 421 477 420 435 386 383 418

Babes aginduak dauzkaten kasuak 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Emakume kopurua 18 63 113 143 146 151 126 127 119

Adingabe kopurua 21 83 145 187 199 214 180 181 161

Familia Topagunean dauden adingabeen guztizkoaren gaineko % %7,58 %24,41 %34,44 %39,20 %47,38 %49,20 %46,63 %47,26 %38,52


BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO FAMILIA TOPAGUNEA

Deribatutako kasuak guztira GUZTIRA Kasu berriak

Aurreko kasuak

Familia kopurua 339 104 235


Babes aginduak dauzkaten kasuak GUZTIRA Kasu berriak

Aurreko kasuak




Atal honen tauletan bildutako "Babes Agindua" adierazpena Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Aginduari dagokio, uztailaren 31ko 27/2003 Legea, Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Agindua arautzen duena (EAO, 2003/08/01)

1.2. Kasuaren antzinatasunaren arabera. 2013

1. taula. Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topagunea. Zerbitzura deribatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera.


I. Arloa: GIZARTE BABESAI.E. Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topaguneen gaineko datuakAtal honen tauletan bildutako "Babes Agindua" adierazpena Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Aginduari dagokio, uztailaren 31ko 27/2003 Legea, Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Agindua arautzen duena (EAO, 2003/08/01)

2.1. Adingabeen sexu eta adinaren arabera, eta antzinatasunaren arabera (Babes-agindua dituzten kasuak). 2013

BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO FAMILIA TOPAGUNEA

Kasuak guztira GUZTIRA Kasu berriak

Aurreko kasuak

Familia kopurua 305 85 220


Neskatoak 192 54 138

Mutikoak 182 61 121

Babes aginduak dauzkaten kasuak GUZTIRA Kasu berriak

Aurreko kasuak



Neskatoak 65 16 49

Mutikoak 73 17 56


2. taula. Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatutako Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topagunea. Artatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera. 2013.


2.2. Adingabeen sexu eta adinaren arabera (Babes-agindua dituzten kasuak). 2013

BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO FAMILIA TOPAGUNEAGUZTIRA NESKAK MUTILAK

0-3 urte 13 6 7

4-6 urte 26 12 14

7-9 urte 37 17 20

10-12 urte 33 16 17

13-15 urte 22 10 12

16-18 urte 7 4 3

GUZTIRA 138 65 73



2.3. Adingabeen sexu eta biziterriaren arabera (Babes-agindua dituzten kasuak). 2013

BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO FAMILIA TOPAGUNEAGUZTIRA NESKAK MUTILAK

Arrankudiaga 1 1 0 Arrigorriaga 5 1 4 Balmaseda 2 2 0 Barakaldo 7 4 3 Basauri 8 3 5 Bilbao 73 32 41 Derio 2 0 2 Durango 5 3 2 Elorrio 2 1 1 Erandio 4 2 2 Ermua 2 1 1 Galdakao 5 3 2 Gatika 1 1 0 Getxo 3 2 1 Gorliz 2 1 1 Güeñes 1 0 1 Leioa 1 1 0 Plentzia 2 0 2 Santurtzi 1 1 0 Sestao 5 3 2 Ugao-Miraballes 4 3 1 Urduña/Orduña 1 0 1 Valle de Trápaga-Trapagaran 1 0 1

TOTAL 138 65 73 Iturria: Emakumeak Babesteko eta Familiei Laguntzeko Zerbitzua. Gizarte Ekintza Saila. Bizkaiko Foru Aldundia.


3.1. Artatutako kasuak amarentzako babes-aginduaren arabera. 2013

PORTUGALETEKO UDALEKO FAMILIA TOPAG. 2013

Familia Topagunearen kasuak guztira

Familia kopurua 81

Adingabe kopurua 104

Neskatoak 49

Mutikoak 55

Babes aginduak dauzkaten kasuak

Emakume kopurua 31

Adingabe kopurua 40

Neskatoak 14

Mutikoak 26

%38,46

Iturria: Gizarte Ongizateko Saila. Portugaleteko Udala.

3.2. Amarentzako babes-agindua duten artatutako kasuen bilakera. 2006-2013

FAMILIA TOPAGUNEA (PORTUGALETEKO UDALA)

Babes Aginduak dauzkaten Familiak 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Adingabe kopurua 26 12 21 31 35 39 47 40

Emakume kopurua 21 13 16 24 27 30 37 31

Guztizkoaren gaineko % %46,0 %44,0 %40,0 %47,0 %54,0 %45,0 %47,0 %38,3

Iturria: Gizarte Ongizateko Saila. Portugaleteko Udala.

Familia Topagunean dauden adingabeen guztizkoaren gaineko %

3. taula. Familia Topagunearen Zerbitzua, Portugaleteko Udala. Artatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera.

Atal honen tauletan bildutako "Babes Agindua" adierazpena Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Aginduari dagokio, uztailaren 31ko 27/2003 Legea , Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Agindua arautzen duena (EAO, 2003/08/01)

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.E. Deribazio Judizialaren bidezko Familia Topaguneen gaineko datuakAtal honen tauletan bildutako "Babes Agindua" adierazpena Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Aginduari dagokio, uztailaren 31ko 27/2003 Legea , Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Agindua arautzen duena (EAO, 2003/08/01)

BARAKALDOKO UDALEKO FAMILIA TOPAGUNEA 2013

Familia Topagunearen kasuak guztira

Familia kopurua 59

Adingabe kopurua 92

Neskatoak 48

Mutikoak 44

Babes aginduak dauzkaten kasuak

Emakume kopurua 24

Adingabe kopurua 39

Neskatoak 20

Mutikoak 19

%42,39

Iturria: Berdintasuna eta Lankidetza Saila. Barakaldoko Udala.

Familia Topagunean dauden adingabeen guztizkoaren gaineko %

4. taula. Familia Topagunearen Zerbitzua, Barakaldoko Udala. Artatutako kasuak amarentzako babes-agindua egotearen arabera. 2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.F. Arreta Telefonikoari buruzko datuak

Zerbitzuarekin harremanetan jartzen diren pertsonak

2006-2013 Konparaketa

Jasotako deiak

6.1. Dei bereizleak, deiaren arrazoi kopuruaren arabera.

6.2. Arrazoi bateko dei bereizleak, deia egiteko arrazoiaren arabera.

6.3. Arrazoi bat baino gehiagoko dei bereizleak, deia egiteko arrazoien arabera.

5. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Bikotekide/ Bikotekide ohiak eragindako indarkeriaren ondorioz jasotako dei bereizleak, indarkeriako zikloaren estadioa zein den arabera. Bizkaia. 2013.

6. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak, deiaren arrazoien arabera. Bizkaia. 2013.

7. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak, zerbitzuak egindako esku-hartzeen arabera. Bizkaia. 2013.

8. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak beste zerbitzuetarako egindako eratorpenen arabera. Bizkaia. 2013.

7.2. Zerbitzuaren esku-hartze bakarra izan duten dei bereizleak, egindako esku-hartze motaren arabera.

7.3. Zerbitzuaren esku-hartze bat baino gehiago izan duten dei bereizleak, egindako esku-hartze moten arabera.

7.1. Zerbitzuak egindako dei bakoitzeko esku-hartzeetako kopuruaren arabera dei bereizleak.

1. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Zerbitzuaren erabiltzaile kopurua profilaren eta sexuaren arabera. Bizkaia. 2013.

2. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Zerbitzuarekin harremanetan jartzen diren hurbileko pertsona edo senide kopurua, biktimarekiko erlazioaren eta sexuaren arabera. Bizkaia. 2013.

3. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Pertsona erabiltzaileak profilaren eta sexuaren arabera. Bizkaia. Bilakaera 2006-2013.

4. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak indarkeria motaren arabera. Bizkaia. 2013.


PERTS. ERABILTZAILEEN PROFILA Emak. GUZTIZK. Gaineko % Gizonak GUZTIZK.

Gaineko % GUZTIRA

Biktimak* 680 100,00 0,00 0,00 680 Hurbileko pertsonak/ Senideak 147 76,56 45 23,44 192 Biktimarekin harremana duten profesionalak 27 87,10 4 12,90 31 Biktimarekin harremanik ez duten profesionalak 6 100,00 0 0,00 6

Guztira 860 94,61 49 5,39 909

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.* Zuzenean deia egiten duten biktimak

BIKTIMAREKIKO ERLAZIOA Emak. Gizonak GUZTIRA

Bikotekidea/ ezkontidea 0 3 3Bikotekide ohia/ ezkontide ohia 0 1 1Aurreko senitartekoak 39 10 49Ondorengo senitartekoak 16 14 30Beste senide batzuk 16 9 25

10 0 10Adiskidetasunak edo biktimaren pertsona ezagunak 60 6 66Pertsona ezezagunak 2 1 3Bestelako pertsonak 4 1 5

Guztira 147 45 192 % 76,56 23,44 100,00

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Biktimaren ingurune laboraleko pertsonak

1. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Zerbitzuaren erabiltzaile kopurua profilaren eta sexuaren arabera. Bizkaia. 2013.

2. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Zerbitzuarekin harremanetan jartzen diren hurbileko pertsona edo senide kopurua, biktimarekiko erlazioaren eta sexuaren arabera. Bizkaia. 2013.

Hurrengo tauletan aurkezten diren datuak EAEko Arreta Telefonikoko Zerbitzuaren (900 840 111) erabilerari dagozkie.


2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G E Gi G

Biktimak 582 26 608 323 26 349 761 16 777 943 23 966 891 17 908 824 0 824 719 0 719 680 0 680

Hurbileko perts./ Senideak 80 23 103 73 19 92 164 41 205 210 56 266 223 55 278 202 67 269 150 50 200 147 45 192

Profesionalak 57 10 67 41 11 52 60 12 72 42 12 54 50 23 73 59 18 77 52 15 67 33 4 37

Guztira 719 59 778 437 56 493 985 69 1.054 1.195 91 1.286 1.164 95 1.259 1.085 85 1.170 921 65 986 860 49 909

Izendegia: E-Emakumeak / Gi-Gizonak / G-Guztira

Iturriak: Gizarte Gaietako Sailburuordetza. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. Eusko Jaurlaritza.(2006-2008)

Genero-indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza. Herrizaingo Saila. Eusko Jaurlaritza (2009-2011)

Emakunde/Instituto Vasco de la Mujer (2012). Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza. (2013)

PERTSONA ERABILTZAILEEN

PROFILA

3. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Pertsona erabiltzaileak profilaren eta sexuaren arabera. Bizkaia. Bilakaera 2006-2013.



INDARKERIA MOTA Kop. GUZTIZK. Gaineko %

Bikotekide/ Bikotekide ohia 1.653 94,57

Beste motako indarkeria* 81 4,63

Ez da adierazten 14 0,80

Dei bereizleak, guztira 1.748 100,00

* Sexu-indarkeria eta familia barneko genero indarkeria barne sartzen ditu.Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

BIKOTEKIDE/ BIKOTEKIDE OHIAREN INDARKERIAGATIKO

ARRETAKKop. %

Damua eta adiskidetzea 30 1,81

Tentsioaren handiagotzea 1246 75,38

Ziklotik kanpo/ ondorio psikologikoak 122 7,38

Gertakari zorrotza edo bortizkeriaren leherketa 236 14,28


1653 100,00


Dei bereizleak, guztira (Bikotekide/ Bikotekide Ohiaren indarkeriagatikoak)


4. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak indarkeria motaren arabera. Bizkaia. 2013.

5. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Bikotekide/ Bikotekide ohiak eragindako indarkeriaren ondorioz jasotako dei bereizleak, indarkeriako zikloaren estadioa zein den arabera. Bizkaia. 2013.

INDARKERIAKO ZIKLOAREN ESTADIOA

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.F. Arreta Telefonikoari buruzko datuakHurrengo tauletan aurkezten diren datuak EAEko Arreta Telefonikoko Zerbitzuaren (900 840 111) erabilerari dagozkie.

6.1. Dei bereizleak, deiaren arrazoi kopuruaren arabera.

DEI BEREIZLEAK KOP. GUZTIZK. Gaineko %

Dei bereizleak, guztira 1.748 100,00Arrazoi bat duten deiak 1.086 62,13

Arrazoi bat baino gehiago duten deiak 662 37,87


6.2. Arrazoi bateko dei bereizleak, deia egiteko arrazoiaren arabera.

ARRAZOI BAT DUTEN DEIAK

Kop. %

Akonpainamendua 719 66,21

Koordinazioa 13 1,20

Informazioa 171 15,75

Orientazioa 165 15,19

Larrialdia 6 0,55


Guztira 1.086 100,00


6.3. Arrazoi bat baino gehiagoko dei bereizleak, deia egiteko arrazoien arabera.

ARRAZOI BAT BAINO GEHIAGO DUTEN DEIAK

Kop. %

Akonpainamendua 130 19,64

Koordinazioa 2 0,30



Larrialdia 6 0,91


6. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak, deiaren arrazoien arabera. Bizkaia. 2013.

DEIAK EGITEKO ARRAZOIA

DEIAK EGITEKO ARRAZOIAK


7.1. Zerbitzuak egindako dei bakoitzeko esku-hartzeetako kopuruaren arabera, jasotako dei bereizleak.

DEI BEREIZLEAK KOP. GUZTIZK. Gaineko %

Dei bereizleak, guztira 1.748 100,00Esku-hartze bakarra izandako deiak 441 25,23

Esku-hartze bat baino gehiagoko deiak 1.307 74,77


7.2. Zerbitzuaren esku-hartze bakarra izan duten dei bereizleak, egindako esku-hartze motaren arabera.

ESKU-HARTZE BAKARREKO DEIAKKop. %


Orientazioa 43 9,75

Euste emozionala 5 1,13

Akonpainamendua eta segimendu telefonikoa 272 61,68

Beste zerbitzu batzuekiko koordinazioa 12 2,72

Larrialdia 2 0,45


Guztira 441 100,00


7.3. Zerbitzuaren esku-hartze bat baino gehiago izan duten dei bereizleak, egindako esku-hartze moten arabera.

ESKU-HARTZE BAT BAINO GEHIAGO IZAN

DUTEN DEIAK

Kop. %



Euste emozionala 1106 84,62

Akonpainamendua eta segimendu telefonikoa 564 43,15

Beste zerbitzu batzuekiko koordinazioa 4 0,31

Deribazio-txostenarekiko koordinazioa 4 0,31

Arreta krisian 24 1,84

Larrialdiak 10 0,77


7. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak, zerbitzuak egindako esku-hartzeen arabera. Bizkaia. 2013.

EGINDAKO ESKU-HARTZEA

EGINDAKO ESKU-HARTZEAK


ZERBITZUAK KOP. %Zerbitzu juridikoak 64 3,66

Zerbitzu psikologikoak 63 3,60

Osasun-zerbitzuak 14 0,80

Polizi-zerbitzuak 51 2,92

Gizarte-zerbitzuak 56 3,20

Larrialdi-zerbitzuak 28 1,60

Enplegu-zerbitzuak 0 0,00

Elkarte-zerbitzuak eta GKEetakoak 8 0,46

Adin txikikoen zerbitzuak 1 0,06

61 3,49

Emakunde-Instituto Vasco de la Mujer 22 1,26

B.L.Z 313 17,91

016 2 0,11

Beste batzuk 6 0,34

Ez dago eratorpenik 1.059 60,58

Guztira 1.748 100,00


Berdintasuna/Emak.ren inguruko zerbitzuak

8. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzua. Dei bereizleak beste zerbitzuetarako egindako eratorpenen arabera. Bizkaia. 2013.

Oharra: Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako telefono bidezko arreta-zerbitzuko arreta batek 0tik 1etarako deribazioak izan ditzake.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.G. Etxebizitzaren gaineko datuak

Genero indarkeriaren biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan:

3.1. Erakunde eskatzailearen arabera.

3.2. Onuradunaren bizikidetza unitatearen tamainaren arabera.

3.3. Emakume etorkin onuradunen jaiotza-lekuaren arabera.

3.4. Onuradunaren adinaren arabera.

4.1. Lurralde-eremutiko adierazle nagusiak.

4.2. Bizikidetza unitatearen tamainaren arabera.

3. taula. Genero indarkeriako biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Alokairu erregimeneko etxebizitzako zuzeneko esleipenak. Bizkaia. 2013.

4. taula. Genero indarkeriako biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Etxebideko etxebizitza eskatzaileen pertsonen baremazio orokorrean, genero-indarkeriako biktimak moduan akreditatutako emakumeetako espedienteak. 2013.

5. taula. Genero indarkeriaren biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Etxebideko etxebizitza eskatzaileen pertsonen baremazio orokorrean, genero-indarkeriako biktimak moduan akreditatutako emakumeetako espedienteak, lurralde-eremuaren arabera. Bilakaera 2009-2013.

1. neurria: Alokairuan dauden etxebizitzetako zuzeneko esleipenak

1. taula. Genero indarkeriako biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Alokairu erregimeneko etxebizitzako zuzeneko esleipenaren eskaerak, lurralde-eremutiko izapidearen emaitzaren arabera. 2013.

2. taula. Genero indarkeriarko biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Aurkeztutako alokairu erregimeneko etxebizitzen eskaerak eta zuzeneko esleipenak. Bizkaia. Bilakaera 2007-2013.

2. neurria: Alokairu erregimeneko BOEtako sustapenerako baremazioan puntu estrak ematea

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.G. Etxebizitzaren gaineko datuak

Bizkaia EAE

EAE gaineko Bizkaiko

%a Izapidetutako eskaerak 10 25 40,00Esleipenak 8 17 47,06

Ukapenak 1 4 25,00

Erabakitzeke 1 4 25,00


2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aurkeztutako eskaerak 5 13 13 1 10 11 (*)

Esleipenak 5 9 13 5 3 9 8 (*) Datu ez eskuragarrriaIturriak: Etxebizitzako Sailburuordetza. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. Eusko Jaurlaritza. (2007-2008).

Genero-indarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza. Herrizaingo Saila. Eusko Jaurlaritza. (2009-2011).Emakunde/Instituto Vasco de la Mujer (2012). Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza. (2013)

3.1. Erakunde eskatzailearen arabera.

ERAKUNDE ESKATZAILEA Kop.Bizkaiko Foru Aldundia 3 Udalak/Mankomunitateak 5

GUZTIRA 8


ALOKAIRUAN DAUDEN ETXEBIZITZETAKO ESKAERAK ETA

ZUZENEKO ESLEIPENAK

1. taula. Genero indarkeriako biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Alokairu erregimeneko etxebizitzako zuzeneko esleipenaren eskaerak, lurralde-eremutiko izapidearen emaitzaren arabera. 2013.

Hurrengo tauletan azaltzen diren datuak Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuaren, 2006ko urriak 4ko aginduaren ezartzearen emaitza dira, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat etxebizitzaren arloko ekintza positiboko neurriei buruzkoa .

3. taula. Genero indarkeriako biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Alokairu erregimeneko etxebizitzako zuzeneko esleipenak. Bizkaia. 2013.

2. taula. Genero indarkeriaren biktimak diren emakumeentzako eragin positiboko neurriak, etxebizitza kontuetan. Aurkeztutako alokairu erregimeneko etxebizitzen eskaerak eta zuzeneko esleipenak. Bizkaia. Bilakaera 2007-2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.G. Etxebizitzaren gaineko datuakHurrengo tauletan azaltzen diren datuak Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuaren, 2006ko urriak 4ko aginduaren ezartzearen emaitza dira, genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzat etxebizitzaren arloko ekintza positiboko neurriei buruzkoa .

3.2. Onuradunaren bizikidetza unitatearen tamainaren arabera.

BIZIKIDETZA UNITATEKO PERTSONAK Emak. %Pertsona bat 0 0,00

Bi pertsona 3 37,50

Hiru pertsona 3 37,50

Lau pertsona 0 0,00

Bost pertsona 2 25,00

GUZTIRA 8 100,00


3.3. Emakume etorkin onuradunen jaiotza-lekuaren arabera.

JAIOTZA-LEKUA Emak.Etorkinen


Emak. Onuradun guztizk.ren gaineko %

EUROPA 1 20,00 12,50 E.B. 28 1 20,00 12,50

ERRUMANIA 1 20,00 12,50

AFRIKA 3 60,00 37,50 MAGREB 3 60,00 37,50

MAROKO 3 60,00 37,50


BRASIL 1 20,00 12,50

GUZTIRA 5 100,00 62,50


3.4. Onuradunaren adinaren arabera.

ADINA Emakum. %30 urte baino gutxiagokoak 2 25,00

30-40 urte 3 37,50

41-50 urte 2 25,00

50 urte baino gehiagokoak 1 12,50

GUZTIRA 8 100,00


I. Arloa: GIZARTE BABESAI.H. Laguntza Ekonomikoei Buruzko Datuak

1.1. Prozedura ebazpenaren eta lurralde eremuaren arabera .1.2. Eskaera ukatutak, ukatzeko arrazoiaren arabera

1.3. Eskatzailearen bizi-udalerriaren arabera.

2.1. Onuradunaren bizi-udalerriaren arabera

2.2. Emakume onuradun etorkinen jatorrizko herrialdearen arabera

Laguntza Ekonomikoak1. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako Laguntza Ekonomikoak. Kontuan hartutako eskaerak. Bizkaia. 2013.

2. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako Laguntza Ekonomikoak. Onartutako eskaerak. Bizkaia. 2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.H. Laguntza Ekonomikoei Buruzko Datuak.

1.1. Prozedura ebazpenaren eta lurralde eremuaren arabera

LAGUNTZA EKONOMIKOEN ESKAERAKLurralde Eremua GUZTIRA Onartuak Erabakitzeke Ukatutak Onartutako %

Bizkaia 117 58 9 50 49,57

EAE 282 162 22 98 57,45

Bizkaia EAEko guztiaren gain % 41,49 35,80 40,91 51,02


1.2. Eskaera ukatutak, ukatzeko arrazoiaren arabera

UKATZEKO ARRAZOIAK KOP. %Derrigorrezko baldintzaren bat ez betetzea 37 74,00

Beste laguntza batzuekin batezintasuna 9 18,00

Ez gainditzea eskatutako dokumentazioa 4 8,00

Ezarritakoa baino gehiagoko sarrerak 0 0,00

Guztira 50 100,00


1. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako Laguntza Ekonomikoak. Kontuan hartutako eskaerak. Bizkaia. 2013.

Hurrengo tauletan aurkezten diren datuak 2007ko azaroaren 29ko Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza sailburuaren Aginduaren aplikazioaren emaitza dira, Genero Indarkeriaren aurkako Babes Integraleko Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 27.artikuluan aurreikusitako genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei diru-laguntza emateko eta ordaintzeko prozedura ezartzen duena.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.H. Laguntza Ekonomikoei Buruzko Datuak.Hurrengo tauletan aurkezten diren datuak 2007ko azaroaren 29ko Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza sailburuaren Aginduaren aplikazioaren emaitza dira, Genero Indarkeriaren aurkako Babes Integraleko Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 27.artikuluan aurreikusitako genero-indarkeriaren biktima diren emakumeei diru-laguntza emateko eta ordaintzeko prozedura ezartzen duena.

1.3. Eskatzailearen bizi-udalerriaren arabera

BIZITERRIAK Emakumeak % Arrankudiaga 1 1,20

Arrigorriaga 1 1,20

Balmaseda 2 2,41

Barakaldo 11 13,25

Barrika 1 1,20

Bilbao 40 48,19

Derio 1 1,20

Durango 1 1,20

Erandio 7 8,43

Ermua 3 3,61

Getxo 2 2,41

Güeñes 1 1,20

Lemoa 1 1,20

Mungia 2 2,41

Santurtzi 1 1,20

Sopela 3 3,61


Urduliz 1 1,20


Zalla 1 1,20

Guztira 83 100,00



2.1. Onuradunaren bizi-udalerriaren arabera

BIZITERRIAK Emakumeak % Abanto y Ciérvana/Abanto Zierbena 1 1,72

Arrigorriaga 1 1,72

Balmaseda 2 3,45

Barakaldo 4 6,90

Barrika 1 1,72

Basauri 1 1,72

Bilbao 31 53,45

Derio 1 1,72

Erandio 1 1,72

Ermua 2 3,45

Etxebarri 1 1,72

Getxo 1 1,72

Gordexola 1 1,72

Mungia 2 3,45

Portugalete 1 1,72

Santurtzi 2 3,45


Urduliz 1 1,72


Zalla 1 1,72

Guztira 58 100,00


2. taula. Genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako Laguntza Ekonomikoak. Onartutako eskaerak. Bizkaia. 2013.


2.2. Emakume onuradun etorkinen jatorrizko herrialdearen arabera

JATORRIZKO LEKUA EmakumeakEtorkinen


Emak. Onuradun guztizk.ren gaineko %

EUROPA 3 11,54 5,17 E.B. 28 1 3,85 1,72


EUROPA GAINERAKOA 2 7,69 3,45 UKRAINA 2 7,69 3,45

AFRIKA 8 30,77 13,79 MAGREB 6 23,08 10,34

ALJERIA 3 11,54 5,17

MAROKO 3 11,54 5,17

AFRIKA GAINERAKOA 2 7,69 3,45 ANGOLA 1 3,85 1,72

SENEGAL 1 3,85 1,72


BOLIVIA 4 15,38 6,90

BRASIL 3 11,54 5,17

KOLONBIA 3 11,54 5,17

MEXIKO 1 3,85 1,72

PARAGUAY 3 11,54 5,17


GUZTIRA 26 100,00 44,83


I. Arloa: GIZARTE BABESAI.I.Lanaren gaineko datuak

Lanbide

1.taula. Lanbiden enplegu-eskatzaile bezala erregistratuko genero indarkeriaren biktima diren emakumeak lurralde eremuaren arabera. 2013

3. taula. Lanbiden enplegu-eskatzaile bezala erregistratuko genero indarkeriaren biktima diren emakumeak (2013ko altak) emakume etorkinen jatorrizko lekuaren arabera. Bizkaia 2013.

2. taula. Lanbiden enplegu-eskatzaile bezala erregistratuko genero indarkeriaren biktima diren emakumeak (2013ko altak) adin tarte eta jatorrizko lekuaren arabera. Bizkaia 2013.


Bizkaia EAEEAEren gaineko

Bizkaiko %Guztizko kasuak 597 1.122 53,21

2013ko altak 238 429 55,48

Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

ADIN EAE/Beste EE.AA. Atzerria Guztira

<18 0 0 0

18-30 46 32 78

31-40 55 43 98

41-50 31 15 46

51-64 15 0 15

>65 1 0 1

Guztira 148 90 238


1.taula. Lanbiden enplegu-eskatzaile bezala erregistratuko genero indarkeriaren biktima diren emakumeak lurralde eremuaren arabera. 2013.

2. taula. Lanbiden enplegu-eskatzaile bezala erregistratuko genero indarkeriaren biktima diren emakumeak (2013ko altak) adin tarte eta jatorrizko lekuaren arabera. Bizkaia 2013.


JATORRIZKO HERRIALDEA Emakumeak atz.guztizkoaren gaineko %

onuradunen giztizkoaren gaineko %

EUROPA 10 11,11 4,20 E.B. 28 10 11,11 4,20


PORTUGAL 2 2,22 0,84

AFRIKA 22 24,44 9,24 MAGREB 14 15,56 5,88

ALJERIA 3 3,33 1,26

MAROKO 11 12,22 4,62

AFRIKA GAINERAKOA 8 8,89 3,36 EKUATORE-GINEA 1 1,11 0,42

GAMBIA 1 1,11 0,42


NIGERIA 3 3,33 1,26

SENEGAL 2 2,22 0,84


ARGENTINA 1 1,11 0,42

BOLIVIA 21 23,33 8,82

BRASIL 8 8,89 3,36


EKUADOR 2 2,22 0,84


KOLONBIA 4 4,44 1,68

KUBA 2 2,22 0,84

MEXIKO 1 1,11 0,42


PERÚ 2 2,22 0,84


ASIA 1 1,11 0,42

TXINA 1 1,11 0,42

GUZTIRA 90 100,00 37,82


3. taula. Lanbiden enplegu-eskatzaile bezala erregistratuko genero indarkeriaren biktima diren emakumeak (2013ko altak) emakume etorkinen jatorrizko herrialdearen arabera. Bizkaia 2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.J. Bestelako Gizarte Laguntzarek Gaineko Datuak. Diru sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE)

DBE1. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak lurralde eremuaren arabera. 2013.

5. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak bizi diren udalerriaren arabera. Bizkaia. 2013.

3. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak herritartasunaren arabera. Bizkaia. 2013.

4. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak emakume etorkinen jaiotze herrialdearen arabera. Bizkaia. 2013.

2. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak adinaren arabera. Bizkaia. 2013.


Bizkaia EAEEAEren gaineko

Bizkaiko %Kasuak guztira 378 797 47,43 2013ko altak 101 176 57,39 Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

ADIN Emakumeak %<18 1 0,26

18-30 74 19,58 31-40 153 40,48 41-50 94 24,87 51-64 51 13,49 >65 5 1,32

Guztira 378 100,00 Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

HERRITARTASUNA Emakumeak % Espainiarra 236 62,43 Atzerritarra 142 37,57 GUZTIRA 378 100,00 Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

JAIOTZE HERRIALDEA Emakumeak atz.guztizkoaren gaineko %


EUROPA 28 16,37 7,41 E.B. 28 23 13,45 6,08

AUSTRIA 1 0,58 0,26 BULGARIA 1 0,58 0,26 ERRUMANIA 17 9,94 4,50 ERRUSIA 1 0,58 0,26 ESLOVAQUIA 1 0,58 0,26 FRANTZIA 1 0,58 0,26 PORTUGAL 1 0,58 0,26

1. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak lurralde eremuaren arabera. 2013.

4. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak emakume etorkinen jaiotze herrialdearen arabera. Bizkaia. 2013.

2. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak adinaren arabera. Bizkaia. 2013.

3. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak herritartasunaren arabera. Bizkaia. 2013.


JAIOTZE HERRIALDEA Emakumeak atz.guztizkoaren gaineko %


EUROPA GAINERAKOA 5 2,92 1,32 ALBANIA 1 0,58 0,26

UCRANIA 4 2,34 1,06

AFRIKA 44 25,73 11,64 MAGREB 30 17,54 7,94

ALJERIA 7 4,09 1,85

MAROKO 23 13,45 6,08

AFRIKA GAINERAKOA 14 8,19 3,70 ANGOLA 2 1,17 0,53

EKUATORE-GINEA 1 0,58 0,26

GUINEA-BISSAU 1 0,58 0,26

KAMERUN 1 0,58 0,26


NIGERIA 6 3,51 1,59

SENEGAL 2 1,17 0,53

AMERIKA 93 54,39 24,60 LATINOAMERIKA 93 54,39 24,60 ARGENTINA 1 0,58 0,26

BOLIVIA 32 18,71 8,47

BRASIL 11 6,43 2,91


EKUADOR 6 3,51 1,59


KOLONBIA 17 9,94 4,50

KUBA 3 1,75 0,79

MEXIKO 2 1,17 0,53

PANAMÁ 1 0,58 0,26

PARAGUAY 10 5,85 2,65

PERÚ 4 2,34 1,06


ASIA 2 1,17 0,53

FILIPINAK 1 0,58 0,26

TXINA 1 0,58 0,26

OZEANIA 1 0,58 0,26

AUSTRALIA 1 0,58 0,26

BESTELAKOAK: ABERRIGABEAK 3 1,75 0,79

GUZTIRA 171 100,00 45,24



BIZI DIREN UDALERRIAK Emakumeak % Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena 8 2,12 Alonsotegi 2 0,53 Amorebieta-Etxano 3 0,79 Areatza 1 0,26 Arrigorriaga 6 1,59 Balmaseda 1 0,26 Barakaldo 33 8,73 Barrika 1 0,26 Basauri 8 2,12 Bilbao 171 45,24 Derio 1 0,26 Durango 6 1,59 Elorrio 1 0,26 Erandio 10 2,65 Ermua 4 1,06 Galdakao 6 1,59 Galdames 1 0,26 Gatika 1 0,26 Getxo 12 3,17 Gordexola 2 0,53 Gorliz 1 0,26 Güeñes 3 0,79 Igorre 1 0,26 Leioa 7 1,85 Lekeitio 1 0,26 Lezama 2 0,53 Markina-Xemein 1 0,26 Mundaka 1 0,26 Mungia 4 1,06 Muskiz 6 1,59 Ondarroa 1 0,26 Ortuella 5 1,32 Portugalete 7 1,85 Santurtzi 27 7,14 Sestao 19 5,03 Sondika 1 0,26 Sopela 1 0,26 Ugao-Miraballes 3 0,79 Urduliz 1 0,26 Valle de Trápaga-Trapagaran 6 1,59 Zaldibar 1 0,26 Zalla 1 0,26 GUZTIRA 378 100,00 Iturria: Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

5. taula. Genero indarkeriaren biktima diren eta Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen duten emakumeak bizi diren udalerriaren arabera. Bizkaia. 2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.K. Atzerritartasunaren Gaineko Datuak

Baimenak1. taula. Aldi baterako bizileku eta lanerako baimenak genero indarkeriaren biktima diren emakume atzerritarrentzat. Bizkaia eta EAE. 2013.

Tabla 2. Concesiones de autorizacion de residencia temporal y trabajo a mujeres víctimas de violencia de género extranjeras. Bizkaia Evolución 2011-2013.

I. Arloa: GIZARTE BABESAI.K. Atzerritartasunaren Gaineko Datuak

Bizileku eta lanerako baimenak Bizkaia EAE EAEren gaineko Bizkaiko %

Baimena emateak guztira 67 117 57,26

Bizileku eta lanerako baimenak 2011 2012 2013

Bizkaia 20 81 67

EAEren gaineko Bizkaiko % 43,48 49,09 57,26

Iturria: Espainiako Gobernuaren Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioko Genero Indarkeriaren aurkako Gobernu Ordezkaritza.

Iturria: Espainiako Gobernuaren Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioko Genero Indarkeriaren aurkako Gobernu Ordezkaritza.

1. taula. Aldi baterako bizileku eta lanerako baimenak genero indarkeriaren biktima diren emakume atzerritarrentzat. Bizkaia eta EAE. 2013.

2. taula. Aldi baterako bizileku eta lanerako baimenak genero indarkeriaren biktima diren emakume atzerritarrentzat. Bizkaia 2011-2013 Bilakaera.

BizkaiaAURKIBIDEA Orr. Aurkezpena 3 Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria Bizkaiko Lurralde...

Documents

Transcript of BizkaiaAURKIBIDEA Orr. Aurkezpena 3 Emakumeen aurkako etxe barruko indarkeria Bizkaiko Lurralde...