AURKIBIDEA

0. LIBURUAK, ARBELA ETA… ANTZERKIA

1. KLASEAN IKERTZEN. Antzerkira joan aurretiko jarduerak.

Sarrera.

0 jarduera. Izotza apurtzeko ariketa. Ikusezina dena ikus dezakegu.

1.1 jarduera. Haratago dagoena ikusteko prest.

1.2 jarduera. Irudimenarentzako markoa.

2. IKASGELATIK ANTZOKIRA. Antzezlan bat ikusteko bizipena.

3. PUNTU ETA JARRAIAN. Antzerkira joan osteko jarduerak.

3.1 jarduera. Goazen azkar… goiz helduko gara eta!

3.2 jarduera. Pertsonaiak sortzen

3.3 jarraituko du…

0. LIBURUAK, ARBELA ETA… ANTZERKIA.

Testu hau irakurtzen hasi izanak ikasgelako jarduna gauzatzeko erreminta

gehiago izateko nahia duzula adierazten du. Liburuak, arbela eta… antzerkia;

zergatik ez? Antzerkia oso erreminta baliogarria izan daiteke jakin-mina pizteko,

beste ikuspegi batzuk ezagutzeko eta gorputza ikasgelako jardunaren erdigunean

jartzeko.

Egun batzuk barru Alizia eta hiri ikusezinak antzezlana ikustera joango zarete.

Alizia Mirarien Herrialdean lanaren bertsio librea da, eta Lewis Carroll-ek

sortutako iruditegiak ikuspegi garaikidetik arakatzen ditu diziplina anitzeko

taularatzean (proiekzioak, soinu-espazioa, argi efektuak, maskarak). Pieza honek

hainbat gauzaren inguruan pentsaraziko digu: ikusgarria dena eta ikusezina

dena, ikusten duguna eta ikusten

ez duguna eta geure

irudimenaren eta ametsen bidez

ikustea lor dezakegun guztia.

Heziketa-unitate honek lan honi

hasiera ematen lagunduko dizu.

Irakurri eta egin ezazu zeure,

jarraitu hasieratik bukaerara,

desordena ezazu edota aukera

ezazu gogokoen duzun atala. Izan

ere, jakingo duzunez, hezkuntzan

ez dago formula magikorik; ikasle

guztiak ez dira berdinak, eta ez

gara beti modu berean sentitzen.

Horregatik, garrantzitsua da

proposamen hau zeure erara

gauzatzea, ikasleen iritzia

entzunda eta jarduera bakoitza

zeuen ikasgelan duzuen

errealitatera egokituta.

Animatuko zara?

1. IKASGELAN IKERTZEN. Antzerkira joan aurretiko jarduerak.

Sarrera.

Unitate hau lantzeko ispilu bat beharko duzu. Proposatzen dizugun ikerketa

lantxo honetako objektu aktibatzailea izango da. Begiratzeari, ikusteari eta

imajinatzeari buruzko ikerketa. Geure buruari eta ingurukoei begiratu, denbora

eskaini eta arreta jarri. Ikusi, ikusten dugunaren eta ez dugunaren kontzientzia

izateko eta, ikusten dugunaren bitartez, geure oinetan dugun munduari buruz

sortzen dugun ideiaz konturatzeko. Imajinatu, geure gustuko errealitate berriak

sortzeko.

0 jarduera. Ikusezina dena ikus dezakegu. (Izotza apurtzeko ariketa

25min.)

Gaur, arbelera begiratzean, ezohiko zerbait ikusi dugu. Ispilu bat dago bere

oinarrian jarrita eta bere islan geu ageri gara. Ispiluak bertara begiratzera

animatzen gaitu. Zer ikusten dugu?

Ilaran jarriko gara. Lehenengoa ispiluaren aurrean eta gainerako guztiak, atzean,

banan-banan. Erronda azkarra izango da; bakoitza, bere txanda denean,

ispiluaren aurrean jarri eta zer ikusten duen esango du. Zuk, irakasle, ikasleek

esandako hitzak arbelean idatz ditzakezu.

Hiru txanda egingo ditugu. Bakoitzean honako galderei erantzungo diegu:

1. Zer ikusten dut? Ezaugarri fisikoei erreparatuta (neskatila bat, begi handiak,

ilehori luzea, oreztak, betaurrekoak…)

2. Zer ikusten dut? Izaerari eta aldarteari erreparatuta (norbait bihurria, logura

aurpegia, lotsa, barregura…)

3. Zer ikusten dut? Nire atzean dagoenari erreparatuta (ikasgela, gune

aspergarria, abantailak, ikasteko lekua…)

Bakoitza bere tokian eserita, arbelean idatzitako hitzei begiratuko diegu.

Konturatuko garenez, batzuetan azalean dagoena baino ez dugu ikusten, baina

denbora eskainiz gero, askoz haratago ikus dezakegu. Ikusezina dena ikus

dezakegu.

Jarduera bukatu ostean, eman buelta ispiluari. Bere atzean Alicia eta hiri

ikusezinak obraren kartela ikusiko duzue. Jadanik eman dezakezu egingo duzuen

irteeraren eta aurretik egingo duzuen ikerketa ariketaren berri.

1.1 jarduera. Haratago ikusteko prest.

Ikasgelako mahaiak eta aulkiak alboratuko ditugu oztoporik gabeko gune bat

sortzeko. Lurrean etzango gara, eta, nahi badugu, jertse bat jarriko dugu

buruaren azpian. Eroso jarriko gara.

Begiak itxiko ditugu eta duela gutxiko ametsen bat gogoratuko dugu. Lekua

gogoratuko dugu, pertsonarik zegoen ala ez, nor ziren, nolakoak, zer ari zen

gertatzen, zer kolore ageri ziren, hitzak, soinuak…

Orain, ikasle bakoitzaren ametsetik abiatuta, kontaketa berriak sortuko ditugu.

Begiak itxita etzanda jarraituko dugu. Ikasleetako batek oroitu duen ametsa

deskribatzeari ekingo dio. Zuk, irakasle, esan beste ikasle baten izena eta egiozu

galdera bat kontakizuna jarrai dezan. Nor daude leku horretan? Esan beste ikasle

baten izena eta bota beste galdera bat. Zer gertatu da? Pixkanaka, istorio berri

bat gorpuztuko duzue denon artean.

Kontakizuna bideratzeko erabil ditzakezun galderak:

Non zaudete?

Nor zaudete leku horretan?

Nola sentitzen zara?

Zer ari da gertatzen?

Eta bat-batean…

Abestu bururatzen zaizun abestiren bat

Zer gertatuko da gero?

*Jarduera nahi adina aldiz berregin dezakezue beste ikasle baten ametsetik

abiatuta.

Guztion artean kontakizun komuna sortuko dugu eta, batzuetan, ustekabekoa.

Kontatzeko modu berrietatik jaiotako fikziozko istorio eta iruditegiak izango

dira.

1.2 jarduera. Irudimenarentzako markoa.

Izotza apurtzeko ariketari eta “Haratako ikusteko prest” jarduerari esker,

batzuetan azalean dagoena baizik ikusten ez dugula eta ametsen eta

irudimenaren bitartez edozein egoera itxuraldatzeko gai garela ikusi dugu. Eta

irudia itzultzen diguten ispiluen ordez ezinezko errealitateak ikusteko balioko

diguten markoak sortzen baditugu?

Eskulan erraz bat egitea proposatzen dizuegu, eskolako gune komunetako

instalazio artistiko bilakatuko dena. Ikasle bakoitzak bere marko errealitate-

eraldatzailea sortzean datza. Oso modu sinplean egin daiteke.Bakoitzak A31

tamainako koloretako kartulina edota kartoi bat eduki behar du. Zeuen

markoaren diseinua asma dezakezue edo, bestela, irudi hauek erabili txantiloiak2

sortu eta ereduak errepikatzeko.

1 Materialak desberdinak izan daitezke. Kartoia sendoagoa da, baina zailagoa manipulatzeko. Kartulina errazagoa da erabiltzeko, baina ez da

hain sendo. Gomaeva material aproposa izan daiteke, baina garestiagoa da.

2 Txantiloiak sortzeko, inprimatu irudi bakoitza A3 orri batean. Moztu eta erabili bere silueta kartoi edo kartulina batean kalkatzeko

Markoaren aldeetako batean itsatsi A4 tamainako azetato bat. Azetatoak ez du

ikusmenean eraginik izango markoaren barnealdetik begiratzeko orduan, eta

bere gainean idazteko edota zerbait itsasteko aukera emango digu.

Orain bakoitzak markoaren bidez ikusten duen edozein espazio, gauza edo

egoera nola eraldatu nahiko lukeen pentsatu beharko du. Oraingo honetan,

eskolan ageri diren espazioetan eta egoeretan jarriko dugu arreta, eta,

paper/pegatina zati batean, eraldaketa horri buruzko pista emango digun esaldi

bat idatziko dugu.

Adibidez:

Paretak arrosak dira.

Pertsonek koalak daramatzate motxilak beharrean.

Rock and Roll musika entzuten da eta jendea dantza eta dantza dabil.

Irakasleak lehen hezkuntzako ikasle bihurtu dira.

Pasilloetan ikasleak, aitona-amonak, txoriak eta errinozeronteak daude.

Itsatsi pegatina azetatoan esaldia markoaren erdigunean gera dadin. Hartu pita

(haria, artilea…) zati bat eta eseki koadroak pasilloko teilatuan, altuera

desberdinetan.

Gonbidatu eskolako gainerako ikasleak eta pertsonak3 pasilloan paseatzera, zuen

instalazio artistikoan parte har dezaten. Korridorea alde batetik bestera

zeharkatu behar dute, nahi duten markoaren aurrean jarri eta markoztatutako

esaldiak iradokitzen dien zera hori imajinatu. Modu honetan, ezinezko

errealitateak jazotzen diren gune bihurtuko da eskola.

3 Gurasoei ere luzatu diezaiekezue zuen lana ikustera etortzeko gonbidapena. Erakuts iezazkiezue eskola imajinatzeko zuen moduak eta

proposatu etxean ariketa berbera egitea. Baliteke haiek ere etxean errealitatea eraldatu nahi izatea… partekatu zuen ilusioak.

2. IKASGELATIK ANTZOKIRA. Antzezlan bat ikusteko bizipena. Orain arte egin duzuen lanak antzokira begiak eta adimena zabalik iristeko balio

izan dizue, ezinezko istorio eta egoerak ikusteko prest. Alizia eta hiri

ikusezinak obra ikusi eta, zeuen ametsa izango balitz bezala, bertan murgiltzera

gonbidatzen zaituztegu.

Dramagintza eta zuzendaritza: Jesús Nieto Bideoa: Pablo Jordán Antzezleak: Alicia Bernal, Brígida Molina, Estela Santos, Mario Moya

Alicia aspertu egiten da. Bat-batean, untxi baten pausoak entzun ditu, eta gordelekuraino jarraitu dio. Han, mundu enigmatiko baterako atea zeharkatuko du; denborarik ez antzeko ezer ez dagoen mundua. Alicia zalantzen, nahien, galderen, beldurren eta misterioen artean barneratuko da, hiri ikustezinetan barrena egindako bidaia iniziatikoan, izaki harrigarriak eta munstroren bat edo beste bizi diren irudimenezko lurraldeetan. Alizia Lurralde Miresgarrian obraren bertsio librea da; diziplina askoren bidez eszenaratzen dute (proiekzioak, soinu-espazioa, argi-efektuak, maskarak…), eta Lewis Carrollek sortutako imaginarioetan sartzen da, ikuspegi garaikide batetik.

3. PUNTU ETA JARRAIAN. Antzerkira joan osteko jarduerak.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------

Antzezlana ikusi ostean, bisitaldiaz eta Alizia eta hiri ikusezinak obraz hitz egingo

dugu ikasgelan.

Zer iruditu zaigu? Ezagutzen dugu Alizia mirarien herrialdean istorioa? Zer

elementu zein baliabide erabili dituzte istorioa kontatzeko? Zer da arreta gehien

piztu diguna? Gure fikziozko istorioetako bat izan zitekeen? Inork amestu du

noizbait antzeko zerbait?

3.1 Jarduera. Goazen azkar… goiz helduko gara eta!

Alizia eta hiri ikusezinak ikuskizunaren errealitatean eraldatzen den ideietako bat

denboraren nozioa da. Pertsonaiak siesta labur batek irauten duen denbora

tartean hamaika abentura bizitzeko gaitasuna dauka; alderantzizko mundua eta,

inora iritsi gabe, presaka, korrika batean ari diren pertsonaiak…

Guk denbora neurtzeko moduak ezagutzen ditugu. Segundoez, minutuez eta

orduez hitz egiten dugu… baita egunez, asteez, hilabeteez eta urteez edota

bosturtekoez ere4 Baina, neurri zehatz edo orokorrago horiek gorabehera,

zerbait erlatiboa ere bada denbora. Hurrengo dinamikaren bidez egiaztatuko

dugu.

Jar zaitez guztiok borobilean lurrean eserita. Bakoitzak ekintza bat pentsatuko

du. Txandaka, ikasle bakoitza borobilaren erdian jarriko da eta ekintza hori

gauzatuko du denbora tarte jakin batez. Zuk zeuk zehaztu ditzakezu aukerak,

buruz behera 3 kartel jarriz (bakoitza iraupen batekin: 30 segundo, minutu 1 eta

3 minutu), eta ikasleek karteletako bat aukeratu beharko dute. Esate baterako:

● Minutu 1ez salto egin

● 30 segundoz txalo egin

● 3 minutuz isilik egon

Ekintza performatibo txikien bitartez denboraren joanaren kontzientzia hartzean

datza. Bukatzean, bakoitzak bere denbora nola bizi izan duen konta dezakezue.

Luze egin zaizu? Labur? Zergatik kostatzen zaigu ezer egin gabe egotea? Isiltasuna

mantentzea? Zergatik pasatzen da denbora azkar ondo pasatzen ari garenean?

Jarduera hau bukatzean, zeuen artean eztabaida dezakezue ea agertutako

ariketaren bat ohiko bihurtu nahi duzuen, ikasgelako erritmoak eta inertziak

apurtzeko. Lan-girorako isiltasuna lantzea edo lanari ekin aurretik minutu

batzuez saltoka aritzea izan daitezke aukeretako batzuk.

3.2 jarduera. Petsonaiak sortzen

Antzezlanean, pertsonaiak ere modu surrealistan agertzen dira. Ikusi ahal izan

duzuenez, diziplina artistiko desberdinetako estrategien bitartez sortutako

pertsonaiak ageri dira istorioan. Buruen eta maskaren gisako objektu ezagunak,

gorputzetan proiektatutako argi jokoak, pertsonaia bakar bat sortzen duten

pantailen irudiak…

4 Hausnarketa txiki hau klasean denboraren neurriak lantzeko erabil dezakezu. Ordu batek zenbat segundo dituen galdetu, bisurte batek zenbat egun

dituen…

Sarritan dagoeneko existitzen den pertsonaia baten atalak batzean datza

pertsonaia berri bat sorrera. Horixe bera egin dezakegu klasean.

Jarri kamara bat tripode baten gainean eta aurrean aulki bat. Ikasle bakoitza

aulkian eseri eta erretratua ateratzeko posatu beharko du. Inprima ezazu zuri-

beltzean argazki bakoitza. Banatu ikasle bakoitzari berea eta moztu dezatela 4

zati berdinetan (gutxi gorabehera, goiko bi zatietako bakoitzean begi bat

geratuko da eta beheko zatietan ahoaren zati bana). Egin lau multzo argazkien

zatiekin. Multzo batean ezkerreko begiak, beste batean eskuinekoak… jarri paper

zatiak buruz behera ikus ez daitezen.

Ikasle bakoitzak multzo bakoitzeko argazki pusketa bat hartuko du. Dagokien

bezala kokatu eta beste orri batean itsatsiko ditu, aurpegi berri bat osatzeko.

Ikaskide berri baten aurpegia izango da, bere aurpegia sortzeko erabili diren

pertsonen ezaugarriak izango dituena.Adibidez, Mikelen ezkerreko begia,

Unairen eskuineko begia, Anaren ahoaren zati bat eta Shamiraren beste aho zati

bat badauzka, kide horien guztien ezaugarrietan pentsatuko dugu pertsonaia

berriaren nortasuna zehazteko. Orriaren atzean bere izena eta ezaugarriak

idatziko ditugu.

Alde batetik, konposizio erreminta gisa collage teknikak eta zoriak eskaintzen

diguten sormen gaitasuna lantzeko balio du ariketa honek. Bestetik, ikasleen

nortasunarekin, errespetuarekin eta harreman pertsonalekin lotutako alderdiak

lantzeko aukera ematen digu. Lehen begiratuan ikusten ez diren gure zein gure

kideen alderdi eta ezaugarriak lantzekoa, hain zuzen ere.

3.3 Jarraituko du...

Antzerkian ikusi dugunez, surrealismoa ezinezko konposizioak sortuz lantzen

duten hainbat artista daude.

Orain artista honen lana ezagutzea proposatzen dizugu: Rob Gonsalves. Bere

koadroetan modu magikoan lantzen ditu konposizioak, ezinezko ilusioak eta

agertokiak sortuz.

Hemen duzu bere lanen bat. Partekatu taldean eta has zaitezte beste era batera

marrazten. Imajinatu egiten ari zareten marrazkiak ez direla uste duzuena, askoz

gauza gehiago izan daitezke!

https://www.pinterest.es/jlopezballorca/rob-gonsalves/

Bestalde, joko honekin jolastea proposatzen dizugu: Dixit-a.

Alicia- ametsen mundua asko gogorarazten duen jokua da eta irudiaren bidez

irudimena bultzatzen du. Eskolan erabiltzeko eros dezakezue.

https://es.wikipedia.org/wiki/Dixit_(juego_de_mesa)

Beharrezko materialak:

● Kartoia/kartulina

● Tenperak/errotuladoreak/argizariak/artaziak/kola

● Pita haria

● Karroza-zinta

● A4 tamainako azetatoak

● Orri zuriak

● Argazki kamera